Tài liệu Luận văn dạy học hàn mag mig theo hướng tiếp cận năng lực tại trường cao đẳng nghề tp.hcm

BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC SÖ PHAÏM HAØ NOÄI Đỗ Lâm Sơn DẠY HỌC HÀN MAG/MIG THEO HƯỚNG TIẾP CẬN NĂNG LỰC TẠI TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SỸ GIÁO DỤC HỌC Thành phố Hồ Chí Minh - 2017 BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC SÖ PHAÏM HAØ NOÄI Đỗ Lâm Sơn DẠY HỌC HÀN MAG/MIG THEO HƯỚNG TIẾP CẬN NĂNG LỰC TẠI TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Chuyên ngành: LLVÀ PPDH BỘ MÔN KĨ THUẬT CÔNG NGHIỆP Mã số: 60 14 01 11 LUẬN VĂN THẠC SỸ GIÁO DỤC HỌC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN TOÀN Thành phố Hồ Chí Minh - 2017 LỜI CẢM ƠN Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc tới: -Ban Giám hiệu, Phòng Sau đại học, Trung tâm Thông tin – Thư viện và các Thầy, Cô ở khoa Sư phạm kỹ thuật – Trường Đại học Sư phạm Hà Nội đã quan tâm, tạo điều kiện để tôi học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn. -Ban giám hiệu trường Cao đẳng Nghề TP.HCM và đồng nghiệp trong khoa Cơ khí Chế tạo đã tạo điều kiện cho tôi hoàn thành quá trình thực nghiệm sư phạm. - TS. Nguyễn Toàn đã quan tâm, tận tình hướng dẫn và giảng dạy tôi trong suốt quá trình học tập và thực hiện luận văn này. -Gia đình, bạn bè đã giúp đỡ, động viên tôi hoàn thành luận văn này. TP.HCM, tháng 05 năm 2017 Tác giả ĐỖ LÂM SƠN LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các dữ liệu và kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tác giả luận văn Đỗ Lâm Sơn MỤC LỤC Trang Trang phụ bìa Lời cảm ơn Lời cam đoan Mục lục Danh mục các ký hiệu, chữ viết tắt Danh mục các bảng Danh mục các biểu đồ MỞ ĐẦU ................................................................................................................ 1 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN ........................................................................... 4 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ............................................................................. 4 1.1.1. Trên thế giới ........................................................................................ 4   1.1.2. Tại Việt Nam ....................................................................................... 6 1.2. Một số khái niệm ........................................................................................... 8 1.2.1. Năng lực ............................................................................................... 8 1.2.2. Tiếp cận năng lực .................................................................................. 9 1.3. Cơ sở pháp lý .................................................................................................. 9 1.4. Mô hình cấu trúc của năng lực ...................................................................... 11 1.5. Dạy học theo hướng tiếp cận năng lực ......................................................... 15 1.5.1. Dạy học tiếp cận theo năng lực thực hiện (CBT: Competecy Based Training) .................................................................................................... 15 1.5.2.Mô đun ............................................................................................... 16 1.5.2.1. Các thành phần của mô đun năng lực thực hiện ................... .17 1.5.2.2. Một số định hướng dạy học Mô đun theo hướng tiếp cận năng lực .............................................................................................. 18 1.5.2.3. Quy trình tổ chức dạy học mô đun ....................................... 19 1.5.2.4. Điều kiện tổ chức dạy học mô đun …..…..…..…..…. ......... .20 1.5.3. Dạy học tích hợp ..…..…..… ..…..…..… ..…..…..… ..…..…..…….. 22 1.5.3.1. Các loại tích hợp ..…..…..… ..…..…..… ..…..…..… .. ....... 22 1.5.3.2. Một số phương pháp dạy học tích hợp..…..…..… .. ........... 24 1.6. Dạy học hàn MAG trình độ CĐN …..………..……… ..……….. .......... 30 1.6.1. Đặc điểm hàn MAG ……..………..……………..………..…… ........ 30 1.6.2. Đặc điểm của dạy học theo hướng tiếp cận năng lực trong dạy học hàn MAG trình độ CĐN…………………………... …….. ............. 31 CHƯƠNG 2: CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA DẠY HỌC MÔ ĐUN HÀN MAG THEO HƯỚNG TIẾP CẬN NĂNG LỰC TẠI TRƯỜNG CĐN TP.HCM…… 34 2.1. Giới thiệu sơ lược về trường Cao Đẳng Nghề TP. HCM ……………… .... 34 2.1.1. Lịch sử hình thành trường Cao Đẳng Nghề TP.HCM……… .......... 34 2.1.2. Tổ chức nhân sự…………………………………………… ........... 34 2.1.3. Quy mô đào tạo………………………………………… ................. 35 2.1.4. Thành quả……………………………………………… .................. 35 2.2. Giới thiệu mô đun hàn MAG ………………. …………………… ............. 36 2.2.1. Đặc điểm của mô đun hàn MAG ………………………….............. 36 2.2.2. Vị trí, mục tiêu và nội dung chương trình mô đun hàn MAG … ..... 36 2.2.2.1. Vị trí, tính chất của mô đun…………………………… ....... 36 2.2.2.2. Mục tiêu của Mô đun....................................................... ..... 36 2.2.2.3. Nội dung chi tiết………………………………………… ... 37 2.3. Thực trạng dạy học hàn MAG tại trường Cao Đẳng Nghề Tp. HCM … .... 37 2.3.1. Mục tiêu khảo sát …………………………………………… ......... 37 2.3.2. Công cụ khảo sát ……………………….. …………………… ....... 38 2.3.3. Mẫu khảo sát bằng phiếu thăm dò ý kiến ………………… ............. 38 2.3.4. Kết quả khảo sát……………..……………………………… .......... 38 2.3.4.1. Mức độ tham dự tập huấn của GV về dạy học theo hướng tiếp cận năng lực cho người học…………………… .................... 38 2.3.4.2. Mức độ quan tâm của GV về việc hình thành và phát triển năng lực cho người học……………………………………......... 39 2.3.4.3. Mức độ cần thiết về giảng dạy hàn MAG theo hướng tiếp cận năng lực cho người học ………………………………………..... 40 2.3.4.4. Phương pháp đã sử dụng để giảng dạy hàn MAG theo hướng tiếp cận năng lực cho người học …………………………… ....... 40 2.3.4.5. Năng lực đặc trưng cần hình thành cho người học khi giảng dạy hàn MAG ……………………………………….......... 42 2.3.4.6. Hình thức đánh giá năng lực cho người học khi giảng dạy hàn MAG ………………………………………………… .......... 43 2.3.4.7. Mức độ sử dụng phương tiện và công cụ khi giảng dạy hàn MAG ……………………………………………… .............. 44 2.3.4.8. Khó khăn trong hình thành và phát triển năng lực cho người học khi giảng dạy hàn MAG…………………………… ... 45 CHƯƠNG 3: DẠY HỌC THEO HƯỚNG TIẾP CẬN NĂNG LỰC MÔ ĐUN HÀN MAG TẠI TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ TP.HCM… ......... 49 3.1. Phân tích mô đun Hàn MAG……..……..……..……..……..……..……. .. 49 3.1.1. Xác định mục tiêu mô đun Hàn MAG ……..……..……..…….. .... 49 3.1.2. Xác định kỹ năng trong nội dung của mô đun Hàn MAG……..… . 49 3.2. Chọn chủ đề……..……..……..……..……..……..……..……………… .... 49 3.3. Dạy học theo tiếp cận năng lực mô đun Hàn MAG ..................................... 50 3.3.1. Chủ đề 1: Giáo án “ Hàn giáp mối không vát mép ở vị trí hàn bằng”. .................................................................................................. 50 3.3.2. Chủ đề 2: Giáo án “ Hàn góc có vát mép ở vị trí hàn bằng”…… .... 57 3.4. Kiểm nghiệm đánh giá …………………………………………………… . 64 3.4.1. Mục đích thực nghiệm…………………………………………… .. 64 3.4.2. Đối tượng thực nghiệm ……………………………………………. 64 3.4.3. Thời gian và địa điểm thực nghiệm ………………………………. 64 3.4.4. Tiến trình thực nghiệm …………………………………………… . 64 3.4.5. Kết quả thực nghiệm ……………………………………………… 65 3.4.5.1. Kết quả định tính……… ……… ……… ……… ……. 65 3.4.5.2. Kết quả định lượng……… ……… ……… ……… …. . 74 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.......................................................................... ... 78 TÀI LIỆU THAM KHẢO………………………………… …………… ..... 80 PHỤ LỤC DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT 1. CĐN: Cao Đẳng Nghề 2. TP.HCM: Thành phố Hồ Chí Minh 3.ĐTB: Điểm trung bình 4. TTN: Trước thực nghiệm 5. STN: Sau thực nghiệm 6. MĐ: Mô đun 7. QĐ: Quyết định 8. BLĐTBXH: Bộ Lao động Thương binh Xã hội 9. MH: Môn học 10. CT: Chương trình 11. CTGD: Chương trình giáo dục 12. TCNL: Tiêu chuẩn năng lực 13. TCKNN: Tiêu chuẩn kỹ năng nghề 14. HS: Học sinh 15. TCDN: Tổng cục dạy Nghề 16. GV: Giáo viên 17. MAG: Metal active gas welding 18. MIG: Metal inter gas welding 19. SV: Sinh viên 20. CBVC: Cán bộ viên chức 21. TDTT: Thể dục thể thao DANH MỤC CÁC BẢNG Trang Bảng 1.1: Cấu trúc mô đun năng lực thực hiện .......................................................... 18 Bảng 2.1: Mức độ tham dự tập huấn của GV về dạy học theo hướng tiếp cận năng lực cho người Hoc ............................................................................... 39 Bảng 2.2: Mức độ quan tâm của GV về việc hình thành và phát triển năng lực cho người học khi dạy hàn Mag .................................................................. 39 Bảng 2.3: Mức độ cần thiết về giảng dạy hàn MAG theo hướng tiếp cận năng lực cho người học ................................................................................ 40 Bảng 2.4: Phương pháp hình thành và phát triển năng lực cho người học khi giảng dạy hàn MAG ............................................................................................ 41 Bảng 2.5: Năng lực đặc trưng cần hình thành cho người học khi giảng dạy hàn MAG ................................................................................................... 45 Bảng 2.6:Hình thức đánh giá năng lực người học khi dạy hàn MAG ........................................................................................................................... 43 Bảng 2. 7: Mức độ sử dụng phương tiện và công cụ khi giảng dạy hàn MAG .................................................................................................................... 44 Bảng 2.8: Khó khăn trong hình thành và phát triển năng lực cho người học khi giảng dạy hàn MAG (về phía người học) ............................................................. 45 Bảng 2.9 : Khó khăn trong hình thành và phát triển năng lực cho người học khi giảng dạy hàn MAG (về phía giáo viên) .............................................................. 46 Bảng 3.1: Mức độ phát biểu, xây dựng bài của sinh viên sau khi học xong lớp thực nghiệm ........................................................................................................... 65 Bảng 3.2: Thời gian chuẩn bị bài trước mỗi buổi học................................................ 66 Bảng 3.3: Mức độ nhận thức của sinh viên sau khi học xong lớp thực nghiệm.. ....... 67 Bảng 3.4 : Mức độ tự tin trong thao tác của sinh viên sau khi học xong lớp thực nghiệm .......................................................................................................... 68 Bảng 3.5: Bảng 3.5: Mức độ phù hợp giữa mục tiêu và nội dung bài giảng ............. 69 Bảng 3.6: Mức độ phù hợp trong hoạt động của giáo viên và sinh viên ở từng tiểu kỹ năng ................................................................................................................. 70 Bảng 3.7: Mức độ phù hợp giữa tài liệu học tập, phiếu hướng dẫn, dụng cụ thực hành và bài học ................................................................................................. 71 Bảng 3.8: Mức độ khả thi của việc áp dụng quy trình dạy học theo hướng tiếp cận năng lực vào dạy học mô đun Hàn MAG ..................................................... 72 Bảng 3.9: So sánh kết quả điểm kiểm tra của 2 lớp C14CK2 và C14CK3 chủ đề 1 .. .................................................................................................................... 73 Bảng 3.10: So sánh điểm trung bình kiểm tra giữa 2 lớp C14CK2 và C14CK3 ở chủ đề 1 .................................................................................................................... 74 Bảng 3.11: So sánh điểm kiểm tra của 2 lớp C14CK2 và C14CK3 ở chủ đề 2....... .. 75 Bảng 3.12: So sánh điểm trung bình kiểm tra giữa 2 lớp C14CK2 và C14CK3 ở chủ đề 2 .................................................................................................................... 76 DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ, HÌNH ẢNH Trang Sơ đồ 1.1: Mô hình cấu trúc năng lực theo kiến thức, kỹ năng, thái độ ........................ 11 Sơ đồ 1.2. Mô hình cấu trúc năng lực theo nguồn lực đầu vào ...................................... 12 Sơ đồ 1.3: Cấu trúc năng lực thực hiện hoạt động chuyên môn ..................................... 13 Sơ đồ 1.4. Mô hình cấu trúc năng lực theo các thành tố năng lực ................................. 15 Sơ đồ.1.5: Quy trình tổ chức dạy học môđun ................................................................. 20 Sơ đồ 1.6. Nguyên lý hàn MAG ....................................................................................... 30 Hình 2.1. Hình ảnh trường Cao Đẳng Nghề TP.HCM ................................................... 34 Biểu đồ 2.1: Phương pháp hình thành và phát triển năng lực cho người học khi giảng dạy hàn MAG ......................................................................... 41 Biểu đồ 2.2: Năng lực đặc trưng cần hình thành cho người học khi giảng dạy hàn MAG ................................................................................................................. .42 Biểu đồ 2.3: Khó khăn trong hình thành và phát triển năng lực cho người học khi giảng dạy hàn MAG (về phía người học) ................................................................. 46 Biểu đồ 2.4: Khó khăn trong hình thành và phát triển năng lực cho người học khi giảng dạy hàn MAG (về phía giáo viên) ................................................................... 47 Biểu đồ 3.1: Mức độ phát biểu, xây dựng bài của sinh viên sau khi học xong lớp thực nghiệm .............................................................................................................. 66 Biểu đồ 3.2 : Thời gian chuẩn bị bài trước mỗi buổi học ............................................... 67 Biểu đồ 3.3: Mức độ nhận thức của sinh viên sau khi học xong lớp thực nghiệm .......... 68 Biểu đồ 3.4: Mức độ tự tin trong thao tác của sinh viên sau khi học xong lớp thực nghiệm .............................................................................................................. 69 Biểu đồ 3.5: Mức độ phù hợp giữa mục tiêu và nội dung bài giảng ............................. 70 Biểu đồ 3.6: Mức độ phù hợp trong hoạt động của giáo viên và sinh viên ở từng tiểu kỹ năng ............................................................................................................ 71 Biểu đồ 3.7: Mức độ phù hợp của tài liệu học tập, phiếu hướng dẫn và dụng cụ thực hành với bài học ........................................................................................ 72 Biểu đồ 3.8: Mức độ khả thi của việc áp dụng quy trình dạy học theo hướng tiếp cận năng lực vào dạy học mô đun Hàn MAG ..................................... 73 Biểu đồ 3.9: So sánh điểm số giữa 2 lớp C14CK2 và C14CK3 ở chủ đề 1 ................... 74 Biểu đồ 3.10: So sánh điểm số giữa 2 lớp C14CK2 và C14CK3 ở chủ đề 2 ................. 75 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong thế kỷ 21, khoa học và công nghệ cơ khí chế tạo của thế giới đã có những bước phát triển vượt bậc nhờ ứng dụng các công nghệ hiện đại như công nghệ thông tin, vật liệu nano, tự động hoá... Trong kinh tế, ngành công nghiệp cơ khí chế tạo vẫn đóng vai trò chủ đạo, góp phần làm thay đổi diện mạo thế giới, là ngành công nghiệp sản xuất ra máy móc thiết bị cung cấp cho các ngành kinh tế khác với trên 20 triệu doanh nghiệp đang hoạt động trên các châu lục, chiếm khoảng 30% số lượng việc làm và đóng góp trên 25% giá trị tổng sản phẩm của thế giới. Công nghiệp cơ khí không chỉ có vị trí đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển nền kinh tế xã hội của các nước trên thế giới nói chung mà còn đối với Việt Nam nói riêng.. Cũng như trên thế giới, hiện nay, tại Việt Nam nhu cầu năng lực nghề hàn đang mức rất cao. Theo thống kê của Tổng cục Dạy nghề, với trình độ tay nghề ở mức Cao đẳng, học viên học nghề Hàn chiếm vị trí hàng đầu về tỷ lệ có việc làm sau đào tạo. Để đáp ứng nhu cầu đội ngũ kỹ thuật viên có tay nghề hàn chất lượng cao của thị trường lao động hiện nay, các trường Cao đẳng, Trung cấp trong cả nước đã đầu tư trang thiết bị hàn khá hiện đại và mỗi cơ sở đào tạo đang cố gắng thoát khỏi mô hình giáo dục truyền thống để chuyển sang giáo dục theo hướng tiếp cận năng lực người học, chuyển từ việc trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện phẩm chất và năng lực người học. Điều đó đồng nghĩa với việc các cơ sở đang cố gắng thay đổi quan điểm, mục tiêu dạy học từ việc chỉ quan tâm đến người học sẽ học được cái gì đến việc quan tâm người học sẽ làm được cái gì qua việc học. Bên cạnh đó, trên thế giới hiện nay đang chuyển sang dạy học theo hướng tiếp cận năng lực với mục tiêu giúp người học có được năng lực đáp ứng các yêu cầu lao động xã hội, nhanh chóng hoà nhập vào thực tiễn sản xuất. Cùng với xu thế đó, Trường Cao đẳng Nghề TP.HCM cũng đã tổ chức đào tạo nghề hàn tại khoa Cơ khí chế tạo, khoa đã có nhiều năm kinh nghiệm trong 1 việc đào tạo nghề Hàn từ bậc Trung cấp đến Cao đẳng, từ hàn cơ bản đến hàn nâng cao, đặc biệt là hàn MAG/MIG. Mặc dù đã đạt được những kết quả nhất định trong quá trình đào tạo, song việc dạy hàn MAG/MIG cũng gặp nhiều khó khăn và trở ngại, nhất là giảng dạy theo hướng tiếp cận năng lực người học. Xuất phát từ những lý do trên, tác giả đã chọn đề tài "Dạy học hàn MAG/MIG theo hướng tiếp cận năng lực tại trường Cao đẳng Nghề TP.HCM”. 2. Mục đích nghiên cứu - Dạy học hàn MAG/MIG theo hướng tiếp cận năng lực tại trường Cao đẳng Nghề Tp.HCM 3. Nhiệm vụ nghiên cứu - Nghiên cứu lý luận về dạy học hàn MAG/MIG theo hướng tiếp cận năng lực - Nghiên cứu thực tiễn dạy học hàn MAG/MIG theo hướng tiếp cận năng lực tại trường Cao đẳng Nghề TP.HCM - Dạy học hàn MAG/MIG theo hướng tiếp cận năng lực tại trường Cao đẳng Nghề TP.HCM, kiểm nghiệm đánh giá kết quả đề xuất. 4. Đối tượng và khách thể nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Dạy học hàn MAG/MIG theo hướng tiếp cận năng lực 4.2. Khách thể nghiên cứu Quá trình dạy học môn hàn MAG/MIG theo hướng tiếp cận năng lực tại trường Cao đẳng Nghề TP.HCM 5. Giới hạn đề tài Đề tài chỉ tập trung nghiên cứu về việc dạy học hàn MAG theo hướng tiếp cận năng lực tại trường Cao đẳng Nghề TP.HCM. 6. Phương pháp nghiên cứu 6.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận: đọc sách, nghiên cứu tài liệu để đưa ra những vấn đề lý luận liên quan đến dạy học theo hướng tiếp cận năng lực hàn MAG. 6.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn 2  Phương pháp khảo sát bằng bảng câu hỏi - Tiến hành khảo sát bằng phiếu câu hỏi đối với GV để tìm hiểu thực trạng dạy học mô đun hàn MAG tại trường Cao đẳng Nghề TP.HCM  Phương pháp thực nghiệm sư phạm - Người nghiên cứu bắt đầu tiến hành thực nghiệm dưới hình thức tổ chức giảng dạy theo hướng tiếp cận năng lực cho 2 chủ đề trong mô đun hàn MAG tại trường Cao đẳng Nghề TP.HCM - Tiến hành khảo sát bằng phiếu câu hỏi đối với sinh viên và giáo viên tham gia dự giờ để xác định mức độ khả thi của dạy học tiếp cận năng lực hàn MAG. - So sánh các kết quả điểm kiểm tra đã thu được ở lớp đối chứng và lớp thực nghiệm 6.3. Phương pháp thống kê toán học Xử lý số liệu thu được bằng phần mềm SPSS for Windows phiên bản 16.0 và phần mềm Excel. 7. Giả thuyết nghiên cứu Hiện nay, việc giảng dạy mô đun hàn MAG tại Trường Cao đẳng Nghề TP.HCM nói riêng và các trường trên đất nước nói chung vẫn còn nhiều hạn chế, nếu áp dụng tổ chức dạy học theo hướng tíếp cận năng lực như tác giả đề xuất thì sẽ nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực, đáp ứng nhu cầu xã hội. 8. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và phụ lục, luận văn gồm có 3 chương Chương 1: Cơ sở lý luận của việc dạy học theo hướng tiếp cận năng lực mô đun hàn MAG Chương 2: Cơ sở thực tiễn dạy học hàn MAG theo hướng tiếp cận năng lực tại trường Cao đẳng Nghề TP.HCM Chương 3: Dạy học hàn MAG theo hướng tiếp cận năng lực tại trường Cao đẳng Nghề TP.HCM 3 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Trên thế giới Việc tiếp cận năng lực của người học là một trong những yếu tố quan trọng nhất nhằm phát triển tiềm năng của mọi người. Mỹ là một trong những nước sử dụng mô đun sớm nhất trong việc đào tạo công nhân của nước nhà, qua đó thuận tiện cho việc làm trong các dây chuyển ô tô của các hãng General Motor và Ford vào những năm hai mươi của thế kỷ 19. Để đáp ứng yêu cầu sản xuất theo kiểu Taylor (vốn thống trị thời bấy giờ), công nhân được đào tạo với thời gian 2 - 3 ngày với những trang thiết bị phù hợp với công việc. Người học được học với nội dụng vừa đủ, phù hợp với công việc, và được làm quen với với mục tiêu công việc do chính công ty yêu cầu. Giáo dục dựa trên năng lực (Competency Based Education - CBE) nổi lên từ những năm 1970 ở Mỹ. Với hình thái này, giáo dục hướng tới việc đo lường chính xác kiến thức, kĩ năng và thái độ của người học sau khi kết thúc mỗi chương trình học [17]. Nếu giáo dục truyền thống được coi là giáo dục theo nội dung, kiến thức (Content-Based Education) tập trung vào việc tích lũy kiến thức, nhấn mạnh tới các kinh nghiệm nhận thức và việc vận dụng kiến thức tập trung vào việc thực hành kĩ năng chứ không hướng tới việc chứng minh khả năng đạt được, và đánh giá của giáo dục truyền thống. Từ đào tạo theo mô đun kỹ năng hành nghề (Modules of employable skills MES) đến đào tạo theo mô đun năng lực thực hiện. Đề cương năm 1973 của tổ chức lao động thế giới ILO đã đề xuất phương thức đào tạo theo mô đun (MES = phương thức đào tạo nghề theo công việc / kỹ năng hành nghề) nên bị phê phán là hẹp, thiển cận không đủ đáp ứng về trình độ. Những yếu tố lý thuyết chỉ dừng ở mức thấp không đủ để đạt trình độ phân tích, hiểu và giải quyết vấn đề do vậy đề cương năm 1992 ra đời tính đến việc đào tạo theo năng lực và trình độ. 4 Cuối thập kỉ 70, đầu thập kỉ 80 của thế kỉ 20 ở Mỹ và Canada, giáo dục đào tạo dựa trên năng lực năng lực thực hiện được ứng dụng rộng rãi trong dạy nghề. Bộ giáo dục Mỹ đã tiếp tục ủng hộ hoạt động của đào tạo dựa trên năng lực thực hiện thông qua việc thành lập tổ chức liên kết quốc gia của các trung tâm giáo dục dựa trên năng lực thực hiện. Cuối thập kỉ 80 của thế kỉ 20, ở Australia đã bắt đầu một cuộc cải cách đào tạo, thiết lập một hệ thống đào tạo dựa trên năng lực thực hiện, tạo ra phương pháp dựa trên năng lực thực hiện cho việc công nhận các kỹ năng của người nhập cư, thành lập Hội đồng Đào tạo Quốc gia để xúc tiến việc xây dựng tiêu chuẩn năng lực thực hiện ổn định trong toàn quốc “The process of learning” của Rudolf Tellfer (1987), “Beginning teaching” của K.Barry và L.King (1983) đang được sử dụng như là các giáo trình thực hành lý luận dạy học trong đào tạo giáo viên ở Australia. [25], [27]. Về sau phương pháp này đã được phát triển rộng rãi ở Anh và một số nước Tây Âu vì tính thực tiễn cao, tiết kiệm thời gian và kinh phí đào tạo. Ở Úc, tác giả Ross J. Todd xuất bản cuốn “Integrated information skills instruction: Does it make a difference” vào năm 1995. Ông đã tiến hành nhiều nghiên cứu về tác dụng của giảng dạy tích hợp các kỹ năng thông tin với học sinh trung học Úc. Theo Ông, hướng dẫn tích hợp kỹ năng về thông tin có thể ảnh hưởng đến việc học tập của học sinh và thái độ của họ ở trường học. [28]. Năm 2007, tác giả Pat Grant và Kathy Paige xuất bản cuốn “Curriculum integration: A trial”. Nhiều nhà giáo dục khác trên thế giới đã viết về chương trình giảng dạy tích hợp như Beane (1995), Dufficy (2005), George (1996), Lake (2004) và Venville & Dawson (2004). Tuy nhiên, nghiên cứu kiểm tra tích hợp trong thực tế vẫn còn tương đối hiếm. [29] UNESCO và ILO là hai tổ chức quốc tế không chỉ tạo điều kiện mà còn khuyến khích cho việc phát triển các nhóm mô đun trong đào tạo nghề nói riêng và đào tạo nói chung. Tại Paris, các chuyên gia cho rằng: sử dụng mô đun “là thích hợp và cần thiết cho mọi đối tượng đào tạo, đặc biệt cho giáo dục kỹ thuật nghề nghiệp và trong 5 việc phổ biến kỹ thuật mới” và khuyến cáo các nước đang phát triển khi đầu tư tổng thể cho giáo dục còn hạn chế thì nên quan tâm đến việc đào tạo trên, không nên “sa đà” vào việc tranh cãi, duy danh thuật ngữ mà nên triển khai áp dụng và từ đó rút kinh nghiệm. 1.1.2. Tại Việt Nam Từ những thập niên 60, ngành giáo dục Việt Nam mang đậm bản chất của nền giáo dục thế giới cụ thể như: Tích cực chủ động sáng tạo, lấy người học làm trung tâm, tạo điều kiện cho người học tư duy sáng tạo, nêu và giải quyết vấn đề, biến quá trình đào tạo thành quá trình tự đào tạo. Năm 1996, tác giả Nguyễn Đức Trí đã nghiên cứu công trình “tiếp cận đào tạo nghề dựa trên năng lực thực hiện và việc xây dựng theo tiêu chuẩn nghề, công trình này bước đầu đã làm sáng tỏ về mặt lý luận về phương thức đào tạo theo hướng tiếp cận năng lực đồng thời chỉ ra các bước phát triển chương trình đào tạo theo năng lực thực hiện và xây dựng kỹ năng nghề quốc gia.[17] Năm 2004, Nguyễn Ngọc Hùng đã nghiên cứu luận án tiến sỹ “Các giải pháp đổi mới quản lý dạy học thực hành nghề theo tiếp cận năng lực thực hiện cho sinh viên sư phạm kỹ thuật”, trong luận án này tác giả phát triển lý luận dạy học thực hành theo tiếp cận năng lực thực hiện, rút ra khác biệt giữa đào tạo theo năng lực thực hiện với đào tạo truyền thống. Trong tài liệu “Đào tạo nhân lực đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường, toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế” tác giả Nguyễn Minh Đường nêu lên vai trò của phương thức đào tạo theo năng lực thực hiện đối với việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao.[4] Ngày nay nói chung, đặc biệt là lĩnh vực dạy nghề nói riêng, chương trình dạy nghề được xây dựng dựa trên các mô đun tiếp cận năng lực trong đó tổ hợp các năng lực cần thiết (kiến thức, kỹ năng, thái độ) mà người lao động cần phải có để tham gia lao động sản xuất tại các nhà máy, khu chế xuất, các cơ sở sản xuất... Chương trình đào tạo được thiết kế theo mô đun tiếp cận năng lực như vậy còn được gọi là giáo dục định hướng kết quả đầu ra. 6 Hiện nay, mô hình năng lực cũng đã bắt đầu nhận được sự quan tâm và được sử dụng trong những nỗ lực phát triển nguồn nhân lực trong xu thế mở cửa hội nhập của đất nước. Xuất phát từ đó nhiều hội thảo lần lượt diễn ra như: Hội thảo về “Đào tạo, bồi dưỡng giáo viên dạy nghề - kinh nghiệm của Bỉ và Việt Nam” được tổ chức hồi tháng 8 năm 2009 và các Hội thảo chuyên đề “Đổi mới phương pháp dạy học trong lĩnh vực dạy nghề”, “chuẩn nghề nghiệp giáo viên dạy nghề”, ngày 10/7/2009, tại TP. Đà Nẵng, Dự án VN 101, Tổng cục dạy nghề (Bộ LĐTB-XH) phối hợp với Hiệp hội thúc đẩy giáo dục và đào tạo ở nước ngoài (APEFE) tổ chức Hội thảo “Tổ chức dạy nghề tích hợp - kinh nghiệm của Bỉ và Việt Nam”[5] Nhìn chung, tất cả việc nghiên cứu trên đi sâu vào tìm hiểu cơ sở lý luận dạy học theo hướng tiếp cận năng lực, thực trạng dạy học tại các các trường Trung cấp nghề, Cao đẳng nghề và tiến hành dạy thực nghiệm. Qua đó, góp phần to lớn vào việc mở đường cho việc ứng dụng phương thức đào tạo theo mô đun và tổ chức dạy học theo hướng tiếp cận năng lực ở Việt Nam. Việc nghiên cứu, vận dụng quan điểm dạy học theo hướng tíếp cận năng lực được phát triển mạnh ở giai đoạn sau này. Chính những vấn đề đó, trong đào tạo nghề nói riêng, giáo dục nghề nghiệp nói chung ở Việt Nam đang còn nhiều vấn đề mà chúng ta cần phải nghiên cứu. Để triển khai đào tạo nghề theo năng lực thực hiện, từ năm 2008, Bộ LĐ-TBXH đã quy định về chương trình khung trình độ trung cấp nghề, chương trình khung trình độ cao đẳng nghề (Quyết định số 58/2008/QĐ-BLĐTBXH ngày 09/6/2008), trong đó quy định xây dựng chương trình theo phương pháp phân tích nghề và mô đun hóa nội dung của chương trình đào tạo; theo đó: Trong chương trình khung đào tạo nghề ngoài các mô đun năng lực thực hiện ký hiệu là MĐ, còn có các môn học được ký hiệu là MH, gồm các môn học chung, các môn học cơ bản, cơ sở ngành. Các môn học này giúp nguời học có các tri thức, kỹ năng nền tảng cho việc học tập các mô đun năng lực thực hiện. Các mô đun năng lực thực hiện gồm có các mô đun bắt buộc và các mô đun tự chọn. Mỗi mô đun năng lực thực hiện gồm có các bài giảng lý thuyết, thực hành và bài kết hợp dạy lý thuyết với hướng dẫn thực hành. 7