HỆ THỐNG TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN HÓA HỌC
http://hoahoc.edu.vn ─ http://luuhuynhvanlong.com
“Học Hóa bằng sự đam mê”
ThS. LÖU HUYØNH VAÏN LONG
(Giaûng vieân Tröôøng ÑH Thuû Daàu Moät – Bình Döông)
Phaân loaïi vaø PP giaûi
Chöông nguyeân töû
Hoùa hoïc 10
“Đầu tư vào tri thức đem lại lợi nhuận cao nhất”
Benjamin Franklin
PhŽn loại vš Phương phŸp giải H‚a học 10 ¼ Tập 1
Chương
Ths. L˚ Văn Đošn
1
CẤU TẠO NGUYÊN TỬ
CẤU TẠO NGUYÊN TỬ
THÀNH PH N C U T O NGUYÊN T
Nguyên t là h t vô cùng nh , trung hòa v i n, c u t o nên nguyên t hóa h c, ng th i c u
t o nên ch t.
Nguyên t g m h t nhân và v nguyên t
H t nhân: n m gi a nguyên t , mang i n tích dương, t o nên t các h t proton và nơtron.
V nguyên t : ch a electron, mang i n tích âm.
⇒ V y nguyên t ư c c u thành t 3 lo i h t cơ b n là proton (p) , nơtron (n ) và electron (e) .
Kh i lư ng và i n tích c a các h t p, n, e:
H t
Kh i lư ng
i n tích
Proton
m p = 1, 6726.10−27 (kg) hay ≈ 1 (u)
q p = +1, 602.10−19 (C) hay q p = 1 +
Nơtron
m n = 1, 6748.10−27 (kg) hay ≈ 1 (u)
q n = 0 (không mang i n)
Electron
9,1095.10−31 (kg) hay ≈ 5, 5.10−4 (u)
q p = −1, 602.10−19 (C) hay q p = 1 −
H T NHÂN
G i Z là s proton có trong h t nhân thì i n tích h t nhân là Z+, s
Z cũng ư c g i là s hi u nguyên t .
i n tích h t nhân là Z.
M t khác nguyên t trung hòa v
i n nên s p = s e hay Z = E .
Do ó, trong nguyên t : s p = s e = s i n tích h t nhân = s hi u nguyên t = Z.
S kh i h t nhân (A) : là t ng s proton (Z) và nơtron (N) có trong h t nhân: A = Z + N .
⇒ Kh i lư ng nguyên t tính theo u (t c nguyên t kh i) v m t tr s xem như x p x s kh i.
Kí hi u nguyên t : A X
Z
X : là kí hi u nguyên t hóa h c.
v i Z = E : s hi u nguyên t hay s proton.
A = Z + N : s kh i.
N
≤ 1, 524 .
Z
Nguyên t hóa h c: là t p h p các nguyên t có cùng i n tích h t nhân (nghĩa là cùng s proton,
cùng s electron).
ng v : là nh ng nguyên t có cùng s proton nhưng khác nhau vê s nơtron, do ó s kh i
khác nhau (cùng p khác n).
Thông thư ng, v i 82 nguyên t
u c a b ng h th ng tu n hoàn (Z ≤ 82) thì 1 ≤
( )
Nguyên t kh i trung bình M :
H u h t các nguyên t hóa h c là h n h p c a nhi u ng v v i t l % s nguyên t xác
nên nguyên t kh i c a nguyên t (ghi trong b ng h th ng tu n hoàn) là nguyên t kh i
trung bình c a nguyên t .
A=
T ng kh i lư ng các nguyên t
T ng s nguyên t
"C ầ n c • b • t h “ n g m in h § § § § "
hay A =
nh
a.A + b.B + ...
100
P age - 1 -
Ths. L˚ Văn Đošn
Chương 1. Nguy˚n tử
Trong ó:
● A : là nguyên t kh i trung bình c a nguyên t
(
.v.C) .
● A, B,... : là nguyên t kh i các ng v (tính b ng .v.C và b ng s kh i các
● a, b,... : là t l % s nguyên t các ng v tương ng.
V
ng v ).
NGUYÊN T
Electron chuy n ng xung quanh h t nhân v i t c r t l n, t o nên m t vùng không gian
mang i n tích âm, g i là "mây" electron. M t
i n tích c a mây electron không u. Vùng có
m t
i n tích l n nh t (t c là xác xu t có m t electron nhi u nh t) ư c g i là obitan.
Tùy thu c vào m c năng lư ng mà các electron ph n v nguyên t ư c phân thành các l p,
phân l p.
L p electron: g m nh ng electron có m c năng lư ng b ng nhau ho c x p x nhau.
T g n h t nhân ra ngoài, các l p electron ư c ghi b ng s 1, 2, 3, 4, 5, ...... hay b ng ch
cái hoa tương ng K, L, M, N, O, ......
Phân l p: g m nh ng electron có m c năng lư ng b ng nhau ư c kí hi u là s, p, d, f, ......
S phân l p có trong m t l p b ng s th t c a l p ó (t c l p th n có n phân l p).
L p K (n = 1) có m t phân l p: 1s .
L p L (n = 2) có hai phân l p: 2s,2p .
L p M (n = 3) có ba phân l p: 3s, 3p, 3f .
Kí hi u l p (n)
1
2
3
4
……
Tên c a l p electron
K
L
M
N
……
S electron t i a
2
8
18
32
……
S phân l p
1
2
3
4
……
Kí hi u phân l p
1s
2s, 2p
3s, 3p, 3d
4s, 4p, 4d, 4f
……
S electron t i a
l p và phân l p
2
2, 6
2, 6, 10
2, 6, 10, 14
……
8
18
32
z
S obitan trong m t phân l p
● Phân l p s có m t obitan (hình c u)
● Phân l p p có ba obitan Pz, Py, Pz có d ng
hình s 8 n i, nh hư ng theo tr c x, y, z.
● Phân l p d có năm obitan.
● Phân l p f có b y obitan.
2
⇒ Phân l p n có n obitan.
Qui t c phân b electron nguyên t – C u hình electron
Nguyên lí b n v ng: tr ng thái cơ b n, trong
nguyên t , các electron chi m l n lư t các obitan
có m c năng lư ng t th p n cao.
Tr t t các m c năng lư ng t th p
z
y
y
x
x
z
z
y
y
x
x
n cao ó là
1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d10 4p6 5s2 4d10 5p6 6s2 4f 14 5d10 6p6 7s2 5s2 ...
Cách nh tr t t các m c năng lư ng t th p n cao theo quy t c Klescoski:
" c các mũi tên theo chi u t trên xu ng và t g c n ng n".
P a ge - 2 -
"A ll t h e f lo w e r o f t o m o r r o w a r e in t h e s e e k s o f t o d a y § § "
PhŽn loại vš Phương phŸp giải H‚a học 10 ¼ Tập 1
Nguyên lí Pauli: "M i obitan ch
ch a t i a 2 electron và 2
electron này có chi u t quay
ngư c nhau".
V y l p th n ch a t i a 2n2
electron.
: 1 electron
Ths. L˚ Văn Đošn
L p 1 (K ) :
L p 2 (L ) :
2p6
3s2
3p6
3d10
L p 4 (N ) :
4s2
4p6
4d10
4f 14
L p 5 (O) :
5s2
5p 6
5d10
5f 14
….
L p 6 (P) :
6s2
6p 6
6d10
6f 14
….
L p 7 (Q) :
: 2 electron ghép ôi.
2s2
L p 3 (M ) :
c thân.
1s2
7s2
7p6
7d10
7f 14
….
Nguyên lí Hund: " Trong cùng m t phân l p, các electron s phân b trên các obitan sao cho
t ng s electron c thân là l n nh t (và chúng có chi u t quay gi ng nhau)".
Thí d : N (Z = 7 ) : 1s2 2s2 2p3 .
S phân b các electron trên obitan:
1s2
2s2
2p3
Vi t c u hình electron: là bi u di n s phân b electron trên các phân l p thu c các l p khác
nhau.
M t s lưu ý c n nh
T nguyên t th 21 tr i, do c u hình electron không trùng v i m c năng lư ng, nên mu n vi t
úng c u hình electron, trư c h t vi t s phân b electron theo m c năng lư ng, sau ó s p x p
l i theo các l p t trong ra ngoài.
Thí d : Vi t c u hình electron c a nguyên t s t Fe (Z = 26) .
(
)
● Theo m c năng lư ng: Fe Z = 26 : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d6 .
● C u hình electron: Fe (Z = 26) : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d6 4s2 .
M t s trư ng h p
c bi t
các nguyên t nhóm VIB và IB:
̉
ୡ୦୳୷ê୬ ୲୦ୟ̀ ୬୦
D ng (n − 1) d4 ns2 ሱۛۛۛۛۛۛۛۛۛۛሮ
(n − 1) d5 ns1
.
Thí d : Vi t c u hình electron c a Cr (Z = 24)
● Theo m c năng lư ng: Cr (Z = 24) : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d4 .
● Theo c u hình electron: Cr (Z = 24) : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d4 4s2 .
● Chuy n v c u hình electron úng nh t: Cr (Z = 24) : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d5 4s1 .
(
)
D ng n − 1 d9 ns2
̉
ୡ୦୳୷ê୬ ୲୦ୟ̀ ୬୦
ሱۛۛۛۛۛۛۛۛۛۛሮ
(n − 1) d10ns1
.
Thí d : Vi t c u hình electron c a Cu (Z = 29) .
● Theo m c năng lư ng: Cu (Z = 29) : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d9 .
● Theo c u hình electron: Cu (Z = 29) : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d9 4s2 .
● C u hình electron úng nh t: Cu (Z = 29) : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d10 4s1 .
"C ầ n c • b • t h “ n g m in h § § § § "
P age - 3 -
Ths. L˚ Văn Đošn
Chương 1. Nguy˚n tử
M i liên h gi a l p electron ngoài cùng v i lo i nguyên t
C u hình electron
l p ngoài cùng
ns1, ns2, ns2np1
ns2np2
ns2np3, ns2np4
và ns2np5
ns2np6
(He: 1s2)
S electron l p
ngoài cùng
1, 2 ho c 3
4
5, 6 ho c 7
D oán lo i
nguyên t
Kim lo i (tr
H, He, Be)
Có th là kim lo i
hay phi kim
Thư ng là phi
kim
Tính ch t cơ b n
c a nguyên t
Tính kim lo i
Có th là tính kim Thư ng có tính Tương i trơ
lo i hay phi kim
phi kim
v m t hóa h c
8 (2
He)
Khí hi m
Khi nguyên t nh n thêm electron s bi n thành ion âm: X + me → ion X m−
Các nguyên t phi kim d nh n thêm electron
t cơ c u b n v i 8e l p ngoài cùng c a khí
hi m cùng chu kì.
Thí d : Cl (Z = 17 ) : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p5 .
Cl + 1e → ion Cl− : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6
(Z
Cl−
)
= 18 .
Khi nguyên t như ng electron s tr thành ion dương: M − ne → ion Mn+
Các nguyên t kim lo i nhóm A d như ng s electron l p ngoài cùng
t cơ c u b n v ng
v i 8e l p ngoài cùng, gi ng v i khí hi m chu kỳ ngay trư c ó.
2
2
6
2
6
2
6
theo m c năng lư ng : 1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d
Thí d : Fe (Z = 26)
2
2
6
2
6
6
2
theo c u hình electron : 1s 2s 2p 3s 3p 3d 4s
● Fe − 2e → ion Fe2+ : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d6
● Fe − 3e → ion Fe 3+ : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d5
(Z
(Z
Fe2+
Fe3 +
)
= 23) .
= 24 .
Kh i lư ng ion b ng kh i lư ng các nguyên t tương ng
Thí d : Na + = Na = 23 ( .v.C); Cl− = Cl = 35, 5 ( .v.C) .
1.
Dạng toŸn 1. T˜m số lượng cŸc loại hạt cấu tạo n˚n nguy˚n tử ¼ XŸc định t˚n
Phương pháp
Nguyên t c a m i nguyên t có m t s Z c trưng, nên
thông qua vi c l p và gi i phương trình v s h t.
xác
nh nguyên t , ta c n xác
nh Z
C n nh :
Trong nguyên t , s proton trong h t nhân = s electron trong ph n v nguyên t :
P = E = Z.
T ng s h t trong nguyên t : S = P + E + N = 2Z + N . Trong ó:
+ S h t mang i n là: P + E = 2Z .
+ S h t không mang i n là: N .
Thông thư ng, n u Z ≤ 82 thì 1 ≤
P a ge - 4 -
N
≤ 1,524 và s kh i A = s nguyên t kh i.
Z
"A ll t h e f lo w e r o f t o m o r r o w a r e in t h e s e e k s o f t o d a y § § "
PhŽn loại vš Phương phŸp giải H‚a học 10 ¼ Tập 1
Ths. L˚ Văn Đošn
Thí dụ 1. M t nguyên t A có t ng s h t là 46, s h t không mang i n b ng 8 /15 s h t mang
i n. Xác nh thành ph n c u t o nên nguyên t A ? G i tên A ?
Bši giải tham khảo
● G i Z, N, E l n lư t là s proton, s nơtron và s electron có trong nguyên t A.
● Ta có: Z + E + N = 46 .
● Do trong m t nguyên t trung hòa v i n nên Z = E ⇒ 2Z + N = 46 (1) .
● M t khác, s h t không mang i n b ng
8
s h t mang i n nên:
15
8
(Z + E) = 8.2Z ⇒ N = 16Z (2) .
15
15
15
● T (1), (2) ⇒ Z = 15 ⇒ E = 15 . Thay vào (2) , ta ư c N = 16 .
N=
● Theo b ng h th ng tu n hoàn, A là nguyên t photpho (P) .
Thí dụ 2
Thí dụ 2. Cho nguyên t X có t ng s h t là 34, trong ó s h t mang i n g p 1, 8333 l n s h t
không mang i n. Tìm i n tích h t nhân và s kh i c a X ?
Bši giải tham khảo
● Ta có t ng s h t trong nguyên t : P + N + E = 34 .
● Mà P = E = Z ⇒ 2Z + N = 34 (1) .
● M t khác, s h t mang i n g p 1,8333 l n s h t không mang i n nên: 2Z = 1, 8333N
(2) .
● Thay (2 ) vào (1) , ta ư c: 1, 8333N + N = 34 ⇒ N = 12 ⇒ Z = 14 .
● V y X có Z = 11 nên i n tích h t nhân là 11+.
● S kh i c a X : A = Z + N = 23 .
Thí dụ 3
Thí dụ 3. Cho nguyên t R có t ng các lo i h t b ng 58 và s kh i nh hơn 40. ó là nguyên t c a
nguyên t c a nguyên t nào ?
Bši giải tham khảo
● Ta có: P + N + E = 58 , mà P = E = Z ⇒ 2Z + N = 58 ⇒ N = 58 − 2Z .
N
58 − 2Z
● M t khác: 1 ≤ ≤ 1, 5 ⇔ 1 ≤
≤ 1, 5 ⇔ 16, 5 ≤ Z ≤ 19, 3 .
Z
Z
● Do Z (s proton = s th t ) là s nguyên nên Z có th nh n 1 trong các giá tr 17; 18; 19 .
● Và s kh i A = N + Z < 40 nên:
Z
N = 58 − 2Z
A =Z+N
17
24
41 (lo i)
18
22
40 (lo i)
19
20
39 (nh n)
● Theo gi thi t, ta ch n nghi m: Z = 19, N = 20, A = 39 ⇒ R : kali
( K) .
39
19
Thí dụ 4
Thí dụ 4. Phân t MX 3 có t ng các lo i h t b ng 196, trong ó s h t mang i n nhi u hơn s h t
không mang i n là 60. S h t mang i n trong nguyên t M ít hơn s h t mang i n
trong nguyên t X là 8. Xác nh M, X và công th c phân t MX 3 ?
"C ầ n c • b • t h “ n g m in h § § § § "
P age - 5 -
Ths. L˚ Văn Đošn
Chương 1. Nguy˚n tử
Bši giải tham khảo
● G i Z, N, E (Z = E ) l n lư t là s proton, s nơtron, s electron trong nguyên t X.
Z ', N ', E ' (Z ' = E ') l n lư t là s proton, s nơtron, s electron trong nguyên t M.
● Trong phân t MX 3 có t ng các lo i h t là 196, nên: (Z + E + N) + 3 (Z '+ E '+ N ') = 196
⇔ (2Z + N) + 3 (2Z '+ N ') = 196 ⇔ (2Z + 6Z ') + (N + 3N ') = 196
(1) .
● M t khác, trong MX 3 có s h t mang i n nhi u hơn s h t không mang i n là 60 nên:
⇔ (Z + E) + 3 (Z '+ E ') − N + 3N ' = 60 ⇔ (2Z + 6Z ') − (N + 3N ') = 60 (2) .
● Ta l i có s h t mang i n trong nguyên t M ít hơn s h t mang i n trong nguyên t X là 8 nên:
2Z '− 2Z = 8 (3) .
(2Z + 6Z ') + (N + 3N ') = 196
(2Z + 6Z ') = 128
Z ' = 17
⇔
● T (1), (2), (3) ⇒ (2Z + 6Z ') − (N + 3N ') = 60 ⇔
2Z '− 2Z = 8
Z = 13
2Z '− 2Z = 8
● Do ó: Z = 13 ⇒ M : Al và Z ' = 17 ⇒ M : Cl . V y MX 3 là AlCl 3 .
Thí dụ 5
Thí dụ 5. H p ch t A có công th c MX2 , trong ó M chi m 46, 67% v kh i lư ng. Trong h t
nhân M có s nơtron nhi u hơn s proton là 4 h t. Trong h t nhân X, s nơtron b ng s
proton. T ng s proton trong MX2 là 58 h t. Xác nh công th c phân t c a MX2 ?
Bši giải tham khảo
Z, E, N, A : là s h t proton, electron, nơtron và s kh i trong nguyên t M.
● G i
Z ', E ', N ', A ' : là s h t proton, electron, nơtron và s kh i trong nguyên t X.
● Do s kh i A = nguyên t kh i và ta có % kh i lư ng M trong MX2 chi m 46, 67% nên:
MM
M MX
=
2
46, 67
A
46, 67
Z+N
46, 67
⇔
=
⇔
=
100
A + 2A '
100
(Z + N) + 2 (Z '+ N ') 100
(1)
● Trong h t nhân M, ta có s nơtron nhi u hơn s proton 4 h t, nên: N − Z = 4
● Trong h t nhân X, ta có s nơtron b ng s proton, nên: N ' = Z '
● T ng s h t proton trong MX2 là 58 h t nên: Z + 2Z ' = 58
(2)
(3)
(4 )
Z = 26; N = 30
1), (2), (3), (4) ⇒
.
(
Z ' = N ' = 16
● V y s kh i c a M là A = 26 + 30 = 56 ⇒ M là Fe và s kh i c a X là A ' = 16 + 16 = 32 ⇒ M
là S. Do ó: MX2 = FeS2 (pyrit s t).
● T
P a ge - 6 -
"A ll t h e f lo w e r o f t o m o r r o w a r e in t h e s e e k s o f t o d a y § § "
PhŽn loại vš Phương phŸp giải H‚a học 10 ¼ Tập 1
Ths. L˚ Văn Đošn
BAI TÂP AP DUNG
BAI TÂP AP DUNG
Bài 1.
Nguyên t ư c c u t o t nh ng h t cơ b n nào ? Kh i lư ng và i n tích t ng lo i h t ? T i
sao nguyên t luôn trung hòa v i n ?
Bài 2.
Tìm t s v kh i lư ng c a eléctron so v i proton, so v i nơtron ? Có th coi kh i lư ng nguyên
t g n b ng kh i lư ng c a h t nhân nguyên t ư c không ? T i sao ?
Bài 3.
Cho nguyên t X có t ng s h t trong nguyên t là 46. S h t không mang i n nhi u hơn s h t
mang i n dương là 1. Xác nh s h t proton (p) , nơtron (n ) và electron (e) c u t o nên
nguyên t X.
Bài 4.
Cho nguyên t X có t ng s h t trong nguyên t là 46. S h t mang i n nhi u hơn s h t không
mang i n là 14.
a/ Xác nh s h t c u t o nên nguyên t .
b/ Xác nh i n tích h t nhân, i n tích l p v , i n tích nguyên t X.
Bài 5.
Cho nguyên t X có t ng s h t trong nguyên t là 115. S h t mang i n nhi u hơn s h t
không mang i n là 25.
a/ H t nhân nguyên t X ư c c u t o g m nh ng h t nào ? S lư ng bao nhiêu ?
b/ Xác nh i n tích h t nhân, i n tích l p v , i n tích nguyên t X.
Bài 6.
Cho hai nguyên t X và Y
a/ Nguyên t X có t ng s h t trong nguyên t là 18. S h t không mang i n b ng s h t mang
i n âm. Xác nh s h t p, n, e c u t o nên X.
b/ Nguyên t Y có s h t mang i n b ng s h t mang i n trong nguyên t X (câu a/), nhưng
hơn X n 2 h t không mang i n. Tìm s h t c u t o c a nguyên t Y.
Bài 7.
Cho nguyên t X có t ng s h t trong nguyên t là 21. S h t mang i n g p ôi g p ôi s h t
không mang i n. Tìm s h t c u t o nên nguyên t X.
Bài 8.
Xác nh c u t o h t (tìm s e, s p, s n) c a nguyên t sau, bi t:
a/ Nguyên t nguyên t X có t ng s h t b ng 10.
b/ T ng s h t cơ b n là 13.
c/ T ng s h t cơ b n là 52, s proton l n hơn s nơtron là 16.
d/ T ng các lo i h t trong nguyên t là 18, trong ó t ng s h t mang i n b ng g p ôi s h t
không mang i n.
e/ Nguyên t có t ng s h t cơ b n là 24, s h t không mang i n chi m 33, 33% .
f/ Nguyên t có t ng s h t là 34, s nơtron nhi u hơn s proton 1 h t.
g/ Nguyên t có t ng s h t là 18, s h t mang i n nhi u hơn s h t không mang iên là 18 h t.
h/ Nguyên t có s kh i b ng 207, s h t mang i n âm là 82.
Bài 9.
Tìm s proton, s electron, s nơtron và cho bi t tên nguyên t trong các trư ng h p sau:
a/ Nguyên t X có s kh i nh hơn 36 và t ng s h t là 52.
b/ Nguyên Y có t ng s h t là 62 và có s kh i nh hơn 43.
42
S: a / X : 17Cl
b / Y : 20Ca .
Bài 10. Tìm s proton, s electron, s nơtron và tìm s kh i trong các trư ng h p sau:
a/ M t anion X3− có t ng s các h t là 111, s electron b ng 48% s kh i.
b/ M t cation R 3+ có t ng s h t là 37. T s h t electron i v i nơtron là 5 / 7 .
S: a / Z = 33, N = 42.
b/ Z = 13, N = 14 .
Bài 11. Cho h p ch t MX2 . Trong phân t MX2 , t ng s h t cơ b n là 140 và s h t mang i n nhi u
hơn s h t không mang i n là 44. S kh i c a X l n hơn s kh i c a M là 11. T ng s h t cơ
b n trong X nhi u hơn trong M là 16 h t. Xác nh kí hi u nguyên t M, X và công th c MX2 ?
"C ầ n c • b • t h “ n g m in h § § § § "
P age - 7 -
Ths. L˚ Văn Đošn
Chương 1. Nguy˚n tử
S: MX2 : MgCl2 .
Bài 12. M t h p ch t vô cơ A có công th c phân t X2 Y3 , t ng s h t trong h p ch t A là 296, trong ó
s h t mang i n nhi u hơn s h t không mang i n là 88. S kh i c a X nhi u hơn c a Y là 20.
S electron c a X b ng trung bình c ng s proton và s kh i c a Y. Tìm công th c phân t c a
X2 Y3 ?
S: A : Cr2S3 .
Bài 13. M t h p ch t A t o b i hai ion X2+ và YZ2− . T ng s electron c a YZ2− b ng 32, Y và Z b ng
3
3
3 l n s proton c a Z. Kh i lư ng phân t c a A b ng 116u . Xác nh X, Y, Z và công th c
phân t c a A.
S: A : FeCO3 .
Bài 14. Vi t phương trình ph n ng hóa h c x y ra (n u có) khi cho dung d ch H2SO4 loãng l n lư t tác
d ng v i
a/
ng oxit.
b/ Nhôm.
c/
ng.
d/ Xút.
e/ Natri cácbônát.
f/ S t (III) oxít.
g/ Axit clohidric.
h/ Bari hidroxit.
Bài 15. Hoàn thành các ph n ng sau
a/ Al2O3 + HCl → .........
b/ HCl + ....?.... → ZnCl2 + H2 ↑ .
c/ MgSO4 + BaCl2 → ......
d/ ...?... + NaOH → Mg (OH) + ...?...
2
Bài 16. Tính th tích khí thu ư c trong các trư ng h p sau
a/ Cho 5, 4 (g) nhôm ph n ng v i dung d ch HCl.
b/ Cho 20 (g) á vôi ph n ng v i dung d ch H2SO4 dư.
c/ Cho 18, 9 (g) Na2SO3 ph n ng v i dung d ch HCl dư.
Bài 17. Tính kh i lư ng k t t a thu ư c trong các trư ng h p sau
a/ Cho 10, 4 (g) BaCl2 tác d ng v i dung d ch H2SO4 dư.
b/ Cho 10 (g) dung d ch NaOH 20% tác d ng v i dung d ch FeCl3 dư.
c/ Cho 100 (ml) dung d ch AgNO3 1 (M) tác d ng v i 200 (ml) dung d ch NaCl 2 (M) .
d/ Cho 500 (ml) dung d ch Na2CO3 0,2 (M) tác d ng v i 100 (ml) dung d ch CaCl2 0,1(M) .
P a ge - 8 -
"A ll t h e f lo w e r o f t o m o r r o w a r e in t h e s e e k s o f t o d a y § § "
PhŽn loại vš Phương phŸp giải H‚a học 10 ¼ Tập 1
Ths. L˚ Văn Đošn
2.
Dạng toŸn 2 Khối lượng ¼ Khối lượng ri˚ng ¼ BŸn k˝nh nguy˚n tử
Trong d ng này c n nh
o
ơn v : 1u = 1, 6605.10−27 (kg) và 1A = 10−8 (cm ) = 10−10 (m ) .
Kh i lư ng proton: m p = 1, 6726.10−27 (kg) hay m p ≈ 1 (u) .
Kh i lư ng nơtron: m n = 1, 6748.10−27 (kg) hay m n ≈ 1 (u) .
Kh i lư ng electron: m e = 9,1095.10−31 (kg) hay m e ≈ 5, 5.10−4 (u) .
Kh i lư ng tuy t
A
i c a Z X là m X = m p . (s proton) + m n . (s nơtron) + me . (s electron).
Kh i lư ng tương
i (nguyên t kh i) =
Công th c liên h : D =
Kh i lư ng tuy t
i
−27
1, 6605.10
(u hay
.v.C) .
m
.
V
4
πR 3 (v i R là bán kính nguyên t ).
3
nguyên t .
Nguyên t có d ng hình c u nên: Vnguyên t =
1 mol nguyên t ch a N = 6, 02.1023
Do m e bé hơn nhi u so v i m p , m n nên kh i lư ng nguyên t ch y u t p trung
h t nhân. Vì v y, trong tính toán hóa h c thông thư ng thì: mnguyên t = m p + m n .
Thí dụ 6
Thí dụ 6. Cho nguyên t kali có 19 proton, 20 nơtron và 19 electron.
a/ Tính kh i lư ng tuy t i và bi u th kh i lư ng tương i c a 1 nguyên t K.
b/ Xác nh các t l kh i lư ng
C a proton v i electron.
C a t ng s electron v i nguyên t .
C a h t nhân v i nguyên t .
Nêu nh n xét ?
c/ Tính s nguyên t K có trong 0, 975 (g) kali .
Bši giải tham khảo
a/ Tính kh i lư ng tuy t
i?
● Kh i lư ng 19p: m p = 1, 6726.10−27 (kg).19 = 31, 7794.10−27 (kg) .
● Kh i lư ng 19e: m e = 9,1095.10−31 (kg).19 = 0, 0173.10−27 (kg) .
● Kh i lư ng 20n: m n = 1, 6748.10−27 (kg).20 = 33, 496.10−27 (kg) .
⇒ Kh i lư ng tuy t i c a 1 nguyên t kali là:
m K = m p + m e + m n = (31, 7794 + 0, 0173 + 33, 496).10−27 (kg) = 65,2927.10−27 (kg) .
Tính kh i lư ng tương
i: MK =
"C ầ n c • b • t h “ n g m in h § § § § "
65,2927.10−27
1, 6605.10−27
= 39, 321 (u) (Nguyên t kh i c a K).
P age - 9 -
Ths. L˚ Văn Đošn
nh các t l kh i lư ng ?
b/ Xác
●
●
●
mp
me
Chương 1. Nguy˚n tử
=
31, 7794.10−27
≈ 1837 .
0, 0173.10−27
=
0, 0173.10−27
≈ 2, 65.10−4 .
−27
65,2927.10
me
mK
m h.nh
mK
=
mp + mn
mK
=
31, 7794.10−27 + 33, 496.10−27
≈ 1.
65,2927.10−27
Nh n xét:
Kh i lư ng tính b ng gam c a 1 nguyên t kali là vô cùng bé, không có cân nào cân ư c.
Kh i lư ng proton l n g p kho ng 1837 l n kh i lư ng electron.
Kh i lư ng electron r t nh bé so v i kh i lư ng toàn b nguyên t (kho ng 0, 0045% ). Vì v y,
trong các tính toán hóa h c thông thư ng, ta có th b qua kh i lư ng electron và xem kh i
lư ng nguyên t b ng kh i lư ng h t nhân.
c/ Tính s nguyên t K có trong 0,975(g) kali ?
0, 975
= 0, 025 (mol) .
39
● S nguyên t kali: N K = 0, 025.6, 02.1023 = 0,1505.1023 nguyên t .
● S mol kali: n K =
Thí dụ 7. Nguyên t Zn có bán kính r = 1, 35.10−10 (m) , nguyên t kh i b ng 65 (u) .
a/ Tính kh i lư ng riêng c a nguyên t Zn ?
b/ Th c t h u như toàn b kh i lư ng nguyên t t p trung vào h t nhân v i bán kính
r1 = 2.10−15 (m ) . Tính kh i lư ng riêng c a h t nhân nguyên t Zn ?
Bši giải tham khảo
a/ Tính kh i lư ng riêng c a nguyên t Zn ?
3
4πr 3
4
= .3,14. 1, 35.10−8 = 10,26.10−24 cm 3 .
3
3
m
65
=
= 6, 335.1024 u /cm3 .
● Kh i lư ng riêng c a nguyên t Zn (DZn ) : DZn =
−24
V 10,26.10
● Th tích m t nguyên t k m: V =
(
)
(
)
(
)
(
● Bi t 1u = 1, 6605.10−27 (kg) = 1, 6605.10−24 (g) ⇒ DZn = 6, 335.1024.1, 6605.10−24 = 10, 52 g /cm 3
)
b/ Tính kh i lư ng riêng th c t c a h t nhân Zn ?
3
4
4
● Th tích h t nhân nguyên t k m: VZn(h.n) = π.r13 = .3,14. 2.10−13 = 33, 5.10−39 cm 3 .
3
3
● Kh i lư ng h t nhân b ng kh i lư ng nguyên t : mZn(h.n) = 65.1, 6605.10−24 (g) = 107, 9.10−24 (g) .
(
)
(
)
m(Zn)h.n 107,9.10−24
=
= 3,22.1015 g/cm3 .
● Kh i lư ng riêng h t nhân nguyên t k m: D(Zn)h.n =
−39
V(Zn)h.n
33,5.10
(
P a ge - 10 -
)
"A ll t h e f lo w e r o f t o m o r r o w a r e in t h e s e e k s o f t o d a y § § "
PhŽn loại vš Phương phŸp giải H‚a học 10 ¼ Tập 1
Ths. L˚ Văn Đošn
(
Thí dụ 8
Thí dụ 8. Tính bán kính g n úng c a nguyên t canxi. Bi t th tích c a 1 mol canxi là 25, 78 cm 3
dụ
)
Bi t r ng trong tinh th kim lo i canxi các nguyên t canxi ư c xem như d ng hình c u,
chi m 74% th tích tinh th , còn l i là các khe tr ng.
Bši giải tham khảo
● 1 (mol) nguyên t canxi có ≈ 6, 02.1023 nguyên t Ca.
● Th tích th c t c a 1 mol Ca là: V = 25, 87.
● Th tích c a 1 nguyên t Ca là: VCa =
● Bán kính c a nguyên t Ca: VCa =
74
= 19,15 cm 3 .
100
(
)
19,15
≈ 3.10−23 cm 3 .
6, 02
(
4 3
πr ⇒ rCa =
3 Ca
3
)
o
≈ 1, 97.10−8 (cm) ≈ 1, 97 A .
4π
3VCa
Thí dụ 9.
Thí dụ 9 Nguyên t Au có bán kính và kh i lư ng mol nguyên t l n lư t là 1, 44 (A ) và
(
)
197 (g /mol) . Bi t kh i lư ng riêng c a Au là 19, 36 g /cm3 . H i các nguyên t Au
chi m bao nhiêu ph n trăm th tích trong tinh th ?
Bši giải tham khảo
● Th tích c a 1 mol Au :
197
g /cm 3 . G i x% là th tích các nguyên t Au trong tinh th .
19, 36
(
)
● Th tích th c c a 1 nguyên t Au: V =
197
x
.
cm 3 .
23
19, 36 100.6, 02.10
(
o
● Bán kính nguyên t Au là: r = 1, 44 A = 1, 44.10−8 (cm ) ⇒ V =
● Do ó:
197
x
4
.
= .3,14. 1, 44.10−8
23
19, 36 100.6, 02.10
3
(
3
)
)
3
4
.3,14. 1, 44.10−8 , cm 3 .
3
(
) (
)
⇒ x ≈ 73, 95 .
BAI TÂP AP DUNG
BAI TÂP AP DUNG
Bài 18. Hãy tính kh i lư ng nguyên t c a các nguyên t sau theo u và kg
a/ Nguyên t Na (11e, 11p, 12n) .
b/ Nguyên t Al (13e, 13p, 14n) .
c/ Nguyên t Cl (17e, 17p, 18n) .
d/ Nguyên t N (7e, 7p, 7n) .
e/ Nguyên t Fe (26e, 26p, 30n) .
f/ Nguyên t K (19p, 19e, 20n) .
g/ Nguyên t Cu (29e, 29p, 34n) .
h/ Nguyên t Ar (18p, 18e, 22n) .
Bài 19. M t lo i nguyên t cacbon ư c c u t o b i 6 proton, 6 nơtron, 6 eléctron.
a/ Tính kh i lư ng tuy t i và bi u th kh i lư ng tương i c a nguyên t cacbon.
b/ Xác nh các t l kh i lư ng
C a proton v i electron.
C a t ng s electron v i nguyên t .
"C ầ n c • b • t h “ n g m in h § § § § "
P age - 11 -
Ths. L˚ Văn Đošn
Chương 1. Nguy˚n tử
C a h t nhân v i nguyên t .
Nêu nh n xét ?
Bài 20. Cho nguyên t X có t ng s h t trong nguyên t là 28. S h t không mang i n nhi u hơn s h t
mang i n dương là 1 h t.
a/ Xác nh s p, e, n.
b/ Tính kh i lư ng nguyên t X theo ơn v u và gam.
Bài 21. Nguyên t c a nguyên t X có t ng s h t là 82. T s gi a s h t mang i n và s h t không
26
mang i n là
.
15
a/ Xác nh i n tích h t nhân c a nguyên t X ?
b/ Tính kh i lư ng c a nguyên t X theo ơn v gam ?
c/ H i trong 1 (g) X thì có bao nhiêu nguyên t X ?
Bài 22. Nguyên t c a m t nguyên t A có t ng s h t b ng 60. S h t mang i n g p ôi s h t không
mang i n.
a/ Tính MA ? G i tên c a A ?
b/ Cho a (gam) A vào nư c, thu ư c dung d ch B và 2,24 lít khí C ( kc)
● Tính a (gam) ?
● Tính C% c a dung d ch B ?
Bài 23. Cho bi t m t nguyên t Magiê có 12 electron, 12 proton, 12 nơtron.
a/ Tính kh i lư ng 1 nguyên t Mg ?
b/ Bi t 1 (mol) nguyên t Mg n ng 24, 305 (g) . Tính s nguyên t Mg có trong 1 (mol) Mg ?
Bài 24. Tính kh i lư ng riêng theo g/cm3 c a nguyên t hidrô. Bi t bán kính nguyên t c a hi rô là
o
0, 53 A và nguyên t lư ng mol: MH = 1, 00799 .
(
)
S: D = 2, 685 g /cm 3 .
o
Bài 25. Bán kính nguyên t và kh i lư ng mol nguyên t Fe l n lư t là 1,28 A và 56 (g /mol) . Tính kh i
lư ng riêng c a Fe. Bi t r ng trong tinh th , các tinh th Fe chi m 74% th tích, còn l i là không
gian tr ng.
S: DFe ≈ 7, 84 g / cm 3 .
(
)
Bài 26. Gi a bán kính h t nhân (R ) và s kh i c a nguyên t
(A) có m
i liên h R = 1, 5.10−13. 3 A .
Tính kh i lư ng riêng c a h t nhân ?
S: D = 1,175.1014 g /cm 3 .
(
)
Bài 27. Bán kính c a nguyên t hi rô g n b ng 0, 53.10−10 (m ) , còn bán kính h t nhân b ng 10−15 (m) .
Cho r ng c nguyên t và h t nhân
và th tích h t nhân.
S: 1, 5.1014 l n.
u có d ng hình c u. Tính t l th tích c a toàn nguyên t
(
Bài 28. Tính bán kính g n úng c a nguyên t Cu ( ng), bi t kh i lư ng riêng c a Cu là 8, 93 g /cm 3
)
và kh i lư ng nguyên t Cu b ng 63 ( .v.C) . M t khác, th tích th t chi m b i các nguyên t
ch b ng 74% c a tinh th , còn l i là các khe tr ng.
P a ge - 12 -
"A ll t h e f lo w e r o f t o m o r r o w a r e in t h e s e e k s o f t o d a y § § "
PhŽn loại vš Phương phŸp giải H‚a học 10 ¼ Tập 1
Ths. L˚ Văn Đošn
Bài 29. Xem nguyên t Flo (9e, 9p, 10n) là m t hình c u có ư ng kính b ng 10−10 (m ) và h t nhân là
m t hình c u có ư ng kính 10−14 (m) .
a/ Tính kh i lư ng c a 1 nguyên t F.
b/ Tính kh i lư ng riêng c a h t nhân nguyên t F.
c/ Tìm t l th tích c a toàn nguyên t so v i h t nhân nguyên t F.
o
Bài 30. Nguyên t nhôm có bán kính 1, 43 A và có kh i lư ng nguyên t là 27( .v.C)
a/ Tính kh i lư ng riêng c a nguyên t Al.
b/ Trong th c t , th tích th t chi m b i các nguyên t ch b ng 74% c a tinh th , còn l i là các
khe tr ng. nh kh i lư ng riêng úng c a nguyên t Al.
S: a / D'Al = 3, 66 g /cm 3 .
b / DAl = 2, 73 g /cm 3 .
(
)
(
)
Bài 31. Nguyên t có ư ng kính l n g p 10000 l n ư ng kính h t nhân. N u ta phóng i h t nhân lên
thành m t qu bóng có ư ng kính 6 (cm) thì lúc ó ư ng kính c a nguyên t là bao nhiêu ?
S: 300 (m) .
3.
Dạng toŸn 3. Hạt nhŽn nguy˚n tử ¼ Nguy˚n tố h‚a học ¼ Đồng vị
H t nhân nguyên t
Kí hi u nguyên t : A X
Z
X : là kí hi u nguyên t hóa h c.
v i Z = E : là s proton = s i n tích h t nhân = s hi u nguyên t .
A = Z + N :
là s kh i.
ng v
ng v là nh ng nguyên t có cùng s proton nhưng khác nhau v s nơtron (khác A).
H u h t các nguyên t hóa h c là h n h p c a nhi u ng v v i t l % s nguyên t xác
nên nguyên t kh i c a nguyên t (ghi trong b ng h th ng tu n hoàn) là nguyên t kh i
trung bình c a nguyên t .
M=
T ng kh i lư ng các nguyên t
T ng s nguyên t
hay M =
nh
a.A + b.B + ......
.
100
Trong ó:
● M : là nguyên t kh i trung bình c a nguyên t
(
.v.C) .
● A, B,... : là nguyên t kh i các ng v (tính b ng .v.C và b ng s kh i các
● a, b,... : là t l % s nguyên t các ng v tương ng
"C ầ n c • b • t h “ n g m in h § § § § "
ng v )
P age - 13 -
Ths. L˚ Văn Đošn
Chương 1. Nguy˚n tử
Thí dụ 10. Hãy cho bi t s ơn v i n tích h t nhân, s proton, s nơtron và s kh i c a nh ng
nguyên t có kí hi u sau ây
23
39
40
4
31
54
a/ 7 Li, 11 Na, 19 K, 20Ca, 234 Th .
b/ 1 H, 2 He, 12C, 16O, 15 P, 26 Fe .
3
90
1
6
8
Bši giải tham khảo
a/
7
3
Li,
23
11
Na,
39
19
40
20
K,
Ca,
S
Th .
VT HN
S proton
S electron
S nơtron
S kh i
Li
3+
3
3
4
7
Na
11+
11
11
12
23
K
19+
19
19
20
39
Ca
20+
20
20
20
40
90+
90
90
144
234
S proton
S electron
S nơtron
S kh i
7
3
23
11
39
19
40
20
234
90
Th
4
b/ 1 H, 2 He,
1
12
6
C,
16
8
O,
S
31
15
P,
54
26
Fe .
VT HN
H
1+
1
1
0
1
He
2+
2
2
2
4
1
1
4
2
234
90
12
6
C
6+
6
6
6
12
16
8
O
8+
8
8
8
16
P
15+
15
15
16
31
Fe
26+
26
26
28
54
31
15
54
26
Thí dụ 11. Tính kh i lư ng trung bình c a các nguyên t trong các trư ng h p sau ây
35
a/ Clo trong t nhiên là h n h p c a c a hai ng v b n 17 Cl chi m 75, 77% và còn l i
37
là 17 Cl .
b/ M t nguyên t X g m hai ng v X1 và X2. ng v X1 có t ng s h t là 18. ng
v X2 có t ng s h t là 20. Bi t r ng % các ng v trong X b ng nhau và các lo i h t
trong X1 cũng b ng nhau. Xác nh nguyên t kh i trung bình c a X ?
Bši giải tham khảo
P a ge - 14 -
"A ll t h e f lo w e r o f t o m o r r o w a r e in t h e s e e k s o f t o d a y § § "
PhŽn loại vš Phương phŸp giải H‚a học 10 ¼ Tập 1
Ths. L˚ Văn Đošn
a/ Nguyên t kh i trung bình c a nguyên t clo là: MCl =
35.75, 77 + 37. (100 − 75, 77 )
100
b/ Tính kh i lư ng trung bình c a X ?
● Các h t trong
≈ 35, 5 .
18
= 6.
3
ng v X2 là 20 − 6 = 14 .
ng v X1 b ng nhau nên: Z = N = E =
● Do ó, s kh i c a ng v X2 là 12, s kh i c a
12.50 + 14.50
⇒ MX =
= 13 .
100
Thí dụ 12. Oxi trong t nhiên là h n h p c a các
ng v :
16
O (99, 757%),
17
O (0, 039%),
18
O.
a/ Tính kh i lư ng nguyên t trung bình c a oxi ?
b/ Tính s nguyên t c a m i lo i ng v khi có 1 nguyên t
ng v 17 O .
c/ H i có th t o thành bao nhiêu phân t oxi (bi t phân t oxi có hai nguyên t ) ? Tính
kh i lư ng phân t tương ng ?
Bši giải tham khảo
a/ Kh i lư ng nguyên t trung bình c a oxi:
99, 757.16 + 0, 039.17 + (100 − 99, 757 − 0, 039).18
= 16 .
MO =
100
b/ T t l các ng v , ta có th suy ra ư c t l s nguyên t các ng v :
99, 757 0, 039 0,204
16
O : 17O : 18O = 99, 757 : 0, 039 : 0, 204 ⇔ 16O : 17O : 18O =
:
:
0, 039 0, 039 0, 039
⇔ 16O : 17O : 18O = 2558 : 1 : 5 .
V y n u có 1 nguyên t
ng v 17 O thì s nguyên t
O là 2558 nguyên t và
( O) , ( O) , ( O) , (
16
c/ Có 6 lo i phân t O2 t t c :
16
17
2
18
2
16
2
M = 32 M = 43 M = 36
) (
O17O ,
M = 33
16
18
) (
O18O ,
M = 34
O là 5 nguyên t .
17
).
O18O
M = 35
Thí dụ
Thí dụ 13. Kh i lư ng nguyên t c a clo là 35,5. Clo có hai ng v là 35 Cl và 37 Cl .
a/ Tính % s lư ng c a m i ng v ?
b/ Tính % kh i lư ng c a m i ng v 35 Cl trong axit pecloric HClO4 ?
(Cho H = 1, O = 16)
Bši giải tham khảo
a/ Tính % s lư ng c a m i
ng v ?
● G i x là % s nguyên t
ng v
● Ta có: MCl =
35
Cl ⇒ (100 − x ) là % s nguyên t c a
35.x + (100 − x ).37
100
b/ Tính % kh i lư ng c a m i ng v
● S mol c a nguyên t
ng v
35
37
Cl .
= 35, 5 ⇔ x = 75% .
35
Cl trong axit pecloric HClO4 ?
75
= 0, 75 (mol ) .
100
(Do A = M) .
Cl trong 1 mol nguyên t Cl là: n 35 Cl =
● Kh i lư ng tương ng: m 35 Cl = n 35 Cl .A 35 Cl = 0, 75.35 = 26, 25 (g)
"C ầ n c • b • t h “ n g m in h § § § § "
ng v
P age - 15 -
Ths. L˚ Văn Đošn
Chương 1. Nguy˚n tử
● Ta l i có: MHClO = 1 + 35, 5 + 16.4 = 100, 5 (g /mol) .
4
● V y % kh i lư ng c a
ng v
35
Cl trong HClO4 là:
26, 25
.100% = 26,12% .
100, 5
Thí dụ 14.
Thí dụ 14 Hòa tan hoàn toàn 6, 082 (g) kim lo i R có hóa tr II vào dung d ch HCl thu ư c
5, 6 (l ) khí ( kc)
a/ Tính nguyên t kh i trung bình và g i tên R ?
b/ R có ba ng v b n. T ng s kh i ba ng v là 75. S kh i c a ng v th 2 b ng
trung bình c ng s kh i c a hai ng v còn l i. ng v th ba chi m 11, 4% và có
s kh i nhi u hơn ng v hai là 1 ơn v . Tính s kh i t ng ng v và ph n trăm
s nguyên t c a m i ng v ?
Bši giải tham khảo
a/ Tính nguyên t kh i trung bình và g i tên R ?
● Ta có: n H =
2
VH
2
22, 4
=
5, 6
= 0, 25 (mol) .
22, 4
R + 2HCl → RCl2 + H2 ↑
0,25 ← ..................................0,25 (mol )
● Theo phương trình ta có: n R = 0, 25 (mol ) ⇒ MR =
mR
nR
=
6, 082
= 24, 328 (g /mol ) .
0,25
● Nguyên t R là magie (Mg) .
b/ Tính s kh i t ng
ng v và ph n trăm s nguyên t c a m i
● G i A1, A2, A3 l n lư t là s kh i c a ba
ng v ?
ng v tương ng.
A + A + A = 75
1
2
3
A = 24
1
A1 + A3
● Theo bài, ta có: A2 =
⇒ A2 = 25 .
2
A = 26
A = A + 1
3
3
2
● Ta có % s nguyên t c a 26 Mg là 11, 4% . G i x là % s nguyên t c a
⇒ % s nguyên t c a
● Do ó, MMg =
25
24
Mg
Mg là (100 − 11, 4 − x ) % = (88, 6 − x ) % .
24x + 25. (88, 6 − x ) + 26.11, 4
= 24, 328 ⇒ x = 78, 6 .
100
● V y: 24 Mg chi m 78, 6%; 25 Mg chi m 10% và 26 Mg chi m 11, 4% .
P a ge - 16 -
"A ll t h e f lo w e r o f t o m o r r o w a r e in t h e s e e k s o f t o d a y § § "
PhŽn loại vš Phương phŸp giải H‚a học 10 ¼ Tập 1
Ths. L˚ Văn Đošn
BAI TÂP AP DUNG
BAI TÂP AP DUNG
Bài 32.
nh nghĩa nguyên t hóa h c ? Vì sao s hi u nguyên t l i
h c?
c trưng cho m t nguyên t hóa
hiêu
Ki hiêu nguyên t
Bài 33. Tìm s lư ng các lo i h t trong nguyên t sau
a/
16
8
O.
Bài 34. Kh o sát s
b/
63
29
Cu .
c/
23
11
Na .
d/
32
16
S.
i n tích h t nhân (Z) và s kh i (A) c a m t nguyên t , ngư i ta có k t qu sau:
X
Y
M
N
O
P
Q
Z
8
18
20
8
20
8
18
A
16
40
40
17
42
18
39
a/ Hãy cho bi t dãy trên g m m y nguyên t ? K các nguyên t cùng nguyên t ?
b/ Cho bi t thành ph n h t nhân c a chúng ?
c/ Vi t kí hi u c a chúng (có xác nh tên nguyên t ) ?
Bài 35. Hãy xác nh i n tích h t nhân, s proton, s nơtron, s electron và kh i lư ng nguyên t c a
các nguyên t có kí hi u sau ây:
56
39
a/ 15 N .
b/ 26 Fe .
c/ 19 K .
d/ 10 B .
7
5
Bài 36. Nguyên t X có A = 40, Z = 20 .
a/ Tìm t ng s h t c u t o nên nguyên t c a nguyên t X.
b/ Tính g n úng nguyên t kh i c a X.
c/ Tính kh i lư ng tuy t i theo gam c a nguyên t X.
Bài 37. Nguyên t c a nguyên t natri có kí hi u 23 Na .
a/ Xác nh s lư ng các h t c u t o nên nguyên t Na.
b/ Tìm i n tích h t nhân, kh i lư ng nguyên t c a Na.
c/ Vi t ph n ng c a Na v i khí clo, nư c, oxi.
Bài 38. Vi t kí hi u nguyên t X ( úng tên nguyên t ) trong các trư ng h p sau
a/ Có 15 eléctron, 16 nơtron.
b/ Có i n tích h t nhân là 14+ và có 14 nơtron.
c/ Kh i lư ng nguyên t là 80 và s hi u là 35.
d/ T ng s h t trong nguyên t là 40, s h t mang i n hơn s h t không mang i n là 12 h t.
e/ Nguyên t kh i là 31, h t không mang i n nhi u hơn s h t mang i n dương là 1 h t.
8
f/ T ng s h t trong nguyên t là 46, s h t không mang i n b ng
s h t mang i n.
15
g/ T ng s h t proton và nơtron là 26, hi u c a chúng là 2.
h/ T ng s h t b ng 28 và s kh i nh hơn 20.
Bài 39. Xác nh s kh i, s hi u và vi t kí hi u c a các nguyên t sau
a/ T ng s h t c a m t nguyên t X là 52. Bi t s h t không mang i n nhi u hơn s h t không
mang i n là 16.
b/ Nguyên t nguyên t Y có t ng các ph n t t o nên là 155, s h t mang i n nhi u hơn s h t
không mang i n là 33.
Bài 40. Vi t kí hi u nguyên t X, Y trong các trư ng h p sau
a/ AX : A Y = 1 : 7 .
b/ N X + N Y = 4 .
"C ầ n c • b • t h “ n g m in h § § § § "
c/ ZX + ZY = 4 .
P age - 17 -
Ths. L˚ Văn Đošn
Chương 1. Nguy˚n tử
Bài 41. Vi t công th c c a các lo i phân t
63
29
Cu,
65
29
Cu,
16
8
O,
17
8
O,
18
8
ng (II) oxit, bi t r ng
ng và oxi có các
ng v sau:
O.
2
3
Bài 42. Bi t hi ro và oxi có các ng v sau: 1 H, 1 H, 1 H, 16O, 17 O, 18O .
1
8
8
8
a/ Vi t công th c các lo i phân t hi ro và tính phân t kh i c a chúng ?
b/ Vi t công th c các lo i phân t oxi và tính phân t kh i c a chúng ?
c/ Vi t công th c các lo i phân t nư c ?
d/ Tính kh i lư ng phân t các phân t nư c trên ? Kh i lư ng phân t l n nh t c a nư c b ng
bao nhiêu ?
Bài 43. Trong t nhiên, oxi có 3 ng v : 16 O, 17O, 18O . Cacbon có 2 ng v : 12 C, 13C . H i có th t o
8
8
8
6
6
thành bao nhiêu phân t khí CO2 ? Tính phân t kh i c a chúng ?
ông
ông vi
Bài 44.
ng v là gì ? Cho các nguyên t ư c kí hi u như sau: 10 A,
5
a/ Hãy cho bi t nguyên t nào là ng v c a nhau ?
b/ Tìm s lư ng c a các lo i h t trong m i nguyên t trên ?
20
10
B,
40
20
C,
11
5
D,
23
11
E,
24
11
F,
12
5
G,
21
10
H.
32
40
Bài 45. Cho các nguyên t : 16 O, 16 S, 18 Ar .
8
a/ Xác nh s proton, s nơtron, s eléctron trong m i nguyên t ?
b/ M t nguyên t X có A = 33, Z = 16 . Nguyên t X là ng v c a nguyên t nào trong 3
nguyên t nói trên ?
63
ng có kí hi u như sau: 29 Cu .
Bài 46. Cho nguyên t
a/ Tìm s lư ng các lo i h t c u t o nên nguyên t
ng.
b/
ng v th hai c a ng có nhi u hơn 2 nơtron so v i
th hai c a ng.
ng v trên. Vi t kí hi u c a
ng v
Bài 47. Tính kh i lư ng nguyên t trung bình c a các nguyên t sau ây
a/ Bo có 2 ng v : 10 B (18, 89%) và 11 B (81,11%) .
b/ Oxi có 3
ng v :
c/ S t có 4
ng v :
Bài 48. Nguyên t Ar có các
16
8
55
26
O (99, 757%),
Fe (5, 84%);
ng v :
36
Ar,
56
26
16
8
O (0, 039%),
Fe (91, 68%);
38
Ar (0, 06%),
O (0,204%) .
16
8
57
26
40
Fe (2,17%);
58
26
Fe .
Ar (99, 69%) .
a/ Tìm nguyên t kh i trung bình c a Ar.
b/ So sánh s nơtron c a các ng v trên.
Bài 49. Nguyên t kali trong t nhiên có các
93, 08%; 6,12% .
ng v :
39
K,
40
K, 41K v i t l tương ng l n lư t là
a/ Tính t l ph n trăm c a ng v 41 K .
b/ Tính kh i lư ng nguyên t trung bình c a K.
Bài 50. Tính kh i lư ng nguyên t trung bình c a các nguyên t trong các trương h p sau
35
37
a/ Clo có hai ng v là 17 Cl, 17 Cl . T l s nguyên t c a hai ng v là 3 : 1 .
b/ Brom có hai
ng v là
79
35
Br,
81
35
Br . T l s nguyên t c a hai
ng v này là
27
.
23
Bài 51. Tìm thành ph n % c a các ng v c a các nguyên t sau
35
37
a/ Clo có hai ng v là 17 Cl, 17 Cl . Bi t kh i lư ng nguyên t c a clo là 35,5.
P a ge - 18 -
"A ll t h e f lo w e r o f t o m o r r o w a r e in t h e s e e k s o f t o d a y § § "
PhŽn loại vš Phương phŸp giải H‚a học 10 ¼ Tập 1
Ths. L˚ Văn Đošn
b/ Cacbon tr ng thái t nhiên có hai ng v là 12 C và 13 C , cacbon có kh i lư ng nguyên t
6
6
là 12,011.
c/ Trong t nhiên, ng có hai ng v là 63 Cu và 65 Cu . Bi t r ng kh i lư ng nguyên t trung
bình c a ng là 63,54.
d/ Kh i lư ng nguyên t trung bình c a Ne là 20,18 và Ne có hai ng v ng v i s kh i là 20
và 22. Tính t l ph n trăm c a m i ng v .
e/ Hi ro trong t nhiên là h n h p c a hai ng v 1 H và 2 H . Nguyên t kh i trung bình c a hi rô
là 10,008.
Bài 52. Tìm s kh i c a ng v th hai c a các nguyên t sau
a/ Nguyên t trung bình c a b c là 107,88. B c có hai
44% .
b/ Nguyên t kh i trung bình c a Bo là 10,812. Bo có hai
c/ Brom có hai
ng v , trong ó
ng v
79
ng v , trong ó
ng v , trong ó
Br chi m 54, 5% . Xác
109
ng v
ng v
10
5
Ag chi m
B chi m 18, 8% .
nh s kh i c a
ng v còn
l i. Bi t r ng: M Br = 79, 91 .
d/ Cho nguyên t lư ng trung bình c a magie là 24,372. S kh i các ng v l n lư t là 24, 25
và A3. Ph n trăm s nguyên t tương ng c a A1 và A2 l n lư t là 78, 6% và 10, 9% . Tìm A3.
Bài 53. Oxi trong t nhiên là h n h p c a ba
Tính s nguyên t m i lo i
ng v :
16
8
O (99, 757%);
ng v khi có 1 nguyên t
Bài 54. Nguyên t kh i trung bình c a Clo là 35,5. Clo có hai
a/ Tìm thành ph n % c a m i ng v ?
b/ M i khi có 225 nguyên t c a ng v
Bài 55. Magie có hai
A2
ng v là
Mg hơn ng v
nguyên t trong hai
A1
A1
Mg và
A2
35
Mg .
17
8
17
8
O (0, 039%); 18O (0,204) .
8
O.
ng v là
35
17
Cl,
37
17
Cl .
Cl thì có bao nhiêu nguyên t c a
ng v
A1
ng v
Mg có nguyên t lư ng là 24.
37
Cl .
ng v
Mg 1 nơtron. Tính kh i lư ng nguyên t trung bình c a magie. Bi t s
ng v có t l X : Y = 3 : 2 .
Bài 56. Argon tách ra t không khí có ba
Tính th tích c a 20 (g)
ng v là
36
18
Ar (0, 337%),
38
18
Ar (0, 063%),
40
18
Ar (99, 6%) .
kc.
Bài 57. M t nguyên t có ba ng v mà s kh i là 3 s liên ti p có t ng s là 51. Xác nh 3 ng v ó,
bi t r ng ng v n ng nh t có s proton ít hơn s nơtron 2 h t. Vi t kí hi u nguyên t c a 3
ng v ó, bi t ng v nh nh t có s proton b ng s nơtron.
8
s
Bài 58. Nguyên t X c a nguyên t R có t ng s h t cơ b n là 46. S h t không mang i n b ng
15
h t mang i n.
a/ Xác nh tên R.
b/ Y là ng v c a X. Y có ít hơn X là 1 nơtron và Y chi m 4% v s nguyên t c a R. Tính
nguyên t lư ng trung bình c a R.
Bài 59. M t nguyên t X có ba
ng v
ng v i s kh i là 36, 38, A3 và t l ph n trăm tương ng l n
lư t là 0, 34%; 0, 06%; 99, 6% . Bi t c 125 nguyên t c a nguyên t X có kh i lư ng là
4997, 5 ( .v.C) . Tính s kh i A3 ?
Bài 60. Bo có hai ng v , m i ng v u có 5 proton. ng v th nh t có s proton b ng s nơtron.
ng v th hai có s nơtron b ng 1,2 l n s proton. Bi t nguyên t lư ng trung bình c a B là
10,812. Tính % m i ng v ?
"C ầ n c • b • t h “ n g m in h § § § § "
P age - 19 -
- Xem thêm -
.PDF 
65 
162 
59 
