Tài liệu Khóa luận phát triển thương mại sản phẩm bảo vệ sức khỏe của công ty cổ phần master tran trên thị trường nội địa

TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI KHOA KINH TẾ - LUẬT KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI: PHÁT TRIỂN THƯƠNG MẠI SẢN PHẨM BẢO VỆ SỨC KHỎE CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN MASTER TRAN TRÊN THỊ TRƯỜNG NỘI ĐỊA CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ Giáo viên hướng dẫn - Họ và tên: Th.S Vũ Thị Hồng Phượng Sinh viên thực tập - Họ và tên: Ngô Thị Mai Hoa - Bộ môn: Quản lý Kinh tế - Lớp: K54F2 HÀ NỘI, 2021 TÓM LƯỢC Nhu cầu về sức khỏe của con người ngày càng được quan tâm hơn bao giờ hết, khi môi trường ngày càng ô nhiễm, áp lực công việc và áp lực từ cuộc sống dẫn đến nhiều bệnh lý. Để giảm thiểu tối đa các bệnh lý và bổ sung các vitamin, khoáng chất cho cơ thể làm cho nhu cầu sử dụng các sản phẩm bảo vệ sức khỏe càng được nâng cao. Trong nền kinh tế thị trường như hiện nay, khi các doanh nghiệp kinh doanh thực phẩm chức năng (sản phẩm bảo vệ sức khỏe) ngày càng tăng cao, làm cho sự cạnh tranh giữa các doanh nghiệp ngày càng lớn, để có thể phát triển và phát triển bền vững, có chỗ đứng trên thị trường thì phụ thuộc rất nhiều vào khả năng phát triển thương mại sản phẩm của doanh nghiệp đó. Điều này, đòi hỏi ở Công ty Cổ phần Master Tran có chiến lược kinh doanh và phát triển sản phẩm một cách có hiệu quả để đứng vững trên thị trường. Đối với Công ty Cổ phần Master Tran việc phân phối sản phẩm bảo vệ sức khỏe đến tay người tiêu dùng sao cho hiệu quả và thị trường kinh doanh của công ty được mở rộng về quy mô, nâng cao chất lượng sản phẩm trong quá trình phân phối. Đề tài “Phát triển thương mại sản phẩm bảo vệ sức khỏe của Công ty Cổ phần Master Tran trên thị trường nội địa” sẽ làm rõ các vấn đề về lý luận cơ bản liên quan đến phát triển thương mại sản phẩm, thực trạng phát triển thương mại sản phẩm bảo vệ sức khỏe của Công ty Cổ phần Master Tran trong thời gian đã qua, chỉ ra các thành công và hạn chế trong quá trình phát triển thương mại sản phẩm bảo vệ sức khỏe, từ đó đưa ra các đề xuất, giải pháp phát triển thương mại sản phẩm bảo vệ sức khỏe để đạt hiệu quả cao nhất. LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành được bài khóa luận này, em xin gửi lời cảm ơn chân thành đến các thầy cô tại Trường Đại học Thương mại đã trang bị cho em những kiến thức cơ bản và những kiến thức thực tế trong suốt thời gian em học tập tại trường. Đặc biệt, em xin gửi lời cảm ơn đến cô giáo Th.S Vũ Thị Hồng Phượng đã giúp đỡ nhiệt tình, hướng dẫn, tạo điều kiện cho em trong quá trình hoàn thành khóa luận tốt nghiệp. Em cũng xin gửi lời cảm ơn đến các anh/chị tại Công ty Cổ phần Master đã hỗ trợ, giúp đỡ, chỉ bảo tận tình trong quá trình em thực tập để hoàn thiện khóa luận tốt nghiệp. Em đã cố gắng hoàn thiện bài làm của mình một cách tốt nhất nhưng không thể tránh khỏi những thiếu sót về kinh nghiệm, thời gian, năng lực của bản thân. Em rất mong nhận được sự góp ý của các thầy cô để bài khóa luận của em được hoàn thiện hơn. Em xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày 22 tháng 12 năm 2021 Sinh viên Ngô Thị Mai Hoa MỤC LỤC DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH ẢNH ............................................................................ 7 DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ............................................................................................... 8 PHẦN MỞ ĐẦU .................................................................................................................. 1 1. Tính cấp thiết cấp thiết nghiên cứu của đề tài ........................................................... 1 2. Tổng quan các công trình nghiên cứu trước đó ......................................................... 2 3. Đối tượng, mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................... 3 4. Phạm vi nghiên cứu.................................................................................................... 4 5. Phương pháp nghiên cứu ........................................................................................... 4 6. Kết cấu bài khóa luận tốt nghiệp................................................................................ 5 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN THƯƠNG MẠI SẢN PHẨM BẢO VỆ SỨC KHỎE ................................................................................................................... 6 1.1. Một số khái niệm liên quan .................................................................................... 6 1.1.1. Khái niệm về sản phẩm bảo vệ sức khỏe .........................................................6 1.1.2. Khái niệm và bản chất kinh tế của thương mại ...............................................6 1.1.3. Khái niệm và xu hướng phát triển thương mại hàng hóa ................................7 1.2. Đặc điểm, phân loại, vai trò của sản phẩm bảo vệ sức khỏe .................................. 9 1.2.1. Đặc điểm sản phẩm bảo vệ sức khỏe ...............................................................9 1.2.2. Phân loại sản phẩm bảo vệ sức khỏe ...............................................................9 1.2.3. Vai trò của sản phẩm bảo vệ sức khỏe ..........................................................10 1.3. Bản chất, vai trò, các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển thương mại sản phẩm bảo vệ sức khỏe ..................................................................................................................... 10 1.3.1. Bản chất phát triển thương mại sản phẩm bảo vệ sức khỏe ..........................10 1.3.2. Vai trò phát triển thương mại sản phẩm bảo vệ sức khỏe .............................12 1.3.3. khỏe 1.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển thương mại sản phẩm bảo vệ sức ...................................................................................................................12 Chỉ tiêu phát triển thương mại sản phẩm ............................................................. 13 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN THƯƠNG MẠI SẢN PHẨM BẢO VỆ SỨC KHỎE CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN MASTER TRAN TRÊN THỊ TRƯỜNG NỘI ĐỊA GIAI ĐOẠN 2018-2020 ............................................................................................ 17 2.1. Tổng quan tình hình và các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển thương mại sản phẩm bảo vệ sức khỏe của Công ty Cổ phần Master Tran trên thị trường nội địa ................... 17 2.1.1. Tổng quan tình hình kinh doanh của Công ty Cổ phần Master Tran ...............17 2.1.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển thương mại sản phẩm bảo vệ sức khỏe của Công ty Cổ phần Master Tram trên thị trường nội địa ........................................18 2.2. Phân tích thực trạng phát triển thương mại sản phẩm bảo vệ sức khỏe của Công ty Cổ phần Master Tran trên thị trường nội địa .................................................................. 19 2.2.1. Thực trạng phát triển thương mại sản phẩm bảo vệ sức khỏe của Công ty Cổ phần Master Tran ........................................................................................................19 2.2.2. Xu hướng phát triển thương mại sản phẩm bảo vệ sức khỏe tại Công ty Cổ phần Master Tran ........................................................................................................24 2.2.3. Chính sách phát triển thương mại sản phẩm bảo vệ sức khỏe của Công ty Cổ phần Master Tran ........................................................................................................26 2.3. Đánh giá thực trạng phát triển thương mại sản phẩm bảo vệ sức khỏe của công ty Cổ phần Master Tran trên thị tường nội địa ................................................................... 28 2.3.1. Thành công ........................................................................................................28 2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân ...................................................................................28 CHƯƠNG 3: QUAN ĐIỂM, ĐỊNH HƯỚNG, ĐỀ XUẤT, KIẾN NGHỊ PHÁT TRIỂN THƯƠNG MẠI SẢN PHẨM BẢO VỆ SỨC KHỎE CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN MASTER TRAN TRÊN THỊ TRƯỜNG NỘI ĐỊA .......................................................... 30 3.1. Quan điểm phát triển thương mại sản phẩm bảo vệ sức khỏe của Công ty Cổ phấn Master Tran ..................................................................................................................... 30 3.2. Định hướng phát triển thương mại sản phẩm bảo vệ sức khỏe của Công ty Cổ phần Master Tran ..................................................................................................................... 31 3.3. Đề xuất giải pháp phát triển thương mại sản phẩm bảo vệ sức khỏe của Công ty Cổ phần Master Tran ............................................................................................................ 31 3.4. Kiến nghị phát triển thương mại sản phẩm bảo vệ sức khỏe của Công ty Cổ phần Master Tran ..................................................................................................................... 33 KẾT LUẬN ........................................................................................................................ 35 TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................................. 36 PHỤ LỤC ........................................................................................................................... 37 DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH ẢNH Bảng 2.1: Doanh thu thuần của công ty trong 4 năm (Giai đoạn 2018-2021) Bảng 2.2: Tốc độ tăng trưởng doanh thu thuần của công ty (Giai đoạn 2018-2021) Bảng 2.3: Số lượng sản phẩm bán ra (Giai đoạn 2018-2020) Bảng 2.4: Chi phí và lợi nhuận của công ty (Giai đoạn 2018-2021) Ảnh 2.1: Hình ảnh sản phẩm Eye vital DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT STT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ 1 CPBH Chi phí bán hàng 2 CPQL Chi phí quản lý 3 CPTC Chi phí tài chính 4 GDP Tổng sản phẩm nội địa 5 GDP Thực hành tốt phân phối thuốc 6 LN Lợi nhuận 7 NHNN Ngân hàng nhà nước 8 NXB Nhà xuất bản 9 PGS.TS Phó Giáo sư – Tiến sĩ 10 TCTD Tổ chức tín dụng 11 TNHH Trách nhiệm hữu hạn 12 TPCN Thực phẩm chức năng 13 VSATTP Vệ sinh an toàn thực phẩm PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết cấp thiết nghiên cứu của đề tài Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang hội nhập sâu rộng vào nên kinh tế thế giới, Việt Nam luôn tạo các mối quan hệ tốt đẹp đối với quốc gia trên thế giới, cùng với tạo mối quan hệ tốt đẹp đó, Việt Nam đã ký kết nhiều Hiệp định để gia tăng quyền lợi cho đôi bên. Nhờ đó, doanh nghiệp có thêm nhiều cơ hội tiếp cận các sản phẩm của các quốc gia trên thế giới để phân phối tại thị trường Việt Nam. Ngày nay, khi thu nhập bình quân đầu người tăng lên làm cho các nhu cầu về sức khỏe, tinh thần của con người cũng tăng lên. Vấn đề sức khỏe ngày càng được mọi người quan tâm, chính vì lẽ đó mà nhu cầu sử dụng các sản phẩm bảo vệ sức khỏe tăng lên. Đáp ứng nhu cầu của thị trường, Công ty Cổ phần Master Tran đã nắm bắt được thị hiếu của người dùng tiến hành phân phối sản phẩm Doppelherz của Queisser Pharma trên thị trường Việt Nam. Công ty nghiên cứu và nắm rõ tình hình hoạt động hệ thống kênh phân phối sản phẩm mà công ty đang phân phối: kênh OTC (các nhà thuốc trên toàn quốc,…), kênh ETC (phòng khám, bệnh viện trên toàn quốc), kênh MT (chuỗi, đại lý các nhân,….) từ đó xây dựng chiến lược kinh doanh cũng như tiêu thụ sản phẩm đối với từng kênh. Điều này giúp cho công ty có kế hoạch phân phối sản phẩm một cách hợp lý, đảm bảo yêu cầu khách hàng đồng thời tối thiểu hóa chi phí phân phối sản phẩm. Trong bối cảnh có nhiều công ty phân phối sản, sản xuất các sản phẩm có tính năng giống nhau. Chính vì vậy, mỗi công ty nói chung và Công ty Cổ phần Master Tran cần làm như thế nào đưa sản phẩm của mình được người tiêu dùng biết đến và sử dụng một cách hiệu quả nhất. Chính vì lẽ đó mà chính sách phát triển thương mại sản phẩm của công ty cần được chú trọng và việc mở rộng thị trường phát triển sản phẩm cũng cần được quan tâm. Quá trình được tiếp xúc và thực tập tại Công ty Cổ phần Master Tran, nhận biết được tầm nhìn, sứ mệnh, sự phát triển đối với sản phẩm mà công ty đang phân phối trong thời gian sắp tới. Nắm bắt được những cơ hội từ thị trường trên cả nước, tiềm năng phát triển của sản phẩm trên thị trường nội địa rộng mở. Vì vậy, vấn đề đặt ra phát triển thương mại sản phẩm bảo vệ sức khỏe của công ty trên thị trường nội địa là cần thiết. Từ năng lực nghiên cứu và khả năng vận dụng vào doanh nghiệp, em đã lựa chọn vấn đề trên để nghiên cứu trong bài khóa luận tốt nghiệp. 1 2. Tổng quan các công trình nghiên cứu trước đó Đề tài “Phát triển thương mại mặt hàng thực phẩm chức năng của công ty Cổ phần dược phẩm Đại Uy trên thị trường Hà Nội”, khóa luận tốt nghiệp của sinh viên Hoàng Khánh Linh năm 2019, khoa Kinh tế - Luật trường Đại học Thương mại: đề tài đã nghiên cứu tình hình phát triển thương mại của Công ty Cổ phần dược phẩm Đại Uy, chỉ ra các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển thương mại mặt hàng thực phẩm chức năng của công ty đang kinh doanh đồng thời cũng đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh với mặt hàng thực phẩm chức năng mà công ty đang kinh doanh. Khóa luận này sẽ kế thừa phần cơ sở lý luận của đề tài, là cơ sở để phân tích phần thực trạng hoạt động phát triển thương mại tại Công ty Cổ phần Master Tran. Đề tài “Phát triển thương mại mặt hàng TPCN của công ty TNHH dược phẩm Ngân Hà trên thị trường miền Bắc”, khóa luận tốt nghiệp của sinh viên Nguyễn Thùy Dung năm 2018, khoa Kinh tế - Luật trường Đại học Thương mại: đề tài đã chỉ ra tình hình hoạt động kinh doanh mặt hàng TPCN của công ty TNHH dược phẩm Ngân Hà, đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh, đồng thời cũng chỉ ra các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động phát triển thương mại mặt hàng TPCN của công ty. Khóa luận kế thừa về cơ sở lý luận, các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển thương mại sản phẩm của công ty từ đó là cơ sở để tiếp cận các nhân tố ảng hưởng đến hoạt động phát triển thương mại tại Công ty Cổ phần Master Tran. Đề tài “Quản lý kênh phân phối bán buôn sản phẩm thực phẩm chức năng tại Công ty TNHH Thương mại và dược phẩm Bảo Châu” khóa luận tốt nghiệp của sinh viên Lê Hồng Ngọc năm 2019, khoa Kinh tế - Luật trường Đại học Thương mại: đề tài đã nghiên cứu về thực trạng phân phối bán buôn, đặc điểm, vai trò của bán buôn và mặt hàng thực phẩm chức năng, các vấn đề quản lý đối với kênh bán buôn. Khóa luận này sẽ kế thừa quản lý kênh phân phối sản phẩm thực phẩm chức năng và mở rộng đối với kênh bán lẻ từ đó làm rõ hơn phát triển thương mại sản phẩm bảo vệ sức khỏe ở công ty. Đề tài “Quản lý nhà nước đối với thương mại các sản phẩm thực phẩm chức năng trên thị trường Việt Nam” luận văn Tiến sĩ của tác giả Nguyễn Anh Tuấn năm 2015, trường Đại học Thương mại: đề tài đã nghiên cứu đặc điểm, vai trò của thực phẩm chức năng, thực trang mặt hàng thực phẩm chức năng tại Việt Nam, cách thức mà nhà nước quản lý mặt hàng này tại Việt Nam. Khóa luận này sẽ kế thừa về đặc điểm và vai trò của 2 thực phẩm chức năng nhưng sẽ làm cụ thể hơn đối với sản phẩm bảo vệ sức khỏe và không đi sâu vào quản lý vĩ mô, tập trung vào quản lý, phát triển thương mại ở góc độ doanh nghiệp. Đề tài “Giải pháp kênh phân phối sản phẩm bảo não khang tại công ty cổ phần bảo dược Nhất Tâm trên thị trường Miền Bắc” khóa luận tốt nghiệp của sinh viên Trần Thị Hồng năm 2018, khoa Kinh tế - Luật trường Đại học Thương mại: đề tài đã chỉ ra đặc điểm, thực trạng phân phối sản phẩm bảo não khang của công ty và đưa ra các giải pháp cho kênh phân phối sản phẩm. Khóa luận này sẽ kế thừa các giải pháp cho kênh phân phối sản phẩm ứng với thực tế tại công ty Cổ phần Master Tran. Các đề tài đã nghiên cứu, làm rõ các vấn đề cơ sở lý luận về phát triển thương mại sản phẩm, dựa trên sự kế thừa các công trình nghiên cứu trước đó, đề tài “Phát triển thương mại sản phẩm bảo vệ sức khỏe của Công ty Cổ phần Master Tran trên thị trường nội địa” tập trung nghiên cứu về phát triển thương mại sản phẩm của công ty Cổ phần Master Tranm như vậy đề tài này là mới và không trùng lặp với các đề tài nghiên cứu trước đó. 3. Đối tượng, mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu Đề tài nghiên cứu về thương mại sản phẩm bảo vệ sức khỏe của công ty Cổ phần Master Tran Mục tiêu nghiên cứu Mục tiêu tổng quát: Nghiên cứu, làm rõ, đề xuất các giải pháp phát triển thương mại sản phẩm bảo vệ sức khỏe của Công ty Cổ phần Master Tran trên thị trường nội địa. Mục tiêu cụ thể: - Làm rõ các vấn đề lý luận về phát triển thương mại sản phẩm bảo vệ sức khỏe. Chỉ ra những mặt tích cực và hạn chế trong việc phát triển thương mại sản phẩm bảo vệ sức khỏe của Công ty Cổ phần Master Tran. Đề xuất các giải pháp và kiến nghị nhằm phát triển thương mại sản phẩm bảo vệ sức khỏe của Công ty Cổ phần Master Tran trên thị trường nội địa. 3 4. Phạm vi nghiên cứu Về nội dung: nghiên cứu về phát triển thương mại sản phẩm bảo vệ sức khỏe của Công ty Cổ phần Master Tran trên thị trường nội địa. Làm rõ phát triển về quy mô, chất lượng và hiệu quả kinh doanh thương mại sản phẩm của công ty Về thời gian: nghiên cứu phát triển thương mại sản phẩm bảo vệ sức khỏe của công ty Cổ phần Master Tran trong giai đoạn 2018 -2020 và 6 tháng đầu năm 2021 Về không gian: đề tài tập trung nghiên cứu phát triển thương mại sản phẩm bảo vệ sức khỏe của Công ty Cổ phần Master Tran trên thị trường nội địa. 5. Phương pháp nghiên cứu Phương pháp thu thập dữ liệu Thu thập các dữ liệu liên quan đến đề tài cần nghiên cứu để có đầy đủ các thông tin trong quá trình phân tích đánh giá và đưa ra các nhận định một các khoa học, khách quan. Thu thập dữ liệu qua các tài liệu, báo cáo của các phòng ban: Báo cáo tài chính năm 2018-2020, báo cáo thường niên quan các năm, báo cáo kết quản kinh doanh qua các năm. Ngoài ra thu thập dữ liệu thông qua các tài liệu như: giáo trình Kinh tế thương mại đại cương của trường Đại học Thương mại, giáo trình Quản lý nhà nước về thương mại của trường Đại học Thương mại, các đề tài nghiên cứu tiến sĩ, thạc sĩ, khóa luận tốt nghiệp của các năm trước,... các văn bản luật, nghị định, thông tư có liên quan. Phương pháp xử lý số liệu Sau khi thu thập dữ liệu cần tiến hành tổng hợp dữ liệu tạo thành một hệ thống đầy đủ và chính xác nhất, sau đó so sánh, đối chiếu về các chỉ số đã thu thập được của Công ty qua các giai đoạn khác nhau. Việc xử lý số liệu tập trung chủ yếu ở chương 2 về so sánh, phân tích các số liệu, chỉ số về doanh thu, lợi nhuận, chi phí,... qua các năm của Công ty, dựa vào đó đưa ra căn cứ nhận xét tương ứng. Phương pháp phân tích, thống kê Thống kê hoặc thống kê tổng hợp các chỉ tiêu kinh tế từ đó có cái nhìn tổng quát để đưa ra đánh giá cụ thể về quá trình hoạt động kinh doanh trong những năm nghiên cứu. Bên cạnh đó, thu thập dữ liệu và thống kê nhằm đưa số liệu về các nhóm tương ứng để 4 quá trình phân tích được dễ dàng hơn. Phương pháp này sẽ được dùng trong chương 2 nhằm mục đích của làm việc này nhằm đưa ra nhận định về hiệu quả kinh doanh giữa các năm và đưa ra giải pháp phát triển thương mại của Công ty. 6. Kết cấu bài khóa luận tốt nghiệp Ngoài các phần gồm: tóm lược, mục lục, danh mục bảng biểu, danh mục viết tắt, phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo thì kết cấu của bài khóa luận gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về phát triển thương mại sản phẩm bảo vệ sức khỏe Chương 2: Thực trạng phát triển thương mại sản phẩm bảo vệ sức khỏe của Công ty Cổ phần Master Tran trên thị trường nội địa giai đoạn 2018-2020 Chương 3: Quan điểm, định hướng và đề xuất, kiến nghị phát triển thương mại sản phẩm bảo vệ sức khỏe của Công ty Cổ phần Master Tran trên thị trường nội địa 5 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN THƯƠNG MẠI SẢN PHẨM BẢO VỆ SỨC KHỎE 1.1. Một số khái niệm liên quan 1.1.1. Khái niệm về sản phẩm bảo vệ sức khỏe Theo quy định tại Luật an toàn thực phẩm 2010: “Thực phẩm chức năng là thực phẩm dùng để hỗ trợ chức năng của cơ thể con người, tạo cho cơ thể tình trạng thoải mái, tăng sức đề kháng, giảm bớt nguy cơ mắc bệnh, bao gồm thực phẩm bổ sung, thực phẩm bảo vệ sức khoẻ, thực phẩm dinh dưỡng y học.” Thực phẩm bảo vệ sức khỏe nằm trong nhóm thực phẩm chức năng. Thực phẩm bảo vệ sức khỏe chứa một hoặc nhiều chất hoặc hỗn hợp các chất sau: Vitamin, khoáng chất, axit amin, axit béo, enzyme, probiotic và chất có hoạt tính sinh học khác; chất có nguồn gốc tự nhiên, bao gồm động vật, khoáng vật và thực vật dưới dạng chiết xuất, phân lập, cô đặc và chuyển hóa; các nguồn tổng hợp của những thành phần đề cập trên. Thực phẩm bảo vệ sức khỏe được trình bày ở dạng chế biến như viên nang, viên hoàn, viên nén, chế phẩm dạng cốm, bột, lỏng và các dạng bào chế khác và được phân liều (để sử dụng) thành các đơn vị liều nhỏ. Sản phẩm bảo vệ sức khỏe hay thực phẩm bảo vệ sức khỏe là những sản phẩm được dùng để bổ sung thêm vào chế độ ăn uống hàng ngày nhằm duy trì, tăng cường, cải thiện các chức năng của cơ thể con người, giảm nguy cơ mắc bệnh. 1.1.2. Khái niệm và bản chất kinh tế của thương mại Theo quy định tại Luật thương mại 2005 “Hoạt động thương mại là hoạt động nhằm mục đích sinh lợi, bao gồm mua bán hàng hoá, cung ứng dịch vụ, đầu tư, xúc tiến thương mại và các hoạt động nhằm mục đích sinh lợi khác” Theo Giáo trình Kinh tế thương mại đại cương, PGS.TS Hà Văn Sự năm 2015, Đại học Thương mại có chỉ ra bản chất kinh tế của thương mại được rút ra từ 3 cách tiếp cận. Nếu xem xét dưới góc độ một hoạt động kinh tế thì thương mại là một trong những hoạt động kinh tế cơ bản và rất phổ biến trong nền kinh tế thị trường. Hoạt động thương mại là một quá trình bao gồm các hoạt động cơ bản là mua và bán. Ngoài ra các hoạt động 6 cơ bản còn có các hoạt động hỗ trợ cho các hoạt động mua bán, gọi chung là dịch vụ thương mại. Nếu xem xét dưới góc độ một khâu của quá trình tái sản xuất xã hội: là hình thái phát triển của trao đổi và lưu thông hàng hóa, thương mại được coi là một khâu cơ bản và quan trọng của quá trình tái sản xuất, đó là khâu trao đổi – khâu trung gian giữa sản xuất và tiêu dùng. Nếu xem xét dưới góc độ phân công lao động xã hội thì thương mại được coi là một ngành kinh tế quốc dân độc lập trong nền kinh tế. Đó là ngành đảm nhận chức năng tổ chức lưu thông hàng hóa và cung ứng các dịch vụ cho xã hội thông qua việc thực hiện mua bán nhằm sinh lời. Như vậy, bản chất kinh tế chung của thương mại là tổng thể các hiện tượng, các hoạt động và các quan hệ kinh tế gắn liền và phát sinh cùng với trao đổi hàng hóa và cung ứng dịch vụ nhằm mục đích sinh lợi nhuận. 1.1.3. Khái niệm và xu hướng phát triển thương mại hàng hóa Phát triển thương mại là sự tăng tiến về mọi mặt của hoạt động thương mại, thể hiện ở sự gia tăng về số lượng - quy mô, tốc độ; sự dịch chuyển về cơ cấu thương mại hàng hóa, dịch vụ và nâng cao về chất lượng của thương mại trong quá trình trao đổi, mua bán hàng hóa, dịch vụ (thương mại hàng hóa, thương mại dịch vụ, đầu tư, sở hữu trí tuệ,…). Mục đích cuối cùng của phát triển thương mại là không ngừng gia tăng lợi ích từ các hoạt động thương mại. Xu hướng phát triển thương mại hàng hóa: Kết quả thương mại hàng hóa ngày càng tăng lên cả về quy mô và tốc độ tăng trưởng trên cả thị trường trong nước và nước ngoài, tác động tích cực đến mở cửa nền kinh tế. Điều này được thể hiện ở những khía cạnh: tổng mức bán lẻ trên thị trường nội địa tăng lên cả về quy mô và tốc độ; sản lượng và trị giá hàng hóa xuất khẩu tăng lên nhất là những hàng hóa có nhiều lợi thế so sánh; tỷ trọng của thương mại hàng hóa giảm tương đối trong cơ cấu thương mại. Cơ cấu thương mại hàng hóa thay đổi theo hướng tích cực, đa dạng, phong phú, nâng cao chất lượng, tính hiệu quả và cạnh tranh, đáp ứng kịp thời và ngày càng tốt hơn nhu 7 cầu của thị trường. Biểu hiện thể hiện ở những mặt sau: nhiều chủng loại hàng hóa đa dạng, phong phú được sản xuất trong và ngoài nước đưa ra cung ứng trên thị trường tạo thuận lợi lựa chọn, mua sắm, thỏa mãn nhu cầu của nền kinh tế - xã hội; hàng hóa có tính mốt phong phú, thay đổi nhanh chóng gia tăng cao trong thương mại hàng hóa trên thị trường trong nước và ngoài nước; hàng hóa có giá trị dinh dưỡng cao, an toàn vệ sinh, có lợi cho sức khỏe, đáp ứng nhu cầu nâng cao chất lượng cuộc sống và ngày càng được quan tâm, chiếm vị trí quan trọng trong đời sống và tiêu dùng xã hội; tỷ trọng xuất khẩu nguyên liệu thô, khoáng sản giảm, xuất khẩu sản phẩm chế biến sâu để gia tăng giá trị, đảm bảo phát triển bền vững sẽ tăng lên trong thương mại hàng hóa. Hàng hóa lưu thông trên thị trường ngày càng đươc tiêu chuẩn hóa, có nhãn hiệu, bao bì, mã kí hiệu, chỉ dẫn nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, đáp ứng nhu cầu hội nhập. Hạ tầng thương mại ngày càng được hoàn thiện theo hướng hiện đại, loại hình thương mại tiến bộ và phát triển nhanh, nhiều hình thức kinh doanh mới hình thành và văn minh thương mại được chú trọng, nâng cao. Hàng giả, hàng nhái lưu thông, trao đổi trên thị trường vẫn tiếp tục gia tăng. Bên cạnh những xu hướng tích cực, sự phát triển của thương mại hàng hóa đang phải đối mặt với những thách thức về hàng giả, hàng nhái mang tính toàn cầu trong quá trình hội nhập ngày càng gia tăng. Nghiên cứu các xu hướng phát triển của thương mại hàng hóa có ý nghĩa quan trọng đối với các cơ quan quản lý thương mại, doanh nghiệp, người mua và người tiêu dùng hàng hóa. Đối với cơ quan quản lý nhà nước về thương mại và hoạch định chính sách: xây dựng hệ thống thông tin, dữ liệu báo phát triển thương mại và thị trường hàng hóa cần bám sát các xu hướng phát triển; xây dựng các công cụ định hướng như chiến lược, quy hoạch phát triển thương mại, các chương trình mục tiêu, các dự án phát triển hạ tầng, bồi dưỡng đội ngũ thương nhân phải phân tích các xu hướng phát triển để xác định các mục tiêu, giải pháp cho phù hợp; xây dựng các chính sách khuyến khích, điều tiết phải hướng vào mục tiêu quy hoạch, chiến lược, khai thác được lợi thế thúc đẩy tăng trưởng thương mại, chuyển dịch cơ cấu thương mại, thị trường tối ưu, hiệu quả trên cơ sở nghiên cứu các xu hướng và dự báo đó. Đối với doanh nghiệp, các xu hướng trên trong lĩnh vực thương mại hàng hóa là thông tin cần thiếtt để cụ thể hóa và vận dụng thích hợp vào công tác nghiên cứu, phân tích và hoạch định chiến lược, chính sách kinh doanh, xây dựng các giải 8 pháp huy động, tổ chức và khai thác nguồn lực, điều hành và quản lý, kiểm soát hoạt động kinh doanh có hiệu quả để phát triển doanh nghiệp. 1.2. Đặc điểm, phân loại, vai trò của sản phẩm bảo vệ sức khỏe 1.2.1. Đặc điểm sản phẩm bảo vệ sức khỏe Đây là sản phẩm có sự giao thoa giữa thuốc và thực phẩm, được sản xuất dựa trên những công thức được nghiên cứu kĩ lưỡng bởi các chuyên gia hàng đầu và dây chuyền công nghệ hiện đại. Bổ sung các vi chất và vitamin có lợi cho cơ thể, tạo cho cơ thể tình trạng thoải mái, nâng cao sức khỏe và ngăn ngừa nhiều căn bệnh khác nhau. Được bào chế dưới dạng viên nang, viên hoàn, viên nén, cao, cốm, bột, lỏng và các dạng chế biến khác. Chứa các: Vitamin, khoáng chất, axit amin, axit béo, enzym, probiotic và chất có hoạt tính sinh học; Hoạt chất sinh học có nguồn gốc tự nhiên từ động vật, chất khoáng và nguồn gốc thực vật ở các dạng như chiết xuất, phân lập, cô đặc và chuyển hóa. 1.2.2. Phân loại sản phẩm bảo vệ sức khỏe Sản phẩm bảo vệ sức khỏe (thực phẩm chức năng) được phân chia thành các nhóm như sau: Nhóm sản phẩm bảo vệ sức khỏe đặc biệt: thường chỉ dành riêng cho một nhóm đối tượng đặc biệt nào đó. Ví du: phụ nữ đang mang thai, vận động viên, phi hành gia, người cao tuổi, người mắc bệnh ung thư… Nhóm sản phẩm bảo vệ sức khỏe “không béo”, “không đường”, “giảm năng lượng”: các loại sản phẩm bảo vệ sức khỏe này thường hướng đến những người đang muốn giảm cân, người mắc bệnh tiểu đường… trà thảo mộc là loại thường gặp nhất. Nhóm các loại nước giải khát, tăng lực: Các sản phẩm nước uống đóng chai này thường giúp bổ sung vitamin và năng lượng cho cơ thể khi tham gia các trò chơi thể thao hay các hoạt động đòi hỏi thể lực. 9 Nhóm sản phẩm bảo vệ sức khỏe dạng viên: đây là nhóm có số lượng sản phẩm đa dạng và phong phú nhất. Chúng thường được bào chế ở dạng viên nén, viên sủi, viên tăng lượng… Những viên C sủi chính là ví dụ điển hình nhất cho nhóm này. Nhóm sản phẩm bảo vệ sức khỏe bổ sung dưỡng chất: đây là nhóm sản phẩm bảo vệ sức khỏe bổ sung các loại loại vitamin, khoáng chất và nhiều nguyên tố vi lượng mà cơ thể đang thiếu hụt hoặc không thể hấp thu được từ các loại thức ăn hằng ngày. 1.2.3. Vai trò của sản phẩm bảo vệ sức khỏe Tăng cường sức khỏe, tăng sức đề kháng… Tác dụng giúp cho cơ thể phá hủy các gốc tự do, các tác nhân oxy hóa, nâng cao sức khỏe, phòng chống bệnh tật. Tác dụng chống oxy hóa như vitamin C, E, Betacaroten, kẽm vi lượng, các sản phẩm từ hạt nho… Thực phẩm chức năng có tác dụng thay thế, bổ sung các nội tiết tố ở cả nam và nữ. Ở nam giới, chúng có tác dụng làm tăng sinh lực ở đàn ông. Ở nữ giới, các sản phẩm này có tác dụng hạn chế tối đa các triệu chứng bất lợi về thần kinh, xương khớp… nhất là tăng cường hóc-môn nữ ở những phụ nữ có tuổi, giúp họ sống vui hơn, khỏe hơn, kéo dài tuổi thanh xuân. Tăng cường chính khí, tăng cường miễn dịch, phòng chống ung thư… Ví dụ như các sản phẩm có nguồn gốc từ cúc nhím của Mỹ, sụn và dầu gan cá mập, nấm linh chi, xạ đen, xạ linh, chiết xuất Fucoidan từ tảo nâu… Tác động lên hệ thần kinh, chống stress Bổ sung các vitamin, khoáng chất thiếu hụt cho cơ thể khi cơ thể không được cung cấp đủ các chất này từ nguồn thực phẩm tự nhiên hàng ngày hoặc khi cơ thể suy nhược, hấp thu kém. 1.3. Bản chất, vai trò, các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển thương mại sản phẩm bảo vệ sức khỏe 1.3.1. Bản chất phát triển thương mại sản phẩm bảo vệ sức khỏe Bản chất của phát triển thương mại sản phẩm bảo vệ sức khỏe được thể hiện như sau: 10 - Phát triển thương mại sản phẩm bảo vệ sức khỏe theo chiều rộng: Phát triển thương mại theo hướng gia tăng về quy mô thương mại sản phẩm bảo vệ sức khỏe trong một thời kỳ nhất định. Sự phát triển thương mại về mặt quy mô được thể hiện ở sự tăng lên về số lượng sản phẩm bảo vệ sức khỏe tiêu thụ, sự mở rộng về thị trường và mạng lưới kênh phân phối tiêu thụ. Tuy nhiên sự gia tăng về quy mô thương mại bảo vệ sức khỏe không chỉ đơn thuần là sự tăng lên về số lượng, mà người ta còn quan tâm phát triển thương mại ở sự quy hoạch và hệ thống lại quy mô thương mại sản phẩm bảo vệ sức khỏe sao cho phù hợp với lợi thế của ngành hàng, sản phẩm, của chính doanh nghiệp kinh doanh và phát huy được những lợi thế đó để đạt được hiệu quả trong phát triển thương mại. - Phát triển thương mại sản phẩm bảo vệ sức khỏe theo chiều sâu: Phát triển thương mại biểu hiện ở sự biến đổi về chất lượng thương mại sản phẩm bảo vệ sức khỏe được thể hiện ở việc tăng chất lượng của sản phẩm bảo vệ sức khỏe tham gia hoạt động thương mại và chất lượng hoạt động thương mại.Chất lượng hoạt động thương mại biểu hiện ở tốc độ tăng trưởng sản phẩm cao hay thấp, ổn định hay không ổn định và xu hướng phát triển của nó. Ngoài ra còn thể hiện ở sự dịch chuyển về cơ cấu sản phẩm bảo vệ sức khỏe tiêu thụ, cơ cấu thị trường, các loại hình doanh nghiệp tham gia kinh doanh và các hình thức phân phối sản phẩm. - Phát triển thương mại là tạo ra tính hiệu quả trong hoạt động thương mại: Tính hiệu quả được thể hiện ở các kết quả đạt được mà hoạt động thương mại mang lại cho doanh nghiệp, chính là các chỉ tiêu về lợi nhuận, hiệu quả sử dụng các nguồn lực,…Tuy nhiên, trong phát triển thương mại sản phẩm không chỉ đơn thuần là đạt được các mục tiêu cho doanh ngiệp cũng như toàn ngành đó, mà nó còn hỗ trợ các ngành khác phát triển và đảm bảo kết hợp hài hòa các mục tiêu về kinh tế - xã hội - môi trường, có như vậy phát triển thương mại gas mới bền vững được. Phát triển thương mại sản phẩm phải mang lại các kết quả tích cực cho tổng thể nền kinh tế, xã hội và môi trường, được biểu hiện ở mức đóng góp của thương mại sản phẩm vào GDP của cả nước, đóng góp vào phát triển xã hội (giải quyết việc làm, xóa bỏ cái nghèo, nâng cao chất lượng cuộc sống cho nhân dân, …) và góp phần giảm ô nhiễm môi trường. 11 1.3.2. Vai trò phát triển thương mại sản phẩm bảo vệ sức khỏe Đối với nền kinh tế: Phát triển thương mại sản phẩm bảo vệ sức khỏe làm tăng thu nhập và đóng góp một phần vào tổng mức lưu chuyển hàng hóa dịch vụ và đóng góp vào GDP của cả nước. Từ đó thúc đẩy nền kinh tế tăng trưởng và phát triển. Đối với các doanh nghiệp: Phát triển thương mại sản phẩm bảo vệ sức khỏe là điều kiện để doanh nghiệp tồn tại và phát triển, giúp doanh nghiệp có thể phát triển bền vững và cạnh tranh lành mạnh với các doanh nghiệp khác trên thị trường đầy biến động như hiện năm. Phát triển thương mại tốt là góp phần nâng cao hình ảnh, uy tín của doanh nghiệp, tạo được sự tin cậy, tiếng tăm tốt với các khách hàng. Khi phát triển thương mại sản phẩm tốt cũng góp phần tăng doanh thu cho doanh nghiệp, khai thác tiềm năng thị trường. Đối với xã hội: việc phát triển thương mại sản phẩm bảo vệ sức khỏe sẽ tạo nên công ăn việc làm, tham gia vào quá trình chuyển dịch cơ cấu lao động trong xã hội làm nâng cao đời sống vật chất của con người, đồng thời giúp cho con người tiếp cận đến những sản phẩm tốt, có lợi cho sức khỏe, đem lại giá trị cho người dùng, nâng cao mức sống của con người khi có sức khỏe tốt. 1.3.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển thương mại sản phẩm bảo vệ sức khỏe Các nhân tố bên ngoài doanh nghiệp. Khách hàng: là đối tượng mà doanh nghiệp phục vụ và là yếu tố quyết định đến sự thành công hay thất bại của doanh nghiệp. Bởi vì khách hàng tạo lên thị trường, quy mô của khách hàng tạo nên quy mô của thị trường. Những biến động tâm lí khách hàng thể hiện ở sự thay đổi sở thích, thị yếu, thói quen làm số lượng sản phẩm tăng lên hoặc giảm đi. Một nhân tố đặc biệt quan trọng nữa là mức thu nhập và khả năng thanh toán của khách hàng quyết định lượt tiêu thụ hàng hóa của doanh nghiệp. Khi thu nhập tăng thì nhu cầu tăng và khi thu nhập giảm thì nhu cầu giảm, do vậy doanh nghiệp cần có các chính sách giá, chính sách sản phẩm hợp lí. Số lượng doanh nghiệp hoạt động trong ngành và cường độ cạnh tranh: Số lượng doanh nghiệp trong ngành và các đối thủ ngang sức có tác động rất lớn đến khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp. Nếu doanh nghiệp có quy mô lớn thì khả năng cạnh tranh cũng sẽ cao hơn so với các đối thủ trong ngành. Càng nhiều doanh nghiệp trong ngành thì cơ hội 12