Tài liệu Hoàn thiện kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm tại công ty cổ phần đầu tư dịch vụ và tm phương đông

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp 1 NÓI ÐẦU Sự chuyển đổi của nền kinh tế nước ta trong những năm gần đây đã tác động mạnh mẽ đến quá trình sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp. Cùng với điều kiện đổi mới cơ chế quản lý kinh tế, nền kinh tế nước ta hiện nay là nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần, với chủ trương mở rộng quan hệ hàng hoá trên thị trường. Kinh tế nước ta không ngừng tăng trưởng và phát triển trong gần hai thập kỷ đổi mới vừa qua. Hiện nay, hàng may mặc là một trong những mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam ra thị trường khu vực và thế giới và cũng là một trong các mặt hàng thế mạnh chủ lực của Việt Nam trong quá trình hội nhập và phát triển.Việt Nam có thêm nhiều cơ hội để phát triển ngành dệt may của mình nhưng cũng gặp phải không ít thách thức, điều này đòi hỏi các doanh nghiệp dệt may của Việt Nam phải không ngừng nỗ lực và phấn đấu để tìm ra hướng đi riêng cho mình, khẳng định được thương hiệu dệt may Việt Nam trên trường quốc tế. Tuy nhiên, với sự cạnh tranh gay gắt trên thị trường, không phải doanh nghiệp nào cũng đứng vững.Có những doanh nghiệp rất thành công, nhưng cũng có không ít những doanh nghiệp sau một thời gian hoạt động cầm chừng thua lỗ nhiều dẫn đến phá sản, giải thể. Ðể quản lý và kinh doanh có hiệu quả, kế toán đã trở thành một công cụ rất đắc lực không thể thiếu trong các doanh nghiệp cũng như trong việc quản lý kinh tế của Nhà nước. Ðối với Nhà nước, kế toán là công cụ quan trọng để tính toán, xây dựng và kiểm tra việc chấp hành thực hiện ngân sách của Nhà nước để quản lý nền kinh tế quốc dân. Ðối với các doanh nghiệp, kế toán là công cụ để điều hành, quản lý các hoạt động kinh tế, tính toán, kiểm tra, bảo vệ, sử dụng tài sản, tiền vốn nhằm đảm bảo quyền chủ động trong sản xuất kinh doanh và chủ động về tài chính. Nguyễn Thị Thanh Hoà Lớp: KT2 - K06 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp 2 Sau một thời gian ngắn tìm hiểu thực tập tại Công ty cổ phần đầu tư dịch vụ và TM Phương Đông, em đã chọn đề tài “Hoàn thiện kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm tại Công ty cổ phần đầu tư dịch vụ và TM Phương Đông” cho chuyên đề thực tập tốt nghiệp của mình.. Ngoài lời nói đầu và kết luận, Chuyên đề thực tập tốt nghiệp của em bao gồm có 2 phần như sau: PHẦN I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI DOANH NGHIỆP PHẦN II: THỰC TRẠNG KẾ TOÁN TẬP HỢP CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI CÔNG TY Cổ PHầN ĐầU TƯ DịCH Vụ VÀ TM PHƯƠNG ĐÔNG PHẦN III: MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI CÔNG TY Cổ PHầN ĐầU TƯ DịCH Vụ VÀ TM PHƯƠNG ĐÔNG Do thời gian thực tập có hạn, Chuyên đề thực tập tốt nghiệp của em không thể tránh khỏi những thiếu sót. Em rất mong có được sự nhận xét góp của các thầy, cô giáo cũng như tập thể cán bộ công nhân viên Công ty cổ phần đầu tư dịch vụ và TM Phương Đông để chuyên đề của em được hoàn thiện hơn nữa. Nguyễn Thị Thanh Hoà Lớp: KT2 - K06 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp 3 PhÇn I: C¬ së lý luËn vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt 1. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt: 1.1.1. Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt: §Ó cã thÓ tiÕn hµnh ho¹t ®éng SXKD, doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè c¬ b¶n: lao ®éng, t liÖu lao ®éng vµ ®èi tîng lao ®éng, muèn vËy doanh nghiÖp ph¶i bá ra nh÷ng chi phÝ nh: chi phÝ NVL, chi phÝ nh©n c«ng, chi phÝ vÒ sö dông nhµ xëng, m¸y mãc ... Trªn c¬ së ®ã ta cã thÓ ®a ra kh¸i niÖm vÒ CPSX nh sau: Chi phÝ s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ vµ c¸c chi phÝ kh¸c mµ doanh nghiÖp ph¶i chi ra ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng SXKD trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. 1.2. Ph©n lo¹i CPSX kinh doanh: Chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp cã thÓ ®îc ph©n chia theo nhiÒu tiªu thøc kh¸c nhau nh»m ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp 1.2.1. Ph©n lo¹i chi phÝ theo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ: Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, CPSX bao gåm nh÷ng yÕu tè sau: Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu; Chi phÝ nh©n c«ng; Chi phÝ khÊu hao TSC§; Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi. C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp doanh nghiÖp lËp ®îc B¸o c¸o CPSX theo yÕu tè chi phÝ, lËp ®îc c¸c dù to¸n, kÕ ho¹ch cung øng vËt t nh»m ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng SXKD t¹i tÊt c¶ c¸c kh©u trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp . 1.2.2. Ph©n lo¹i CPSX theo c«ng dông, môc ®Ých cña chi phÝ: Theo tiªu chuÈn ph©n lo¹i nµy, CPSX bao gåm 5 kho¶n môc: Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp; Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp; Chi phÝ s¶n xuÊt chung; Chi phÝ b¸n hµng; Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. C¸ch ph©n lo¹i nµy ®îc sö dông réng r·i t¹i c¸c doanh nghiÖp nh»m phôc vô cho viÖc x©y dùng hÖ thèng c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm, dÞch vô vµ tËp hîp chi phÝ s¶n xu©t kinh doanh trong kú. 1.2.3.Ph©n lo¹i CPSX theo quan hÖ víi khèi lîng s¶n phÈm: Theo tiªu thøc ph©n lo¹i nµy, CPSX ®îc chia thµnh hai lo¹i: Chi phÝ kh¶ biÕn (biÕn phÝ); Chi phÝ bÊt biÕn (®Þnh phÝ). C¸ch ph©n lo¹i nµy cã ý nghÜa rÊt quan träng trong viÖc lËp dù to¸n chi phÝ, phôc vô cho viÖc ph©n tÝch chi phÝ vµ c«ng t¸c qu¶n trÞ kÕ to¸n. Nguyễn Thị Thanh Hoà Lớp: KT2 - K06 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp 4 1.2.4.Ph©n lo¹i CPSX theo mèi quan hÖ víi ®èi tîng chÞu chi phÝ: Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, CPSX ®îc ph©n chia thµnh: Chi phÝ trùc tiÕp vµ chi phÝ gi¸n tiÕp. C¸ch ph©n lo¹i nµy cã ý nghÜa quan träng ®èi víi viÖc x¸c ®Þnh ph¬ng ph¸p tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ cho c¸c ®èi tîng chÞu chi phÝ mét c¸ch ®óng ®¾n vµ hîp lý. 1.2.5.Ph©n lo¹i CPSX theo chøc n¨ng SXKD: Theo tiªu chuÈn ph©n lo¹i nµy, chi phÝ ®îc chia thµnh: Chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm; Chi phÝ tiªu thô s¶n phÈm; Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. C¸ch ph©n lo¹i nµy nh»m môc ®Ých x¸c ®Þnh gi¸ thµnh c«ng xëng vµ gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm ®Ó kiÓm so¸t vµ qu¶n lý chi phÝ cã hiÖu qu¶. 1.2.6.Ph©n lo¹i chi phÝ theo lÜnh vùc ho¹t ®éng kinh doanh: Chi phÝ ®îc chia thµnh ba lo¹i theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, gåm: Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh; Chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh; Chi phÝ ho¹t ®éng bÊt thêng. C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®îc c¸c träng ®iÓm qu¶n lý, hiÖu qu¶ trªn c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. 1.2.7.Ph©n lo¹i CPSX theo ph¬ng ph¸p tËp hîp CP ®Ó tÝnh gi¸ thµnh SP: Theo tiªu thøc ph©n lo¹i nµy, CPSX bao gåm ba kho¶n môc: Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp; Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp; Chi phÝ s¶n xuÊt chung. C¸ch ph©n lo¹i nµy nh»m môc ®Ých x¸c ®Þnh gi¸ thµnh c«ng xëng cña s¶n phÈm s¶n xuÊt. 1.2.8.Ph©n lo¹i CPSX theo quan hÖ víi quy tr×nh kü thuËt c«ng nghÖ: Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy CPSX ®îc chia thµnh: Chi phÝ c¬ b¶n vµ chi phÝ chung. C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®îc tõng lo¹i chi phÝ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm. 1.2.9.Ph©n lo¹i CPSX theo c¸ch thøc kÕt chuyÓn chi phÝ: C¸ch ph©n lo¹i nµy chia CPSX thµnh hai lo¹i: Chi phÝ s¶n phÈm; Chi phÝ thêi kú. Trªn thùc tÕ, tïy theo ®Æc ®iÓm SXKD vµ yªu cÇu qu¶n lý cña mçi doanh nghiÖp mµ chi phÝ ®îc ph©n lo¹i theo tiªu thøc thÝch hîp. 1.3.§èi tîng kÕ to¸n CPSX: §èi tîng tËp hîp CPSX lµ ph¹m vi giíi h¹n ®Ó kÕ to¸n cã thÓ tËp hîp ®îc CPSX thùc tÕ ph¸t sinh trong kú. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp CPSX ë tõng doanh nghiÖp tuú thuéc vµo quy m« ho¹t ®éng, yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý còng nh quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña tõng ngµnh, tõng doanh nghiÖp. Song, môc ®Ých cuèi cïng cña c«ng t¸c Nguyễn Thị Thanh Hoà Lớp: KT2 - K06 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp 5 tËp hîp chi phÝ lµ tÝnh ®îc gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm. Do ®ã, ®èi tîng tËp hîp CPSX cã thÓ lµ: - TËp hîp CPSX ®Ó tÝnh gi¸ thµnh cña tõng nhãm s¶n phÈm cïng lo¹i. - TËp hîp CPSX ®Ó tÝnh gi¸ thµnh theo tõng lo¹i s¶n phÈm. - TËp hîp CPSX ®Ó tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng. - TËp hîp CPSX theo tõng ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ (theo tõng ph©n xëng, tõng tæ, ®éi s¶n xuÊt ...) 1.4.Néi dung, ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp CPSX: Tuú theo ®Æc ®iÓm cña tõng lo¹i CPSX vµ ®Æc ®iÓm tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n cña doanh nghiÖp mµ kÕ to¸n vËn dông c¸c ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ cho phï hîp. 1.4.1.KÕ to¸n CPSX trong c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn kÕ to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn: a) KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ NVL trùc tiÕp: §èi víi nh÷ng chi phÝ NVL trùc tiÕp cã liªn quan trùc tiÕp tíi mét®èi tîng tËp hîp chi phÝ thêng ®îc tæ chøc tËp hîp theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp. Trong trêng hîp NVL sö dông ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng tËp hîp chi phÝ kh¸c nhau th× kÕ to¸n ph¶i ¸p dông ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp theo c¸c tiªu thøc hîp lý nh: chi phÝ ®Þnh møc, chi phÝ kÕ ho¹ch, khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt, chi phÝ nguyªn liÖu chÝnh ... C«ng thøc ph©n bæ nh sau: Tæng chi phÝ NVL cÇn ph©n bæ HÖ sè ph©n bæ = Chi phÝ NVL ph©n bæ cho tõng ®èi tîng = Tæng ®¹i lîng cña tiªu thøc ph©n bæ §¹i lîng tiªu chuÈn ph©n bæ cña tõng ®èi tîng x HÖ sè ph©n bæ ViÖc tÝnh to¸n tËp hîp chÝnh x¸c chi phÝ NVL trùc tiÕp trong kú ®îc thùc hiÖn theo c«ng thøc: Chi phÝ thùc tÕ NVL trùc tiÕp trong kú = Nguyễn Thị Thanh Hoà TrÞ gi¸ NVL TrÞ gi¸ NVL xuÊt ®a vµo sö - cßn l¹i cuèi kú dông cha sö dông - TrÞ gi¸ phÕ liÖu thu håi (nÕu cã) Lớp: KT2 - K06 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp 6 §Ó theo dâi c¸c kho¶n chi phÝ NVL trùc tiÕp, kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n TK 621: Chi phÝ NVL trùc tiÕp. Tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh toµn bé hao phÝ vÒ NVL chÝnh, vËt liÖu phô, b¸n thµnh phÈm mua ngoµi, c«ng cô dông cô ... sö dông trùc tiÕp cho viÖc s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm. TK_621 ®îc më chi tiÕt theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ vµ theo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ NVL trùc tiÕp ®îc kh¸i qu¸t qua s¬ ®å sau: S¬ ®å 1: S¬ ®å h¹ch to¸n chi phÝ NVL trùc tiÕp : TK 152 TK 621 TrÞ gi¸ NVL xuÊt kho dïng trùc tiÕp SX s¶n phÈm TK 111, 331 TrÞ gi¸ NVL mua dïng vµo s¶n xuÊt kh«ng qua kho TK 152 TrÞ gi¸ NVL cha sö dông vµ phÕ liÖu thu håi nhËp kho TK 154 TrÞ gi¸ NVL thùc tÕ sö dông trùc tiÕp vµo SX b) KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp thêng ®îc tÝnh trùc tiÕp vµo tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ cã liªn quan. Trêng hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp s¶n xuÊt cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng kh«ng h¹ch to¸n trùc tiÕp th× cã thÓ tËp hîp sau ®ã lùa chän tiªu chuÈn ph©n bæ thÝch hîp ®Ó tÝnh to¸n vµ ph©n bæ cho c¸c ®èi t îng liªn quan. C¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ ®îc tÝnh to¸n c¨n cø vµo tû lÖ theo quy ®Þnh chung cña chÕ ®é tµi chÝnh trªn sè tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. §Ó theo dâi chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp kÕ to¸n sö dông TK 622: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. TK 622 ®îc më chi tiÕt theo tõng ®èi tîng tËp hîp CPSX, theo yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp. Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ®îc ph¶n ¸nh qua s¬ ®å 2: S¬ ®å 2: S¬ ®å h¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp : TK 334 TK 622 TK 154 TiÒn l¬ng ph¶i tr¶ c«ng nh©n s¶n xuÊt TK 335 TrÝch tríc l¬ng nghØ phÐp KÕt chuyÓn ( ph©n bæ ) cña CN trùc tiÕp s¶n xuÊt chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp TK 338 C¸c kho¶n trÝch theo l¬ng gåm: BHXH,BHYT,KPC§ Nguyễn Thị Thanh Hoà Lớp: KT2 - K06 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp 7 c) KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ CPSX chung: CPSX chung ®îc tËp hîp theo tõng ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ, nÕu trong doanh nghiÖp cã nhiÒu ph©n xëng s¶n xuÊt, nhiÒu bé phËn s¶n xuÊt th× ph¶i më sæ chi tiÕt ®Ó tËp hîp CPSX chung cho tõng ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt. CPSX chung ph¸t sinh t¹i ph©n xëng nµo th× kÕt chuyÓn vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm cña ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt ®ã. Trong trêng hîp CPSX chung cã liªn quan ®Õn nhiÒu lo¹i s¶n phÈm th× ph¶i ph©n bæ cho tõng s¶n phÈm cã liªn quan theo c¸c tiªu chuÈn sau: - Ph©n bæ theo chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. - Ph©n bæ theo chi phÝ NVL trùc tiÕp. - Ph©n bæ theo ®Þnh møc, kÕ ho¹ch CPSX chung. - Ph©n bæ theo chi phÝ nh©n c«ng vµ NVL trùc tiÕp. C«ng thøc ph©n bæ nh sau: Møc chi phÝ s¶n xuÊt chung ph©n bæ cho tõng ®èi tîng Tæng chi phÝ s¶n xuÊt chung = Tæng tiªu thøc ph©n bæ Tiªu thøc ph©n bæ cña tõng x ®èi tîng §Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung, kÕ to¸n sö dông TK 627: Chi phÝ SXC. Vµ ®îc më chi tiÕt theo quy ®Þnh cña Bé tµi chÝnh vµ theo yªu cÇu qu¶n lý cña c¸c DN. Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung cã thÓ kh¸i qu¸t qua s¬ ®å sau: S¬ ®å 3: S¬ ®å h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung: TK 334,338 TK 627 TK 154 Chi phÝ nh©n viªn ë c¸c ph©n xëng s¶n xuÊt TK152,153 K/c chi phÝ SXC vµ ph©n bæ Chi phÝ vËt liÖu CCDC cho c¸c ®èi tîng liªn quan ë c¸c ph©n xëng SX TK 142,335 Chi phÝ tr¶ tríc, trÝch tríc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung TK 214,111… Chi phÝ KH TSC§ vµ c¸c chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ c¸c kho¶n môc chi phÝ NVL trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ CPSX chung mµ CPSX cßn ph¸t sinh rÊt phøc t¹p, do ®ã doanh Nguyễn Thị Thanh Hoà Lớp: KT2 - K06 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp 8 nghiÖp cÇn cã c¸c biÖn ph¸p ®Ó tËp hîp ®îc ®Çy ®ñ chÝnh x¸c c¸c chi phÝ kh¸c ngoµi c¸c kho¶n môc trªn ®Ó ®¶m b¶o gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ kÕt qu¶ SXKD cña doanh nghiÖp kh«ng bÞ biÕn ®éng ®ét ngét qua c¸c kú kÕ to¸n. d) KÕ to¸n c¸c kho¶n chi phÝ tr¶ tríc: ViÖc tÝnh to¸n vµ ph©n bæ chi phÝ tr¶ tríc ph¶i c¨n cø vµo tÝnh chÊt, møc ®é cña tõng lo¹i chi phÝ, lùa chän c¸c tiªu thøc phï hîp ... KÕ to¸n ph¶i theo dâi chi tiÕt tõng kho¶n chi phÝ tr¶ tríc ®· ph¸t sinh, ph©n bæ vµ sè cßn l¹i cha ph©n bæ theo tõng ®èi tîng chÞu chi phÝ cña tõng kú h¹ch to¸n. C¸c kho¶n chi phÝ tr¶ tríc ®îc theo dâi ë TK 142: Chi phÝ tr¶ tríc. Ph¬ng ph¸p vµ tr×nh tù kÕ to¸n chi phÝ tr¶ tríc ®îc kh¸i qu¸t qua s¬ ®å sau: S¬ ®å 4: S¬ ®å h¹ch to¸n chi phÝ tr¶ tríc : TK 153,342 TK 142 TK 627,641,642,241 Bao b× lu©n chuyÓn vµ chi phÝ ph¶i tr¶ TK 111,112,331... C¸c chi phÝ mua ngoµi TK 641, 642 KÕt chuyÓn chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý Ph©n bæ dÇn chi phÝ tr¶ tríc vµo c¸c kú h¹ch to¸n TK 911 KÕt chuyÓn dÇn CPBH, CPQL vµo TK x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh e) KÕ to¸n chi phÝ ph¶i tr¶: ViÖc tÝnh to¸n vµ h¹ch to¸n chi phÝ ph¶i tr¶ trong kú ph¶i ®îc lËp dù to¸n chi phÝ vµ dù to¸n trÝch tríc trªn c¬ së nh÷ng b»ng chøng hîp lý, x¸c ®¸ng ®Ó ®¶m b¶o phï hîp víi sè chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh. KÕ to¸n h¹ch to¸n c¸c kho¶n chi phÝ ph¶i tr¶ trªn TK 335: Chi phÝ ph¶i tr¶. f) H¹ch to¸n c¸c kho¶n thiÖt h¹i trong s¶n xuÊt:  H¹ch to¸n thiÖt h¹i vÒ s¶n phÈm háng: S¶n phÈm háng lµ s¶n phÈm kh«ng ®¹t tiªu chuÈn vÒ chÊt lîng, yªu cÇu kü thuËt... S¶n phÈm háng chia thµnh hai lo¹i: s¶n phÈm háng trong ®Þnh møc vµ s¶n phÈm háng ngoµi ®Þnh møc.  H¹ch to¸n c¸c kho¶n thiÖt h¹i vÒ ngõng s¶n xuÊt: trong thêi gian ngõng s¶n xuÊt v× nh÷ng nguyªn nh©n nh: thiÕu NVL, nhiªn liÖu, thiªn tai ... c¸c doanh nghiÖp vÉn ph¶i bá ra mét sè kho¶n chi phÝ ®Ó duy tr× ho¹t ®éng nh: tiÒn c«ng Nguyễn Thị Thanh Hoà Lớp: KT2 - K06 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp 9 lao ®éng, khÊu hao TSC§, chi phÝ b¶o dìng thiÕt bÞ m¸y mãc ... Nh÷ng chi phÝ n»m trong kÕ ho¹ch ®îc ph¶n ¸nh ë TK 335: Chi phÝ ph¶i tr¶. Cßn nh÷ng chi phÝ do ngõng s¶n xuÊt bÊt thêng ph¶i ®îc theo dâi riªng ë TK 821: Chi phÝ ho¹t ®éng bÊt thêng. g) KÕ to¸n ho¹t ®éng s¶n xuÊt phô: ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt th× ho¹t ®éng s¶n xuÊt phô cã thÓ chia thµnh hai lo¹i: S¶n xuÊt phô vµ s¶n xuÊt phô trî. KÕ to¸n còng sö dông c¸c tµi kho¶n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh nh ®èi víi c¸c ho¹t ®éng kh¸c vµ ®îc chi tiÕt theo tõng ho¹t ®éng. Cuèi kú kÕ to¸n tiÕn hµnh tÝnh gi¸ thµnh cña s¶n phÈm phô víi ph¬ng ph¸p ¸p dông tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm c«ng nghÖ vµ mèi quan hÖ gi÷a c¸c bé phËn s¶n xuÊt: Theo ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ trùc tiÕp. Theo ph¬ng ph¸p ph©n bæ ®¹i sè. Theo ph¬ng ph¸p ph©n bæ lÉn nhau theo gi¸ thµnh kÕ ho¹ch. Theo ph¬ng ph¸p ph©n bæ lÉn nhau theo chi phÝ ban ®Çu. h) KÕ to¸n tËp hîp CPSX ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong toµn doanh nghiÖp CPSX sau khi tËp hîp riªng tõng kho¶n môc ë c¸c tµi kho¶n t¬ng øng: TK 621, TK 622, TK 627, sÏ ®îc kÕt chuyÓn sang TK 154: CPSX kinh doanh dë dang, ®Ó tËp hîp CPSX vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp trong kú kÕ to¸n.Tµi kho¶n 154 sö dông ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®îc h¹ch to¸n chi tiÕt theo ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ: tõng ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt, chi tiÕt theo lo¹i, nhãm s¶n phÈm vµ theo yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp. S¬ ®å 6: S¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp CPSX theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn TK 621 TK 154 TK 152 KÕt chuyÓn chi phÝ PhÕ liÖu thu håi NVL trùc tiÕp do s¶n phÈm háng TK 138 TK 622 Kho¶n båi thêng ph¶i thu KÕt chuyÓn chi phÝ do s¶n phÈm háng nh©n c«ng trùc tiÕp TK 155 Gi¸ thµnh thùc tÕ TK 627 cña thµnh phÈm nhËp kho KÕt chuyÓn chi phÝ TK 632 s¶n xuÊt chung TrÞ gi¸ vèn cña thµnh phÈm xuÊt b¸n kh«ng qua kho Nguyễn Thị Thanh Hoà Lớp: KT2 - K06 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp 10 TK 331 TK 157 TrÞ gi¸ vèn cña thµnh phÈm göi b¸n kh«ng qua kho Chi phÝ gia c«ng thuª ngoµi 1.4.2. KÕ to¸n CPSX trong c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn kÕ to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú: Theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú, vÒ c¬ b¶n kÕ to¸n còng tiÕn hµnh tËp hîp CPSX trùc tiÕp ph¸t sinh trong kú nh ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn. Tuy nhiªn, kÕ to¸n tæng hîp CPSX ph¸t sinh trong kú ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt ë TK 631: Gi¸ thµnh s¶n xuÊt.TK 632 trong ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vèn cña thµnh phÈm lu©n chuyÓn trong th¸ng.Tµi kho¶n 611: "Mua hµng" dïng ®Ó ph¶n ¸nh trÞ gi¸ nguyªn liÖu, vËt liÖu, c«ng cô dông cô, hµng ho¸ mua vµo trong kú. C¸c tµi kho¶n hµng tån kho: 152, 153, 154, 155, 156 chØ ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vèn cña hµng tån kho t¹i thêi ®iÓm cuèi kú nµy vµ ®Çu kú sau. Sau khi kiÓm kª x¸c ®Þnh ®îc gi¸ trÞ NVL tån kho cuèi kú, kÕ to¸n tiÕn hµnh x¸c ®Þnh sè lîng vµ gi¸ trÞ NVL xuÊt dïng trong kú theo c«ng thøc: TrÞ gi¸ NVL hµng ho¸ xuÊt dïng = trong kú TrÞ gi¸ NVL hµng ho¸ tån kho ®Çu kú + TrÞ gi¸ NVL hµng ho¸ nhËp kho trong kú - TrÞ gi¸ NVL hµng ho¸ tån kho cuèi kú TrÞ gi¸ NVL hµng ho¸ mÊt, hao hôt (nÕu - x¸c ®Þnh ®îc) 1.5. Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang ViÖc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cã ý nghÜa rÊt quan träng trong c«ng t¸c h¹ch to¸n CPSX vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, lµ mét trong nh÷ng nh©n tè quyÕt ®Þnh tÝnh trung thùc, hîp lý cña gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt trong kú. Tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm cña tõng doanh nghiÖp, kÕ to¸n cã thÓ vËn dông c¸c ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang thÝch hîp theo mét trong sè c¸c ph¬ng ph¸p sau: 1.5.1.§¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ NVL trùc tiÕp: Theo ph¬ng ph¸p nµy, viÖc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang chØ tÝnh gi¸ trÞ vèn cña NVL ®· bá vµo c¸c s¶n phÈm dë dang ®ã mµ kh«ng tÝnh ®Õn c¸c chi phÝ kh¸c. C¸c CPSX chung vµ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ®îc tÝnh c¶ cho thµnh phÈm. C«ng thøc: Chi phÝ cña Chi phÝ NVLTT Chi phÝ cña S¶n lîng SPDD ®Çu ph¸t sinh trong + s¶n phÈm dë SPDD cuèi kú kú x dang cuèi = kú S¶n lîng thµnh phÈm vµ SPDD cuèi kú kú Nguyễn Thị Thanh Hoà Lớp: KT2 - K06 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp 11 1.5.2.Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ SPDD theo s¶n lîng hoµn thµnh t¬ng ®¬ng: Khi ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy cÇn quy ®æi SPDD ra khèi lîng s¶n phÈm hoµn thµnh t¬ng ®¬ng vµ cÇn ph©n biÖt hai trêng hîp: ViÖc tÝnh to¸n ®îc thùc hiÖn theo c«ng thøc:   SPDD cuèi kú quy ®æi theo s¶n phÈm hoµn thµnh t¬ng ®¬ng Khèi lîng SPDD cuèi kú Tû lÖ hoµn thµnh theo x¸c ®Þnh (%) x §èi víi kho¶n môc chi phÝ bá vµo s¶n xuÊt mét lÇn: Chi phÝ cña s¶n phÈm dë dang cuèi kú  = Chi phÝ cña SPDD ®Çu kú = Khèi lîng s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú Chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh trong kú + + Khèi lîng SPDD cuèi kú x Khèi lîng SPDD cuèi kú §èi víi kho¶n môc chi phÝ bá dÇn ra theo tiÕn ®é s¶n xuÊt: Chi phÝ Sè lîng Chi phÝ thùc tÕ SPDD ®Çu kú + Chi phÝ SPDD cuèi ph¸t sinh trong kú quy ®æi s¶n phÈm kú x Sè s¶n phÈm Sè SPDD cuèi kú theo s¶n dë dang = hoµn thµnh trong + quy ®æi theo s¶n phÈm hoµn cuèi kú kú phÈm hoµn thµnh thµnh 1.5.3. Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo CPSX ®Þnh møc: KÕ to¸n c¨n cø vµo kÕt qu¶ kiÓm kª khèi lîng s¶n phÈm dë dang, x¸c ®Þnh møc ®é hoµn thµnh cña s¶n phÈm vµo cuèi kú vµ c¨n cø vµo ®Þnh møc chi phÝ cña tõng ®¬n vÞ s¶n phÈm, dÞch vô cô thÓ ®Ó tÝnh chi phÝ s¶n phÈm dë dang cuèi kú theo c«ng thøc: Chi phÝ s¶n phÈm dë dang cuèi kú = Khèi lîng s¶n phÈm dë dang cuèi kú x §Þnh møc chi phÝ 1.5.4. §¸nh gi¸ SPDD theo khèi lîng s¶n phÈm dÞch vô ®· hoµn thµnh : §Ó x¸c ®Þnh chi phÝ cña s¶n phÈm, dÞch vô dë dang cuèi kú, tríc hÕt cÇn kiÓm kª khèi lîng s¶n phÈm dÞch vô ®· thùc hiÖn trong kú sau ®ã tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ cho tõng bé phËn: Nguyễn Thị Thanh Hoà Lớp: KT2 - K06 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Chi phÝ s¶n phÈm, dÞch vô cha thùc hiÖn (tiªu thô) vµo cuèi kú 12 Tæng chi phÝ s¶n xuÊt trong kú = x Tæng khèi lîng s¶n phÈm dÞch vô hoµn thµnh Khèi lîng s¶n phÈm hoµn thµnh nhng cha tiªu thô V× ë c¸c doanh nghiÖp nµy, viÖc x¸c ®Þnh CPSX, dÞch vô dë dang cuèi kú lµ x¸c ®Þnh ®èi víi nh÷ng s¶n phÈm cha x¸c ®Þnh tiªu thô, do qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô ë c¸c doanh nghiÖp kinh doanh dÞch vô g¾n liÒn víi nhau. 2. KÕ to¸n gi¸ thµnh s¶n phÈm ë doanh nghiÖp s¶n xuÊt: 2.1. Kh¸i niÖm vÒ gi¸ thµnh: C¸c doanh nghiÖp ®Òu cã môc ®Ých chung lµ t¹o ra ®îc nh÷ng s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô ®Ó ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng cña x· héi. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ thùc hiÖn c¸c lao vô, dÞch vô, doanh nghiÖp sÏ ph¶i bá ra mét l îng chi phÝ nhÊt ®Þnh cho c¸c s¶n phÈm, dÞch vô hoµn thµnh. Nh÷ng chi phÝ ®ã t¹o nªn gi¸ trÞ cña s¶n phÈm hay vÒ ph¬ng diÖn kinh tÕ th× ®ã chÝnh lµ nh÷ng yÕu tè cÊu thµnh nªn gi¸ thµnh s¶n phÈm. Nh vËy, gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm lµ CPSX tÝnh cho mét khèi lîng hoÆc mét ®¬n vÞ s¶n phÈm, dÞch vô do doanh nghiÖp tiÕn hµnh s¶n xuÊt ®· hoµn thµnh. 2.2.C¸c lo¹i gi¸ thµnh: §Ó ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý, h¹ch to¸n vµ x©y dùng kÕ ho¹ch gi¸ thµnh còng nh c¸c yªu cÇu vÒ gi¸ c¶ hµng ho¸ th× gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc xem xÐt trªn nhiÒu khÝa c¹nh kh¸c nhau: 2.2.1.Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo néi dung chi phÝ cÊu thµnh gi¸: Gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc chia thµnh hai lo¹i: - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt (gi¸ thµnh c«ng xëng). - Gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm tiªu thô. 2.2.2.Ph©n lo¹i theo c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh, qu¶n lý gi¸ thµnh : Gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc chia thµnh c¸c lo¹i sau: - Gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm. - Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch. - Gi¸ thµnh ®Þnh møc. 2.3.§èi tîng vµ kú tÝnh gi¸ thµnh: 2.3.1.§èi tîng tÝnh gi¸ thµnh: §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng lo¹i s¶n phÈm, nhãm s¶n phÈm cïng lo¹i do doanh nghiÖp s¶n xuÊt cÇn ph¶i tÝnh gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm. Nguyễn Thị Thanh Hoà Lớp: KT2 - K06 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp 13 §Ó x¸c ®Þnh ®îc ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng SXKD, ®Æc ®iÓm s¶n phÈm s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. NÕu doanh nghiÖp s¶n xuÊt s¶n phÈm cã tÝnh chÊt ®¬n chiÕc nh: ®ãng tµu, söa ch÷a « t« ... th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ lµ tõng s¶n phÈm, dÞch vô hoµn thµnh. NÕu doanh nghiÖp s¶n xuÊt theo ph¬ng thøc hµng lo¹t nh: s¶n xuÊt hµng may mÆc, « t«, xe m¸y ... th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ lµ tõng lo¹i s¶n phÈm ®· hoµn thµnh. 2.3.2.Kú tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm: Kú tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ thêi kú kÕ to¸n cÇn ph¶i tiÕn hµnh c«ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh cho c¸c ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh ®· x¸c ®Þnh. §Ó x¸c ®Þnh kú tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi ®Æc ®iÓm, yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp, kÕ to¸n ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ chu kú s¶n xuÊt s¶n phÈm dµi hay ng¾n mµ kú tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp sÏ lµ hµng th¸ng, hµng quý, hµng n¨m hay cho ®Õn khi s¶n phÈm hoµn thµnh. 2.4.Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm: C¨n cø vµo c¸c chi phÝ ®· tËp hîp ®îc theo c¸c ®èi tîng tËp hîp CPSX, kÕ to¸n ph¶i vËn dông ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh hîp lý, phï hîp víi ®Æc ®iÓm tæ chøc SXKD, tÝnh chÊt ®Æc ®iÓm s¶n phÈm, yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp. Theo chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh, gi¸ thµnh s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô hoµn thµnh ph¶i tÝnh theo c¸c kho¶n môc sau: Chi phÝ NVL trùc tiÕp; Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp; Chi phÝ s¶n xuÊt chung. Sè liÖu tÝnh to¸n ph¶i ®îc ph¶n ¸nh trªn b¶ng tÝnh gi¸ thµnh vµ ph¶i thÕ hiÖn ®îc néi dung, ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh mµ doanh nghiÖp ¸p dông. Mét sè ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm thêng ®îc ¸p dông: 2.4.1.Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh gi¶n ®¬n: Theo ph¬ng ph¸p nµy, kÕ to¸n c¨n cø vµo nh÷ng CPSX ®· tËp hîp ®îc theo ®èi tîng tËp hîp chi phÝ trong kú vµ gi¸ trÞ SPDD ®Çu kú, cuèi kú ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Do ®ã ph¬ng ph¸p nµy cßn gäi lµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh trùc tiÕp. Gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh theo c«ng thøc: Tæng gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm s¶n xuÊt ®îc trong kú = TrÞ gi¸ SPDD ®Çu kú + Chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ph¸t sinh trong kú - TrÞ gi¸ SPDD cuèi kú Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm ®îc x¸c ®Þnh nh sau: Tæng gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm s¶n Gi¸ thµnh ®¬n xuÊt trong kú vÞ cña s¶n phÈm s¶n xuÊt = Khèi lîng s¶n phÈm hoµn thµnh Nguyễn Thị Thanh Hoà Lớp: KT2 - K06 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp 14 Trong trêng hîp ë doanh nghiÖp kh«ng cã SPDD hoÆc kh«ng tÝnh ®Õn SPDD gi÷a c¸c kú th× ph¬ng ph¸p nµy cßn ®îc gäi lµ ph¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ v× gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh lµ CPSX ph¸t sinh trong kú. 2.4.2.Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®Þnh møc: §Ó ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy, doanh nghiÖp ph¶i x©y dùng gi¸ thµnh ®Þnh møc ®¬n vÞ cho tõng lo¹i s¶n phÈm. Khi tËp hîp CPSX ph¶i theo tõng ®Þnh møc vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm theo c«ng thøc sau: Gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n 2.4.3.phÈm s¶n xuÊt = Gi¸ thµnh s¶n xuÊt theo ®Þnh møc + (-) Tho¸t ly ®Þnh møc + (-) Thay ®æi ®Þnh møc Ph¬ng ph¸p gi¶m trõ s¶n phÈm phô: ¸p dông trong trêng hîp doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®ång thêi víi viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm chÝnh cßn thu ®îc thªm s¶n phÈm phô. Do ®ã khi tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cÇn lo¹i trõ c¸c chi phÝ ®ã ra khái CPSX ®· tËp hîp ®îc. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm chÝnh vµ ®îc tÝnh theo c«ng thøc sau: Tæng gi¸ thµnh cña ®èi tîng tÝnh gi¸ = thµnh TrÞ gi¸ SPDD ®Çu kú + Chi phÝ ph¸t sinh trong kú - TrÞ gi¸ SPDD cuèi kú - Chi phÝ cho s¶n phÈm phô 2.4.4.Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo hÖ sè: Theo ph¬ng ph¸p nµy ph¶i lÊy mét lo¹i s¶n phÈm trong nhãm s¶n phÈm cïng lo¹i lµm s¶n phÈm chuÈn cã hÖ sè lµ 1 ®Ó lµm c¨n cø quy ®æi c¸c lo¹i s¶n phÈm kh¸c theo s¶n phÈm chuÈn b»ng c¸ch x¸c ®Þnh hÖ sè cña tõng lo¹i s¶n phÈm trong nhãm. C¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh hÖ sè cã thÓ lµ: gi¸ thµnh kÕ ho¹ch, chi phÝ ®Þnh møc... S¶n lîng s¶n phÈm quy ®æi lo¹i i S¶n lîng thùc tÕ cña s¶n phÈm lo¹i i = x HÖ sè quy ®æi S¶n lîng quy Tæng gi¸ thµnh thùc tÕ cña nhãm s¶n Tæng gi¸ ®æi cña s¶n phÈm thµnh cña = x phÈm i s¶n phÈm i Tæng s¶n lîng s¶n phÈm quy ®æi 2.4.5.Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo tû lÖ: Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo tû lÖ ®îc ¸p dông ®Ó tÝnh gi¸ thµnh cña tõng lo¹i s¶n phÈm vµ tõng ®¬n vÞ s¶n phÈm theo c«ng thøc: Tû lÖ gi¸ thµnh Nguyễn Thị Thanh Hoà Tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ = Lớp: KT2 - K06 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Gi¸ thµnh thùc tÕ cña tõng lo¹i s¶n phÈm Gi¸ thµnh thùc tÕ cña 1 ®¬n vÞ s¶n phÈm = = 15 Tæng gi¸ thµnh kÕ ho¹ch Gi¸ thµnh kÕ Tû lÖ gi¸ thµnh ho¹ch cña toµn x bé s¶n phÈm Gi¸ thµnh thùc tÕ cña Tû lÖ gi¸ x lo¹i s¶n phÈm thµnh 3. NhiÖm vô cña kÕ to¸n tËp hîp CPSX vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm: 3.1.Mèi quan hÖ gi÷a CPSX vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm: CPSX vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ hai mÆt biÓu hiÖn cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, cã quan hÖ chÆt chÏ víi nhau, gièng nhau vÒ chÊt v× ®Òu lµ nh÷ng hao phÝ vÒ lao ®éng sèng, lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm. CPSX trong kú lµ c¨n cø, tiÒn ®Ò ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô hoµn thµnh. Tuy nhiªn, gi÷a CPSX vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm l¹i cã sù kh¸c nhau vÒ lîng: CPSX lu«n g¾n víi kú kÕ to¸n cßn gi¸ thµnh g¾n liÒn víi s¶n phÈm, dÞch vô nhÊt ®Þnh; gi¸ thµnh s¶n phÈm chØ bao gåm mét phÇn CPSX ph¸t sinh trong kú vµ cã thÓ cã chi phÝ cña kú sau hay cña kú kh¸c chuyÓn sang. 3.2.NhiÖm vô cña kÕ to¸n CPSX vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm: §Ó tæ chøc tèt c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp CPSX vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®¸p øng ®îc c¸c yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp, kÕ to¸n cÇn thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô: - X¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh . - ¸p dông c¸c ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh phï hîp. - X¸c ®Þnh ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang vµ kú tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. - KÞp thêi cung cÊp th«ng tin cho c¸c bé phËn liªn quan. - Ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch CPSX vµ gi¸ thµnh ... 4.KÕ to¸n qu¶n trÞ víi c«ng t¸c h¹ch to¸n CPSX: 4.1.Kh¸i niÖm vÒ kÕ to¸n qu¶n trÞ: KÕ to¸n qu¶n trÞ lµ mét c«ng cô ®îc sö dông trong c«ng t¸c qu¶n trÞ doanh nghiÖp nh»m gi¸m s¸t, h¹ch to¸n c¸c th«ng tin vÒ lËp dù to¸n x©y dùng chiÕn lîc th«ng tin, ph©n tÝch thùc tr¹ng kinh tÕ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp gióp c¸c nhµ qu¶n lý ®a ra c¸c quyÕt ®Þnh kinh tÕ tµi chÝnh. Nguyễn Thị Thanh Hoà Lớp: KT2 - K06 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp 16 4.2.Chøc n¨ng, nhiÖm vô cña kÕ to¸n qu¶n trÞ trong viÖc h¹ch to¸n c¸c th«ng tin dù to¸n vÒ CPSX vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm: H¹ch to¸n th«ng tin dù to¸n lµ qu¸ tr×nh lËp c¸c dù to¸n môc tiªu vÒ CPSX vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cho mét kú kinh doanh cña doanh nghiÖp tríc khi tiÕn hµnh ho¹t ®éng SXKD. 4.2.1.LËp dù to¸n, kÕ ho¹ch CPSX: C«ng t¸c lËp c¸c dù to¸n vÒ CPSX vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã thÓ kh¸i qu¸t qua s¬ ®å sau: S¬ ®å 7: Dù to¸n khèi lîng s¶n phÈm tiªu thô Dù to¸n khèi lîng s¶n phÈm cÇn s¶n xuÊt Dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm Dù to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Dù to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung B¸o c¸o dù to¸n CPSX vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm 4.2.2. Tæ chøc thùc hiÖn: Dùa trªn c¸c dù to¸n, kÕ ho¹ch vÒ CPSX vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm, kÕ to¸n qu¶n trÞ cung cÊp th«ng tin cho c¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp ®Ó cã thÓ cã ®îc nh÷ng quyÕt ®Þnh kinh doanh ®óng ®¾n, x¸c thùc. Nhµ qu¶n trÞ dùa vµo nh÷ng th«ng tin ®ã ®Ó tæ chøc ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kÕt hîp gi÷a tæ chøc, lao ®éng víi c¸c nguån lùc ®Ó cã thÓ thùc hhiÖn kÕ ho¹ch ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt. 4.2.3.KiÓm tra vµ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ thùc hiÖn: Sau khi lËp kÕ ho¹ch vµ tæ chøc thùc hiÖn kÕ ho¹ch, nhµ qu¶n trÞ ph¶i kiÓm tra ®¸nh gi¸ viÖc thùc hiÖn b»ng c¸ch so s¸nh sè liÖu thùc hiÖn víi sè liÖu kÕ ho¹ch, dù to¸n. §Ó thùc hiÖn ®îc c«ng viÖc nµy, kÕ to¸n qu¶n trÞ ph¶i h¹ch to¸n c¸c th«ng tin thùc hiÖn, c«ng viÖc nµy vÒ c¬ b¶n còng ¸p dông c¸c ph¬ng ph¸p nh kÕ to¸n tµi chÝnh. KÕ to¸n qu¶n trÞ ë c¸c bé phËn sÏ thùc hiÖn kiÓm tra ®¸nh Nguyễn Thị Thanh Hoà Lớp: KT2 - K06 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp 17 gi¸ phÇn hµnh c«ng viÖc cã liªn quan, sau ®ã sÏ cã bé phËn kiÓm tra ®¸nh gi¸ l¹i c¸c th«ng tin. 4.2.4.Ra quyÕt ®Þnh: Dùa vµo kÕt qu¶ kiÓm tra, ®¸nh gi¸, kÕ to¸n qu¶n trÞ sÏ ®a ra c¸c quy ®Þnh vÒ CPSX trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nh: c¾t gi¶m hay bæ sung nh÷ng kho¶n chi phÝ cÇn thiÕt, quyÕt ®Þnh nªn s¶n xuÊt s¶n phÈm hay thuª gia c«ng, mua ngoµi ®Ó ®¸p øng yªu cÇu thÞ trêng...Chøc n¨ng ®ã sÏ ®îc vËn dông thêng xuyªn trong suèt qu¸ tr×nh SXKD cña doanh nghiÖp. Nh÷ng lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt trªn ®©y ®· cho ta mét c¬ së ®Ó ®i vµo nghiªn cøu, ph©n tÝch thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i C«ng ty cæ phÇn ®Çu t dÞch vô vµ th¬ng m¹i Ph¬ng §«ng ë ch¬ng tiÕp theo. Nguyễn Thị Thanh Hoà Lớp: KT2 - K06 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp 18 PHẦN II THỰC TRẠNG KẾ TOÁN TẬP HỢP CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN MAY NÔNG NGHIỆP 1.1. Khái quát chung về Công ty cổ phần đầu tư dịch vụ và TM Phương Đông 1.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển của Công ty - Tªn giao dÞch ViÖt Nam: C«ng ty Cæ phÇn ®Çu t dÞch vô vµ th¬ng m¹i Ph¬ng §«ng. - §Þa chØ: Sè 4 - Lª §øc Thä - Phó Mü - Mü §×nh - Tõ Liªm - Hµ Néi. 1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn. C«ng ty Cæ phÇn ®Çu t dÞch vô vµ th¬ng m¹i Ph¬ng §«ng ®îc thµnh lËp theo giÊy phÐp sè 2005/ GP- UB do uû ban nh©n d©n thµnh phè Hµ Néi cÊp ngµy 04/06/1998, ®¨ng ký kinh doanh sè 056891 do së kÕ ho¹ch vµ ®Çu t cÊp ngµy 15/09/1998. Trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ho¹t ®éng, C«ng ty Cæ phÇn ®Çu t dÞch vô vµ th¬ng m¹i Ph¬ng §«ng cµng ngµy cµng ph¸t triÓn lín m¹nh vÒ c¬ së vËt chÊt, vÒ chuyªn m«n còng nh vÒ kü thuËt vµ nhiÖm vô ®îc giao. §Ó phï hîp víi ph¬ng híng, nhiÖm vô vÒ ®Èy m¹nh s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, së th¬ng nghiÖp Hµ Néi ®· ra quyÕt ®Þnh sè 31/TC-TN ngµy 14/07/1987 hîp nhÊt c¸c xÝ nghiÖp nhá thµnh C«ng ty Cæ phÇn ®Çu t dÞch vô vµ th¬ng m¹i Ph¬ng §«ng. Trong suèt qu¸ tr×nh thµnh lËp vµ ho¹t ®éng,c«ng ty tõng bíc ph¸t triÓn vµ lín m¹nh, lu«n lu«n hoµn thµnh nhiÖm vô, kÕ ho¹ch ®îc giao. C«ng Ty ®îc vinh dù nhiÒu lÇn ®ãn c¸c ®ång chÝ c¸n bé l·nh ®¹o cÊp cao cña §¶ng vµ Nhµ níc tíi th¨m. Tõ nh÷ng ngµy ®Çu thµnh lËp víi c¬ së m¸y ®¹p ch©n, nhµ xëng t¹m thêi, ®êng x¸ thiÕt bÞ m¸y mãc. §éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn cã chuyªn m«n, kü thuËt ®ñ ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt nh÷ng mÆt hµng cao cÊp, ®¸p øng ®ñ thÞ hiÕu vµ nhu cÇu cña kh¸ch hµng trong vµ ngoµi nớc . Ngµy 01/01/2001 C«ng ty Cæ phÇn ®Çu t dÞch vô vµ th¬ng m¹i Ph¬ng §«ng xuÊt khÈu thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ theo chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ níc. Tõ khi cæ phÇn ho¸ ®Õn nay c«ng ty ph¸t triÓn m¹nh mÏ vÒ c¬ së chuyªn m«n kü Nguyễn Thị Thanh Hoà Lớp: KT2 - K06 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp 19 thuËt còng nh c¬ së vËt chÊt cïng víi khèi lîng c«ng nh©n ngµy cµng ®«ng ®¶o vµ lµnh nghÒ. 1.1 Chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña C«ng ty Cæ phÇn ®Çu t dÞch vô vµ th¬ng m¹i Ph¬ng §«ng 1.1.1 Chøc n¨ng cña C«ng ty Cæ phÇn ®Çu t dÞch vô vµ th¬ng m¹i Ph¬ng §«ng C«ng ty Cæ phÇn ®Çu t dÞch vô vµ th¬ng m¹i Ph¬ng §«ng lµ doanh nghiÖp cña Nhµ níc thuéc Tæng C«ng ty DÖt - May ViÖt Nam ho¹t ®éng theo luËt doanh nghiÖp cña Nhµ níc, thùc hiÖn theo c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt, ®iÒu lÖ tæ chøc cña Tæng C«ng ty DÖt - May ViÖt Nam. Chøc n¨ng kinh doanh chñ yÕu cña C«ng ty lµ s¶n xuÊt vµ gia c«ng hµng mò xuÊt khÈu vµ s¶n xuÊt hµng tiªu dïng trªn thÞ trêng trong níc. S¶n phÈm chÝnh cña C«ng ty lµ mò luìi trai. Ngoµi ra C«ng ty cßn s¶n xuÊt mét sè mÆt hµng kh¸c theo ®¬n ®Æt hµng nh quÇn ¸o, mò ®ång phôc vµ c¸c s¶n phÈm phô nh khÈu trang nh»m sử dông mét c¸ch cã hiÖu qu¶ h¬n sè nguyªn vËt liÖu cßn thõa. Qua nhiÒu thÕ hÖ c¸n bé c«ng nh©n viªn, víi sù phÊn ®Êu kh«ng mÖt mái trong 50 n¨m qua ngµy nay C«ng ty Cæ phÇn ®Çu t dÞch vô vµ th¬ng m¹i Ph¬ng §«ng ®· trë thµnh mét trong nh÷ng doanh nghiÖp hµng ®Çu cña Ngµnh DÖt May ViÖt Nam cã uy tÝn trªn thÞ trêng Quèc tÕ vµ trong níc. Trong t¬ng lai C«ng ty Cæ phÇn ®Çu t dÞch vô vµ th¬ng m¹i Ph¬ng §«ng kh«ng dõng l¹i ë mét sè mÆt hµng truyÒn thèng mµ dÇn dÇn ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm vµ më réng thªm thÞ trêng míi trªn thÕ giíi. HiÖn nay, C«ng ty ®ang th©m nhËp vµo thÞ trêng Mü víi nhiÒu lo¹i s¶n phÈm nh: mò lêi , mò líi, quÇn ¸o thêi trang ... 1.1.2. NhiÖm vô kinh doanh cña C«ng ty Cæ phÇn ®Çu t dÞch vô vµ th¬ng m¹i Ph¬ng §«ng: NhiÖm vô kinh doanh cña C«ng ty lµ s¶n xuÊt kinh doanh hµng Mò vµ quÇn ¸o theo kÕ ho¹ch vµ quy ®Þnh cña Tæng C«ng ty DÖt - May ViÖt Nam, ®¸p øng nhu cÇu cña ngêi tiªu dïng trong níc vµ theo nhu cÇu thÞ trêng trªn thÕ giíi. V× vËy, C«ng ty lu«n khai th¸c hÕt kh¶ n¨ng cña m×nh ®Ó më réng s¶n xuÊt, më réng thÞ trêng tiªu thô trong níc còng nh thÞ trêng xuÊt khÈu: Tõ ®Çu t s¶n xuÊt, cung øng ®Õn tiªu thô s¶n phÈm, liªn doanh liªn kÕt víi c¸c tæ chøc kinh tÕ trong vµ ngoµi níc, nghiªn cøu ¸p dông c«ng nghÖ kü thuËt hiÖn ®¹i tiªn tiÕn, ®µo t¹o, båi dìng c¸n bé qu¶n lý, c«ng nh©n kü thuËt cã tay nghÒ cao...Víi nh÷ng s¶n phÈm chñ lùc mòi nhän, cã nh÷ng ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý vµ c«ng nh©n hµnh nghÒ cïng víi c¬ së s¶n xuÊt khang trang, C«ng ty Cæ phÇn ®Çu t dÞch vô vµ th¬ng m¹i Ph¬ng §«ng ®· chiÕm mét vÞ thÕ kh¸ quan träng trong Tæng C«ng ty DÖt - May Nguyễn Thị Thanh Hoà Lớp: KT2 - K06 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp 20 ViÖt Nam, ®¶m b¶o cuéc sèng cho h¬n 4.500 c¸n bé c«ng nh©n viªn lµm viÖc trong C«ng ty vµ c¸c XÝ nghiÖp thµnh viªn còng nh c¸c XÝ nghiÖp ®Þa ph¬ng. Mét sè chØ tiªu chñ yÕu ®îc thÓ hiÖn díi b¶ng sau ®©y: ThÞ tr- ChØ tiªu So s¸nh So s¸nh §VT 1998 1999 2000 2001 êng chñ yÕu 01/98 01/00 1 Doanh thu Tû ®ång 110,12 146 180 200 2,087 1,111 2 Lîi nhuËn 6,512 4,500 4,600 4,900 0,884 1,065 3 Lao ®éng Ngêi 3.185 3.107 3.171 3.423 1,248 1,079 Thu nhËp 4 1000® 1.250 1.306 1.383 1.396 1,203 1,009 b×nh qu©n Nép ng©n 5 Tû ®ång 3,471 3,236 2,574 2,650 1,124 1,030 s¸ch 1.1.3. Quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n phÈm. Quy tr×nh c«ng nghÖ cña Ngµnh may bao gåm rÊt nhiÒu c«ng ®o¹n trong cïng mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm. Mçi c«ng ®o¹n bao gåm nhiÒu kh©u ®Ó sö dông m¸y chuyªn nh: Ðp, thªu, dÖt, may... nhng cã nh÷ng kh©u mµ m¸y mãc kh«ng thÓ thùc hiÖn ®îc nh c¾t, nhÆt chØ, ®ãng gãi s¶n phÈm. Mçi s¶n phÈm l¹i cã nh÷ng bíc c«ng viÖc kh¸c nhau vµ cã mçi liªn hÖ mËt thiÕt víi nhau. Víi tÝnh chÊt cïng d©y chuyÒn nh níc ch¶y. Nh vËy, yªu cÇu ®Æt ra lµ ph¶i phèi hîp nhiÒu bé phËn mét c¸ch chÝnh x¸c, ®ång bé vµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm diÔn ra nhÞp nhµng, ¨n khíp víi nhau, ®¹t ®îc tiÕn bé nhanh chãng ®¸p øng nhu cÇu giao hµng cho kh¸ch hµng còng nh ®a ®îc s¶n phÈm ra thÞ trêng ®óng mïa vô theo ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm may. ë C«ng ty Cæ phÇn ®Çu t dÞch vô vµ th¬ng m¹i Ph¬ng §«ng c«ng t¸c chØ ®¹o híng dÉn kü thuËt cho tíi viÖc thùc hµnh xuèng ®Õn c¸c XÝ nghiÖp, XÝ nghiÖp triÓn khai ®Õn c¸c tæ s¶n xuÊt vµ tõng c«ng nh©n. Mçi bé phËn, mçi c«ng nh©n ®Òu ph¶i ®îc híng dÉn vµ quy ®Þnh cô thÓ vÒ h×nh d¸ng, quy c¸ch vµ th«ng sè cña tõng s¶n phÈm. ViÖc gi¸m s¸t vµ chØ ®¹o, kiÓm tra chÊt lîng b¸n thµnh phÈm ®îc tiÕn hµnh thêng xuyªn vµ liªn tôc, qua ®ã kÞp thêi cung cÊp nh÷ng th«ng tin ph¶n ¸nh l¹i cho biÕt qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®ang diÔn ra nh thÕ nµo ®Ó kÞp thêi ®iÒu chØnh ®¶m b¶o cho tíi khi s¶n phÈm ®îc hoµn thiÖn víi chÊt lîng cao. §èi víi C«ng ty Cæ phÇn ®Çu t dÞch vô vµ th¬ng m¹i Ph¬ng §«ng, trong cïng mét d©y chuyÒn s¶n xuÊt cã sö dông nhiÒu lo¹i kh¸c nhau, nh×n chung cã thÓ kh¸i qu¸t quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña C«ng ty nh sau: Nguyễn Thị Thanh Hoà Lớp: KT2 - K06