Tài liệu Kinh đại bát niết bàn đoàn trung còn & nguyễn minh tiến tập 2

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT-BAØN 大般涅槃經 TAÄP II (QUYEÅ N 7 - QUYEÅ N 12) 北涼天竺三藏曇無讖奉詔譯 BAÉC LÖÔNG THIEÂN TRUÙC TAM TAÏNG ÑAØM VOÂ SAÁM PHUÏNG CHIEÁU DÒCH ÑOAØN TRUNG COØN - NGUYEÃN MINH TIEÁN Vieät dòch vaø chuù giaûi NGUYEÃN MINH HIEÅN hieäu ñính NHAØ XUAÁT BAÛN TOÂN GIAÙO 願 解 如 來 真 實 義 我 今 見 聞 得 受 持　 百 千 萬 劫 難 遭 遇 無 上 甚 深 微 妙 法　 NAM MOÂ BOÅN SÖ THÍCH-CA MAÂU-NI PHAÄT Kinh Phaät daïy raèng: “Thaáy kinh nhö thaáy Phaät.” Kinh ñieån Ñaïi thöøa hieän ôû nôi ñaây, töùc möôøi phöông chö Phaät ñeàu hieän höõu nôi ñaây, chö Boà Taùt hoä phaùp cuõng tuï hoäi quanh ñaây. Ngöôøi ñoïc kinh naøy neáu muoán hieåu ñöôïc yù nghóa nhieäm maàu saâu xa trong vaên kinh, tröôùc heát phaûi coù loøng tin saâu nhö vaäy, sau ñoù neân chí thaønh phaùt lôøi nguyeän raèng: “Chaùnh phaùp Nhö Lai nhieäm maàu saâu xa khoâng gì hôn ñöôïc, duø traûi qua traêm ngaøn muoân kieáp tìm caàu cuõng khoâng deã gaëp. Nay con ñaõ nhaän ñöôïc Kinh ñieån Ñaïi thöøa Ñaïi Baùt Nieát-baøn naøy ñeå tu taäp haønh trì, nguyeän khai môû trí tueä ñeå thaáu hieåu nghóa lyù saâu xa chaân thaät trong töøng lôøi thuyeát giaûng cuûa ñöùc Nhö Lai.” Nam-moâ Boån sö Thích-ca Maâu-ni Phaät KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT-BAØN QUYEÅN BAÛY PHAÅM TAÙNH NHÖ LAI Phaåm thöù tö – Phaàn boán1 L uùc aáy Boà Taùt Ca-dieáp baïch Phaät: “Theá Toân! Nhö vaäy coù phaûi laø neân nöông töïa, y theo boán haïng ngöôøi Phaät ñaõ noùi treân?” Phaät daïy: “Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy! Thieän nam töû! Nhö ta ñaõ noùi, neân nöông töïa, y theo nhöõng ngöôøi nhö theá. Vì sao vaäy? Vì coù boán thöù ma. Boán thöù ma aáy laø gì? Laø ma phieàn naõo, ma naêm aám, ma cheát, vaø ma cuûa caûnh trôøi Tha hoùa töï taïi. Nhöõng kinh luaät khaùc maø caùc loaøi ma aáy thuyeát daïy cuõng coù ngöôøi thoï trì.” Boà Taùt Ca-dieáp baïch Phaät: “Baïch Theá Toân! Nhö Phaät vöøa noùi coù boán thöù ma. Chuùng con laøm sao coù theå phaân bieät nhöõng ñieàu Phaät thuyeát daïy vôùi nhöõng ñieàu ma thuyeát daïy? Coù nhöõng chuùng sanh theo haïnh cuûa ma, laïi coù nhöõng chuùng sanh vaâng lôøi Phaät daïy, chuùng con laøm sao bieát ñöôïc?” Phaät daïy Boà Taùt Ca-dieáp: “Baûy traêm naêm sau khi ta nhaäp Nieát-baøn, boïn ma Ba-tuaàn2 seõ daàn daàn laøm hö hoaïi 1 2 Theo Nam baûn thì töø ñaây laø phaåm Taø chaùnh, thöù 7 (Taø chaùnh phaåm, ñeä thaát). Trong Ñaïi Baùt Neâ-hoaøn kinh thì ñaây laø phaåm Phaân bieät taø chaùnh, thöù 10 (Phaân bieät taø chaùnh phaåm, ñeä thaäp). Ba-tuaàn, hay coøn goïi laø Ba-tuaàn-du, teân goïi cuûa Ma vöông. Ba-tuaàn (Sanskrit: pāpīyas) dòch nghóa laø saùt giaû, aùc giaû. Ma Ba-tuaàn laø vò Thieân ma ôû caûnh trôøi Tha hoùa töï taïi. 64 PHAÅM TAÙNH NHÖ LAI Chaùnh phaùp. Ví nhö ngöôøi thôï saên maëc vaøo y phuïc ngöôøi tu haønh, Ma vöông Ba-tuaàn cuõng vaäy. Chuùng giaû daïng tyø-kheo, tyø-kheo ni, öu-baø-taéc, öu-baø-di, laïi hoùa hình caùc vò Tu-ñaø-hoaøn ñeán A-la-haùn,1 cho ñeán saéc thaân Phaät. Vôùi hình haøi höõu laäu,2 Ma vöông giaû laøm thaân voâ laäu ñeå phaù hoaïi Chaùnh phaùp. Ñeán luùc ma Ba-tuaàn phaù hoaïi Chaùnh phaùp, chuùng seõ noùi raèng: ‘Thuôû xöa Boà Taùt ôû treân trôøi Ñaâu-suaát,3 cheát ñi roài môùi sanh veà thaønh Ca-tyø-la nôi cung vua Baïch Tònh.4 Ñoù laø nhaân choã cha meï aùi duïc hoøa hôïp maø sanh ra thaân aáy.’ “Hoaëc noùi raèng: ‘Neáu ai sanh trong coõi ngöôøi maø ñöôïc ñaïi chuùng chö thieân vaø nhaân loaïi theá gian cung kính, ñoù laø söï voâ lyù.’ “Ma laïi noùi raèng: ‘Töø thuôû xöa kia, ngaøi ñaõ töøng tu khoå haïnh vaø boá thí moïi thöù, nhö: ñaàu, maét, tuyû naõo, thaønh quaùch, giang sôn, cho ñeán vôï con. Nhôø vaäy, nay ngaøi ñöôïc 1 2 3 4 Tu-ñaø-hoaøn cho ñeán A-la-haùn: Ñoù laø boán Thaùnh quaû. Töø thaáp ñeán cao laø: 1.Tu-ñaø-hoaøn (Sanskrit: śrotanni) dòch nghóa: Nhaäp löu, Döï löu, laø baäc baét ñaàu döï vaøo haøng Thaùnh quaû. 2.Tö-ñaø-haøm (Sanskrit: sakṛḍāgāmin), dòch nghóa: Nhaát lai, coøn chia laøm hai baäc laø Nhaát lai höôùng, töùc baäc môùi chöùng nhaäp, vaø Nhaát lai quaû, töùc laø baäc ñaõ chöùng quaû troïn veïn. Ñaây laø quaû vò chæ coøn taùi sanh moät laàn nöõa tröôùc khi ñaït giaûi thoaùt roát raùo. 3. A-na-haøm (Sanskrit: anāgāmin), dòch nghóa: Baát lai, Baát hoaøn, laø baäc khoâng coøn phaûi trôû laïi voøng sanh töû vì nghieäp quaû. 4. A-la-haùn (Sanskrit: arhat), dòch nghóa laø Baát sanh, laø baäc ñaõ dieät tröø heát caùc phieàn naõo, ñoaïn dieät nghieäp sanh töû. Höõu laäu, voâ laäu: Thaân hình höõu laäu laø thaân hình coøn phieàn naõo: Khi saùu caên ñoái vôùi saùu traàn thì coù söï laäu tieát, ræ ra, caûm xuùc. Ñoù laø noùi nhöõng chuùng sanh coøn löu chuyeån trong ba coõi. Thaân hình voâ laäu laø thaân hình cuûa baäc döùt phieàn naõo, cuûa Thaùnh nhaân, thaân taâm chaúng bò níu keùo bôûi ngoaïi duyeân. Ñaâu-suaát thieân: phieân aâm töø Phaïn ngöõ Tuṣita, cuõng ñoïc laø Ñaâu-suaát-ñaø, dòch nghóa laø Hyû Tuùc hay Dieäu Tuùc, laø coõi trôøi naèm giöõa Daï-ma thieân (Yāma) vaø Laïc Bieán hoùa thieân. Phaàn Noäi vieän cuûa coõi trôøi naøy laø nôi Boà Taùt Di-laëc thuyeát phaùp, neân cuõng ñöôïc xem nhö moät coõi Tònh ñoä. Phaàn Ngoaïi vieän laø nôi chö thieân höôûng thuï moïi nieàm vui, moïi söï khoaùi laïc, neân goïi laø Hyû Tuùc. Baïch Tònh: caùch goïi teân khaùc, cuõng chæ vua Tònh Phaïn. 65 KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN thaønh Phaät ñaïo. Bôûi nhaân duyeân aáy, ngaøi ñöôïc söï cung kính cuûa caùc loaøi chuùng sanh: loaøi ngöôøi, chö thieân, caønthaùt-baø, a-tu-la, ca-laàu-la, khaån-na-la, ma-haàu-la-giaø.’ “Neáu coù kinh luaät naøo thuyeát daïy nhö theá, neân bieát raèng ñoù laø thuyeát cuûa ma. “Thieän nam töû! Nhö coù kinh luaät naøo noùi raèng: ‘Nhö Lai chaùnh giaùc thaønh Phaät ñaõ laâu roài, nay môùi thò hieän thaønh Phaät ñaïo. Vì ngaøi muoán ñoä thoaùt caùc chuùng sanh neân thò hieän coù cha meï, nöông theo choã aùi duïc hoøa hôïp cuûa cha meï maø sanh ra. Ngaøi tuøy thuaän theá gian neân laøm vieäc nhö vaäy.’ Neân bieát raèng kinh luaät nhö theá thaät laø choã thuyeát daïy cuûa Nhö Lai. “Neáu ai tuøy thuaän thuyeát cuûa ma, ngöôøi aáy laø quyeán thuoäc cuûa ma. Nhö ai coù theå tuøy thuaän kinh luaät maø Phaät ñaõ thuyeát, töùc nhieân ñoù laø Boà Taùt. “Nhö coù keû noùi raèng: ‘Luùc môùi sanh Nhö Lai höôùng veà möôøi phöông ñi baûy böôùc theo moãi phöông. Ñieàu aáy khoâng theå tin.’ Ñoù laø thuyeát cuûa ma. “Nhö coù keû noùi raèng: ‘Luùc môùi ra ñôøi, Nhö Lai höôùng veà möôøi phöông ñi baûy böôùc theo moãi phöông, ñoù laø phöông tieän thò hieän cuûa Nhö Lai.’ Nhö vaäy goïi laø kinh luaät maø Nhö Lai ñaõ thuyeát. “Neáu ai tuøy thuaän thuyeát cuûa ma, ngöôøi aáy laø quyeán thuoäc cuûa ma. Nhö ai coù theå tuøy thuaän kinh luaät maø Phaät ñaõ thuyeát, taát nhieân ñoù laø Boà Taùt. “Nhö coù keû noùi raèng: ‘Khi Boà Taùt sanh ra roài, vua cha sai ngöôøi ñöa Ngaøi ñeán thieân töø.1 Chö thieân ñöôïc thôø phuïng nôi ñoù thaáy Ngaøi vaøo thaûy ñeàu böôùc xuoáng leã kính Ngaøi. Vì vaäy neân ai naáy ñeàu toân xöng ngaøi laø Phaät.’ 1 Thieân töø: Mieáu, ñeàn thôø caùc vò thieân thaàn trong ñaïo Baø-la-moân. 66 PHAÅM TAÙNH NHÖ LAI “Laïi coù keû vaán naïn raèng: ‘Chö thieân xuaát hieän tröôùc, Phaät ra ñôøi sau; nhö vaäy laøm sao chö thieân leã kính Phaät?’ Neân bieát raèng lôøi vaán naïn nhö vaäy töùc laø thuyeát cuûa Ma Ba-tuaàn. “Nhö coù kinh noùi raèng: ‘Khi Phaät böôùc vaøo mieáu thôø thieân thaàn, caùc töôïng thaàn vaø chö thieân nôi aáy nhö Maheâ-thuû-la, Ñaïi Phaïm thieân vöông, Thích-ñeà-hoaøn-nhaân thaûy ñeàu chaép tay, kính leã döôùi chaân Phaät.’ Kinh luaät nhö vaäy laø thuyeát cuûa Phaät. “Neáu ai tuøy thuaän thuyeát cuûa ma, ngöôøi aáy laø quyeán thuoäc cuûa ma. Nhö ai coù theå tuøy thuaän kinh luaät maø Phaät ñaõ thuyeát, taát nhieân ñoù laø Boà Taùt. “Nhö coù kinh luaät noùi raèng: ‘Khi Boà Taùt laøm thaùi töû, vì loøng tham Ngaøi ñi boán phöông tìm cöôùi vôï, roài Ngaøi ôû nôi thaâm cung höôûng thuï naêm thöù duïc laïc,1 vui söôùng ñuû ñieàu.’ Kinh luaät nhö theá laø do Ma Ba-tuaàn noùi ra vaäy. “Nhö coù thuyeát noùi raèng: ‘Boà Taùt ñaõ lìa boû loøng tham ñoái vôùi vôï con, gia thuoäc töø laâu, cho ñeán ñoái vôùi vieäc thuï höôûng naêm thöù duïc laïc thöôïng dieäu ôû coõi trôøi Ba möôi ba2 ngaøi cuõng chæ cuõng xem nhö ñaøm daõi nhô nhôùp, huoáng chi laø söï vui thích ôû nhaân gian? [Vì theá,] ngaøi caïo boû raâu toùc, xuaát gia tu hoïc ñaïo.’ Kinh luaät nhö theá laø do Phaät thuyeát. “Neáu ai tuøy thuaän thuyeát cuûa ma, ngöôøi aáy laø quyeán thuoäc cuûa ma. Nhö ai coù theå tuøy thuaän kinh luaät maø Phaät ñaõ thuyeát, taát nhieân ñoù laø Boà Taùt. 1 2 Naêm thöù duïc laïc (Nguõ duïc): 1. Saéc duïc: Maét öa thích, chaïy theo hình saéc toát ñeïp. 2. Thanh duïc: Tai öa thích, chaïy theo tieáng eâm dòu, haøi hoøa. 3. Höông duïc: Muõi öa thích, chaïy theo muøi thôm. 4. Vò duïc: Löôõi öa thích, chaïy theo moùn ngon. 5. Xuùc duïc: Thaân theå öa thích, chaïy theo söï xuùc chaïm eâm aùi. Coõi trôøi Ba möôi ba (Tam thaäp tam thieân): Töùc laø Ñao-lôïi thieân (Sanskrit: trāyastriṃśa), thuoäc Duïc giôùi. Ñao-lôïi thieân coù 33 caûnh, neân goïi teân nhö theá. Ñeá Thích (Thích-ñeà-hoaøn-nhaân) laø vò vua trôøi cai quaûn nguï ôû caûnh giöõa. Khi sanh leân 33 caûnh trôøi aáy, chuùng sanh ñeàu höôûng moïi söï duïc laïc do naêm caên caûm xuùc vôùi naêm traàn. 67 KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN “Nhö coù keû noùi raèng: ‘Khi Phaät ôû taïi thaønh Xaù-veä, trong tinh xaù Kyø-ñaø, ngaøi coù cho pheùp caùc tyø-kheo thu nhaän vaø chöùa tröõ nhöõng thöù nhö noâ tyø, toâi tôù, boø, deâ, voi, ngöïa, löøa, la, gaø, heo, meøo, choù, vaøng, baïc, löu ly, chaân chaâu, pha leâ, xa cöø, maõ naõo, san hoâ, hoå phaùch, ngoïc thaïch, ngoïc bích, noài ñoàng vaø noài saét, maâm ñoàng lôùn vaø maâm ñoàng nhoû, cuøng moïi vaät duïng...; coù cho pheùp laøm ruoäng, laøm vöôøn, buoân baùn ñoåi chaùc, chöùa tröõ thoùc luùa... Vì loøng ñaïi töø thöông xoùt chuùng sanh, Phaät cho chöùa tröõ moïi vaät aáy vaø laøm moïi vieäc nhö vaäy.’ Kinh luaät nhö theá laø do ma thuyeát. “Nhö coù ngöôøi noùi raèng: ‘Khi Phaät ôû taïi thaønh Xaù-veä, trong tinh xaù Kyø-ñaø, xöù sôû cuûa quyû Na-leâ-laâu. Luùc aáy, nhaân vì oâng baø-la-moân Coå-ñeâ-ñöùc cuøng vua Ba-tö-naëc, Nhö Lai coù daïy raèng: Tyø-kheo chaúng neân thu nhaän vaø chöùa tröõ vaøng, baïc, löu ly, pha leâ, chaân chaâu, xa cöø, maõ naõo, san hoâ, hoå phaùch, ngoïc thaïch, ngoïc bích, noâ tyø, toâi tôù, ñoàng nam, ñoàng nöõ, caùc loaïi thuù vaät nhö: boø, deâ, voi, ngöïa, löøa, la, gaø, heo, meøo, choù, noài ñoàng vaø noài saét, maâm ñoàng lôùn vaø maâm ñoàng nhoû, vaø moïi thöù giöôøng, muøng, chieáu, goái nhieàu maøu saéc... “[Vò tyø-kheo cuõng khoâng neân laøm] nhöõng vieäc maø ngöôøi ñôøi caàn ñeán ñeå möu sanh nhö laøm nhaø cöûa, laøm ruoäng, laøm vöôøn, buoân baùn, ñoåi chaùc, töï laøm thöùc aên, xay gaïo, giaõ gaïo, luyeän chuù thuaät giöõ mình, taäp luyeän chim öng duøng ñeå ñi saên, xem sao ñoaùn meänh, suy tính vieäc neân hö, xem töôùng keû nam ngöôøi nöõ, theo chieâm bao maø ñoaùn nhöõng vieäc laønh döõ, [hoaëc ñoaùn thai nhi] laø nam, laø nöõ, hay chaúng phaûi nam chaúng phaûi nöõ... saùu möôi boán ngheà gioûi; laïi coù möôøi taùm pheùp chuù thuaät löøa doái ngöôøi, caùc thöù ngheà kheùo leùo, hoaëc noùi voâ soá vieäc thoâng tuïc cuûa ngöôøi ñôøi; duøng höông taùn, höông boät, höông pheát, höông xoâng, 68 PHAÅM TAÙNH NHÖ LAI moïi thöù hoa keát laïi; laøm ngheà hôùt toùc, söûa toùc, gian taø bôï ñôõ, tham lôïi khoâng chaùn, vui thích choã naùo nhieät, noùi chuyeän giôõn cöôøi, tham aên caù thòt, pha cheá thuoác ñoäc, duø thôm, duøng duø loïng quyù, ñi giaøy da, laøm ra quaït loâng, röông traáp, caùc thöù hình veõ; chöùa tröõ luùa thoùc, caùc loaïi luùa maïch, caùc loaïi ñaäu cuøng caùc thöù döa, traùi... “[Vò tyø-kheo cuõng khoâng ñöôïc] gaàn guõi thaân maät vôùi vua chuùa, con vua, quan chöùc cao caáp cuøng caùc phuï nöõ, noùi cöôøi lôùn tieáng hoaëc nín laëng, khoâng noùi naêng chi caû; thöôøng nghi ngôø ñoái vôùi caùc phaùp, hay noùi baäy baï, chuyeän daøi, vaén, toát, xaáu, laønh, döõ, öa maëc aùo ñeïp... “Neáu ngöôøi xuaát gia töï mình khen ngôïi caùc söï vieäc baát tònh nhö theá tröôùc maët thí chuû, laïi vaøo ra, ñi chôi ñeán nhöõng choã baát tònh nhö tieäm baùn röôïu, nhaø daâm nöõ, choã côø baïc... nhöõng ngöôøi nhö vaäy, Phaät chaúng cho ôû chung vôùi caùc tyø-kheo. Hoï neân ra khoûi taêng ñoaøn, hoaøn tuïc maø laøm haïng toâi tôù trong theá gian cho ngöôøi khaùc sai khieán. Hoï ví nhö coû daïi laãn trong ñaùm luùa, caàn phaûi loaïi boû ñi.’ “Nhöõng kinh luaät naøo daïy nhö treân, neân bieát raèng ñeàu laø thuyeát cuûa Nhö Lai. “Neáu ai tuøy thuaän thuyeát cuûa ma, ngöôøi aáy laø quyeán thuoäc cuûa ma. Nhö ai tuøy thuaän thuyeát cuûa Phaät, ngöôøi aáy töùc laø Boà Taùt. “Nhö coù keû noùi raèng: ‘Boà Taùt vì muoán cuùng döôøng thieân thaàn neân vaøo mieáu thaàn, nhö nhöõng choã thôø Ñaïi töï taïi thieân, Vi-ñaø thieân, Ca-chieân-dieân thieân...’ [Lôøi noùi nhö vaäy laø khoâng ñuùng, vì] sôû dó Phaät vaøo nhöõng nôi ñoù laø ñeå ñieàu phuïc caû haøng trôøi, ngöôøi. Neáu noùi raèng khoâng phaûi nhö vaäy thì thaät laø voâ lyù! “Laïi nhö coù keû noùi raèng: ‘Boà Taùt khoâng theå vaøo nôi ngoaïi ñaïo taø luaän ñeå bieát oai nghi cuûa hoï, vaên chöông vaø 69 KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN kyõ ngheä cuûa hoï, khoâng theå hoøa hôïp vôùi boïn ñaùnh thueâ, chaúng nhaän söï cung kính cuûa keû nam, ngöôøi nöõ, quoác vöông, ñaïi thaàn, cuõng chaúng bieát pha cheá caùc moùn thuoác. Vì chaúng bieát caùc vieäc nhö vaäy môùi xöng laø Nhö Lai, neáu bieát laø thuoäc veà boïn taø kieán. Laïi nöõa, Nhö Lai coù loøng bình ñaúng ñoái vôùi keû oaùn vaø ngöôøi thaân, nhö coù ngöôøi duøng dao caét thòt ngaøi hay coù ngöôøi duøng höông thôm thoa pheát leân thaân ngaøi, ñoái vôùi hai ngöôøi aáy ngaøi ñeàu khoâng xem laø coù söï toát hôn hay toån haïi gì caû. Ngaøi chæ giöõ möùc khoaûng giöõa, cho neân môùi ñöôïc xöng laø Nhö Lai.’ Kinh luaät nhö vaäy, neân bieát raèng ñoù laø choã thuyeát cuûa ma. “Nhö coù ngöôøi noùi raèng: ‘Boà Taùt thò hieän vaøo mieáu thôø thieân thaàn vaø ôû trong phaùp ngoaïi ñaïo xuaát gia tu ñaïo; thò hieän bieát oai nghi, leã tieát cuûa ngoaïi ñaïo vaø theá nhaân, hieåu roõ taát caû vaên chöông, kyõ ngheä cuûa hoï, thò hieän vaøo thö ñöôøng, nhöõng choã kyõ xaûo, kheùo hoøa hôïp vôùi boïn ñaùnh thueâ; ñoái vôùi ñaïi chuùng, ñoàng nam, ñoàng nöõ, hoaøng haäu, cung phi, myõ nöõ, nhaân daân, tröôûng giaû, baø-la-moân, vua chuùa, ñaïi thaàn, cho ñeán haïng baàn cuøng, ngaøi laø baäc toái toân toái thöôïng. Ngaøi laïi ñöôïc caùc haïng ngöôøi aáy cung kính, Ngaøi cuõng coù theå thò hieän laøm moïi vieäc vöøa keå ñoù. Tuy ôû nôi nhöõng ngöôøi taø kieán, nhöng ngaøi chaúng coù loøng luyeán aùi, döôøng nhö hoa sen khoâng nhieãm buïi dô. Vì ñoä taát caû chuùng sanh, ngaøi kheùo thi haønh moïi phöông tieän aáy, tuøy thuaän theá phaùp.’ Kinh luaät nhö vaäy, neân bieát chính laø choã thuyeát daïy cuûa Nhö Lai. “Neáu ai tuøy thuaän thuyeát cuûa ma, ngöôøi aáy laø quyeán thuoäc cuûa ma. Nhö ai coù theå tuøy thuaän thuyeát cuûa Phaät thì ngöôøi aáy laø Ñaïi Boà Taùt. “Nhö coù keû noùi raèng: ‘Nhö Lai vì chuùng toâi maø giaûi thuyeát kinh luaät. Nhö noùi raèng trong caùc phaùp xaáu aùc, duø 70 PHAÅM TAÙNH NHÖ LAI toäi naëng, toäi nheï hay toäi thaâu-lan-giaø1 thì taùnh toäi ñeàu laø naëng, trong giôùi luaät cuûa chuùng toâi hoaøn toaøn khoâng phaïm vaøo. Töø laâu chuùng toâi thoï laõnh vaø laøm theo nhöõng phaùp maø caùc oâng chaúng tin. Chuùng toâi leõ naøo laïi boû giôùi luaät cuûa mình ñeå theo giôùi luaät cuûa caùc oâng sao? Giôùi luaät cuûa caùc oâng laø do ma thuyeát; giôùi luaät cuûa chuùng toâi môùi laø do Phaät cheá ñònh. Ñöùc Nhö Lai tröôùc ñaõ noùi ra phaùp aán chín boä.2 Chín caùi aán aáy in saâu vaøo kinh luaät cuûa chuùng toâi; chuùng toâi chöa heà nghe moät caâu, moät chöõ naøo veà kinh ñieån Phöông ñaúng. Nhö Lai dieãn thuyeát voâ löôïng kinh luaät, nhöng thuyeát kinh Phöông ñaúng ôû nôi naøo? Trong kinh luaät chuùng toâi chöa töøng nghe nhaéc ñeán teân möôøi boä kinh!3 Neáu coù thì neân bieát chaéc chaén laø do Ñieàu-ñaït4 1 2 3 4 Toäi thaâu-lan-giaø, phieân aâm töø tieáng Phaïn laø sthūlātyayaḥ, cuõng ñöôïc ñoïc laø taùtthaâu-la hay thoå-la-giaø, Haùn dòch nghóa laø ñaïi toäi hay thoâ toäi hay ñaïi chöôùng thieän ñaïo. Trong giôùi luaät xeáp ñaây laø moät toäi naèm trong Luïc tuï hoaëc Thaát tuï, khoâng thuoäc trong Nguõ thieân. Noùi chung, ngöôøi phaïm caùc toäi ba-la-di (pārājika) hoaëc taêng-giaø baø-thi-sa (saṅghāvaśeṣa) nhöng coøn ôû möùc ñoä chöa caáu thaønh toäi thì goïi chung laø thaâu-lan-giaø. Chaúng haïn, toäi troäm caép nhöng chæ troäm ñöôïc soá tieàn quaù ít (ngaøy xöa laø döôùi 5 tieàn), hoaëc möôïn ñoà vaät roài khoâng traû... hoaëc toäi gieát ngöôøi nhöng chæ do cho ngöôøi duøng thuoác quaù lieàu.v.v... Vì theá, trong giôùi luaät thì thaâu-lan-giaø ñöôïc xem laø nheï hôn caùc toäi ba-la-di vaø taêng taøn, nhöng naëng hôn taát caû caùc toäi khaùc. Phaùp aán chín boä: Chín boä kinh: 1. Tu-ña-la (sūtra), dòch nghóa laø Kheá kinh. 2. Kyø daï (geya) dòch nghóa laø ÖÙng tuïng, hay Truøng tuïng, 3. Hoøa-ca-la-na (vyākaraṇa), cuõng ñoïc laø Hoa-giaø-la-na, dòch nghóa laø Thoï kyù. 4. Giaø-ñaø (gāthā), dòch nghóa laø Phuùng tuïng, Coâ khôûi tuïng. 5. Öu-ñaø-na (udāna), dòch nghóa laø Töï thuyeát. 6. Y-ñeá-muïc-ña-giaø (itivṛttaka) dòch nghóa laø Boån söï. 7. Xaø-ñaø-giaø (jātaka), dòch nghóa laø Boån sanh. 8. Tyø-phaät-löôïc (vaipulya), dòch nghóa laø Phöông quaûng. 9. A-phuø-ñaø-ñaït-ma (addhutadharma), dòch nghóa laø Vò taèng höõu. YÙ noùi quyeát ñònh chæ coù 9 boä kinh maø thoâi, nhöng theo Ñaïi thöøa thì coù möôøi hai boä kinh, goàm 9 boä ñaõ keå treân vaø theâm ba boä nöõa laø: 1. Ni-ñaø-na (nidāna), dòch nghóa laø Nhaân duyeân. 2. A-ba-ñaø-na (avadana), dòch nghóa laø Thí duï. 3. Öu-bañeà-xaù (upadeśa), dòch nghóa laø Luaän nghóa. Goïi chung laø Möôøi hai boä kinh, hay Möôøi hai boä kinh Ñaïi thöøa, Phöông ñaúng kinh. Nhöõng ngöôøi khoâng tin nhaän caùc kinh ñieån Ñaïi thöøa cho raèng chæ coù 9 boä kinh ñaõ keå treân môùi laø do Phaät thuyeát, coøn nhöõng kinh Ñaïi thöøa, Phöông ñaúng chæ laø nguïy taïo! Ñieàu-ñaït: teân khaùc cuûa Ñeà-baø-ñaït-ña, ñeä töû phaûn nghòch cuûa Phaät. OÂng voán coù taøi naêng, cuõng ñaõ theo Phaät xuaát gia, nhöng vì kieâu maïn, töï thaáy mình taøi gioûi, 71 KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN laøm ra. Ñieàu-ñaït laø ngöôøi aùc, vì muoán dieät phaùp laønh neân taïo ra kinh Phöông ñaúng. Chuùng ta chaúng tin nhöõng kinh nhö vaäy, vì chính ma thuyeát dieãn kinh aáy. Taïi sao vaäy? Ñaõ phaù hoaïi Phaät phaùp, laïi coøn noùi lôøi phaûi traùi ñaûo ñieân. Nhöõng lôøi nhö vaäy chæ coù trong kinh cuûa caùc oâng maø chaúng coù trong kinh cuûa chuùng toâi. Trong kinh luaät cuûa chuùng toâi, Nhö Lai coù noùi raèng: ‘Sau khi ta vaøo Nieát-baøn, ôû coõi ñôøi xaáu aùc seõ coù kinh luaät baát chaùnh goïi laø Ñaïi thöøa Phöông ñaúng kinh ñieån.’ ÔÛ ñôøi vò lai, seõ coù nhöõng tyø-kheo xaáu nhö vaäy. “Phaät coù daïy raèng: ‘Vöôït hôn caû chín boä kinh coù kinh ñieån Phöông ñaúng.’ Nhö ai coù theå thaáu hieåu ñöôïc nghóa naøy, thì neân bieát raèng ngöôøi aáy thaáu hieåu kinh luaät moät caùch ñuùng ñaén, lìa xa taát caû nhöõng söï vaät baát tònh, [luoân] nhieäm maàu trong saùng nhö vaàng traêng troøn. “Neáu coù ngöôøi noùi raèng: ‘Nhö Lai ñoái vôùi heát thaûy kinh luaät, thuyeát daïy nghóa lyù nhieàu nhö caùt soâng Haèng, nhöng trong luaät cuûa chuùng toâi laïi chaúng coù nhöõng nghóa lyù aáy, neân chuùng toâi bieát laø khoâng coù. Neáu laø coù, taïi sao trong luaät cuûa chuùng toâi khoâng thaáy Nhö Lai giaûng thuyeát? Vì vaäy neân nay chuùng toâi khoâng theå tin nhaän.’ Neân bieát raèng nhöõng ngöôøi noùi nhö vaäy laø coù toäi. “Keû aáy laïi noùi raèng: ‘Kinh luaät [cuûa chuùng toâi] nhö theá naøy môùi neân thoï trì. Vì sao vaäy? Vì kinh luaät aáy giuùp toâi ñöôïc ít tham muoán, bieát ñuû, döùt tröø phieàn naõo; vì ñoù laø trí hueä Nieát-baøn, taïo ñöôïc nhaân phaùp laønh.’ Ngöôøi noùi nhö vaäy chaúng phaûi laø ñeä töû cuûa ta. “Nhö coù ngöôøi noùi raèng: ‘Vì muoán ñoä chuùng sanh, Nhö Lai coù thuyeát giaûng kinh Phöông ñaúng.’ Neân bieát raèng, ngöôøi noùi nhö vaäy thaät laø ñeä töû cuûa Phaät. Neáu ai chaúng muoán thay Phaät laõnh ñaïo taêng ñoaøn neân tìm moïi caùch aùm haïi Phaät, sau phaûi ñoïa vaøo ñòa nguïc. 72 PHAÅM TAÙNH NHÖ LAI thoï trì kinh Phöông ñaúng, neân bieát raèng ngöôøi aáy chaúng phaûi ñeä töû Phaät, chaúng phaûi vì Phaät phaùp maø xuaát gia, töùc laø ñeä töû cuûa boïn ngoaïi ñaïo taø kieán. “Kinh luaät ñuùng nhö [ñaõ phaân bieät treân ñaây] laø do Phaät thuyeát daïy, baèng khoâng phaûi nhö vaäy töùc laø do ma thuyeát. Neáu ai tuøy thuaän choã thuyeát cuûa ma, ngöôøi aáy laø quyeán thuoäc cuûa ma. Neáu ai tuøy thuaän choã thuyeát cuûa Phaät, taát nhieân ngöôøi aáy laø Boà Taùt. “Laïi nöõa, thieän nam töû! Nhö coù keû noùi raèng: ‘Nhö Lai chaúng phaûi do voâ löôïng coâng ñöùc maø thaønh töïu, ngaøi vaãn laø voâ thöôøng, bieán ñoåi, bôûi ngaøi ñaït ñöôïc choã phaùp khoâng neân tuyeân thuyeát leõ voâ ngaõ, nghòch vôùi theá gian.’ Kinh luaät nhö vaäy goïi laø choã thuyeát cuûa ma. “Nhö coù ngöôøi noùi raèng: ‘Nhö Lai Chaùnh giaùc khoâng theå nghó baøn, laïi do voâ löôïng coâng ñöùc maø thaønh töïu, cho neân Nhö Lai laø thöôøng truï, khoâng heà bieán ñoåi.’ Kinh luaät nhö vaäy môùi laø choã thuyeát daïy cuûa Phaät. “Neáu ai tuøy thuaän thuyeát cuûa ma, ngöôøi aáy laø quyeán thuoäc cuûa ma. Neáu ai tuøy thuaän thuyeát cuûa Phaät töùc laø Boà Taùt. “Nhö coù tyø-kheo thaät chaúng phaïm toäi ba-la-di.2 Moïi ngöôøi ñeàu cho raèng phaïm toäi ba-la-di laø gioáng nhö caây ña-la bò chaët.3 Nhöng tyø-kheo aáy thaät khoâng coù phaïm toäi chi caû. Vì sao vaäy? Ta thöôøng daïy raèng: ‘Trong boán toäi bala-di, neáu phaïm moät toäi thì nhö hoøn ñaù bò taùch ra, khoâng 1 1 2 3 Nguyeân baûn coù boán chöõ “phuïc höõu nhaân ngoân” ôû vò trí ñaàu caâu naøy, nhöng chuùng toâi xeùt thaáy laø thöøa trong ñoaïn vaên naøy, vì caû ñoaïn naøy ñeàu laø lôøi Phaät daïy. Ba-la-di (Pārājika), Haùn dòch laø Khí, töùc laø döùt boû, cuõng dòch laø Cöïc aùc. Ñaây laø loaïi toäi naëng neà nhaát, ngöôøi phaïm vaøo phaûi bò truïc xuaát, khoâng coøn ñöôïc soáng chung trong chuùng taêng (baát coäng truï). Caây ña-la khi bò chaët ngang roài thì khoâng theå ñaâm choài ñöôïc nöõa, gioáng nhö caây döøa, neân ví vôùi ngöôøi phaïm troïng toäi ba-la-di, khoâng coøn cöùu chöõa gì ñöôïc. 73 KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN theå gaén lieàn laïi nöõa.’ Neáu ai töï noùi raèng mình chöùng ñaéc quaû thaùnh1 thì keû aáy goïi laø phaïm ba-la-di. Vì sao vaäy? Vì thaät khoâng coù choã ñaéc phaùp maø coá yù giaû hieän hình töôùng ñaéc phaùp. Ngöôøi nhö vaäy laø gaây nhaân toäi loãi khieán ñôøi sau chaúng ñöôïc laøm ngöôøi.2 Ñoù goïi laø ba-la-di. “Nhö coù vò tyø-kheo ít tham muoán, bieát ñuû, giöõ giôùi thanh tònh, ôû nôi vaéng veû yeân tónh. Ñöùc vua hoaëc caùc quan ñaïi thaàn nhìn thaáy tyø-kheo aáy, nghó raèng vò aáy ñaõ ñaéc quaû A-la-haùn, lieàn ñeán tröôùc vò aáy maø taùn thaùn, cung kính leã baùi, noùi raèng: ‘Vò ñaïi sö nhö theá naøy, sau khi boû thaân seõ ñaït ñöôïc quaû A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà.’ “Nghe ñöôïc lôøi aáy, vò tyø-kheo lieàn ñaùp raèng: ‘Thaät toâi chöa ñöôïc ñaïo quaû sa-moân, xin ñaïi vöông ñöøng xöng taùn raèng toâi ñaõ chöùng ñaéc ñaïo quaû. Xin ñaïi vöông ñöøng noùi lôøi [khieán toâi thaønh keû] khoâng töï bieát ñuû.3 Khoâng töï bieát ñuû, ñoù laø khi nghe ngöôøi khaùc baûo raèng mình chöùng ñaéc quaû A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà maø laëng thinh chaáp nhaän. Neáu nay toâi laëng thinh chaáp nhaän ñieàu aáy, chö Phaät seõ quôû traùch. Chö Phaät thöôøng khen ngôïi haïnh töï bieát ñuû, neân toâi troïn ñôøi vui veû tu taäp theo haïnh töï bieát ñuû. Töï bieát ñuû, ñoù laø toâi töï bieát chaéc mình chöa chöùng ñaéc ñaïo quaû, nay ñaïi vöông xöng taùn raèng toâi ñaõ ñaéc quaû, toâi khoâng daùm nhaän, ñoù goïi laø töï bieát ñuû.’ “Ñöùc vua noùi raèng: ‘Ñaïi sö [khieâm cung nhö theá] quaû thaät ñaõ ñaéc quaû A-la-haùn, nhö Phaät khoâng khaùc.’ Lieàn 1 2 3 Nguyeân baûn duøng “quaù nhaân phaùp”, nghóa laø phaùp hôn ngöôøi, ñaây ñöôïc duøng ñeå chæ keû voïng xöng ñaõ chöùng thaùnh quaû, thuoäc toäi ñaïi voïng ngöõ, vì lôøi noùi doái nhöõng vieäc khaùc khoâng ñöôïc xem laø ñaïi voïng ngöõ, khoâng thuoäc toäi ba-la-di. Nguyeân baûn dung “thoái thaát nhaân phaùp”, chæ tröôøng hôïp laøm maát khaû naêng ñöôïc taùi sanh trong loaøi ngöôøi, phaûi rôi vaøo caùc caûnh giôùi ñòa nguïc, ngaï quyû vaø suùc sanh. Baát tri tuùc: khoâng bieát ñuû, nghóa laø mong caàu thaùi quaù, duø ñöôïc bao nhieâu cuõng chaúng ñuû. Bieát ñuû töùc laø bieát haøi loøng, thích nghi vôùi hoaøn caûnh thaät cuûa mình. 74 PHAÅM TAÙNH NHÖ LAI tuyeân caùo vôùi taát caû nhaân daân trong thaønh, ngoaøi thaønh, cuøng caùc phi taàn trong cung, raèng vò tyø-kheo aáy ñaõ ñaéc quaû sa-moân. Nhôø vaäy, nhöõng ai nghe bieát thaûy ñeàu ñem loøng cung kính tin theo, cuùng döôøng toân troïng vò tyø-kheo aáy. “Nhö vò tyø-kheo aáy môùi thaät laø ngöôøi ñöùc haïnh thanh tònh, laø nhaân duyeân giuùp cho nhieàu ngöôøi ñöôïc phöôùc ñöùc lôùn. Tyø-kheo nhö vaäy thaät khoâng heà phaïm toäi ba-la-di. Vì sao vaäy? Vì nhöõng ngöôøi ñeán tröôùc vò aáy ñeàu töï sanh loøng hoan hyû, taùn thaùn, cuùng döôøng. Vò tyø-kheo nhö vaäy laøm sao laïi phaïm toäi? Neáu nhö noùi raèng tyø-kheo aáy coù toäi, thì neân bieát raèng ñoù laø kinh ñieån do ma thuyeát. “Laïi coù tyø-kheo giaûng thuyeát theo kinh ñieån trong kho taøng giaùo phaùp raát saâu xa cuûa Phaät raèng: ‘Taát caû chuùng sanh ñeàu coù taùnh Phaät; nhôø taùnh Phaät aáy coù theå döùt tröø ñöôïc caùc daây troùi buoäc cuûa voâ löôïng phieàn naõo, ñaéc thaønh quaû A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà, chæ tröø haïng nhaátxieån-ñeà maø thoâi.’ Neáu coù ñöùc vua hoaëc ñaïi thaàn thöa hoûi raèng: ‘Tyø-kheo! OÂng seõ thaønh Phaät hay chaúng thaønh Phaät? OÂng coù taùnh Phaät hay chaêng?’ Tyø-kheo aáy ñaùp raèng: ‘Hieän nay trong thaân toâi quyeát ñònh coù taùnh Phaät; coøn vieäc thaønh Phaät hay khoâng chöa theå bieát roõ.’ Vua noùi: ‘Ñaïi ñöùc! Neáu khoâng phaûi keû nhaát-xieån-ñeà thì chaéc chaén seõ thaønh Phaät.’ Tyø-kheo aáy ñaùp raèng: ‘Ñuùng vaäy, quaû thaät nhö lôøi ñaïi vöông!’ Duø vò aáy noùi chaéc raèng mình coù taùnh Phaät, cuõng chaúng phaïm toäi ba-la-di. “Laïi coù vò tyø-kheo, ngay luùc xuaát gia, suy xeùt nhö theá naøy: ‘Nay toâi quyeát ñònh seõ thaønh A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà.’ Ngöôøi nhö vaäy, duø chöa ñaéc thaønh ñaïo quaû voâ thöôïng, nhöng cuõng ñaõ ñöôïc phöôùc voâ löôïng voâ bieân. Giaû söû coù ai noùi raèng ngöôøi aáy phaïm ba-la-di, thì taát caû caùc tyø-kheo khoâng ai laø chaúng phaïm. Vì sao vaäy? Ta ñaây thuôû 75 KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN xöa trong taùm möôi öùc kieáp, thöôøng xa lìa taát caû moïi vaät baát tònh, ít tham muoán, bieát ñuû, troïn veïn oai nghi, kheùo tu theo Chaùnh phaùp voâ thöôïng cuûa Nhö Lai, neân cuõng töï bieát chaéc raèng mình coù taùnh Phaät. Nhôø ñoù nay ta ñaéc thaønh A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà, ñöôïc xöng laø Phaät, coù ñaïi töø bi. “Kinh luaät nhö treân laø do Phaät thuyeát. Neáu nhöõng ai chaúng coù theå tuøy thuaän theo ñoù, aáy laø quyeán thuoäc cuûa ma. Nhö ai tuøy thuaän theo ñoù töùc laø Ñaïi Boà Taùt. “Neáu coù keû noùi raèng: ‘Khoâng coù boán toäi ba-la-di, möôøi ba toäi taêng taøn,1 hai phaùp baát ñònh,2 ba möôi toäi xaû ñoïa,3 chín möôi ñôn ñoïa,4 boán phaùp saùm hoái,5 moät traêm ñieàu 1 2 3 4 5 Tieáng Phaïn laø Saṅghāvaśeṣa, dòch aâm laø taêng-giaø-baø-thi-sa, coøn goïi laø Taêng taøn, laø moät toäi danh trong giôùi luaät nhaø Phaät ñöôïc xeáp döôùi caùc toäi troïng ba-la-di. Tyø-kheo maéc toäi naøy thì döïa vaøo chuùng taêng maø thaønh taâm saùm hoái. Neáu khoâng saùm hoái thì xem nhö maéc toäi ba-la-di. Trong giôùi luaät coù 13 toäi bò xeáp vaøo loaïi naøy, neân goïi laø möôøi ba taêng-taøn. Nhò baát ñònh phaùp: Töùc laø tröôøng hôïp phaïm toäi khoâng theå xaùc ñònh roõ raøng. Coù hai tröôøng hôïp khoâng theå xaùc ñònh ñöôïc roõ raøng toäi danh, do coù nhöõng yeáu toá khoâng roõ, neân coù theå bò gheùp vaøo caùc toäi khaùc nhau. Vieäc xaùc ñònh caùc toäi naøy do chuùng taêng quyeát ñònh döïa vaøo yù kieán cuûa moät ngöôøi thöù ba coù ñuû uy tín vaø bieát roõ söï vieäc phaïm toäi. Tieáng Phaïn laø Naihsargik-pātayantika, dòch aâm laø Ni-taùt-kyø ba-daät-ñeà. Ni-taùt-kyø, Haùn dòch nghóa laø Taän xaû, nghóa laø töø boû heát taát caû; ba-daät-ñeà, Haùn dòch nghóa laø ñoïa, nghóa laø rôi vaøo choã xaáu aùc. Ngöôøi phaïm toäi naøy phaûi ñoïa vaøo ñòa nguïc. Ñeå tröø toäi, tröôùc heát phaûi mang taát caû taøi vaät lieân quan ñeán tröôùc chuùng taêng maø xaû boû heát, sau ñoù môùi chaân thaønh saùm hoái tröôùc chuùng taêng. Vì vaäy, pheùp saùm hoái naøy cuõng goïi laø Xaû ñoïa. Ba möôi tröôøng hôïp phaïm toäi naøy ñöôïc goïi laø Tam thaäp xaû ñoïa. Tieáng Phaïn laø Pātayantika, Haùn dòch nghóa laø ñoïa, nghóa laø rôi vaøo choã xaáu aùc. Noùi chung, chín möôi phaùp ba-daät-ñeà naøy khaùc vôùi ba möôi phaùp ni-taùt-kyø badaät-ñeà laø khoâng coù lieân quan ñeán taøi vaät ñeå phaûi xaû boû, neân chæ caàn chí thaønh saùm hoái tröôùc chuùng taêng. Neáu chuùng taêng nhaän cho söï saùm hoái ñoù thì ngöôøi phaïm toäi chæ caàn töï xeùt laïi taâm mình, quyeát loøng hoái caûi laø ñöôïc. Tieáng Phaïn laø Pratideśanīya, dòch aâm laø Ba-la-ñeà ñeà-xaù-ni, thöôøng goïi taét laø Ñeà-xaù-ni, Haùn dòch nghóa laø Ñoái tha thuyeát höôùng bæ hoái, nghóa laø ngöôøi phaïm toäi phaûi höôùng veà ngöôøi khaùc ñeå caàu saùm hoái. 76 PHAÅM TAÙNH NHÖ LAI phaûi hoïc,1 baûy phaùp döùt söï tranh caõi2.v.v... khoâng coù caû toäi thaâu-lan-giaø, naêm toäi nghòch3 cuøng toäi nhaát-xieån-ñeà. Nhö tyø-kheo phaïm moät trong nhöõng toäi aáy thì phaûi ñoïa ñòa nguïc, coøn ngoaïi ñaïo thì ñöôïc sanh coõi trôøi. Vì sao vaäy? Vì ngoaïi ñaïo khoâng coù giôùi naøo ñeå phaïm caû. Giôùi ñoù laø do Nhö Lai vì muoán cho ngöôøi ta khieáp sôï neân môùi thò hieän thuyeát daïy vaäy thoâi.’ “Laïi coù keû noùi raèng: ‘Phaät coù daïy: Caùc tyø-kheo neáu muoán haønh daâm thì neân côûi phaùp phuïc,4 maëc y phuïc theá tuïc roài haõy laøm vieäc daâm duïc. Laïi nöõa, neân nghó töôûng raèng: Neáu ta laøm chuyeän daâm duïc thì khoâng coù toäi loãi. Luùc Nhö Lai coøn taïi theá, cuõng coù nhöõng tyø-kheo quen laøm chuyeän daâm duïc, nhöng cuõng ñöôïc giaûi thoaùt chaân chaùnh, hoaëc sau khi maïng chung ñöôïc sanh leân coõi trôøi. Xöa nay thöôøng coù nhöõng ngöôøi laøm nhö vaäy chöù chaúng phaûi moät mình ta. Hoaëc coù ngöôøi phaïm boán troïng giôùi, hoaëc coù keû phaïm 1 2 3 4 Tieáng Phaïn laø Śikṣākaranīya, dòch aâm laø Thöùc-xoa-ca-la-ni, Haùn dòch nghóa laø öng ñöông hoïc, hay öùng hoïc taùc, nghóa laø caàn phaûi hoïc. Coøn goïi laø ñoät-kieát-la (Duşkŗta), dòch nghóa laø aùc taùc, nghóa laø nhöõng haønh vi khoâng toát. Caùc giôùi naøy thöôøng ñöôïc goïi chung laø Baùch chuùng hoïc phaùp, bôûi vì phaùp naøy coù moät traêm ñieàu caàn phaûi hoïc hoûi vaø noi theo, quy ñònh chi tieát caùch öùng xöû haøng ngaøy, taïo neân oai nghi teá haïnh cuûa ngöôøi xuaát gia. Nhöõng phaùp naøy raát chi ly, khoâng nhaát thieát moãi khi phaïm vaøo ñeàu phaûi bò xöû phaït, nhöng laø khuoân maãu raát quan troïng cho moãi ngöôøi ñeå soáng toát ñôøi soáng tu taäp. Ngöôøi xuaát gia phaûi luoân luoân ghi nhôù vaø moãi khi coù phaïm vaøo phaûi töï mình baøy toû ra vaø saùm hoái. Laø baûy phöông phaùp hoøa giaûi phaûi ñöôïc aùp duïng khi coù söï baát hoøa hoaëc tranh chaáp giöõa caùc tyø-kheo. Neáu khoâng tuaân theo baûy phöông phaùp naøy ñeå döùt söï tranh caõi thì xem laø phaïm giôùi. Tieáng Phaïn laø pañcanantaryakarmāṇi, Haùn dòch laø Nguõ nghòch hay Nguõ voâ giaùn nghieäp, nghóa laø naêm toäi nghòch, khi phaïm vaøo phaûi ñoïa ñòa nguïc voâ giaùn, chòu söï khoå sôû khoâng giaùn ñoaïn. Ñaây laø naêm toäi naëng nhaát ñoái vôùi moïi chuùng sanh, bao goàm: gieát cha, gieát meï, gieát A-la-haùn, laøm thaân Phaät chaûy maùu vaø phaù hoøa hôïp taêng. Phaùp phuïc: y phuïc cuûa ngöôøi xuaát gia, vì ngöôøi xuaát gia maëc y phuïc ñuùng theo lôøi Phaät daïy neân goïi laø phaùp phuïc. 77 KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN Naêm giôùi, hoaëc coù keû laøm taát caû moïi luaät nghi baát tònh, maø coøn ñaït ñöôïc giaûi thoaùt chaân chaùnh ñoù thoâi! Maëc duø Nhö Lai coù noùi raèng keû phaïm toäi ñoät-caùt-la1 seõ ñoïa ñòa nguïc trong moät thôøi gian baèng taùm traêm vaïn naêm ôû coõi trôøi Ñao-lôïi, nhöng ñoù cuõng laø caùch Nhö Lai thò hieän ñeå laøm cho ngöôøi ta khieáp sôï maø thoâi. Neáu noùi raèng caùc toäi töø ba-la-di cho ñeán ñoät-caùt-la, naëng nheï chaúng khaùc gì nhau, ñoù laø lôøi sai traùi cuûa caùc luaät sö, laïi baûo raèng do Phaät cheá ñònh. Vaäy neân bieát chaéc raèng ñoù khoâng phaûi laø lôøi Phaät thuyeát daïy.’ “Nhöõng lôøi leõ nhö treân chính laø kinh luaät cuûa ma. “Laïi nhö coù keû noùi raèng: ‘Ñoái vôùi giôùi luaät, duø phaïm giôùi nhoû cho ñeán caùc giôùi raát nhoû cuõng seõ bò quaû baùo khoå sôû, keùo daøi voâ haïn.’ “Ñaõ bieát nhö vaäy roài, haõy kheùo thaän troïng phoøng hoä laáy thaân taâm, nhö con ruøa thaän troïng co ruùt vaøo trong mu ruøa.2 “Neáu nhö coù ngöôøi daïy luaät laïi noùi raèng: ‘Nhöõng vieäc phaïm giôùi thaûy ñeàu khoâng coù toäi baùo gì caû.’ Khoâng neân gaàn guõi vôùi ngöôøi nhö vaäy. Nhö Phaät coù thuyeát keä raèng: 1 2 Ñoät-caùt-la, phieân aâm töø Phaïn ngöõ Duṣkṛta, dòch nghóa laø aùc taùc hoaëc aùc khaåu, tuøy theo tröôøng hôïp phaïm toäi thuoäc thaân nghieäp hay khaåu nghieäp. Caâu naøy coù phaàn khoâng hôïp vaên caûnh, vì ñoaïn tröôùc vaø ñoaïn sau ñeàu ñang trình baøy nhöõng caùch hieåu sai traùi. Trong baûn Ñaïi Baùt Neâ-hoaøn cuûa ngaøi Phaùp Hieån, noäi dung ñoaïn naøy coù veû nhö hôïp lyù hôn, xin trích ñeå quyù ñoäc giaû tham khaûo: 越 比尼罪最為微細,若有比丘犯此一一微細律儀,知而藏覆如龜藏六, 當知是輩不可習近。(Vieät tì-ni toäi toái vi vi teá, nhöôïc höõu tyø-kheo phaïm thöû nhaát nhaát vi teá luaät nghi, tri nhi taøng phuù nhö quy taøng luïc, ñöông tri thò boái baát khaû taäp caän.) Toäi vieät tì-ni heát söùc nhoû nhaët khoù thaáy, neáu coù tyø-kheo naøo phaïm vaøo baát cöù ñieàu nhoû nhaët naøo trong luaät nghi, ñaõ bieát laø phaïm toäi laïi coøn che giaáu kyõ nhö con ruøa che giaáu ñaàu ñuoâi vaø töù chi, neân bieát raèng haïng ngöôøi nhö vaäy khoâng theå gaàn guõi. So saùnh hai ñoaïn naøy thì thaáy coù nhöõng töø ngöõ töông ñoàng, nhöng caùch dieãn ñaït yù nghóa laïi khaùc haún nhau. Xin tuøy ñoäc giaû caân nhaéc. 78 PHAÅM TAÙNH NHÖ LAI “Neáu phaïm loãi khoâng nhaän,1 Ñeàu goïi laø noùi doái. Khoâng tin coù ñôøi sau, Vieäc aùc naøo cuõng laøm. “Cho neân ñöøng gaàn guõi vôùi haïng ngöôøi aáy. “Trong Phaät phaùp luoân [giöõ gìn söï] thanh tònh nhö theá, huoáng chi phaïm toäi thaâu-lan-giaø, toäi taêng-taøn hay toäi bala-di maø noùi laø khoâng coù toäi ñöôïc sao? Cho neân caàn phaûi phoøng hoä giöõ mình moät caùch nghieâm caån vaø saâu saéc ñoái vôùi nhöõng phaùp nhö vaäy. Neáu khoâng caàn phaûi giöõ gìn phoøng hoä thì coøn gì goïi laø giôùi caám? “Trong kinh ñieån ta coù daïy raèng: Neáu coù keû phaïm töø boán toäi naëng ba-la-di cho ñeán caùc toäi cöïc kyø nhoû nhaët nhö caùc toäi ñoät-kieát-la, ñeàu phaûi tröøng trò moät caùch nghieâm khaéc. Neáu chuùng sanh chaúng nghieâm giöõ giôùi caám, laøm sao thaáy ñöôïc taùnh Phaät? Tuy taát caû chuùng sanh ñeàu coù taùnh Phaät, nhöng nhaát thieát phaûi nhôø söï trì giôùi môùi thaáy ñöôïc taùnh Phaät. Nhôø thaáy taùnh Phaät môùi thaønh töïu A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà. “Trong chín boä kinh [ta thuyeát daïy tröôùc] khoâng coù kinh Phöông ñaúng, cho neân khoâng noùi vieäc coù taùnh Phaät. Maëc duø nhöõng kinh aáy khoâng noùi, nhöng phaûi bieát raèng thaät coù taùnh Phaät. Neáu ai noùi nhö vaäy, neân bieát raèng ngöôøi aáy thaät laø ñeä töû cuûa ta.” 1 Nguyeân baûn duøng “若過一法- nhöôïc quaù nhaát phaùp”, baûn Ñaïi Baùt Neâ-hoaøn duøng “若犯微細罪- nhöôïc phaïm vi teá toäi” ñeàu khoâng lieân quan gì ñeán vieäc noùi doái. Tham khaûo sôù giaûi thì caâu keä naøy haøm yù: “Khi thuyeát giôùi (boá-taùt), neáu ngöôøi coù phaïm giôùi maø ñöôïc hoûi trong ba laàn vaãn laëng thinh khoâng ñaùp thì xem laø phaïm toäi voïng ngöõ.” Chính vì nghóa naøy maø baûn cuûa ngaøi Phaùp Hieån dòch caâu thöù hai laø “默然妄語者- maëc nhieân voïng ngöõ giaû” chöù khoâng phaûi “是名 妄語- thò danh voïng ngöõ”. Tham khaûo nghóa naøy neân chuùng toâi dòch nhö treân. 79 KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN Boà Taùt Ca-dieáp baïch Phaät: “Baïch Theá Toân! Theo nhö lôøi daïy treân thì taát caû chuùng sanh ñeàu coù taùnh Phaät. Nhöng trong chín boä kinh, chöa töøng nghe noùi ñeán ñieàu aáy. Neáu ai noùi raèng coù taùnh Phaät, haù chaúng phaûi laø phaïm ba-la-di sao?”1 Phaät daïy: “Thieän nam töû! Theo nhö oâng vöøa noùi ñoù, thaät khoâng coù vieäc phaïm ba-la-di. Thieän nam töû! Ví nhö coù ngöôøi noùi: ‘Bieån caû chæ coù baûy vaät baùu maø thoâi, khoâng coù taùm thöù baùu.’ Ngöôøi aáy khoâng coù toäi. Laïi nhö coù ngöôøi noùi: ‘Trong chín boä kinh, khoâng coù [noùi] taùnh Phaät.’ Ngöôøi naøy cuõng khoâng coù toäi. Vì sao vaäy? Trong bieån ñaïi trí Ñaïi thöøa, ta noùi raèng coù taùnh Phaät. Ñoù laø leõ maø ngöôøi trong hai thöøa [Thanh vaên vaø Duyeân giaùc] khoâng thaáy bieát ñöôïc. Cho neân noùi khoâng coù taùnh Phaät laø khoâng coù toäi. Caûnh giôùi aáy laø choã thaáy bieát cuûa chö Phaät, haøng Thanh vaên vaø Duyeân giaùc khoâng theå hieåu noåi. “Thieän nam töû! Neáu ai chaúng nghe ñöôïc phaùp taïng heát söùc saâu kín cuûa Nhö Lai thì laøm sao bieát raèng coù taùnh Phaät? “Theá naøo goïi laø phaùp taïng heát söùc saâu kín? Ñoù laø chæ kinh ñieån Phöông ñaúng Ñaïi thöøa. “Thieän nam töû! Coù nhöõng keû ngoaïi ñaïo noùi lyù ngaõ thöôøng, hoaëc noùi lyù ngaõ ñoaïn. Nhö Lai chaúng phaûi theá, ngaøi noùi lyù höõu ngaõ maø cuõng noùi lyù voâ ngaõ. Ñoù goïi laø Trung ñaïo. Nhö coù keû noùi raèng: ‘Phaät noùi lyù Trung ñaïo: Taát caû chuùng sanh ñeàu coù taùnh Phaät. Bôûi phieàn naõo che laáp taùnh Phaät aáy neân chaúng thaáy chaúng bieát. Vì theá caàn 1 YÙ caâu hoûi naøy laø xem vieäc “nhaän coù taùnh Phaät” ñoàng vôùi vieäc “voïng xöng chöùng thaùnh”, töùc laø toäi ñaïi voïng ngöõ, moät trong boán toäi ba-la-di. 80 PHAÅM TAÙNH NHÖ LAI phaûi sieâng tu phöông tieän ñeå döùt heát phieàn naõo.’ Neáu ai thuyeát ñöôïc nhö vaäy, neân bieát raèng ngöôøi aáy khoâng phaïm vaøo [moät trong] boán toäi troïng.1 Neáu ai khoâng thuyeát ñöôïc nhö vaäy thì goïi laø phaïm toäi ba-la-di. “Nhö coù ngöôøi noùi raèng: ‘Toâi ñaõ thaønh töïu A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà. Vì sao vaäy? Vì toâi coù taùnh Phaät. Coù taùnh Phaät, aét phaûi thaønh A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boàñeà. Bôûi nhaân duyeân aáy, nay toâi ñaõ thaønh töïu Boà-ñeà.’ Neân bieát raèng ngöôøi noùi nhö vaäy laø phaïm toäi ba-la-di. Vì sao vaäy? Tuy coù taùnh Phaät, nhöng vì chöa tu taäp caùc phöông tieän thieän phaùp neân chöa thaáy taùnh Phaät. Vì chöa thaáy taùnh Phaät neân chöa ñöôïc thaønh töïu A-naäu-ña-la Tammieäu Tam-boà-ñeà. “Thieän nam töû! Vì nghóa aáy neân phaùp Phaät laø thaâm saâu, khoâng theå nghó baøn.” Boà Taùt Ca-dieáp baïch Phaät: “Theá Toân! Coù vò vua hoûi raèng: ‘Theá naøo laø tyø-kheo phaïm vaøo loãi voïng xöng chöùng thaùnh?’2 Phaät daïy Ca-dieáp: “Nhö coù vò tyø-kheo vì lôïi döôõng, vì moùn aên vaät uoáng maø laøm theo nhöõng caùch nònh hoùt, gian nguïy, doái traù, nghó raèng: ‘Laøm sao ñeå khieán nhöõng ngöôøi theá gian bieát roõ raèng ta laø baäc khaát só? Nhôø nhaân duyeân aáy, ta seõ ñöôïc lôïi döôõng lôùn, danh döï lôùn.’ Tyø-kheo aáy vì raát ngu si, trong ñeâm thöôøng suy nghó raèng: ‘Thaät ta chöa chöùng ñaéc boán quaû sa-moân.3 Phaûi laøm theá naøo khieán 1 2 3 Töùc laø boán toäi ba-la-di, cuï theå laø gieát ngöôøi, troäm caép, daâm duïc vaø voïng ngoân chöùng thaùnh. Nguyeân vaên laø “quaù nhaân phaùp”. Ñaây laø caùch noùi taét, chæ vò tyø-kheo chöa ñaéc quaû nhöng töï cho laø mình ñaõ chöùng quaû, ñaéc phaùp hôn ngöôøi. Töùc laø boán Thaùnh quaû, töø A-na-haøm ñeán A-la-haùn. 81