Tài liệu Hoàn thiện công tác tổ chức thực hiện hợp đồng nhập khẩu bộ linh kiện xe máy tại công ty quan hệ quốc tế và đầu tư sản xuất - ciri

LuËn v¨n tèt nghiÖp §Æng Hoµng Nam - K35E1 - TMQT Lêi nãi ®Çu. Ngµy nay, quèc tÕ ho¸, toµn cÇu ho¸ ®ang lµ xu thÕ chung cña nh©n lo¹i, kh«ng mét quèc gia nµo cã thÓ thùc hiÖn mét chÝnh s¸ch ®ãng cöa mµ cã thÓ ®em l¹i sù ph¸t triÓn cho ®Êt n−íc m×nh. ViÖt Nam còng kh«ng n»m ngoµi xu thÕ ®ã. NÒn kinh tÕ ViÖt Nam hiÖn nay, trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi sang nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng cã sù qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ n−íc, ®ã lµ mét nÒn kinh tÕ më cöa theo h−íng héi nhËp quèc tÕ . Tõ sau §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI, §¶ng ta ®? x¸c ®Þnh con ®−êng ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ®Êt n−íc nhanh nhÊt ®ã lµ viÖc thùc hiÖn CNH-H§H th«ng qua xu h−íng më cöa vµ héi nhËp quèc tÕ. Sau h¬n 10 n¨m ®æi míi, nÒn kinh tÕ n−íc ta ®? cã nh÷ng b−íc chuyÓn ®æi râ rÖt trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc kinh tÕ, chÝnh trÞ, x? héi... Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®ã cã sù ®ãng gãp ®¸ng kÓ vµ quan träng cña ho¹t ®éng th−¬ng m¹i quèc tÕ. Th−¬ng m¹i quèc tÕ lµ mét lÜnh vùc ho¹t ®éng ®ãng vai trß mòi nhän thóc ®Èy nÒn kinh tÕ trong n−íc héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi, ph¸t huy nh÷ng lîi thÕ so s¸nh cña ®Êt n−íc, tËn dông tiÒm n¨ng vÒ vèn khoa häc kü thuËt, kü n¨ng qu¶n lý tiªn tiÕn tõ n−íc ngoµi. Nãi ®Õn th−¬ng m¹i quèc tÕ ta cã thÓ liªn t−ëng ngay tíi ho¹t ®éng xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu. Nh−ng ë n−íc ta hiÖn nay cßn nghÌo, c¬ së vËt chÊt nhÊt lµ c¬ së h¹ tÇng cßn l¹c hËu, tr×nh ®é khoa häc vµ c«ng nghÖ cßn kÐm ph¸t triÓn. Do ®ã n¨ng suÊt lao ®éng vµ hiÖu qu¶ kinh doanh cßn thÊp. V× vËy nhËp khÈu lµ ®Ó t¨ng c−êng c¬ së vËt chÊt kü thuËt, c«ng nghÖ tiªn tiÕn hiÖn ®¹i ®Ó phôc vô cho s¶n xuÊt. Ngoµi ra nhËp khÈu cßn t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn nÒn kinh tÕ quèc d©n vÒ nhiÒu mÆt nh−: søc lao ®éng, vèn, tµi nguyªn, tiÕt kiÖm ®−îc chi phÝ vµ thêi gian... Tuy nhiªn ®Ó ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng kinh doanh quèc tÕ ®−îc thùc hiÖn mét c¸ch thuËn lîi vµ an toµn, mét nghiÖp vô quan träng ®èi víi mäi th−¬ng nh©n lµ viÖc x©y dùng c¸c hîp ®ång. Nh− vËy, hîp ®ång lµ cÇu nèi gi÷a ng−êi xuÊt khÈu vµ ng−êi nhËp khÈu trong hîp ®ång mua b¸n hµng ho¸ vµ cã ý nghÜa ®Æc biÖt c¶ trong lîi Ých kinh tÕ lÉn trong quan hÖ ngo¹i giao ®èi víi nh÷ng nhu cÇu ®ã. Thùc tÕ cho thÊy, viÖc thiÕu nh÷ng kiÕn thøc ph¸p lý cÇn thiÕt trong viÖc thùc 1 LuËn v¨n tèt nghiÖp §Æng Hoµng Nam - K35E1 - TMQT hiÖn hîp ®ång nhËp khÈu ®? mang l¹i nhiÒu hËu qu¶ kh«n l−êng mµ nhiÒu nhµ kinh doanh ph¶i g¸nh chÞu. §ã lµ nh÷ng thua thiÖt vÒ tµi s¶n lµ tiÒn b¹c mµ cßn c¶ nh÷ng thiÖt h¹i phi tµi s¶n kh¸c n÷a nh− sù mÊt uy tÝn trong quan hÖ lµm ¨n... cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam do rÊt nhiÒu c¸c nguyªn nh©n kh¸ch quan vµ chñ quan, nh−ng trong ®ã vÊn ®Ò chñ yÕu lµ thiÕu kiÕn thøc, kinh nghiÖm vµ ch−a chó träng ®óng møc ®Õn qu¸ tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång. Ngµy nay th«ng tin liªn l¹c, khoa häc kü thuËt ®? ph¸t triÓn mét c¸ch v−ît bËc. Nã ®? t¹o ra nhiÒu c¬ héi thuËn lîi cho quy tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång ngo¹i th−¬ng diÔn ra nhanh chãng vµ kÞp thêi h¬n. §Ó hoµn thiÖn h¬n n÷a vÒ thùc hiÖn hîp ®ång ngo¹i th−¬ng trong tõng doanh nghiÖp lµ mét ®ßi hái mang tÝnh cÊp b¸ch, cÇn thiÕt ®èi víi doanh nghiÖp ngo¹i th−¬ng ViÖt Nam hiÖn nay. C«ng ty quan hÖ quèc tÕ vµ ®Çu t− s¶n xuÊt - CIRI lµ mét c«ng ty cã ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu víi nhiÒu n−íc trªn thÕ giíi nh−ng ho¹t ®éng nhËp khÈu lµ chiÕm tû träng lín trong toµn c«ng ty. ChÝnh v× vËy trong ®ît thùc tËp tèt nghiÖp nµy cïng víi nh÷ng kiÕn thøc ®−îc trang bÞ t¹i tr−êng ®¹i häc vµ sù gióp ®ì cña thÇy gi¸o bïi ®øc dòng, c¸c c¸n bé nh©n viªn trong c«ng ty nªn em xin chän ®Ò tµi: “Hoµn thiÖn c«ng t¸c tæ chøc thùc hiÖn hîp ®ång nhËp khÈu bé linh kiÖn xe m¸y t¹i C«ng ty quan hÖ quèc tÕ vµ ®Çu t− s¶n xuÊt - CIRI”. Môc ®Ých nghiªn cøu cña ®Ò tµi nµy lµ: Nh»m hoµn thiÖn h¬n c«ng t¸c tæ chøc thùc hiÖn hîp ®ång nhËp khÈu bé linh kiÖn xe m¸y mµ c«ng ty ®ang ¸p dông. Tõ ®ã ®−a ra mét sè gi¶i ph¸p ®Ó c«ng ty cã thÓ ¸p dông. §ång thêi rót ra kinh nghiÖm cho b¶n th©n trong viÖc thùc hiÖn hîp ®ång nhËp khÈu trªn thùc tÕ. Giíi h¹n néi dung vµ ph¹m vi nghiªn cøu: Dùa trªn nh÷ng c¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn liªn quan ®Õn c«ng t¸c tæ chøc thùc hiÖn hîp ®ång nhËp khÈu xe m¸y cïng víi nh÷ng kiÕn thøc ®? häc. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu: KÕt hîp nh÷ng kiÕn thøc ®? häc ë tr−êng vµ sù h−íng dÉn tËn t×nh cña thÇy c« gi¸o cïng víi nh÷ng kinh nghiÖm thùc tÕ khi tham gia thùc tËp t¹i c«ng ty (CIRI). §ång thêi sö dông nguån sè liÖu cña c«ng ty ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ vµ ®−a ra c¸c biÖn ph¸p nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c tæ chøc thùc hiÖn hîp ®ång nhËp khÈu t¹i c«ng ty (CIRI). 2 LuËn v¨n tèt nghiÖp §Æng Hoµng Nam - K35E1 - TMQT KÕt cÊu luËn v¨n ®−îc chia lµm 3 ch−¬ng: Ch−¬ng I: Lý luËn chung vÒ ho¹t ®éng nhËp khÈu vµ viÖc thùc hiÖn hîp ®ång nhËp khÈu. Ch−¬ng II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c tæ chøc thùc hiÖn hîp ®ång nhËp khÈu bé linh kiÖn xe m¸y t¹i c«ng ty (CIRI). Ch−¬ng III: Gi¶i ph¸p vµ nh÷ng kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c tæ chøc thùc hiÖn hîp ®ång nhËp khÈu cña c«ng ty. 3 LuËn v¨n tèt nghiÖp §Æng Hoµng Nam - K35E1 - TMQT Ch−¬ng I Lý luËn vÒ ho¹t ®éng nhËp khÈu vµ viÖc thùc hiÖn hîp ®ång nhËp khÈu. I. NhËp khÈu vµ vai trß cña ho¹t ®éng nhËp khÈu . 1. Kh¸i niÖm vÒ nhËp khÈu. NhËp khÈu lµ h×nh thøc kinh doanh quèc tÕ gi÷a c¸c th−¬ng nh©n cã trô së kinh doanh t¹i c¸c quèc gia kh¸c nhau. Trong ®ã ng−êi mua (Ng−êi nhËp khÈu) yªu cÇu ng−êi b¸n (Ng−êi xuÊt khÈu) cung øng cho m×nh mét l−îng hµng ho¸ nhÊt ®Þnh nh− ®? tho¶ thuËn vµ hîp ph¸p. Ng−êi nhËp khÈu sÏ ph¶i tr¶ cho ng−êi xuÊt khÈu mét l−îng gi¸ trÞ t−¬ng øng víi l−îng hµng ho¸ ®ã. 2. C¸c h×nh thøc nhËp khÈu. Ho¹t ®éng nhËp khÈu trong thùc tÕ rÊt ®a d¹ng. §ã lµ do t¸c ®éng cña ®iÒu kiÖn kinh doanh cïng víi sù n¨ng ®éng s¸ng t¹o cña c¸c doanh nh©n mµ xuÊt hiÖn nhiÒu h×nh thøc nhËp khÈu kh¸c nhau ®−îc ph¸p luËt cho phÐp. D−íi ®©y lµ c¸c h×nh thøc nhËp khÈu phæ biÕn ®ang ®−îc ¸p dông cho c¸c doanh nghiÖp n−íc ta hiÖn nay: NhËp khÈu trùc tiÕp: lµ ho¹t ®éng mua b¸n trùc tiÕp gi÷a ng−êi mua vµ ng−êi b¸n kh«ng qua trung gian. NhËp khÈu gi¸n tiÕp: lµ nhËp khÈu qua trung gian th−¬ng m¹i, ®iÓn h×nh cña nhËp khÈu gi¸n tiÕp lµ nhËp khÈu uû th¸c. NhËp khÈu uû th¸c lµ h×nh thøc ho¹t ®éng gi÷a mét doanh nghiÖp cã nhu cÇu nhËp mét sè mÆt hµng uû th¸c cho doanh nghiÖp cã chøc n¨ng trùc tiÕp giao dÞch ngo¹i th−¬ng, tiÕn hµnh nhËp khÈu theo yªu cÇu cña m×nh. Bªn nhËn uû th¸c sÏ tiÕn hµnh ®µm ph¸n ký kÕt hîp ®ång víi n−íc ngoµi vµ lµm thñ tôc nhËp khÈu theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng vµ ®−îc h−ëng thï lao uû th¸c. Trªn ®©y lµ nh÷ng h×nh thøc nhËp khÈu kh¸ phæ biÕn ë n−íc ta vµ ®−îc c¸c doanh nghiÖp vËn dông. Tuy nhiªn ®Ó vËn dông mét c¸ch cã hiÖu qu¶ th× ®ßi hái mçi doanh nghiÖp ph¶i dùa vµo m«i tr−êng kinh doanh, lÜnh vùc kinh doanh, ®iÒu kiÖn giao dÞch cô thÓ ®Ó ®−a ra h×nh thøc nhËp khÈu phèi hîp hoÆc kÕt hîp c¸c h×nh thøc nhËp khÈu. Ngoµi ra, c«ng ty cßn ph¶i dùa vµo tiÒm lùc cña m×nh ®Ó tiÕn hµnh nhËp khÈu vµ lùa chän h×nh thøc nhËp khÈu, tiÕn hµnh c¸c cuéc ®µm ph¸n ®Ó xem xÐt nªn ¸p dông h×nh thøc nhËp khÈu nµo ®em l¹i lîi nhuËn cao nhÊt. 4 LuËn v¨n tèt nghiÖp §Æng Hoµng Nam - K35E1 - TMQT 3. Vai trß cña ho¹t ®éng nhËp khÈu ®èi víi nªn kinh tÕ quèc d©n. ViÖt Nam sau mét thêi gian dµi thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®ãng cöa nÒn kinh tÕ ®? g©y ra biÕt bao vÊn ®Ò tiªu cùc nh− nÒn kinh tÕ tr× trÖ, l¹c hËu vµ tr×nh ®é thÊp kÐm thua xa c¸c n−íc trong khu vùc vµ cã lÏ lµ mét trong nh÷ng n−íc kÐm ph¸t triÓn nhÊt thÕ giíi. NhËn thøc ®−îc vÊn ®Ò nµy, §¶ng ta ®? x¸c ®Þnh con ®−êng ®Ó ®−a ®Êt n−íc nhanh chãng tiÕn kÞp thêi ®¹i lµ CNH-H§H ®Êt n−íc, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, t¨ng c−êng nhËp khÈu c¸c lo¹i m¸y mãc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i phôc vô s¶n xuÊt trong n−íc. Nh− vËy, ta thÊy nhËp khÈu cã vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, ®Æc biÖt lµ trong ®iÒu kiÖn quèc tÕ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ x? héi trong thêi ®¹i ngµy nay. Vai trß cña ho¹t ®éng nhËp khÈu ®−îc thÓ hiÖn ë mÊy mÆt c¬ b¶n sau: a) §èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n:
NhËp khÈu ®em l¹i cho nÒn kinh tÕ nh÷ng c«ng nghÖ hiÖn ®¹i m¸y mãc thiÕt bÞ tiªn tiÕn, hoµn thiÖn vµ cã n¨ng lùc s¶n xuÊt h¬n nh÷ng thø ®? cã trong n−íc. Tõ ®ã nã lµm t¨ng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt, t¨ng s¶n l−îng s¶n phÈm x? héi, thu nhËp quèc d©n.
NhËp khÈu më réng kh¶ n¨ng tiªu dïng cña mét n−íc. X? héi ngµy cµng ph¸t triÓn vµ nhu cÇu cña con ng−êi ngµy cµng phong phó vµ ®a d¹ng th«ng qua con ®−êng nhËp khÈu sÏ tho¶ m?n mäi nhu cÇu ®ã cña con ng−êi. NhËp khÈu lµm ®a d¹ng ho¸ vÒ mÆt hµng, vÒ chñng lo¹i.
NhËp khÈu gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo viÖc xo¸ bá t×nh tr¹ng ®éc quyÒn, ph¸ vì nÒn kinh tÕ ®ãng, tù cung tù cÊp. Ngoµi ra, nã cßn ®−a tíi viÖc xo¸ bá nhanh chãng c¸c chñ thÓ kinh doanh c¸c s¶n phÈm l¹c hËu kh«ng thÓ chÊp nhËn ®−îc, gãp phÇn hoµn thiÖn c¸c c¬ chÕ qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu cña nhµ n−íc.
NhËp khÈu lµ ®Ó t¨ng c−êng c¬ së vËt chÊt kü thuËt c«ng nghÖ tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i cho s¶n xuÊt vµ c¸c lo¹i hµng ho¸ cho tiªu dïng mµ trong n−íc kh«ng s¶n xuÊt hoÆc trong n−íc cã s¶n xuÊt nh−ng kh«ng ®¸p øng nhu cÇu. NhËp khÈu cßn ®Ó thay thÕ s¶n xuÊt nghÜa lµ nhËp khÈu nh÷ng thø mµ s¶n xuÊt trong n−íc sÏ kh«ng cã lîi b»ng nhËp khÈu. Nh− vËy sÏ lµm t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn sù ph¸t triÓn c©n ®èi vµ khai th¸c tiÒm n¨ng, thÕ m¹nh cña nÒn kinh tÕ quèc d©n vÒ søc lao ®éng, vèn c¬ së vËt chÊt, tµi nguyªn vµ khoa häc kü thuËt. 5 LuËn v¨n tèt nghiÖp §Æng Hoµng Nam - K35E1 - TMQT
NhËp khÈu cã vai trß tÝch cùc thóc ®Èy xuÊt khÈu. Bëi v×, nhËp khÈu t¹o ®Çu vµo cho s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu... b) §èi víi c¸c doanh nghiÖp:
NhËp khÈu gióp cho doanh nghiÖp tiÕt kiÖm ®−îc c¶ vèn vµ chi phÝ cho qu¸ tr×nh nghªn cøu còng nh− thêi gian vµ sè l−îng ®éi ngò khoa häc nghªn cøu mµ vÉn thu ®−îc kÕt qu¶ t−¬ng ®èi vÒ ph¸t triÓn khoa häc kü thuËt.
NhËp khÈu gióp c¸c doanh nghiÖp nhanh chãng n¾m b¾t, ®ãn ®Çu nh÷ng thµnh tùu míi cña khoa häc kü thuËt, nh÷ng c«ng nghÖ tiªn tiÕn. Mµ nÕu kh«ng thùc hiÖn nhËp khÈu th× c¸c doanh nghiÖp sÏ ngµy cµng trë nªn l¹c hËu so víi khu vùc vµ thÕ giíi.
Hµng ho¸ nhËp khÈu kh«ng nh÷ng më réng qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp mµ cßn gãp phÇn kh«ng nhá vµo viÖc n©ng cao ®êi sèng tinh thÇn, n©ng cao tÇng hiÓu biÕt vÒ sù ph¸t triÓn trªn toµn cÇu còng nh− gãp phÇn c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lµm viÖc cho ng−êi lao ®éng th«ng qua viÖc nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ, d©y chuyÒn s¶n xuÊt míi an toµn hiÖu qu¶... Tuy nhËp khÈu cã vai trß to lín nh− vËy nh−ng nã còng cã nh÷ng mÆt h¹n chÕ. Tøc lµ nÕu nhËp khÈu trµn lan th× sÏ dÉn ®Õn nÒn s¶n xuÊt trong n−íc sÏ bÞ suy yÕu. V× vËy cÇn cã chÝnh s¸ch ®óng ®¾n, cã sù kiÓm so¸t chÆt chÏ, kÞp thêi, hîp lý ®Ó khai th¸c triÖt ®Ó vai trß cña nhËp khÈu vµ h¹n chÕ nh÷ng hiÖn t−îng xÊu ph¸t triÓn nh−: trèn thuÕ, tha ho¸ c¸n bé... II. Kh¸i qu¸t chung vÒ ho¹t ®éng nhËp khÈu : 1. Kh¸i niÖm: Hîp ®ång th−¬ng m¹i quèc tÕ hoÆc hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th−¬ng hay hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu lµ sù tho¶ thuËn gi÷a c¸c ®−¬ng sù cã trô së kinh doanh ë c¸c quèc gia kh¸c nhau, theo ®ã mét bªn gäi lµ bªn b¸n (bªn xuÊt khÈu) cã nghÜa vô chuyÓn quyÒn së h÷u cho mét bªn kh¸c gäi lµ bªn mua (bªn nhËp khÈu) mét tµi s¶n nhÊt ®Þnh gäi lµ hµng ho¸, bªn mua cã nghÜa vô nhËn hµng vµ tr¶ tiÒn hµng. Nh− vËy th«ng qua kh¸i niÖm trªn ta cã thÓ rót ra mét vµi ®Æc ®iÓm chÝnh cña hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu nh− sau: 6 LuËn v¨n tèt nghiÖp §Æng Hoµng Nam - K35E1 - TMQT
Chñ thÓ cña hîp ®ång nµy lµ bªn b¸n (bªn xuÊt khÈu) vµ bªn mua (bªn nhËp khÈu) hä cã trô së kinh doanh ë c¸c n−íc kh¸c nhau. Bªn b¸n giao hµng ho¸ cho bªn mua, bªn mua ph¶i tr¶ cho bªn b¸n mét ®èi gi¸ c©n xøng víi gi¸ trÞ hµng ho¸ ®? ®−îc giao.
§èi t−îng cña hîp ®ång nµy lµ tµi s¶n: Do ®−îc ®em ra mua b¸n, tµi s¶n nµy biÕn thµnh hµng ho¸. Hµng ho¸ nµy cã thÓ lµ hµng ho¸ vËt chÊt hay hµng ho¸ phi vËt chÊt (dÞch vô).
B¶n chÊt cña hîp ®ång nµy lµ sù tho¶ thuËn gi÷a c¸c bªn ký kÕt hîp ®ång. §iÒu c¬ b¶n lµ hîp ®ång ph¶i thÓ hiÖn ý chÝ thùc sù tho¶ thuËn kh«ng ®−îc c−ìng bøc, lõa dèi lÉn nhau vµ cã sù nhÇm lÉn kh«ng chÊp nhËn ®−îc.
Kh¸ch thÓ cña hîp ®ång nµy lµ sù di chuyÓn quyÒn së h÷u hµng ho¸ (chuyÓn chñ hµng ho¸). §©y lµ sù kh¸c biÖt so víi hîp ®ång thuª m−ín v× hîp ®ång thuª m−ín kh«ng t¹o ra sù chuyÓn chñ vµ so víi hîp ®ång tÆng biÕu kh«ng cã sù c©n xøng gi÷a nghÜa vô vµ quyÒn lîi. Hîp ®ång nhËp khÈu kh¸c víi hîp ®ång mua b¸n trong n−íc ë nh÷ng ®iÓm sau ®©y: ♦ Hµng ho¸ (®èi t−îng) cña hîp ®ång th−êng di chuyÓn ra khái biªn giíi quèc gia. §Æc ®iÓm nµy cã thÓ cã còng cã thÓ kh«ng. VÝ dô, hîp ®ång mua b¸n ký kÕt gi÷a mét xÝ nghiÖp trong khu chÕ xuÊt víi mét xÝ nghiÖp ngoµi khu chÕ xuÊt ®−îc ph¸p luËt coi lµ hîp ®ång mua b¸n quèc tÕ , nh−ng hµng ho¸ thuéc hîp ®ång nµy kh«ng di chuyÓn khái biªn giíi quèc gia. ♦ §ång tiÒn thanh to¸n Ýt nhÊt lµ ngo¹i tÖ cña mét n−íc §Æc ®iÓm nµy còng kh«ng ph¶i lµ ®iÓm tÊt yÕu. VÝ dô: C¸c khèi trong n−íc céng ®ång chung Ch©u ¢u khi bu«n b¸n víi nhau th× hä sö dông ®ång tiÒn thanh to¸n lµ ®ång EURO hay hai n−íc bu«n b¸n víi nhau b»ng h×nh thøc hµng ®æi hµng. ♦ C¸c bªn ký kÕt cã trô së kinh doanh ë c¸c n−íc kh¸c nhau. §©y chÝnh lµ ®Æc ®iÓm quan träng nhÊt ®Ó ph©n biÖt yÕu tè quèc tÕ hay néi ®Þa trong mét hîp ®ång. 2. §iÒu kiÖn hiÖu lùc cña hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu: 7 LuËn v¨n tèt nghiÖp §Æng Hoµng Nam - K35E1 - TMQT Theo ®iÒu 81- LuËt th−¬ng m¹i ViÖt Nam, hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu cã hiÖu lùc khi cã ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn sau ®©y: a) Chñ thÓ cña hîp ®ång gåm: Bªn mua vµ bªn b¸n ph¶i cã t− c¸ch ph¸p lý ♦ Chñ thÓ bªn n−íc ngoµi lµ th−¬ng nh©n vµ t− c¸ch ph¸p lý cña hä ®−îc x¸c nhËn c¨n cø theo ph¸p luËt cña hä. ♦ VÒ phÝa ViÖt Nam: Chñ thÓ ph¶i lµ th−¬ng nh©n ®−îc phÐp ho¹t ®éng th−¬ng m¹i trùc tiÕp víi n−íc ngoµi. Theo nghÞ ®Þnh 57 th× th−¬ng nh©n ph¶i cã giÊy ®¨ng ký kinh doanh vµ m? doanh nghiÖp ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. b) Hµng ho¸ theo hîp ®ång: lµ hµng ho¸ ®−îc phÐp mua b¸n theo quy ®Þnh ph¸p luËt cña n−íc bªn mua vµ n−íc bªn b¸n. Doanh nghiÖp kh«ng ®−îc phÐp xuÊt nhËp khÈu nh÷ng mÆt hµng theo quyÕt ®Þnh sè 46/2001/Q§- TTg. §èi víi nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu, nhËp khÈu cã ®iÒu kiÖn th× hä ph¶i xin ®−îc h¹n ng¹ch (tr−êng hîp nhµ n−íc qu¶n lý b»ng h¹n ng¹ch) hoÆc xin ®−îc giÊy phÐp (tr−êng hîp hµng thuéc diÖn nhµ n−íc qu¶n lý b»ng giÊy phÐp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu). §èi t−îng cña hîp ®ång ph¶i lµ hµng ®−îc phÐp xuÊt nhËp khÈu theo c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt hiÖn hµnh cña hai n−íc. c) Hîp ®ång th−¬ng m¹i quèc tÕ ph¶i cã néi dung chñ yÕu cña hîp ®ång mua b¸n hµng ho¸. Theo ®iÒu 50 - luËt th−¬ng m¹i ViÖt Nam th× néi dung cña hîp ®ång buéc ph¶i cã c¸c ®iÒu kho¶n sau: Tªn hµng, quy c¸ch chÊt l−îng, gi¸ c¶, ph−¬ng thøc thanh to¸n, ®Þa ®iÓm vµ thêi gian giao nhËn hµng. Ngoµi ra, c¸c bªn cã tho¶ thuËn thªm nh÷ng néi dung, nh÷ng ®iÒu kho¶n kh¸c cho hîp ®ång. d) H×nh thøc cña hîp ®ång: Theo luËt ViÖt Nam, hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu ph¶i ®−îc lËp thµnh v¨n b¶n míi cã hiÖu lùc: Th− tõ ®iÖn tÝn còng ®−îc coi lµ v¨n b¶n, mäi h×nh thøc tho¶ thuËn b»ng miÖng ®Òu kh«ng cã gi¸ trÞ, mäi söa ®æi bæ sung ®Òu ®−îc lµm b»ng v¨n b¶n. 3. Néi dung chñ yÕu cña hîp ®ång nhËp khÈu. 8 LuËn v¨n tèt nghiÖp §Æng Hoµng Nam - K35E1 - TMQT Néi dung cña hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu cã thÓ rÊt kh¸c nhau. Nã tuú thuéc vµo tÝnh chÊt vµ ®Æc ®iÓm cña hµng ho¸, hoÆc tuú thuéc vµ tËp qu¸n bu«n b¸n gi÷a c¸c bªn. Cã nh÷ng hîp ®ång ®−a ra rÊt nhiÒu ®iÒu kho¶n, hÕt søc chÆt chÏ vµ chi tiÕt, nh−ng cã nh÷ng hîp ®ång chØ ®−a ra nh÷ng ®iÒu kho¶n c¬ b¶n vµ hÕt søc ®¬n gi¶n. Nh−ng th«ng th−êng mét hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu gåm cã hai phÇn: Nh÷ng ®iÒu tr×nh bÇy vµ c¸c ®iÒu kho¶n.  Nh÷ng ®iÒu kho¶n tr×nh bµy th−êng ghi: ♦ Sè hîp ®ång (contract no). ♦ §Þa ®iÓm vµ ngµy th¸ng ký hîp ®ång . ♦ Tªn vµ ®Þa chØ cña c¸c ®−¬ng sù. ♦ Nh÷ng ®Þnh nghÜa dïng trong hîp ®ång. C¬ së ph¸p lý ®Ó ký kÕt hîp ®ång (®©y cã thÓ lµ hiÖp ®Þnh chÝnh phñ, nghÞ ®Þnh th−, chÝ Ýt ng−êi ta còng ®−a ra sù tù nguyÖn cña hai bªn khi tham gia ký kÕt hîp ®ång).  C¸c ®iÒu kho¶n (term) cña hîp ®ång bao gåm: §iÒu kho¶n vÒ tªn hµng. §©ylµ ®iÒu kho¶n quan träng cña mäi ®¬n chµo hµng, cña th− hái hµng, cña c¸c hîp ®ång hoÆc nghÞ ®Þnh th−. Nã nãi lªn chÝnh x¸c ®èi t−îng mua b¸n, trao ®æi do ®ã ng−êi ta lu«n t×m c¸ch diÔn ®¹t chÝnh x¸c tªn hµng. NÕu kh«ng ®óng th× mua ®−îc c¸i kh«ng cÇn mua, kh«ng b¸n ®−îc c¸i cÇn b¸n. §Ó lµm ®−îc ®iÒu ®ã ng−êi ta th−êng dïng c¸c biÖn ph¸p: Ghi tªn chÝnh thøc cña hµng ho¸ kÌm theo tªn khoa häc, th−¬ng m¹i (¸p dông cho c¸c lo¹i ho¸ chÊt, gièng c©y). VÝ dô: Hµn the lµ Na3B4O7nH2O. Ghi tªn hµng kÌm theo h?ng s¶n xuÊt ra hµng ®ã. VD: xe m¸y HONDA, tñ l¹nh HITACHI... Ghi tªn hµng kÌm thao tªn ®Þa ph−¬ng s¶n xuÊt ra hµng ho¸ ®ã. VD: r−îu vang Bordeaux... Ghi tªn hµng kÌm theo nh?n hiÖu cña nã. VD: bét giÆt OMO... Ghi tªn hµng kÌm theo quy c¸ch cña hµng ®ã. VD: xe t¶i 10 tÊn... Ghi tªn hµng kÌm theo c«ng dông cña hµng ho¸ ®ã. VD: mùc ®Ó in... ♦ 9 LuËn v¨n tèt nghiÖp §Æng Hoµng Nam - K35E1 - TMQT Ngoµi ra ng−êi ta cßn kÕt hîp c¸c ph−¬ng ph¸p trªn ®©y víi nhau. VD: mµn h×nh siªu ph¼ng 29inches cña h?ng Panasonic... §iÒu kho¶n chÊt l−îng hµng ho¸: §iÒu kho¶n nµy nãi lªn mÆt chÊt cña hµng ho¸ mua b¸n. Tøc lµ nãi lªn tæng thÓ c¸c chØ tiªu, nh÷ng ®Æc tr−ng cña hµng ho¸ mua b¸n thÓ hiÖn ®−îc sù tho¶ m?n nhu cÇu trong nh÷ng ®iÒu kÞªn tiªu dïng x¸c ®Þnh, phï hîp víi c«ng dông cña hµng ho¸ bao gåm: C¸c chØ tiªu c¬ lý ho¸, c«ng suÊt, ®é chÝnh x¸c vµ c¸c chØ tiªu c¶m quan nh− mµu s¾c, mïi vÞ cña hµng ho¸ giao dÞch mua b¸n. Trong ®iÒu kho¶n nµy cÇn nªu râ ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh phÈm chÊt, chØ tiªu ®¹i kh¸i quen dïng, quy c¸ch hµng ho¸, hµm l−îng cña chÊt chñ yÕu trong hµng ho¸, tµi liÖu kü thuËt, sè l−îng thµnh phÈm thu ®−îc tõ hµng ho¸ ®ã, hiÖn tr¹ng cña hµng ho¸ ®ã, m« t¶ cña hµng ho¸ vµ tªn cña n¬i s¶n xuÊt. ♦ §iÒu kho¶n vÒ sè l−îng: §iÒu kho¶n nµy nãi lªn l−îng hµng ho¸ ®−îc giao dÞch. Nã x¸c ®Þnh râ ®èi t−îng mua b¸n vµ liªn quan ®Õn tr¸ch nhiÖm, nghÜa vô cña bªn mua vµ bªn b¸n. Do vËy viÖc lùa chän ®¬n vÞ ®o l−êng sè l−îng nµo võa ph¶i c¨n cø vµo b¶n th©n s¶n phÈm, võa c¨n cø vµo tËp qu¸n bu«n b¸n quèc tÕ vÒ ®o l−êng. §¬n vÞ tÝnh sè l−îng: Do cã nhiÒu ®¬n vÞ kh¸c nhau nh−: c¸i, sè, chiÕc, kg, m... nhiÒu ®¬n vÞ cã nhiÒu tªn gäi nh−ng ë mçi n−íc l¹i cã mét néi dung kh¸c. VÝ dô: Mét tÊn hÖ mÐt kh¸c víi mét tÊn hÖ cña Anh. Cho nªn sö dông ®iÒu kho¶n nµy kh¸ phøc t¹p tuú thuéc vµo tõng lo¹i s¶n phÈm. Ph−¬ng ph¸p quy ®Þnh sè l−îng: trong thùc tiÔn Th−¬ng m¹i quèc tÕ ng−êi ta cã thÓ quy ®Þnh sè l−îng hµng ho¸ b»ng hai c¸ch: Bªn b¸n vµ bªn mua quy ®Þnh cô thÓ sè l−îng hµng ho¸ giao dÞch. Th−êng ®−îc ¸p dông ®èi víi hµng ho¸ cã gi¸ trÞ lín víi ®¬n vÞ ®o lµ chiÕc, c¸i vÝ dô: 10 chiÕc xe « t«... ë ®©y kh«ng ®−îc dïng “kho¶ng”. Bªn b¸n vµ bªn mua quy ®Þnh sè l−îng pháng chõng. Trong hîp ®ång mua b¸n ng−êi ta th−êng dïng c¸c thuËt ng÷ nh−: Kho¶ng, xÊp xØ, h¬n kÐm, céng trõ... Ph−¬ng ph¸p nµy th−êng ¸p dông ®èi víi hµng ho¸ cã khèi l−îng lín. VÝ dô: G¹o quy ®Þnh 5000 tÊn g¹o ± 5% (5% lµ sai sè). ♦ 10 LuËn v¨n tèt nghiÖp §Æng Hoµng Nam - K35E1 - TMQT Sai sè nµy cã thÓ do ng−êi b¸n quyÕt ®Þnh hoÆc do ng−êi mua hay ng−êi vËn t¶i quyÕt ®Þnh. NÕu trong hîp ®ång kh«ng tho¶ thuËn th× do ng−êi b¸n hoÆc do ng−êi vËn t¶i quyÕt ®Þnh. Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh träng l−îng: Trong th−¬ng m¹i quèc tÕ, cã rÊt nhiÒu lo¹i hµng ho¸ ®−îc tÝnh sè l−îng theo träng l−îng. C¨n cø vµo tËp qu¸n bu«n b¸n th«ng th−êng ®Ó x¸c ®Þnh träng l−îng hµng ho¸ mua b¸n ng−êi ta dïng nh÷ng ph−¬ng ph¸p sau: Träng l−îng c¶ b× (Gross weight - GW): Bao gåm träng l−îng thùc tÕ cña hµng ho¸ céng víi träng l−îng cña bao b×. Träng l−îng tÞnh (Net weight - NW): Lµ träng l−îng c¶ b× trõ ®i träng l−îng cña bao b×. Träng l−îng th−¬ng m¹i: Th−êng ¸p dông ®èi víi hµng ho¸ cã kh¶ n¨ng hót Èm. C«ng thøc: + Wtc Gtm = Gtt × 100 100 + Wtt Gtm: träng l−îng th−¬ng m¹i cña hµng ho¸. Gtt: träng l−îng thùc tÕ cña hµng ho¸. Wtc: ®é Èm tiªu chuÈn cña hµng ho¸. Wtt: ®é Èm thùc tÕ cña hµng ho¸. Träng l−îng lý thuyÕt: Th−êng ¸p dông ®èi víi hµng ho¸ cã tÝnh tiªu chuÈn cao. VÝ dô: ThÐp, t«n vµ c¸c thiÕt bÞ ®ång bé. Theo ph−¬ng ph¸p nµy ng−êi ta c¨n cø vµo thÓ tÝch, khèi l−îng riªng vµ sè l−îng hµng ho¸ ®Ó tÝnh to¸n träng l−îng hµng, hoÆc c¨n cø vµo thiÕt kÕ cña nã (®èi víi thiÕt bÞ toµn bé) ®Ó x¸c ®Þnh hµng ho¸ cung cÊp cho nhau. §iÒu kho¶n vÒ gi¸ c¶. Trong hîp ®ång th−¬ng m¹i quèc tÕ ®iÒu kho¶n gi¸ c¶ bao gåm nh÷ng néi dung nh−: Møc gi¸, ®ång tiÒn tÝnh gi¸, ph−¬ng ph¸p quy ®Þnh gi¸, ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸, sö dông c¸c lo¹i gi¶m gi¸ (chiÕt gi¸), nh÷ng quy ®Þnh kh¸c liªn quan ®Õn gi¸ c¶. Møc gi¸: §Ó x¸c ®Þnh chÝnh x¸c møc gi¸ cÇn ph¶i n¾m ch¾c nguyªn t¾c x¸c ®Þnh gi¸, xu thÕ thay ®æi cña gi¸ c¶ thÞ tr−êng thÕ giíi, xem xÐt ®Çy ®ñ c¸c ♦ 11 LuËn v¨n tèt nghiÖp §Æng Hoµng Nam - K35E1 - TMQT yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn gi¸ c¶, h¹ch to¸n lç l?i ®ång thêi ®Þnh râ ®iÒu kiÖn c¬ së giao hµng liªn quan ®Õn gi¸ ®ã. §ång tiÒn tÝnh gi¸: cã thÓ lµ ®ång tiÒn cña n−íc ng−êi b¸n, cña n−íc ng−êi mua hay cña mét n−íc thø ba mµ hai bªn ®ång ý. Trªn thùc tÕ ng−êi ta th−êng sö dông ®ång tiÒn cã kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi m¹nh nh− ®« la Mü (USD). Ph−¬ng ph¸p quy ®Þnh gi¸: trong th−¬ng m¹i quèc tÕ tuú theo tõng tr−êng hîp ng−êi ta cã thÓ ¸p dông c¸c ph−¬ng ph¸p quy ®Þnh gi¸ nh− sau: gi¸ cè ®Þnh, gi¸ quy ®Þnh sau, gi¸ linh ho¹t vµ gi¸ di ®éng. Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸: Gåm x¸c ®Þnh gi¸ h−íng vµo s¶n xuÊt vµ x¸c ®Þnh gi¸ h−íng vµo thÞ tr−êng. C¸c quy ®Þnh kh¸c liªn quan ®Õn gi¸ c¶: Th−êng lµ c¸c ®iÒu kiÖn c¬ së giao hµng. Mçi mét ®iÒu kiÖn sÏ cho mét møc gi¸ kh¸c nhau Bao gåm c¸c ®iÒu kiÖn ®−îc quy ®Þnh trong Incoterms nh−: Giao t¹i x−ëng (EXW), giao cho ng−êi vËn t¶i (FCA), giao däc m¹n tµu (FAS), giao lªn tµu (FOB), tiÒn hµng céng c−íc phÝ (CFR), tiÒn hµng céng b¶o hiÓm céng c−íc phÝ (CIF), c−íc tr¶ tíi ®Ých (CPT), c−íc vµ b¶o hiÓm tr¶ tíi ®Ých (CIP), giao t¹i biªn giíi (DAF), giao lªn tµu (DES), giao trªn cÇu c¶ng (DEQ), giao t¹i ®Ých ch−a nép thuÕ (DDU), giao t¹i ®Ých ®? nép thuÕ (DDP). §iÒu kho¶n thanh to¸n. C¸c ®iÒu kiÖn thanh to¸n quy ®Þnh trong hîp ®ång th−¬ng m¹i quèc tÕ bao gåm: ®ång tiÒn thanh to¸n, ®Þa ®iÓm thanh to¸n, ph−¬ng thøc thanh to¸n vµ ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o hèi ®o¸i. §Þa diÓm thanh to¸n: cã thÓ ë n−íc ng−êi nhËp khÈu, ë n−íc ng−êi xuÊt khÈu hoÆc ë n−íc thø ba do hai bªn quy ®Þnh. Trong thùc tÕ viÖc x¸c ®Þnh ®Þa ®iÓm thanh to¸n phô thuéc quan träng vµo thÕ vµ lùc cña hai bªn. §ång tiÒn thanh to¸n: cã thÓ b»ng ®ång tiÒn n−íc xuÊt khÈu, ®ång tiÒn n−íc nhËp khÈu hoÆc ®ång tiÒn cña n−íc thø ba do hai bªn quy ®Þnh. §ång tiÒn thanh to¸n cã thÓ trïng hîp víi ®ång tiÒn tÝnh gi¸ vµ còng cã thÓ kh«ng trïng hîp. NÕu kh«ng trïng hîp víi ®ång tiÒn tÝnh gi¸ th× ph¶i quy ®Þnh møc tû gi¸ quy ®æi. ♦ 12 LuËn v¨n tèt nghiÖp §Æng Hoµng Nam - K35E1 - TMQT Thêi h¹n thanh to¸n th−êng cã ba c¸ch quy ®Þnh sau: tr¶ tiÒn tr−íc, tr¶ tiÒn ngay hoÆc tr¶ tiÒn sau. Ph−¬ng thøc thanh to¸n gåm: ph−¬ng thøc tr¶ tiÒn mÆt (cash payment), ph−¬ng thøc chuyÓn tiÒn (transfer), ph−¬ng thøc ghi sæ (open account), ph−¬ng thøc nhê thu (collection), ph−¬ng thøc tÝn dông chøng tõ (documentary credit). §iÒu kiÖn ®¶m b¶o hèi ®o¸i: ®ã cã thÓ lµ ®iªu kiÖn ®¶m b¶o vµng hoÆc ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o ngo¹i hèi. §iÒu kho¶n giao hµng. §iÒu kho¶n giao hµng cña hîp ®ång quy ®Þnh mét c¸ch cô thÓ nh÷ng néi dung sau: thêi h¹n giao hµng, ®Þa ®iÓm giao hµng, ph−¬ng thøc giao hµng vµ viÖc th«ng b¸o giao hµng ®Ó tr¸nh x¶y ra tranh chÊp khi thùc hiÖn hîp ®ång. Thêi h¹n giao hµng: lµ thêi h¹n mµ ng−êi b¸n ph¶i hoµn thµnh nghÜa vô giao hµng. NÕu c¸c bªn giao dÞch kh«ng cã tho¶ thuËn g× kh¸c th× lóc nµy còng lµ lóc di chuyÓn rñi ro vµ tæn thÊt vÒ hµng ho¸ tõ ng−êi b¸n sang ng−êi mua. Trong bu«n b¸n quèc tÕ cã ba quy ®Þnh thêi h¹n giao hµng: thêi h¹n giao hµng cã ®Þnh kú, kh«ng cã ®Þnh kú vµ giao hµng ngay. §Þa ®iÓm giao hµng: ViÖc lùa chän ®Þa ®iÓm giao hµng cã liªn quan chÆt chÏ ®Õn ph−¬ng thøc chuyªn chë hµng ho¸ vµ ®iÒu kiÖn c¬ së giao hµng. Ph−¬ng thøc giao hµng gåm c¸c b−íc sau: Giao hµng s¬ bé, giao nhËn vÒ sè l−îng, giao nhËn vÒ chÊt l−îng, giao nhËn cuèi cïng. Th«ng b¸o giao hµng: Tr−íc khi giao hµng th−êng cã nh÷ng th«ng b¸o cña ng−êi b¸n vÒ viÖc hµng ®? s½n sµng ®Ó giao hoÆc ®em ra c¶ng (ga) ®Ó giao. Ng−êi mua th«ng b¸o cho ng−êi b¸n nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó göi hµng hoÆc vÒ chi tiÕt cña tµu ®Õn nhËn hµng. Sau khi giao hµng ng−êi b¸n vÉn tiÕp tôc th«ng b¸o vÒ t×nh h×nh ®? giao. ♦ §iÒu kiÖn vÒ bao b× ký m9 hiÖu. §iÒu kho¶n vÒ bao b× bao gåm c¸c vÊn ®Ò nh−: chÊt l−îng bao b×, ph−¬ng ph¸p cung øng vµ gi¸ c¶ bao b× hµng ho¸ nh»m ®¶m b¶o cho lé tr×nh vËn chuyÓn vµ b¶o qu¶n hµng , ®ång thêi n©ng cao tÝnh hÊp dÉn cho s¶n phÈm. ♦ 13 LuËn v¨n tèt nghiÖp §Æng Hoµng Nam - K35E1 - TMQT Quy ®Þnh vÒ ký m? hiÖu: lµ ®iÒu kiÖn nh»m t¹o thuËn lîi cho viÖc bèc dì, giao nhËn vµ b¶o qu¶n hµng ho¸. Yªu cÇu cña m? hiÖu lµ ph¶i viÕt b»ng s¬n hoÆc mùc kh«ng phai, kh«ng nhoÌ, ph¶i dÔ ®äc, cã kÝch th−íc lín h¬n hoÆc b»ng 2 cm, kh«ng lµm ¶nh h−ëng tíi phÈm chÊt hµng ho¸, viÕt theo thø tù nhÊt ®Þnh, mµu s¾c phï hîp víi tõng lo¹i hµng ho¸, ph¶i ®−îc kÎ Ýt nhÊt trªn hai mÆt gi¸p nhau. §iÒu kho¶n vÒ b¶o hµnh: §©y lµ ®iÒu kho¶n quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm cña ng−êi b¸n ®èi víi chÊt l−îng cña hµng ho¸ giao nhËn trong mét kho¶ng thêi gian x¸c ®Þnh. Thêi gian nµy gäi lµ thêi gian b¶o hµnh, nã ®−îc coi lµ thêi gian dµnh cho ng−êi mua ph¸t hiÖn nh÷ng khuyÕt tËt cña hµng ho¸ ®ã. Trong ®iÒu kiÖn b¶o hµnh ng−êi ta th−êng tho¶ thuËn vÒ ph¹m vi b¶o ®¶m cña hµng ho¸, thêi h¹n b¶o hµnh, nh÷ng khuyÕt tËt ®−îc b¶o hµnh, ®Þa ®iÓm b¶o hµnh, h×nh thøc b¶o hµnh vµ tr¸ch nhiÖm cña ng−êi b¸n trong thêi h¹n b¶o hµnh. ♦ §iÒu kho¶n khiÕu n¹i: Lµ viÖc mét bªn yªu cÇu bªn kia gi¶i quyÕt nh÷ng tæn thÊt hoÆc thiÖt h¹i mµ bªn kia ®? g©y ra hoÆc vÒ nh÷ng sù vi ph¹m ®iÒu ®? ®−îc cam kÕt gi÷a hai bªn. Môc ®Ých cña ®iÒu kho¶n nµy lµ: Lµm nhôt ý chÝ cña c¸c bªn khi c¸c bªn cã ý ®Þnh kh«ng thùc hiÖn mét phÇn hay toµn bé hîp ®ång. §ång thêi kh«ng cÇn ®−a ra träng tµi mµ vÉn ®−îc h−ëng ®Òn bï do bªn kia g©y ra. §iÒu kho¶n quy ®Þnh thêi h¹n khiÕu n¹i, thÓ thøc khiÕu n¹i, nghÜa vô c¸c bªn khiÕu n¹i. ♦ §iÒu kho¶n vÒ tr−êng hîp miÔn tr¸ch (bÊt kh¶ kh¸ng): §©y lµ ®iÒu kho¶n x¶y ra bÊt th−êng ngoµi sù kiÓm so¸t cña ®−¬ng sù vµ ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn viÖc thùc hiÖn hîp ®ång. §Ó miÔn tr¸ch nhiÖm ng−êi g©y ra thiÖt h¹i ph¶i chøng minh ®−îc ®ã lµ bÊt kh¶ kh¸ng vµ m×nh ®? lµm hÕt tr¸ch nhiÖm nh−ng thiÖt h¹i vÉn x¶y ra. ♦ §iÒu kho¶n vÒ träng tµi. Trong ho¹t ®éng th−¬ng m¹i quèc tÕ th−êng xuyªn x¶y ra c¸c tranh chÊp. NÕu c¸c bªn kh«ng tù gi¶i quyÕt ®−îc víi nhau th× cã thÓ ®−a ra träng tµi quèc tÕ hoÆc toµ ¸n kinh tÕ cña ®Þa ph−¬ng ®Ó gi¶i quyÕt. ♦ 14 LuËn v¨n tèt nghiÖp §Æng Hoµng Nam - K35E1 - TMQT Quy ®Þnh néi dung: Ai lµ ng−êi ®øng ra ph©n xö, luËt ¸p dông vµo viÖc xÐt xö, ®Þa ®iÓm tiÕn hµnh träng tµi, cam kÕt chÊp hµnh tµi quyÕt vµ ph©n ®Þnh chi phÝ träng tµi. Quy ®Þnh c¸c tr−êng hîp ph¹t vµ båi th−êng, c¸ch thøc ph¹t vµ båi th−êng, trÞ gi¸ ph¹t vµ båi th−êng. Trªn ®©y lµ c¸c ®iÒu kho¶n chñ yÕu c¬ b¶n nhÊt cña mét hîp ®ång. Tuy nhiªn trong thùc tÕ tuú tõng tr−êng hîp cô thÓ mµ cã thÓ thªm mét sè ®iÒu kho¶n kh¸c nh− ®iÒu kho¶n b¶o hiÓm, ®iÒu kho¶n vËn t¶i... 4. LuËt ®iÒu chØnh hîp ®ång nhËp khÈu. LuËt ®iÒu chØnh hîp ®ång ngo¹i th−¬ng lµ mét vÊn ®Ò mµ c¸c bªn ®Òu quan t©m bëi nã b¶o vÖ lîi Ých cña tÊt c¶ c¸c bªn trong hîp ®ång vµ lµ c¬ së ph¸p lý ®Çu tiªn ®Ó gi¶i quyÕt tranh chÊp x¶y ra. Do cã yÕu tè n−íc ngoµi, v× vËy hîp ®ång nhËp khÈu cã nguån luËt ®iÒu chØnh phøc t¹p h¬n nhiÒu so víi hîp ®ång mua b¸n trong n−íc. LuËt ®iÒu chØnh hîp ®ång nhËp khÈu cã thÓ lµ ®iÒu −íc quèc tÕ, luËt quèc gia, c¸c tËp qu¸n th−¬ng m¹i quèc tÕ, ¸n lÖ. a) §iÒu −íc quèc tÕ: Khi ph¸t sinh tranh chÊp tõ hîp ®ång nhËp khÈu liªn quan ®Õn vÊn ®Ò kh«ng quy ®Þnh hoÆc quy ®Þnh kh«ng ®Çy ®ñ trong hîp ®ång, c¸c bªn cã thÓ dùa vµo ®iÒu −íc quèc tÕ vÒ ngo¹i th−¬ng. ë ViÖt Nam ®iÒu −íc ®? ký kÕt hoÆc thõa nhËn th× chóng cã gi¸ trÞ b¾t buéc ®èi víi hîp ®ång nhËp khÈu cã liªn quan.Tøc lµ, dï bªn nµo cã dÉn chiÕu hay kh«ng th× c¸c ®iÒu −íc quèc tÕ vÒ ngo¹i th−¬ng mµ c«ng ty ký kÕt hoÆc thõa nhËn vÉn ®−¬ng nhiªn ®−îc ¸p dông. Cßn nh÷ng ®iÒu −íc quèc tÕ vÒ ngo¹i th−¬ng mµ ViÖt Nam kh«ng ký, ch−a ký hoÆc kh«ng thõa nhËn th× kh«ng cã gi¸ trÞ b¾t buéc ®èi víi chñ thÓ ViÖt Nam trong hîp ®ång nhËp khÈu. Chóng chØ trë thµnh nguån luËt ®iÒu chØnh hîp ®ång nhËp khÈu nÕu c¸c bªn tho¶ thuËn dÉn chiÕu tíi trong hîp ®ång. NÕu trong c¸c ®iÒu −íc quèc tÕ vÒ ngo¹i th−¬ng cã nh÷ng quy ®Þnh kh¸c víi ph¸p luËt ViÖt Nam th× cã quyÒn b¶o l−u, tøc lµ chØ ¸p dông tõng ch−¬ng môc cña c«ng −íc nÕu kh«ng tr¸i víi ph¸p luËt ViÖt Nam. b) LuËt quèc gia: 15 LuËn v¨n tèt nghiÖp §Æng Hoµng Nam - K35E1 - TMQT LuËt quèc gia cña mét n−íc sÏ ®−îc lùa chän ®Ó ¸p dông cho hîp ®ång nhËp khÈu th×:  C¸c bªn ®? tho¶ thuËn trong hîp ®ång.  C¸c bªn tháa thuËn, lùa chän luËt ¸p dông cho hîp ®ång sau khi hîp ®ång nhËp khÈu ®? ®−îc ký kÕt. Tr−êng hîp nµy th−êng ®−îc sö dông khi trong hîp ®ång ký kÕt tr−íc ®ã v× lý do nµo ®ã kh«ng cã ®iÒu kho¶n luËt ¸p dông. MÆc dï lóc nµy th−êng lµ tranh chÊp ®? x¶y ra nh−ng c¸c bªn vÉn cßn cã thÓ ®µm ph¸n víi nhau ®Ó chän luËt nµo ®ã ®Ó gi¶i quyÕt.  Khi luËt ®ã ®? ®−îc quy ®Þnh trong c¸c ®iÒu −íc quèc tÕ mµ n−íc ®ã ®? tham gia ký kÕt hoÆc thõa nhËn cã quy ®Þnh vÒ ®iÒu kho¶n luËt ¸p dông cho c¸c hîp ®ång nhËp khÈu th× c¸c ®iÒu kho¶n ®ã ®−¬ng nhiªn ®−îc ¸p dông. Trªn thùc tÕ lùa chän n−íc nµo phô thuéc vµo qu¸ tr×nh ®µm ph¸n, thÕ lùc cña ng−êi ®µm ph¸n vµ ®Æc biÖt lµ sù hiÓu biÕt cña mçi bªn vÒ luËt ph¸p n−íc m×nh vµ n−íc cña b¹n hµng. c) TËp qu¸n th−¬ng m¹i quèc tÕ. §©y lµ thãi quen phæ biÕn ®−îc nhiÒu n−íc ¸p dông vµ c«ng nhËn réng r?i. Th«ng th−êng c¸c tËp qu¸n th−¬ng m¹i quèc tÕ ®−îc chia lµm 3 nhãm:  TËp qu¸n cã tÝnh chÊt nguyªn t¾c.  TËp qu¸n th−¬ng m¹i quèc tÕ chung.  TËp qu¸n th−¬ng m¹i khu vùc. TËp qu¸n th−¬ng m¹i quèc tÕ sÏ trë thµnh nguån luËt ®iÒu chØnh hîp ®ång nhËp khÈu khi: ♦ ChÝnh hîp ®ång ®ã quy ®Þnh. ♦ C¸c ®iÒu −íc quèc tÕ liªn quan quy ®Þnh. ♦ LuËt quèc gia do c¸c bªn tho¶ thuËn lùa chän kh«ng cã hoÆc cã nh−ng kh«ng ®Çy ®ñ vÒ vÊn ®Ò tranh chÊp, vÊn ®Ò cÇn ®iÒu chØnh. Do tËp qu¸n th−¬ng m¹i quèc tÕ cã nhiÒu lo¹i nªn khi sö dông cÇn ghi râ tªn nguån ®Ó tr¸nh nhÇm lÉn. Khi lËp hîp ®ång nhËp khÈu cÇn chó ý bèn nguyªn t¾c vÒ Incoterms: 16 LuËn v¨n tèt nghiÖp §Æng Hoµng Nam - K35E1 - TMQT Mét lµ: Incoterms kh«ng cã gi¸ trÞ b¾t buéc ®èi víi chñ thÓ cña hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu v× nã chØ lµ tËp qu¸n, kh«ng ph¶i lµ luËt. Tuy nhiªn khi ®? dÉn chiÕu vµo hîp ®ång th× nã b¾t buéc nh− lµ luËt. Hai lµ: Khi lËp hîp ®ång ph¶i ghi râ nguån gèc cña Incoterm. VÝ dô: Giao hµng theo ®iÒu kiÖn CIF Incoterms - 2000. Ba lµ: Do Incoterms chØ cã gi¸ trÞ tuú ý cho nªn ngay c¶ khi hîp ®ång ®? cã sù dÉn chiÕu tíi Incoterms, c¸c bªn vÉn cã thÓ tho¶ thuËn víi nhau ®Ó cã thÓ thay ®æi mét sè néi dung cô thÓ trong Incoterms sao cho phï hîp víi hîp ®ång cña m×nh. Bèn lµ: Incoterms gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò rñi ro vµo thêi ®iÓm nµo? Ai lo liÖu c¸c chøng tõ h¶i quan? Ai ph¶i tr¶ c¸c c−íc phÝ b¶o hiÓm? Ai chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ chi phÝ vËn t¶i? d) ¸n lÖ vµ c¸c nghÞ ®Þnh. ¸n lÖ th−êng ®−îc ¸p dông ®èi víi c¸c tr−êng hîp:  Khi c¸c bªn tho¶ thuËn trong hîp ®ång sÏ ¸p dông ¸n lÖ vµ ph¶i quy ®Þnh ®èi víi tõng tr−êng hîp cô thÓ.  NÕu trung t©m träng tµi ®−îc lùa chän theo tho¶ thuËn trong hîp ®ång cã ¸p dông ¸n lÖ vµo xÐt xö tranh chÊp th× c¸c bªn ®−¬ng sù còng ph¶i ¸p dông. Khi c¸c nghÞ ®Þnh ®? ®−îc ký kÕt gi÷a c¸c quèc gia th× nã sÏ trë thµnh nguån luËt ®−¬ng nhiªn ®èi víi c¸c bªn quèc gia ®ã vµ cã gi¸ trÞ b¾t buéc ®èi víi hîp ®ång nhËp khÈu cã liªn quan. C¸c bªn cã thÓ dùa vµo ®ã mµ kh«ng cÇn cã sù tho¶ thuËn nµo, tøc lµ chØ cÇn c¸c bªn cã dÉn chiÕu th× chóng ®−¬ng nhiªn ®−îc ¸p dông vµ nhê ®ã mµ ho¹t ®éng bu«n b¸n th−¬ng m¹i quèc tÕ ®−îc thuËn lîi nhanh chãng h¬n, tiÕt kiÖm chi phÝ, thêi gian cho c¸c th−¬ng nh©n. III. Quy tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång nhËp khÈu. 1. Quy tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång nhËp khÈu. Sau khi hîp ®ång nhËp khÈu ®−îc ký kÕt, ®¬n vÞ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu víi t− c¸ch lµ mét bªn ký hîp ®ång, ph¶i tæ chøc thùc hiÖn hîp ®ång ®ã. §©y lµ mét chuçi c¸c c«ng viÖc phøc t¹p vµ mang tÝnh chÊt tù nguyÖn cao, ®ßi hái ng−êi lµm c«ng t¸c nµy ph¶i ®Çy ®ñ kü n¨ng, nghiÖp vô th−¬ng m¹i quèc tÕ. 17 LuËn v¨n tèt nghiÖp §Æng Hoµng Nam - K35E1 - TMQT ViÖc thùc hiÖn nµy ®ßi hái ph¶i tu©n thñ luËt ph¸p quèc gia, quèc tÕ vµ gi÷ ch÷ tÝn cho ®¬n vÞ m×nh. §ång thêi ®ßi hái ph¶i cè g¾ng tiÕt kiÖm c¸c chi phÝ l−u th«ng, n©ng cao doanh lîi vµ hiÖu qu¶ c«ng viÖc. ViÖc thùc hiÖn hîp ®ång ph¶i tiÕn hµnh c¸c c«ng viÖc sau. 1.1) Xin giÊy phÐp nhËp khÈu: Xin giÊy phÐp nhËp khÈu lµ vÊn ®Ò quan träng ®Çu tiªn vÒ mÆt ph¸p lý ®Ó tiÕn hµnh c¸c b−íc tiÕp theo. V× thÕ sau khi ký hîp ®ång nhËp khÈu, doanh nghiÖp ph¶i xin giÊy phÐp nhËp khÈu. Cã hai lo¹i giÊy phÐp nhËp khÈu ®ã lµ giÊy phÐp nhËp khÈu n¨m vµ giÊy phÐp nhËp khÈu chuyÕn.  NÕu hµng ho¸ cã trong nghÞ ®Þnh th− th× kh«ng cÇn xin giÊy phÐp.  Bé th−¬ng m¹i cÊp giÊy phÐp xuÊt nhËp khÈu tõng chuyÕn hµng mËu dÞch  Tæng côc h¶i quan cÊp giÊy phÐp cho hµng phi mËu dÞch.  §èi víi hµng ho¸ th«ng th−êng th× doanh nghiÖp kh«ng cÇn xin giÊy phÐp nhËp khÈu mµ chØ ph¶i lµm tê khai h¶i quan göi Bé Th−¬ng m¹i ®Ó theo dâi. Khi ®èi t−îng thuéc ph¹m vi ph¶i xin giÊy phÐp nhËp khÈu, doanh nghiÖp ph¶i xuÊt tr×nh bé hå s¬ xin giÊy phÐp gåm: ♦ §¬n xin phÐp. ♦ PhiÕu h¹n ng¹ch (nÕu cã). ♦ B¶n sao hîp ®ång hoÆc b¶n sao L/C. ♦ Hîp ®ång uû th¸c nhËp khÈu (nÕu lµ nhËp khÈu uû th¸c). ♦ C¸c giÊy tê cã liªn quan (nÕu cã). 1.2) Thuª ph−¬ng tiÖn vËn t¶i. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång th−¬ng m¹i quèc tÕ viÖc thuª ph−¬ng tiÖn vËn t¶i ph¶i dùa vµo c¸c c¨n cø sau ♦ C¨n cø vµo ®iÒu kiÖn c¬ së giao hµng: NÕu ®iÒu kiÖn lµ CFR, CIF, CPT, CIP, DES, DEQ, DDU, DDP th× ng−êi xuÊt khÈu ph¶i tiÕn hµnh thuª ph−¬ng tiÖn vËn t¶i. Cßn nÕu ®iÒu kiÖn c¬ së giao hµng lµ EXW, FCA, FAS, FOB th× ng−êi nhËp khÈu ph¶i cã nghÜa vô thuª ph−¬ng tiÖn vËn t¶i. ♦ C¨n cø vµo khèi l−îng hµng vµ ®Æc ®iÓm cña hµng ho¸: C¨n cø vµo khèi l−îng hµng ®Ó tèi −u ho¸ träng t¶i cña ph−¬ng tiÖn tõ ®ã tèi −u ho¸ chi phÝ. §ång 18 LuËn v¨n tèt nghiÖp §Æng Hoµng Nam - K35E1 - TMQT thêi c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm cña hµng ho¸ lµ ®Ó lùa chän ph−¬ng tiÖn ®¶m b¶o an toµn cho hµng ho¸ trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn. ♦ C¨n cø vµo ®iÒu kiÖn vËn t¶i: §ã lµ hµng ho¸ rêi hay hµng ho¸ ®ãng trong Container, hµng ho¸ th«ng dông hay hµng ho¸ ®Æc biÖt. VËn chuyÓn trªn tuyÕn ®−êng b×nh th−êng hay ®Æc biÖt, vËn t¶i mét chiÒu hay khø håi... ♦ Ngoµi ra cßn ph¶i c¨n cø vµo c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c trong hîp ®ång th−¬ng m¹i quèc tÕ: Quy ®Þnh t¶i träng tèi ®a cña ph−¬ng tiÖn, møc bèc dì, th−ëng ph¹t bèc dì... ViÖc thuª ph−¬ng tiÖn vËn t¶i phôc vô cho chuyªn chë hµng ho¸ cã ý nghÜa quan träng ®èi víi c¸c t¸c nghiÖp cña quy tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång nhËp khÈu. Nã trùc tiÕp ¶nh h−ëng tíi tiÕn ®é giao hµng, ®Õn sù an toµn cña hµng ho¸ vµ cã liªn quan nhiÒu ®Õn néi dung cña hîp ®ång. ChÝnh v× vËy, khi thuª ph−¬ng tiÖn vËn t¶i cÇn ph¶i hiÓu vµ n¾m ch¾c nghiÖp vô còng nh− cÇn cã kinh nghiÖm thùc tÕ, nhÊt lµ trong tr−êng hîp thuª tµu biÓn (mét lÜnh vùc rÊt phøc t¹p). 1.3) Mua b¶o hiÓm. Trong th−¬ng m¹i quèc tÕ th−êng ph¶i vËn chuyÓn ®i xa, trong nh÷ng ®iÒu kiÖn vËn t¶i kh¸ phøc t¹p, do ®ã hµng ho¸ dÔ bÞ h− háng, mÊt m¸t tæn thÊt lín trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn. Chuyªn chë hµng ho¸ b»ng ®−êng biÓn còng th−êng gÆp rñi ro vµ tæn thÊt, bëi vËy trong th−¬ng m¹i quèc tÕ b¶o hiÓm ®−êng biÓn lµ lo¹i b¶o hiÓm phæ biÕn nhÊt. Theo ®iÒu kiÖn CIF, CIP th× nghÜa vô cña ng−êi b¸n ph¶i mua b¶o hiÓm v× lîi Ých cña ng−êi mua nh−ng chØ ph¶i mua b¶o hiÓm ë mét møc tèi thiÓu. Cßn trong c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c, c¸c bªn tù quyÕt ®Þnh viÖc mua b¶o hiÓm nÕu hä c¶m thÊy cÇn thiÕt tøc lµ kh«ng b¾t buéc ph¶i mua b¶o hiÓm.C¸c ®¬n vÞ kinh doanh khi mua b¶o hiÓm ph¶i x¸c lËp nªn mét hîp ®ång b¶o hiÓm. §Ó ký mét hîp ®ång b¶o hiÓm th× cÇn n¾m v÷ng ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm. Cã 3 ®iÒu kiÖn chÝnh cÇn quan t©m khi ký kÕt hîp ®ång b¶o hiÓm lµ: ♦ §iÒu kiÖn b¶o hiÓm A: B¶o hiÓm mäi rñi ro. ♦ §iÒu kiÖn b¶o hiÓm B: B¶o hiÓm cã tæn thÊt riªng. ♦ §iÒu kiÖn b¶o hiÓm C: B¶o hiÓm miÔn tæn thÊt riªng Ngoµi ra cßn cã ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm nh−: Vì, rß rØ, mÊt trém..., b¶o hiÓm ®Æc biÖt nh− b¶o hiÓm chiÕn tranh, b¶o hiÓm ®×nh c«ng, b¹o ®éng... CÇn dùa vµo c¸c ®Æc ®iÓm sau ®Ó c©n nh¾c mua lo¹i b¶o hiÓm nµo: 19 LuËn v¨n tèt nghiÖp §Æng Hoµng Nam - K35E1 - TMQT ♦ TÝnh chÊt hµng ho¸. ♦ TÝnh tr¹ng bao b×. ♦ VÞ trÝ xÕp hµng lªn tµu. ♦ Lo¹i tµu chuyªn chë. ♦ T×nh h×nh chÝnh trÞ, x? héi. 1.4) Lµm thñ tôc h¶i quan. Thñ tôc h¶i quan lµ mét c«ng cô ®Ó qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng bu«n b¸n theo ph¸p luËt cña Nhµ n−íc ®Ó ng¨n chÆn bu«n lËu. Theo quyÕt ®Þnh sè 1494/2001/Q§-TCHQ (Cã hiÖu lùc ngµy 1/10/2001, ban hµnh ngµy 26/01/2001) th× thñ tôc h¶i quan ®èi víi hµng nhËp khÈu gåm 3 b−íc: B−íc 1: TiÕp nhËn, ®¨ng ký tê khai h¶i quan vµ quyÕt ®Þnh h×nh thøc kiÓm tra thùc tÕ hµng ho¸. ë b−íc nµy c«ng chøc h¶i quan sÏ kiÓm tra c¸c doanh nghiÖp ph¶i c−ìng chÕ lµm thñ tôc h¶i quan; KiÓm tra sù ®ång bé vµ ®Çy ®ñ cña hå s¬ h¶i quan theo quy ®Þnh ( Tr−êng hîp kh«ng chÊp nhËn ®¨ng ký hå s¬ h¶i quan th× ph¶i th«ng b¸o lý do cho ng−êi khai h¶i quan biÕt); KiÓm tra viÖc kª khai theo néi dung yªu cÇu trªn tê khai h¶i quan chøng tõ thuéc hå s¬ h¶i quan, sù phï hîp cña néi dung khai h¶i quan víi chøng tõ thuéc hå s¬ h¶i quan; NÕu cã tr−êng hîp vi ph¹m th× lËp biªn b¶n vi ph¹m. Sau ®ã l?nh ®¹o chi côc: QuyÕt ®Þnh h×nh thøc, tû lÖ kiÓm tra thùc tÕ hµng ho¸; Ký x¸c nhËn ®? lµm thñ tôc h¶i quan vµ th«ng quan ®èi víi tr−êng hîp l« hµng thuéc ®èi t−îng miÔn thuÕ, hµng cã thuÕ suÊt 0% vµ ®−îc miÔn kiÓm tra thùc tÕ, hoÆc chuyÓn hå s¬ cho b−íc 2 ®èi víi l« hµng ph¶i kiÓm tra thùc tÕ, hoÆc chuyÓn hå s¬ h¶i quan cho b−íc 3 ®èi víi l« hµng miÔn kiÓm tra thùc tÕ. B−íc 2: KiÓm tra thùc tÕ hµng ho¸. ViÖc kiÓm tra do Ýt nhÊt 2 c«ng chøc h¶i quan thùc hiÖn vµ chÞu tr¸ch nhiÖm c¸c c«ng viÖc sau: KiÓm tra thùc tÕ hµng ho¸. X¸c nhËn kÕt qu¶ kiÓm tra thùc tÕ hµng ho¸ vµo tê khai h¶i quan. §èi víi l« hµng vi ph¹m th× lËp biªn b¶n vi ph¹m. 20