Tài liệu Hoàn thiện môi trường đầu tư để thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài tại tỉnh thanh hóa.

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- ĐỖ THỊ HƯƠNG HOÀN THIỆN MÔI TRƯỜNG ĐẦU TƯ ĐỂ THU HÚT ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI TẠI TỈNH THANH HÓA LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƯƠNG TRÌNH ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG HÀ NỘI - 2016 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- ĐỖ THỊ HƯƠNG HOÀN THIỆN MÔI TRƯỜNG ĐẦU TƯ ĐỂ THU HÚT ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI TẠI TỈNH THANH HÓA Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 60 34 04 10 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƯƠNG TRÌNH ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN TRÚC LÊ HÀ NỘI - 2016 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu do tôi thực hiện dưới sự hướng dẫn của thầy giáo hướng dẫn khoa học. Các số liệu và trích dẫn được sử dụng trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và đáng tin cậy từ thực tế nghiên cứu. MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU ................................................................................................................ 6 CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ MÔI TRƢỜNG ĐẦU TƢ KINH DOANH ĐỂ THU HÚT ĐẦU TƢ TRỰC TIẾP NƢỚC NGOÀI. ....................Error! Bookmark not defined. 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu. .............. Error! Bookmark not defined. 1.2. Một số vấn đề lý luận về môi trƣờng đầu tƣ để thu hút vốn đầu tƣ nƣớc ngoài ................................................................. Error! Bookmark not defined. 1.2.1. Khái niệm môi trường đầu tư.............. Error! Bookmark not defined. 1.2.2 Các yếu tố cấu thành............................ Error! Bookmark not defined. 1.2.3. Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) ..... Error! Bookmark not defined. 1.3. Mối tƣơng quan giữa môi trƣờng đầu tƣ với khả năng thu hút FDI .. Error! Bookmark not defined. 1.3.1. Vai trò của môi trường đầu tư với thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài ....................................................................... Error! Bookmark not defined. 1.3.2. Ảnh hưởng của môi trường đầu tư tới thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài.............................................................. Error! Bookmark not defined. 1.4. Kính nghiệm về cải thiện môi trƣờng đầu tƣ của một số địa phƣơng ở Việt Nam .................................................................. Error! Bookmark not defined. 1.4.1. Kinh nghiệm của tỉnh Vĩnh Phúc ........ Error! Bookmark not defined. 1.4.2. Kinh nghiệm của Đà Nẵng ................... Error! Bookmark not defined. 1.4.3. Kinh nghiệm của Hải Phòng ................ Error! Bookmark not defined. 1.4.4. Bài học kinh nghiệm cho Thanh Hóa .... Error! Bookmark not defined. CHƢƠNG 2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.......Error! Bookmark not defined. 2.1. Thu thập dữ liệu ........................................ Error! Bookmark not defined. 2.1.1 Số liệu thứ cấp: .................................... Error! Bookmark not defined. 2.1.2 Số liệu sơ cấp: ...................................... Error! Bookmark not defined. 2.2. Phƣơng pháp phân tích.............................. Error! Bookmark not defined. CHƢƠNG 3. PHÂN TÍCH VÀ ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG MÔI TRƢỜNG ĐẦU TƢ KINH DOANH TRONG THU HÚT ĐẦU TƢ TRỰC TIẾP NƢỚC NGOÀI TỈNH THANH HÓA GIAI ĐOẠN 2011-2015. ........Error! Bookmark not defined. i 3.1. Giới thiệu tổng quan về tỉnh Thanh Hóa .. Error! Bookmark not defined. 3.1.1. Vị trí địa lý và điều kiện tự nhiên........ Error! Bookmark not defined. 3.1.2. Tình hình phát triển kinh tế-xã hội: .... Error! Bookmark not defined. 3.2. Hoạt động quản lý nhà nƣớc trong cải thiện môi trƣờng đầu tƣ kinh doanh của tỉnh Thanh Hóa .......................................... Error! Bookmark not defined. 3.2.1. Về công tác quy hoạch và xây dựng các cơ chế, chính sách ....... Error! Bookmark not defined. 3.2.2. Về đào tạo, phát triển nguồn nhân lực và nâng cao trách nhiệm của cán bộ, công chức ......................................... Error! Bookmark not defined. 3.2.3. Về cải cách hành chính ....................... Error! Bookmark not defined. 3.2.4. Hoạt động đối ngoại, vận động xúc tiến đầu tư và huy động vốn đầu tư phát triển ................................................... Error! Bookmark not defined. 3.2.5. Về công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng ... Error! Bookmark not defined. 3.2.6. Về cung cấp thông tin, đảm bảo môi trường an ninh, trật tự ...... Error! Bookmark not defined. 3.2.7. Về nâng cao chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh ... Error! Bookmark not defined. 3.3. Kết quả hoạt động thu hút đầu tƣ của tỉnh Thanh Hóa .. Error! Bookmark not defined. 3.3.1. Tình hình thu hút vôn đầu tư nước ngoài .......... Error! Bookmark not defined. 3.3.2. Đánh giá môi trường đầu tư từ phía doanh nghiệp: Error! Bookmark not defined. 3.4. Đánh giá tồn tại, hạn chế và nguyên nhân Error! Bookmark not defined. 3.4.1. Tồn tại, hạn chế................................... Error! Bookmark not defined. 3.4.2. Nguyên nhân của tồn tại, hạn chế ...... Error! Bookmark not defined. CHƢƠNG 4. GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN MÔI TRƢỜNG ĐẦU TƢ KINH DOANH ĐỂ THU HUT FDI TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH THANH HOÁ TRONG THỜI GIAN TỚI ...........................................Error! Bookmark not defined. 4.1. Mục tiêu và phƣơng hƣớng hoàn thiện môi trƣờng đầu tƣ kinh doanh: .......................................................................... Error! Bookmark not defined. 4.1.1. Mục tiêu tổng quát .............................. Error! Bookmark not defined. 4.1.2. Mục tiêu cụ thể .................................... Error! Bookmark not defined. 4.2. Các giải pháp hoàn thiện môi trƣờng đầu tƣ của tỉnh Thanh Hóa ..... Error! Bookmark not defined. 4.2.1.Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức và thay đổi cách tiếp cận về môi trường kinh doanh ............... Error! Bookmark not defined. 4.2.2. Rà soát, hoàn chỉnh công tác quy hoạch: .......... Error! Bookmark not defined. 4.2.3. Đẩy mạnh cải cách hành chính........... Error! Bookmark not defined. 4.2.4. Hoàn thiện chính sách về đất đai........ Error! Bookmark not defined. 4.2.5. Tăng cường đối thoại với doanh nghiệp ............ Error! Bookmark not defined. 4.2.6. Xây dựng chính sách hỗ trợ doanh nghiệp ........ Error! Bookmark not defined. 4.2.7. Đầu tư kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội.............. Error! Bookmark not defined. 4.2.8. Phát triển nguồn nhân lực, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội ....................................................................... Error! Bookmark not defined. 4.3. Các đề xuất, kiến nghị : ............................. Error! Bookmark not defined. KẾT LUẬN....................................................................Error! Bookmark not defined. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................ 9 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT CNH : Công nghiệp hóa ĐTNN : Đầu tƣ nƣớc ngoài FDI : Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài GDP : Tổng sản phẩm quốc nội HĐH : Hiện đại hóa HĐND : Hội đồng Nhân dân PCI : Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh UBND : Ủy ban nhân dân XHCN : Xã hội chủ nghĩa DANH MỤC BẢNG TÊN BẢNG STT 1 Bảng 2.1. Chỉ số cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) của Thanh Hóa Giai đoạn 2011-2015 TRANG 52 2 Bảng 2.2. Đánh giá về chất lƣợng các dịch vụ công ích 57 3 Bảng 2.3. Đánh giá các nhân tố môi trƣờng đầu tƣ (tỷ lệ %) 58 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của Đề tài Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài (FDI) là nguồn lực quan trọng của nền kinh tế Việt Nam, cùng với nguồn lực trong nƣớc tạo nên sức mạnh tổng hợp để thực hiện mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc, góp phần tái cơ cấu nền kinh tế, tăng năng lực sản xuất của một số ngành, nâng cao trình độ quản lý kinh tế, quản trị doanh nghiệp và thúc đẩy hội nhập kinh tế quốc tế. Trong những năm qua, tình hình kinh tế xã hội Thanh Hoá có nhiều chuyển biến tích cực; tốc độ tăng trƣởng kinh tế hàng năm luôn đạt hai con số, năm sau cao hơn năm trƣớc và bình quân hàng năm giai đoạn 2011-2015 đạt 11,4%, tuy chƣa đạt mục tiêu kế hoạch (17-18%) nhƣng cao hơn giai đoạn trƣớc (11,3%) và gấp 2 lần bình quân cả nƣớc (khoảng 5,7%). Cơ cấu trong nội bộ các ngành kinh tế có sự chuyển dịch theo hƣớng khai thác tốt hơn tiềm năng, lợi thế của từng vùng, địa phƣơng để nâng cao hiệu quả sản xuất và gắn với nhu cầu thị trƣờng. Kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội đƣợc tăng cƣờng; các đô thị từng bƣớc đƣợc chỉnh trang, mở rộng, khang trang hơn; bộ mặt nông thôn, miền núi có nhiều đổi mới; các hoạt động văn hóa, xã hội có nhiều tiến bộ và từng bƣớc đƣợc xã hội hóa, đời sống vật chất và mức hƣởng thụ văn hoá, tinh thần của nhân dân có nhiều cải thiện. Đóng góp vào những thành tựu trên của Thanh Hoá trong thời gian qua, có vai trò hết sức quan trọng của các doanh nghiệp FDI trên địa bàn tỉnh; nhất là những đóng góp về tăng trƣởng, chuyển dịch cơ cấu kinh tế; giải quyết việc làm, thu ngân sách,…Công tác quản lý nhà nƣớc về FDI của tỉnh có nhiều chuyển biến tích cực; tỉnh Thanh Hóa đã tập trung thực hiện các giải pháp nâng cao hiệu lực quản lý nhà nƣớc không chỉ là giảm thiểu thủ tục hành chính, mà quan trọng hơn là tạo lập môi trƣờng hấp dẫn đối với nhà đầu tƣ và doanh nghiệp FDI, thiết lập cơ chế quản lý năng động với đội ngũ cán bộ có đạo đức nghề nghiệp và năng lực chuyên môn. Tuy nhiên, môi trƣờng đầu tƣ và công tác thu hút, quản lý FDI thời gian qua vẫn còn nhiều hạn chế cần đƣợc khắc phục để cải thiện mạnh mẽ môi trƣờng đầu tƣ, nâng cao hiệu lực quản lý nhà nƣớc về FDI trên địa bàn tỉnh trong thời gian tới. Để làm rõ các vấn đề lý luận về môi trƣờng đầu tƣ, FDI, nhất là các yếu tố tác động đến môi trƣờng đầu tƣ thu hút FDI; đồng thời đánh giá đúng thực trạng môi trƣờng đầu tƣ của tỉnh, phân tích xác định, làm rõ các yếu tố tác động đến môi trƣờng đầu tƣ; từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện môi trƣờng đầu tƣ để thu hút FDI, đáp ứng mục tiêu phát triển kinh tế xã hội của tỉnh trong thời gian tới là thực sự cần thiết. Từ những lý do trên nên tôi lựa chọn Đề tài "Hoàn thiện môi trường đầu tư kinh doanh để thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài tại tỉnh Thanh Hoá" làm luận văn thạc sĩ quản lý kinh tế tại Trƣờng Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội. 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 2.1.Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu sẽ tập trung phân tích những yếu tố chủ yếu tác động đến môi trƣờng đầu tƣ kinh doanh sẽ ảnh hƣởng đến thu hút đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài tỉnh Thanh Hóa giai đoạn 2011 - 2015, trên cơ sở đó sẽ đƣa ra những giải pháp hoàn thiện môi trƣờng đầu tƣ theo hƣớng tăng cƣờng thu hút, quản lý nguồn vốn FDI trên địa bàn tỉnh trong thời gian tới. 2.1. Nhiệm vụ nghiên cứu - Hệ thống hóa và làm rõ các vấn đề lý luận và thực tiễn về môi trƣờng đầu tƣ để thu hút, quản lý nhà nƣớc về FDI trong đó bao gồm các yếu tố tác động đến quản lý, các khâu trong quản lý. - Phân tích và đánh giá đúng thực trạng môi trƣờng đầu tƣ để thu hút FDI trên địa bàn tỉnh Thanh Hoá giai đoạn 2011 - 2015. Phân tích, làm rõ những điểm mạnh, điểm yếu; cơ hội và thách thức của môi trƣờng đầu tƣ ở Thanh Hoá. - Khuyến nghị, đề xuất một số giải pháp nâng cao công tác quản lý FDI DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Vũ Đình Ánh (2012), Chống chuyển giá và một số vấn đề tài chính liên quan đến FDI, Hội thảo Giải pháp thúc đẩy và nâng cao chất lƣợng dòng vốn Đầu tƣ nƣớc ngoài vào Việt Nam, Chuyên gia Kinh tế. 2. Nguyễn Trần Bạt (2012), Thu hút đầu tư nước ngoài ở Việt Nam, Hội thảo Giải pháp thúc đẩy và nâng cao chất lƣợng dòng vốn Đầu tƣ nƣớc ngoài vào Việt Nam, Chủ tịch, Tổng Giám đốc Investconsult Group. 3. Cục Đầu tƣ nƣớc ngoài (2012), Đổi mới công tác xúc tiến đầu tư, Hội thảo Giải pháp thúc đẩy và nâng cao chất lƣợng dòng vốn Đầu tƣ nƣớc ngoài vào Việt Nam, Bộ Kế hoạch và Đầu tƣ. 4. Cục Thống kê Thanh Hóa, Niên giám thống kê năm 2011, 2012, 2013, 2014, 2015. 5. Đỗ Nhất Hoàng (2012), Nhìn lại FDI sau 25 năm thực hiện - Những vấn đề đặt ra, Hội thảo Giải pháp thúc đẩy và nâng cao chất lƣợng dòng vốn Đầu tƣ nƣớc ngoài vào Việt Nam, Cục trƣởng Cục Đầu tƣ nƣớc ngoài, Bộ Kế hoạch và Đầu tƣ. 6. Khổng Văn Thắng và Trịnh Bích Toàn (2013), Cải cách Thủ tục hành chính động lực thu hút đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài tại tỉnh Bắc Ninh, Tạp chí Khoa học Trƣờng Đại học Cần Thơ số 27 (2013), trang 111-116. 7. Bùi Mạnh Hà (2014), Môi trƣờng thu hút vốn đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài ở tỉnh Vĩnh Phúc, Luận văn thạc sĩ Quản lý kinh tế của Trƣờng ĐHKTĐHQGHN. 8. Bùi Thị Tuyết Anh (2014), Hoàn thiện môi trƣờng đầu tƣ nhằm tăng cƣờng thu hút đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài ở Hải Phòng, Luận văn thạc sĩ Kinh tế chính trị của Trƣờng ĐHKT-ĐHQGHN 9. Nghị quyết số 103/NQ-CP ngày 29/8/2013 của Chính phủ về định hƣớng nâng cao hiệu quả thu hút và quản lý đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài trong thời gian tới. 10. Nghị quyết 02 ngày 27/6/2011 của BCH Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa về tăng cƣờng sự lãnh đạo của Đảng về cải thiện môi trƣờng đầu tƣ kinh doanh giai đoạn 2011-2015. 11. Điều chỉnh Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế xã hội, quốc phòng, an ninh của tỉnh Thanh Hóa đến 2020. 12. Bùi Tất Thắng (2012), Vị trí của FDI trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội Việt Nam đến 2020, Hội thảo Giải pháp thúc đẩy và nâng cao chất lƣợng dòng vốn Đầu tƣ nƣớc ngoài vào Việt Nam, Viện Chiến lƣợc phát triển, Bộ Kế hoạch và Đầu tƣ. 13. TS. Phan Hữu Thắng (2012), Lợi thế và thách thức của môi trường đầu tư Việt Nam trong thu hút FDI, Hội thảo Giải pháp thúc đẩy và nâng cao chất lƣợng dòng vốn Đầu tƣ nƣớc ngoài vào Việt Nam, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Đầu tƣ nƣớc ngoài, CFIS Vietnam, Trƣờng Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội. 14. Luật Đầu tƣ năm 2014. 15. Nguyễn Mại (2012), Định hướng và giải pháp nâng cao chất lượng FDI tại Việt Nam, Hội thảo Giải pháp thúc đẩy và nâng cao chất lƣợng dùng vốn Đầu tƣ nƣớc ngoài vào Việt Nam, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Đầu tƣ nƣớc ngoài. 16. Mark Gillin (2013), Môi trường đầu tư tại Việt Nam, Kỷ yếu Hội nghị 25 năm thu hút đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài ở Việt Nam, trang 198204. 17. Chu Thị Kim Loan, Trần Hữu Cƣờng, Nguyễn Hùng Anh (2010), Một số giải pháp nhằm cải thiện môi trường đầu tư vào nông nghiệp của Hà Nội, Tạp chí Khoa học và Phát triển, Học viện Nông nghiệp Việt Nam, tập 8, số 3, trang 549 - 558. 18. Ban Xúc tiến và Hỗ trợ đầu tƣ tỉnh Vĩnh Phúc (2016), Kết quả thu hút đầu tƣ trực tiếp tỉnh Vĩnh Phúc năm 2015, truy cập tại http://www.ipavinhphuc.vn/tin-vinh-phuc/ket-qua-thu-hut-dau-tu-truc-tieptinh-vinh-phuc-nam-2015 lúc 14h00 ngày 15/7/2016. 19. Vũ Chí Lộc (1997), Giáo trình đầu tư nước ngoài, Nxb Giáo dục, Hà Nội 20. Ngân hàng thế giới (2006), Báo cáo phát triển thế giới 2005 – Môi trường đầu tư tốt hơn cho mọi người, Nxb Văn hóa – thông tin, Hà Nội.