Tài liệu “ kế toán chi phí sản xuất sản phẩm máy biến áp của công ty cổ phần chế tạo điện cơ hà nội.doc

ĐH Thương Mại Khoa Kế toán-Kiểm toán TÓM LƯỢC Sau thời gian thực tập tại Công ty cổ phần Chế tạo Điện cơ Hà Nội, qua công tác điều tra thực tế kết hợp với quá trình nghiên cứu, tìm hiểu về tổ chức kế toán tại công ty, em thấy được những bất cập còn tồn tại trong công tác kế toán chi phí sản xuất sản phẩm tại Công ty cổ phần Chế tạo Điện cơ Hà Nội . Do đó em đã lựa chọn đề tài: “ Kế toán chi phí sản xuất sản phẩm máy biến áp của Công ty cổ phần Chế tạo Điện cơ Hà Nội ” để làm đề tài nghiên cứu luận văn tốt nghiệp. Trong thời gian hoàn thiện, dưới sự dẫn dắt của cô giáo Đoàn Vân Anh cùng với những kiến thức đã tích lũy ,em đã hoàn thành đề tài luận văn theo kết cấu 4 chương như sau: Chương 1:Tổng quan nghiên cứu kế toán chi phí sản xuất trong doanh nghiệp Chương 1 tóm tắt các nội dung về tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu chi phí sản xuất từ đó xác lập, tuyên bố vấn đề trong đề tài cũng như là xác định mục tiêu nghiên cứu,phạm vi nghiên cứu . Chương 2: Một số vấn đề lí luận cơ bản về kế toán chi phí sản xuất. Chương 2: Hệ thống hóa một số nội dung cơ bản về đề tài cần nghiên cứu: khái niệm cơ bản liên quan đến chi phí sản xuất, nêu lên các quy định chuẩn mực kế toán hiện hành và chế độ kế toán hiện hành chi phối kế toán chi phí sản xuất, đánh giá tổng quan tình hình nghiên cứu và xác đinh nội dung cần phân tích. Chương 3:Phương pháp nghiên cứu và thực trạng kế toán chi phí sản xuất sản phẩm máy biến áp tại công ty cổ phần chế tạo Điện cơ Hà Nội. Sử dụng phương pháp phiếu điều tra,phỏng vấn;quan sát thực tế để tìm hiểu tổng quan đặc điểm hoạt động,tổ chức quản lý hoạt động kinh doanh,tổ chức công tác kế toán của công ty;quy trình thực hiện kế toán chi phí sản xuất Luận văn tốt nghiệp Trần Thị Thu Hường-43D2 ĐH Thương Mại Khoa Kế toán-Kiểm toán ;đánhgiá được các nhân tố môi trường ảnh hưởng đến kế toán chi phí và mô tả được khái quát kế toán chi phí sản xuất của công ty trên các góc độ:chứng từ sử dụng,vận dụng tài khoản kế toán,sổ kế toán chi tiết,tổng hợp Chương 4:Các kết luận và giải pháp hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất sản phẩm máy biến áp tại công ty cổ phần chế tạo Điện cơ Hà Nội Từ những kết quả phân tích ,nắm bắt được những ưu và nhược điểm của kế toán chi phí sản để đưa ra quan điểm giải quyết vấn đề ,từ đó đề ra một số giải pháp nhằm hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất tại công ty cổ phần chế tạo Điện cơ Hà Nội. Luận văn tốt nghiệp Trần Thị Thu Hường-43D2 ĐH Thương Mại Khoa Kế toán-Kiểm toán LỜI CÁM ƠN Trong thời gian học tập tại trường Đại Học Thương Mại cho em đã cố gắng học tập và rèn luyện cùng với sự giúp đỡ tận tình của thầy cô và bạn bè. Thầy cô đã tận tâm dạy bảo, trang bị hành trang kiến thức để em có thể tự tin bước vào đời. Kỳ thực tập này chính là khoảng thời gian cuối trên giảng đường đại học, để có được như ngày hôm nay em chân trọng cảm ơn các thầy cô Trường Đại Học Thương Mại đã hết lòng truyền đạt kiến thức và những kinh nghiệm quý báu cho em trong thời gian học tại trường. Qua thời gian thực tập tại Công ty cổ phần Chế tạo Điện cơ Hà Nội,em đã được sự giúp đỡ nhiệt tình của các cô, chú, anh chị trong công ty ,đã tạo điều kiện thuận lợi trong quá trình tìm hiểu thực tế công tác kế toán chi phí sản xuất. Đặc biệt trong thời gian hoàn thành luận văn của mình, em đã nhận được sự chỉ bảo nhiệt tình , cẩn thận của cô giáo PGS.TS Đoàn Vân Anh –Bộ môn Kế toán doanh nghiệp thương mại. Cô đã đưa ra những đóng góp, ý kiến cũng như những lời khuyên quý báu giúp em làm tốt bài luận văn . Qua đây,một lần nữa em muốn gửi lời cảm ơn chân thành nhất tới: - Các thầy cô giáo trong Khoa Kế Toán – Kiểm toán - Cô giáo: PGS.TS.Đoàn Vân Anh đã tận tình hướng dẫn em trong quá trình hoàn thiện đề tài tốt nghiệp. - Các cán bộ nhân viên trong Công ty cổ phần Chế tạo Điện cơ Hà Nội đã hướng dẫn em trong công việc cũng như việc cung cấp cho em các số liệu để hoàn thành luận văn tốt nghiệp. Em xin chân thành cảm ơn! Luận văn tốt nghiệp Trần Thị Thu Hường-43D2 1 ĐH Thương Mại Khoa Kế toán-Kiểm toán CHƯƠNG I:TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI 1.1.Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu Xu hướng toàn cầu hóa nền kinh tế,tự do hóa thương mại cùng với sự phát triển của nền kinh tế thị trường đã mở ra vô số những cơ hội cho mọi thành phần kinh tế hòa nhập vào tiến trình phát triển của toàn xã hội.Tuy nhiên quy luật của nền kinh tế thị trường vô cùng khắc nghiệt,nó sẵn sàng đào thải với những cá thể không theo kịp với nhịp độ phát triển chung.Đứng trước môi trường đầy thách thức,biến động,không chỉ cạnh tranh với các đối thủ trong nước mà còn cạnh tranh với rất nhiều đối thủ nước ngoài,các DN Việt Nam cần phải tìm ra cho mình con đường riêng,những chiến lược kinh doanh,sản xuất phù hợp để tồn tại và phát triển.Và dù là doanh nghiệp nhà nước hay doanh nghiệp tư nhân,doanh nghiệp đang theo đuổi mục đích lợi nhuận hay mục đích phúc lợi thì hiệu quả sản xuất kinh doanh luôn là mục tiêu hướng tới.Xét trên góc độ cụ thể thì biểu hiện của hiệu quả kinh doanh chính là lợi nhuận,là điều kiện để từ đó tái đầu tư mở rộng sản xuất kinh doanh. Để tạo ra lợi nhuận, doanh nghiệp có hai cách lựa chọn: một là tăng doanh thu từ các nguồn, theo cách này doanh nghiệp phải tăng giá bán sản phẩm, tăng sản lượng hàng hóa, thành phẩm bán ra; hai là doanh nghiệp phải tiết kiệm trong sản xuất kinh doanh nhằm giảm chi phí sản xuất kinh doanh từ đó hạ giá thành sản phẩm. Trên thực tế việc tăng giá bán phụ thuộc vào điều kiện khách quan trên thị trường, doanh nghiệp cũng không thể đề ra mức giá quá cao, vì như vậy sẽ làm mất khả năng cạnh tranh , mất thị phần. Lựa chọn duy nhất mà doanh nghiệp có thể thực hiện là giảm chi phí sản xuất. Điều này chỉ có thể thực hiện được khi doanh nghiệp kiểm soát được các chi phí bỏ ra,từ đó thực hiện các biện pháp tiết kiệm chi phí,tối thiểu hóa các chi phí cá Luận văn tốt nghiệp Trần Thị Thu Hường-43D2 2 ĐH Thương Mại Khoa Kế toán-Kiểm toán biệt. Như vậy có thể thấy rằng, chi phí và tiết kiệm chi phi trong sản xuất kinh doanh là vấn đề hàng đầu đóng góp cho sự thành công của doanh nghiệp,việc hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành một cách chính xác,hợp lý là mục tiêu của công tác kế toán,là một công cụ đắc lực cho việc tăng cường quản trị doanh nghiệp trong công cuộc cạnh tranh chiếm lĩnh thị trường. Sau thời gian thực tập tại Công ty cổ phần chế tạo Điện cơ Hà Nội,tìm hiểu sơ bộ tổ chức công tác kế toán tạo công ty,em nhận thấy vẫn còn những vấn đề bất cập trong công tác tập hợp;quản lý chi phí.Mặt khác,do công ty kinh doanh nhiều loại mặt hàng khác nhau và thời gian tìm hiểu hạn chế nên em xin chọn sản phẩm máy biến áp để làm đề tài:”Kế toán chi phí sản xuất máy biến áp tại Công ty cổ phần chế tạo Điện cơ Hà Nội”. 1.2.Đối tương nghiên cứu đề tài - Về mặt lý luận : Nghiên cứu lý luận về kế toán chi phí sản xuất - Về mặt thực tiễn: Tìm hiểu thực trạng công tác kế toán chi phí sản xuất sản phẩm máy biến áp của công ty cổ phần Chế tạo Điện cơ Hà Nội. 1.3.Mục tiêu nghiên cứu đề tài  Về mặt lý luận: Khi nghiên cứu đề tài,em đã tổng hợp lại những kiến thức về chi phí sản xuất kinh doanh như:khái niệm chi phí,vai trò chi phí,phân loại chi phí...Mặt khác,em còn hệ thống hóa nội dung chi phí sản xuất theo chuẩn mực kế toán và chế độ kế toán doanh nghiệp hiện hành.  Về mặt thực tiễn: Khi đi sâu tìm hiểu về hoạt động và công tác tổ chức kế toán chi phí sản xuất ,mục tiêu của việc nghiên cứu đề tài là giúp công ty có được cái nhìn tổng quát,toàn diện về thực trạng kế toán chi phí sản xuất tại công ty.Từ đó tìm ra những nguyên nhân của thực trạng sử dụng chưa hợp lý chi phí sản xuất và đề xuất các giải pháp khắc phục,hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất . Các nhà quản trị một khi đã có cái nhìn đầy đủ ,tổng quát về Luận văn tốt nghiệp Trần Thị Thu Hường-43D2 3 ĐH Thương Mại Khoa Kế toán-Kiểm toán quá trình tập hợp chi phí thì sẽ có các biện pháp thích hợp để giảm thiểu các khoản chi phí không cần thiết,nâng cao được công tác quản lý ở bộ phận sản xuất.Ngoài ra tổ chức tốt được công tác kế toán chi phí sản xuất tạo điều kiện thuận lợi cho việc xác định chính xác hơn chi phí cấu thành nên giá thành sản phẩm,lượng giá trị các yếu tố chi phí đã dịch chuyển vào sản phẩm để từ đó ban lãnh đạo cũng như các nhà quản trị công ty dự toán các khoản chi phí sao cho hợp lý vào kì kế toán tiếp theo. 1.4.Phạm vi nghiên cứu  Thời gian nghiên cứu:Các số liệu để nghiên cứu ,phân tích kế toán chi phí sản xuất được sử dụng trong tháng 2 năm 2011.  Không gian nghiên cứu :Nghiên cứu kế toán chi phí sản xuất:những thực trạng,nguyên nhân và tìm kiếm các giải pháp khắc phục tồn tại trong khâu tập hợp chi phí sản xuất tại Công ty Cổ phần chế tạo Điện cơ Hà Nội.  Nội dung nghiên cứu:Công ty có nhiều sản phẩm đa dạng về quy cách ,chủng loại,tính năng ;hơn nữa quy trình lắp ráp mỗi sản phẩm cũng không giống nhau dẫn đến việc tập hợp chi phí sản xuất sản phẩm là khác nhau.Với đặc điểm đặc thù như vậy,cũng như do thời gian và trình độ có hạn nên em tập trung nghiên cứu kế toán chi phí sản xuất sản phẩm: “Máy biến áp 500 KVA 10*2,5%/ 0,4 KV Yyn-12-TCVN ” sản xuất ở xưởng chế tạo biến thế tại Công ty cổ phần chế tạo Điện cơ Hà Nội. 1.5.Kết cấu luận văn Ngoài lời cảm ơn,kết luận, mục lục,danh mục bảng biểu,danh mục sơ đồ hình vẽ,danh mục từ viết tắt,tài liệu tham khảo,phụ lục,đề tài kết cấu thành 4 chương: Chương 1:Tổng quan nghiên cứu kế toán chi phí sản xuất trong doanh nghiệp Chương 1 tóm tắt các nội dung về tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu chi Luận văn tốt nghiệp Trần Thị Thu Hường-43D2 4 ĐH Thương Mại Khoa Kế toán-Kiểm toán phí sản xuất đối với công tác tính giá thành sản phẩm,với sự thành công của công ty;mục tiêu nghiên cứu về mặt lý thuyết và thực tiễn;không gian ,thời gian,nội dung nghiên cứu trong đề tài luận văn. Chương 2: Một số vấn đề lí luận cơ bản về kế toán chi phí sản xuất. Chương 2: Hệ thống hóa một số nội dung cơ bản về đề tài cần nghiên cứu. Chương 2 gồm 4 phần: - Phần 1:nêu lên khái niệm cơ bản liên quan đến chi phí sản xuất - Phần 2:nêu lên các quy định chuẩn mực kế toán hiện hành và chế độ kế toán hiện hành chi phối kế toán chi phí sản xuất. - Phần 3:tổng quan tình hình nghiên cứu kế toán chi phí sản xuất,tóm tắt lại nội dung,các giải pháp ,kết luận đưa ra từ đó rút ra những ưu ,khuyết trong những nghiên cứu trước đó - Phần 4:nội dung nghiên cứu đề tài kế toán chi phí sản xuất ,bao gồm những vấn đề lý luận và thực tế công ty về chứng từ,sổ sách,tài khoản...mà đề tài tập trung nghiên cứu,trên cơ sở đó nêu khái quát các giải pháp hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất. Chương 3:Phương pháp nghiên cứu và thực trạng kế toán chi phí sản xuất sản phẩm máy biến áp tại công ty cổ phần chế tạo Điện cơ Hà Nội. Sử dụng phương pháp phiếu điều tra,phỏng vấn;quan sát thực tế để tìm hiểu tổng quan đặc điểm hoạt động,tổ chức quản lý hoạt động kinh doanh,tổ chức công tác kế toán của công ty;quy trình thực hiện kế toán chi phí sản xuất:lập chứng từ,luân chuyển chứng từ,ghi sổ kế toán...;đánh giá được các nhân tố môi trường ảnh hưởng đến kế toán chi phí và mô tả được khái quát kế toán chi phí sản xuất của công ty trên các góc độ:chứng từ sử dụng,vận dụng tài khoản kế toán,sổ kế toán chi tiết,tổng hợp Chương 4:Các kết luận và giải pháp hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất sản phẩm máy biến áp tại công ty cổ phần chế tạo Điện cơ Hà Nội Luận văn tốt nghiệp Trần Thị Thu Hường-43D2 5 ĐH Thương Mại Khoa Kế toán-Kiểm toán Sau một thời gian thực tập,nắm bắt được những ưu và nhược điểm của kế toán chi phí sản xuất (về tổ chức hạch toán ban đầu,tài khoản sử dụng...) để đưa ra quan điểm giải quyết vấn đề ,từ đó đề ra một số giải pháp nhằm hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất tại công ty cổ phần chế tạo Điện cơ Hà Nội. Luận văn tốt nghiệp Trần Thị Thu Hường-43D2 6 ĐH Thương Mại Khoa Kế toán-Kiểm toán CHƯƠNG II:MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT 2.1.Những khái niệm cơ bản liên quan của đề tài 2.1.1. Khái niệm chi phí Quá trình hoạt động của doanh nghiệp được xem xét và phân biệt các khoản nêu ở mục(1) và mục (2) như sau: (1)Hàng loạt các trường hợp làm cho nguồn lực tài chính thể hiện dưới hình thái tiền tệ của doanh nghiệp được vận động ra bên ngoài doanh nghiệp như: - Trả tiền xây dựng cơ sở vật chất; - Mua sắm TSCĐ; - Mua vật tư hàng hóa; - Đào tạo cho nhân viên; - Thanh toán tiền cho hoạt động thể thao, văn nghệ trong doanh nghiệp; thanh toán tiền khám chữa bệnh cho nhân viên; đóng góp cho công tác từ thiện, khuyến học; - Nộp phạt do vi phạm pháp luật; - V,v........... (2) Hàng loạt các khoản sau đây phát sinh như: - Tiền lương phải trả cho công nhân viên; - Hao phí máy móc thiết bị; - Lãi vay phải trả; - Giá trị văn phòng phẩm phải tiêu dùng; - Giá trị vốn của hàng hóa đã xuất bán; - V,v......... Điểm khác biệt lớn giữa mục(1) và (2) là: Luận văn tốt nghiệp Trần Thị Thu Hường-43D2 7 ĐH Thương Mại Khoa Kế toán-Kiểm toán Các khoản phát sinh ở mục (2) sẽ dược bù đắp từ doanh thu hoặc thu nhập khác của doanh nghiệp, còn các khoản phát sinh ở mục (1) sẽ được bù đắp bằng các nguồn vốn tương ứng, cụ thể như: - Trả tiền xây dựng cơ sở vật chất, mua sắm: các khoản này gọi là chi đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, mua sắm tài sản cố định, mua vật tư nguyên liệu sẽ được bù đắp bằng nguồn vốn kinh doanh của doanh nghiệp; - Các khoản thanh toán cho hoạt động thể thao, văn nghệ trong doanh nghiệp, khám chửa bệnh cho nhân viên, công tác nhân đạo… , sẽ được bù đắp từ các quỹ chuyên dùng của doanh nghiệp; - Các khoản nộp phạt do vi phạm pháp luật sẽ được bù đắp từ lợi nhuận sau thuế của doanh nghiệp. Vậy qua thực tế so sánh,theo quy dịnh hiện hành về chế độ quản lý tài chính thì: -Tất cả các khoản phát sinh ở mục (1) không phải là chi phí của doanh nghiệp mà là những khoản chi của doanh nghiệp. -Những khoản phát sinh ở mục (2) là chi phí của doanh nghiệp Vậy chi phí trong doanh nghiệp sản xuất là biểu hiện về giá trị của toàn bộ những hao phí về lao động sống và lao động vật hóa mà doanh nghiệp đã thực sự tiêu dùng để phục vụ cho các hoạt động của doanh nghiệp nhằm tạo ra doanh thu và thu nhập khác của doanh nghiệp trong một thời kỳ nhất định Hay chi phí của doanh nghiệp sản xuất bao gồm toàn bộ các khoản chi phí trực tiếp hay gián tiếp liên quan đến hoạt động kinh doanh ở doanh nghiệp và được bù đắp bằng doanh thu và thu nhập khác trong kỳ. 2..2. Khái niệm chi phí sản xuất Có nhiều khái niệm khác nhau về chi phí,có thể kể đến như: Theo chuẩn mực VAS 01:Chi phí là tổng các giá trị làm giảm lợi ích Luận văn tốt nghiệp Trần Thị Thu Hường-43D2 8 ĐH Thương Mại Khoa Kế toán-Kiểm toán kinh tế trong kỳ kế toán dưới hình thức các khoản tiền chi ra, các khoản khấu trừ tài sản hoặc phát sinh các khoản nợ dẫn đến làm giảm vốn chủ sở hữu, không bao gồm khoản phân phối cho cổ đông hoặc chủ sở hữu. Theo Bách khoa toàn thư mở Wkipedia: Chi phí sản xuất là số tiền mà một nhà sản xuất hay doanh nghiệp phải chi ra để mua các yếu tố đầu vào cần thiết cho quá trình sản xuất hàng hóa nhằm mục đích thu lợi nhuận. Theo luật kế toán Việt Nam:Chi phí sản xuất là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ các hao phí về lao động sống,lao động vật hóa và các chi phí cần thiết khác mà doanh nghiệp đã chi ra để tiến hành các hoạt động sản xuất kinh doanh trong một thời kỳ nhất định. 2.1.3. Phân loại chi phí sản xuất Chi phí sản xuất của doanh nghiệp bao gồm nhiều loại với tính chất kinh tế, mục đích,yêu cầu quản lý khác nhau.Để hạch toán đúng đắn CPSX và đáp ứng được nhu cầu quản trị kinh doanh của doanh nghiệp cần phân loại CPSX theo những tiêu thức phù hợp.Có thể phân loại CPSX theo các yếu tố sau: 2.1.3.1.Căn cứ theo nội dung,tính chất kinh tế chi phí Theo cách phân loại này,những chi phí có nội dung kinh tế giống nhau được xếp vào một yếu tố,không phân biệt chi phí đó phát sinh trong lĩnh vực hoạt động sản xuất kinh doanh nào.Toàn bộ CPSX được chia thành các yếu tố: - Chi phí nguyên liệu,vật liệu:Bao gồm toàn bộ chi phí về các loại nguyên liệu,vật liệu chính,vật liệu phụ,nhiên liệu,phụ tùng thay thế dùng cho sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. - Chi phí công nhân:Bao gồm toàn bộ sô tiền công phải trả cho nhân viên,tiền trích BHYT,BHXH và KPCD của nhân viên. Luận văn tốt nghiệp Trần Thị Thu Hường-43D2 9 ĐH Thương Mại Khoa Kế toán-Kiểm toán - Chi phí khấu hao TSCĐ:Bao gồm toàn bộ số trích khấu hao của những TSCĐ dùng cho sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp - Chi phí dịch vụ mua ngoài:Bao gồm toàn bộ sô tiền trả cho các dịch vụ mua ngoài phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp như tiền điện,nước.... - Chi phí khác bằng tiền:Là toàn bộ chi phí khác dùng cho hoạt động sản xuất kinh doanh ngoài các yếu tố chi phí nói trên. Phân loại chi phí theo tiêu thức này cho biết kết cấu,tỷ trọng của từng loại chi phí mà doanh nghiệp đã chi ra để lập bản thuyết minh BCTC,phân tích tình hình hạch toán chi phí cho kỳ sau. 2.1.3.2.Căn cứ theo mục đích,công dụng chi phí - Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp : Chi phí nguyên vật liệu chính, vật liệu phụ,vật liệu sử dụng...để sản xuất sản phẩm - Chi phí nhân công trực tiếp :là chi phí phải trả cho nhân công trực tiếp sản xuất sản phẩm như:tiền lương,các khoản phụ cấp, BHXH,BHYT,KPCĐ trích theo lương. - Chi phí sản xuất chung : Gồm các khoản chi phí ngoại trừ chi phí nguyên vât liệu, chi phí nhân công như:chi phí nhân viên phân xưởng;chi phí khấu hao TSCĐ dùng cho sản xuất... 2.1.3.3. Căn cứ theo mối quan hệ của chi phí với khối lượng sản phẩm sản xuất. Theo tiêu thức này chi phí chia làm 3 loại: - Biến phí:Là những chi phí có sự thay đổi về lượng tương quan tỷ lệ thuận với sự thay đổi của sản phẩm sản xuất trong kỳ. Các chi phí biên đổi nếu tính trên một đơn vị sản phẩm thì lại có tính cố định.Thuộc loại chi phí này có:chi phí NVL,chi phí nhân công... - Định phí:là những chi phí không biến đổi khi mức hoạt động thay đổi, Luận văn tốt nghiệp Trần Thị Thu Hường-43D2 10 ĐH Thương Mại Khoa Kế toán-Kiểm toán nhưng tính trên một đơn vị sản phẩm hoạt động thì chi phí này lại thay đổi.Chi phí này trong doanh nghiệp gồm:chi phí khấu hao TSCĐ,lương nhân viên quản lý... - Chi phí hỗn hợp:là các chi phí mà bản thân nó gồm các yếu tố của đinh phí và biến phí,ở mức hoạt động nhất định chi phí hỗn hợp thể hiện các đặc điểm của chi phí cố định,nếu quá mức đó nó có thể thể hiện đặc tính của biến phí.Chi phí này gồm:chi phí điện thoại,fax.... 2.1.3.4. Căn cứ theo phương pháp tập hợp chi phí và đối tượng chịu chi phí Theo phương pháp phân loại này chi phí bao gồm: - Chi phí trực tiếp:là những CPSX có liên quan trực tiếp đến việc sản xuất ra một loại sản phẩm,một công việc nhất định.Với những chi phí này kế toán có thể căn cứ số liệu từ chứng từ kế toán để ghi trực tiếp cho từng đối tượng chịu chi phí - Chi phí gián tiếp:là những CPSX có liên quan đến việc sản xuất ra nhiều loại sản phẩm nhiều công việc.Đối với những chi phí này kế toán phải tập hợp lại cuối kỳ phân bổ cho các đối tượng liên quan theo tiêu chuẩn nhất định. Phân loại theo phương phấp này giúp xác định phương pháp kế toán tập hợp và phân bổ chi phí cho các đối tượng một cách đúng đắn và hợp lý. 2.1.3.5.Căn cứ theo nội dung cấu thành chi phí Theo cách phân loại này,chi phí được chia thành: - Chi phí đơn nhất:là những chi phí do một yếu tố duy nhất cấu thành.Ví dụ: nguyên liệu chính dùng trong sản xuất,tiền lương công nhân sản xuất - Chi phí tổng hợp:là những chi phí do nhiều yếu tố khác nhau tập hợp lại theo cùng một công dụng.Ví dụ:chi phí sản xuất chung. Cách phân loại này giúp nhận thức đúng vị trí từng loại chi phí trong giá Luận văn tốt nghiệp Trần Thị Thu Hường-43D2 11 ĐH Thương Mại Khoa Kế toán-Kiểm toán thành sản phẩm để tổ chức công tác kế toán thích hợp với từng loại 2.2. Một số lý thuyết nghiên cứu về kế toán CPSX 2.2.1. Quy định của chuẩn mực kế toán chi phối đến kế toán CPSX  Chuẩn mực kế toán 01 quy định chung về các chi phí bao gồm các CPSX, kinh doanh phát sinh trong quá trình hoạt động kinh doanh thông thường của doanh nghiệp và các chi phí khác.Trong đó: - Chi phí sản xuất,kinh doanh phát sinh trong quá trình hoạt động kinh doanh thông thường của doanh nghiệp, như:giá vốn hàng bán, chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp, chi phí lãi tiền vay, và những chi phí liên quan đến hoạt động cho các bên khác sử dụng tài sản sinh ra lợi tức, tiền bản quyền,... Những chi phí này phát sinh dưới dạng tiền và các khoản tương đương tiền, hàng tồn kho, khấu hao máy móc, thiết bị. - Chi phí khác bao gồm các chi phí ngoài các chi phí sản xuất, kinh doanh phát sinh trong quá trình hoạt động kinh doanh thông thường của doanh nghiệp, như chi phí về thanh lý, nhượng bán tài sản cố định, các khoản tiền bị khách hàng phạt do vi phạm hợp đồng,... Chuẩn mực 01 cũng quy định việc ghi nhận chi phí tại các doanh nghiệp: - Chi phí sản xuất, kinh doanh và chi phí khác được ghi nhận trong Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh khi các khoản chi phí này làm giảm bớt lợi ích kinh tế trong tương lai có liên quan đến việc giảm bớt tài sản hoặc tăng nợ phải trả và chi phí này phải xác định được một cách đáng tin cậy. - Các chi phí được ghi nhận trong Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh phải tuân thủ nguyên tắc phù hợp giữa doanh thu và chi phí. - Khi lợi ích kinh tế dự kiến thu được trong nhiều kỳ kế toán có liên quan đến doanh thu và thu nhập khác được xác định một cách gián tiếp thì các chi phí liên quan được ghi nhận trong Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh trên Luận văn tốt nghiệp Trần Thị Thu Hường-43D2 12 ĐH Thương Mại Khoa Kế toán-Kiểm toán cơ sở phân bổ theo hệ thống hoặc theo tỷ lệ. - Một khoản chi phí được ghi nhận ngay vào Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh trong kỳ khi chi phí đó không đem lại lợi ích kinh tế trong các kỳ sau.  Để xác định chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm, doanh nghiệp cần xác định được giá trị hàng tồn kho –dựa theo chuẩn mực kế toán số 02(VAS 02). Theo chuẩn mực này hàng tồn kho được tính theo giá gốc.Trường hợp giá trị thuần có thể thực hiện được thấp hơn giá gốc thì phải tính theo giá trị thuần có thể thực hiện được.  Giá gốc của hàng tồn kho bao gồm:chi phí mua,chi phí chế biến và các chi phí liên quan trực tiếp phát sinh để có được hàng tồn kho ở địa điểm và trạng thái hiện tại  Chi phí chế biến - Chi phí chế biến hàng tồn kho bao gồm những chi phí có liên quan trực tiếp đến sản phẩm sản xuất, như chi phí nhân công trực tiếp, chi phí sản xuất chung cố định và chi phí sản xuất chung biến đổi phát sinh trong quá trình chuyển hóa nguyên liệu, vật liệu thành thành phẩm. - Chi phí sản xuất chung cố định phân bổ vào chi phí chế biến cho mỗi đơn vị sản phẩm được dựa trên công suất bình thường của máy móc sản xuất. Công suất bình thường là số lượng sản phẩm đạt được ở mức trung bình trong các điều kiện sản xuất bình thường. - Chi phí sản xuất chung biến đổi được phân bổ hết vào chi phí chế biến cho mỗi đơn vị sản phẩm theo chi phí thực tế phát sinh.  Chi phí liên quan trực tiếp khác. Chi phí liên quan trực tiếp khác tính vào giá gốc hàng tồn kho bao gồm các Luận văn tốt nghiệp Trần Thị Thu Hường-43D2 13 ĐH Thương Mại Khoa Kế toán-Kiểm toán khoản chi phí khác ngoài chi phí mua và chi phí chế biến hàng tồn kho. Ví dụ, trong giá gốc thành phẩm có thể bao gồm chi phí thiết kế sản phẩm cho một đơn đặt hàng cụ thể. Chuẩn mực 02 cũng quy định việc ghi nhận chi phí hàng tồn kho như  sau: Khi bán hàng tồn kho, giá gốc của hàng tồn kho đã bán được ghi nhận là chi phí sản xuất, kinh doanh trong kỳ phù hợp với doanh thu liên quan đến chúng được ghi nhận. Tất cả các khoản chênh lệch giữa khoản dự phòng giảm giá hàng tồn kho phải lập ở cuối niên độ kế toán năm nay lớn hơn khoản dự phòng giảm giá hàng tồn kho đã lập ở cuối niên độ kế toán năm trước, các khoản hao hụt, mất mát của hàng tồn kho, sau khi trừ (-) phần bồi thường do trách nhiệm cá nhân gây ra, và chi phí sản xuất chung không phân bổ, được ghi nhận là chi phí sản xuất, kinh doanh trong kỳ. Trường hợp khoản dự phòng giảm giá hàng tồn kho được lập ở cuối niên độ kế toán năm nay nhỏ hơn khoản dự phòng giảm giá hàng tồn kho đã lập ở cuối niên độ kế toán năm trước, thì số chênh lệch lớn hơn phải được hoàn nhập ghi giảm chi phí sản xuất, kinh doanh.  Chuẩn mực số 03 và chuẩn mực số 04 quy định và hướng dẫn doanh nghiệp các nguyên tắc và phương pháp kế toán đối với TSCĐ hữu hình –TSCĐ vô hình : chú trọng đến việc xác định giá trị ban đầu , chi phí phát sinh sau khi ghi nhận và khấu hao TSCĐ. Qua đó, doanh nghiệp xác định được số khấu hao của từng kỳ được hạch toán vào chi phí sản xuất.  Đối với TSCĐ hữu hình: Trong quá trình sản xuất của các doanh nghiệp,để hạch toán đầy đủ các chi phí sản xuất thì doanh nghiệp cần phải hạch toán mức khấu hao,hao mòn của TSCĐ trong thời gian sử dụng. Giá trị phải khấu hao của TSCĐ hữu hình được phân bổ một cách có hệ thống trong thời gian sử dụng hữu ích của Luận văn tốt nghiệp Trần Thị Thu Hường-43D2 14 ĐH Thương Mại Khoa Kế toán-Kiểm toán chúng. Phương pháp khấu hao phải phù hợp với lợi ích kinh tế mà tài sản đem lại cho doanh nghiệp. Việc hạch toán các chi phí phát sinh sau ghi nhận ban đầu TSCĐ hữu hình phải căn cứ vào từng trường hợp cụ thể và khả năng thu hồi các chi phí phát sinh sau.  Đối với TSCĐ vô hình Theo chuẩn mực kế toán số 04 quy định : Các chi phí liên quan tới TSCĐ vô hình phải được ghi nhận là CPSX kinh doanh trong kỳ hoặc chi phí trả trước trừ trường hợp chi phí hình thành nguyên giá TSCĐ vô hình . Chi phí khấu hao của TSCĐ vô hình cho từng thời kỳ phải được ghi nhận là chi phí hoạt động sản xuất, kinh doanh, trừ khi chi phí đó được tính vào trị giá của tài sản khác. Giá trị khấu hao của TSCĐ vô hình được phân bổ một cách có hệ thống trong suốt thời gian sử dụng hữu ích ước tính hợp lý của nó. Thời gian tính khấu hao của TSCĐ vô hình tối đa là 20 năm. Việc trích khấu hao được bắt đầu từ khi đưa TSCĐ vô hình vào sử dụng. 2.2.2. Quy định của chế độ kế toán hiện hành về kế toán CPSX 2.2.2.1. Đối tượng tập hợp chi phí sản xuất Chi phí sản xuất trong doanh nghiệp bao gồm nhiều loại với nội dung kinh tế,công dụng ,phát sinh ở nhiều địa điểm khác nhau. Mục đích của việc bỏ ra chi phí là tạo ra sản phẩm. Do đó các chi phí phát sinh cần được tập hợp theo những yếu tố khoản mục và giới hạn phạm vị nhất định để phục vụ cho việc tính giá thành sản phẩm. Xác định đối tượng tập hợp chi phí sản xuất là khâu đầu tiên, cần thiết cho công tác kế toán chi phí sản xuất. Doanh nghiệp chỉ có thể tổ chức tốt công tác kế toán chi phí sản xuất nếu xác định đối tượng tập hợp chi phí sản xuất phù hợp với đặc điểm sản xuất, yêu cầu quản lý chi phí sản xuất của doanh nghiệp. Đối tượng tập hợp chi phí sản xuất phải phù hợp với tình hình đặc điểm Luận văn tốt nghiệp Trần Thị Thu Hường-43D2 15 ĐH Thương Mại Khoa Kế toán-Kiểm toán hoạt động sản xuất,đặc điểm quy trình công nghệ và đáp ứng được yêu cầu quản lý chi phí của doanh nghiệp. Từ những căn cứ trên,đối tượng tập hợp chi phí sản xuất có thể là: từng phân xưởng, bộ phận, đội sản xuất hoặc toàn doanh nghiệp, từng giai đoạn công nghệ hoặc toàn bộ quy trình công nghệ, từng sản phẩm, đơn đặt hàng…. Tập hợp chi phí sản xuất theo đúng đối tượng có tác dụng tốt cho việc tăng cường quản lý sản xuất,hạch toán nội bộ cũng như quá trình tính giá thành kịp thời, chính xác. 2.2.2.2. Phương pháp tập hợp chi phí sản xuất Trong quá trình sản xuất sản phẩm , doanh nghiệp thường phát sinh nhiều loại chi phí sản xuất khác nhau. Những chi phí này có thể liên quan đến một hay nhiều đối tượng tập hợp chi phí. Để tập hợp chi phí sản xuất hợp lý, đúng đắn chúng ta có thể sử dụng một trong hai phương pháp:  Phương pháp ghi trực tiếp: là phương pháp áp dụng khi chi phí sản xuất có quan hệ trực tiếp với từng đối tượng tập hợp chi phí riêng biệt. Phương pháp này đòi hỏi phải tổ chức ghi chép ban đầu theo đúng đối tượng, trên cơ sở đó kế toán tập hợp số liệu theo từng đối tượng liên quan, ghi trực tiếp vào sổ kế toán theo đúng đối tượng. Phương pháp này đảm bảo việc hạch toán chi phí sản xuất chính xác.  Phương pháp phân bổ gián tiếp: là phương pháp áp dụng khi chi phí sản xuất có liên quan với nhiều đối tượng tập hợp chi phí sản xuất mà không thể tổ chức việc ghi chép ban đầu riêng rẽ theo từng đối tượng được. Theo phương pháp này, doanh nghiệp phải tổ chức ghi chép ban đầu cho các chi phí sản xuất theo địa điểm phát sinh chi phí để kế toán tập hợp chi phí. Sau đó phải chọn tiêu thức phân bổ để tính toán, phân bổ chi phí sản xuất đã tập hợp cho các đối tượng có liên quan một cách hợp lý nhất . Quá trình phân bổ gồm 2 bước: Luận văn tốt nghiệp Trần Thị Thu Hường-43D2 16 ĐH Thương Mại Khoa Kế toán-Kiểm toán - Bước 1 : Xác định hệ số phân bổ (H): Tổng số chi phí cẩn phân bổ Hệ số phân bổ chi phí = Tổng tiêu thức phân bổ - Bước 2: Tính số chi phí phân bổ cho từng đối tượng: Chi phí phân bổ cho = từng đối tượng Tiêu thức phân bổ x Hệ số phân bổ chi phí. của từng đối tượng 2.2.2.3. Quy định chế độ về các khoản mục kế toán chi phí sản xuất  Kế toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp là những chi phí về NVL chính,NVL phụ,nhiên liêu,....được xuất dùng trực tiếp cho việc chế tạo sản phẩm hay thực hiện dịch vụ. * Chứng từ sử dụng: -Hóa đơn bán hàng thông thường,hóa đơn GTGT do bên bán lập,đây là chứng từ phát sinh từ bên ngoài doanh nghiệp,được sử dụng trong trường hợp doanh nghiệp mua vật tư,công cụ,...sử dụng trực tiếp cho sản xuất kinh doanh.Hóa đơn được lập thành 2 liên:một liên chuyển cho bên mua,một liên chuyển cho bộ phận kế toán để ghi sổ. -Phiếu xuất kho:do các bộ phận sản xuất hoặc quản lý xin lĩnh,hoặc khi doanh nghiệp có nhu cầu sử dụng NVL,CCDC thì bộ phận kho sẽ lập phiếu thành 3 liên:liên 1 do bộ phận lập phiếu giữ lại;liên 2 thủ kho giữ để ghi vào thẻ kho sau đó chuyển cho kế toán để kế toán ghi vào cột đơn giá, cột thành tiền và ghi vào sổ kế toán;liên 3 do người nhận vật tư,công cụ giữ lại để theo dõi ở bộ phận sử dụng. - Giấy đề nghị tạm ứng; Luận văn tốt nghiệp Trần Thị Thu Hường-43D2 17 ĐH Thương Mại Khoa Kế toán-Kiểm toán -V,v.... *Tài khoản sử dụng: Tài khoản 621:”Chi phi nguyên vật liệu trực tiếp”:dùng để tập hợp chi phí NVL phát sinh trong kỳ.Kết cấu tài khoản: Bên nợ: -Trị giá nguyên vật liệu xuất dùng trực tiếp cho sản xuất kinh doanh trong kỳ Bên có: - Trị giá nguyên vật liệu sử dụng không hết được nhập lại kho -Kết chuyển nguyên vật liệu trực tiếp vượt trên mức bình thường vào TK 632 -Kết chuyển hoặc phân bổ trị giá nguyên vật liệu thực sử dụng cho sản xuất kinh doanh trong kỳ vào các tài khoản có liên quan để tính giá thành sản phẩm. Tài khoản 621 không có số dư cuối kỳ. *Trình tự hạch toán - Sơ đồ 1.1 Trường hợp 1:Doanh nghiệp hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp kê khai thường xuyên - Khi xuất kho NVL sử dụng cho sản xuất,căn cứ vào phiếu xuất kho ,kế toán ghi nhận trị giá NVL xuất kho đồng thời ghi vào bên nợ TK 621 và bên có TK 152. - Khi mua NVL đưa thẳng vào sản xuất: + Trường hợp doanh nghiệp tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ,NVL sử dụng cho sản xuất thuộc diện chịu thuế GTGT,căn cứ vào hóa đơn GTGT .kế toán phản ánh trị giá NVL chưa thuế GTGT vào bên nợ TK 621,đồng thời phản ánh phần thuế GTGT được khấu trừ vào bên nợ của TK 133 và phản ánh vào bên có của các tài khoản thanh toán có liên quan Luận văn tốt nghiệp Trần Thị Thu Hường-43D2