Tài liệu Kinh thủ lăng nghiêm chánh trí

1 CHAÙNH TRÍ MAI THOÏ TRUYEÀN KINH THUÛ LAÊNG NGHIEÂM 2 KINH THUÛ LAÊNG NGHIEÂM CHAÙNH TRÍ MAI THOÏ TRUYEÀN CHAÙNH TRÍ MAI THOÏ TRUYEÀN KINH THUÛ LAÊNG NGHIEÂM 3 4 KINH THUÛ LAÊNG NGHIEÂM Bieân soaïn: BAN PHAÄT HOÏC XAÙ LÔÏI – TK. Thích Ñoàng Boån – Cö só Toáng Hoà Caàm – Cö só Laâm Hoaøng Loäc – Cö só Traàn Ñöùc Haï – Cö só Toâ Vaên Thieän – Cö só Traàn Phi Huøng – Cö só Chính Trung CHAÙNH TRÍ MAI THOÏ TRUYEÀN CHAÙNH TRÍ MAI THOÏ TRUYEÀN 1905-1973 5 6 KINH THUÛ LAÊNG NGHIEÂM CHAÙNH TRÍ MAI THOÏ TRUYEÀN 7 Lôøi noùi ñaàu “Laøm saõi sôï Laêng Nghieâm”, ñoù laø caâu noùi thöôøng ñöôïc nghe truyeàn tuïng töø xöa. Nhöng sôï “Chuù Laêng Nghieâm” hay “Kinh Laêng Nghieâm”? Chaéc chaén laø sôï caùi tröôùc: baøi chuù ñaõ daøi, laïi baèng chöõ Phaïn phieân aâm, ñoïc traêm naêm khoâng hieåu moät caâu naøo, vì vaäy maø khoù thuoäc. Khoâng thuoäc thì “thôøi coâng phu saùng” lo khoâng troøn, cho neân phaûi sôï. Coøn Kinh, coù leõ khoâng sôï, vì xöa cuõng nhö nay, vieäc hoïc Kinh Laêng Nghieâm khoâng coù tính caùch baét buoäc ôû khaép caùc chuøa, thaønh ra caùc “saõi” ñaâu thaáy caùi khoù maø sôï. Trong caùc boä Kinh, Laêng Nghieâm coù tieáng laø khoù hieåu, khoù thaám nhaát, bôûi leõ thuaàn trieát lyù. Kinh baét buoäc ngöôøi hoïc ñoïc phaûi vaän duïng heát söùc thoâng minh, suy tö, môùi thaáu trieät ñöôïc nhöõng khuùc chieát cuûa moät loái laäp luaän thaâm uyeân. Ñöøng mong tìm ôû ñaáy nhöõng caâu truyeän khuyeán thieän, nhöõng thí duï vöøa vui tai, vöøa ñaày ñaïo lyù, noùi toùm nhöõng caùi kích thích taâm tình nhieàu hôn taâm trí. Nhöõng saùch trieát hoïc deã laøm cho chuùng ta ñau ñaàu vaø chaùn naûn bao nhieâu, thì Kinh Laêng Nghieâm cuõng gaây cho ngöôøi hoïc ñoïc nhöõng chöôùng ngaïi ít ra nhö theá, neáu khoâng hôn. Caùi khoù cuûa Laêng Nghieâm ôû hai choã. Moät laø vaên chöông 8 KINH THUÛ LAÊNG NGHIEÂM quaù suùc tích, quaù thaâm dieäu; moät nöõa laø noäi dung ñeà caäp ñeán moät vaán ñeà quan troïng nhaát trong Phaät giaùo: vaán ñeà Taâm. Khoâng moät Phaät töû naøo khoâng nghe noùi ñeán chöõ taâm, hay töï mình khoâng noùi ñeán taâm. Nhöng taâm laø gì? Coù maáy thöù taâm hay chæ coù moät? Neáu moät, sao baûo coù taâm thieän, taâm aùc, taâm voïng, taâm chaân...? Laïi coøn nghe noùi: “Nhaát thieát do taâm taïo”, vaäy laøm gì maø taïo ra taát caû ñöôïc? Taâm coù nuùi non, bieån caû, soâng ngoøi, tinh tuù, caàm thuù, thaûo moäc khoâng? Neáu khoâng thì laøm sao baûo laø taâm taïo taát caû, coøn neáu coù thì taâm ñoù laø gì maø thaàn thoâng quaûng ñaïi nhö theá? Caùch nay treân hai chuïc naêm, ôû Haø Noäi, hai baäc laõo thaønh ñaõ caõi nhau tôïn veà vaán ñeà naøy. Cuï A thaùch cuï B: “Cuï noùi nhaát thieát do taâm taïo vaø moãi chuùng ta ai cuõng coù taâm, vaäy cuï baûo taâm Cuï taïo cho toâi moät chieác oâ toâ chieàu chieàu ñi hoùng maùt chôi” Cuï B caùu ñaùp: “Cuï cöù noùi doát, taïo laø taïo thieän, taïo aùc, taïo thieân ñöôøng, taïo ñòa nguïc, chöù taâm gì laïi taïo oâ toâ.” Cuï B khoâng chòu thua: “Neáu taïo oâ toâ khoâng ñöôïc, sao daùm noùi laø taïo “nhaát thieát” laø taát caû? Caâu truyeän cöù nhö theá maø keùo daøi haøng thaùng, khoâng ai thuyeát phuïc ñöôïc ai, chæ vì khoâng beân naøo, nhaát laø Cuï B, minh ñònh ñöôïc theá naøo laø taâm. Kinh Thuû Laêng Nghieâm giuùp chuùng ta traû lôøi phaàn naøo nhöõng caâu hoûi thaéc maéc neâu ra phía treân. Chuùng toâi noùi phaàn naøo thoâi, bôûi vì khoâng laøm theá naøo bieát taâm, thaáy taâm moät caùch töôøng taän, hoaøn toaøn, xuyeân qua lôøi noùi, chöõ vieát ñöôïc. Muoán thaáy bieát taâm phaûi thöïc chöùng, nghóa laø phaûi töï maét trí hueä, nhìn thaáy, phaûi soáng vôùi taâm, phaûi nhaäp laøm moät vôùi taâm. Bôûi vaäy ñöøng töôûng hieåu Kinh Laêng Nghieâm laø thaáy bieát ñöôïc taâm moät caùch roát raùo. Kinh CHAÙNH TRÍ MAI THOÏ TRUYEÀN 9 chæ laø moät phöông tieän, nhöng ñaây laø moät “phöông tieän trí hueä”, nhö thaáy noùi trong baøi Töïa cuûa boä Thuû Laêng Nghieâm Sôù Chuù thích( 1): ... Sôû dó: Lieãu Chaân nhö taâm Töùc chôn, voïng boån Khôûi phöông tieän hueä Tuyeân bí maät ngoân Vaïn phaùp dó chí vieân dung Chö Phaät dó chi töï taïi Nhaäp baát nhò chi “nhò ñeá” Ngoä baát khoâng chi “tam khoâng”... P F 0 P ÔÛ ñaây, xin mieãn dòch ñoaïn vaên treân maø veà sau, khi gaëp dòp, chuùng ta seõ trôû laïi tìm hieåu.  Moãi moät boä kinh laø moät baøi thuyeát cuûa Phaät veà moät ñeà muïc naøo ñoù, vaø ñeà taøi aáy thöôøng ñöôïc neâu ngay ra trong teân cuûa Kinh. Ñaây laø tröôøng hôïp cuûa Kinh Laêng Nghieâm. Vaäy nghó caàn giaûi thích teân Kinh ñeå coù moät yù nieäm veà choã Phaät muoán chæ daïy, hay noùi moät caùch khaùc, ñeå nhaän roõ toân chæ cuûa Kinh. Tuïc thöôøng goïi laø Kinh Laêng Nghieâm. Muoán ñaày ñuû phaûi noùi: Ñaïi Phaät Ñaûnh, Nhö lai maät nhaân, Tu chöùng lieãu nghóa, chö Boà taùt vaïn haïnh, Thuû Laêng Nghieâm Kinh. Tröø ba chöõ Thuû Laêng Nghieâm laø chöõ Phaïn phieân aâm, taát (1) Ñaïi taïng taân tu, soá 1799 Muïc luïc. 10 KINH THUÛ LAÊNG NGHIEÂM caû chöõ khaùc trong caùi teân quaù daøi cuûa Kinh ñeàu laø chöõ Haùn. Phaàn chöõ Phaïn môùi thaät laø ñeà muïc cuûa Kinh, coøn maáy ñoaïn chöõ Haùn gaàn nhö nhöõng hình dung töø, boå tuùc töø, theâm vaøo ñeå noùi leân hoaëc caùi coâng duïng, hoaëc caùi hieäu löïc, hoaëc caùi giaù trò... cuûa Kinh. Thuû Laêng Nghieâm hay Thuû Laêng Nghieâm Ca Ma laø phieân aâm cuûa chöõ Suõramgama maø Taøu dòch laø kieän töôùng: “maïnh meõ, quaû quyeát. Suõramgama chæ caùi dieäu löïc, ñaéc ñöôïc trong Suõramgama dhyana (Thuû Laêng Nghieâm ñònh) hay Samaõdchi (Tam muoäi), laøm cho Phaät vöôït khoûi moïi trôû ngaïi”( 1). Hoøa thöôïng Bích Lieân (Thuû Laêng Nghieâm Kinh) giaûi laø teân cuûa caùi theå thöôøng ñònh cuûa chaân taâm vaø ñaïi löôïc coù ba nghóa: dieäu ñònh, vieân ñònh vaø ñaïi ñònh. Dieäu ñònh laø töï taùnh baûn nhieân khoâng lay ñoäng saün coù nôi moãi chuùng sanh, khoâng caàn möôïn söï tu haønh môùi coù. - Vieân ñònh laø caùi ñònh saün coù noùi treân, taêng theâm caùi khaû naêng thoâng nhieáp vaïn söï, vaïn vaät maø cuõng vaãn khoâng lay ñoäng - Ñaïi ñònh laø caùi ñònh roát raùo, beàn chaéc, khoâng caàn phaûi nhaäp, phaûi truï, phaûi xuaát, baát chaáp khoâng gian thôøi gian, ñi ñöùng naèm ngoài, luùc naøo, laøm gì, cuõng khoâng bao giôø lay maát. Thöôïng toïa Thieän Hoa (Ñaïi cöông Kinh Laêng Nghieâm) vieát: “Thuû Laêng Nghieâm, Taøu dòch laø Ñaïi kieân coá, chæ caùi Baûn theå chaân taâm saün coù cuûa taát caû chuùng sanh vaø chö Phaät, noù bao la truøm khaép caû vuõ truï neân keâu raèng “Ñaïi”. Theå taùnh aáy P F 1 P (1) Trích Phaät hoïc Töø ñieån cuûa W.E.Soothill and L. Hodous: Suõramgama, intp. Heroic, resolute; the virtue or power which enables a Buddha to overcome every obstacle, obtained in the Suõramgama dhyana or samadhi. 11 CHAÙNH TRÍ MAI THOÏ TRUYEÀN thöôøng tòch tònh, khoâng voïng ñoäng neân goïi raèng “Ñònh”. Khoâng bò thôøi gian thay ñoåi, hay khoâng gian chuyeån dôøi, thaáy xöa suoát nay noù vaãn thöôøng nhö theá; ôû nôi böïc thaùnh khoâng theâm, taïi phaøm khoâng bôùt, nhö nhö baát ñoäng, neân goïi laø “Kieân coá”. Phaùp sö Vieân Anh, trong boä Thuû Laêng Nghieâm Kinh giaûng nghóa” giaûi: “Thuû Laêng Nghieâm laø toång danh cuûa ñaïi ñònh, bao truøm ba thöù ñònh coù teân khaùc nhau laø Xa ma tha, Tam ma vaø Thieân na, maø thaønh moät caùi ñònh toaøn theå, khaùc haún vôùi caùi ñònh maø con ñöôøng coâng phu taàm thöôøng ñöa ñeán, cuõng khoâng ñoàng vôùi caùi ñònh ñoái caûnh baát sinh tình. Caùi Ñònh Thuû Laêng Nghieâm laø caùi Ñònh cuûa Töï taùnh vaäy”( 1). P F 2 P Xa ma tha laø “Samatha”; Tam ma Tam ma ñeà hay Tam muoäi laø “samadhi”; Thieàn na laø “dhyana” Taát caû ba danh töø naøy, ñeàu chæ caùi Ñònh, nhöng vì tính caùch khaùc nhau, cho neân phaûi ñaët khaùc teân nhö chuùng ta thaáy trong ba loái giaûi nghóa phía treân maø chuùng ta coù theå toùm laïi nhö sau: Thuû Laêng Nghieâm hay Suõramgama laø teân ñaët cho caùi theå thöôøng ñònh cuûa chaân taâm saün coù nôi moãi chuùng sinh (dieäu ñònh), thoáng nhieáp taát caû maø vaãn khoâng lay ñoäng (vieân ñònh), vaø luùc naøo, ôû ñaâu cuõng vaãn theá (ñaïi ñònh). Ñaïi Phaät Ñaûnh Hoøa thöôïng Bích Lieân vaø Thöôïng toïa Thieän Hoa, cuõng (1) Nguyeân vaên: Thuû Laêng Nghieâm giaû, ñaïi ñònh chi toång danh daõ. Vieân haøm dieäu Xa ma tha, Tam ma, Thieàn na, tam chuûng bieät danh, nhi thaønh nhaát Ñònh toaøn theå. Huyønh baát ñoàng ö thöôøng ñoà coâng phu daãn khôûi chæ ñònh, dieäc baát ñoàng ö khôûi taâm ñoái caûnh chi ñònh. Thöû Töï taùnh ñònh nhi! 12 KINH THUÛ LAÊNG NGHIEÂM nhö Phaùp sö Vieân Anh, ñeàu ñoàng yù giaûi Phaät Ñaûnh laø “voâ kieán ñaûnh”, töùc laø nhuïc keá, cuïc thòt naèm ôû choùt voùt ñaàu, u aån trong toùc xoay khu oác cuûa Phaät, “traïng nhö xuaân sôn thoå nhaát”, maøu ñoû gioáng nhö maët trôøi moïc ôû choùt nuùi xanh. YÙ noùi Kinh Laêng Nghieâm toân quí nhö ñaûnh ñaàu Nhö lai. Nhöng Phaùp sö Vieân Anh coøn theâm: Ñaïi laø yù noùi thoï trì Kinh naøy thì seõ y theo Ñaïi giaùo maø giaûi Ñaïi lyù, xöùng Ñaïi lyù maø khôûi Ñaïi haïnh daày Ñaïi haïnh maø chöùng Ñaïi quaû, nghóa laø Kinh goàm ñuû boán yeáu ñieåm: Giaùo, Lyù, Haønh vaø Quaû (chæ daïy lyù ñaïo, phöông haønh vaø keát quaû; caùi naøo cuõng roäng lôùn, roát raùo). Nhö lai Maät nhaân Thaäp phöông chö Phaät ñeàu y theo caùi dieäu taâm thöôøng ñònh laøm nhaân tu haønh, môùi chöùng ñaëng quaû vò vieân maõn, nhö naáu côm phaûi coù gaïo, ñuùc töôïng phaûi coù vaøng, baèng khoâng thì chaúng coù keát quaû. Tu chöùng lieãu nghóa Theo Kinh naøy, töùc theo caùi dieäu taâm thöôøng ñònh maø tu thì môùi ñaït ñeán caùi chöùng roát raùo. Ñoù laø toùm lôøi giaûi cuûa H.T. Bích Lieân vaø T.T. Thieän Hoa. Luaän roäng hôn, Phaùp sö Vieân Anh vieát: “Giaûi luïc keát nhi vieät tam khoâng, phöông vi lieãu nghóa chi tu; hoaïch nhò thaéng nhi phaùt tam duïng, phöông vi lieãu nghóa chi chöùng” Theá thì Phaùp sö phaân taùch coù “Tu lieãu nghóa” (tu moät caùch roát raùo) vaø “chöùng lieãu nghóa” (chöùng tôùi quaû roát raùo). Chö Boà taùt vaïn haïnh Caùc Boà taùt tu phaùp “luïc ñoä vaïn haïnh” ñeàu y theo Kinh naøy, töùc laø phaûi haønh trong caùi thöôøng ñònh cuûa dieäu taâm. CHAÙNH TRÍ MAI THOÏ TRUYEÀN 13  Ñeå keát thuùc, chuùng ta coù theå nhö sau. Kinh Thuû Laêng Nghieâm: - laø toät ñaûnh cuûa Voâ thöôïng Giaùc (vì Phaät laø Giaùc). - laø hoät gioáng bí maät cuûa traùi Nhö lai. - laø ñöôøng loái tu tænh ñöa ñeán choã chöùng quaû roát raùo - laø ñoäng cô thuùc ñaåy vaø laøm thaønh töïu muoân haïnh cuûa chö Boà taùt tu phaùp “Luïc ñoä”.  Cuõng nhö khi giaûi caùc Kinh Voâ löôïng thoï, Phaùp hoa, Ñòa taïng, chuùng toâi seõ ñaët troïng taâm vaøo choã giaûi lyù hôn laø giaûi töï, duø bieát raèng vaên töï coù phaàn quan troïng cuûa noù. Do ñaây, chuùng toâi seõ löôïc dòch nhöõng ñoaïn khoâng thuoäc veà lyù, nhö ñoaïn nhaéc laïi duyeân côù Phaät noùi Kinh Thuû Laêng Nghieâm, thí duï, coøn nhöõng ñoaïn lieân quan maät thieát vôùi toân chæ cuûa Kinh, chuùng toâi seõ coá dòch cho ñuùng vôùi nguyeân vaên chöõ Haùn. Sau moãi ñoaïn, chuùng toâi seõ giaûi nghóa nhöõng danh töø chuyeân moân, sau ñoù môùi trình baøy caùi yù cuûa lôøi Phaät daïy, hay cuûa lôøi ngöôøi ñoái thoaïi vôùi Phaät. Roát heát, chuùng toâi seõ ñöa ra moät vaøi nhaän xeùt hay luaän giaûi, tröôùc khi toùm keát ñeå cho caùc ñoäc giaû naém vöõng lyù thaâm cuûa moãi ñoaïn.  Taïi sao chuùng toâi khoâng choïn moät boä Kinh khaùc, maø laïi choïn boä Thuû Laêng Nghieâm ñaõ ñöôïc ít ra hai vò cao taêng dòch giaûi ra Vieät vaên roài? Chuùng toâi chaéc chaén seõ khoâng bao giôø 14 KINH THUÛ LAÊNG NGHIEÂM daùm nghó ñeán coâng vieäc lôùn lao vaø khoù khaên naøy, neáu khoâng coù lôøi ñoøi hoûi thuùc giuïc cuûa nhieàu baïn ñaïo. Ñaây laø nhöõng thính giaû caàn maãn cuûa nhöõng buoåi giaûng Kinh töø naêm 1957 tôùi nay cuûa chuùng toâi. Sau khi chuùng toâi giaûng xong boä Ñòa taïng, caùc baïn aáy ñaõ ñoâi ba phen yeâu caàu toâi trình baøy Kinh Thuû Laêng Nghieâm ñeå giuùp hoï bieän giaûi nhöõng choã chöa hieåu roõ hoaëc coøn thaéc maéc. Nhaèm luùc quaù baän, chuùng toâi phaûi töø choái vieäc giaûng haèng tuaàn vaø xin thay baèng moät baøi haèng thaùng, ñaêng trong Taïp chí Töø Quang. Caùi lôïi cuûa ngöôøi ñi sau laø thöøa höôûng nhöõng kinh nghieäm cuûa caùc baäc tieàn hieàn. Chuùng toâi seõ taän höôûng caùi lôïi naøy, baèng caùch tham khaûo yù kieán cuûa caùc dòch giaû tröôùc chuùng toâi maø ngay nôi ñaây, chuùng toâi traân troïng ghi aân.  Tröôùc khi chaám döùt lôøi noùi ñaàu naøy, chuùng toâi nghó neân löu yù baïn ñoïc veà chöõ “taâm” trong Kinh Thuû Laêng Nghieâm. Tuy töø ñaàu tôùi cuoái, Phaät chæ duøng coù moät chöõ taâm, chöõ naøy tuøy tröôøng hôïp vaø treân phöông dieän ñöôïc ñeà caäp, coù nhieàu nghóa maø ngöôøi ñoïc caàn phaûi phaân taùch ñeå deã hieåu. Thaät vaäy, coù khi noù coù nghóa laø taâm thöùc, taâm phan duyeân, coù khi laø chaân taâm, laïi coù khi laø taùnh (kieán taùnh, vaên taùnh), v.v... Ñuùng vôùi chaùnh lyù, taát caû nhöõng caùi taâm sai bieät aáy vaãn laø moät taâm vaø taâm ñoù laø chaân taâm. Vaø chaân taâm naøy coøn nhieàu teân khaùc, nhö baûn lai dieän muïc, thöïc töôùng, chaân taùnh, Nhö lai taïng, v.v... tuøy caùi goùc ñöùng nhìn hay quan nieäm noù. ÔÛ ñaây, chuùng toâi keå sô nhö theá ñeå baùo cho caùc baïn ñoïc bieát tröôùc nhöõng raéc roái cuûa vaán ñeà taâm. Khi giaûi Kinh, chuùng CHAÙNH TRÍ MAI THOÏ TRUYEÀN 15 toâi seõ trôû laïi moät caùch chi tieát hôn. Tieän ñaây, xin nhaéc laïi nhöõng gì chuùng toâi ñaõ noùi, ñaõ vieát veà chöõ taâm. Taâm, vôùi nghóa chaân taâm, khoâng chæ moät caùi gì rieâng bieät ñang aån naáp trong moãi xaùc thòt, maø chæ caùi gì chung cho taát caû chuùng sinh. Taâm cuõng khoâng coù nghóa moät chaát gì ñoù hay moät quyeàn naêng naøo ñoù coù taøi uoán naén, hoùa sinh muoân vaät. Ñeå cho deã hieåu, chuùng ta coù theå noùi raèng con ngöôøi (eâtre humain) coù ba phaàn: moät laø xaùc thòt, hai laø caùi “ta” hay “ngaõ” (le moi) ba laø “chaân ngaõ”, caùi “ta thaät” (le soi reùel). Xaùc thòt khoâng khaùc gì moïi vaät xung quanh ta, khoâng chaân thaät, vì laø moät hieän töôïng giaû taïm, do nhaân duyeân caáu taïo. Caùi goïi laø “ta” cuõng theá, laø moät troø huyeãn thuaät, do naêm thöù tích tuï maø thaønh (saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc). Caùi “chaân ngaõ” môùi laø söï thaät tuyeät ñoái, noù ôû ngoaøi söï nhaän bieát cuûa nguõ quan, noù laø Lyù tuyeät ñoái (Principe absolu), trong ñoù khoâng coù söï phaân bieät (discrimination), vì vaäy caùi “chaân ngaõ” aáy cuõng laø caùi “Thöïc theå” (La Reùaliteù) chung cuûa taát caû chuùng sanh chaân ngaõ aáy laø Taâm, laø söï soáng thieâng lieâng vaø khaép cuøng... Khoâng coù caùi giaû rieâng bieät vaø caùi chaân rieâng bieät. Taát caû muoân söï muoân vaät tröôùc maét ta ñeàu laø taâm caû, tuy laø hieän töôïng töông ñoái, taát caû ñeàu naèm trong caùi Tuyeät ñoái heát. Vaäy coá coâng xoâ ñuoåi hay phaù tan caùi “voïng” laø moät vieäc laøm khoâng aên thua vaøo ñaâu; laøm sao “taùch soùng ra khoûi nöôùc ñöôïc”. Do ñaây maø trong Kinh thuû Laêng Nghieâm, Phaät chæ noùi taâm maø thoâi. Ta vôùi taâm (caùi Tuyeät ñoái) ñaõ laø moät ngay trong luùc naøy roài, cuõng nhö anh cuøng töû vaø ngöôøi con cuûa oâng nhaø giaøu laø 16 KINH THUÛ LAÊNG NGHIEÂM moät chöù khoâng phaûi hai. Vì khoâng töï nhaän, töï bieát mình laø coâng töû neân phaûi soáng ñôøi soáng cuøi ñaøy, dô baån; chuùng sinh khoå naõo, baát ñònh, cuõng chæ vì khoâng töï nhaän laø Phaät, laø taâm, laø caùi Tuyeät ñoái vaäy. CHAÙNH TRÍ (trích taïp chí Töø Quang soá 156, tr. 48-55, Saøi Goøn thaùng 8 naêm 1965) CHAÙNH TRÍ MAI THOÏ TRUYEÀN KINH THUÛ LAÊNG NGHIEÂM Sa moân Ban Thích Maät ñeà (Paramiti) goác ngöôøi Trung Thieân truùc (AÁn Ñoä), dòch töø chöõ Phaïn ra chöù Haùn, döôùi thôøi nhaø Ñöôøng (Trung Quoác). Sa moân Di Giaû Thích Ca, nöôùc OÂ Traønh, phieân aâm caùc töø ngöõ chöõ Phaïn ra Hoa ngöõ. Sa moân Hoaøi Ñòch, chuøa Nam Laâu, nuùi La Phuø, chöùng dòch. Boà taùt giôùi ñeä töû, Thieàn chaùnh nghò ñaïi phu, ñoàng trung thô moâ haï, bình chöông söï, nhuaän buùt taïi phoøng Thanh haø. 17 18 KINH THUÛ LAÊNG NGHIEÂM QUYEÅN I Toâi nghe nhö vaày: moät luùc noï, Phaät ôû taïi Tinh xaù Kyø Vieân (Jeùtavaân), thaønh Thaát la phieät (Sravasti) vôùi moät ngaøn hai traêm naêm möôi ñaïi tyø khöu, ñeàu laø baäc ñaïi la haùn chöùng quaû voâ laäu, nhö Ñaïi trí Xaù Lôïi Phaát, Ma ha Muïc Kieàn Lieân, Ma ha Caâu Hy La, Phuù Laâu Na, Di Ña Ni Töû, Tu Boà Ñeà, Öu Baø Ni Sa Ñaø, v.v... Ngoaøi ra, coøn coù khoâng bieát bao nhieâu Bích chi phaät, La haùn cuøng haøng sô phaùt taâm ñoàng ñeán nôi Phaät ôû, vì hoâm aáy laø ngaøy chö Tyø khöu xuaát haï töï töù, ñeå nghe Phaät giaûi nghi cho möôøi phöông Boà taùt. Töùc thôøi, Phaät leân ngoài phaùp toøa, dung maïo tòch tónh, uy nghi baát ñoäng, vì toaøn theå Phaùp hoäi, baøy toû nhöõng choã saâu kín, khieán ngöôøi nghe vui möøng nhö ñöôïc cuûa quí chöa töøng thaáy Tieáng Phaät nhö tieáng chim Ca laêng taàn giaø, lan khaép möôøi phöông CHAÙNH TRÍ MAI THOÏ TRUYEÀN 19 theá giôùi, laøm cho chö Boà taùt, nhieàu nhö caùt soâng Haèng, ñeàu tuï taäp veà nôi ñaïo traøng, döôùi söï höôùng daãn cuûa Vaên THUØ SÖ LÔÏI. Hoâm aáy, nhaèm ngaøy gioã phuï hoaøng, vua Ba Tö Naëc cho thieát tieäc chay, töï thaân ñeán röôùc Phaät vaøo cung cuùng döôøng vaø cuõng töï thaân ñöùng ra daâng caùc thöùc aên cho chö ñaïi Boà taùt. Ñoàng thôøi, nhieàu nhaø sang troïng giaøu coù trong thaønh, khoâng hay vieäc vua thænh Phaät, cuõng thieát tieäc côm, thænh Phaät ñeán öùng cuùng. Phaät beøn daïy Vaên Thuø Sö Lôïi chia caét chö Boà taùt vaø La haùn ra töøng nhoùm ñi thoï trai caùc nôi. Taát caû ñeàu coù maët, chæ thieáu A Nan, vì tröôùc ñoù coù ngöôøi thænh rieâng, ñi xa chöa veà tôùi. Bôûi leõ naøy, hoâm aáy A Nan, khoâng coù döï trai taêng maø phaûi mang baùt ñi khaát thöïc theo pheùp, töø nhaø naøy ñeán nhaø keá, tuaàn töï nhö vaäy, khoâng phaân bieät giaøu sang ngheøo heøn. Ñeán moät nhaø gaùi ñieám, A Nan bò con gaùi cuûa Ma Ñaêng Giaø duøng buøa chuù caùm doã vaøo phoøng vuoát ve, quyeát laøm cho A Nan phaïm giôùi( 1). P F 3 P (1) Nguyeân vaên chöõ Haùn, veà ñoaïn naøy, vieát: “Ma Ñaêng Giaø nöõ, dó Sa ti ca la Tieân phaïm thieân chuù, nhieáp nhaäp daâm tòch…” – Boán chöõ “Ma ñaêng giaø nöõ” ñeàu ñöôïc töø tröôùc ñeán nay dòch ra Vieät vaên laø naøng Ma Ñaêng Giaø. Thoâng duïng Phaät hoïc töø ñieån giaûi: “Phaät taïi theá höõu nhaát Ma Ñaêng Giaø nöõ, vò kyø nöõ Baùt Kieát Ñeà, dó aûo thuaät coå hoaëc A Nan, töông söû daâm 20 KINH THUÛ LAÊNG NGHIEÂM laïc. Phaät thuyeát thaàn chuù giaûi kyø naïn”. Nghóa: Luùc Phaät coøn ôû theá gian, coù moät ngöôøi ñaøn baø Ma Ñaêng Giaø, vì con gaùi cuûa baø teân laø Baùt Kieát Ñeà, duøng aûo thuaät ñaàu ñoäc vaø meâ loaïn A Nan, mong khieán A Nan vui thuù daâm duïc, Phaät noùi thaàn chuù giaûi naïn cho A Nan. Caùi nghóa cuûa “Ma Ñaêng Giaø nöõ” môùi xem thoaùng qua laø nhö vaäy, nhöng tra cöùu thaät kyõ thì boán chöõ naøy khoâng coù nghóa “baø Ma Ñaêng Giaø”, maø phaûi hieåu laø “moät ngöôøi ñaøn baø cuûa Ma Ñaêng Giaø”. Vaäy Ma Ñaêng Giaø laø gì? Theo Thoâng duïng Phaät hoïc töø ñieån: Heã ñaøn oâng thì goïi laø Ma Ñaêng Giaø, coøn ñaøn baø thì goïi laø Ma Ñaêng Kyø. – Hai chöõ ñeàu coù nghóa laø “kieâu daät, aùc taùc nghieäp, tieän chuûng chi thoâng giaûi” (chuûng – caste – hay giai caáp haï tieän, haønh ñoäng theo loøng kieâu ngaïo, loãi laàm vaø aùc ñoäc). Vaäy Ma Ñaêng Giaøchæ moät trong nhöõng “chuûng” hay giai caáp AÁn Ñoä, vaø Ma Ñaêng Giaø nöõ ôû ñaây cuõng nhö Baø la moân nöõ trong Kinh Ñòa taïng, chæ coù nghóa laø moät ngöôøi ñaøn baø cuûa giai caáp. – Töø ñieån CHINESE BUDDHIST TERMS cuûa Soothil vaø Hoodus cuõng giaûi nhö vaäy: “Matnga or Matangi is the name of the low caste woman who inveigled Ananda”. Nghóa: Matnga (Taøu phieân aâm Ma Ñaêng Giaø) hay Maâtngi (Taøu phieân aâm Ma Ñaêng Kyø) laø teân cuûa moät ngöôøi ñaøn baø chuûng caáp haï tieän ñaõ caùm doã A Nan. Döïa theo Kinh Y giôùi nhaân duyeân, phaùp sö Vieân Anh trong “Thuû laêng nghieâm kinh giaûng nghóa” noùi: Ma Ñaêng Giaø coù nghóa laø ngöôøi cuûa haïng haï tieän vaø laø teân cuûa ngöôøi meï, coøn con gaùi (caùm doã A Nan) teân laø Baùt Kieát Ñeà. – Thoâng duïng Phaät hoïc Töø ñieån, nhö treân ñaõ daãn, cuõng giaûi nhö theá naøy. Kinh Y giôùi nhaân duyeân coøn thuaät caâu truyeän A Nan nhö sau. Baùt Kieát Ñeà thaáy A Nan coù 12 töôùng toát cuûa Phaät, da traéng nhö baïc, loøng sanh yeâu meán. AÁy vì, 500 ñôøi tröôùc trong quaù khöù, naøng cuøng A Nan ñaõ laøm vôï choàng, tình xöa vöông vaán chöa döùt, cho neân moät thaáy laø phaûi loøng. Naøng thöa vôùi meï muoán laáy A Nan laøm choàng. Meï naøng khuyeân: A Nan nay ñaõ theo Phaät xuaát gia, lìa boû aùi cuï, khoâng neân nghó nhö theá. Nhöng naøng khaån khoaûn maõi, meï naøng baát ñaéc dó laøm pheùp chuù thuaät vaøo caùi khaên ñaäy thöùc aên cuùng döôøng cho A Nan. Baø laø ñeä töû cuûa phaùi ngoaïi ñaïo Sa ti ca la maø Taøu dòch nghóa laø Huyønh Phaùt hay