Tài liệu Hoàn thiện hoạt động phân tích hiệu quả tài chính dự án đầu tư trường hợp công ty hàng hải đông đô

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM HỨA VIẾT MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. Hồ Chí Minh – Năm 2005 Hoaøn thieän hoaït ñoäng phaân tích hieäu quaû taøi chính döï aùn ñaàu tö – Tröôøng hôïp Coâng ty Haøng Haûi Ñoâng Ñoâ =============================================================== MUÏC LUÏC LÔØI MÔÛ ÑAÀU 1. Boái caûnh vaø lyù do choïn ñeà taøi 2. Muïc ñích nghieân cöùu 3. Phaïm vi nghieân cöùu 4. Phöông phaùp nghieân cöùu 5. Ñoùng goùp khoa hoïc cuûa luaän vaên 6. Keát caáu cuûa luaän vaên CHÖÔNG 1: NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ CÔ BAÛN VEÀ PHAÂN TÍCH HIEÄU QUAÛ TAØI CHÍNH DÖ AÙN ÑAÀU TÖ TAI DOANH NGHIEÄP 1. YÙ nghóa cuûa hoaït ñoäng ñaàu tö 1.1. Khaùi nieäm vaø vai troø cuûa hoaït ñoäng ñaàu tö ñoái vôùi doanh nghieäp 1.2. Phaân loaïi ñaàu tö 1.3. YÙ nghóa cuûa ñaàu tö 1.4. Quaù trình ñaàu tö 1.4.1. Nghieân cöùu ñaàu tö: nghieân cöùu tieàn khaû thi & nghieân cöùu khaû thi c hieän ñaàu tö 1.4.2. Thöï 1.4.3. Ñaùnh giaù sau ñaàu tö 1.5. Hoaït ñoäng phaân tích hieäu quaû taøi chính döï aùn ñaàu tö taïi DN 1.5.1 Khaùi nieäm 1.5.2. Xaùc ñònh doøng tieàn cuûa döï aùn ñaàu tö 1.5.3. Xaùc ñònh suaát chieát khaáu cuûa döï aùn 1.5.4. Caùc chæ tieâu ñaùnh giaù hieäu quaû taøi chính döï aùn ñaàu tö 1.5.4.1. Giaù trò hieän taïi roøng (NPV) 1.5.4.2. Suaát sinh lôøi noäi boä (IRR) 1.5.4.4. Thôøi gian hoaøn voán (PP) 1.5.5. Phaân tích ruûi ro cuûa döï aùn 1.5.5.1 Xaùc ñònh ruûi ro vaø vai troø cuûa phaân tích ruûi ro 1.5.5.2. Caùc phöông phaùp phaân tích ruûi ro 1.5.5.2.1. Phaân tích ñoä nhaïy (Sensitivity Analysis) 1.5.5.2.2. Phaân tích tình huoáng (Scenario Analysis) 1.5.5.2.3 Phaân tích moâ phoûng Monte Carlo 1.5.6. Moät soá nhaân toá aûnh höôûng tôùi hoaït ñoäng phaân tích taøi chính döï ù ñ à Laõ tö tnhi dñaïo doanh h hinghieä ä 1.5.6.1 p 1.5.6.2. Caùn boä thöïc hieän döï aùn 1.5.6.3. Cô sôû haï taàng mang tính kyõ thuaät chuyeân ngaønh Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang --------------------------------------------------------------------------------------------------------1 Hoaøn thieän hoaït ñoäng phaân tích hieäu quaû taøi chính döï aùn ñaàu tö – Tröôøng hôïp Coâng ty Haøng Haûi Ñoâng Ñoâ =============================================================== 1.5.6.4. Moâi tröôøng kinh teá vó moâ CHÖÔNG 2: THÖÏC TRAÏNG HOAÏT ÑOÄNG PHAÂN TÍCH HIEÄU QUAÛ TAØI CHÍNH DÖÏ AÙN TAÏI C.TY HAØNG HAÛI ÑOÂNG ÑO 2.1. Giôùi thieäu veà coâng ty & hoaït ñoäng phaân tích taøi chính döï aùn ñaàu tö 2.1.1. Giôùi thieäu sô löôïc veà Coâng ty Haøng Haûi Ñoâng Ñoâ 2.1.2. Hoaït ñoäng phaân tích taøi chính döï aùn taïi Coâng ty Haøng Haûi Ñ â ÑÑaë â c ñieåm caùc döï aùn ñaàu tö taïi Coâng ty 2.1.2.1 2.1.2.2. Quy trình thöïc hieän caùc döï aùn ñaàu tö taïi Coâng ty 2.1.2.3. Toå chöùc boä maùy nhaân söï phaân tích taøi chính döï aùn ñaàu tö 2.2. Thöïc traïng hoaït ñoäng phaân tích taøi chính döï aùn ñaàu tö taïi Coâng ty 2.2.1. Giôùi thieäu veà döï aùn “Mua taøu vaän taûi bieån TOYO-7.088DWT” 2.2.2. Phaân tích moâi tröôøng kinh doanh aûnh höôûng tôùi döï aùn ñaàu tö 2.2.2.2 Khoù khaên: 2.2.3. Hoaït ñoäng thu thaäp & xöû lyù thoâng tin phaân tích taøi chính döï aùn 2.2.4. Xaùc ñònh toång voán ñaàu tö vaø phöông aùn taøi trôï 2.2.5. Tính toaùn luoàng tieàn roøng haøng naêm&hieäu quaû taøi chính cuûa döï ù Keát luaän chöông 2 2.3. 2.3.1 Nhöõng keát quaû ñaït ñöôïc 2.3.2.Moät soá ñieåm coøn haïn cheá CHÖÔNG 3: CAÙC GIAÛI PHAÙP NAÂNG CAO CHAÁT LÖÔÏNG HOAÏT ÑOÄNG PHAÂN HIEÄU QUAÛ TÍCH TAØI CHÍNH DÖÏ AÙN ÑAÀU TÖ TAÏI COÂNG TY HAØNG HAÛI ÑOÂNG ÑO 3.1. Ñònh höôùng hoaøn thieän hoaït ñoäng thaåm ñònh taøi chính döï aùn 3.1.1. Ñònh höôùng ñaàu tö cuûa Coâng ty giai ñoaïn 2005-2010 3.1.2. Muïc tieâu hoaøn thieän 3.1.3. Phöông höôùng cô baûn hoaøn thieän hoaït ñoäng phaân tích taøi chính dö ù c giaûi phaùp hoaøn thieän hoaït ñoäng phaân tích taøi chính döï aùn ñaàu 3.2. Caù tö 3.2.1. Hoaøn thieän moâ hình toå chöùc nhaân söï cho hoaït ñoäng phaân tích hi ä Hoaø û t nøi thieä hí nhhoaï dö t ùñoäng thu thaäp vaø xöû lyù thoâng tin 3.2.2. 3.2.3. Hoaøn thieän phöông phaùp xaùc ñònh doøng tieàn, caùc chæ tieâu hieäu û t Hoaø øi hín hthieä khn ûkyõ ê thuaä t t ûphaâ ô n tích û döruûiù ro taøi chính cuûa döï aùn 3.2.4. 3.2.4.1. Phaân tích ñoä nhaïy cuûa döï aùn 3.2.4.2. Phaân tích tình huoáng 3.2.4.3. Phaân tích moâ phoûng. 3.3. Moät soá kieán nghò KEÁT LUAÄN Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang Trang --------------------------------------------------------------------------------------------------------2 Hoaøn thieän hoaït ñoäng phaân tích hieäu quaû taøi chính döï aùn ñaàu tö – Tröôøng hôïp Coâng ty Haøng Haûi Ñoâng Ñoâ =============================================================== LÔØI MÔÛ ÑAÀU 2. Boái caûnh vaø lyù do choïn ñeà taøi Khi moät doanh nghieäp baét ñaàu khôûi söï kinh doanh, hoaït ñoäng ñaàu tö laø quaù trình ñaàu tieân phaûi thöïc hieän. Ñeå toàn taïi vaø phaùt trieån trong moâi tröôøng caïnh tranh quyeát lieät nhö hieän nay, doanh nghieäp luoân phaûi coù nhöõng döï aùn ñaàu tö môùi nhaèm duy trì, môû roäng hay naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa mình. Coù moät thôøi gian daøi trong thôøi kyø keá hoaïch hoùa taäp trung, nhieàu ngöôøi cho raèng ñeå coù söï phaùt trieån chæ ñôn giaûn laø ñaàu tö nhieàu hôn. Ñaàu tö vaøo caùi gì, ôû ñaâu, thôøi ñieåm naøo… khoâng phaûi laø vaán ñeà quan troïng. Theá neân coù nhöõng döï aùn quyeát ñònh ñaàu tö coù tröôùc, coâng taùc thaåm ñònh döï aùn chæ laø hình thöùc vaø thuû tuïc ñeå ñöôïc nhaän voán. Chính nhöõng quan nieäm sai laàm treân voâ hình ñaõ coi nheï coâng taùc phaân tích döï aùn, ñaëc bieät laø phaân tích taøi chính döï aùn ñaàu tö. Töø ñoù daãn tôùi haäu quaû laø nhieàu doanh nghieäp nhaø nöôùc laøm aên keùm hieäu quaû trong moät thôøi gian daøi. Muïc tieâu cao nhaát cuûa thaåm ñònh döï aùn ñaàu tö laø nhaèm khoâng boû lôõ caùc döï aùn toát, ngaên chaën caùc döï aùn xaáu trong ñieàu kieän caùc nguoàn löïc ngaøy caøng khan hieám. Khung phaân tích döï aùn thöôøng bao goàm caùc noäi dung: Phaân tích thò tröôøng; Phaân tích kyõ thuaät; Phaân tích nguoàn löïc; Phaân tích taøi chính v.v.. Trong ñoù, phaân tích taøi chính döï aùn ñöôïc ñaùnh giaù laø khaâu then choát vì noù bao goàm taäp hôïp taát caû thoâng tin cuûa caùc phaân tích kinh teá-kyõ thuaät tröôùc ñoù ñeå tính toaùn vaø xaùc ñònh hieäu quaû taøi chính thöïc söï cuaû döï aùn. Nhaän thöùc ñöôïc taàm quan troïng cuûa hoaït ñoäng phaân tích hieäu quaû taøi chính döï aùn ñaàu tö vaø qua tìm hieåu thöïc traïng coâng taùc naøy dieãn ra taïi doanh nghieäp, taùc giaû ñaõ choïn ñeà taøi luaän vaên thaïc syõ kinh teá cuûa mình coù noäi dung “ Hoaøn thieän hoaït ñoäng phaân tích hieäu quaû taøi chính döï aùn ñaàu tö – Tröôøng hôïp Coâng ty Haøng Haûi Ñoâng Ñoâ” Luaän vaên coù söû duïng ví duï minh hoïa töø thöïc tieãn hoaït ñoäng phaân tích hieäu quaû taøi chính döï aùn vaø soá lieäu cuï theå töø moät döï aùn ñaàu tö cuûa Coâng ty Haøng Haûi Ñoâng Ñoâ - Moät doanh nghieäp tröïc thuoäc Toång Coâng ty Haøng Haûi Vieät Nam – laøm tröôøng hôïp nghieân cöùu. --------------------------------------------------------------------------------------------------------3 Hoaøn thieän hoaït ñoäng phaân tích hieäu quaû taøi chính döï aùn ñaàu tö – Tröôøng hôïp Coâng ty Haøng Haûi Ñoâng Ñoâ =============================================================== 2. Muïc ñích nghieân cöùu Teân goïi cuûa ñeà taøi luaän vaên ñaõ phaûn aùnh muïc ñích cô baûn cuûa luaän vaên. Döïa vaøo cô sôû lyù luaän veà phaân tích taøi chính döï aùn ñaàu tö, coäng vôùi quaù trình tìm hieåu, ñaùnh giaù thöïc traïng coâng taùc naøy taïi Coâng ty Haøng Haûi Ñoâng Ñoâ. Taùc giaû muoán ñöa ra moät soá giaûi phaùp goùp phaàn naâng cao hieäu quaû coâng taùc phaân tích hieäu quaû taøi chính döï aùn ñaàu tö taïi doanh nghieäp. Taùc giaû cho raèng caùc giaûi phaùp ñöa ra veà cô baûn cuõng khaû thi cho caùc doanh nghieäp Vieät Nam trong boái caûnh hieän nay. 3. Phaïm vi nghieân cöùu Ñoái töôïng nghieân cöùu maø luaän vaên ñeà caäp laø hoaït ñoäng phaân tích hieäu quaû taøi chính döï aùn ñaàu tö taïi doanh nghieäp Vieät Nam trong giai ñoaïn tieàn khaû thi ñeán giai ñoaïn khaû thi. Luaän vaên ñi saâu vaøo phaân tích tröôøng hôïp Coâng ty Haøng Haûi Ñoâng Ñoâ nhaèm xem xeùt thöïc traïng coâng taùc phaân tích hieäu quaû taøi chính döï aùn ñaàu tö taïi doanh nghieäp. Töø ñoù coù nhöõng nghieân cöùu vaø ñeà xuaát giaûi phaùp naâng cao chaát löôïng cuûa hoaït ñoäng voâ cuøng quan troïng naøy. 4. Phöông phaùp nghieân cöùu Luaän vaên coù söû duïng phöông phaùp duy vaät bieän chöùng vaø duy vaät lòch söû ñeå nghieân cöùu. Ñoàng thôøi aùp duïng phaân tích moät tröôøng hôïp cuï theå (Case Study), töø ñoù suy roäng ra cho ñoái töôïng nghieân cöùu. Nhôø coù nhöõng thaønh töïu cuûa lónh vöïc coâng ngheä thoâng tin, luaän vaên ñaõ öùng duïng moät soá phaàn meàm maùy tính chuyeân duïng nhö Crystal Ball, MS.Excel… ñeå xöû lyù soá lieäu khi phaân tích tình huoáng giaû ñònh. 5. Ñoùng goùp khoa hoïc cuûa luaän vaên Nöôùc ta ñaõ chuyeån sang neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng XHCN ñöôïc gaàn 20 naêm. Caùc doanh nghieäp ñang trong quaù trình caïnh tranh gay gaét ñeå tìm choã ñöùng treân thöông tröôøng. Caùc doanh nghieäp nöôùc ngoaøi cuõng ñang daàn xaâm nhaäp thò tröôøng noäi ñòa. Tuy nhieân, nhieàu caùc doanh nghieäp quy moâ lôùn maø tröôøng hôïp Coâng ty Haøng Haûi Ñoâng Ñoâ laø moät ví duï, chöa coù moät nghieân cöùu nghieâm tuùc veà phaân tích hieäu quaû taøi chính döï aùn ñaàu tö. Thoâng qua luaän vaên, taùc giaû muoán ñoùng goùp: ¾ Cô sôû lyù luaän cho hoaït ñoäng phaân tích hieäu quaû taøi chính döï aùn ñaàu tö taïi doanh nghieäp. --------------------------------------------------------------------------------------------------------4 Hoaøn thieän hoaït ñoäng phaân tích hieäu quaû taøi chính döï aùn ñaàu tö – Tröôøng hôïp Coâng ty Haøng Haûi Ñoâng Ñoâ =============================================================== ¾ Ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp nhaèm naâng cao hieäu quaû hoaït phaân tích taøi chính döï aùn ñaàu tö taïi doanh nghieäp Vieät Nam trong boái caûnh hieän nay. 6. Keát caáu cuûa luaän vaên Luaän vaên ngoaøi phaàn môû ñaàu vaø phaàn keát luaän bao goàm: Chöông 1: Nhöõng vaán ñeà cô baûn veà phaân tích hieäu quaû taøi chính döï aùn ñaàu tö taïi doanh nghieäp. Chöông 2: Thöïc traïng hoaït ñoäng phaân tích hieäu quaû taøi chính döï aùn ñaàu tö – Tröôøng hôïp Coâng ty Haøng Haûi Ñoâng Ñoâ. Chöông 3: Giaûi phaùp hoaøn thieän hoaït ñoäng phaân tích hieäu quaû taøi chính döï aùn ñaàu tö taïi doanh nghieäp. Phuï luïc --------------------------------------------------------------------------------------------------------5 Hoaøn thieän hoaït ñoäng phaân tích hieäu quaû taøi chính döï aùn ñaàu tö – Tröôøng hôïp Coâng ty Haøng Haûi Ñoâng Ñoâ =============================================================== CHÖÔNG 1 NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ CÔ BAÛN VEÀ PHAÂN TÍCH HIEÄU QUAÛ TAØI CHÍNH DÖÏ AÙN ÑAÀU TÖ TAÏI DOANH NGHIEÄP 1.1. YÙ nghóa cuûa hoaït ñoäng ñaàu tö 1.1.1. Khaùi nieäm ñaàu tö trong doanh nghieäp Ñaàu tö laø hoaït ñoäng söû duïng voán, taøi nguyeân ñeå saûn xuaát kinh doanh trong moät thôøi gian töông ñoái daøi nhaèm thu lôïi nhuaän vaø lôïi ích kinh teá xaõ hoäi. Xeùt ôû phaïm vi doanh nghieäp, ñaàu tö laø hoaït ñoäng doanh nghieäp boû voán daøi haïn nhaèm hình thaønh vaø boå sung nhöõng taøi saûn caàn thieát ñeå thöïc hieän muïc tieâu kinh doanh cuûa mình theo keá hoaïch. Hoaït ñoäng naøy ñöôïc theå hieän taäp trung thoâng qua vieäc thöïc hieän caùc döï aùn ñaàu tö. Döï aùn ñaàu tö laø moät taäp hôïp caùc hoaït ñoäng kinh teá vôùi muïc tieâu, phöông phaùp vaø phöông tieän cuï theå ñeå ñaït ñöôïc lôïi ích mong muoán trong khoaûng thôøi gian xaùc ñònh. Noäi dung cuûa döï aùn ñaàu tö ñöôïc theå hieän ôû luaän chöùng kinh teá-kyõ thuaät, laø vaên baûn phaûn aùnh trung thöïc, chính xaùc keát quaû nghieân cöùu veà thò tröôøng, moâi tröôøng kinh teá-kyõ thuaät vaø moâi tröôøng phaùp lyù, tình hình taøi chính v.v.. Hoaït ñoäng ñaàu tö coù nhöõng ñaëc ñieåm chính sau: - Phaûi coù voán: Voán coù theå baèng tieàn, taøi saûn caùc loaïi nhö maùy moùc, thieát bò, nhaø xöôûng, giaù trò sôû höõu coâng nghieäp, bí quyeát kyõ thuaät, giaù trò quyeàn söû duïng ñaát… - Thôøi gian töông ñoái daøi: Thöôøng laø treân 1 naêm trôû leân, coù theå tôùi 50 naêm. Nhöõng hoaït ñoäng ngaén haïn trong voøng 1 naêm taøi chính khoâng ñöôïc goïi laø ñaàu tö. Do ñaëc ñieåm neân ngöôøi laäp döï aùn cuõng nhö ngöôøi thaåm ñònh döï aùn caàn coù taàm nhìn xa, ñoàng thôøi phaûi thaáy ñaàu tö laø moät hoaït ñoäng daøi hôi, chöùa ñöïng nhieàu ruûi ro. Khaùi nieäm ñaàu tö maø chuùng ta ñeà caäp ôû treân aùp duïng treân lónh vöïc saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp. Ñoái vôùi caùc lónh vöïc khaùc nhö ñaàu tö cho vaên hoùa, giaùo duïc, y teá… khoâng ñöôïc ñeà caäp ñeán trong luaän vaên naøy. --------------------------------------------------------------------------------------------------------6 Hoaøn thieän hoaït ñoäng phaân tích hieäu quaû taøi chính döï aùn ñaàu tö – Tröôøng hôïp Coâng ty Haøng Haûi Ñoâng Ñoâ =============================================================== Thoâng thöôøng caùc yeáu toá chính aûnh höôûng tôùi quyeát ñònh ñaàu tö bao goàm: - Chính saùch kinh teá: Ñoù laø caùc phaùp luaät veà kinh teá vaø chính saùch kinh teá cuûa Nhaø nöùôc trong moãi thôøi kyø. Söï thay ñoåi chính saùch phaùt trieån kinh teá cuûa Chính Phuû coù aûnh höôûng raát lôùn ñeán hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp. Do ñoù, doanh nghieäp caàn döï baùo nhöõng thay ñoåi vaø ñaùnh giaù aûnh höôûng cuûa caùc yeáu toá naøy ñeán hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp. Doanh nghieäp caàn taän duïng caùc yeáu toá khuyeán khích cuûa chính saùch phaùt trieån kinh teá. - Thò tröôøng vaø caïnh tranh: Döï aùn ñaàu tö ñöôïc ñaùnh giaù laø hieäu quaû khi noù cung caáp nhöõng saûn phaåm ñaùp öùng nhu caàu cuûa thò tröôøng. Cao hôn nöõa, doanh nghieäp phaûi ñònh höôùng nhu caàu cho caùc khaùch haøng tieàm naêng ñoái vôùi caùc saûn phaåm môùi. Caùc nghieân cöùu thò tröôøng, veà caùc yeáu toá caïnh tranh ñöôïc trình baøy chi tieát trong luaän chöùng kinh teá-kyõ thuaät. - Tieán boä khoa hoïc kyõ thuaät, coâng ngheä: Yeáu toá naøy aûnh höôûng tôùi vieäc löïa choïn trang thieát bò, khaáu hao TSCÑ, chaát löôïng saûn phaåm, giaù thaønh v.v.. Neáu doanh nghieäp khoâng coi troïng vieäc ñaùnh giaù taùc ñoäng cuûa yeáu toá naøy coù theå aûnh höôûng tôùi tính khaû thi vaøhieäu quaû cuûa döï aùn ñaàu tö. 1.1.2. YÙ nghóa cuûa ñaàu tö Lôïi ích do döï aùn ñaàu tö mang laïi bieåu hieän treân hai maët: lôïi ích taøi chính bieåu hieän qua lôïi nhuaän vaø lôïi ích kinh teá xaõ hoäi bieåu hieän qua caùc chæ tieâu kinh teá xaõ hoäi. - Ñoái vôùi doanh nghieäp: Coù theå noùi, ñaàu tö laø hoaït ñoäng khoâng theå thieáu trong suoát quaõng ñôøi toàn taïi cuûa doanh nghieäp. Ñeå coù theå baét ñaàu khôûi söï kinh doanh, doanh nghieäp phaûi thöïc hieän ñaàu tö ban ñaàu. Trong quaù trình hoaït ñoäng, doanh nghieäp caàn coù chieán löôïc tìm kieám vaø löïa choïn döï aùn ñaàu tö. Neáu khoâng coù nhöõng yù töôûng môùi vaø döï aùn môùi, doanh nghieäp seõ khoâng theå toàn taïi vaø phaùt trieån ñöôïc vôùi boái caûnh caïnh tranh khoác lieät hieän nay. Xeùt veà maët taøi chính, quyeát ñònh ñaàu tö laø quyeát ñònh taøi trôï daøi haïn, coù taùc ñoäng lôùn ñeán hieäu quaû saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp. Ñaëc ñieåm cuûa döï aùn ñaàu tö laø thöôøng yeâu caàu moät löôïng voán lôùn vaø söû duïng voán trong moät thôøi gian daøi, do ñoù moät soá döï aùn bò laïc haäu ngay töø luùc coù yù töôûng ñaàu tö. Vì vaäy, quyeát ñònh ñaàu tö cuûa doanh nghieäp ñoøi hoûi phaûi ñöôïc phaân tích vaø caân nhaéc kyõ löôõng. Neáu döï aùn thaønh coâng, --------------------------------------------------------------------------------------------------------7 Hoaøn thieän hoaït ñoäng phaân tích hieäu quaû taøi chính döï aùn ñaàu tö – Tröôøng hôïp Coâng ty Haøng Haûi Ñoâng Ñoâ =============================================================== doanh nghieäp seõ naâng cao vò theá vaø naêng löïc caïnh tranh treân thò tröôøng. Ngöôïc laïi, moät döï aùn thaát baïi coù theå keùo söï phaù saûn cuûa moät coâng ty lôùn. - Ñoái vôùi xaõ hoäi: Hoaït ñoäng ñaàu tö maët khaùc cuõng aûnh höôûng ñeán quyeàn lôïi cuûa xaõ hoäi, cuûa coäng ñoàng. Döïa vaøo lôïi ích kinh teá xaõ hoäi, Nhaø nöôùc seõ ra quyeát ñònh coù caáp giaáy pheùp ñaàu tö cho caùc nhaø ñaàu tö hay khoâng? Döï aùn ñaàu tö thaønh coâng seõ mang laïi nguoàn thu (thueá) cho Ngaân saùch nhaø nöôùc, taïo ra saûn phaåm cho ngöôøi tieâu duøng, giaûi quyeát vaán ñeà coâng aên vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng v.v.. Do vaäy vai troø thaåm ñònh döï aùn cuûa Chính Phuû cuõng cöïc kyø quan troïng, goùp phaàn ngaên chaën nhöõng taùc ñoäng tieâu cöïc cho xaõ hoäi. 1.2. Phaân loaïi döï aùn ñaàu tö Tuøy theo caùc muïc ñích khaùc nhau, coù theå phaân loaïi caùc döï aùn ñaàu tö cuûa doanh nghieäp theo caùc tieâu thöùc khaùc nhau. - Döïa vaøo muïc ñích ñaàu tö, coù theå phaân loaïi: + Döï aùn ñaàu tö môû roäng: Do phaàn lôùn caùc saûn phaåm hieän coù cuûa doanh nghieäp cuoái cuøng cuõng trôû neân loãi thôøi, ñeå tieáp tuïc taêng tröôûng, doanh nghieäp phaûi ñöa ra caùc saûn phaåm môùi. Ñieàu naøy ñoøi hoûi doanh nghieäp phaûi ñaàu tö vaøo nghieân cöùu phaùt trieån, tieáp thò, keå caû maùy moùc thieát bò môùi ñeå gia taêng doanh soá hay giaûm chi phí. + Döï aùn ñaàu tö thay theá nhaèm duy trì khaû naêng kinh doanh hieän taïi. Noù lieân quan ñeán vieäc thaûi hoài moät taøi saûn vaø thay theá noù baèng moät taøi saûn khaùc hieäu quaû hôn. + Döï aùn ñaàu tö phaùt sinh ñeå ñaùp öùng yeâu caàu phaùp lyù, caùc tieâu chuaån söùc khoûe vaø an toaøn. Caùc döï aùn naøy bao goàm caùc hoaït ñoäng ñaàu tö theo yeâu caàu baét buoäc cuûa Chính Phuû cho thieát bò kieåm soaùt oâ nhieãm, phoøng chaùy, baûo veä moâi tröôøng v.v.. - Döïa theo moái quan heä giöõa caùc döï aùn: + Döï aùn ñoäc laäp: Hai döï aùn ñöôïc goïi laø ñoäc laäp veà kinh teá neáu vieäc chaáp nhaän hay loaïi boû döï aùn naøy khoâng laøm aûnh höôûng ñeán quyeát ñònh chaáp nhaän hay loaïi boû döï aùn khaùc. Coù nghóa laø noù khoâng laøm aûnh höôûng tôùi doøng tieàn cuûa döï aùn khaùc. --------------------------------------------------------------------------------------------------------8 Hoaøn thieän hoaït ñoäng phaân tích hieäu quaû taøi chính döï aùn ñaàu tö – Tröôøng hôïp Coâng ty Haøng Haûi Ñoâng Ñoâ =============================================================== + Döï aùn phuï thuoäc: Traùi ngöôïc vôùi döï aùn ñoäc laäp, hai döï aùn phuï thuoäc nhau veà kinh teá neáu doøng tieàn cuûa moät döï aùn bò taùc ñoäng bôûi quyeát ñònh chaáp nhaän hay töø boû moät döï aùn khaùc. + Döï aùn loaïi tröø nhau: Hai döï aùn ñöôïc goïi laø loaïi tröø nhau neáu vieäc chaáp nhaän moät döï aùn naøy cuõng coù nghóa laø loaïi boû hoaøn toaøn döï aùn khaùc. 1.3. Quaù trình ñaàu tö Moät hoaït ñoäng ñaàu tö duø ñôn giaûn hay phöùc taïp ñeàu phaûi traûi qua nhöõng coâng vieäc nhaát ñònh, theo nhöõng trình töï nhaát ñònh, dieãn ra trong moät khoaûng thôøi gian nhaát ñònh. Khoaûng thôøi gian maø hoaït ñoäng ñaàu tö dieãn ra goïi laø quaù trình ñaàu tö. Quaù trình ñaàu tö laø thöù töï veà thôøi gian tieán haønh nhöõng coâng vieäc cuûa ñaàu tö nhaèm ñaït muïc tieâu ñaàu tö ñeà ra. Quaù trình ñaàu tö bao goàm caùc giai ñoaïn sau: ¾ Nghieân cöùu ñaàu tö, bao goàm nghieân cöùu tieàn khaû thi vaø nghieân cöùu khaû thi - Nghieân cöùu tieàn khaû thi: Laø noã löïc ñaàu tieân ñeå ñaùnh giaù trieån voïng cuûa döï aùn. Muïc ñích nghieân cöùu tieàn khaû thi laø ñeå coù ñöôïc nhöõng öôùc tính tin caäy veà caùc bieán soá, töø ñoù seõ cho thaáy döï aùn coù ñuû haáp daãn ñeå tieáp tuïc chuyeån sang thieát keá chi tieát hôn hay khoâng? Trong phaân tích tieàn khaû thi, ñeå traùnh vieäc chaáp thuaän döï aùn döïa treân nhöõng öôùc tính quaù laïc quan veà chi phí vaø lôïi ích, chuùng ta neân söû duïng nhöõng öôùc tính coù xu höôùng giaûm bôùt lôïi ích vaø taêng chi phí cuûa döï aùn. Nghieân cöùu tieàn khaû thi cuûa döï aùn ñaàu tö thöôøng taäp trung vaøo caùc lónh vöïc sau: + Phaân tích thò tröôøng: Öôùc tính nhu caàu, ñoái thuû caïnh tranh, thò hieáu tieâu duøng v.v.. + Phaân tích kyõ thuaät: Xaùc ñònh moät caùch chi tieát caùc thoâng soá ñaàu vaøo cuûa döï aùn. + Phaân tích nhaân löïc vaø quaûn lyù caàn thieát ñeå thöïc hieän döï aùn + Phaân tích hieäu quaû taøi chính: Xaùc ñònh nguoàn taøi trôï cho döï aùn; Xaùc ñònh caùc khoaûn chi, thu taøi chính cuûa döï aùn; Tính toaùn caùc chæ tieâu hieäu quaû taøi --------------------------------------------------------------------------------------------------------9 Hoaøn thieän hoaït ñoäng phaân tích hieäu quaû taøi chính döï aùn ñaàu tö – Tröôøng hôïp Coâng ty Haøng Haûi Ñoâng Ñoâ =============================================================== chính cuûa döï aùn (NPV,IRR…); Kieåm tra ñoä an toaøn cuûa döï aùn; Keát luaän veà tính khaû thi cuûa döï aùn veà maët taøi chính. + Phaân tích hieäu quaû kinh teá, xaõ hoäi: Ñaùnh giaù döï aùn treân quan ñieåm toaøn boä neàn kinh teá vaø xaùc ñònh xem vieäc thöïc hieän döï aùn coù caûi thieän phuùc lôïi kinh teá quoác gia hay khoâng? - Nghieân cöùu khaû thi: Sau khi hoaøn taát caùc khaâu phaân tích trong giai ñoaïn nghieân cöùu tieàn khaû thi, chuùng ta caàn nghieân cöùu khaû naêng döï aùn coù ñaùp öùng caùc tieâu chí veà taøi chính, caùc yeâu caàu maø Nhaø nöôùc ñeà ra cho khoaûn ñaàu tö hay khoâng. Caàn phaân tích ñoä nhaïy cuûa döï aùn ñeå xaùc ñònh caùc bieán soá chuû choát quyeát ñònh keát quaû cuûa döï aùn. Muïc ñích cuûa giai ñoaïn nghieân cöùu khaû thi trong thaåm ñònh döï aùn laø nhaèm taêng cöôøng möùc ñoä chính xaùc caùc bieán soá chính yeáu cuûa döï aùn neáu döï aùn coù trieån voïng thaønh coâng. Keát quaû cuoái cuøng cuûa giai ñoaïn naøy laø ñöa ra keát luaän coù neân chaáp thuaän döï aùn hay khoâng? ¾ Thieát keá chi tieát Laø coâng vieäc tieáp theo sau khi döï aùn ñöôïc chaáp thuaän. Coâng taùc naøy bao goàm xaùc ñònh caùc chöông trình cô baûn, phaân chia cuï theå nhieäm vuï, xaùc ñònh taøi nguyeân duøng cho döï aùn. Giai ñoaïn naøy phaûi laøm roõ caùc yeâu caàu kyõ thuaät, caàn leân keá hoaïch chi tieát veà quaûn lyù haønh chính, vaän haønh saûn xuaát, tieáp thò v.v…. Giai ñoaïn naøy taêng cöôøng ñoä chính xaùc cuûa moïi döõ kieän ñaõ söû duïng tröôùc ñoù ñeå xaây döïng keá hoaïch vaän haønh chính thöùc. ¾ Thöïc hieän ñaàu tö Thöïc hieän ñaàu tö bao goàm caùc coâng vieäc ñieàu phoái vaø phaân boá nguoàn löïc hôïp lyù ñeå döï aùn coù theå hoaït ñoäng. Traùch nhieäm vaø quyeàn haïn trong vieäc thöïc hieän döï aùn phaûi ñöôïc phaân ñònh roõ raøng trong caùc lónh vöïc nhaân söï, phaùp lyù, taøi chính, haønh chaùnh, kyõ thuaät v.v.. Giaùm ñoác döï aùn phaûi taäp hôïp caùc ñoäi nguõ giaùm saùt bao goàm nhöõng nhaø chuyeân moân vaø chuyeân gia kyõ thuaät. Vieäc saép ñaët keá hoaïch ñuùng ñaén ôû giai ñoaïn naøy laø raát quan troïng ñeå döï aùn ñöôïc trieån khai ñuùng tieán ñoä ñeà ra. Ngoaøi ra, caàn phaûi laäp thôøi gian bieåu chi tieát thöïc hieän döï aùn, phaûi coù quy cheá kieåm tra vaø baùo caùo ñeå cung caáp thoâng tin phaûn hoài veà hoaït ñoäng cuûa döï aùn. --------------------------------------------------------------------------------------------------------10 Hoaøn thieän hoaït ñoäng phaân tích hieäu quaû taøi chính döï aùn ñaàu tö – Tröôøng hôïp Coâng ty Haøng Haûi Ñoâng Ñoâ =============================================================== ¾ Ñaùnh giaù sau ñaàu tö Ñaùnh giaù sau ñaàu tö bao taäp trung vaøo so saùnh keát quaû thöïc teá cuûa döï aùn so vôùi keá hoaïch ñaët ra. Ñaùnh giaù laïi caùc ñieåm maïnh, ñieåm yeáu ñaõ trieån khai. Ñeå coù cô sôû thöïc hieän phaàn ñaùnh giaù naøy, caùc caùn boä quaûn lyù döï aùn trong giai ñoaïn vaän haønh phaûi ñöôïc thoâng baùo theo doõi chi tieát hoaït ñoäng döï aùn trong suoát thôøi gian vaän haønh. Ngoaøi vieäc ñöa ra keát luaän veà ñoùng goùp cuûa döï aùn vaøo söï thaønh coâng cuûa doanh nghieäp, ñaùnh giaù sau ñaàu tö giuùp phaùt huy kinh nghieäm thaønh coâng vaø traùnh nhöõng thaát baïi ñaõ gaëp cho nhöõng döï aùn sau naøy. 1.4. Phaân tích hieäu quaû taøi chính döï aùn ñaàu tö taïi doanh nghieäp Coù nhieàu ñònh nghóa khaùc nhau veà phaân tích hieäu quaû taøi chính döï aùn ñaàu tö. Taùc giaû xin ñöa ra moät ñònh nghóa maø hieän nay ñöôïc nhieàu ngöôøi chaáp nhaän: Phaân tích hieäu quaû taøi chính döï aùn ñaàu tö ñöôïc hieåu laø taäp hôïp hoaït ñoäng phaân tích caùc chæ tieâu taøi chính treân cô sôû doøng tieàn daønh cho vaø phaùt sinh töø döï aùn Döïa vaøo giai ñoaïn cuûa quaù trình ñaàu tö, hoaït ñoäng phaân tích hieäu quaû taøi chính döï aùn ñaàu tö ñöôïc chia laøm ba giai ñoaïn chính: - Phaân tích taøi chính döï aùn ñaàu tö trong giai ñoaïn töø nghieân cöùu tieàn khaû thi cho tôùi keá thuùc nghieân cöùu khaû thi döï aùn ñaàu tö. - Phaân tích taøi chính trong giai ñoaïn vaän haønh, khai thaùc döï aùn. Muïc tieâu chuû îeáu laø ñeå theo doõi tình hình taøi chính thöïc teá khi trieån khai döï aùn, töø ñoù coù theå coù nhöõng ñeà xuaát ñieàu chænh boå sung phuø hôïp. - Phaân tích taøi chính sau khi keát thuùc döï aùn ñaàu tö, muïc ñích chuû yeáu laø ñeå ruùt kinh nghieäm cho nhöõng döï aùn tieáp theo. Phaïm vi nghieân cöùu maø luaän vaên ñeà caäp laø phaân tích hieäu quaû taøi chính döï aùn giai ñoaïn töø nghieân cöùu tieàn khaû thi ñeán nghieân cöùu khaû thi. Töø phaàn tieáp theo cuûa luaän vaên, thuaät ngöõ “phaân tích hieäu quaû taøi chính döï aùn” ñöôïc hieåu laø phaân tích hieäu quaû taøi chính döï aùn trong giai ñoaïn nghieân cöùu tieàn khaû thi vaø giai ñoaïn nghieân cöùu khaû thi. --------------------------------------------------------------------------------------------------------11 Hoaøn thieän hoaït ñoäng phaân tích hieäu quaû taøi chính döï aùn ñaàu tö – Tröôøng hôïp Coâng ty Haøng Haûi Ñoâng Ñoâ =============================================================== Theo quan ñieåm cuûa taùc giaû, ñaây laø giai ñoaïn raát quan troïng vì noù quyeát ñònh ñeán khaû naêng thaønh coâng cuûa döï aùn. Caên cöù vaøo keát quaû cuûa giai ñoaïn phaân tích naøy maø chuû ñaàu tö quyeát ñònh chaáp thuaän hay khoâng chaáp thuaän döï aùn. Phaân tích hieäu quaû taøi chính cuûa baát kyø döï aùn ñaàu tö naøo cuõng ñeàu lieân quan tôùi boán böôùc ñöôïc xaùc ñònh cuï theå nhö sau: - Öôùc löôïng caùc doøng tieàn coù lieân quan ñeán döï aùn - Xaùc ñònh suaát chieát khaáu phuø hôïp cho döï aùn - Tính toaùn caùc chæ tieâu ñaùnh giaù hieäu quaû taøi chính döï aùn ñaàu tö - Phaân tích ruûi ro cuûa döï aùn 1.4.1. Xaùc ñònh doøng tieàn cuûa döï aùn ñaàu tö Ñeå ñaùnh giaù moät luaän chöùng kinh teá-kyõ thuaät, chuùng ta phaûi xem xeùt nhöõng thay ñoåi veà doøng tieàn cuûa doanh nghieäp ñeå bieát lieäu döï aùn coù mang laïi theâm giaù trò cho doanh nghieäp hay khoâng? Khi xaùc ñònh doøng tieàn cuûa döï aùn baát keå laø bình thöôøng hay khoâng bình thöôøng, caàn toân troïng moät soá nguyeân taéc cô baûn sau: ™ Doøng tieàn neân ñöôïc ño löôøng treân cô sôû taêng theâm Neân ñaùnh giaù doøng tieàn cho moät döï aùn cuï theå döïa treân goùc ñoä toaøn boä doøng tieàn cuûa doanh nghieäp seõ bò taùc ñoäng nhö theá naøo neáu döï aùn ñöôïc chaáp nhaän so vôùi taùc ñoäng khi döï aùn khoâng ñöôïc chaáp nhaän. Vì vaäy, neân ñöa vaøo phaân tích taát caû caùc thay ñoåi doanh thu, chi phí, thueá phaùt sinh do vieäc chaáp nhaän döï aùn. ™ Doøng tieàn neân ñöôïc tính toaùn treân cô sôû sau thueá Ñaàu tö ban ñaàu cho moät döï aùn laáy töø nguoàn tieàn maët sau thueá, neân thu nhaäp töø döï aùn cuõng phaûi ñöôïc tính töø doøng tieàn sau thueá. ™ Phaûi xem xeùt caùc taùc ñoäng giaùn tieáp cuûa moät döï aùn Ví duï, ñaàu tö vaøo moät döï aùn môû roäng ñoøi hoûi taêng voán luaân chuyeån cuûa toaøn doanh nghieäp. Voán luaân chuyeån naøy neân tính vaøo ñaàu tö thuaàn cuûa döï aùn. Hoaëc doanh nghieäp chaáp nhaän moät döï aùn saûn xuaát saûn phaåm môùi coù theå laøm giaûm doøng tieàn töø doanh thu hieän taïi do saûn phaåm cuûa döï aùn môùi coù tính caïnh tranh vôùi saûn phaåm hieän taïi. --------------------------------------------------------------------------------------------------------12 Hoaøn thieän hoaït ñoäng phaân tích hieäu quaû taøi chính döï aùn ñaàu tö – Tröôøng hôïp Coâng ty Haøng Haûi Ñoâng Ñoâ =============================================================== ™ Chi phí chìm khoâng ñöôïc tính vaøo doøng tieàn cuûa döï aùn Chi phí chìm laø chi phí ñaõ phaùt sinh maø khoâng phuï thuoäc vaøo quyeát ñònh hieän taïi laø chaáp nhaän hay khoâng chaáp nhaän döï aùn. Ví duï, chi phí thueâ tö vaán phaân tích taùc ñoäng moâi tröôøng tröôùc khi döï aùn pheâ duyeät. ™ Giaù trò taøi saûn söû duïng trong döï aùn neân ñöôïc tính theo chi phí cô hoäi cuûa chuùng Chi phí cô hoäi cuûa taøi saûn ñöôïc ñònh nghóa laø doøng tieàn maø taøi saûn ñoù coù theå taïo ra neáu chuùng khoâng ñöôïc söû duïng trong döï aùn ñang xem xeùt. Coâng thöùc toång quaùt ñeå xaùc ñònh doøng tieàn cuûa döï aùn ñöôïc moâ taû döôùi ñaây: Doøng tieàn cuûa döï aùn = Doøng tieàn töø hoaït ñoäng kinh doanh cuûa döï aùn + Giaù trò coøn laïi cuûa taøi saûn coá ñònh sau thueá - Chi tieâu voán cuûa döï aùn - Thay ñoåi voán luaân chuyeån roøng Trong ñoù: - Doøng tieàn töø hoaït ñoäng kinh doanh = Lôïi nhuaän sau thueá + Khaáu hao OCF = (1-t)*EBIT + D OCF : Doøng tieàn töø hoaït ñoäng kinh doanh cuûa döï aùn EBIT : Lôïi nhuaän tröôùc thueá thu nhaäp vaø laõi vay cuûa döï aùn t : Thueá suaát thueá thu nhaäp doanh nghieäp D : Khaáu hao TSCÑ cuûa döï aùn - Thay ñoåi voán luaân chuyeån roøng: Khi trieån khai döï aùn, doanh nghieäp caàn ñaàu tö moät khoaûn voán vaøo taøi saûn löu ñoäng. Neáu döï aùn xeùt theo giai ñoaïn haøng naêm thì thay ñoåi veà voán luaân chuyeån roøng giöõa caùc naêm trong giai ñoaïn hoaït ñoäng cuûa döï aùn seõ ñöôïc tính vaøo doøng tieàn cuûa döï aùn. Neáu thay ñoåi taêng thì soá cheânh leäch ñöôïc tính trong doøng tieàn ra cuûa döï aùn, neáu thay ñoåi giaûm thì soá cheânh leäch ñöôïc tính trong doøng tieàn vaøo cuûa döï aùn. - Giaù trò coøn laïi cuûa taøi saûn coá ñònh sau thueá: Vôùi baát cöù taøi saûn coá ñònh naøo sau khi khoâng söû duïng nöõa ñeàu ñöôïc thanh lyù. Ñoái vôùi tröôøng hôïp taøi saûn hình --------------------------------------------------------------------------------------------------------13 Hoaøn thieän hoaït ñoäng phaân tích hieäu quaû taøi chính döï aùn ñaàu tö – Tröôøng hôïp Coâng ty Haøng Haûi Ñoâng Ñoâ =============================================================== thaønh töø döï aùn ñaàu tö, vaøo naêm cuoái cuøng cuûa döï aùn, caàn phaûi tính ñoùng goùp cuûa giaù trò coøn laïi cuûa taøi saûn do thanh lyù ñoái vôùi doøng tieàn cuûa döï aùn. - Chi tieâu voán cuûa döï aùn: Laø caùc chi phí tieàn maët döï kieán taïo ra caùc lôïi ích tieàn maët trong töôi lai keùo daøi hôn 1 naêm. Ví duï: Mua maùy moùc thieát bò môùi; Chi phí cho moät chieán dòch quaûng caùo; Ñaàu tö vaøo vieäc huaán luyeän nhaân vieân… Caùc döï aùn coù theå ñöôïc ñaùnh giaù döôùi nhieàu quan ñieåm khaùc nhau. Moät döï aùn coù theå toát ñoái vôùi nhaø ñaàu tö nhöng laïi khoâng toát ñoái vôùi quan ñieåm toaøn boä neàn kinh teá hoaëc ngöôïc laïi. Coù moät soá quan ñieåm thaåm ñònh döï aùn ñaàu tö ñaàu tö phoå bieán nhö sau: ¾ Quan ñieåm toång ñaàu tö : Theo quan ñieåm toång ñaàu tö (coøn goïi laø quan ñieåm cuûa ngaân haøng), töùc laø xeùt ñeán doøng tieàn cuûa toång theå döï aùn. Xem xeùt döï aùn laø nhaèm ñaùnh giaù söï an toaøn cuûa voán vay maø döï aùn coù theå caàn. ¾ Quan ñieåm cuûa chuû sôû höõu: Coøn goïi laø quan ñieåm cuûa chuû ñaàu tö, quan ñieåm cuûa coå ñoâng, muïc ñích laø xem xeùt giaù trò thu nhaäp roøng coøn laïi cuûa döï aùn so vôùi khi khoâng thöïc hieän döï aùn. Do vaäy, khi tính toaùn doøng tieàn, phaûi coäng voán vay ôû doøng tieàn vaøo vaø khoaûn traû nôï goác vaø laõi vay ôû doøng tieàn ra. Nhö vaäy coù theå thaáy: Doøng tieàn quan ñieåm chuû sôû höõu = Doøng tieàn quan ñieåm toång ñaàu tö + Vay ngaân haøng - (Nôï vay + Laõi vay) ¾ Quan ñieåm cuûa neàn kinh teá: Caùc nhaø phaân tích tính toaùn möùc sinh lôøi cuûa döï aùn theo quan ñieåm cuûa toaøn quoác gia. Giaù söû duïng cho yeáu toá nhaäp löôïng vaø xuaát löôïng cuûa döï aùn laø “giaù kinh teá”. Giaù kinh teá naøy coù tính ñeán yeáu toá thueá vaø trôï caáp. Ngoaøi ra phaûi tính ñeán caùc taùc ñoäng tích cöïc vaø tieâu cöïc maø döï aùn gaây ra. Thaåm ñònh veà kinh teá coù yù nghóa raát lôùn ñoái vôùi caùc döï aùn thuoäc lónh vöïc coâng nhö: beänh vieän, tröôøng hoïc, ñöôøng giao thoâng v.v.. Veà phía taùc giaû, trong phaïm vi phaân tích cuûa luaän vaên, taùc giaû söû duïng quan ñieåm toång ñaàu tö ñeå phaân tích hieäu quaû taøi chính döï aùn vôùi moät soá lyù do sau: --------------------------------------------------------------------------------------------------------14 Hoaøn thieän hoaït ñoäng phaân tích hieäu quaû taøi chính döï aùn ñaàu tö – Tröôøng hôïp Coâng ty Haøng Haûi Ñoâng Ñoâ =============================================================== + Nhö ñaõ ñeà caäp ôû phaàn phaïm vi nghieân cöùu, luaän vaên taäp trung vaøo nghieân cöùu hoaït ñoäng phaân tích hieäu quaû taøi chính döï aùn ñaàu tö taïi doanh nghieäp. Ñaây laø nhöõng döï aùn ñaàu tö vôùi muïc tieâu saûn xuaát kinh doanh ñeå thu lôïi nhuaän cho doanh nghieäp, chöù khoâng phaûi laø caùc döï aùn coâng ích. Do vaäy seõ khoâng ñeà caäp ñeán quan ñieåm kinh teá cuûa döï aùn. + Vieäc quyeát ñònh döï aùn ñöôïc taøi trôï nhö theá naøo neân ñöôïc thöïc hieän ñoäc laäp vôùi quyeát ñònh chaáp nhaän hay töø choái moät döï aùn. Nghóa laø quyeát ñònh veà caáu truùc voán khoâng laøm thay ñoåi vieäc doanh nghieäp chaáp nhaän hay loaïi boû döï aùn. Moãi döï aùn môùi coù theå xem nhö ñöôïc taøi trôï vôùi tyû leä caùc nguoàn taøi trôï khaùc nhau phuø hôïp vôùi caáu truùc voán muïc tieâu cuûa toaøn boä nguoàn voán cuûa doanh nghieäp + Muïc tieâu cuûa döï aùn laø so saùnh giaù trò caùc luoàng tieàn maø döï aùn mang laïi vôùi chi phí ñaàu tö ñeå tính hieäu quaû taøi chính cuûa döï aùn. Moái quan heä giöõa nôï vaø voán chuû sôû höõu laø vaán ñeà thuoäc quaûn lyù vaø noù quyeát ñònh söï phaân chia luoàng tieàn giöõa chuû sôû höõu vaø chuû nôï. 1.4.2. Xaùc ñònh suaát chieát khaáu cuûa döï aùn Ñaàu tö ñoøi hoûi phaûi boû ra nhöõng khoaûn chi phí ñeå kyø voïng ñem laïi nhöõng khoaûn thu nhaäp. Nhöng thu nhaäp vaø chi phí thöôøng khoâng phaùt sinh cuøng moät thôøi ñieåm. Thoâng thöôøng nhaø ñaàu tö phaûi boû chi phí vaøo döï aùn tröôùc khi thu ñöôïc thu nhaäp trong töông lai. Do coù giaù trò thôøi gian cuûa tieàn (moät khoaûn tieàn coù giaù trò khaùc nhau neáu xuaát hieän taïi caùc thôøi ñieåm khaùc nhau), phaûi quy ñoåi chuùng veà cuøng moät thôøi ñieåm hieän taïi ñeå so saùnh, ñaùnh giaù khaû naêng sinh lôøi cuûa moät khoaûn ñaàu tö. Khi ñoù caàn coù moät laõi suaát goïi laø laõi suaát chieát khaáu ñeå quy ñoåi nhöõng khoaûn tieàn trong töông lai veà hieän taïi. Suaát chieát khaáu cuûa döï aùn chính laø tyû leä thu nhaäp maø nhaø ñaàu tö mong ñôïi khi ñaàu tö vaøo taøi saûn hoaëc döï aùn maø chuùng ta ñang xem xeùt. Ngoaøi ra, noù cuõng ñoàng nghóa vôùi caùc khaùi nieäm chi phí cô hoäi cuûa voán ñaàu tö, laø suaát sinh lôøi maø nhaø ñaàu tö ñoøi hoûi töø chöùng khoaùn cuûa coâng ty trong tröôøng hôïp ruûi ro cuûa döï aùn baèng ruûi ro cuûa coâng ty. - Ruûi ro laïm phaùt vaø ruûi ro tyû giaù Laïm phaùt laø moät hieän töôïng xuaát hieän thöôøng tröïc trong moïi neàn kinh teá. Khaùi nieäm laïm phaùt duøng ñeå dieän taû söï gia taêng giaù caû haøng hoùa, dòch vuï qua thôøi gian. Coù nghóa laø vôùi moät soá tieàn baèng nhau, löôïng haøng hoùa dòch vuï mua --------------------------------------------------------------------------------------------------------15 Hoaøn thieän hoaït ñoäng phaân tích hieäu quaû taøi chính döï aùn ñaàu tö – Tröôøng hôïp Coâng ty Haøng Haûi Ñoâng Ñoâ =============================================================== ñöôïc seõ ít ñi so vôùi tröôùc. Laïm phaùt xaûy ra taùc ñoäng tôùi doøng tieàn vaøo, doøng tieàn ra cuûa döï aùn => laøm thay ñoåi thu nhaäp döï tính cuûa döï aùn. Do vaäy caàn phaûi xem xeùt aûnh höôûng cuûa noù khi phaân tích taøi chính döï aùn ñaàu tö. Trong thöïc teá, moät soá döï aùn ñöôïc xaây döïng baèng USD. Tyû leä laïm phaùt cuûa ñoàng USD treân thöïc teá khoâng lôùn, neân trong quaù trình phaân tích chuùng ta coù theå giaû ñònh döï aùn khoâng bò aûnh höôûng bôûi yeáu toá laïm phaùt. Veà aûnh höôûng cuûa yeáu toá tyû giaù. Coù nhöõng döï aùn coù moät soá khoaûn chi phí chi baèng ñoàng VND trong khi nguoàn thu baèng ngoaïi teä hoaëc ngöôïc laïi. Tuy nhieân ñeå vieäc tính toaùn khoâng quaù phöùc taïp, luaän vaên cuõng giaû ñònh boû qua aûnh höôûng cuûa tyû giaù ñeán hieäu quaû taøi chính cuûa döï aùn. 1.4.3. Caùc chæ tieâu ñaùnh giaù hieäu quaû taøi chính döï aùn ñaàu tö Phaân tích hieäu quaû taøi chính döï aùn ñaàu tö taäp trung chuû yeáu phaân tích caên cöù vaøo doøng tieàn cuûa döï aùn. Sau khi tính toaùn caùc yeáu toá, chuùng ta coù theå xaây döïng ñöôïc doøng tieàn roøng cuûa döï aùn, ví duï nhö sau: Naêm 0 1 2 ……………… t Doøng tieàn roøng C0 C1 C2 ………………. Ct Trong ñoù : C0 laø chi phí ñaàu tö ban ñaàu C1,C2…Ct laø doøng tieàn roøng cuûa caùc naêm coøn laïi Treân cô sôû doøng tieàn öôùc tính, caùc chæ tieâu veà phaân tích hieäu quaû taøi chính ñöôïc tính toaùn. Thoâng thöôøng goàm boán chæ tieâu cô baûn nhö sau: 1.4.3.1. Giaù trò hieän taïi roøng (Net Present Value) Giaù trò hieän taïi roøng (NPV) laø hieäu soá giöõa hieän giaù (ñöôïc tính theo moät suaát chieát khaáu cuûa döï aùn) cuûa doøng tieàn thu nhaäp maø döï aùn mang laïi so vôùi hieän giaù cuûa caùc khoaûn ñaàu tö phaûi boû ra cho döï aùn. n NPV = ∑ NCFt t =0 (1+r)t Trong ñoù: NCF laø ngaân löu roøng naêm thöù t r laø suaát chieát khaáu cuûa döï aùn n laø tuoåi thoï cuûa döï aùn Caùc nhaø phaân tích söû duïng chæ tieâu NPV ñeå ra quyeát ñònh löïa choïn döï aùn döïa treân nguyeân taéc sau: NPV < 0: Ñaàu tö khoâng hieäu quaû => baùc boû döï aùn --------------------------------------------------------------------------------------------------------16 Hoaøn thieän hoaït ñoäng phaân tích hieäu quaû taøi chính döï aùn ñaàu tö – Tröôøng hôïp Coâng ty Haøng Haûi Ñoâng Ñoâ =============================================================== NPV > 0: Ñaàu tö coù hieäu quaû => chaáp nhaän döï aùn. Neáu coù nhieàu phöông aùn coù NPV döông thì choïn phöông aùn coù NPV lôùn nhaát. NPV = 0: Tuøy vaøo quan ñieåm cuûa nhaø ñaàu tö Söû duïng chæ tieâu NPV coù nhöõng öu ñieåm vaø nhöôïc ñieåm sau: Öu ñieåm : Chæ tieâu NPV laø moät trong nhöõng chæ tieâu coù ñoä tin caäy cao nhaát ñeå thaåm ñònh taøi chính döï aùn ñaàu tö. Noù coù moät soá öu ñieåm sau: + Ghi nhaän giaù trò thôøi gian cuûa tieàn teä. Baát kyø nguyeân taéc ñaàu tö khoâng ghi nhaän giaù trò thôøi gian cuûa tieàn teä ñeàu khoâng ñöa ra quyeát ñònh ñuùng ñaén. + Vì giaù trò hieän taïi ñöôïc ño löôøng bôûi ñoàng tieàn ngaøy hoâm nay neân chuùng ta coù theå coäng doàn laïi. Ví duï neáu chuùng ta coù hai döï aùn A vaø B, tieâu chuaån NPV cho chuùng ta bieát giaù trò hieän taïi cuûa döï aùn ñaàu tö keát hôïp, coù nghóa: NPV(A+B) = NPV(A)+NPV(B) Nhöôïc ñieåm: + Phaûi xaùc ñònh ñöôïc suaát chieát khaáu, maø nhö phaàn treân cuûa luaän vaên ñaõ trình baøy, suaát chieát khaáu laø chæ tieâu raát khoù xaùc ñònh chính xaùc. Tuy nhieân, ñaây khoâng phaûi laø nhöôïc ñieåm chính cuûa chæ tieâu NPV. + Raát khoù ñöa ra xeáp haïng öu tieân khi löïa choïn döï aùn trong ñieàu kieän nguoàn voán ñaàu tö cuûa doanh nghieäp bò giôùi haïn. Ví duï, moät döï aùn coù NPV laø 10 USD ñoøi hoûi voán ñaàu tö laø 1000 USD khoâng hieäu quaû hôn döï aùn coù NPV laø 5 USD ñoøi hoûi voán ñaàu tö laø 100 USD. 1.4.3.2. Suaát sinh lôøi noäi boä (Internal Rate of Return) Suaát sinh lôøi noäi boä (IRR) laø suaát chieát khaáu maø taïi ñoù giaù trò hieän taïi roøng cuûa döï aùn baèng 0 (NPV =0). Noùi caùch khaùc, noù chính laø tyû suaát sinh lôøi toái thieåu cuûa döï aùn. Vôùi giaû ñònh döï aùn ñaàu tö coù thôøi gian t naêm, IRR ñöôïc tính baèng vieäc giaûi phöông trình: NPV = C0 + C1 + (1+IRR)1 C2 (1+IRR)2 + + Ct (1+IRR)t --------------------------------------------------------------------------------------------------------17 Hoaøn thieän hoaït ñoäng phaân tích hieäu quaû taøi chính döï aùn ñaàu tö – Tröôøng hôïp Coâng ty Haøng Haûi Ñoâng Ñoâ =============================================================== Nguyeân taéc söû duïng chæ tieâu IRR: IRR > r : Chaáp nhaän döï aùn. Tröôøng hôïp caùc döï aùn loaïi tröø laãn nhau, nhaø ñaàu tö seõ choïn döï aùn naøo coù IRR cao nhaát. (r laø suaát sinh lôøi kyø voïng, hay coøn goïi laø laõi suaát ngöôõng cuûa döï aùn) IRR < r : Loaïi boû döï aùn IRR = r : Tuøy thuoäc vaøo chuû ñaàu tö Chæ tieâu IRR coù nhöõng öu vaø nhöôïc ñieåm sau: Öu ñieåm: + Caùc doanh nghieäp thöôøng thích söû duïng chæ tieâu IRR vì hoï bieát ñöôïc khoaûng cheânh leäch giöõa IRR vaø chi phí söû duïng voán (tyû suaát chieát khaáu) cuûa döï aùn. Ñaây laø moät tieâu chuaån an toaøn cho pheùp ñaùnh giaù khaû naêng buø ñaép chi phí söû duïng voán cuûa döï aùn so vôùi ruûi ro cuûa noù. Nhöôïc ñieåm + Cuõng nhö NPV, phaân tích IRR phaûi so saùnh vôùi suaát chieát khaáu cuûa döï aùn. Maø vieäc xaùc ñònh suaát chieát khaáu laø khoù khaên. + IRR laø chæ tieâu töông ñoái (%), noù chæ phaûn aùnh tyû leä hoaøn voán noäi boä laø bao nhieâu chöù khoâng cung caáp thoâng tin veà quy moâ laõi (loã) cuûa döï aùn theo soá tuyeät ñoái. + Khi söû duïng chæ tieâu IRR thöôøng deã maéc phaûi nhöõng caïm baãy nhö: + IRR ña trò: Tröôøng hôïp döï aùn coù doøng ngaân löu roøng nhieàu laàn ñoåi daáu, khi ñoù seõ coù nhieàu giaù trò IRR. Moät döï aùn coù doøng tieàn ñoåi daáu bao nhieâu laàn thì seõ coù theå coù soá laàn nhö vaäy vôùi caùc IRR khaùc nhau. Thaäm chí coù nhöõng döï aùn khoâng coù IRR => khoâng xaùc ñònh ñöôïc chính xaùc suaát chieát khaáu noäi boä. Trong nhöõng tröôøng hôïp nhö vaäy, chæ tieâu IRR boäc loä nhöôïc ñieåm vaø giaûi phaùp ñôn giaûn nhaát laø söû duïng tieâu chuaån NPV. + Caùc döï aùn loaïi tröø laãn nhau: Trong tröôøng hôïp caàn phaûi so saùnh vaø löïa choïn moät trong soá caùc döï aùn coù tính thay theá cho nhau (caùc döï aùn loaïi tröø nhau), chæ tieâu IRR vaø chæ tieâu NPV khoâng phaûi luùc naøo cuõng daãn ñeán keát quaû nhö nhau. Ñieàu naøy deã gaây neân nhaàm laãn trong thöïc tieãn thaåm ñònh döï aùn. Lyù do daãn tôùi --------------------------------------------------------------------------------------------------------18 Hoaøn thieän hoaït ñoäng phaân tích hieäu quaû taøi chính döï aùn ñaàu tö – Tröôøng hôïp Coâng ty Haøng Haûi Ñoâng Ñoâ =============================================================== keát quaû khaùc nhau laø do caùc döï aùn khaùc nhau veà quy moâ, hoaëc khaùc nhau veà maãu hình doøng tieàn. Ví duï, coù hai döï aùn X vaø Y vôùi caùc keát quaû tính toaùn nhö sau: NPV(X) = 1869 USD; IRR(X) = 14.6% NPV(Y) = 768 USD) ; IRR(Y) = 17.7% Neáu caên cöù vaøo chæ tieâu NPV thì döï aùn X seõ ñöôïc löïa choïn do NPV(X)>NPV(Y). Nhöng neáu caên cöù chæ tieâu IRR thì döï aùn Y seõ ñöôïc löïa choïn do IRR(Y)>IRR(X). 1.4.3.3. Chæ soá sinh lôïi (Profitability Index) Chæ tieâu naøy coøn ñöôïc goïi laø tyû soá lôïi ích-chi phí, laø tyû leä giöõa giaù trò hieän taïi cuûa doøng tieàn döï aùn mang laïi vaø giaù trò cuûa ñaàu tö ban ñaàu. PI= PV I Trong ñoù: PV laø giaù trò hieän taïi cuûa doøng tieàn I laø voán ñaàu tö ban ñaàu Chæ tieâu PI phaûn aùnh 1 ñoàng voán ñaàu tö seõ mang laïi bao nhieâu ñoàng thu nhaäp. Chæ tieâu naøy coù quan heä chaët cheõ vôùi chæ tieâu NPV. Caùc döï aùn ñöôïc choïn theo nguyeân taéc: PI > 1 : Chaáp nhaän döï aùn. Trong tröôøng hôïp caùc döï aùn loaïi tröø laãn nhau, döï aùn naøo coù PI cao nhaát seõ ñöôïc löïa choïn PI < 1 : Loaïi boû döï aùn PI = 1 : Tuøy thuoäc vaøo nhaø ñaàu tö Öu ñieåm: Chæ tieâu PI cho pheùp chuùng ta bieát ñöôïc döï aùn taïo lôïi nhuaän lôùn nhaát treân 1 ñoàng voán ñaàu tö. Ñieàu naøy thöïc söï coù yù nghóa trong vieäc xeáp haïng öu tieân caùc döï aùn trong ñieàu kieän ngaân saùch voán coù giôùi haïn, chuùng ta khoâng theå thöïc hieän döïa vaøo tieâu chuaån NPV. Thay vaøo ñoù, chuùng ta coù theå xeáp haïng theo tieâu chuaån chæ soá sinh lôïi PI. Nhöôïc ñieåm: Cuõng gioáng nhö chæ tieâu IRR, chæ tieâu PI khoâng giaûi thích ñöôïc moät caùch tröïc tieáp söï khaùc nhau veà quy moâ döï aùn. --------------------------------------------------------------------------------------------------------19