Lêi nãi ®Çu
NÒn kinh tÕ ViÖt nam qua h¬n mêi n¨m ®æi míi , më cña ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu
quan träng. Tuy nhiªn th¸ch thøc ph¶i ®èi ®Çu víi c¹nh tranh, héi nhËp khu vùc vµ
quèc tÕ còng ngµy cµng gay g¾t. ViÖt nam ®· trë thµnh thµnh viªn cña ASEAN, APEC
vµ kh«ng bao l©u n÷a ra nhËp AFTA(2006), WTO. Xu thÕ héi nhËp , më cöa ®· trë
thµnh t¸t yÕu. Tuy nhiªn theo ý kiÕn cña nhiÒu chuyªn gia , c¸c doanh nghiÖp ViÖt
nam ®Õn nay phÇn lín vÉn cha chuÈn bÞ s½n sµng cho héi nhËp , vÉn quen víi sù b¶o
hé cña nhµ níc.
N©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiªp ViÖt nam ®· lµ th¸ch thøc lín
nhÊt ®èi víi qu¸ tr×nh héi nhËp cña níc ta. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ ph¶i lµm g× vµ lµm nh thÕ
nµo ®Ó cã thÓ ph¸t huy ®îc lîi thÕ c¹nh tranh cña tõng doanh nghiÖp vµ cña c¶ ®Êt níc
, tËn dông cã hiÖu qu¶ c¬ héi , gi¶m thiÓu nh÷ng th¸ch thø do héi nhËp mang l¹i.
Trong bèi c¶nh ®ã , Tæng c«ng ty thÐp ViÖt nam lµ mét doanh nghiÖp nhµ níc , ®îc
thµnh lËp theo m« h×nh tæng c«ng ty 91 còng nhËn thøc ®îc vai trß ®Çu tÇu cña m×nh.
Ngoµi viÖc hoµn thµnh nh÷ng nhiÖm vô mµ nhµ níc giao cho Tæng c«ng ty lµ s¶n xuÊt
thÐp , lu th«ng thÐp trªn thÞ trêng c¶ níc , nhËp khÈu nh÷ng mÆt hµng thÐp mµ trong
níc cha s¶n xuÊt ®îc…Tæng c«ng ty cßn chó träng ®Õn c«ng t¸c ®Çu t vµo c¸c lÜnh vùc
ho¹t ®éng cña m×nh nh»m duy tr× vµ n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm
thÐp trªn thÞ trêng trong níc còng nh quèc tÕ.
XuÊt ph¸t tõ bèi c¶nh chung cña nÒn kinh tÕ vµ thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña Tæng
c«ng ty ThÐp th× vÊn ®Ò ®Çu t n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh lµ vÊn ®Ò ®ang ®îc quan
t©m nhÊt kh«ng chØ ®èi víi Tæng c«ng ty thÐp mµ cµn ®èi víi tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp
ViÖt nam.
ChÝnh v× nh÷ng vÊn ®Ò nªu trªn nªn t«i ®· m¹nh d¹n nghiªn cøu ®Ò tµi: “ §Çu t
n©ng cao kh¶ n ng c¹nh tranh cña Tæng c«ng ty thÐp ViÖt nam”
Néi dung bµi viÕt gåm:
Ch¬ng I : Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ ®Çu t vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña Tæng c«ng
ty thÐp ViÖt nam .
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng ®Çu t n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña Tæng c«ng ty
thÐp ViÖt nam .
1
Ch¬ng III: mét sè gi¶i ph¸p vÒ ®Çu t nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña
Tæng c«ng ty thÐp VÖt nam .
T«i xin ch©n thµnh c¸m ¬n c« gi¸o NguyÔn Thu Hµ vµ c¸c c¸n bé nh©n viªn cña Tæng
c«ng ty thÐp ViÖt nam ®· nhiÖt t×nh gióp ®ì t«i hoµn thµnh ®Ò tµi nµy.
2
Ch¬ngI:
Nh÷ng vÊn ®Ò lÝ luËn chung vÒ ®Çu t vµ kh¶ n¨ng c¹nh
tranh cña Tæng c«ng ty thÐp ViÖt nam
i/C¬ së lÝ luËn vÒ ®Çu t:
1/Kh¸i niÖm vÒ ®Çu t:
Cã thÓ nhËn thÊy r»ng nÕu ®øng trªn c¸c ph¬ng diÖn kh¸c nhau th× cã nh÷ng
c¸ch hiÓu kh¸c nhau vÒ ®Çu t.
NÕu theo nghÜa réng nãi chung th× ®Çu t chÝnh lµ sù hi sinh c¸c nguån lùc ë
hiÖn t¹i ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng nµo ®ã nh»m thu vÒ c¸c kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh trong t¬ng lai lín h¬n c¸c nguån lùc ®· bá ra ®Ó ®¹t ®îc c¸c kÕt qu¶ ®ã.
Nh÷ng kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh ®Çu t ®ã cã thÎ lµ sù t¨ng thªm c¸c tµi s¶n tµi
chÝnh , tµi s¶n vËt chÊt , tµi s¶n trÝ tuÖ … TÊt c¶ c¸c kÕt qu¶ ®ã ®Òu cã vai trß hÕt søc
quan träng trong mäi lóc mäi n¬i , kh«ng chØ ®èi víi nhµ ®Çu t mµ cßn ®èi víi c¶ nÒn
kinh tÕ nãi chung.
NÕu xem xÐt trong ph¹m vi quèc gia th× chØ cã c¸c ho¹t ®éng sö dông c¸c
nguån lùc ë hiÖn t¹i ®Ó trùc tiÕp lµm t¨ng c¸c tµi s¶n vËt chÊt , nguån nh©n lùc vµ tµi
s¶n trÝ tuÖ hoÆc duy tr× sù ho¹t ®éng cña c¸c tµi s¶n vµ nguån nh©n lùc s½n cã thuéc
ph¹m trï ®Çu t theo nghÜa hÑp hay ®Çu t ph¸t triÓn.
§Çu t ph¸t triÓn lµ ho¹t ®éng sö dông c¸c nguån lùc tµi chÝnh , nguån lùc vËt
chÊt , nguån lùc lao ®éng vµ trÝ tuÖ ®Ó x©y dùng , söa ch÷a nhµ cöa , cÊu tróc h¹ tÇng ,
mua s¾m trang thiÕt bÞ vµ l¾p ®Æt chóng trªn nÒn bÖ , båi dìng ®µo t¹o nguån nh©n lùc
, thùc hiÖn chi phÝ thwêng xuyªn g¾n liÒn víi sù ho¹t ®éng cña c¸c tµi s¶n nµy nh»m
duy tr× tiÒm lùc cña c¸c c¬ së ®ang tån t¹i vµ t¹o tiÒm lùc míi cho nÒn kinh tÕ x· héi ,
t¹o viÖc lµm vµ n©ng cao ®êi sèng cña mäi thµnh viªn trong x· héi.
2/Kh¸i niÖm vÒ vèn ®Çu t:
§Ó thùc hiÖn bÊt kú mét ho¹t ®éng ®Çu t nµo còng cÇn ph¶i cã vèn ®Çu t. Vèn
®Çu t bao gåm c¸c kho¶n môc chi phÝ g¾n liÒn víi néi dung cña ho¹t ®éng ®Çu t.
Trªn gi¸c ®é qu¶n lý vÜ m«, vèn ®Çu t ®îc ph©n thµnh 4 kho¶n môc lín nh sau:
*Nh÷ng chi phÝ t¹o ra tµi s¶n cè ®Þnh (mµ sù biÓu hiÖn b»ng tiÒn lµ vèn cè
®Þnh).
*Nh÷ng chi phÝ t¹o ra tµi s¶n lu ®éng (mµ sù biÓu hiÖn b»ng tiÒn lµ vèn lu
®éng), vµ c¸c chi phÝ thêng xuyªn g¾n víi mét chu kú ho¹t ®éng cña c¸c tµi s¶n cè
®Þnh võa ®îc t¹o ra.
3
*Nh÷ng chi phÝ chuÈn bÞ ®Çu t.
*Chi phÝ dù phßng.
Trªn gi¸c ®é qu¶n lý vi m« t¹i c¸c c¬ së, nh÷ng kho¶n môc chi phÝ trªn ®©y ®îc
chia thµnh nh÷ng kho¶n môc chi tiÕt h¬n ®ã lµ:
*Nh÷ng chi phÝ t¹o ra tµi s¶n cè ®Þnh bao gåm: Chi phÝ ban ®Çu ®Êt ®ai; Chi phÝ
x©y dùng, söa ch÷a nhµ cña, cÊu tróc h¹ tÇng; Chi phÝ mua s¾m l¾p ®Æt m¸y mãc thiÕt
bÞ dông cô, mua s¾m ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn vµ nh÷ng chi phÝ kh¸c.
*Nh÷ng chi phÝ t¹o ra tµi s¶n lu ®éng, bao gåm: Chi phÝ n»m trong giai ®o¹n
s¶n xuÊt nh chi phÝ ®Ó mua nguyªn vËt liÖu, tr¶ l¬ng ngêi lao ®éng, chi phÝ ®iÖn níc,
nhiªn liÖu, phô tïng...; Chi phÝ n»m trong giai ®o¹n lu th«ng gåm cã s¶n phÈm dë
dang tån kho, hµng ho¸ b¸n chÞu, vèn b»ng tiÒn.
*Chi phÝ chuÈn bÞ ®Çu t : Bao gåm chi phÝ nghiªn cøu c¬ héi ®Çu t, chi phÝ
nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi, kh¶ thi vµ thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t.
*Chi phÝ dù phßng.
3/§Çu t vµ vai trß cña ®Çu t trong doanh nghiÖp.
3.1/§Çu t trong doanh nghiÖp:
§Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng kinh doanh còng nh c¸c ho¹t ®éng bæ trî kh¸c ,
doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã c¸c c¬ së vÒ vèn , tµi s¶n ,vËt chÊt , nh©n lùc. C¸c c¬ së ®ã
cã ®îc chÝnh lµ nhê ho¹t ®éng ®Çu t cña doanh nghiÖp.
§Çu t trong doanh nghiÖp lµ viÖc doanh nghiÖp chi dïng vèn vµ c¸c nguån lùc
kh¸c trong hiÖn t¹i ®Ó tiÕn hµnh mét ho¹t ®éng nµo ®ã nh»m thu ®îc kÕt qu¶ trong t¬ng lai lín h¬n chi phÝ ®· bá ra.
Néi dung ho¹t ®éng ®Çu t trong doanh nghiÖp ®îc x¸c ®Þnh dùa trªn ®èi tîng
®Çu t bao gåm:
*§Çu t ®æi míi , hiÖn ®¹i ho¸ m¸y mãc thiÕt bÞ , nhµ xwëng.
*§Çu t vµo nguån nh©n lùc
*§Çu t vµo dù tr÷
*§Çu t vµo tµi s¶n v« h×nh
TÊt c¶ c¸c néi dung trªn ®Òu hÕt søc quan träng vµ chóng cã mèi liªn hÖ t¸c ®éng qua
l¹i lÉn nhau. Ch¼ng h¹n ®Çu t ®æi míi m¸y mãc thiÕt bÞ th× cïng víi nã lµ ph¶i ®Çu t
ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ®Ó ®¸p øng nhu cÇu sö dông , vËn hµnh c¸c quy tr×nh c«ng
nghÖ ®ã mét c¸ch hiÖu qu¶ , ph¸t huy tèi ®a nh÷ng tÝnh n¨ng u viÖt cña m¸y mãc thiÕt
bÞ ®ã.
3.2/Vai trß cña ®Çu t trong doanh nghiÖp:
§Çu t cã vai trß rÊt quan träng trong doanh nghiÖp. Nã quyÕt ®Þnh sù ra ®êi ,
tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Cã thÓ kh¸i qu¸t l¹i mét sè vai trß cña ®Çu t
trong doanh nghiÖp nh sau.
4
§Çu t t¹o ®iÒu kiÖn n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tr¹nh cña doanh nghiÖp. Kh¶ n¨ng
c¹nh tranh lµ nguån lùc thiÕt yÕu ®Ó doanh nghiÖp tiÕp tôc dÊn bíc trªn con ®êng héi
nhËp kinh tÕ. C¸c chÝnh s¸ch ®Çu t cho s¶n phÈm , ®Çu t ®æi míi m¸y mãc thiÕt bÞ…lµ
nh÷ng nh©n tè quan träng ®i ®Çu ®Ó thóc ®Èy t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh
nghiÖp
§Çu t t¹o ®iÒu kiÖn n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm dÞch vô. §Ó cã ®îc s¶n phÈm
cã chÊt lîng ngµy cµng cao hoÆc ®æi míi hµm lîng c«ng nghÖ trong s¶n phÈm , ph¶i
cã sù ®Çu t chi dïng vèn cho viÖc nghiªn cøu s¸ng t¹o ra c¸c s¶n phÈm cã chÊt lîng
ngµy cµng cao ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ®a d¹ng cña con ngêi.
§Çu t gãp phÇn ®æi míi c«ng nghÖ , tr×nh ®é khoa häc kü thuËt trong s¶n xuÊt.
Nhê cã ®æi míi m¸y mãc thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ , con ngêi sÏ kh«ng ph¶i lµm nh÷ng
c«ng viÖc nÆng nhäc , nguy hiÓm. Tû träng lao ®éng gi¶n ®¬n gi¶m dÇn , thay vµo ®ã
lµ lao ®éng phøc t¹p , lao ®éng mang nhiÒu yÕu tè chÊt x¸m. tõ ®ã n©ng cao n¨ng xuÊt
lao ®éng , h¹ gi¸ thµnh hµng ho¸ s¶n phÈm
§Çu t gãp phÇn n©ng cao chÊt lîng nguån nh©n lùc. Nhê cã ®Çu t ph¸t triÓn
trong doanh nghiÖp , nguån lao ®éng ngµy cµng ®îc n©ng cao tr×nh ®é tay nghÒ , ph¬ng ph¸p qu¶n lý ®Ó phï hîp víi tr×nh ®é ®æi míi m¸y mãc thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ.
4/C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng ®Çu t tong doanh nghiÖp:
Trong doanh nghiÖp ®Ó tiÕn hµnh mét ho¹t ®éng ®Çu t, th«ng thêng ngêi ta c¨n
cø vµo rÊt nhiÒu yÕu tè kh¸c nhau, cô thÓ bao gåm c¸c nh©n tè sau:
*Tû suÊt sinh lêi cña vèn ®Çu t: Tû suÊt sinh lêi cña vèn ®Çu t hay cßn gäi lµ lîi
nhuËn thuÇn thu ®îc tõ ho¹t ®éng ®Çu t. §Çu t vµ lîi nhuËn thuÇn thu ®îc tõ ho¹t ®éng
®Çu t cã mèi quan hÖ ®ång biÕn . C¸c nhµ ®Çu t sÏ gia t¨ng quy m« ®Çu t nÕu nh lîi
nhuÇn thu ®îc tõ ho¹t ®éng ®Çu t t¨ng vµ ngîc l¹i, nÕu lîi nhuËn thu ®îc gi¶m hay nãi
c¸ch kh¸c lµ møc gia t¨ng lîi nhuËn gi÷a c¸c n¨m gi¶m th× c¸c nhµ ®Çu t sÏ gi¶m dÇn
quy m« ®Çu t.
*Tû lÖ l·i suÊt thùc tÕ (Chi phÝ cña ho¹t ®éng ®Çu t):
Khi c¸c doanh nghiÖp vay vèn ®Ó ®Çu t th× l·i suÊt thùc tÕ sÏ ph¶n ¸nh gi¸ cña kho¶n
vay mîn ®ã. ChÝnh v× thÕ quyÕt ®Þnh cã nen ®Çu t hay kh«ng sÏ ph¶i c¨n cø vµo møc
l·i suÊt ®i vay ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng ®Çu t ®ã.
Cã thÓ biÓu diÔn mèi quan hÖ gi÷a ®Çu t vµ l·i suÊt b»ng s¬ ®å sau:
r
5
I
Qua s¬ ®å trªn ta thÊy l·i suÊt thùc tÕ lu«n lu«n tû lÖ nghÞch víi ®Çu t. L·i suÊt
cao h¬n so víi tû suÊt lîi nhuËn b×nh qu©n th× c¸c nhµ ®Çu t sÏ gi¶m quy m« ®Çu t, l·i
suÊt vèn vay cµng thÊp th× møc ®Çu t cµng t¨ng lªn.
*Lîi nhuËn kú väng: Lîi nhuËn kú väng lµ møc lîi nhuËn mµ nhµ ®Çu t hy
vong ®¹t ®îc ttrong t¬ng lai nÕu tiÕn hµnh ®Çu t. C¸c nhµ ®Çu t hy väng vµo t¬ng lai
ch¾c ch¾n sÏ ®¹t ®îc lîi nhuËn cao th× hä sÏ gia t¨ng quy m« ®Çu t vµ ngîc l¹i. Lîi
nhuËn kú väng rÊt khã x¸c ®Þnh nhng nã l¹i lµ nh©n tè kÝch thÝch c¸c nhµ ®Çu t ®Çu t
thªm, nhÊt lµ ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t a thÝch m¹o hiÓm.
Trªn ®©y lµ c¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng ®Çu t trong doanh nghiÖp.
Doang nghiÖp quyÕt ®Þnh ®Çu t hay h¹n chÕ ®Çu t lµ tuú thuéc vµo nh÷ng nh©n tè ®ã.
§Ó ho¹t ®éng ®Çu t ®¹t kÕt qu¶ cao cÇn ph¶i c¨n cø vµo c¸c nh©n tè trªn.
5/ §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng ®Çu t trong doanh nghiÖp:
HiÖu qu¶ ®Çu t lµ mét kh¸i niÖm réng vµ tæng hîp, mét ph¹m trï kinh tÕ kh¸ch
quan.
Trªn gi¸c ®é nÒn kinh tÕ ®ã lµ møc ®é tho¶ m·n nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ,
n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt tinh thÇn cña ngêi lao ®éng.
Trªn gi¸c ®é tõng ngµnh, tõng ®Þa ph¬ng, c¬ së, tõng gi¶i ph¸p kinh tÕ kü thuËt
th× ®ã lµ møc ®é ®¸p øng nh÷ng nhiÖm vô kinh tÕ chÝnh trÞ x· héi ®· ®Ò ra cho ngµnh,
®Þa ph¬ng, doanh nghiÖp, cho tõng gi¶i ph¸p kü thuËt khi thùc hiÖn ®Çu t.
C¨n cø vµo b¶n chÊt cña hiÖu qu¶, ngêi ta chia hiÖu qu¶ thµnh hai lo¹i: hiÖu qu¶
tµi chÝnh vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi.
5.1/HiÖu qu¶ tµi chÝnh:
HiÖu qu¶ tµi chÝnh cña ho¹t ®éng ®Çu t lµ møc ®é ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô vµ n©ng cao ®êi sèng cña ngêi lao ®éng trong c¸c
c¬ së s¶n xuÊt, kinh doanh dÞch vô trªn c¬ së vèn ®Çu t mµ c¬ së ®· sö dông so víi
c¸c kú kh¸c , c¸c c¬ së kh¸c hoÆc so víi ®Þnh møc chung.
§Ó tÝnh to¸n hiÖu qu¶ tµi chÝnh cña ho¹t ®éng ®Çu t, cã thÓ sö dông c«ng thøc
tæng qu¸t sau:
C¸c kÕt qu¶ mµ c¸c c¬ së thu ®îc
do thùc hiÖn ®Çu t
HiÖu qu¶ tµi chÝnh =
Sè vèn ®Çu t mµ c¬ së ®· thùc hiÖn
®Ó t¹o ra c¸c kÕt qu¶ trªn
C¸c kÕt qu¶ do ho¹t ®éng ®Çu t mang l¹i cho c¬ së rÊt ®a d¹ng. C¸c kÕt qu¶ ®ã cã thÓ
lµ lîi nhuËn thuÇn, lµ møc t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, lµ sè lao ®éng cã viÖc lµm do ho¹t
6
®éng ®Çu t mang l¹i...Do ®ã ®Ó ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ tµi chÝnh cña ho¹t ®éng ®Çu t ngêi
ta ph¶i sö dông mét hÖ thèng c¸c chØ tiªu. Mçi chØ tiªu ph¶n ¸nh mét khÝa c¹nh cña
hiÖu qu¶ vµ ®îc sö dông trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh.
*Tû suÊt sinh lêi cña vèn ®Çu t (RR):Ph¶n ¸nh møc ®é lîi nhuËn thuÇn thu ®îc
tõ mét ®¬n vÞ vèn ®Çu t ®îc thùc hiÖn.
Wipv
NÕu tÝnh cho tõng n¨m ho¹t ®éng th× : RRi=
IV0
Trong ®ã: Wipv: lîi nhuËn thuÇn thu ®îc n¨m i tÝnh theo mÆt b»ng hiÖn t¹i.
IV0:Vèn ®Çu t ban ®Çu.
NPV
NÕu tÝnh cho toµn bé c«ng cuéc ®Çu t: npv=
IV0
Trong ®ã: NPV: gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña thu nhËp thuÇn cña c¶ ®êi dù ¸n
RRi vµ NPV cµng lín cµng tèt.
*Tû suÊt sinh lêi cña vèn tù cã : Vèn tù cã lµ mét bé phËn cña vèn ®Çu t, lµ mét
yÕu tè c¬ b¶n ®Ó xem xÐt tiÒm lùc tµi chÝnh cho viÖc tiÕn hµnh c¸c c«ng cuéc ®Çu t
cña c¸c c¬ së kh«ng ®îc ng©n s¸ch Nhµ níc tµi trî.
Wipv
NÕu tÝnh cho mét n¨m ho¹t ®éng th× : = r
Ei
E
Eii Trong ®ã: : Vèn tù cã b×nh qu©n n¨m i.
NÕu tÝnh cho toµn bé mét c«ng cuéc
NPV
npv ®Çu t: =
E
Trong ®ã: : Vèn tù cã b×nh qu©n cña c¶ E
mét thêi kú ®Çu t tÝnh ë mÆt b»ng hiÖn
E pv
pv
t¹i.
, cµng lín cµng tèt
npv
rE E
*Sè lÇn quay vßng cña vèn lu
®éng: Vèn lu ®éng lµ mét bé phËn cña
vèn ®Çu t. Vèn lu ®éng quay vßng cµng nhanh, cµng cÇn Ýt vèn vµ do ®ã cµng tiÕt
kiÖm ®îc vèn ®Çu t.
Oi
C«ng thøc tÝnh: =
LWCi
WCi
Trong ®ã: Oi: doanh thu thuÇn n¨m i.
WCi :Vèn lu ®éng b×nh qu©n n¨m i.
ChØ tiªu :cµng lín cµng tèt.
LWCi
i
7
*Thêi h¹n thu håi vèn ®Çu t (T): Lµ thêi gian mµ c¸c kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh ®Çu
t cÇn ho¹t ®éng ®Ó cã thÓ thu håi ®ñ vèn ®· bá ra tõ lîi nhuËn thuÇn thu ®îc.
IV0
C«ng thøc tÝnh: T=
WPV
Trong ®ã: WPV :Lîi nhuËn thuÇn thu ®îc b×nh qu©n mét n¨m .
*ChØ tiªu tÝnh møc chi phÝ thÊp nhÊt trong trêng hîp c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c nh
nhau.
TÝnh cho toµn bé mét c«ng cuéc ®Çu t: IV0 + CPVT min
Trong ®ã: CPV: Chi phÝ ho¹t ®éng ®Çu t b×nh qu©n n¨m tÝnh theo mÆt b¨ng hiÖn t¹i.
*HÖ sè hoµn vèn néi bé IRR: Lµ tû suÊt lîi nhuËn mµ nÕu ®îc sö dông ®Ó tÝnh
chuyÓn c¸c kho¶n thu chi cña toµn bé c«ng cuéc ®Çu t vÒ mÆt b»ng hiÖn t¹i sÏ lµm cho
tæng thu c©n b»ng víi tæng chi.
C«ng thøc tÝnh IRR:
1
1
nn11
=
thu
chii
(1+IRR)i
ii00
(1+IRR)i
C«ng cuéc ®Çu t ®îc coi lµ hiÖu qu¶ khi IRRIRR®Þnh møc
IRR®Þnh møc cã thÓ lµ l·i suÊt ®i vay nÕu vay vèn ®Ó ®Çu t, cã thÓ lµ tû suÊt lîi nhuËn
®Þnh møc do Nhµ níc quy ®Þnh nÕu vèn ®Çu t do ng©n s¸ch Nhµ níc cÊp.
*ChØ tiªu ®iÓm hoµ vèn: ChØ tiªu nµy cho thÊy sè s¶n phÈm cÇn s¶n xuÊt hoÆc
tæng doanh thu cÇn thu do b¸n sè s¶n phÈm ®ã ®ñ ®Ó hoµn l¹i sè vèn ®· bá ra tõ ®Çu
®êi dù ¸n. ChØ tiªu nµy cµng nhá cµng tèt, møc ®é an toµn cña dù ¸n cµng cao, thêi
h¹n thu håi vèn cµng ng¾n.
C«ng thøc tÝnh:
f
x=
(p-v)
Trong ®ã : x:Sè s¶n phÈm cÇn s¶n suÊt ®Ó hoµ vèn.
f:Tæng ®Þnh phÝ
v: BiÕn phÝ /1 ®¬n vÞ s¶n phÈm
p: Gi¸ b¸n 1 s¶n phÈm
5.2/ HiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi:
HiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi cña ho¹t ®éng ®Çu t lµ chªnh lÖch gi÷a c¸c lîi Ých mµ
nÒn kinh tÕ vµ x· héi thu ®îc víi c¸c chi phÝ mµ nÒn kinh tÕ vµ x· héi ®· bá ra khi
thùc hiÖn ®Çu t.
8
XuÊt ph¸t tõ gãc ®é doanh nghiÖp, lîi Ých kinh tÕ x· héi cña ho¹t ®éng ®Çu t ®îc thÓ hiÖn qua c¸c chØ tiªu sau:
*Møc ®ãng gãp ng©n s¸ch.
*Sè chç viÖc lµm t¨ng thªm tõ ho¹t ®éng ®Çu t.
*Sè ngo¹i tÖ thu ®îc tõ ho¹t ®éng ®Çu t.
*Møc t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng sau khi ®Çu t so víi tríc ®Çu t.
*Møc n©ng cao tr×nh ®é nghÒ nghiÖp cña ngêi lao ®éng.
*T¹o thÞ trêng míi vµ møc ®é chiÕm lÜnh thÞ trêng do tiÕn hµnh ®Çu t.
*N©ng cao tr×nh ®é kü thuËt cña s¶n xuÊt.
*N©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý cña lao ®éng qu¶n lý
*C¸c t¸c ®éng ®Õn m«i trêng
*C¸c t¸c ®éng kh¸c.
II/ C¬ së lý luËn vÒ c¹nh tranh.
1/ Kh¸i niÖm vÒ c¹nh tranh vµ kh¶ n¨ng c¹nh tr¹nh.
C¹nh tranh lµ hiÖn tîng g¾n liÒn víi nÒn kinh tÕ thÞ trêng. C¹nh tranh chØ xuÊt
hiÖn díi nh÷ng tiÒn ®Ò kinh tÕ vµ ph¸p lÝ cô thÓ. Ngµy nay cã lÏ kh«ng ai cßn hoµi
nghi vÒ sù ph¸t triÓn tÊt yÕu cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng ë níc ta vµ v× vËy c¹nh tranh ®·
®îc nh×n nhËn chung nh lµ ®éng lùc ph¸t triÓn néi t¹i cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng. C¹nh
tranh còng thùc sù diÔn ra khi ph¸p luËt thõa nhËn vµ b¶o hé tÝnh ®a d¹ng cña c¸c lo¹i
h×nh së h÷u , khi cã tù do ho¸ th¬ng m¹i vµ theo ®ã lµ tù do kinh doanh vµ quyÒn tù
chñ cña c¸c c¸ nh©n ®îc thõa nhËn vµ b¶o ®¶m. C¹nh tranh chØ xuÊt hiÖn khi kh«ng
cã ®éc quyÒn díi bÊt cø h×nh thøc nµo. TÊt c¶ nh÷ng tiÒn ®Ò ®ã ®· h×nh thµnh ë níc ta
tõ khi chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ trêng vµ tõ khi §¶ng vµ Nhµ níc ta chñ tr¬ng thóc ®Èy
nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn.
Cã thÓ cã nhiÒu ®Þnh nghÜa kh¸c nhau vÒ c¹nh tranh , song nh×n chung c¹nh
tranh lµ sù ganh ®ua hay ch¹y ®ua cña c¸c thµnh viªn cña mét thÞ trêng hµng ho¸ , s¶n
phÈm cô thÓ nh»m môc ®Ých l«i kÐo vÒ phÝa m×nh ngµy cµng nhiÒu kh¸ch hµng , thÞ trêng vµ thÞ phÇn cña mét thÞ trêng. Nh vËy vÒ ph¬ng diÖn kinh tÕ , c¹nh tranh ®îc h×nh
thµnh trªn c¬ së cña tiÒn ®Ò lµ:Cã sù hiÖn diÖn cña c¸c thµnh viªn , cã cuéc ch¹y ®ua
v× môc tiªu kinh tÕ gi÷a c¸c thµnh viªn vµ chóng ®Òu diÔn ra trªn mét thÞ trêng hµng
ho¸ cô thÓ.
Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp lµ kh¶ n¨ng mµ doanh nghiÖp cã thÓ
duy tr× vÞ trÝ cña nã mét c¸ch l©u dµi trªn thÞ trêng , b¶o ®¶m thùc hiÖn mét tû lÖ lîi
nhuËn Ýt nhÊt b»ng tû lÖ ®ßi hái cho viÖc tµi trî nh÷ng môc tiªu cña doanh nghiÖp.
9
Kh¶ n¨ng c¹nh tranh ®îc c¸c nhµ kinh tÕ häc diÔn ®¹t theo nhiÒu quan ®iÓm
kh¸c nhau:
Theo Fafchamps: Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña mét doanh nghiÖp lµ kh¶ n¨ng
doanh nghiÖp ®ã cã thÓ s¶n xuÊt s¶n phÈm v¬Ý chi phÝ biÕn ®æi trung b×nh thÊp h¬n
gi¸ cña nã trªn thÞ trêng. Theo c¸ch hiÓu nµy , doanh nghiÖp nµo cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt
ra s¶n phÈm cã chÊt lîng t¬ng tù s¶n phÈm cña doanh nghiÖp kh¸c nhng chi phÝ thÊp
h¬n ®îc coi lµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao h¬n.
Theo Randall: Kh¶ n¨ng c¹nh tranh lµ kh¶ n¨ng giµnh ®îcvµ duy tr× ®îc thÞ
phÇn trªn thÞ trêng víi lîi nhuËn nhÊt ®Þnh.
Theo Dunning: Kh¶ n¨ng c¹nh tranh lµ kh¶ n¨ng cung s¶n phÈm cña chÝnh
doanh nghiÖp trªn c¸c thÞ trêng kh¸c mµ kh«ng ph©n biÖt n¬i bè trÝ s¶n xuÊt cña
doanh nghiÖp ®ã.
Nh×n chung c¸c kh¸i niÖm vÒ c¹nh tranh cña c¸c nhµ kinh tÕ häc tuy ®îc diÔn
®¹t kh¸c nhau , song ®Òu cã chung hai khÝa c¹nh lµ kh¶ n¨ng chiÕm lÜnh thÞ tr êng vµ
lîi nhuËn.
2/ C¸c thíc ®o c¹nh tranh.
§Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña mét hµng ho¸ nãi chung trªn thÞ trêng
,ngêi ta cã thÓ sö dông nhiÒu tiªu thøc kh¸c nhau , trong ®ã ph¶i kÓ ®Õn mét sè tiªu
thøc quan träng sau:
2.1/ Gi¸ c¶ s¶n phÈm.
Gi¸ lµ mét trong nh÷ng c«ng cô quan träng trong c¹nh tranh , c¹nh tranh b»ng
gi¸ c¶ ®ång nghÜa víi viÖc kinh doanh víi chi phÝ thÊp ®Ó b¸n víi møc gi¸ h¹ vµ thÊp
h¬n so víi ®èi thñ c¹nh tranh.
Møc gi¸ cã vai trß cùc kú quan träng trong c¹nh tranh. NÕu nh chªnh lÖch vÒ
gi¸ gi÷a doanh nghiÖp vµ ®èi thñ c¹nh tranh lín h¬n chªnh lÖch vÒ gi¸ trÞ sö dông s¶n
phÈm cña doanh nghiÖp so víi ®èi thñ c¹nh tranh th× doanh nghiÖp ®· ®em l¹i lîi Ých
cho ngêi tiªu dïng lín h¬n so víi ®èi thñ c¹nh tranh. §iÒu ®ã t¹o ®iÒu kiÖn cho s¶n
phÈm cña doanh nghiÖp ngµy cµng cã chç ®øng trªn thÞ trêng vµ còng cã nghÜa lµ s¶n
phÈm cña doanh nghiÖp cã vÞ trÝ c¹nh tranh ngµy cµng cao.
MËc dï kh¶ n¨ng ®Þnh gi¸ thêng cã quan hÖ víi c¸c yÕu tè kh¸c nh chi phÝ s¶n
xuÊt ,chÊt lîng s¶n phÈm…Song gi¸ vÉn lµ mét yÕu tè chiÕn lîc quan träng cÇn ph¶i
®îc xem xÐt riªng nÕu doanh nghiÖp muèn t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña m×nh. C¹nh
tranh b»ng gi¸ ®îc coi lµ ph¬ng ph¸p c¹nh tranh kinh ®iÓn.
10
2.2/ ChÊt lîng s¶n phÈm.
ChÊt lîng s¶n phÈm lµ hÖ thèng c¸c ®Æc tÝnh bªn trong cña s¶n phÈm ®îc x¸c
®Þnh b»ng c¸c th«ng sè cã thÓ ®o ®îc vµ so s¸nh ®îc. Phï hîp víi nh÷ng tiªu chuÈn
kü thuËt vµ tho¶ m·n ®îc nh÷ng nhu cÇu nhÊt ®Þnh cña x· héi.
ViÖc cung cÊp c¸c s¶n phÈm cã chÊt lîng cao sÏ t¹o ra danh tiÕng cho th¬ng
hiÖu s¶n phÈm cña c«ng ty. Tõ ®ã cho phÐp c«ng ty ®Æt gi¸ s¶n phÈm cña m×nh cao
h¬n so víi c¸c s¶n phÈm cïng lo¹i , t¹o ra lîi nhuËn lín h¬n. ViÖc n©ng cao chÊt lîng
s¶n phÈm sÏ lµ lùc hót ®Ó kÐo kh¸ch hµng ®Õn víi s¶n phÈm cña doanh nghiÖp , tõ ®ã
t¹o lËp ®îc lîi thÕ c¹nh tranh trªn thÞ trêng. §Æc biÖt trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng khi
kh¸ch hµng cã sù lùa chän gi÷a c¸c mÆt hµng kh¸c nhau cña cïng mét s¶n phÈm hµng
ho¸ hay dÞch vô th× vÊn ®Ò s¶n phÈm cµng trë nªn quan träng.
2.3/ChÊt lîng dÞch vô.
Kh¸i niÖm dÞch vô ë ®©y ®îc hiÓu bao gåm c¶ ph¬ng thøc thanh to¸n khi b¸n
hµng vµ dÞch vô sau b¸n hµng.
ChÊt lîng dÞch vô còng ®ãng gãp mét phÇn kh«ng nhá kh¼ng ®Þnh vÞ thÕ c¹nh
tranh cña doanh nghiÖp. Kh¸ch hµng sÏ a chuéng s¶n phÈm vµ biÕt ®Õn s¶n phÈm cña
doanh nghiÖp nhiÒu h¬n nÕu nh m¹ng l¬Ý tiªu thô s¶n phÈm cña doanh nghiÖp lµ réng
kh¾p , ph¬ng thøc thanh to¸n thuËn tiÖn , nhanh chãng. Bªn c¹nh ®ã dÞch vô sau b¸n
hµng còng lµ mét vÊn ®Ò doanh nghiÖp cÇn quan t©m , nã còng ¶nh hëng mét phÇn
kh«ng nhá ®Õn kh¶ n¨ng tiªu thô s¶n phÈm cña doanh nghiÖp,.
2.4/ Uy tÝn cña doanh nghiÖp .
Uy tÝn cña doanh nghiÖp lµ mét yÕu tè quan träng ¶nh hëng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh
tranh cña doanh nghiÖp. Mét doanh nghiÖp cã uy tÝn th× kh¸ch hµng sÏ tin dïng s¶n
phÈm cña doanh nghiÖp ®ã h¬n , mÆc dï cã rÊt nhiÒu h·ng kh¸c cïng s¶n xuÊt mÆt
hµng ®ã. §Ó t¹o lËp ®îc uy tÝn th× tríc hÕt doanh nghiÖp ph¶i cã tiÒm lùc tµi chÝnh
v÷ng ch¾c , chÊt lîng s¶n phÈm cao , c¸c lo¹i h×nh dÞch vô phong phó , tiÖn lîi phï
hîp víi thÞ hiÕu cña kh¸ch hµng…Uy tÝn cña doanh nghiÖp ®îc thÓ hiÖn ngay trªn
nh·n hiÖu , biÓu tîng cña doanh nghiÖp.
3/C¸c lo¹i h×nh c¹nh tranh.
Tuú theo c¸c c¸ch ph©n lo¹i kh¸c nhau th× cã c¸c lo¹i h×nh c¹nh tranh kh¸c
nhau.
3.1/ NÕu c¨n cø vµo chñ thÓ tham gia thÞ trêng ngêi ta chia c¹nh tranh lµm ba lo¹i
sau:
*C¹nh tranh gi÷a ngêi b¸n vµ ngêi mua: Lµ cuéc c¹nh tranh diÔn ra theo quy
luËt mua rÎ b¸n ®¾t.
11
*C¹nh tranh gi÷a nh÷ng ngêi mua víi nhau: Lµ cuéc c¹nh tranh theo quy luËt
cung cÇu. Ch¼ng h¹n khi cung nhá h¬n cÇu th× cuéc c¹nh tranh gi÷a nguêi mua víi
nhau trë lªn quyÕt liÖt. Nã sÏ lµ yÕu tè lµm cho gi¸ c¶ hµng ho¸ dÞch vô t¨ng lªn
*C¹nh tranh gi÷a nh÷ng ngêi b¸n víi nhau : Lµ cuéc c¹nh tranh gay go quyÕt
liÖt nhÊt. §©y lµ cuéc c¹nh tranh quyÕt ®Þnh doanh nghiÖp nµo tån t¹i vµ doanh nghiÖp
nµo sÏ bÞ ®µo th¶i ra khái thÞ trêng. ChÝnh v× lÏ ®ã tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp ®Òu muèn
dµnh giËt lîi thÕ c¹nh tranh vÒ m×nh , muèn dµnh mét thÕ ®øng v÷ng ch¾c h¬n ®èi thñ
cña m×nh. §Ó lµm ®îc ®iÒu nµy ®ßi hái mçi mét doanh nghiÖp cÇn nç lùc phÊn ®Êu ,
t×m ra híng ®i riªng cho chÝnh m×nh.
3.2/NÕu c¨n cø vµo møc ®é c¹nh tranh trªn thÞ trêng ngêi ta chia ra c¸c lo¹i h×nh
c¹nh tranh nh sau:
*ThÞ trêng c¹nh tranh hoµn h¶o: Lµ h×nh thøc c¹nh tranh trªn thÞ trêng cã nhiÒu
ngêi mua vµ ngêi b¸n ®éc lËp víi nhau. TÊt c¶ c¸c ®¬n vÞ hµng ho¸ trao ®æi ®îc coi lµ
gièng nhau. C¸c doanh nghiÖp tham gia trªn thÞ trêng nµy chñ yÕu t×m biÖn ph¸p c¾t
gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm ®Ó hëng lîi nhuËn tõ chªnh lÖch gi¸ ®Çu vµo.
*C¹nh tranh kh«ng hoµn h¶o: Lµ c¹nh tranh trªn thÞ trêng mµ phÇn lín c¸c s¶n
phÈm lµ kh«ng ®ång nhÊt víi nhau. Ngêi b¸n cã thÓ Ên ®Þnh gi¸ linh ho¹t theo khu
vùc b¸n s¶n phÈm , thêi ®iÓm b¸n s¶n phÈm , kh¸ch hµng vµ møc lîi nhuËn mong
muèn.
Tãm l¹i ,c¹nh tranh lµ cuéc ch¹y ®ua quyÕt liÖt gi÷a c¸c chñ thÓ ho¹t ®éng
trong thÞ trêng nh»m giµnh giËt nh÷ng ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt thuËn lîi vµ n¬i tiªu thô
hµng ho¸ dÞch vô cã lîi nhÊt. C¹nh tranh ®îc coi lµ ®éng lùc cña qu¸ ttr×nh ph¸t triÓn.
C¹nh tranh cã kh¶ n¨ng nhanh nhËy trong viÖc ph¸t hiÖn vµ ®¸p øng mäi nhu cÇu vµ
thÞ hiÕu cña ng¬× tiªu dïng. Bªn c¹nh ®ã b»ng ph¬ng thøc c¹nh tranh kinh ®iÓn lµ
c¹nh tranh qua gi¸ mµ nhê ®ã gi¸ c¶ s¶n phÈm , hµng ho¸ , dÞch vô ®îc c¶i thiÖn theo
híng cã lîi cho kh¸ch hµng vµ ngêi tiªu dïng.
H¬n n÷a c¹nh tranh lu«n cã môc tiªu l©u dµi lµ thu hót vÒ m×nh ngµy cµng
nhiÒu kh¸ch hµng nªn buéc c¸c nhµ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp , dÞch vô ph¶i t¹o ra nh÷ng
s¶n phÈm cã chÊt lîng ngµy cµng cao víi gi¸ thµnh h¹. V× vËy c¹nh tranh lµ c¬ héi b¾t
buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i ¸p dông c«ng nghÖ míi , tiÕn bé khoa häc kü thuËt…Nh
vËy c¹nh tranh cßn lµ nguån gèc , ®éng lùc cña sù ph¸t triÓn khoa häc kü thuËt vµ
c«ng nghÖ cao.
Trong ®iÒu kiÖn cña c¬ chÕ thÞ trêng , khi c¸c møc ®é c¹nh tranh ®· trë lªn gay
g¾t th× c¸c doanh nghiÖp v× sù tån t¹i cña m×nh lu«n ph¶i toan tÝnh ®Ó vît lªn c¸c ®èi
thñ c¹nh tranh. ChÝnh ®iÒu nµy ®· t¹o søc Ðp chèng tr× trÖ , kh¾c phôc suy tho¸i vµ
buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i kinh doanh cã hiÖu qu¶ tèt h¬n. Vµ m«i trêng c¹nh tranh
lµ m«i trêng mµ ë ®ã c¸c doanh nghiÖp lu«n ph¶i vËn ®éng ®æi míi , c¶i tiÕn kh«ng
12
ngõng vÒ c«ng nghÖ , chñng lo¹i ,kiÓu d¸ng s¶n phÈm vµ ph¬ng thøc kinh doanh.
Theo c¸ch ®ã c¹nh tranh t¹o ra sù ®æi míi liªn tôc vµ lµ ®éng lùc ®Ó c¸c doanh nghiÖp
ph¸t triÓn.
Trªn ®©y lµ c¸c lo¹i h×nh c¹nh tranh vµ vai trß cña c¹nh tranh ®èi víi ng êi tiªu
dïng , doanh nghiÖp vµ nÒn kinh tÕ. T×m hiÓu vÒ c¹nh tranh vµ vai trß cña nã lµ xuÊt
ph¸t ®iÓm ®Ó tiÕn hµnh nghiªn cøu s©u h¬n c¸c néi dung sÏ tr×nh bÇy ë c¸c ch¬ng sau.
III/ Mét vµi nÐt kh¸i qu¸t vÒ ngµnh ThÐp ViÖt nam.
1/ Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ngµnh thÐp ViÖt nam.
Ngµnh s¶n xuÊt thÐp ë ViÖt nam ®· ®îc §¶ng vµ Nhµ níc ta quan t©m x©y dùng
tõ rÊt sím. Ngay sau khi hoµ b×nh lËp l¹i trªn miÒn B¾c , §¶ng vµ ChÝnh phñ ®· quyÕt
®Þnh x©y dùng khu liªn hîp gang thÐp Th¸i Nguyªn do Trung Quèc gióp ®â vµo
n¨m1959 vµ ®· cho ra ®êi mÎ gang ®Çu tiªn n¨m 1963.
N¨m 1973 , nhµ m¸y luyÖn c¸n thÐp Gia Sµng c«ng suÊt 30.000 tÊn/n¨m do
CHDC §øc gióp ®ì ®· ra ®ßi , gãp phÇn bæ xung , hoµn thiÖn d©y chuyÒn s¶n xuÊt
luyÖn vµ c¸n , ®¶m b¶o c«ng suÊt thiÕt kÕ 10 v¹n tÊn/n¨m cho c¶ khu liªn hîp gang
thÐp Th¸i Nguyªn.
Sau khi ®Êt níc thèng nh¸t , n¨m 1976 c«ng ty luyÖn kim ®en miÒn Nam ®îc
thµnh lËp trªn c¬ së tiÕp qu¶n c¸c nhµ m¸y luyÖn , c¸n thÐp mini cña chÕ dé cò ë
thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ Biªn Hoµ , víi tæng c«ng suÊt 80.000 tÊn thÐp c¸n/ n¨m.
Tõ 1976 ®Õn1989 , ngµnh thÐp gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n do kinh tÕ ®Êt níc l©m
vµo khñng ho¶ng. MÆt kh¸c nguån thÐp nhËp khÈu tõ Liªn X« vµ c¸c níc XHCN vÉn
cßn dåi dµo , v× vËy ngµnh thÐp chØ duy tr× møc s¶n lîng40.000 ®Õn85.000 tÊn/n¨m.
Tõ 1989 ®Õn1995 , thùc hiÖn chñ ch¬ng ®æi míi më cöa cña §¶ng , ngµnh thÐp
®· kh¾c phôc ®îc khã kh¨n vµ b¾t ®Çu t¨ng trëng m¹nh , s¶n lîng thÐp trong níc ®· vît ngìng 100.000 tÊn/ n¨m. N¨m 1990 , Liªn X« vµ khèi SEV tan d· , nguån cung
øng thÐp cho ViÖt nam bÞ c¾t gi¶m còng lµ nh©n tè quan träng thóc ®Èy ngµnh thÐp
ph¶i ph¸t triÓn m¹nh ®Ó bï sù thiÕu hôt. N¨m 1990 , Tæng c«ng ty thÐp ViÖt nam
thuéc Bé c«ng nghiÖp nÆng ®îc thµnh lËp , thèng nhÊt qu¶n lý ngµnh s¶n xuÊt thÐp
quèc doanh trong c¶ níc. §©y lµ thêi kú ph¸t triÓn s«i ®éng , nhiÒu dù ¸n ®Çu t theo
chiÒu s©u vµ liªn doanh víi níc ngoµi ®îc thùc hiÖn. C¸c ngµnh vµ c¸c thµnh phÇn
kinh tÕ kh¸c ®ua nhau s¶n xuÊt thÐp mini. S¶n lîng thÐp c¸n
n¨m 1995 ®· t¨ng gÊp 4 lÇn n¨m 1990 , ®¹t 450.000 tÊn/n¨m
Th¸ng 4 n¨m1995,Tæng c«ng ty thÐp ViÖt nam theo m« h×nh Tæng c«ng ty 91
®îc thµnh lËp trªn c¬ së hîp nhÊt Tæng c«ng ty thÐp ViÖt nam thuéc Bé c«ng nghiÖp
vµ Tæng c«ng ty kim khÝ thuéc Bé th¬ng m¹i.
13
Thêi kú 1996-2001, ngµnh thÐp vÉn gi÷ ®îc tèc ®é t¨ng trëng kh¸ cao.TiÕp tôc
®îc ®Çu t ®æi míi vµ ®Çu t chiÒu s©u m¹nh mÏ. §· h×nh thµnh vµ ®a vµo ho¹t ®éng 13
dù ¸n liªn doanh, trong ®ã cã 12 nhµ m¸y liªn doanh c¸n thÐp vµ gia c«ng chÕ biÕn
sau c¸n. S¶n lîng thÐp c¶ níc n¨m 1999 ®¹t 1,4 triÖu tÊn/n¨m gÊp h¬n 3 lÇn n¨m1995
vµ gÊp 14 lÇn n¨m 1990.
Cã thÓ nhËn thÊy r»ng, díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng,h¬n 40 n¨m qua ngµnh thÐp
ViÖt nam ®· kh«ng ngõng ph¸t triÓn, gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo sù nghiÖp gi¶i phãng ®Êt
níc vµ x©y dùng chñ nghÜa x· héi. Qu¸ tr×nh x©y dùng ,s¶n xuÊt vµ ph¸t triÓn l©u dµi
cña ngµnh thÐp ViÖt nam ®· ®µo t¹o ®îc mét ®éi ngò c«ng nh©n, c¸n bé lµnh nghÒ,
giÇu kinh nghiÖm. ®©y lµ vèn quý cña ngµnh thÐp, lµ nh©n tè quan träng trong sù
nghiÖp ph¸t triÓn ngµnh thÐp ViÖt nam. Bíc sang thêi kú míi, thùc hiÖn chñ tr¬ng
c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc cña §¶ng vµ tham gia héi nhËp quèc tÕ, ngµnh
thÐp ViÖt nam cÇn ®îc ph¸t triÓn m¹nh mÏ h¬n víi sù hç trî cña nhµ níc ®Ó t¬ng
xøng víi vÞ trÝ vµ vai trß cña nã trong nÒn kinh tÕ quèc d©n.
2/ C¬ cÊu s¶n xuÊt trong ngµnh thÐp hiÖn nay.
HiÖn nay ngµnh thÐp ViÖt nam míi
chØ s¶n xuÊt c¸c lo¹i s¶n ph¶m dµi phôc
vô chñ yÕu cho ngµnh x©y dùng ( thÐp trßn tr¬n, trßn v»n d¹ng thanh dµi10 40mm,
thÐp cuén d©y6-10 vµ thÐp h×nh cì nhá vµ cì võa) vµ gia c«ng s¶n xuÊt èng hµn, t«n
m¹ ,h×nh uèn nguéi, c¾t sÎ....tõ s¶n phÈm dÑt nhËp khÈu. C¸c s¶n phÈm dµi s¶n xuÊt
trong níc còng phÇn lín ®îc c¸n tõ ph«i thÐp nhËp khÈu. Kh¶ n¨ng tù s¶n xuÊt ph«i
thÐp trong níc cßn nhá bÐ, chØ ®¸p øng ®îc kho¶ng 25%, cßn l¹i 75% nhu cÇu ph«i
thÐp cho c¸c nhµ m¸y c¸n ph¶i nhËp tõ bªn ngoµi. Trong níc cha cã nhµ m¸y c¸n c¸c
s¶n phÈm dÑt ( tÊm, l¸ c¸n nãng,c¸n nguéi).
Ph«i thÐp vµ thÐp c¸n s¶n xuÊt trong níc cã chÊt lîng th«ng thêng vµ cßn phô thuéc
vµo chÊt lîng ph«i thÐp nhËp khÈu. Kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cßn h¹n chÕ mµ chñ yÕu s¶n
phÈm ®îc tiªu thô trong níc vµ thay thÕ nhËp kh©ñ. Cha cã c¬ së tËp trung s¶n xuÊt
thÐp ®Æc biÖt phôc vô chÕ t¹o c¬ khÝ. HiÖn nay chØ s¶n xuÊt mét sè lo¹i thÐp ®Æc biÖt
víi quy m« nhá ë mét sè nhµ m¸y c¬ khÝ vµ nhµ m¸y thÐp cña Tæng c«ng ty thÐp ViÖt
nam .
Nh×n chung trong thêi gian qua, do h¹n chÕ vèn ®Çu t vµ do thÞ trêng tiªu thô
thÐp trong níc cßn nhá bÐ, ngµnh thÐp ViÖt nam míi chØ ®Çu t tËp trung vµo s¶n xuÊt
c¸c s¶n phÈm dµi ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cÊp b¸ch trong níc. §©y lµ c¸c s¶n phÈm cã
thuËn lîi vÒ thÞ trêng, cÇn vèn ®Çu t Ýt, thêi gian x©y dùng nhµ m¸y ng¾n, hiÖu qu¶
®Çu t kh¸ cao, thu hót ®îc nhiÒu ®èi t¸c níc ngoµi bá vèn kinh doanh. §èi víi c¸c s¶n
phÈm thÐp dÑt do nhu cÇu cßn thÊp trong khi ®ã ®Ó ®¶m b¶o hiÖu qu¶ th× yªu cÇu c«ng
suÊt cña nhµ m¸y ph¶i ®ñ lín, vèn ®Çu t lín, Ýt hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi tham
14
gia liªn doanh mµ b¶n th©n ngµnh thÐp th× cha ®ñ søc ®Çu t. Do vËy nh×n chung c¬ cÊu
s¶n xuÊt cña ngµnh thÐp hiÖn nay lµ thiÕu ®ång bé, mÊt c©n ®èi gi÷a s¶n xuÊt ph«i víi
c¸n thÐp, gi÷a c¬ cÊu mÆt hµng vµ c¬ cÊu chÊt lîng s¶n phÈm. V× vËy trong thêi gian
tíi ngµnh thÐp cÇn ph¶i cã nh÷ng chiÕn lîc ®Çu t theo chiÒu réng vµ ®Çu t theo chiÒu
s©u ®Ó hiÖn ®¹i ho¸ n©ng cao n¨ng suÊt vµ chÊt lîng s¶n phÈm, t¨ng cêng søc c¹nh
tranh,gi¶m dÇn vµ tiÕn tíi kh¾c phôc sù mÊt c©n ®èi trong c¬ cÊu s¶n xuÊt hiÖn nay.
3/ §Æc ®iÓm ho¹t ®éng ®Çu t trong ngµnh thÐp.
XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm tµi nguyªn phôc vô cho ngµnh thÐp th× ho¹t ®éng ®Çu t
trong ngµnh thÐp còng mang nh÷ng nÐt ®Æc trng riªng kh¸c víi nh÷ng ngµnh kh¸c.
Thø nhÊt, nguyªn liÖu phôc vô ngµnh thÐp ph¶i ®îc lÊy tõ c¸c má kho¸ng s¶n
nh than mì than antraxit, khÝ thiªn nhiªn vµ c¸c quÆng s¾t... Tuy nhiªn ®Ó khai th¸c ®îc nguån tµi nguyªn nµy th× ph¶i ®ßi hái mét lîng vèn ®Çu t t¬ng ®èi lín . Ch¼ng h¹n
má qu¹ng s¾t Th¹ch Khª(Hµ TÜnh) cã tr÷ lîng lín, hµm lîng s¾t cao, song l¹i n»m s©u
díi mùc níc biÓn chÝnh v× thÕ ®Çu t x©y dùng h¹ tÇng c¬ së vµ x©y dùng má lín, chi
phÝ khai th¸c cao do ph¶i b¬m th¸o kh« má, ph¶i khai th¸c víi c«ng suÊt lín th× míi
hiÖu qu¶.
Thø hai, do c¸c má vµ ®iÓm quÆng ph©n bè r¶i r¸c ë c¸c vïng, ®a sè ë vïng s©u
vïng xa, kh«ng thuËn lîi ®Ó ®Çu t khai th¸c c¬ giíi, chÝnh v× thÕ c¸c c«ng tr×nh ®Çu t
cña ngµnh thÐp ®îc x©y dùng ngay t¹i vÞ trÝ cña tõng má, ®iÓm quÆng ®ã. §©y lµ
nguyªn nh©n dÉn ®Õn c¸c c«ng tr×nh ®Çu t nµy chÞu t¸c ®éng kh«ng nhá cña ®iÒu kiÖn
tù nhiªn nh ma , lò, sù bÊt æn cña ®Þa chÊt...§Æc biÖt lµ vÊn ®Ò bÊt æn vÒ ®Þa chÊt, nã
cã thÓ coi lµ mét th¶m ho¹ ®¸ng lo ng¹i cho ngµnh thÐp v× nã cã thÓ ph¶ huû c¶ mét
c«ng tr×nh ®Çu t ®å sé ngay trong phót chèc. §©y còng lµ ®iÒu rÊt ®¸ng quan t©m khi
lùa chän ®Þa ®iÓm x©y dùng nhµ m¸y thÐp.
Thø ba, thêi gian b¾t ®Çu mét c«ng cuéc ®Çu t tõ khi b¾t ®Çu ®Õn khi ph¸t huy
t¸c dông thêng ®ßi hái nhiÒu n¨m th¸ng, thêi gian vËn hµnh ®Ó thu håi vèn còng kÐo
dµi. Kh«ng tÝnh ®Õn ho¹t ®éng ®Çu t cña c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt thÐp t nh©n, hé
gia ®×nh th× ®Ó hoµn thµnh mét nhµ m¸y s¶n xuÊt thÐp cÇn tõ 5 ®Õn 10 n¨m, thËm chÝ
cßn l©u h¬n. §ã lµ cha kÓ ®Õn nh÷ng rñi ro cã thÓ gÆp trong qu¸ tr×nh x©y dùng do
kÐo dµi thêi gian thi c«ng .Bªn c¹nh ®ã, ®èi víi ngµnh thÐp, vèn ®Çu t ban ®Çu bá ra lµ
rÊt lín do ®ã ®Ó cã thÓ thu håi ®îc th× cÇn ph¶i cã mét thêi gian dµi, cã khi hµng chôc
n¨m.
Thø t, do thêi gian ®Çu t kÐo dµi vµ vèn ®Çu t lín nªn ®Çu t trong ngµnh thÐp
gÆp nhiÒu rñi ro, ®Æc biÖt lµ c¸c rñi ro sau:
Rñi ro vÒ x©y dùng vµ hoµn thµnh c«ng tr×nh:Thêng lµ c¸c rñi ro kÐo dµi thêi
gian thi c«ng do tiÕn ®é bá vèn chËm.
15
Rñi ro vÒ kü thuËt vµ v©n hµnh: §©y còng lµ rñi ro hay gÆp trong qu¸ tr×nh sö
dông m¸y mãc ®Ó s¶n xuÊt. §Æc biÖt lµ ®èi víi Tæng c«ng ty thÐp ViÖt nam do m¸y
mãc thiÕt bÞ l¹c hËu nªn kh«ng ®¸p øng ®îc yªu cÇu s¶n xuÊt vµ kh«ng thÓ vËn hµnh
víi c«ng suÊt thiÕt kÕ ban ®Çu.
Rñi ro vÒ thÞ trêng : Do quy m«, thêi gian thùc hiÖn ®Çu t trong ngµnh thÐp lµ
rÊt lín vµ dµi nªn cã thÓ sÏ ph¶i høng chÞu c¸c rñi ro vÒ thÞ trêng, ch¼ng h¹n nh hµng
ho¸ s¶n xuÊt ra kh«ng b¸n ®îc dÉn ®Õn ø ®äng vèn, gi¶m hiÖu qu¶ ®Çu t. NÕu kh«ng
nghiªn cøu kü, dù b¸o nhu cÇu mét c¸ch chÝnh x¸c th× rñi ro vÒ thÞ trêng sÏ lµ mét trë
ng¹i lín ®èi víi ngµnh thÐp.
Tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn ta nhËn thÊy ®Çu t trong ngµnh thÐp lµ hÕt søc khã
kh¨n vµ chÞu nhiÒu rñi ro. ChÝnh v× vËy ®Ó ho¹t ®éng ®Çu t cã hiÖu qu¶, mang vÒ
nh÷ng lîi Ých nhÊt ®Þnh cho ngµnh thÐp th× ngµnh cÇn ph¶i cã sù quan t©m, chuÈn bÞ
mét c¸ch tèt nhÊt c¸c c«ng ®o¹n cña qu¸ tr×nh ®Çu t ®Ó lµm sao khi tiÕn hµnh mét dù
¸n nµo ®ã th× ph¶i hoµn thµnh vµ ®¹t kÕt qu¶ cao, tr¸nh t×nh tr¹ng bá dë g©y l·ng phÝ
thÊt tho¸t vèn, vËt t vµ vËt lùc.
VI/ Mét vµi nÐt kh¸i qu¸t vÒ Tæng c«ng ty thÐp ViÖt nam .
1/ VÞ trÝ cña Tæng c«ng ty thÐp trong ngµnh thÐp ViÖt nam.
Ngµnh thÐp ViÖt nam ®· vµ ®ang ngµy cµng hoµn thiÖn híng ®i cña m×nh ®Ó
®¸p øng tèt nhÊt nhu cÇu vÒ thÐp trong níc vµ ®¹t lîi nhuËn cao. HiÖn nay cïng víi ®µ
ph¸t triÓn cña ngµnh th× ®· cã rÊt nhiÒu c¬ së s¶n xuÊt thÐp t¹i ViÖt nam bao gåm
kho¶ng 14 c«ng ty liªn doanh víi níc ngoµi cã c«ng suÊt kho¶ng 200-300 ngh×n
tÊn/n¨m/1c«ng ty; kho¶ng trªn 10 c¬ së s¶n xuÊt thÐp vµ gia c«ng sau c¸n lµ c¸c c«ng
ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n vµ 100% vèn níc ngoµi. Bªn c¹nh ®ã cßn cã c¸c c¬ së s¶n
xuÊt cña quèc doanh vµ quèc phßng cã quy m« nhá ®ang sö dông chñ yÕu c¸c m¸y
c¸n mini vµ lß ®iÖn cña c¬ khÝ cã c«ng suÊt tõ10.000 tÊn ®Õn 30.000 tÊn /n¨m. Ngoµi
ra khu vùc t nh©n hé gia ®×nh còng ®ãng gãp mét phÇn kh«ng nhá vµo thÞ trêng s¶n
xuÊt thÐp víi 250 c¬ së ®ang sö dông c¸c lß luyÖn thÐp vµ c¸n thÐp rÊt nhá, kiÓu mini
thñ c«ng cã c«ng suÊt b×nh qu©n trªn díi 1000 tÊn /n¨m/1c¬ së, ph©n bè ë nhiÒu tØnh
vµ thµnh phè tõ b¾c vµo nam. Nhng ®Æc biÖt cµn ph¶i nh¾c tíi ®ã lµ Tæng c«ng ty thÐp
ViÖt nam , mét doanh nghiÖp ®ãng vai trß chñ lùc cña ngµnh thÐp víi 15 ®¬n vÞ thµnh
viªn vµ tæng c«ng suÊt c¸n thÐp trªn 700 ngh×n tÊn/n¨m, ®· ®ãng gãp rÊt lín cho sù
ph¸t triÓn cña ngµnh. MÆc dï cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n nhng Tæng c«ng ty lu«n phÊn
®Êu vµ ®Æt ra c¸c môc tiªu ®Ó phÊn ®©ó, nh»m n¾m v÷ng vai trß chñ ®¹o cña m×nh
trong ngµnh thÐp còng nh ®Ó ph¸t triÓn c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c cã liªn quan. Tõ ®ã t¹o
16
®éng lùc thóc ®Èy ngµnh thÐp phat triÓn, gãp phÇn vµo sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸,
hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.
2/ Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña Tæng c«ng ty thÐp ViÖt nam .
Thùc hiÖn nghÞ quyÕt ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VII cña §¶ng:"S¾p xÕp
l¹i c¸c liªn hiÖp xÝ nghiÖp, Tæng c«ng ty phï hîp víi yªu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh
trong c¬ chÕ thÞ trêng", ngµy 07 th¸ng 03 n¨m 1994, thñ tíng ChÝnh phñ ®· ban hµnh
quyÕt ®Þnh sè 91/TTg vÒ thÝ ®iÓm thµnh lËp tËp ®oµn kinh doanh. Theo tinh thÇn cña
quyÕt ®Þnh nµy, sù h×nh thµnh c¸c tËp ®oµn kinh doanh sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy tÝch
tô vµ tË trung, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh, ®ång thêi thùc hiÖn chñ tr¬ng xo¸ bá
dÇn chÕ ®é Bé chñ qu¶n, cÊp hµnh chÝnh chñ qu¶n vµ sù ph©n biÖt doanh nghiÖp
Trung ¬ng, doanh nghiÖp ®Þa ph¬ng vµ gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ cña nÒn kinh tÕ.
Theo quyÕt ®Þnh 91/TTg, tËp doµn kinh doanh ph¶i cã 7 doanh nghiÖp thµnh
viªn trë lªn vµ vèn ph¸p ®Þnh Ýt nhÊt lµ 1000 tû ®ång; ®¶m b¶o võa h¹n chÕ®éc quyÒn,
võa h¹n chÕ c¹nh tranh bõa b·i.Cã thÓ ho¹t ®éng kinh doanh ®a ngµnh nhng nhÊt thiÕt
ph¶i cã ngµnh chñ ®¹o. Mçi tËp ®oµn ®îc tæ chøc c«ng ty tµi chÝnh ®Ó huy ®éng vèn,
®iÒu hoµ vèn phôc vô cho yªu cÇu ph¸t triÓn néi bé tËp ®oµn hoÆc liªn doanh víi c¸c
®¬n vÞ kh¸c.
Tæng c«ng ty thÐp ViÖt nam ®îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè344/TTg, ngµy 04
th¸ng 07 n¨m 1994 cña Thñ tíng ChÝnh phñ trªn c¬ së hîp nhÊt Tæng c«ng ty thÐp
thuéc bé c«ng nghiÖp vµ Tæng c«ng ty kim khÝ thuéc bé th¬ng m¹i. Thùc hiÖn chñ tr¬ng cña §¶ng vµ Nhµ níc vÒ tiÕp tôc ®æi míi , s¾p xÕp l¹i c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc,
®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸cTæng c«ng ty n¾m gi÷ c¸c ngµnh then chèt cña nÒn kinh tÕ,
ngµy 29 th¸ng 04 n¨m 1995, Thñ tíng ChÝnh phñ ký quyÕt ®Þnh sè225/TTg thµnh lËp
l¹i Tæng c«ng ty ThÐp ViÖt nam , tæ chøc ho¹t ®éng theo m« h×nh Tæng c«ng ty nhµ
níc- Tæng c«ng ty 91.
Tæng c«ng ty thÐp ViÖt nam cã tªn giao dÞch ®èi ngo¹i: Vietnam Steel
Corporation. Tªn viÕt t¾t VSC . §Þa chØ: 91, phè L¸ng H¹, quËn §èng §a, thµnh phè
Hµ Néi.
Tæng c«ng ty thÐp ViÖt nam lµ mét ph¸p nh©n kinh doanh, ho¹t ®éng theo luËt
doanh nghiÖp Nhµ níc. §iÒu lÖ tæ chøc vµ ho¹t ®éng ®îc chÝnh phñ phª chuÈn t¹i
nghÞ ®Þnh sè 03/CP, ngµy 25 th¸ng 01 n¨m 1996 vµ giÊy phÐp ®¨ng ký kinh doanh
sè109621 ngµy 05 th¸ng 02 n¨m 1996 do Bé kÕ ho¹ch vµ §Çu t cÊp. Tæng c«ng ty
thÐp ViÖt nam lµ doanh nghiÖp nhµ níc ®îc ChÝnh phñ xÕp h¹ng ®Æc biÖt.
Tæng c«ng ty thÐp ViÖt nam cã vèn do nhµ níc cÊp, cã bé m¸y ®iÒu hµnh, qu¶n
lý vµ c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn, cã con dÊu theo mÉu quy ®Þnh cña Nhµ níc, tù chÞu tr¸ch
nhiÖm h÷u h¹n trong ph¹m vi sè vèn do Nhµ níc giao cho qu¶n lý sö dông, ®îc më
17
tµi kho¶n ®ång ViÖt nam vµ ngo¹i tÖ t¹i c¸c ng©n hµng trong vµ ngoµi níc theo quy
®Þnh cña ph¸p luËt hiÖn hµnh.
Tæng c«ng ty thÐp ViÖt nam chÞu sù qu¶n lý Nhµ níc cña ChÝnh phñ, trùc tiÕp
lµ c¸c Bé c«ng nghiÖp, Bé tµi chÝnh, Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t, Bé lao ®éng th¬ng binh vµ
x· héi vµ c¸c bé c¬ quan thuéc ChÝnh phñ ph©n cÊp qu¶n lý theo luËt doanh nghiÖp
Nhµ níc.
Tæng c«ng ty thÐp ViÖt nam ®îc Nhµ níc giao qu¶n lý vµ sö dông h¬n 1400 tû
®ång, lao ®éng b×nh qu©n trªn 18531 ngêi.
HiÖn nay, Tæng c«ng ty thÐp ViÖt nam cã 15 ®¬n vÞ thµnh viªn,trong ®ã: Khèi
s¶n xuÊt c«ng nghiÖp:5 c«ng ty; Khèikinh doanh th¬ng m¹i :8 c«ng ty;Khèi nghiªn
cøu ®µo t¹o: 2 ®¬n vÞ.
*Khèi s¶n xuÊt c«ng nghiÖp bao gåm:
+C«ng ty Gang thÐp Th¸i Nguyªn: TØnh Th¸i Nguyªn. Lao ®éng 11.384 ngêi.
§¬n vÞ trùc thuéc c«ng ty gåm 24 doanh nghiÖp. Chøc n¨ng kinh doanh chñ yÕu lµ
khai th¸c, s¶n xuÊt nguyªn vËt liÖu phôc vô s¶n xuÊt thÐp; s¶n xuÊt gang, thÐp thái,
thÐp c¸n c¸c lo¹i...
+C«ng ty thÐp §µ N½ng: Thµnh phè §µ N½ng. Lao ®éng 301 ngêi. Chøc n¨ng
kinh doanh chñ yÕu lµ s¶n xuÊt kinh doanh c¸c s¶n phÈm thÐp vµ vËt t ngµnh thÐp.
+C«ng ty thÐp MiÒn Nam: Thµnh phè Hå ChÝ minh. Lao ®éng 3.710 ngêi. Chøc
n¨ng kinh doanh chñ yÕu lµ s¶n xuÊt c¸c lo¹i thÐp d©y, thÐp trßn tr¬n, trßn v»n, d©y
thÐp, líi thÐp, hîp kim thÐp...§¬n vÞ trùc thuéc c«ng ty gåm 10 doanh nghiÖp.
+Nhµ m¸y c¸n thÐp MiÒn Trung:
+C«ng ty vËt liÖu chÞu löa vµ khai th¸c ®Êt sÐt Tróc Th«n: TØnh H¶i D¬ng. Lao
®éng 515 ngêi. Chøc n¨ng kinh doanh chñ yÕu lµ khai th¸c ®Êt sÐt, s¶n xuÊt vËt liÖu
chÞu löa, ®Êt ®Ìn, g¹ch, ngãi.
*Khèi kinh doanh th¬ng m¹i bao gåm:
+C«ng ty kim khÝ Hµ Néi:Thµnh phè Hµ Néi. Lao ®éng 415 ngêi. §¬n vÞ trùc
thuéc c«ng ty gåm 8 doanh nghiÖp.
+C«ng ty kinh doanh thÐp vµ vËt t Hµ Néi:Thµnh phè Hµ Néi. Lao ®éng 413
ngêi. §¬n vÞ trùc thuéc c«ng ty gåm 16 doanh nghiÖp.
+C«ng ty kim khÝ B¾c Th¸i: TØnh Th¸i Nguyªn. Lao ®éng 155 ngêi. §¬n vÞ trùc
thuéc c«ng ty gåm 9 doanh nghiÖp.
+C«ng ty kim khÝ H¶i Phßng: Thµnh phè H¶i Phßng. Lao ®éng 430 ngêi. §¬n
vÞ trùc thuéc gåm 7 doanh nghiÖp.
+C«ng ty kim khÝ Qu¶ng Ninh: TØnh Qu¶ng Ninh. Lao ®éng 118 ngêi. §¬n vÞ
trùc thuéc gåm 7 doanh nghiÖp.
18
+C«ng ty kim khÝ vµ vËt t tæng hîp MiÒn Trung: Thµnh phè §µ N½ng. Lao
®éng 370 ngêi. §¬n vÞ trùc thuéc gåm 13 doanh nghiÖp.
+C«ng tykim khÝ Thµnh phè Hå ChÝ Minh: Thµnh phè Hå ChÝ Minh. Lao ®éng
269 ngêi. §¬n vÞ trùc thuéc c«ng ty gåm 9 doanh nghiÖp.
+C«ng ty vËt t thiÕt bÞ c«ng nghiÖp: Thµnh phè Hå ChÝ Minh.lao ®éng 236 ngêi. §¬n vÞ trùc thuéc gåm 6 doanh nghiÖp.
C¸c c«ng ty thuéc khèi nµy cã chøc n¨ng kinh doanh chñ yÕu lµ kinh doanh
kim khÝ, nguyªn vËt liÖu phôc vô ngµnh thÐp,kinh doanh dÞch vô kho b·i, nhµ xëng,
®¹i lý mua b¸n ký göi hµng ho¸..
*Khèi nghiªn cøu ®µo t¹o bao gåm:
+ViÖn luyÖn kim ®en: TØnh Hµ T©y. Lao ®éng 127 ngêi.
+Trêng ®µo t¹o nghÒ C¬ ®iÖn- LuyÖn kim Th¸i Nguyªn: TØnh Th¸i Nguyªn.
Lao ®éng 180 ngêi.
Chøc n¨ng chñ yÕu cña hai ®¬n vÞ nµy lµ nghiªn cøu khoa häc c«ng nghÖ luyªn
kim, vËt liÖu míi vµ ®µo t¹o c«ng nh©n kü thuËt.
Tæng c«ng ty thÐp ViÖt nam ho¹t ®éng hÇu hÕt trªn c¸c thÞ trêng träng ®iÓm
trªn l·nh thæ ViÖt nam vµ bao trïm hÇu hÕt c¸c c«ng ®o¹n tõ khai th¸c vËt liÖu, s¶n
xuÊt thÐp cho ®Õn kh©u ph©n phèi, tiªu thô s¶n phÈm. C¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng kinh
doanh chñ yÕu cña Tæng c«ng ty nh sau:
*Khai th¸c quÆng s¾t, than mì, nguyªn liÖu phôc vô cho c«ng nghÖ luyÖn kim.
*S¶n xuÊt gang thÐp vµ c¸c kim lo¹i, s¶n phÈm thÐp kh¸c.
*Kinh doanh xuÊt nhËp khÈu thÐp, vËt t thiÕt bÞ vµ c¸c dÞch vô cã liªn quan ®Õn
c«ng nghÖ luyÖn kim ®en nh nguyªn liÖu, vËt liÖu ®Çu vµo, c¸c s¶n phÈm thÐp, trang
thiÕt bÞ luyÖn kim, chuyÓn giao c«ng nghÖ vµ hç trî kü thuËt.
*ThiÕt kÕ, chÕ t¹o, thi c«ng x©y l¾p trang thiªt bÞ c«ng tr×nh luyÖn kim vµ x©y
dùng d©n dùng.
*Kinh doanh kh¸ch s¹n, nhµ hµng ¨n uèng, x¨ng, dÇu, mì, gas, dÞch vô vµ vËt
t tæng hîp kh¸c.
*§µo t¹o, nghiªn cøu KHCN phôc vô ngµnh c«ng nghÖ luyÖn kim vµ lÜnh vùc
s¶n xuÊt kim lo¹i, vËt liÖu x©y dùng.
*§Çu t liªn doanh, liªn kÕt kinh tÕ víi c¸c ®èi t¸c trong vµ ngoµi níc.
*XuÊt khÈu lao ®éng.
Trªn ®©y lµ ph¹m vi chøc n¨ng, nhiÖm vô ho¹t ®éng kinh doanh cña Tæng c«ng
ty ®îc Nhµ níc giao phã. Tõ khi thµnh lËp cho tíi nay, Tæng c«ng ty lu«n lu«n cè
g¾ng ®Ó hoµn thµnh nhiÖm vô cña m×nh mét c¸ch tèt nhÊt gãp phÇn b¶o toµn vµ ph¸t
19
triÓn nguån vèn cña Nhµ níc giao, t¨ng nguån thu cho ng©n s¸ch, t¹o viÖc lµm vµ ®¶m
b¶o ®êi sèng cho ngêi lao ®éng trong Tæng c«ng ty.
3/ Mét sè ®Æc ®iÓm cña Tæng c«ng ty thÐp ViÖt nam ¶nh hëng ®Õn kh¶ n¨ng
c¹nh tranh.
3.1/ Quy m«, n¨ng lùc s¶n xuÊt thÊp, c¬ cÊu s¶n phÈm cßn h¹n chÕ.
Tæng c«ng ty thÐp ViÖt nam lµ mét doanh nghiÖp Nhµ níc míi ®îc thµnh lËp,
chÝnh v× thÕ quy m« vµ n¨ng lùc s¶n xuÊt cßn rÊt nhá bÐ. Tæng c«ng ty cã 15 nhµ m¸y
thµnh viªn víi tæng c«ng xuÊt s¶n xuÊt thÐp c¸n kho¶ng 760 ngh×n tÊn/ n¨m, chiÕm
30,4% s¶n lîng trong níc; n¨ng lùc s¶n xuÊt ph«i thÐp kho¶ng 470 ngh×n tÊn/ n¨m
®¸p øng ®îc 25 % nhu cÇu ph«i thÐp trong níc; §èi víi c¸c s¶n phÈm gia c«ng sau
c¸n (èng hµn, t«n m¹...) th× kho¶ng 500 ngh×n tÊn/ n¨m.
VÒ chñng lo¹i s¶n phÈm th× cßn rÊt h¹n chÕ. Tæng c«ng ty vÉn chØ s¶n xuÊt ®îc
mét sè s¶n phÈm truyÒn thèng nh thÐp tr¬n, thÐp trßn v»n dïng trong x©y dùng, c¸c
lo¹i èng hµn cì nhá vµ t«n m¹ kÏm, m¹ mÇu, chÕ phÈm kim lo¹i... C¸c lo¹i thÐp dÑt
vµ thÐp chÊt lîng cao vÉn cha ®îc ®Çu t x©y dùng mµ ph¶i nhËp khÈu tõ níc ngoµi.
§©y lµ mét h¹n chÕ mµ Tæng c«ng ty cÇn ph¶i cã híng kh¾c phôc ®Ó trong vµi n¨m tíi
sÏ s¶n xuÊt ®îc nhiÒu chñng lo¹i s¶n phÈm h¬n n÷a,®¸p øng ngµy cµng tèt h¬n nhu
cÇu tiªu dïng cña kh¸ch hµng. Cã nh thÕ th× míi cã thÓ c¹nh tranh ®îc víi c¸c ®èi thñ
s¶n xuÊt vµ kinh doanh thÐp trong vµ ngoµi níc.
3.2/ Tr×nh ®é c«ng nghÖ vµ m¸y mãc thiÕt bÞ l¹c hËu.
Do c¸c nhµ m¸y cña Tæng c«ng ty ®Òu ®· ®îc ®Çu t tõ vµi chôc n¨m tríc nªn
tr×nh ®é c«ng nghÖ vµ møc ®ång bé, tiÕn tiÕn cña trang thiÕt bÞ ®Òu thua kÐm c¸c liªn
doanh vµ mét sè c¬ së ®Çu t míi nh÷ng n©m gÇn ®©y. HÇu hÕt c¸c m¸y mãc, thiÕt bÞ
s¶n xuÊt thÐp cña Tæng c«ng ty ®Òu tõ nh÷ng n¨m 60,70 cña thÕ kû XX. §©y còng lµ
mét nh©n tè cã t¸c ®éng kh«ng nhá ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña Tæng c«ng ty. Sö
dông m¸y mãc thiÕt bÞ cò, l¹c hËu sÏ lµm gi¶m n¨ng suÊt lao ®éng tõ ®ã n©ng chi phÝ
s¶n xuÊt dÉn ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm cao h¬n so víi c¸c s¶n phÈm cïng lo¹i cña c¸c
c¬ së kh¸c. Tõ ®ã lµm gi¶m søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm.
3.3/ Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cao.
Nh chøng ta ®· biÕt th× gi¸ c¶ s¶n phÈm lµ mét c«ng cô c¹nh tranh hÕt søc h÷u
hiÖu. Trong khi ®ã gi¸ cña c¸c s¶n ph¶m thÐp cña tæng c«ng ty th× l¹i rÊt cao,cao h¬n
so víi c¸c ®¬n vÞ kh¸c. nÕu so víi gi¸ thÐp cña c¸c liªn doanh th× cao h¬n 4-5%; So
víi c¸c níc trong khu vùc th× cao h¬n 20 ®Õn 25% cßn so víi gi¸ thÐp cña Nga vµ c¸c
níc T©y ¢u th× cao h¬n 10 -14%. VËy nguyªn nh©n nµo lµm cho gi¸ thÐp cña Tæng
c«ng ty thÐp ViÖt nam l¹i cao vµ kÐm kh¶ n¨ng c¹nh tranh ®Õn thÕ ? Cã thÓ thÊy rÊt
nhiÒu nguyªn nh©n nhng nh×n chung cã thÓ nhËn thÊy nguyªn nh©n chÝnh mµ chóng ta
còng ®· ®Ò cËp ë trªn ®ã lµ do c«ng nghÖ qu¸ l¹c hËu dÉn ®Õn tiªu hao vËt chÊt ®Çu
20
- Xem thêm -