Tài liệu Khóa luận phát triển văn hóa doanh nghiệp của công ty cổ phần power gate việt nam

TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI KHOA QUẢN TRỊ KINH DOANH KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC TÊN ĐỀ TÀI KHOÁ LUẬN PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DOANH NGHIỆP TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN POWER GATE VIỆT NAM Giảng viên hướng dẫn: Sinh viên thực hiện: TS. Nguyễn Thanh Hải Vũ Thị Ngọc Mã SV: 18D100212 Lớp: K54A4 Hà Nội, Năm 2021 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI KHOA QUẢN TRỊ KINH DOANH KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Tên đề tài khóa luận PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DOANH NGHIỆP TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN POWER GATE VIỆT NAM Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh Giảng viên hướng dẫn: Sinh viên thực hiện: TS. Nguyễn Thanh Hải Vũ Thị Ngọc Mã SV: 18D100212 Lớp: K54A4 Hà Nội, Năm 2021 i TÓM LƯỢC Việc gắn văn hóa doanh nghiệp với mục đích kinh doanh có thể đem lại cho công ty doanh thu cao hơn so với đối thủ cạnh tranh. Văn hóa doanh nghiệp còn thể hiện nơi nào có nhiều người muốn làm việc, nhân viên không muốn bỏ đi, nơi ấy hẳn phải có môi trường làm việc tốt. Yêu cầu về sự phát triển bền vững trong quá trình hội nhập, đòi hỏi các doanh nghiệp hòa nhập mà không bị hòa tan, đã thách thức không nhỏ đến các doanh nghiệp Việt Nam. Văn hóa doanh nghiệp là một trong những yếu tố quan trọng nhất quyết định tới sự thành bại của doanh nghiệp. Mặt khác, văn hóa doanh nghiệp là cái còn thiếu khi doanh nghiệp đã đủ và cái còn lại khi doanh nghiệp không còn nữa. Nó tạo ra sức mạnh, ảnh hưởng rất lớn cho doanh nghiệp trong quá trình kinh doanh cũng như hội nhập. Chính vì vậy, em đã chọn đề tài: “Phát triển văn hóa doanh nghiệp của Công ty Cổ phần Power Gate Việt Nam.” Nội dung chính của đề tài gồm 3 chương: Chương 1: Một số vấn đề lý luận cơ bản về văn hoá doanh nghiệp và phát triển văn hóa doanh nghiệp: đưa ra các quan niệm khác nhau về văn hóa và văn hóa doanh nghiệp, từ đó đưa ra khái niệm tổng quát về văn hóa và văn hóa doanh nghiệp. Bên cạnh đó, chương này cũng đề cập tới nội dung phát triển văn hóa doanh nghiệp và các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển văn hóa doanh nghiệp. Chương 2: Phân tích và đánh giá thực trạng về phát triển văn hóa doanh nghiệp tại Công ty Cổ phần Power Gate Việt Nam: Chương này sẽ giới thiệu khái quát về Công ty; Phân tích thực trạng phát triển văn hóa doanh nghiệp của Công ty. Từ đó, đánh giá về ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế. Chương 3: Giải pháp phát triển văn hóa doanh nghiệp của Công ty Cổ phần Power Gate Việt Nam: Phương hướng hoạt động của Công ty đến năm 2025; Quan điểm phát triển văn hóa doanh nghiệp của Công ty; Đề xuất, kiến nghị phát triển văn hóa doanh nghiệp tới Công ty cổ phần Power Gate Việt Nam. ii LỜI CẢM ƠN Để làm tốt khóa luận tốt nghiệp với đề tài “Phát triển văn hóa doanh nghiệp tại công ty Cổ phần Power Gate Việt Nam”, cùng sự cố gắng nỗ lực của bản thân em xin chân thành cảm ơn: Quá trình đào tạo của trường Đại học Thương Mại, khoa Quản trị kinh doanh cùng toàn thể các thầy cô giáo trong 4 năm học vừa qua. Em xin bày tỏ lòng biết ơn tới thầy giáo TS.Nguyễn Thanh Hải đã hướng dẫn và giúp đỡ tận tình trong suốt thời gian làm khóa luận này. Em xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Ban Giám đốc, các phòng ban của Công ty Cổ phần Power Gate Việt Nam đã tạo điều kiện thuận lợi cho em trong quá trình thực tập tại Công ty. Trong quá trình làm bài không thể tránh khỏi những sai sót nhất định mà bản thân em chưa nhìn nhận được. Em rất mong nhận được sự đóng góp của thầy để tự hoàn thiện hơn. Em xin chân thành cảm ơn! Sinh viên thực hiện Vũ Thị Ngọc iii MỤC LỤC TÓM LƯỢC ................................................................................................................i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii MỤC LỤC ................................................................................................................ iii DANH MỤC BẢNG BIỂU .......................................................................................vi DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ .............................................................................vii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ................................................................................. viii PHẦN MỞ ĐẦU......................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu ......................................................................... 1 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu có liên quan tới đề tài............................................. 2 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................................. 3 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ............................................................................. 3 4.1. Đối tượng nghiên cứu ......................................................................................... 3 4.2. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................................ 4 5. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................................... 4 5.1. Phương pháp thu thập và xử lý dữ liệu sơ cấp. ................................................... 4 5.2. Phương pháp thu thập và xử lý dữ liệu thứ cấp ................................................... 5 5.3. Phương pháp phân tích và tổng hợp lý thuyết ..................................................... 5 6. Kết cấu khóa luận tốt nghiệp .................................................................................... 5 CHƯƠNG 1: MỘT SỐ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ VĂN HÓA DOANH NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DOANH NGHIỆP ................................................... 6 1.1. Một số khái niệm có liên quan ............................................................................... 6 1.1.1. Khái niệm văn hóa........................................................................................... 6 1.1.2. Khái niệm văn hóa doanh nghiệp ..................................................................... 7 1.2 Một số lý thuyết về phát triển văn hóa doanh nghiệp của Công ty .......................... 8 1.2.1. Tác động của văn hóa doanh nghiệp tới hoạt động của doanh nghiệp .............. 8 1.2.2. Các hình thức biểu hiện của văn hóa doanh nghiệp .......................................... 9 1.2.3. Phân loại văn hóa doanh nghiệp .................................................................... 12 1.2.4. Các hoạt động phát triển văn hóa doanh nghiệp ............................................. 14 iv 1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa doanh nghiệp ................................................ 16 1.3.1. Yếu tố bên trong doanh nghiệp ...................................................................... 16 1.3.2. Yếu tố bên ngoài doanh nghiệp ..................................................................... 18 CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH VÀ ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DOANH NGHIỆP TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN POWER GATE VIỆT NAM ................................................................................................................................... 21 2.1. Giới thiệu khái quát về Công ty Cổ phần Power Gate Việt Nam .......................... 21 2.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển của Công ty .................................................. 21 2.1.2. Cơ cấu tổ chức bộ máy của Công ty .............................................................. 22 2.1.3. Ngành nghề kinh doanh của Công ty ............................................................. 23 2.1.4. Kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty giai đoạn 2018-2020 .................. 23 2.2. Phân tích và đánh giá thực trạng văn hóa doanh nghiệp tại Công ty Cổ phần Power Gate Việt Nam ....................................................................................................... 24 2.2.1. Thực trạng phát triển văn hóa doanh nghiệp tại Công ty ................................ 24 2.2.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển văn hóa doanh nghiệp tại Công ty ........ 28 2.3. Các kết luận về thực trạng phát triển văn hóa doanh nghiệp tại Công ty Cổ phần Power Gate Việt Nam ............................................................................................ 32 2.3.1. Những ưu điểm của Công ty .......................................................................... 32 2.3.2. Những hạn chế của Công ty ........................................................................... 34 2.3.3 Nguyên nhân của những hạn chế .................................................................... 35 CHƯƠNG 3: ĐỀ XUẤT VÀ KHUYẾN NGHỊ NHẰM PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DOANH NGHIỆP TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN POWER GATE VIỆT NAM ...... 37 3.1. Phương hướng hoạt động của Công ty trong thời gian tới .................................... 37 3.1.1. Quan điểm định hướng xây dựng văn hóa doanh nghiệp của Công ty ............ 37 3.1.2. Mục tiêu xây dựng văn hóa doanh nghiệp của Công ty .................................. 37 3.1.3. Xác định mô hình văn hóa mới ...................................................................... 37 3.2. Quan điểm giải quyết phát triển văn hóa doanh nghiệp của Công ty .................... 38 3.3. Các đề xuất và kiến nghị nhằm phát triển văn hóa doanh nghiệp của Công ty ..... 39 3.3.1. Đề xuất và giải pháp ...................................................................................... 39 3.3.2. Một số kiến nghị với cơ quan Nhà nước ........................................................ 44 v KẾT LUẬN .............................................................................................................. 48 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................. 49 PHỤ LỤC Phụ lục 1: Bảng câu hỏi khảo sát Phụ lục 2: Bảng đánh giá thực trạng văn hóa doanh nghiệp tại Công ty Cổ phần Power Gate Việt Nam Phụ lục 3: Bảng khảo sát phát triển văn hóa doanh nghiệp tại Công ty Cổ phần Power Gate Việt Nam vi DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2-1. Bảng kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty Cổ phần Power Gate Việt Nam giai đoạn từ năm 2018 - 2020 ................................................................................. 23 Bảng 2-2: Cơ cấu lao động tại Công Ty Cổ Phần Power Gate Việt Nam năm 2020 ........ 29 vii DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ Hình 2-1: Sơ đồ bộ máy tổ chức của Công ty Cổ phần Power Gate Việt Nam................. 22 Hình 2-2: Logo của Công ty Cổ phần Power Gate Việt Nam .......................................... 26 viii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT CTCP Công ty Cổ phần NHTM Ngân hàng thương mại TNHH Trách nhiệm hữu hạn VHDN Văn hóa doanh nghiệp WTO Tổ chức Thương mại thế giới 1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu Ngoài lý do về trình độ quản lý, nguồn nhân lực, nguồn tài chính… thì vấn đề văn hóa doanh nghiệp là một trong những vấn đề cần được quan tâm. Đặc biệt trong bối cảnh hội nhập kinh tế như hiện nay, các nhà quản lý cần có một cái nhìn toàn diện, một sự quan tâm thích đáng đến việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp của công ty mình, không thể để nó phát triển tự phát. Văn hóa doanh nghiệp là bộ mặt của bất kỳ một doanh nghiệp nào và là một trong những nhân tố ảnh hưởng tới sự phát triển của doanh nghiệp. Đây là nền tảng của sự phát triển bền vững cho công ty. Văn hóa doanh nghiệp cũng là linh hồn của thương hiệu, là yếu tố khác biệt của một tổ chức. Văn hóa doanh nghiệp không hiện hữu một cách thường trực, không phải ngày một ngày hai mà hiệu quả của nó cũng khó có thể đong đếm được. Nền tảng văn hoá mạnh giúp các doanh nghiệp có tầm nhìn dài hạn và sứ mệnh tốt đẹp, hài hoà và cân bằng giữa doanh nghiệp với người tiêu dùng, giữa lợi nhuận có được với lợi ích cộng đồng, giữa các mục tiêu ngắn hạn với phương châm phát triển bền vững. Việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp chính là xây dựng lợi thế cạnh tranh, lợi thế thương mại và bản sắc Việt Nam trên sân chơi của nền kinh tế toàn cầu hoá. Những thương hiệu đó đại diện cho những giá trị về sức sáng tạo, tính kỷ luật, sự tiên phong, trách nhiệm xã hội. Công ty Cổ phần Power Gate Việt Nam là một trong những doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực công nghệ thông tin đã có kinh nghiệm lâu năm về thiết kế, tư vấn giải pháp phần mềm, bán buôn máy tính. Để có được thành công như ngày hôm nay, nhờ sự lãnh đạo của Giám đốc Công ty đã luôn xác định văn hoá doanh nghiệp là yếu tố quan trọng. Việc duy trì phát triển văn hóa doanh nghiệp bền vững là một tất yếu khách quan, mang tính chiến lược giúp Công ty đứng vững trên thị trường, khẳng định thương hiệu, tiếp tục vươn ra thị trường thế giới. Mục đích của đề tài là nghiên cứu đánh giá công tác phát triển văn hóa doanh nghiệp và đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện và phát triển văn hóa doanh nghiệp cho Công ty Cổ phần Power Gate Việt Nam. Từ những thực tế trên, em chọn đề tài “Phát triển văn hoá doanh nghiệp tại Công ty Cổ phần Power Gate Việt Nam” làm đề tài khóa luận. 2 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu có liên quan tới đề tài Nguyễn Hải Minh (2015), Văn hóa doanh nghiệp tại các ngân hàng thương mại Việt Nam trong tiến trình hội nhập quốc tế - Phân tích trường hợp Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam, Đại học Quốc gia Hà Nội. Tác giả đã tổng hợp lý thuyết các mô hình đánh giá văn hóa doanh nghiệp và lựa chọn mô hình OCAI của Camaron và Quinn để thực hiện nghiên cứu tại các ngân hàng thương mại Nhà nước ở Việt Nam. Luận án đã đánh giá được một số khía cạnh quan trọng và sự thay đổi của các cấp độ VHDN tại ngân hàng Vietcombank nói riêng và các NHTM Nhà nước ở Việt Nam nói chung trước và sau khi Việt Nam gia nhập WTO. Các cấp độ văn hóa doanh nghiệp đều được đánh giá ở mức khá tốt sau khi Việt Nam gia nhập WTO. Vai trò của văn hóa doanh nghiệp cũng được coi trọng hơn và những thuộc tính về tính sáng tạo trong tổ chức cũng được đề cao hơn. Nghiên cứu cũng cho thấy mô hình VHDN của các NHTM nhà nước ở Việt Nam có dịch chuyển từ hướng nội sang tính hướng ngoại nhiều hơn. Nguyễn Tấn Lộc (2018), Hoàn thiện văn hóa doanh nghiệp của Công ty Cổ phần Việt – Pháp sản xuất thức ăn gia súc, Đại học kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh. Tác giả đã tổng hợp lý thuyết các mô hình đánh giá văn hóa doanh nghiệp và lựa chọn mô hình OCAI của Camaron và Quinn để thực hiện nghiên cứu tại Công ty Cổ phần Việt – Pháp sản xuất thức ăn gia súc. Dựa vào số liệu khảo sát, tác giả phân tích và đánh giá thực trạng văn hóa doanh nghiệp tại Công ty. Từ đó, đưa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện văn hóa doanh nghiệp cho Công ty. Lê Thị Thương (2020), Phát triển văn hóa doanh nghiệp tại Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu & Kỹ thuật Ánh Dương, Khóa luận trường Đại học Thương Mại. Đề tài đã đánh giá được thực trạng công tác phát triển văn hóa doanh nghiệp của Công ty các mặt như vấn đề còn tồn tại, những điểm mạnh, điểm yếu thông qua quá trình nghiên cứu, tìm hiểu, điều tra, khảo sát, phân tích, tổng hợp. Thông qua những đánh giá đó, tác giả đưa ra kiến nghị và đề xuất nhằm phát triển văn hóa doanh nghiệp tại Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu & Kỹ thuật Ánh Dương. Nguyễn Thị Hà My (2013), Xây dựng và phát triển văn hóa doanh nghiệp tại Công ty Cổ phần Hạ tầng viễn thông CMC, Khóa luận trường Đại học Thương Mại. Khóa luận cung cấp một số lý luận về sự phát triển các giá trị văn hóa doanh nghiệp điển hình, 3 các yếu tố cấu thành nên văn hóa Công ty Cổ phần hạ tầng viễn thông CMC, những ảnh hưởng của nhân tố môi trường tới việc phát triển các giá trị văn hóa doanh nghiệp điển hình của Công ty. Khóa luận đã giải quyết một số mặt tồn tại cần khắc phục của Công ty Cổ phần hạ tầng viễn thông CMC . Trần Thị Mai (2016), Phát triển văn hoá doanh nghiệp tại Công ty TNHH Jworld Vina, Khóa luận trường Đại học Thương Mại. Khóa luận trình bày một cách hệ thống về văn hóa doanh nghiệp và các biểu trưng về văn hóa doanh nghiệp cũng như lợi ích của việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp cụ thể cho Công ty. Qua phân tích và đánh giá các biểu trưng trực quan và phi trực quan về văn hóa doanh nghiệp cho việc đánh giá đúng thực trạng văn hóa doanh nghiệp tại Công ty TNHH Jworld Vina để từ đó có chiến lược xây dựng văn hóa doanh nghiệp cụ thể cho Công ty. Ngoài ra khóa luận này cũng đưa ra một số đề xuất để xây dựng văn hóa doanh nghiệp tại Công ty TNHH Jworld Vina. Hiện nay đã có rất nhiều nghiên cứu về vấn đề phát triển văn hóa doanh nghiệp tại nhiều doanh nghiệp. Tuy nhiên, chưa có nghiên cứu nào đã được công bố trùng với đề tài “Phát triển văn hóa doanh nghiệp tại Công ty Cổ phần Power Gate Việt Nam” mà em được biết. 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu Mục tiêu của đề tài là nghiên cứu đánh giá công tác phát triển VHDN và đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện và phát triển văn hóa doanh nghiệp tại Công ty Cổ phần Power Gate Việt Nam. Để đạt được mục tiêu trên, đề tài nghiên cứu thực hiện các nhiệm vụ sau đây: Một là, hệ thống một số lý luận cơ bản về văn hóa doanh nghiệp; Hai là, phân tích đánh giá công tác phát triển văn hóa doanh nghiệp của Công ty Cổ phần Power Gate Việt Nam với các yếu tố cấu thành văn hóa doanh nghiệp; Ba là, đề xuất một số giải pháp hoàn thiện nhằm nâng cao VHDN tại Công ty Cổ phần Power Gate Việt Nam. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Thực trạng văn hóa doanh nghiệp của Công ty Cổ phần Power Gate Việt Nam. 4 4.2. Phạm vi nghiên cứu Về thời gian: Đề tài nghiên cứu đánh giá về văn hóa doanh nghiệp của Công ty Cổ phần Power Gate Việt Nam trong giai đoạn 2018 – 2020 và đề xuất giải pháp phát triển VHDN cho giai đoạn 2021 – 2025. Về không gian: Đề tài tập trung vào việc phát triển văn hóa doanh nghiệp tại Công ty Cổ phần Power Gate Việt Nam. Về nội dung: Đề tài đưa ra một số lý luận cơ bản phân tích tìm hiểu về phát triển văn hóa doanh nghiệp tại Công ty Cổ phần Power Gate Việt Nam và hướng phát triển cũng như hoàn thiện văn hóa doanh nghiệp trong thời gian tới nhằm đáp ứng những định hướng dài hạn mà Công ty đặt ra. 5. Phương pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp thu thập và xử lý dữ liệu sơ cấp. Phương pháp quan sát: Quan sát là phương pháp ghi lại có kiểm chứng các sự kiện hoặc hành vi ứng xử của nhân viên và các yếu tố có ảnh hưởng đến văn hóa doanh nghiệp của Công ty Phương pháp phiếu điều tra: Phiếu điều tra là công cụ ghi chép và lưu giữ kết quả thu thập được trong cuộc điều tra, trong đó in sẵn nội dung tiêu thức tìm hiểu. Mẫu phiếu điều tra được thiết kế theo dạng bảng gồm 9 câu hỏi chính và được đánh giá theo thang điểm từ 1-3 (từ hoàn toàn không đồng đến hoàn toàn đồng ý) cho các đối tượng trưởng các phòng ban và nhân viên trong Công ty. Số phiếu phát ra 35 phiếu. Phương pháp phỏng vấn trực tiếp: Phương pháp này để phỏng vấn trực tiếp ban lãnh đạo của Công ty Cổ phần Power Gate Việt Nam - Giám đốc Nguyễn Văn Cường, và trưởng phòng Kinh doanh, trưởng phòng Nhân sự, với các chủ đề và nội dung liên quan đến việc phát triển văn hoá doanh nghiệp tại Công ty và các câu hỏi phỏng vấn. Thông qua việc phỏng vấn, nắm bắt được những thông tin cơ bản về văn hóa doanh nghiệp của Công ty, vấn đề nào cần phát huy, vấn đề nào cần được thay đổi để hoàn thiện văn hóa doanh nghiệp. 5 5.2. Phương pháp thu thập và xử lý dữ liệu thứ cấp Dựa vào báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh từ năm 2018 - 2020 , tình hình cơ cấu lao động, các báo cáo thường niên, các bài viết và tài liệu có liên quan đến vấn đề phát triển văn hóa doanh nghiệp của Công ty Cổ phần Power Gate Việt Nam. Tài liệu từ các đề tài nghiên cứu cấp trường luận văn tốt nghiệp của các sinh viên khóa trước. Thu thập thông tin từ website. 5.3. Phương pháp phân tích và tổng hợp lý thuyết Phân tích, nghiên cứu các tài liệu, lý luận khác nhau để tìm hiểu đầy đủ hơn, rõ hơn về văn hoá doanh nghiệp của Công ty. Tổng hợp là liên kết từng mặt, từng nhóm thông tin đã thu thập được để hệ thống hóa cơ sở lý luận về vấn đề nghiên cứu. 6. Kết cấu khóa luận tốt nghiệp Ngoài phần mở đầu, lời cảm ơn, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, đề tài nghiên cứu bao gồm 3 nội dung: Chương 1: Một số lý luận cơ bản về văn hóa doanh nghiệp và phát triển văn hóa doanh nghiệp. Chương 2: Phân tích và đánh giá thực trạng về phát triển văn hóa doanh nghiệp tại Công ty Cổ phần Power Gate Việt Nam. Chương 3: Đề xuất và kiến nghị nhằm phát triển văn hóa doanh nghiệp tại Công ty phần Power Gate Việt Nam. 6 CHƯƠNG 1: MỘT SỐ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ VĂN HÓA DOANH NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DOANH NGHIỆP 1.1. Một số khái niệm có liên quan 1.1.1. Khái niệm văn hóa Có nhiều định nghĩa khác nhau về văn hóa, mỗi định nghĩa phản ánh một cách nhìn nhận và đánh giá khác nhau. Trong lịch sử, khái niệm văn hóa xuất hiện rất sớm ở phương Đông cũng như ở phương Tây. Theo E.B Tylor (1871), Văn hóa hay văn minh, theo nghĩa rộng về tộc người học, nói chung gồm có tri thức, tín ngưỡng, nghệ thuật, đạo đức, luật pháp, tập quán và một số năng lượng và thói quen khác được con người chiếm lĩnh với tư cách một thành viên của xã hội. Theo định nghĩa này thì văn hóa và văn minh là một; nó bao gồm tất cả những lĩnh vực liên quan đến đời sống con người, từ tri thức, tín ngưỡng đến nghệ thuật, đạo đức, pháp luật… Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Vì lẽ sinh tồn cũng như vì mục đích cuộc sống loài người mới sáng tạo và phát minh ra ngôn ngữ, chữ viết, đạo đức, pháp luật, khoa học, tôn giáo, văn hóa, nghệ thuật, những công cụ cho sinh hoạt hàng ngày về ăn, mặc ở và các phương tiện, phương thức sử dụng. Toàn bộ những sáng tạo và phát minh đó tức là văn hóa.” Theo cách định nghĩa này của Chủ tịch thì văn hóa sẽ bao gồm toàn bộ những gì do con người sáng tạo ra và phát minh ra. GS.TS Trần Ngọc Thêm định nghĩa về văn hóa: "Văn hóa là một hệ thống hữu cơ các giá trị vật chất và tinh thần do con người sáng tạo và tích lũy qua quá trình hoạt động thực tiễn, trong sự tương tác giữa con người với môi trường tự nhiên và xã hội của mình.” Khái niệm này đã đưa ra đầy đủ yếu tố về vật chất cũng như tinh thần của văn hóa và quá trình hình thành nên văn hóa. Trên cơ sở phân tích các quan niệm trên có thể hiểu một cách khái quát nhất theo quan điểm sau: “Văn hóa là toàn bộ các giá trị về vật chất và tinh thần do con người sáng tạo ra trong quá trình lao động (từ lao động trí óc đến lao động chân tay), được chi phối bởi môi trường (môi trường tự nhiên và xã hội) xung quanh và tính cách của từng tộc người. Nhờ có văn hóa mà con người trở nên khác biệt so với các loài vật khác; và do 7 được chi phối bởi môi trường xung quanh và tính cách tộc người nên văn hóa ở mỗi tộc người sẽ có những đặc trưng riêng. 1.1.2. Khái niệm văn hóa doanh nghiệp Doanh nghiệp được tạo bởi con người, lợi thế của doanh nghiệp ngoài thể hiện qua vốn, công nghệ còn thể hiện qua sức mạnh gắn kết cộng đồng người trong doanh nghiệp, tạo ra bản sắc riêng có của mỗi doanh nghiệp. Bản sắc đó chính là văn hóa doanh nghiệp. Có nhiều khái niệm khác nhau về văn hóa doanh nghiệp dựa trên các góc độ tiếp cận khác nhau: Edgar Schein (1985) cho rằng văn hóa doanh nghiệp là "Một mô hình giả định chia sẻ cơ bản mà nhóm đã học được, đã làm việc tốt, đủ được coi là hợp lệ và được thông qua các thành viên đễ nhận thức, suy nghĩ và cảm nhận các vấn đề liên quan đến tổ chức". Một cách đơn giản, văn hóa doanh nghiệp được hình thành từ một nhóm người đã được đào tạo, hoặc chỉ đơn giản là học được bởi những người xung quanh. Văn hóa doanh nghiệp được tạo ra sẵn và được các thành viên trong tổ chức chấp nhận như là một cách thức trong xử lý công việc và truyền đạt lại cho các thành viên mới của tổ chức. Bằng cách này, văn hóa doanh nghiệp có chức năng giống như bất kỳ xã hội học tập. Theo Brown (1998), văn hóa doanh nghiệp như “Một nguyên mẫu của những niềm tin, giá trị và các cách thức đối mặt với những trải nghiệm đã được đúc rút, nguyên mẫu này được hình thành phát triển trong chuỗi các sự kiện đã diễn ra của doanh nghiệp và được liệt kê trong các tài liệu quản lý và trong cách ứng xử của mỗi thành viên trong doanh nghiệp.” Văn hóa doanh nghiệp là cái được đúc kết trong doanh nghiệp hình thành nên chuẩn mực của mỗi thành viên trong doanh nghiệp phát học cách hành xử theo. Trên cơ sở kế thừa những nghiên cứu của các học giả và hệ thống nghiên cứu logic về văn hoá và văn hoá kinh doanh, văn hoá doanh nghiệp được định nghĩa như sau: “Văn hoá doanh nghiệp là hệ thống các giá trị đặc trưng mà một doanh nghiệp sáng tạo ra và gìn giữ trong suốt quá trình hình thành, tồn tại và phát triển doanh nghiệp, trở thành chuẩn mực, quan niệm, tập quán và truyền thống thâm nhập và chi phối tình cảm, nếp suy nghĩ, hành vi ứng xử của mọi thành viên trong doanh nghiệp, tạo nên bản sắc riêng có của mỗi doanh nghiệp. 8 1.2 Một số lý thuyết về phát triển văn hóa doanh nghiệp của Công ty 1.2.1. Tác động của văn hóa doanh nghiệp tới hoạt động của doanh nghiệp 1.2.1.1. Tác động tích cực Việc xây dựng và phát triển văn hóa doanh nghiệp có tác động rất lớn tới sự phát triển của doanh nghiệp, bởi bất kì một doanh nghiệp nào nếu thiếu đi yếu tố văn hóa, ngôn ngữ, thông tin thì doanh nghiệp đó khó có thể đứng vững và tồn tại được. Tác động của nó được thể hiện cụ thể ở những khía cạnh sau: Thứ nhất là nâng cao năng lực cạnh tranh cho các doanh nghiệp. Các nhà nghiên cứu đều cho rằng một văn hóa doanh nghiệp mạnh sẽ tạo được lợi thế cạnh tranh cho chính doanh nghiệp đó. Thứ hai là góp phần tạo ra bản sắc riêng cho doanh nghiệp. Việc xây dựng và phát triển văn hóa doanh nghiệp sẽ giúp cho doanh nghiệp xác định được tên tuổi của mình và để nhận biết được sự khác nhau giữa doanh nghiệp mình với doanh nghiệp khác. Thứ ba là giúp doanh nghiệp tạo ra khả năng thích ứng cao. Có một sự thật phải thừa nhận chính là chỉ có văn hóa doanh nghiệp mạnh thì mới có khả năng thích ứng tốt với sự thay đổi liên tục từ môi trường bên ngoài. Thứ tư là góp phần tạo nên giá trị tinh thần cho doanh nghiệp. Sống trong một môi trường văn hóa lành mạnh với sự quan tâm thỏa đáng của các cấp lãnh đạo sẽ làm cho nhân viên cảm thấy lạc quan và cống hiến hết mình cho mục tiêu của doanh nghiệp. Thứ năm là yếu tố tạo ra sức hút cho doanh nghiệp. Văn hóa doanh nghiệp chính là hình ảnh, liên tưởng về một doanh nghiệp và tạo ra đặc trưng để phân biệt với các doanh nghiệp khác. Cuối cùng là văn hóa doanh nghiệp quyết định sự trưởng tồn của doanh nghiệp. Nhiều người cho rằng văn hóa doanh nghiệp là một tài sản của doanh nghiệp. Cụ thể hơn, văn hóa doanh nghiệp giúp cho doanh nghiệp: giảm xung đột điều phối và kiểm soát; tạo động lực làm việc; tạo lợi thế cạnh tranh. 1.2.2.2. Tác động tiêu cực Thực tế minh chứng rằng, hầu hết các doanh nghiệp đều có tập hợp các niềm tin dẫn đạo. Trong khi đó các doanh nghiệp có thành tích kém hơn nhiều thuộc một trong hai loại: Không có tập hợp niềm tin nhất quán hoặc có mục tiêu rõ ràng và được thảo luận 9 rộng rãi nhưng chỉ là mục tiêu có thể lượng hoá được (mục tiêu tài chính) mà không có mục tiêu mang tính chất định tính. Văn hóa doanh nghiệp không lành mạnh sẽ có những tác động xấu đến con người trong tổ chức, khi đó người lao động trong doanh nghiệp sẽ mang tính tiêu cực, họ sẽ không tập trung vào công việc, làm cho hiệu quả lao động kém, tham ô, trộm cắp đồ trong doanh nghiệp xảy ra, cách cư xử giữa các thành viên trong doanh nghiệp với nhau và giữa các thành viên trong doanh nghiệp với khách hàng cũng kém phần lịch sự, sự gắn bó của người lao động với doanh nghiệp cũng sẽ bị giảm sút hay xuất hiện: Không khí làm việc thụ động, sợ hãi của các nhân viên; Nhân viên thờ ơ hoặc chống đối lãnh đạo; Nhân viên không có niềm tin và không có mối quan hệ thân thiện với tổ chức; Tổ chức không thực hiện đạo đức kinh doanh; Tổ chức không thực hiện các trách nhiệm xã hội... Một điều không thể phủ nhận là nếu những giá trị hoặc niềm tin của doanh nghiệp mang tính tiêu cực thì nó sẽ ảnh hưởng rất lớn đến thành viên của doanh nghiệp đó. Do đó nếu môi trường văn hoá công ty không lành mạnh, không tích cực sẽ ảnh hưởng xấu đến tâm lý làm việc của nhân viên và có tác động tiêu cực đến kết quả kinh doanh của toàn doanh nghiệp. 1.2.2. Các hình thức biểu hiện của văn hóa doanh nghiệp 1.2.2.1. Giá trị hữu hình Kiến trúc của doanh nghiệp. Kiến trúc của doanh nghiệp bao gồm kiến trúc ngoại thất và kiến trúc nội thất công sở. Kiến trúc ấn tượng của doanh nghiệp thể hiện tư tưởng của người lãnh đạo, trình độ thẩm mỹ cũng như năng lực tài chính của doanh nghiệp đó. Đây cũng là cách để doanh nghiệp khẳng định uy thế trước đối thủ, khắc ghi hình ảnh của mình trong tâm trí khách hàng và đối tác. Kiến trúc thường tạo nên những ảnh hưởng rất lớn đến hành vi và phương diện cách thức giao tiếp, phản ứng và thực hiện công việc. Các công trình kiến trúc cũng là một bộ phận hữu cơ quan trọng trong hệ thống các sản phẩm mà chủ thể doanh nghiệp tạo ra. Trong mỗi công trình kiến trúc đó đều chứa đựng giá trị lịch sử gắn liền với sự ra đời của chủ doanh nghiệp, các đơn vị và các thế hệ nhân viên. Biểu tượng – Logo – Khẩu hiệu. Biểu tượng là một công cụ biểu thị đặc trưng của văn hóa kinh doanh, nó biểu thị niềm tin giá trị mà chủ thể kinh doanh muốn gửi gắm. Các công trình kiến trúc, lễ nghi, giai thoại truyền thuyết hay khẩu hiệu... đều chứa đựng những đặc trưng của biểu tượng, bởi thông qua giá trị vật chất cụ thể, hữu hình thì các 10 biểu trưng này đều muốn truyền đạt những giá trị, ý niệm, những ý nghĩ tiềm ẩn sâu xa bên trong cho người tiếp nhận theo các cách thức khác nhau. Một hình thức khác của biểu tượng cũng có ý nghĩa quan trọng đó là logo. Nó thường có sức mạnh rất lớn vì chúng có thể diễn đạt được giá trị chủ đạo mà chủ doanh nghiệp muốn tạo ấn tượng, muốn truyền đạt hay lưu lại. Logo có tác dụng làm cho thương hiệu nổi bật và ấn tượng. Nó tạo ra sự nhận biết rất mạnh bằng thị giác và ghi nhớ lâu hơn. Khẩu hiệu là hình thức dễ nhập tâm, ngắn gọn, xúc tích, dễ nhớ. Không chỉ nhân viên mà các đối tác luôn nhắc tới khẩu hiệu công ty. Khẩu hiệu thường được sử dụng với các ngôn từ đơn giản nên hiểu được ý nghĩa tiềm ẩn của chúng và liên hệ với bản tuyên bố sứ mệnh của chủ doanh nghiệp. Nghi lễ. Nghi lễ là một trong những giá trị văn hóa điển hình, bề nổi, phản ánh đời sống sinh hoạt của doanh nghiệp. Đây là những hoạt động truyền thống được tổ chức hàng năm nhằm bồi đắp niềm tin và sự gắn bó với tổ chức cho nhân viên. Những hoạt động này sẽ làm tôn vinh các giá trị văn hóa doanh nghiệp của tổ chức. Các nhà quản lý thường sử dụng những lễ nghi và lễ hội như thế này là một cơ hội quan trọng cho việc giới thiệu, trau dồi những giá trị quan trọng, tạo cơ hội cao các nhân viên cùng chia sẻ các nhận thức về những sự kiện trọng đại hoặc để nêu gương và khen thưởng những tấm gương điển hình đại diện cho niềm tin và cách thức hành động cần học hỏi. Đây cũng là dịp để tăng tinh thần đoàn kết, gắn bó giữa các nhân viên trong công ty và để họ hiểu nhau hơn. Trang phục của các thành viên trong doanh nghiệp. Bên cạnh kiến trúc phù hợp, hấp dẫn thì các thành viên trong doanh nghiệp, nhất là các nhân viên thường xuyên tiếp xúc với đối tác, với khách hàng còn gây ấn tượng mạnh cho khách hàng và đối tác bằng trang phục được sử dụng thống nhất trong doanh nghiệp. Trang phục hay đồng phục của các thành viên trong doanh nghiệp không chỉ đơn thuần là sự lặp lại giống nhau, mà còn ẩn chứa bên trong sự giống nhau ấy là tinh thần đoàn kết, thống nhất, thể hiện một sức mạnh tập thể lớn lao. Chỉ cần nhìn vào bộ đồng phục của nhân viên ở một công ty, một đơn vị nào đó người ta có thể nhận diện ra được bạn là ai, tính chất công việc ra sao, môi trường làm việc như thế nào. Nói cách khác, trang phục mang thông điệp về khả năng đáp ứng của doanh nghiệp đối với khách hàng, sự tôn trọng với đối tác, tính chuyên nghiệp trong công việc và nét khác biệt trong cộng đồng.