Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo dục - Đào tạo Cao đẳng - Đại học Luận văn đánh giá hiệu quả các chương trình đào tạo quốc tế tại đại học bách kho...

Tài liệu Luận văn đánh giá hiệu quả các chương trình đào tạo quốc tế tại đại học bách khoa hà nội

.PDF
143
646
70

Mô tả:

MẪU BÌA LUẬN VĂN CÓ IN CHỮ NHŨ VÀNG Khổ 210 x 297 mm BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI --------------------------------------- THÁI LINH THU THÁI LINH THU QUẢN TRỊ KINH DOANH ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ CÁC CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO QUỐC TẾ TẠI ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC QUẢN TRỊ KINH DOANH KHOÁ 2011B Hà Nội – 2014 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI THÁI LINH THU ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ CÁC CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO QUỐC TẾ TẠI ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI CHUYÊN NGÀNH: QUẢN TRỊ KINH DOANH LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS. NGUYỄN DANH NGUYÊN HÀ NỘI 2014 DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT BGH Ban Giám hiệu CTTT Chương trình tiên tiến CĐT Cơ điện tử ĐBCL Đảm bảo chất lượng ĐHBKHN Đại học Bách Khoa Hà Nội KH&KT VL Khoa học và Kỹ thuật vật liệu TĐG Tự đánh giá DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 1.1 Biểu đồ phương pháp đầu vào – đầu ra đối với đánh giá đào tạo (Donald L Kirkpatrick, 2004) Bảng 1.2 Bốn dạng đánh giá trong mô hình CIPP (Peter F.Olive, 2005). Bảng 1.4 Mô hình đánh giá 4 cấp độ của Kirkpatrick Bảng 1.6 Bảng mô tả 5 mức độ và 6 cách đo của Phillips (Jack Phillips, Ron Drewstone, 2002) Hình 1.7 Mô hình đánh giá đào tạo của Kirkpatrick và Jack Phillips Bảng 1.8 Mô hình các bước đánh giá ROI (Jack Phillips, 2000, trang 24) Bảng 2.1 Bảng chương trình đào tạo tại ĐHBKHN Bảng 2.2 Bảng phân công thu thập minh chứng tự đánh giá tại ĐHBKHN Bảng 2.3 Bảng kế hoạch thu thập dữ liệu các mức độ đánh giá Bảng 2.4. Kế hoạch đánh giá tổng thể Bảng 2.5 Bảng mục tiêu đánh giá hiệu quả CTTT Cơ Điện tử Bảng 2.6 Số lượng SV nhập học và biến động qua các năm CTTT Cơ điện tử Bảng 2.7 Bảng kết quả phản hồi các môn học của sinh viên CTTT Cơ Điện tử Bảng 2.8 Kết quả đánh giá tỉ lệ hài lòng của sinh viên CTTT Cơ Điện tử Bảng 2.9 Kết quả học tập của sinh viên Ngành Cơ Điện Tử năm 2011-2012 Bảng 2.10 Kết quả tốt nghiệp của sinh viên Ngành CTTT: Cơ điện tử Bảng 2.11 Bảng kết quả tính BCR của CTTT: Cơ điện tử Bảng 2.12 Bảng kết quả đánh giá hiệu quả của sinh viên CTTT: Cơ điện tử Bảng 2.13 Bảng mục tiêu đánh giá hiệu quả CTTT KH&KT VL Bảng 2.14 Bảng 2.15 Số lượng SV nhập học và biến động qua các năm CTTT KH&KT VL Bảng kết quả phản hồi các môn học của sinh viên CTTT KH&KT VL Bảng 2.16 Kết quả đánh giá tỉ lệ hài lòng của sinh viên CTTT KH&KT VL Bảng 2.17 Kết quả học tập của sinh viên KH&KT VL năm 2011-2012 Bảng 2.18 Kết quả tốt nghiệp của sinh viên Ngành CTTT: C KH&KT VL Bảng 2.19 Bảng kết quả tính BCR của CTTT: KH&KT VL Bảng 2.20 Bảng kết quả đánh giá hiệu quả của sinh viên CTTT: KH&KT VL DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ VÀ ĐỒ THỊ Sơ đồ 1.1 Sơ đồ trình tự và các dạng đánh giá mô hình CIPP Sơ đồ 1.5 Đồ thị đánh giá các cấp độ của Kirkpatrik MỤC LỤC Trang LỜI CẢM ƠN 1 PHẦN MỞ ĐẦU 2 CHƯƠNG 1: LÝ THUYẾT VỀ ĐÁNH GIÁ CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO VÀ HIỆU QUẢ ĐÀO TẠO 1.1. Một số khái niệm cơ bản 5 6 1.1.1. Chương trình đào tạo 7 1.1.2. Đánh giá Chương trình đào tạo 9 1.1.3. Hiệu quả đào tạo và đánh giá hiệu quả đào tạo 11 1.2. 12 Vai trò và mục đích đánh giá hiệu quả đào tạo 1.2.1. Vai trò 12 1.2.2. Mục đích và lợi ích 13 1.3. 15 Các mô hình đánh giá hiệu quả đào tạo 1.3.1. Mô hình Galvin CIPP 16 1.3.2. Mô hình Kirkpatrick 18 1.3.3. Mô hình các yếu tố tổ chức 20 1.3.4. Mô hình 5 yếu tố của Jack Phillips 23 1.3.5. So sánh các mô hình đánh giá hiệu quả đào tạo 25 1.4. 27 Kỹ thuật đánh giá hiệu quả đào tạo dựa trên mô hình 4 mức độ của Kirkpatrick 1.4.1. Áp dụng qui trình đánh giá ROI của Jack Phillips vào đánh giá hiệu quả 27 1.4.2. Kỹ thuật đánh giá các mức độ của mô hình Kirkpatrick 34 1.5. 36 Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả đào tạo Tóm tắt chương 1 37 CHƯƠNG 2 PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ CHƯƠNG TRÌNH QUỐC TẾ TẠI ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI 2.1. Giới thiệu trường Đại học Bách Khoa Hà Nội và các Chương trình quốc tế (10p) 38 38 2.1.1. Lịch sử, sứ mệnh và chiến lược phát triển trường ĐHBKHN 38 2.1.2. Mô hình đào tạo và các chương trình đào tạo 42 2.1.3. Các chương trình đào tạo quốc tế tại ĐHBKHN 45 2.1.4. Chiến lược đánh giá chất lượng đào tạo của trường ĐHBKHN 47 2.2. 48 Phương pháp đánh giá hiệu quả đào tạo CTTT tại ĐHBKHN 2.2.1. Kế hoạch tự đánh giá CTTT theo chuẩn ABET 49 2.2.2. Áp dụng kỹ thuật đánh giá hiệu quả CTTT theo mô hình Kirkpatrick 54 2.3. 55 Đánh giá hiệu quả chương trình Cơ điện tử 2.3.1. Giới thiệu chung CTTT Cơ điện tử 55 2.3.2. Thực hiện đánh giá CTTT cơ điện tử theo mô hình Kirkpatrick 58 2.3.3. Phân tích kết quả hiệu quả đào tạo CTTT Cơ điện tử 59 2.4. 66 Đánh giá hiệu quả Chương trình tiên tiến KH&KT Vật liệu 2.4.1. Giới thiệu chung Chương trình KH&KT Vật liệu 66 2.4.2. Thực hiện đánh giá CTTT KH&KT Vật Liệu theo mô hình Kirkpatrick 69 2.4.2. Phân tích kết quả đánh giá hiệu quả và tính ROI 71 2.5. 72 So sánh và kết luận Tóm tắt chương 2 76 CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN HỆ THỐNG ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ ĐÀO TẠO CHƯƠNG TRÌNH QUỐC TẾ TẠI ĐHBKHN 77 3.1. Mục tiêu chiến lược đánh giá hiệu quả chương trình đào tạo của ĐHBKHN 77 3.2. Những cơ hội, những thách thức trong việc đánh giá hiệu quả đối với ĐHBKHN 79 3.3. Những thuận lợi và khó khăn của ĐHBKHN khi tiến hành đánh giá hiệu quả 3.4. Một số giải pháp thực hiện đánh giá hiệu quả 82 79 3.1. Mục tiêu chiến lược đánh giá hiệu quả chương trình đào tạo của ĐHBKHN 80 KẾT LUẬN 94 TÀI LIỆU THAM KHẢO 95 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của chính bản thân tôi. Các số liệu sử dụng phân tích trong luận văn theo đúng quy định và trung thực, nếu có gì sai trái tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm. HỌC VIÊN Thái Linh Thu Khóa: CH 2011B Luận văn Thạc sỹ QTKD Trường Đại học Bách khoa Hà Nội LỜI CẢM ƠN Đầu tiên tôi xin tỏ lòng biết ơn chân thành của mình đến các Thầy cô giáo trong Viện Kinh tế và Quản lý - Trường Đại học Bách khoa Hà Nội về sự hướng dẫn, khích lệ và giúp đỡ tôi trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu của mình. Xin chân thành cảm ơn thầy giáo hướng dẫn TS. Nguyễn Danh Nguyên về sự hướng dẫn nhiệt tình và những ý kiến đóng góp để luận văn được hoàn thành. Xin gửi lời cảm ơn các cán bộ thuộc Viện Sau Đại học-Trường Đại học Bách khoa Hà Nội, những cán bộ Chương trình tiên tiến và Trung tâm Đảm Bảo Chất lượng về sự giúp đỡ, những sự hỗ trợ và đặc biệt trong việc cung cấp các tài liệu, số liệu có liên quan phục vụ cho những nghiên cứu trong luận văn. Cuối cùng, tôi bày tỏ lòng biết ơn Ban lãnh đạo Viện Kinh tế và Quản lý- Trường đại học Bách khoa Hà nội, các bạn bè cũng như gia đình về những ý kiến đóng góp và tạo cho tôi những điều kiện quí báu mà thiếu nó tôi đã không thể hoàn thành luận văn này. Do hạn chế về thời gian cũng như về phạm vi nghiên cứu, luận văn sẽ không tránh khỏi những thiếu sót nhất định. Vì vậy tôi rất mong nhận được ý kiến đóng góp của các thầy cô giáo, các bạn bè và đồng nghiệp. HỌC VIÊN Thái Linh Thu Thái Linh Thu (QTKD3-2011B) 1 Viện Kinh tế và Quản lý Luận văn Thạc sỹ QTKD Trường Đại học Bách khoa Hà Nội PHẦN MỞ ĐẦU i. Lý do chọn đề tài Trong bối cảnh Việt nam đang hội nhập kinh tế quốc tế khu vực và toàn cầu, sự cạnh tranh về mọi mặt nói chung và giáo dục nói riêng ngày càng gay gắt, điều đó đòi hỏi chúng ta phải có sự thay đổi lớn trong giáo dục và đào tạo, thay đổi không chỉ trong tư duy mà phải cả trong hành động, thay đổi không chỉ riêng đối với một cá nhân hay trường học mà phải cả trong cộng đồng xã hội. Câu hỏi đặt ra cho những ai quan tâm đến đào tạo là chúng ta sẽ bắt đầu thay đổi từ đâu và các nước trên thế giới đã làm như thế nào để có hiệu quả đào tạo và chất lượng giáo dục cao như vậy. Đây là câu trả lời lớn dành cho các nhà quản lý, hoạch định và đầu tư giáo dục. Một điểm chung mà hầu hết các nước phát triển về đào tạo đều làm rất tốt là vấn đề về đảm bảo hiệu quả đào tạo và luôn nâng cao chất lượng giáo dục. Trong vài năm gần đây, Việt Nam chúng ta đã bắt đầu chú trọng, triển khai và thực hiện rộng rãi công tác đảm bảo chất lượng và nghiên cứu công tác đánh giá hiệu quả đào tạo để khẳng định cho cộng đồng, xã hội vị trí, vai trò của nó. Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội là trường đại học có vai trò hết sức quan trọng trong việc đào tạo ra nguồn nhân lực trình độ cao về khoa học kỹ thuật. Nguồn nhân lực này sẽ phục vụ cho việc phát triển khoa học - công nghệ nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước nói chung và nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ nói riêng. Trong chiến lược phát triển, nhà trường chú trọng phát triển kiểm định chất lượng, hoạt động đánh giá chất lượng đã không ngừng được đẩy mạnh và mở rộng từ việc tự đánh giá đến việc đánh giá ngoài theo các chuẩn AUN-QA và ABET. Hơn nữa, các chương trình quốc tế đang phát triển rất đa dạng tại các trường ở Việt nam. Việc ĐHBKHN đánh giá hiệu quả đào tạo chương trình quốc tế sẽ tạo điều kiện tiên quyết cho nhà trường hoàn thiện mô hình quản lý, nâng cao chất lượng đồng thời giúp cộng đồng nhận thức, đưa ra quyết định lựa chọn đúng đắn. Chính vì vậy, dựa trên vai trò và nhu cầu cấp bách của việc nâng cao hiệu quả đào Thái Linh Thu (QTKD3-2011B) 2 Viện Kinh tế và Quản lý Luận văn Thạc sỹ QTKD Trường Đại học Bách khoa Hà Nội tạo tại các trường học tại Việt Nam, tác giả đã lựa chọn đề tài “Đánh giá hiệu quả đào tạo các chương trình quốc tế tại Đại học Bách Khoa Hà Nội”. ii. Lịch sử nghiên cứu Hiện nay, hệ thống đánh giá chất lượng và hiệu quả đào tạo của Việt nam đã và đang từng bước phát triển theo chiều rộng lẫn chiều sâu và đây cũng là một tất yếu khách quan trong quá trình phát triển và phù hợp với xu hướng chung trên thế giới. Công tác tự đánh giá của các cơ sở đào tạo và đánh giá ngoài của các tổ chức kiểm định chất lượng đều là những nhiệm vụ trọng tâm trong việc đảm bảo chất lượng giáo dục và được thực hiện rất tốt tại các trường đại học những năm gần đây. Bằng việc thực hiện đánh giá hiệu quả đào tạo phối hợp trong quá trình tự đánh giá của nhà trường và dựa trên kinh nghiệm thực tế khi thực hiện đánh giá ngoài kiểm định theo AUN-QA tại Trung tâm Đảm Bảo chất lượng của ĐHBKHN, chất lượng và hiệu quả đào tạo sẽ được đảm bảo và mô hình đánh giá hiệu quả trong quá trình tự đánh giá cũng từ đó được hình thành, thực hiện và hoàn thiện tối đa các công cụ hành chính, quản lý của Nhà trường để mang lại công cụ ra quyết định cho ban giám hiệu nhà trường. ii. Mục tiêu nghiên cứu Thứ nhất, luận văn hệ thống hoá những lý luận căn bản về đánh giá chất lượng chương trình và đánh giá hiệu quả chương trình đào tạo, phân tích các mô hình đánh giá hiệu quả để đưa ra mô hình đánh giá hiệu quả phù hợp nhất với các chương trình đào tạo quốc tế, phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến đánh giá hiệu quả chương trình đào tạo. Thứ hai, luận văn phân tích và đánh giá thực trạng tự đánh giá chất lượng và phối hợp thực hiện và phân tích đánh giá hiệu quả chương trình tiên tiến Cơ điện tử và Khoa học Kỹ thuật Vật liệu của trường ĐHBKHN. Thứ ba, luận văn đề xuất những quan điểm và giải pháp nhằm thực hiện đánh giá hiệu quả chương trình quốc tế tại trường Đại học Bách Khoa Hà Nội. Thái Linh Thu (QTKD3-2011B) 3 Viện Kinh tế và Quản lý Luận văn Thạc sỹ QTKD Trường Đại học Bách khoa Hà Nội iii. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu tập trung chủ yếu vào sinh viên đang học, sinh viên tốt nghiệp, cán bộ quản lý và giảng viên thuộc chương trình tiên tiến. Phạm vi nghiên cứu của luận văn tập trung vào công tác đánh giá hiệu quả cũng như đánh giá chất lượng chương trình đào tạo tại Đại học Bách Khoa Hà Nội. iv. Phương pháp nghiên cứu Các phương pháp chủ yếu được sử dụng trong nghiên cứu là phương pháp tổng hợp, thống kê, điều tra, phân tích so sánh định tính và định lượng: Phương pháp nghiên cứu tài liệu và thống kê xử lý dữ liệu, Phương pháp phân tích và tổng hợp: phân tích và tổng hợp những vấn đề lý luận và thực tiễn có liên quan đến đề tài, Phương pháp khảo sát bằng bảng điều tra và phỏng vấn thu thập thông tin. v. Những đóng góp mới của tác giả Luận văn hệ thống hóa các lý luận về đánh giá hiệu quả đào tạo, nhấn mạnh vai trò của hiệu quả đào tạo, ưu, nhược điểm của các mô hình đánh giá hiệu quả, phân tích cách đánh giá hiệu quả đào tạo theo mô hình Kirkpatrick. Tác giả sử dụng bản điều tra thiết kế thang đo để đánh giá mức độ hài lòng của sinh viên sau khi phỏng vấn và nghiên cứu từ nhu cầu xã hội, doanh nghiệp và cán bộ quản lý của chương trình. Luận văn đề xuất một số giải pháp nhằm thực hiện biện pháp đánh giá hiệu quả tại trường ĐHBKKHN. vi. Bố cục của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục, các bảng biểu, các phụ lục, danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của luận văn gồm 03 chương: Chương 1: Lý thuyết về đánh giá chương trình đào tạo và hiệu quả đào tạo Chương 2: Phân tích thực trạng đánh giá hiệu quả các chương trình hợp tác quốc tế tại trường ĐHBKHN Chương 3: Một số giải pháp nhằm hoàn thiện hệ thống đánh giá hiệu quả đào tạo chương trình Quốc tế tại trường ĐHBKHN. Thái Linh Thu (QTKD3-2011B) 4 Viện Kinh tế và Quản lý Luận văn Thạc sỹ QTKD Trường Đại học Bách khoa Hà Nội CHƯƠNG 1: LÝ THUYẾT VỀ ĐÁNH GIÁ CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO VÀ HIỆU QUẢ ĐÀO TẠO 1.1. Một số khái niệm cơ bản Đánh giá chương trình đào tạo và hiệu quả đào tạo là một hoạt động quan trọng và thường xuyên không chỉ trong các trường đại học mà còn tồn tại ở nhiều doanh nghiệp. Ở nhiều nước, đánh giá hiệu quả chương trình là một phần không thể thiếu trong quản trị của doanh nghiệp và đánh giá chương trình đào tạo là một phần luôn tồn tại trong quá trình kiểm định nhà trường và kiểm định chương trình đào tạo. Chính vì vậy, rất cần thiết để hiểu rõ được từng khái niệm dưới đây: 1.1.1. Chương trình đào tạo Thuật ngữ Chương trình đào tạo mà gần đây đã được gọi là Chương trình giáo dục trong các văn bản pháp qui của Bộ Giáo dục và đào tạo thường được hiểu theo một số cách như sau: Chương trình được định nghĩa là một loạt các hoạt động được sự hỗ trợ của một nhóm nguồn lực nhằm đạt được những kết quả cụ thể cho các mục tiêu đã được định sẵn (Guiding Principles for Program Evaluation in Ontario Health Units, 1997). Chương trình đào tạo là một bản thiết kế tổng thể cho một hoạt động đào tạo. Hoạt động đó có thể chỉ là một khóa đào tạo kéo dài một vài giờ, một ngày, một tuần hoặc vài năm. Bản thiết kế tổng thể đó cho ta biết toàn bộ nội dung cần đào tạo, chỉ rõ ra những gì ta có thể trông đợi ở người học sau khóa học, nó phác họa ra qui trình cần thiết để thực hiện nội dung đào tạo, nó cũng cho ta biết các phương pháp đào tạo và các cách thức kiểm tra đánh giá kết quả học tập và tất cả những cái đó được sắp xếp theo một thời gian biểu chặt chẽ (Wentling, 1993-dịch bởi P.V.Lập, 1998). Theo Lê Đức Ngọc (2005), “Chương trình đào tạo là một văn bản pháp qui về kế hoạch tổ chức đào tạo một văn bằng, bao gồm: mục tiêu đào tạo; nội dung và yêu cầu bắt buộc, tự chọn hay tùy ý, phân bố thời lượng các môn học; kế hoạch thực hiện chương trình và điều kiện xét cấp văn bằng”. Thái Linh Thu (QTKD3-2011B) 5 Viện Kinh tế và Quản lý Luận văn Thạc sỹ QTKD Trường Đại học Bách khoa Hà Nội Từ quan niệm về Chương trình đào tạo của các tác giả trên, tác giả thấy rằng Chương trình đào tạo bao gồm các yếu tố như sau: mục tiêu đào tạo, nội dung đào tạo, kế hoạch tổ chức thực hiện Chương trình đào tạo và hệ thống các yêu cầu về thi, kiểm tra, xét tốt nghiệp cho người học. 1.1.2. Đánh giá chương trình đào tạo Đánh giá chương trình đào tạo (CTĐT) là sự thu thập cẩn thận các thông tin về một chương trình hoặc một vài khía cạnh của một chương trình để ra các quyết định cần thiết đối với việc quản lý, tổ chức chương trình. Đánh giá CTĐT là những hoạt động có tính hệ thống, nằm trong một tiến trình; các hoạt động này nhằm kiểm tra toàn bộ các khía cạnh hay một khía cạnh của chương trình: đầu vào của chương trình, các hoạt động thực hiện chương trình, các nhóm khách hàng sử dụng chương trình, các kết quả (các đầu ra) và làm thế nào để sử dụng có hiệu quả các nguồn lực (Guiding Principles for Program Evaluation in Ontario Health Units, 1997). Tự đánh giá chương trình đào tạo: Theo Quy định về Chu kỳ và quy trình kiểm định chất lượng chương trình giáo dục của các trường đại học, cao đẳng và trung cấp chuyên nghiệp ở Việt Nam (2008), “Tự đánh giá chương trình đào tạo” được định nghĩa là quá trình nhà trường tự xem xét, nghiên cứu trên cơ sở các tiêu chuẩn đánh giá chất lượng chương trình giáo dục do Bộ Giáo dục và đào tạo ban hành để báo cáo về tình trạng chất lượng, hiệu quả hoạt động đào tạo, nghiên cứu khoa học, nhân lực, cơ sở vật chất và các vấn đề liên quan khác thuộc chương trình đào tạo làm cơ sở để trường tiến hành điều chỉnh các nguồn lực và quá trình thực hiện nhằm đáp ứng được các mục tiêu đã đề ra”. Hiện nay, hầu hết các trường Đại học đều thực hiện quá trình tự đánh giá chương trình đào tạo của mình nhằm mục đích nâng cao chất lượng đào tạo; xác nhận mức độ CTĐT đáp ứng mục tiêu đề ra trong từng giai đoạn nhất định; giải trình với các cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền và xã hội về thực trạng chất lượng của chương trình; làm cơ sở cho người học lựa chọn chương trình; nhà tuyển dụng lao động tuyển chọn nhân lực. Thái Linh Thu (QTKD3-2011B) 6 Viện Kinh tế và Quản lý Luận văn Thạc sỹ QTKD Trường Đại học Bách khoa Hà Nội Đánh giá Chương trình đào tạo là yêu cầu thiết yếu trong công tác quản lý và đảm bảo chất lượng đào tạo, là phương thức xác định mức độ đáp ứng của chương trình đối với các mục tiêu và chuẩn mực chất lượng đào tạo, nghiên cứu khoa học và dịch vụ của các trường, từ đó đề ra những giải pháp phù hợp nhằm đảm bảo, nâng cao chất lượng và hiệu quả các lĩnh vực hoạt động của Nhà trường. Ở nhiều nước, đánh giá chương trình là một phần không thể thiếu trong quá trình kiểm định nhà trường và kiểm định chương trình đào tạo. Thí dụ ở Mĩ hay Canada cùng với kiểm định chất lượng nhà trường, hầu hết các chương trình đào tạo đều được đánh giá để đảm bảo rằng nhà trường đã đào tạo nguồn nhân lực có các kiến thức, kĩ năng và phẩm chất đạo đức đáp ứng chuẩn nghề nghiệp do các hiệp hội kiểm định nghề nghiệp đề ra và đáp ứng các yêu cầu của các ngành nghề trong xã hội. Trong quá trình kiểm định chương trình thì các hoạt động và tiến trình đánh giá đóng vai trò quan trọng cung cấp các bằng chứng cần thiết cho việc kiểm định. 1.1.3. Hiệu quả đào tạo và đánh giá hiệu quả đào tạo Hiệu quả được định nghĩa là một tương quan so sánh giữa kết quả đạt được theo mục tiêu đã được xác định với chi phí bỏ ra để đạt được kết quả đó. Hiệu quả bao gồm hai bộ phận: hiệu quả xã hội và hiệu quả kinh tế. Hiệu quả xã hội là đại lượng phản ánh mức độ thực hiện các mục tiêu xã hội của doanh nghiệp hoặc mức độ ảnh hưởng của các kết quả đạt được của doanh nghiệp đến xã hội và mội trường. Hiệu quả xã hội của chương trình đào tạo thường biểu hiện qua mức độ thỏa mãn nhu cầu vật chất và tinh thần của chương trình học đối với xã hội, giải quyết việc làm, cải thiện chuyên môn, điều kiện lao động và bảo vệ môi sinh. Hiệu quả kinh tế là kết quả chỉ xét trên phương diện kinh tế của hoạt động kinh doanh, nó mô tả mối tương quan giữa lợi ích kinh tế mà doanh nghiệp hay chương trình đào tạo đạt được với chi phí đã bỏ ra để đạt được lợi ích đó. Hiệu quả kinh tế và hiệu quả xã hội có mối quan hệ hữu cơ với nhau, là hai mặt của một vấn đề. Bởi vậy khi tiến hành các hoạt động sản xuất, kinh doanh cũng Thái Linh Thu (QTKD3-2011B) 7 Viện Kinh tế và Quản lý Luận văn Thạc sỹ QTKD Trường Đại học Bách khoa Hà Nội như đánh giá hiệu quả các hoạt động này cần xem xét cả hai mặt một cách đồng bộ. Hiệu quả kinh tế không đơn thuần là chỉ các thành quả kinh tế vì trong kết quả và chi phí kinh tế có các yếu tố nhằm đạt hiệu quả xã hội. Tương tự hiệu quả xã hội tồn tại phụ thuộc vào kết quả và chi phí nảy sinh trong hoạt động kinh tế. Không thể có hiệu quả kinh tế mà không có hiệu quả xã hội, ngược lại hiệu quả kinh tế là cở sở và nền tảng của hiệu quả xã hội. Hiệu quả đào tạo là nghiên cứu các đặc tính của cá nhân, đào tạo và tổ chức ảnh hưởng đến quá trình đào tạo trước, trong và sau khi đào tạo. (Theo Elvarez et. Al, 2004). Hiệu quả đào tạo bao gồm hiệu quả trong (trong quá trình đào tạo) – những kết quả học tập, rèn luyện của học viên, sinh viên tại trường và hiệu quả ngoài (kết quả sau khi đào tạo) – khả năng đóng góp của người học vào nghiệp phát triển đời sống văn hóa – xã hội bằng công ăn việc làm cụ thể, bằng sự thích ứng với thực tiễn, phát huy và phát triển được nghề nghiệp bản thân sau khi ra trường. Ðể có thể đánh giá hiệu quả đào tạo về mặt định lượng, cần xác định được tổng chi phí đào tạo và lợi ích tăng thêm do kết quả đào tạo hàng năm. Chi phí đào tạo bao gồm các khâu chủ yếu: - Chi phí cho các phương tiện vật chất kỹ thuật cơ bản như: Xây dựng trường sở, trang bị kỹ thuật, nguyên vật liệu sử dụng trong quá trình giảng dạy. - Chi phí đội ngũ cán bộ quản lý trường, cán bộ giảng dạy lý thuyết và thực hành, nhân viên hướng dẫn và học bổng cho học viên (nếu có). - Chi phí xây dựng chương trình, viết chương trình và thực hiện chương trình. Hiệu quả đào tạo được tính: (công thức 1.1) Trong đó: Đầu ra: bao gồm chi phi thu được của đào tạo (học phí), lợi ích giá trị tăng thêm của chương trình và mức độ thỏa mãn của các yếu tố liên quan. Đầu vào: Tổng chi phí cho đầu tư vào đào tạo/chương trình đào tạo bao gồm Thái Linh Thu (QTKD3-2011B) 8 Viện Kinh tế và Quản lý Luận văn Thạc sỹ QTKD Trường Đại học Bách khoa Hà Nội chi phí cơ sở vật chất, chi phí đội ngũ quản lý, giảng dạy… Đánh giá hiệu quả đào tạo thường được tiến hành sau khi chương trình đào tạo kết thúc. Việc đánh giá này được thực hiện để tìm hiểu xem chương trình đào tạo có hoàn thành được những mục tiêu đã đề ra không. Nó chủ yếu xác định kết quả đào tạo - lượng kiến thức, kỹ năng học viên tiếp thu được từ khoá học và quan trong hơn, khả năng và mức độ ứng dụng của các kỹ năng và kiến thức này trong công việc mà học viên đảm nhận. Những thông tin thu được từ công tác đánh giá hiệu quả đào tạo còn có thể giúp các nhà tổ chức đào tạo tìm ra những mặt cần được cải thiện, điều chỉnh của chương trình. Những thông tin này còn có thể được các nhà quản lý đào tạo sử dụng khi lập kế hoạnh hay đưa ra các quyết định phân bổ tài chính cho các chương trình đào tạo của mình. Dưới đây là phương pháp đầu ra và đầu vào đối với đánh giá đào tạo và hiệu quả Thái Linh Thu (QTKD3-2011B) đào tạo: 9 Viện Kinh tế và Quản lý Luận văn Thạc sỹ QTKD - Chất lượng sinh viên vào - Năng lực giảng viên - Tài liệu giảng dạy - Cơ sở vật chất Trường Đại học Bách khoa Hà Nội Lập kế hoạch Thiết kế Chuyên gia môn học Phát triển Giảng dạy Huấn luyện/hướng dẫn Đầu vào hệ thống quản lý năng lực - Phản hồi của sinh viên - Kiến thức và các kỹ năng đạt được - Khả năng thực hiện công việc - Phản hồi nhà tuyển dụng - Lợi ích được nâng cao - Sự thỏa mãn của khách hàng - Giá trị sản lượng gia tăng - Giảm thiểu các vấn đề/ sự cố Chi phí cho đào tạo Hình 1.1: Biểu đồ phương pháp đầu vào – đầu ra đối với đánh giá đào tạo (Donald L Kirkpatrick, 2004) Thái Linh Thu (QTKD3-2011B) 11 Viện Kinh tế và Quản lý Luận văn Thạc sỹ QTKD Trường Đại học Bách khoa Hà Nội Tóm lại, chất lượng và hiệu quả đào tạo có nội dung, vị trí riêng đồng thời có mối quan hệ thống nhất với nhau, đặc biệt là ở tính mục đích của chúng: cả hai đều lấy người học (tức đối tượng đào tạo) làm trung tâm, là thước đo thể hiện kết quả cao nhất của quá trình đào tạo trong đó mục đích của chất lượng là tạo ra năng lực và phẩm chất cá nhân nơi người học (yếu tố chủ quan), còn hiệu quả tập trung nhắm đến kết quả học tập và rèn luyện, mà cụ thể nhất là khả năng thích ứng cao và đáp ứng tố các yêu cầu nghề nghiệp, các điều kiện và hoàn cảnh thực tế (yếu tố khách quan) đặt ra trong và sau quá trình đào tạo. Cần nhấn mạnh rằng tuy bên ngoài chất lượng đào tạo là cái có trước, là tiền đề - điều kiện của hiệu quả đào tạo nhưng bên trong giữa chúng vẫn có mối quan hệ biện chứng và thống nhất với nhau. Có thể thấy mối quan hệ đó như sau: đi tìm hiệu quả đào tạo phải bắt đầu từ chất lượng đào tạo; ngược lại, vì hiệu quả mà phải có chất lượng. Nói cách khác, nếu không có chất lượng thì chắc chắn sẽ không thể nói tới hiệu quả đào tạo vì hiệu quả chính là biểu hiện cụ thể của chất lượng. Hiệu quả vừa là mục tiêu cuối cùng mang tính định hướng vừa là một tác nhân mang tính động lực, thường xuyên góp phần tạo nên chất lượng cho mọi quá trình giáo dục – đào tạo trong nhà trường. 1.2. Vai trò và mục đích đánh giá hiệu quả đào tạo 1.2.1. Vai trò Hiệu quả luôn được xem là một trong những yếu tố chính yếu quyết định sự thành công của các chương trình đào tạo. Chính vì thế, hiệu quả luôn là một trong những mục tiêu hàng đầu của công tác đánh giá các chương trình đào tạo. Những chương trình đào tạo có hiệu quả cao sẽ được ưu tiên hàng đầu, những chương trình có hiệu quả thấp phải được thay đổi hay hủy bỏ. Điều này đặc biệt cần thiết khi nguồn kinh phí dành cho đào tạo không được dồi dào. Đánh giá hiệu quả đào tạo sẽ giúp doanh nghiệp thứ nhất là tổ chức hệ thống, phân tích hiệu quả quá trình đào tạo nhân sự, học viên của mình; thứ hai, đưa ra những chính sách nhân sự, chương trình đào tạo phù hợp; thứ ba, nắm bắt được thực trạng nguồn nhân lực, học viên hiện tại; cuối cùng là căn cứ xây dựng các kế hoạch nhân sự, Thái Linh Thu (QTKD3-2011B) 12 Viện Kinh tế và Quản lý
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan