Tài liệu Luận án quản lý đào tạo ở các trường cao đẳng nghề giao thông vận tải trung ương đáp ứng yêu cầu thị trường lao động

i MỤC LỤC Trang MỤC LỤC ..............................................................................................................i SƠ ĐỒ BẢNG....................................................................................................... iv DANH MỤC BIỂU ĐỒ ........................................................................................ vi DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ.......................................................................... vii MỞ ĐẦU ............................................................................................................... 1 CHƯƠNG 1.CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ ĐÀO TẠO Ở CÁC TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ GTVT ĐÁP ỨNG YÊU CẦU THỊ TRƯỜNG LAO ĐỘNG ................................................................................................................... 8 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ....................................................................... 8 1.1.1. Các công trình nghiên cứu ở nước ngoài ....................................................... 8 1.1.2. Các công trình nghiên cứu trong nước ........................................................ 13 1.2. Một số khái niệm cơ bản ............................................................................. 17 1.2.1. Quản lý....................................................................................................... 17 1.2.2. Đào tạo, Quản lý đào tạo............................................................................. 18 1.2.3. Thị trường lao động .................................................................................... 21 1.3. Đào tạo ở trường CĐN GTVT đáp ứng yêu cầu thị trường lao động ............... 25 1.3.1. Đặc điểm của nghề trong ngành giao thông vận tải ..................................... 25 1.3.2. Mối quan hệ giữa đào tạo trong ngành GTVT và thị trường lao động.................. 27 1.3.3.Yêu cầu đối với nguồn nhân lực được đào tạo ở các trường CĐN GTVT..... 33 1.4. Quản lý đào tạo ở các trường cao đẳng nghề GTVT đáp ứng yêu cầu thị trường lao động .................................................................................................. 34 1.4.1. Các cách tiếp cận về quản lý đào tạo........................................................... 34 1.4.2. Nội dung quản lý đào tạo ở các trường cao đẳng nghề GTVT đáp ứng thị trường lao động .................................................................................................... 38 1.4.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý đào tạo nghề đáp ứng yêu cầu thị trường lao động................................................................................................................ 50 Kết luận chương 1 .............................................................................................. 51 CHƯƠNG 2.THỰC TRẠNG QUẢN LÝ ĐÀO TẠO Ở CÁC TRƯỜNG CAO NGHỀ GIAO THÔNG VẬN TẢI TRUNG ƯƠNG CỦA VIỆT NAM ........... 53 ii 2.1. Khái quát về các trường CĐN GTVT trung ương ở nước ta .................... 53 2.1.1. Sơ lược quá trình phát triển đào tạo nghề của ngành GTVT ở nước ta ........ 53 2.1.2. Trường cao đẳng nghề GTVT trung ương trong hệ thống đào tạo ............... 54 2.2. Thực trạng đào tạo, quản lý đào tạo ở các trường cao đẳng nghề GTVT trung ương hiện nay ........................................................................................... 59 2.2.1. Khái quát về quá trình khảo sát ................................................................... 59 2.2.2. Thực trạng đào tạo ở các trường CĐN GTVT trung ương ........................... 60 2.2.3. Thực trạng quản lý đào tạo đáp ứng yêu cầu lao động ở các trường đào tạo nghề ..................................................................................................................... 78 2.2.4. Đánh giá chung về thực trạng quản lý đào tạo ........................................ 90 Kết luận chương 2 .............................................................................................. 93 CHƯƠNG 3.BIỆN PHÁP QUẢN LÝ ĐÀO TẠO Ở CÁC TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ GIAO THÔNG VẬN TẢI TRUNG ƯƠNG ĐÁP ỨNG YÊU CẦU THỊ TRƯỜNG LAO ĐỘNG .................................................................... 95 3.1. Định hướng phát triển đào tạo nghề trong sự nghiệp đổi mới ở nước ta.. 95 3.2. Các nguyên tắc đề xuất các biện pháp ...................................................... 102 3.2.1. Nguyên tắc đảm bảo phù hợp với mục tiêu đào tạo nghề........................... 103 3.2.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn............................................................ 103 3.2.3. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi............................................................... 103 3.2.4. Nguyên tắc đảm bảo sự phù hợp giữa cung và cầu trong kinh tế thị trường .......... 104 3.3. Biện pháp quản lý đào tạo ở các trường cao đẳng nghề giao thông vận tải trung ương đáp ứng yêu cầu thị trường lao động ........................................... 104 3.3.1. Biện pháp1: Tổ chức khảo sát nhu cầu lao động và tư vấn học nghề, việc làm ở các trường CĐ nghề GTVT trung ương ........................................................... 105 3.3.2. Biện pháp 2: Phát triển chương trình đào tạo đáp ứng nhu cầu lao động ngành GTVT................................................................................................................. 111 3.3.3. Biện pháp 3: Bồi dưỡng kiến thức và năng lực quản lý cho đội ngũ CBQL nhà trường .......................................................................................................... 118 3.3.4. Biện pháp 4: Phát triển đội ngũ giáo viên theo chuẩn đào tạo nghề và yêu cầu nguồn nhân lực ngành GTVT ............................................................................. 120 3.3.5. Biện pháp 5: Đa dạng các loại hình đào tạo căn cứ vào nhu cầu của các cơ sở sử dụng nhân lực ngành GTVT........................................................................... 123 iii 3.3.6. Biện pháp 6: Thiết lập mối liên kết đào tạo gắn trường CĐN GTVT trung ương với các doanh nghiệp trong bối cảnh hiện nay ........................................... 126 3.3.7. Mối quan hệ giữa các biện pháp................................................................ 133 3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ............... 134 3.5. Tổ chức thực nghiệm và kết quả thực nghiệm ......................................... 138 Kết luận chương 3 ............................................................................................ 148 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................... 149 1. Kết luận:......................................................................................................... 149 2. Khuyến nghị: .................................................................................................. 149 iv SƠ ĐỒ BẢNG Bảng 2.1. Nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về đào tạo nghề.................... 61 đáp ứng nhu cầu thị trường lao động....................................................................... 61 Bảng 2.2. Kết quả tuyển sinh năm 2011-2012 của ngành giao thông vận tải ........... 62 Bảng 2.3. Chất lượng đào tạo nghề đáp ứng yêu nhu cầu người học ....................... 65 Bảng 2.4. Tình trạng việc làm sau khi tốt nghiệp .................................................... 66 Bảng 2.5. Dạng việc làm của các HS có việc làm ................................................... 68 Bảng 2.6. Các hình thức đào tạo nghề đối với người học ........................................ 69 Bảng 2.7. Các hình thức đào tạo nghề ở các trường đào tạo nghề ........................... 69 Bảng 2.8. Trình độ đội ngũ CBQL ở các trường đào tạo nghề năm 2010- 2011 ...... 70 Bảng 2.9. Trình độ nghiệp vụ quản lý của CBQL các trường đào tạo nghề ............. 71 Bảng 2.10. Số lượng và cơ cấu GV ở các trường đào tạo nghề................................ 72 Bảng 2.11. Trình độ chuyên môn của giáo viên ở các trường đào tạo nghề ............. 73 Bảng 2.12. Trình độ nghiệp vụ sư phạm của giáo viên ở các trường ĐT nghề......... 73 Bảng 2.13. Trình độ ngoại ngữ của giáo viên ở các trường dạy nghề ...................... 74 Bảng 2.14. Mức độ đáp ứng số lượng thiết bị đào tạo của một số nghề................... 75 Bảng 2.15. Mức độ đáp ứng số lượng thiết bị đào tạo của một số nghề................... 76 Bảng 2.16. Mức độ phù hợp của mục tiêu, nội dung và cấu trúc của chương trình đào tạo.................................................................................................................... 78 Bảng 2.17. Mức độ thực hiện quản lý công tác dự báo, khảo sát và phân tích nhu cầu đào tạo nghề..................................................................................................... 79 Bảng 2.18. Nhận thức của cán bộ QL và GV về sự cần thiết của quản lý công tác tuyển sinh ............................................................................................................... 80 Bảng 2.19: Mức độ thực hiện quản lý mục tiêu đào tạo nghề .................................. 81 Bảng 2.20: Mức độ thực hiện nội dung, chương trình đào tạo nghề ........................ 82 Bảng 2.21: Mức độ thực hiện phương pháp, phương tiện đào tạo nghề ................... 82 Bảng 2.22: Mức độ thực hiện hoạt động dạy – học trong đào tạo nghề ................... 83 Bảng 2.23: Mức độ thực hiện QL kiểm tra, đánh giá kết quả đào tạo nghề.............. 84 Bảng 2.24. Mức độ đáp ứng kết quả ĐT của nhà trường và các doanh nghiệp ........ 84 Bảng 2.25. Mối liên kết giữa nhà trường và các doanh nghiệp ................................ 85 Bảng 2.26. Quản lý việc đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực cán bộ quản lý và đội ngũ giáo viên .................................................................................................... 86 v Bảng 2.27. Đánh giá của GVDN về mức độ khó khăn thường gặp khi thực hiện các đề tài NCKH........................................................................................................... 88 Bảng 2.28. Ý kiến của GVDN đề xuất các biện pháp nhà trường cần hỗ trợ để GV được đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ ............................................................. 89 Bảng 2.29. Ý kiến của CBQL đề xuất các biện pháp nhà trường cần hỗ trợ để GV được đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ ............................................................. 89 Bảng 3.1. Dự báo quy mô đào tạo và GVDN trường CĐN nghành GTVT.............. 99 Bảng 3.1. Kết quả kiểm chứng về tính cần thiết của các biện pháp ....................... 135 Bảng 3.2. Kết quả kiểm chứng về tính khả thi của các biện pháp.......................... 136 Bảng 3.2. So sánh kết quả tuyển sinh sau khi tư vấn học nghề .............................. 140 Bảng 3.3. Sự khác biệt của việc tổ chức học tập và thực tập của ........................... 144 nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng................................................................. 144 Bảng 3.4. Kết quả học tập của nhóm thực nghiệm ................................................ 145 Bảng 3.5. Kết quả học tập của nhóm đối chứng .................................................... 145 Bảng 3.6. Tình trạng việc làm của sinh viên sau khi tốt nghiệp............................. 146 vi DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 3.1: Sự tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất ...................................................................................................................... 138 Biểu đồ 3.2. Tỷ lệ việc làm của sinh viên sau khi tốt nghiệp (%) .......................... 146 vii DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ Sơ đồ 3.1. Mô hình liên kết đào tạo gắn nhà trường với doanh nghiệp .................129 Sơ đồ 3.2. Mô hình liên kết đào tạo hai giai đoạn đan xen ...................................130 Sơ đồ 3.3. Cơ chế liên kết đào tạo gắn nhà trường với doanh nghiệp ...................130 Sơ đồ 3.4. Mối liên hệ giữa các biện pháp ...........................................................134 Hình 1: Quan hệ giữa mục tiêu và chất lượng đào tạo............................................21 Hình 2: Mô hình quản lý đào tạo CIPO..................................................................36 Hình 3.1. Tổ chức liên kết nhà trường với các cơ sở sản xuất ................................98 Hình 3.2. Quy trình thành lập các nhóm khảo sát nhu cầu lao động .....................107 và tư vấn học nghề, việc làm ...............................................................................107 Hình 3.3. Qui trình khảo sát nhu cầu đào tạo nghề:..............................................108 Hình 3.4. Quy trình tư vấn nghề của trường dạy nghề..........................................109 Hình 3.4. Quan hệ giữa mục tiêu đào tạo và chuẩn nghề nghiệp ..........................113 Hình 3.5. Qui trình thiết kế nội dung chương trình đào tạo theo Module nghề .....116 Hình 3.6. Phát triển chương trình đào tạo đáp ứng nhu cầu lao động ...................117 Hình 3.7. Quy trình thực hiện phát triển năng lực CBQL.....................................119 3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp .......................134 1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Đất nước ta đang trong quá trình đẩy nhanh sự nghiệp CNH, HĐH, phấn đấu đến năm 2020 Việt Nam cơ bản trở thành nước công nghiệp. Thực hiện mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”. Trong quá trình đó, con người là nhân tố quyết định sự thành công hay thất bại. Để phát huy nguồn nhân lực con người, yếu tố cơ bản của sự phát triển nhanh và bền vững. Đảng ta đã khẳng định vị trí quốc sách hàng đầu của giáo dục và đào tạo với mục tiêu cơ bản là: Nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, đòi hỏi ngày càng cao trình độ học vấn, chuyên môn, kỹ thuật, tổ chức và trách nhiệm của mọi người trong xã hội. Hiện nay đội ngũ lao động có chất lượng cao quyết định năng suất lao động và hiệu quả của nền kinh tế xã hội. Trong bối cảnh hiện nay công tác quản lý giáo dục và giáo dục nghề nghiệp là vấn đề cốt yếu trong đào tạo nghề. Tại văn kiện Đại hội XI của Đảng đã khẳng định: Đổi mới tư duy giáo dục một cách nhất quán từ mục tiêu, chương trình, nội dung, phương pháp đến cơ cấu tổ chức, cơ chế quản lý để tạo được chuyển biến cơ bản và toàn diện của nền giáo dục nước nhà... phấn đấu để toàn xã hội học tập và học tập suốt đời đáp ứng yêu cầu CNH -HĐH đất nước [30 tr217]. Đường lối của Đảng xác định giáo dục và đào tạo cùng với khoa học và công nghệ thực sự là quốc sách hàng đầu, thông qua việc hướng tới toàn diện giáo dục và đào tạo, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, chấn hưng nền giáo dục Việt Nam. "Đặc biệt nâng cao chất lượng dạy nghề gắn với nâng cao ý thức kỷ luật lao động và tác phong lao động hiện đại. Gắn đào tạo với nhu cầu sử dụng, với việc làm trong quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động, đáp ứng nhu cầu của các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu vực nông thôn, các ngành kinh tế mũi nhọn và xuất khẩu lao động...” [64tr36]. Để đạt được những mục tiêu phát triển kinh tế xã hội, góp phần đẩy mạnh tiến trình chuyển đổi nền kinh tế từ nông nghiệp truyền thống sang nền công nghiệp hóa và tiếp cận với nền kinh tế tri thức, hệ thống đào tạo nghề Việt nam đang chuyển từ hệ thống định hướng theo cung sang định hướng theo cầu. Theo đó việc hoạch định chiến lược đào tạo nghề thay vì dựa vào kế hoạch từ trên xuống dưới dạng “chỉ tiêu” đào tạo sang cơ chế định hướng theo nhu cầu của thị trường lao động, đáp ứng được một cách nhanh chóng với những thay đổi của thị trường lao 2 động và thực tiễn sản xuất. Sự chuyển đổi này tạo ra nhiều thách thức lớn, đòi hỏi đào tạo nghề phải đổi mới toàn diện đáp ứng với nhu cầu thị trường lao động trong bối cảnh Việt nam đã bắt đầu thực hiện đầy đủ các cam kết của thành viên chính thức trong tổ chức WTO. Những thách thức lớn đòi hỏi dạy nghề phải đổi mới nhằm đáp ứng với yêu cầu của thị trường lao động hiện nay. Những năm gần đây, ngành công nghiệp giao thông vận tải (GTVT) phát triển mạnh, đó là các ngành trong lĩnh vực giao thông và các ngành cơ khí thuộc lĩnh vực GTVT được áp dụng nhiều tiến bộ khoa học kỹ thuật, do đó phải có nguồn nhân lực được trang bị kiến thức chuyên môn và kỹ năng thực hành cao. Tốc độ phát triển nhanh chóng của ngành dẫn đến sự thiếu hụt trầm trọng về lực lượng lao động. Theo định hướng phát triển ngành GTVT ở nước ta hiện nay và giai đoạn đến năm 2015-2020 và tầm nhìn đến năm 2030 lực lượng lao động có trình độ trung cấp nghề, cao đẳng nghề tăng gấp 3 đến 5 lần so với hiện nay. Hiện tại cả nước có 3 trường CĐN giao thông vận tải trung ương, mỗi tỉnh có một trường trung cấp nghề GTVT sẽ đào tạo ra hàng nghìn lao động kỹ thuật cao, song thực tế đội ngũ công nhân kỹ thuật có tay nghề còn rất thiếu, đặc biệt là các kỹ thuật viên có trình độ cao đẳng công nghệ, trực tiếp tham gia khai thác, điều khiển các hệ thống thiết bị tự động, bán tự động trong dây chuyền sản xuất, mà lực lượng lao động hiện nay cơ bản chưa được đào tạo chính thống chủ yếu làm theo kinh nghiệm sẵn có dẫn đến sản phẩm không đạt được chất lượng mong muốn. Trước yêu cầu về sự phát triển kinh tế ở nước ta hiện nay và những năm tiếp theo, trong điều kiện cơ chế thị trường, cạnh tranh quốc tế gay gắt, đòi hỏi các trường Cao đẳng nghề GTVT Trung ương cần phải đổi mới trong tổ chức, quản lý để làm chuyển biến một bước trong đào tạo cả về số lượng và chất lượng đội ngũ công nhân có trình độ và kỹ năng tay nghề cao đáp ứng yêu cầu của thực tế sản xuất. Giải quyết được những vấn đề trên chính là tăng cường quản lý công tác đào tạo nghề theo yêu cầu thị trường lao động nhằm thực hiện được mục tiêu mà Đảng, Nhà nước đã xác định - đó cũng chính là điều kiện cơ bản cho sự tồn tại và phát triển của chính của các trường Cao đẳng nghề giao thông vận tải trung ương trong giai đoạn hiện nay. Xuất phát từ những lý do trên, tôi lựa chọn đề tài: "Quản lý đào tạo ở các trường cao đẳng nghề giao thông vận tải Trung ương đáp ứng yêu cầu thị trường lao động" làm đề tài nghiên cứu. 3 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn quản lý đào tạo nghề ở các trường cao đẳng nghề GTVT trung ương, đề tài đề xuất các biện pháp quản lý đào tạo nghề phù hợp với thực tiễn, nhằm nâng cao chất lượng đào tạo ở các trường cao đẳng nghề GTVT trung ương, góp phần đảm bảo và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho thị trường lao động, đóng góp vào sự phát triển nền kinh tế của nước ta hiện nay. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1.Khách thể nghiên cứu Quản lý đào tạo ở các trường CĐN GTVT trung ương đáp ứng yêu cầu thị trường lao động. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Mối quan hệ giữa đào tạo với thị trường lao động và biện pháp quản lý đào tạo ở các trường cao đẳng nghề GTVT trung ương đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động. 4. Giả thuyết khoa học Đào tạo nghề ở các trường cao đẳng nghề GTVT trung ương đã cung cấp một phần không nhỏ nguồn nhân lực cho thị trường lao động. Tuy nhiên, trước yêu cầu nguồn nhân lực giao thông vận tải rất lớn và đa dạng về qui mô ngành nghề, đặc biệt Việt nam đang phải đối mặt với những thách thức mới của quá trình hội nhập WTO, vấn đề quản lý đào tạo ở trường cao đẳng nghề GTVT vẫn còn những bất cập về mục tiêu, chương trình, đội ngũ cán bộ quản lý giáo viên và một số điều kiện khác. Nếu nghiên cứu đề xuất và áp dụng được các biện pháp quản lý đào tạo theo mô hình CIPO ở các trường Cao đẳng nghề GTVT trung ương gắn liền với thị trường lao động sẽ đáp ứng được mục tiêu đào tạo của nhà trường đồng thời đáp ứng được yêu cầu về nguồn nhân lực ngành GTVT và thị trường lao động hiện nay. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Xây dựng cơ sở lý luận về quản lý đào tạo ở các trường cao đẳng nghề GTVT trung ương đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động 5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý đào tạo ở các trường cao đẳng nghề GTVT trung ương 5.3. Đề xuất các biện pháp quản lý đào tạo ở các trường cao đẳng nghề GTVT trung ương đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động. 4 5.4. Khảo nghiệm và thực nghiệm một số biện pháp tại trường cao đẳng nghề GTVT trung ương để chứng minh các giả thuyết đã đề ra. 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu Luận án tập trung nghiên cứu và đề xuất một số biện pháp quản lý đào tạo nghề đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động trong phạm vi sau: - Giới hạn địa bàn: Tập trung nghiên cứu tại 3 trường Cao đẳng nghề giao thông vận tải cụ thể: + Trường Cao đẳng nghề giao thông vận tải trung ương1 Ba Vì Sơn Tây Hà Nội; + Trường Cao đẳng nghề giao thông vận tải trung ương 2, Kiến An Hải Phòng; + Trường Cao đẳng nghề giao thông vận tải trung ương 3, Thành Phố HCM; - Đối tượng được chọn khảo sát điều tra 90 cán bộ quản lý, 550 giáo viên các trường đào tạo nghề và 90 cán bộ quản lý tại các cơ sở sử dụng lao động, 250 học sinh/sinh viên sau tốt nghiệp sáu tháng. 7. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 7.1. Phương pháp luận * Tiếp cận hệ thống: theo quan điểm hệ thống mọi sự vật hiện tượng đều nằm trong một hệ thống và là bộ phận của một hệ thống lơn hơn, luôn có sự tác động qua lại và chi phối lẫn nhau tùy thuộc vào các mối quan hệ của chúng. Việc sử dụng tiếp cận hệ thống trong nghiên cứu, luận án xem xét hoạt động quản lý đào tạo nghề là một bộ phận trong hệ thống trong tổng thể các thành tố của quá trình đào tạo. Vì vậy, nghiêm cứu quản lý hoạt động đào tạo nghề đáp ứng nhu cầu thị trường lao động phải đặt trong mối quan hệ giữa đào tạo và sử dụng lao động của các trường dạy nghề. * Tiếp cận thị trường lao động: Thị trường lào động là những yêu cầu, những tiêu chí dùng làm thước đo đánh giá quản lý đào tạo, hay sản phẩm đào tạo của các nhà trường. Luận án đề cập đến đào tạo nghề theo hướng tiếp cận thị trường lao động, do đó trong quá trình đào tạo, đánh giá chất lượng đào tạo và đề xuất các biện pháp quản lý đào tạo phải dựa trên các yêu cầu của thị trường đang đặt ra. * Tiếp cận cung – cầu: Là hướng tiếp cận cơ bản nhất trong quản lý đào tạo nghề đáp ứng nhu cầu thị trường lao động nhằm xác định năng lực đào tạo của các trường đào tạo nghề với nhu cầu về người lao động của xã hội. Từ đó mà chuyển dịch đào tạo nghề theo tiếp cận nguồn cung sang tiếp cận nguồn cầu, lấy mục tiêu 5 đầu ra làm đích hướng tới xác định ngành nghề và các kỹ năng cần thiết cho người học để sau khi tốt nghiệp có thể thực hiện được yêu cầu về vị trí công việc và có khả năng tìm việc làm. Hướng tiếp cận này là kim chỉ nam để thực hiện việc điều chỉnh, xem xét các mối quan hệ trong đào tạo nghề và quản lý đào tạo nghề đáp ứng yêu cầu thị trường lao động. * Tiếp cận thực tiễn: Thực tiễn là cơ sở là thước đo đánh giá hoạt động của các cơ quan đơn vị. Quản lý đào tạo đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động cần phân tích, đánh giá thực trạng đào tạo của các trường cao đẳng nghề và thực trạng nhu cầu việc làm của xã hội. 7.2. Các phương pháp nghiên cứu 7.2.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận Phương pháp phân tích và tổng hợp lý thuyết: Phân tích, tổng hợp các tài liệu kinh điển, các tài liệu liên quan đến dạy nghề, đặc biệt các tài liệu của Đảng và Nhà nước đề cập đến lĩnh vực giáo dục và đào tạo nói chung và đào tạo nghề nói riêng, các chủ trương phát triển kinh tế xã hội trong bối cảnh toàn cầu hóa, đánh giá mối quan hệ giữa phát triển đào tạo nghề với việc phát triển đội ngũ lao động có kỹ thuật của một số trường cao đẳng nghề của Việt Nam và thế giới. 7.2.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi: Thu thập thông tin mang tính định lượng về thực trạng đào tạo nghề, thực trạng quản lý đào tạo nghề và nhu cầu của thị trường lao động về các ngành nghề. - Phương pháp phỏng vấn: phỏng vấn cán bộ giáo viên, sinh viên, công nhân của một số trường cao đẳng nghề, các nhà quản lý của các cơ sở sử dụng lao động. Nhằm thu thập, bổ sung, kiểm tra và làm rõ hơn những thông tin đã thu được từ các phương pháp khác về quản lý đào tạo nghề đáp ứng yêu cầu thị trường lao động và các yếu tố tác động và các biện pháp quản lí được đề xuất. - Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: nhằm đánh giá về kết quả đào tạo nghề của các trường đào tạo nghề trong những năm qua. - Phương pháp chuyên gia: Gặp gỡ các chuyên gia nhằm trao đổi, xin ý kiến đóng góp về cơ sở lý luận của đề tài và kiểm chứng mức độ khả thi, cấp thiết và phương hướng thực hiện các biện pháp được đề xuất trong đề tài. 6 - Phương pháp thực nghiệm: Dựa trên kết quả đánh giá về tính cần thiết và khả thi của các biện pháp để tiến hành thực nghiệm nhằm kiểm chứng kết quả thực nghiệm. 7.2.3. Phương pháp thống kê toán học Phương pháp này được sử dụng để tính toán, xử lí các số liệu thu được bằng các thông tin từ kết quả điều tra tại các trường dạy nghề định lượng: Bảng hỏi, phỏng vấn sâu... Các số liệu được xử lí bằng chương trình phần mềm SPSS. 8. Các luận điểm bảo vệ 8.1. Nền kinh tế thị trường và sự phát triển của hệ thống giao thông vận tải hiện nay đã đặt ra cho các trường cao đẳng nghề GTVT trung ương ở nước ta phải chú trọng đào tạo được nguồn nhân lực đáp ứng thị trường lao động về số lượng, chất lượng, cơ cấu ngành nghề. Để đạt được điều này, yếu tố quan trọng là quản lý đào tạo của nhà trường phải đặt trong bối cảnh thị trường lao động. Vì vậy quản lý đào tạo đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao cho nền kinh tế quốc dân. 8.2. Quản lý đào tạo theo tiếp cận mô hình CIPO là phù hợp để quản lý đào tạo ở các trường cao đẳng nghề GTVT trung ương nhằm cung cấp nguồn nhân lực ngành GTVT cho các cơ sở sử dụng lao động. Đó là tiền đề để quản lý đào tạo trong các trường cao đẳng nghề GTVT trung ương đáp ứng yêu cầu thị trường lao động. 8.3. Quản lý đào tạo ở trường cao đẳng nghề GTVT trung ương đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động sẽ mang lai hiệu quả nếu tập trung vào thực hiện tốt các biện pháp đã được đề xuất trong luận án. 9. Đóng góp mới của luận án 9.1. Trên cơ sở kế thừa các thành tựu lý luận đã có, trong luận án đã hệ thống hóa, làm rõ hơn quan điểm về đào tạo nghề đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động. Từ đó phát triển lý luận về quản lý đào tạo ở các trường cao đẳng nghề GTVT trung ương theo mô hình CIPO đáp ứng yêu cầu thị trường lao động. 9.2. Luận án đã đánh giá được thực trạng quản lý đào tạo hiện nay ở các trường Cao đẳng nghề GTVT trung ương từ đó chỉ ra được thực trạng những bất cập trong quản lý đào tạo nghề hiện nay. Đồng thời phân tích rõ được nguyên nhân các bất cập đó. 7 9.3. Đã đề xuất được một số biện pháp quản lý đào tạo nghề ở các trường cao đẳng nghề GTVT trung ương theo mô hình CIPO góp phần nâng cao chất lượng đào tạo của nhà trường và góp phần đáp ứng yêu cầu nhân lực ngành GTVT cho các cơ sở sử dụng lao động. 10. Cấu trúc của luận án Ngoài phần mở đầu, kết luận và kiến nghị, danh mục tài liệu tham khảo và phần mục lục; Nội dung chính của luận án gồm ba chương: Chương 1. Cơ sở lý luận về quản lý đào tạo ở các trường cao đẳng nghề GTVT đáp ứng yêu cầu thị trường lao động Chương 2. Thực trạng quản lý đào tạo ở các trường Cao đẳng nghề GTVT trung ương ở Việt nam Chương 3. Biện pháp quản lý đào tạo ở các trường cao đẳng nghề giao thông vận tải trung ương đáp ứng yêu cầu thị trường lao động 8 CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ ĐÀO TẠO Ở CÁC TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ GTVT ĐÁP ỨNG YÊU CẦU THỊ TRƯỜNG LAO ĐỘNG 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Các công trình nghiên cứu ở nước ngoài Ngay từ những năm của thế kỷ XX, do yêu cầu phát triển công nghiệp, dịch vụ và thương mại nên tư tưởng cải cách giáo - dục đào tạo nghề nghiệp đã xuất hiện ở một số nước công nghiệp phát triển. Người ta nhận thấy rằng phương thức đạo tạo truyền thống theo hệ bài – lớp - khoá học - niên chế đã có những biểu hiện không đáp ứng được nhu cầu của xã hội lúc đó. Nhiều nơi, nhiều ngành nghề đã thực hiện nguyên tắc “cần gì học nấy” không nhất thiết phải học hoàn chỉnh một nghề. Người học có nhu cầu đến đâu thì học đến đó và cũng không nhất thiết phải quy định cứng nhắc về thời gian học tập, khai giảng, bế giảng khóa học. Ở Anh những năm 60 của thế kỷ XX, Nghiên cứu của (Taylor & Francis Groups (1994) [128 tr 45-46] đã cho thấy việc học tập dựa trên nhu cầu xã hội hay là NLTH (Competency Based Training) có thể là trọng tâm đối với công tác nghiên cứu và triển khai dưới sự tài trợ của Hội đồng quốc gia về đào tạo nghề nghiệp và cơ quản lý đào tạo được thực hiện ở các trường đại học và cao đẳng khác nhau nhưng kết quả cho thấy giáo dục đại học ít được hưởng lợi từ các kết quả nghiên cứu và vì vậy người ta đã ít quan tâm đến việc nghiên cứu lĩnh vực này.Dưới áp lực của kinh tế xã hội, đặc biệt là của sản xuất công nghiệp, dịch vụ, thương mại, việc đào tạo có những đổi mới đáng kể. Phương thức đào tạo theo bài – lớp, chương trình, giáo trình cứng nhắc, không còn giữ vai trò chính thống nữa. Melnik, M., Lima, A., Thompson, Jeremy B., (2008) [141]Công trình nói tới sự hạn chế của người lao động tại Boston khi sử dụng ngoại ngữ (chủ yếu do yếu tố ngoại lai, người lao động đến từ các vùng lãnh thổ không sử dụng tiếng Anh), làm thành một trong những yếu kém của người lao động trong xu thế hội nhập, toàn cầu hóa; ảnh hưởng tới chất lượng lực lượng lao động nói chung của Hoa Kì. Ngay từ những năm 70 của thế kỷ XX, Nghiên cứu của (Kathleen Santopietro Weddel) [123 tr56], đã đưa ra một phương thức mới là giáo dục - dạy học theo nhu cầu xã hội hay NLTH được quan tâm phát triển mạnh và đã được chấp nhận, vận dụng một cách phổ biến ở Bắc Mỹ, nhu cầu về giáo dục và dạy học đã tạo thành 9 một áp lực và thách thức đối với giáo dục đào tạo. Tại Mỹ từ những thập niên 1970 đã có những nghiên cứu triển khai trong việc xây dựng các bộ mô đun đào tạo giáo viên kỹ thuật nghề nghiệp dựa trên nhu cầu lao động và sự thực hiện (Performance Based Teachers’ Education Modules - PBTE Modules). Kết quả đã đưa ra được 600 kỹ năng trong đào tạo giáo viên kỹ thuật - dạy nghề. Từ 30 năm trở lại đây, dạy học dựa trên nhu cầu lao động được ứng dụng rộng rãi trong giáo dục đào tạo, đặc biệt là gần đây phù hợp với đào tạo nghề. Đào tạo theo phương thức này không lấy thời gian quy định cho khoá học mà dùng lượng kiến thức và kĩ năng theo tiêu chuẩn chuyên môn được quy định (Standard of Profession) cho một nghề làm đơn vị đo. Ở Australia vào cuối thập kỉ 80 thế kỷ XX đã bắt đầu một cuộc cải cách đào tạo, thiết lập một hệ thống đào tạo dựa trên nhu cầu người học, tạo ra phương pháp công nhận các kĩ năng của người nhập cư, thành lập hội đồng quốc gia về đào tạo dựa trên nhu cầu người học để xúc tiến việc xây dựng tiêu chuẩn năng lực ổn định trong toàn quổc. Ba yếu tố được coi là then chốt trong quá trình vận động đến một hệ thống đào tạo dựa trên nhu cầu của người học. [Andrew Smith(1998)[115 tr36], Tổ chức thực hiện dạy và học dựa trên các tiêu chuẩn dưới cả hai hình thức đào tạo tại chỗ làm việc và ngoài chỗ làm việc ở những nơi thích hợp. Đó là các nội dung đào tạo có kiểu cấu trúc theo hộ thống các mô đun. Đặc biệt, có loại tài liệu mô đun kỹ năng hành nghề tích hợp một cách chặt chẽ giữa các lĩnh vực kiến thức, kĩ năng cho người học, chúng được xây dựng thành “ngân hàng”, có thể xếp chồng và “lắp ghép” lẫn nhau theo phần công việc trọn vẹn của nghề mà người học cần đến. Đây được coi là mô hình rõ ràng về đào tạo nghề dựa trên nhu cầu người học và năng lực của người học. Việc phát triển nguồn nhân lực được rất nhiều giới, ngành, các nhà chính trị, kinh doanh, nghiên cứu mà đặc biệt trong giáo dục là môt vấn đề được quan tâm trong thời gian gần đây. Điểm trung tâm của những nỗ lực phát triển nguồn nhân lực được mọi người nhất trí và chú trọng tập trung vào 2 chủ đề chính là “Học tập và nâng cao chất lượng vì hiệu quả thực hiện nhiệm vụ ” (Shirley Fletcher)[127, tr.78]. Bằng việc chú trọng vào việc nâng cao chất lượng và hiệu quả thực hiện nhiệm vụ, hiện nay rất phổ biến trên toàn thế giới. Được hình thành và phát triển rộng khắp tại Mỹ vào những năm 1970 trong phong trào đào tạo và giáo dục. Các nhà giáo dục và đào tạo nghề dựa trên việc thực hiện nhiệm vụ, các tiếp cận về khả năng người học và nhu cầu lao động đã phát 10 triển một cách mạnh mẽ trên một nấc thang mới trong những năm 1990 với hàng loạt các tổ chức có tầm cỡ quốc gia ở Mỹ, Anh, Úc, New Zealand, xứ Wales, vv... [118] và [Kerka,S (2001)[124]. Davos Kloster (2014), Ông cho rằng Kỹ năng là một tài sản quan trọng của các cá nhân khi tham gia lao động tại các doanh nghiệp và xã hội. Tầm quan trọng của kỹ năng ngày càng được nâng cao trong một thế giới năng động và hội nhập. Xây dựng các kỹ năng cơ bản, bằng cách mở rộng và nâng cao chất lượng giáo dục ngay từ thuở ban đầu, là điều cần thiết. Mặt khác, cũng rất quan trọng để đảm bảo rằng các kỹ năng của người lao động đã được học tại các trường có thể vận dụng trong quá trình làm việc; rằng những kĩ năng đó được duy trì và tiếp tục cải thiện trong thời gian làm việc; rằng người lao động được ghi nhận và vận dụng kĩ năng đó khi họ tham gia thị trường lao động [145] Vấn đề này đã thúc đẩy và khuyến khích bởi những áp lực chính trị như là cách thức để chuẩn bị lực lượng lao động cho nền kinh tế cạnh tranh toàn cầu. Sở dĩ có sự phát triển mạnh mẽ này là do rất nhiều học giả và các nhà thực hành phát triển nguồn nhân lực xem tiếp cận này là cách thức có ảnh hưởng mạnh mẽ nhất, được ủng hộ mạnh mẽ nhất [122 tr78] để cân bằng giáo dục, đào tạo và những đòi hỏi tại nơi làm việc [120 tr10] và là “cách thức để chuẩn bị lực lượng lao dộng cho một nền kinh tế cạnh tranh toàn cầu” [124, tr.1], và “một câu trả lời mạnh mẽ đối với các vấn đề mà các tổ chức và cá nhân đang phải đối mặt trong thế kỷ thứ 21 [128, tr.36]. Tác giả Rothwell và Lindholm [126 tr46] viết: Nhũng người chuyên làm công tác đào tạo và phát triển đang sử dụng mô hình khả năng của người học để xác định một cách rõ ràng những khả năng cụ thể của từng tổ chức để nâng cao chất lượng và hiệu quả của việc thực hiện nhiệm vụ và thống nhất các khả năng của cá nhân với các năng lực cốt lõi của tố chức. Do những đặc tính và ưu điểm của đào tạo dựa vào yêu cầu thị trường lao động do vậy các mô hình đào tạo hướng vào thị trường lao động được xác định đã và đang được xây dựng, phát triển và sử dụng như là những công cụ cho việc phát triển rất nhiều chương trình Giáo dục,đào tạo và phát triển khác nhau trên toàn thế giới [131]. * Kinh nghiệm điển hình của một số nước trên thế giới về đào tạo nghề Trên thế giới, đặt biệt là các nước phát triển luôn đề cao công tác đào tạo nghề, có sự định hướng ngay từ khi còn đang học trong các trường phổ thông. Như ở Nhật 11 bản, Mỹ, Đức, Trung quốc, Hàn quốc…đã có những công cụ tâm lý để kiểm tra và giúp phân hoá năng lực, hứng thú nhằm giúp trẻ phát triển đúng hướng... Ở Cộng hoà pháp: Vào giữa thế kỷ XIX (năm 1894) xuất hiện nhiều cuốn sách mang nội dung đề cập tới vấn đề phát triển đa dạng của nghề nghiệp do sự phát triển công nghiệp. Nội dung cuốn sách khẳng định tính cấp thiết phải hướng nghiệp, trang bị cho thế hệ trẻ đi vào lao động sản xuất có nghề nghiệp phù hợp với năng lực của mình và xã hội. [88] Ở CHLB Đức: Vấn đề đào tạo nghề nghiệp đã được nhiều nhà giáo dục học nổi tiếng thuộc tổ chức nghiên cứu về lao động, kỹ thuật và kinh tế trong hoạt động dạy nghề của Cộng hoà liêng bang Đức. Các công trình nghiên cứu đã làm sáng tỏ về nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức đào tạo nghề nghiệp, tạo điều kiện cho học sinh, sinh viên phát triển thành những con người trưởng thành trong cuộc sống lao động và xã hội.[88] UNESCO: Jacques DeIors, Chủ tịch uỷ ban Quốc tế độc lập về giáo dục cho thế kỷ XXI của UNESCO khi phân tích “Những trụ cột của giáo dục” đã viết “Học tri thức, học làm việc, học cách chung sống và học cách tồn tại, đó là bốn trụ cột mà uỷ ban đã trình bày và minh hoạ những nền tảng của giáo dục”.[88] Trong đào tạo nghề ở Trung Quốc quán triệt quan điểm “Ba trong một”(Đào tạo, sản xuất, dịch vụ). Trong đào tạo, đặc biệt là đào tạo nghề trong giai đoạn hiện nay, các trường dạy nghề gắn bó chặt chẽ với các cơ sở sản xuất và dịch vụ. Kết hợp với đào tạo phong phú và đa dạng góp phần đáng kể vào việc nâng cao chất lượng đào tạo nghề.Trong hơn một thập kỉ qua, hệ thống giáo dục chuyên nghiệp và dạy nghề của Trung Quốc có những đổi mới liên quan đến chính sách. Chính phủ Trung Quốc xây dựng hệ thống các cơ sở đào tạo nghề một cách bài bản từ đào tạo trung học, kĩ thuật, nâng cao, đến các cơ sở phi Chính phủ, đội ngũ giảng dạy ở các CSDN có kiến thức chuyên môn lẫn kinh nghiệm thực tiễn cao, có định hướng kế hoạch giảng dạy và ổn định đội ngũ chuyên môn. Các trường còn có thể tăng cường đội ngũ giảng dạy bằng cách mời các doanh nhân thành đạt hoặc các đối tượng lao động có kinh nghiệm và tay nghề cao đến trường giảng dạy tạo sự tin tưởng cho học sinh/sinh viên. Đội ngũ cán bộ giáo viên được tham dự các khóa huấn luyện đào tạo dựa trên nền tảng yêu cầu của môn dạy; các khóa huấn luyện nâng cao trình độ chủ yếu để nâng cao kiến thức và kĩ năng nghề và khả năng truyền đạt. Nhằm cung cấp 12 các kiến thức chuyên môn, thực tiễn kinh nghiệm, đáp ứng thay đổi của kĩ thuật, các trường dạy nghề thường hợp tác với các công ty, gửi GV và học sinh /sinh viên nòng cốt đến học tập, làm việc. Ngược lại, các trường cũng thường xuyên mời các chuyên gia ở công ty đến làm việc để cung cấp các khóa đào tạo, bài giảng và hội thảo. Các buổi hội thảo chủ yếu nhằm cung cấp thông tin, kĩ thuật mới nhất, nâng cao trình độ cho giáo viên và học sinh/sinh viên[88]. Ở Thái lan, một trong những mục tiêu quan trọng chiến lược của kế hoạch phát triển quốc gia lần thứ 8(1997 – 2001) và lần thứ 9 (2002 – 2006) của Thái lan tập trung vào phát triển nguồn nhân lực trong nền kinh tế năng động. Thực tế đào tạo nghề chưa đáp ứng được yêu cầu nguồn lao động kỹ thuật. Để có nhân lực kỹ thuật phục vụ tại các doanh nghiệp sản xuất, họ đã tổ chức đào tạo tại các xưởng sản xuất của mình. Tuy nhiên, đây chỉ là giải pháp tình thế trước mắt trong thời gian qua. Đến năm 1999, chính phủ Thái lan đã nghiên cứu và xây dựng “Hệ thống hợp tác đào tạo nghề” (Cóperative training system) để giải quyết tình trạng bất cập giữa đào tạo nghề và sử dụng nói trên và hướng tới phát triển nhân lực kỹ thuật trong tương lai. Việc nghiên cứu kinh nghiệm quản lý giáo dục ở các nước trên thế giới và vận dụng phù hợp với điều kiện nước ta là một yêu cầu cấp bách, có ý nghĩa rất quan trọng và lớn lao trong công cuộc đổi mới giáo dục của nước ta trong giai đoạn hiện nay...[88] Ở Nhật Bản, Ngay từ năm 1951, để đáp ứng nhu cầu phát triển đào tạo nghề trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, Luật dạy nghề đã được ban hành làm cơ sở pháp lý cho quá trình hiện đại hóa, chuẩn hóa ( chương trình, thiết bị) cho các loại hình giáo dục kỹ thuật – nghề nghiệp. Từ năm 1957, Nhật Bản có chính sách tăng trợ cấp (10%) lương cơ bản cho GV dạy kĩ thuật và dạy nghề các trường trung học bậc cao, hỗ trợ cho các đối tượng học nghề nặng nhọc.[133] Khác với các tổ chức khác, ILO đã xây dựng cho mình một hệ thống đào tạo theo mô đun hoàn chỉnh, nhung nó về cơ bản cũng không khác với những quan điểm đã được phân tích ở trên. Tuy nhiên do chức năng quốc tế, ILO đặt nhiệm vụ “quốc tế hóa” các mô đun đào tạo và đã hình thành một ngân hàng gồm 764 đơn nguyên học tập, nhưng mới chỉ được 5 lĩnh vực nghề.[134, 135]. ILO cho rằng một nghề nào đó đều được thể hiện qua các chuẩn kỹ năng dù nghề đó được xem xét ở bất kỳ quốc gia nào. Sự khác biệt của các chuẩn này không lớn và chúng được đăc 13 trưng bởi mục tiêu đào tạo (Amis and Objectives) và các kỹ năng thực hiện (Performance Skills). Chính các chuẩn này là cơ sở để xây dựng các mô đun, đơn vị trung tâm trong các cấu trúc hệ thống đào tạo teo mô đun của ILO. Cho đến nay về mặt quản lý, cũng đã có một số công trình nghiên cứu về quản lý đào tạo nghề như là : Đào tạo dựa trên nhu cầu của việc làm và nhu cầu của người học trong cộng đồng ILO [134]; Tổ chức đào tạo linh hoạt của Julie Hekenberg; Quản lý Giáo dục nghề nghiệp đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động của R. Noonan [136]. Tất cả những công trình này đều đã đề cập đến chất lượng và hiệu quả đào tạo trong cơ chế thị trường, cung và cầu của thị trường lao động, quản lý đào tạo trong cơ chế, môi trường luôn biến đổi…Qua đây những công trình nghiên cứu ở nước ngoài đã chứng tỏ những bài học kinh nghiệm và thực tế cho thấy là hiện nay phải đào tạo theo nhu cầu lao động của xã hội. * Qua tham khảo kinh nghiệm một số nước về phát triển đào tạo nghề, có thể rút ra một số kinh nghiệm áp dụng vào điều kiện Việt Nam như sau: - Sự phát triển giáo dục kỹ thuật nghề nghiệp luôn gắn liền với sự tiến bộ khoa học kỹ thuật – kỹ thuật hiện đại, phù hợp với yêu cầu phát triển nền KT- XH của mỗi quốc gia, gắn liền với cuộc cải cách giáo dục ở các quốc gia. - Ở nhiều nước đã và đang phát triển, ngay từ đầu họ đã rất chú trọng các chuẩn nghề nghiệp GV được xây dựng và sử dụng trong những chương trình đào tạo GV ban đầu, chương trình hỗ trợ GV và chương trình phát triển nghề nghiệp GV thường xuyên nhằm nâng cao chất lương trong đào tạo nghề. - Sự hợp tác giữa các cơ sở ĐTN và các công ty, doanh nghiệp đã được rất chú trọng để nâng cao chất lượng ĐTN và chất lượng đội ngũ giảng dạy đó là một nhu cầu không thể thiếu trên cơ sở lợi ích của cả hai bên. Một số vấn đề mới trong kinh nghiệm phát triển đào tạo nghề ở các nước như kinh nghiệm về đào tạo, bồi dưỡng GV, xây dựng chương trình giáo trình, cấp chứng chỉ hành nghề, sát hạch GV, chuẩn nghề nghiệp GV, kỹ năng hành nghề… cần được nghiên cứu vận dụng ở nước ta trong bối cảnh hội nhập quốc tế hiện nay. 1.1.2. Các công trình nghiên cứu trong nước Ở nước ta ngay từ những năm bắt đầu đổi mới cả về kinh tế xã hội, văn hóa giáo dục từ khi đó Viện nghiên cứu khoa học dạy nghề với sự tài trợ của UNESCO đã tổ chức hội thảo về phương pháp biên soan nội dung đào tạo nghề, trong đó có đề