Luận văn
Hoàn thiện chính sách cổ tức cho
các doanh nghiệp ngành thủy sản
niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng
khoán thành phố Hồ Chí Minh
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn là kết quả nghiên cứu của riêng tôi, không sao
chép của ai. Nội dung luận văn có tham khảo và sử dụng các tài liệu, thông
tin được đăng tải trên các tác phẩm, tạp chí và các trang web theo danh
mục tài liệu của luận văn.
Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 01 tháng 02 năm 2010
Tác giả
VÕ THÀNH TRUNG
MỤC LỤC.
Trang phụ bìa
Lời cam đoan
Mục lục
Danh mục các từ viết tắt
Danh mục các bảng, biểu
Danh mục các hình vẽ
PHẦN MỞ ĐẦU........................................................................................................1
1.
SỰ CẦN THIẾT CỦA ĐỀ TÀI..........................................................................1
2.
MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ...............................................................................2
3.
ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI NGHIÊN CỨU .........................................................2
4.
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ......................................................................2
5.
CÁC NGUỒN DỮ LIỆU....................................................................................2
6.
Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI .................................3
7.
CẤU TRÚC CỦA LUẬN VĂN .........................................................................3
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ CHÍNH SÁCH CỔ TỨC ..................................5
1.1 TỔNG QUAN VỀ CỔ TỨC, CHÍNH SÁCH CỔ TỨC ....................................5
1.1.1 Tổng quan về cổ tức ................................................................................5
1.1.1.1 Cổ tức là gì.................................................................................5
1.1.1.2 Các phương thức chi trả cổ tức..................................................5
1.1.2 Tổng quan về chính sách cổ tức ..............................................................6
1.1.2.1 Chính sách cổ tức là gì...............................................................6
1.1.2.2 Các yếu tố quyết định chính sách cổ tức ...................................6
1.1.2.3 Các chính sách cổ tức trong thực tiễn......................................10
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
1.2 KINH NGHIỆM CHI TRẢ CỔ TỨC TẠI MỘT SỐ NƯỚC TRÊN THẾ
GIỚI VÀ BÀI HỌC RÚT RA CHO VIỆT NAM ............................................12
1.2.1 Kinh nghiệm chi trả cổ tức tại một số Quốc gia trên thế giới ...............17
1.2.2 Bài học rút ra cho Việt Nam ..................................................................27
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CHÍNH SÁCH CỔ TỨC TẠI CÁC CÔNG
TY NGÀNH THỦY SẢN NIÊM YẾT TRÊN SỞ GIAO DỊCH CHỨNG
KHOÁN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ..............................................................28
2.1 ĐẶC ĐIỂM NGÀNH THỦY SẢN ..................................................................28
2.2 TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH CÁC CÔNG TY NGÀNH THỦY SẢN TRONG
THỜI GIAN QUA ............................................................................................29
2.2.1 Chỉ tiêu về khả năng thanh toán ............................................................30
2.2.2 Chỉ tiêu về cơ cấu vốn ...........................................................................32
2.2.3 Chỉ tiêu về năng lực hoạt động ..............................................................33
2.2.4 Chỉ tiêu về khả năng sinh lời .................................................................38
2.2.5 Chỉ tiêu liên quan đến cổ phần ..............................................................41
2.3 THỰC TRẠNG CHI TRẢ CỔ TỨC TẠI CÁC CÔNG TY NGÀNH THỦY
SẢN NIÊM YẾT TRÊN SỞ GIAO DỊCH CHỨNG KHOÁN THÀNH
PHỐ HỒ CHÍ MINH TRONG THỜI GIAN QUA..........................................42
2.3.1 Những mặt đạt được ..............................................................................46
2.3.1.1 Tỷ lệ chi trả cổ tức bằng tiền mặt hấp dẫn...............................46
2.3.1.2 Không phát hành cổ phiếu thưởng quá nhiều ..........................49
2.3.2 Những mặt hạn chế................................................................................50
2.3.2.1 Tỷ lệ lợi nhuận dành cho việc chi trả cổ tức của một số công
ty quá cao làm hạn chế đến việc tích lũy vốn từ nguồn lợi
nhuận giữ lại ............................................................................51
GVHD: TS.NGUYỄN THỊ LANH
ii
HVTH: VÕ THÀNH TRUNG
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
2.3.2.2 Chính sách cổ tức chưa hướng tới một cơ cấu vốn tối ưu .......53
2.3.3 Nguyên nhân của những hạn chế...........................................................55
2.3.3.1 Chạy theo việc thỏa mãn những yêu cầu của các nhà đầu tư
ngắn hạn hơn là việc phát triển bền vững của Công ty............55
2.3.3.2 Sử dụng chính sách cổ tức như một công cụ đánh bóng hình
ảnh Công ty..............................................................................55
2.3.3.3 Dựa quá nhiều vào yếu tố thị trường .......................................56
2.3.3.4 Nguyên nhân khác ...................................................................57
CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CHÍNH SÁCH CỔ TỨC CHO
CÁC CÔNG TY THỦY SẢN NIÊM YẾT TẠI SỞ GIAO DỊCH CHỨNG
KHOÁN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ..............................................................64
3.1 ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NGÀNH THỦY SẢN....................................64
3.2 CƠ SỞ XÂY DỰNG CHÍNH SÁCH CỔ TỨC ...............................................66
3.2.1 Những căn cứ pháp lý............................................................................67
3.2.2 Các cơ hội đầu tư, phát triển..................................................................68
3.3 GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CHÍNH SÁCH CỔ TỨC....................................71
3.3.1 Đối với doanh nghiệp ............................................................................71
3.3.1.1 Duy trì tỷ lệ cổ tức ổn định hàng năm .....................................72
3.3.1.2 Xác định tỷ lệ chi trả cổ tức bằng cổ phiếu hợp lý ..................72
3.3.1.3 Chi trả thêm một khoảng thưởng vào cuối năm ......................74
3.3.2 Đối với cơ quan quản lý Nhà Nước.......................................................75
KẾT LUẬN ..............................................................................................................78
TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................79
PHỤ LỤC.................................................................................................................83
GVHD: TS.NGUYỄN THỊ LANH
iii
HVTH: VÕ THÀNH TRUNG
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
DANH SÁCH CÁC PHỤ LỤC
Phụ lục 1
Danh sách các công ty ngành thủy sản niêm yết trên Hose đến thời
điểm 30/06/2009 ....................................................................................83
Phụ lục 2
Biểu đồ giá cổ phiếu của các doanh nghiệp thủy sản niêm yết trên
Hose kể từ ngày chào sàn đến ngày 30/06/2009 ...................................86
Phụ lục 3
Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và Bảng cân đối tóm tắt của
Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu Bến Tre (ABT) từ năm 2005 đến
30/06/2009 .............................................................................................92
Phụ lục 4
Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và Bảng cân đối tóm tắt của
Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu Thủy sản Cửu Long An Giang
(ACL) từ năm 2005 đến 30/06/2009 .....................................................95
Phụ lục 5
Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và Bảng cân đối tóm tắt của
Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu Thủy sản An Giang (AGF) từ năm
2005 đến 30/06/2009 .............................................................................98
Phụ lục 6
Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và Bảng cân đối tóm tắt của
Công ty Cổ phần Nam Việt (ANV) từ năm 2005 đến 30/06/2009......101
Phụ lục 7
Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và Bảng cân đối tóm tắt của
Công ty Cổ phần Basa (BAS) từ năm 2005 đến 30/06/2009 ..............104
Phụ lục 8
Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và Bảng cân đối tóm tắt của
Công ty Cổ phần Chế biến và Xuất nhập khẩu Thủy sản
CADOVIMEX (CAD) từ năm 2005 đến 30/06/2009 .........................107
Phụ lục 9
Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và Bảng cân đối tóm tắt của
Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu lâm thủy sản Bến Tre (FBT) từ
năm 2005 đến 30/06/2009 ...................................................................110
GVHD: TS.NGUYỄN THỊ LANH
vi
HVTH: VÕ THÀNH TRUNG
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
Phụ lục 10 Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và Bảng cân đối tóm tắt của
Công ty Cổ phần Thực phẩm Sao Ta (FMC) từ năm 2005 đến
30/06/2009 ...........................................................................................113
Phụ lục 11 Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và Bảng cân đối tóm tắt của
Công ty Cổ phần Đầu tư Thương mại Thủy Sản (ICF) từ năm 2005
đến 30/06/2009 ....................................................................................116
Phụ lục 12 Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và Bảng cân đối tóm tắt của
Công ty Cổ phần Thủy hải sản Minh Phú (MPC) từ năm 2005 đến
30/06/2009 ...........................................................................................119
Phụ lục 13 Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và Bảng cân đối tóm tắt của
Công ty Cổ phần Thủy hải Số 4 (TS4) từ năm 2005 đến 30/06/2009.122
Phụ lục 14 Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và Bảng cân đối tóm tắt của
Công ty Cổ phần Vĩnh Hoàn (VHC) từ năm 2005 đến 30/06/2009....125
GVHD: TS.NGUYỄN THỊ LANH
v
HVTH: VÕ THÀNH TRUNG
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
Hose:
Sở Giao dịch Chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh.
GVHD: TS.NGUYỄN THỊ LANH
iv
HVTH: VÕ THÀNH TRUNG
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU
Bảng 1-1
Số liệu cổ tức ở một số thị trường mới nổi ..........................................23
Bảng 1-2
Thống kế tỷ suất cổ tức phân theo ngành.............................................24
Bảng 1-3
Thống kê những công ty tại Châu Á có tỷ suất cổ tức cao ..................25
Bảng 2-4
Hệ số thanh toán ngắn hạn ...................................................................30
Bảng 2-5
Hệ số thanh toán nhanh ........................................................................31
Bảng 2-6
Hệ số nợ trên tổng tài sản.....................................................................32
Bảng 2-7
Hệ số nợ trên vốn chủ sở hữu...............................................................33
Bảng 2-8
Vòng quay tổng tài sản.........................................................................33
Bảng 2-9
Vòng quay tài sản cố định ....................................................................34
Bảng 2-10 Vòng quay vốn lưu động ......................................................................35
Bàng 2-11 Vòng quay các khoản phải thu .............................................................36
Bảng 2-12 Vòng quay các khoản phải trả ..............................................................37
Bảng 2-13 Vòng quay hàng tồn kho ......................................................................37
Bảng 2-14 Hệ số lợi nhuận sau thuế trên doanh thu ..............................................38
Bảng 2-15 Hệ số lợi nhuận sau thuế trên tổng tài sản............................................39
Bảng 2-16 Hệ số lợi nhuận sau thuế trên vốn chủ sở hữu .....................................39
Bảng 2-17 Hệ số lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh trên doanh thu thuần ..........40
Bảng 2-18 Thu nhập trên mỗi cổ phần...................................................................41
Bảng 2-19 Giá trị sổ sách trên mỗi cổ phần...........................................................42
Bảng 2-20 Tỷ lệ cổ tức của các Công ty ngành Thủy sản niêm yết trên Hose
qua các năm ..........................................................................................46
Bảng 2-21 Thống kê tỷ suất cổ tức (Dividend Yield) tại Hose qua các năm ........48
Bảng 2-22 Vốn điều lệ của các Doanh nghiệp thủy sản qua các năm ...................49
GVHD: TS.NGUYỄN THỊ LANH
iiiv
HVTH: VÕ THÀNH TRUNG
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
Bảng 2-23 Thặng dư vốn cổ phần của các Doanh nghiệp thủy sản qua các năm..50
Bảng 2-24 Tỷ lệ lợi nhuận trả cổ tức của các doanh nghiệp thủy sản niêm yết
trên Hose...............................................................................................51
GVHD: TS.NGUYỄN THỊ LANH
x
HVTH: VÕ THÀNH TRUNG
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ
Hình 1-1 Mô tả sự dịch chuyển giá trị từ cổ đông cũ sang cổ đông mới, không
làm thay đổi tổng giá trị doanh nghiệp ...................................................13
Hình 1-2 Mô tả hai hình thức dịch chuyển giá trị từ cổ đông cũ sang cổ đông
mới. .........................................................................................................14
Hình 1-3 Quan hệ cổ tức và lợi nhuận ở Mỹ qua các năm.....................................18
Hình 1-4 Thay đổi cổ tức của các công ty Mỹ từ năm 1989-2000.........................19
Hình 1-5 Chính sách cổ tức theo vòng đời công ty................................................21
Hình 1-6 Cổ tức của các công ty Mỹ phân loại theo tăng trưởng EPS ..................21
Hình 1-7 Cổ tức ở các nước G7 tại thời điểm 1982-84 và 1989-91.......................22
Hình 2-8 Tỷ trọng ngành thủy sản trong cơ cấu GDP............................................28
Hình 2-9 Kim ngạch xuất khẩu ngành thủy sản .....................................................29
Hình 2-10 Số lượng các Công ty ngành Thủy sản niêm yết trên Hose qua các
năm..........................................................................................................30
Hình 2-11 Tốc độ tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận các Công ty thủy sản niêm
yết tại Hose từ năm 2006 - 2008 .............................................................43
Hình 2-12 Tỷ lệ lợi nhuận gộp biên và tỷ suất sinh lợi trên doanh thu thuần các
Công ty thủy sản niêm yết tại Hose năm 2007, 2008 .............................43
Hình 2-13 Khả năng sinh lời trên vốn chủ sở hữu và tổng tài sản các Công ty
thủy sản niêm yết tại Hose năm 2007, 2008. ..........................................44
Hình 2-14 Các chỉ số về cơ cấu nợ các Công ty thủy sản niêm yết tại Hose từ
2006 - 30/06/2009 ...................................................................................45
Hình 2-15 Các chỉ số về khả năng thanh toán các Công ty thủy sản niêm yết tại
Hose từ 2006 - 30/06/2009......................................................................45
Hình 2-16 Tình hình chi trả cổ tức của các doanh nghiệp thủy sản niêm yết trên
Hose qua các năm ...................................................................................47
GVHD: TS.NGUYỄN THỊ LANH
x
HVTH: VÕ THÀNH TRUNG
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
PHẦN MỞ ĐẦU.
1.
SỰ CẦN THIẾT CỦA ĐỀ TÀI.
Trong những năm vừa qua, ngành Thuỷ sản Việt Nam đã có những đóng góp
đáng kể vào nền kinh tế quốc dân và mục tiêu phát triển của đất nước thông qua
những ảnh hưởng của ngành về sản xuất thực phẩm, tạo việc làm và xuất khẩu.
Thuỷ sản đã chiếm 21% GDP trong cơ cấu nông - lâm - ngư nghiệp và chiếm
hơn 4% trong GDP của nền kinh tế quốc dân. Xuất khẩu Thuỷ sản đứng vị trí thứ
03 (sau dầu hoả và may mặc) là một trong các lĩnh vực xuất khẩu thu về ngoại tệ
cho Việt Nam. Vì vậy, việc thúc đẩy các doanh nghiệp thủy sản phát triển sẽ là
động lực góp phần thúc đẩy kinh tế Việt Nam.
Trong các quyết định thường ngày của doanh nghiệp nói chung, các doanh
nghiệp thủy sản nói riêng, thì các quyết định tài chính luôn chiếm vị trí quan
trọng vì chúng chi phối không nhỏ đến việc phát triển của doanh nghiệp. Nhưng
làm sao để đạt được mục tiêu này một cách tốt nhất là điều không đơn giản, đặc
biệt là với quyết định chi trả cổ tức. Bởi lẽ các cổ đông của công ty luôn bao gồm
nhiều đối tượng khác nhau. Bên cạnh các tổ chức, các nhà đầu tư chuyên nghiệp,
các nhà phân tích tài chính,… còn có cả những bà nội trợ, những người không
chuyên nhưng có vốn nhàn rỗi muốn tìm cơ hội đầu tư. Mức độ quan tâm của
những nhà đầu tư này dành cho chính sách cổ tức là khác nhau, vì thế một chính
sách cổ tức khó có thể đồng thời đáp ứng được tất cả yêu cầu của các cổ đông.
Còn về phía các doanh nghiệp, chính sách cổ tức phải được sử dụng như một
công cụ điều tiết giữa lợi nhuận phân phối và lợi nhuận giữ lại sao cho vừa đáp
ứng được nhu cầu vốn đầu tư và phát triển của doanh nghiệp vừa đáp ứng được
đòi hỏi của cổ đông để có thể thu hút vốn của nhà đầu tư.
Ngoài việc quan tâm đến hiệu quả hoạt động đầu tư, khả năng phát triển trong
tương lai thì chính sách chi trả cổ tức là việc các nhà đầu tư chú ý đến trước khi
quyết định có tham gia mua bán cổ phần hay không. Vì vậy, xây dựng một chính
sách chi trả cổ tức hợp lý là việc các công ty thủy sản không thể bỏ qua khi quyết
định niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Nhằm giải quyết vấn đề
GVHD: TS.LÊ THỊ LANH
1
HVTH: VÕ THÀNH TRUNG
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
này, người viết chọn đề tài “hoàn thiện chính sách cổ tức cho các doanh nghiệp
ngành thủy sản niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán thành phố Hồ Chí
Minh”, để từ đó, các doanh nghiệp thủy sản khác có thể áp dụng nhằm phục vụ
cho mục đích phát triển doanh nghiệp, góp phần vào sự phát triển của nền kinh tế
Việt Nam.
2.
MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU.
9
Phân tích thực trạng chính sách cổ tức của các Công ty thủy sản niêm yết
trên Hose.
9
Giải pháp hoàn thiện chính sách cổ tức của các Công ty thủy sản niêm yết
trên Hose.
3.
ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI NGHIÊN CỨU.
Đối tượng nghiên cứu của luận văn là chính sách cổ tức ở các công ty thủy sản
niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh.
Phạm vi nghiên cứu của luận văn là chính sách cổ tức ở các Công ty thủy sản
niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh.
Bài viết này rõ ràng còn rất nhiều hạn chế cần được khắc phục, bổ sung và cần
những phân tích sâu sắc hơn để có thể hoàn thiện hơn, mang tính ứng dụng cao
hơn nhằm một phần nào đó đóng góp vào sự phát triển chung của thị trường
chứng khoán Việt Nam trong tương lai.
4.
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.
9
Sử dụng phương pháp phân tích thống kê để xác định chính sách cổ tức của
Công ty thủy sản niêm yết trên Hose.
9
Sử dụng phương pháp mô tả nhằm đưa ra cái nhìn tổng quan về những
chính sách cổ tức đang được áp dụng tại các công ty thủy sản niêm yết trên
Hose.
9
Sử dung phương pháp phân tích, đối chiếu để tìm ra những kết luận phù
hợp.
5.
CÁC NGUỒN DỮ LIỆU.
GVHD: TS.LÊ THỊ LANH
2
HVTH: VÕ THÀNH TRUNG
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
Nguồn số liệu liên quan đến cổ tức được thu thập từ các báo cáo tài chính đã
công bố trong các Bản cáo bạch cũng như các phân tích về chính sách cổ tức của
các tác giả, chuyên gia trong và ngoài nước, và các phân tích, tổng hợp số liệu
trên Hose của các công ty chứng khoán, các quỹ đầu tư, các Bản tin Chứng
khoán của Hose qua các năm.
6.
Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI.
9
Là một nghiên cứu để các Công ty thủy sản của Việt Nam đánh giá đúng
tầm quan trọng của chính sách cổ tức, từ đó, hoạch định chính sách cổ tức
tối ưu, phù hợp với đặc điểm của nền kinh tế Việt Nam trong xu hướng hội
nhập kinh tế.
9
Nghiên cứu các nguyên lý kinh tế học khi xây dựng chính sách cổ tức, tạo
điều kiện cho các doanh nghiệp thủy sản niêm yết ứng dụng lý thuyết tài
chính doanh nghiệp hiện đại để tích lũy vốn, thị trường chứng khoán phát
triển bền vững.
7.
CẤU TRÚC CỦA LUẬN VĂN.
Ngoài phần mở đầu và kết luận, Luận văn được trình bày theo kết cấu như sau:
9
Chương 1: Tổng quan về chính sách cổ tức.
9
Chương 2: Thực trạng chính sách cổ tức của các doanh nghiệp ngành thủy
sản niêm yết trên Hose.
9
Chương 3: Giải pháp hoàn thiện chính sách cổ tức cho các doanh nghiệp
thủy sản niêm yết trên Hose.
GVHD: TS.LÊ THỊ LANH
3
HVTH: VÕ THÀNH TRUNG
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
GVHD: TS.LÊ THỊ LANH
4
HVTH: VÕ THÀNH TRUNG
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ CHÍNH SÁCH CỔ TỨC.
1.1
TỔNG QUAN VỀ CỔ TỨC, CHÍNH SÁCH CỔ TỨC.
1.1.1
Tổng quan về cổ tức.
1.1.1.1
Cổ tức là gì ?
Cổ tức được hiểu là phần lợi nhuận sau thuế của công ty dành để chi trả cho các
cổ đông.
1.1.1.2
Các phương thức chi trả cổ tức.
Thông thường, có 3 phương thức chi trả cổ tức cơ bản là: cổ tức bằng tiền mặt,
cổ tức bằng cổ phiếu, và cổ tức bằng tài sản. Trong đó, 2 phương thức đầu là phổ
biến nhất.
¾
Trả cổ tức bằng tiền mặt:
Hầu hết cổ tức được trả dưới dạng tiền mặt. Cổ tức tiền mặt được trả tính trên cơ
sở mỗi cổ phiếu, được tính bằng phần trăm mệnh giá. Mệnh giá là giá trị được ấn
định trong giấy chứng nhận cổ phiếu theo điều lệ hoạt động của công ty. Mệnh
giá cổ phần đối với các Công ty đại chúng tại Việt Nam là 10.000 đồng.
Ví dụ: mệnh giá cổ phần của công ty A là 10.000 đồng, tỷ lệ chi trả là 12%.
Nghĩa là mỗi cổ phiếu nhận được cổ tức là 10.000 x 12% = 1.200 đồng. Cổ đông
sở hữu 100 cổ phiếu sẽ nhận được tiền cổ tức là 100 x 1.200 = 120.000 đồng.
Trả cổ tức bằng tiền mặt làm giảm tiền mặt dẫn đến giảm tài sản và giảm vốn lợi
nhuận, nghĩa là làm giảm vốn cổ phần cổ đông.
¾
Trả cổ tức bằng cổ phiếu:
Trả cổ tức bằng cổ phiếu là doanh nghiệp đưa ra thêm những cổ phiếu của doanh
nghiệp theo tỷ lệ đã được Đại hội đồng cổ đông thông qua. Doanh nghiệp không
nhận được khoản tiền thanh toán nào từ phía cổ đông.
Hình thức trả cổ tức bằng cổ phiếu được áp dụng khi doanh nghiệp dự định giữ
lợi nhuận cho các mục đích đầu tư và muốn làm an lòng cổ đông.
GVHD: TS.LÊ THỊ LANH
5
HVTH: VÕ THÀNH TRUNG
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
Ví dụ: doanh nghiệp tuyên bố trả cổ tức bằng cổ phiếu là 9% một năm. Nghĩa là
cổ đông hiện hành sở hữu 100 cổ phiếu sẽ có thêm được 9 cổ phiếu nữa.
Việc trả cổ tức bằng cổ phiếu cũng giống như việc tách cổ phiếu. Cả hai trường
hợp đều làm số lượng cổ phần tăng lên và giá trị cổ phần giảm xuống.
Trả cổ tức bằng cổ phiếu làm tài khoản chủ sở hữu tăng lên và phần lợi nhuận
giảm xuống. Trong khi đó tách cổ phiếu làm giảm mệnh giá mỗi cổ phần.
¾
Trả cổ tức bằng tài sản:
Doanh nghiệp trả cổ tức cho cổ đông bằng thành phẩm, hàng bán, bất động sản
hay cổ phiếu, trái phiếu của công ty khác do doanh nghiệp sở hữu. Hình thức này
rất hiếm xảy ra trong thực tiễn.
1.1.2
Tổng quan về chính sách cổ tức.
1.1.2.1
Chính sách cổ tức là gì.
Chính sách cổ tức là chính sách ấn định phân phối giữa lợi nhuận giữ lại tái đầu
tư và chi trả cổ tức cho cổ đông. Lợi nhuận giữ lại cung cấp cho các nhà đầu tư
một nguồn tăng trưởng lợi nhuận tiềm năng tương lai thông qua tái đầu tư, trong
khi cổ tức cung cấp cho họ một phân phối hiện tại. Nó ấn định mức lợi nhuận sau
thuế của công ty sẽ được đem ra phân phối như thế nào, bao nhiêu phần trăm
được giữ lại để tái đầu tư và bao nhiêu dùng để chi trả cổ tức cho các cổ đông.
1.1.2.2
Các yếu tố quyết định chính sách cổ tức.
Về mặt lý thuyết, khi các nhà quản trị cân nhắc lựa chọn một chính sách cổ tức
cho công ty mình thì họ phải xem xét các yếu tố cơ bản sau:
¾
Lạm phát.
Trong điều kiện nền kinh tế có lạm phát, vốn tích lũy từ khấu hao thường không
đủ để bù đắp cho việc thay thế tài sản của một doanh nghiệp khi các tài sản này
cũ kỹ, lạc hậu. Khi đó, một doanh nghiệp có thể buộc phải giữ lại một tỷ lệ lợi
nhuận cao hơn để duy trì năng lực hoạt động cho tài sản của mình.
GVHD: TS.LÊ THỊ LANH
6
HVTH: VÕ THÀNH TRUNG
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
Lạm phát cũng có một tác động trên nhu cầu vốn luân chuyển của doanh nghiệp.
Trong môi trường giá cả tăng, số tiền thực tế đầu tư vào kho hàng và các khoản
phải thu có chiều hướng tăng để hỗ trợ cho cùng một khối lượng hiện vật kinh
doanh. Mặt khác do giá cả tăng, số tiền của các tài khoản phải trả cũng đòi hỏi
một khoản chi tiền mặt lớn; giá cả tăng cho nên số dư tiền mặt giao dịch thường
cũng phải tăng. Như vậy, lạm phát có thể buộc một doanh nghiệp giữ lại lợi
nhuận nhiều hơn để duy trì vị thế vốn luân chuyển giống như trước khi có lạm
phát.
¾
Chính sách thuế.
Nếu thuế suất đánh trên thu nhập cổ tức cao hơn thuế suất đánh trên thu nhập lãi
vốn dài hạn sẽ khuyến khích các doanh nghiệp giữ mức cổ tức thấp để các cổ
đông có thể nhận được một phần lớn hơn tỷ suất sinh lợi trước thuế dưới hình
thức lãi vốn, và như vậy làm tăng tỷ suất lợi nhuận sau thuế của họ.
Ngay cả khi hai mức thuế suất này là ngang nhau thì lãi vốn vẫn có một lợi điểm
về thuế nhất định so với thu nhập cổ tức, đó là: thu nhập cổ tức bị đánh thuế ngay
(trong năm hiện hành), còn thu nhập lãi vốn (và thuế tương ứng) có thể được
hoãn đến các năm sau. Vì vậy, đối với hầu hết các nhà đầu tư, hiện giá của thuế
đánh trên thu nhập lãi vốn (tương lai) ít hơn thuế đánh trên một số lượng tương
đương thu nhập cổ tức (hiện tại).
Ví dụ, một nhà đầu tư trong năm 2009 có mức thu nhập cổ tức và lãi vốn cùng là
1.000$, thuế suất áp dụng cho cả hai loại thu nhập này ở mức 28%.
Như vậy, nếu lãi suất kỳ vọng hiện nay trên thị trường là 10% thì:
9
Đối với thu nhập cổ tức, nhà đầu tư phải nộp 1.000$ × 28% = 280$ tiền
thuế. Thu nhập sau thuế còn lại là 1.000$-280$ = 720$ (thu nhập ròng)
9
Đối với lãi vốn, nhà đầu tư phải nộp thuế là 1.000$ × 28% = 280$ nhưng
giả sử nhà đầu tư được hoãn tới năm 2010 mới phải nộp. Như vậy, khi quy
về hiện giá năm 2009, nhà đầu tư chỉ phải nộp một số thuế là: 280$ / (1 +
10%) = 255$.
GVHD: TS.LÊ THỊ LANH
7
HVTH: VÕ THÀNH TRUNG
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
Mức thu nhập ròng của nhà đầu tư sẽ là 1.000$ - 255$ = 745$, cao hơn mức thu
nhập ròng từ thu nhập cổ tức.
¾
Các hạn chế pháp lý.
Khi ấn định chính sách cổ tức của mình thì các doanh nghiệp đều phải cân nhắc
các hạn chế sau như các nguyên tắc về mặt pháp lý như:
9
Hạn chế suy yếu vốn: tức là doanh nghiệp không thể dùng vốn (gồm mệnh
giá cổ phần thường và thặng dư vốn) để chi trả cổ tức.
9
Hạn chế lợi nhuận ròng: tức là cổ tức phải được chi trả từ lợi nhuận ròng
hiện nay và thời gian qua, nhằm ngăn cản các chủ sở hữu thường rút đầu tư
ban đầu và làm suy yếu vị thế an toàn của các chủ nợ của doanh nghiệp.
Hạn chế mất khả năng thanh toán: tức là không thể chi trả cổ tức khi doanh
nghiệp mất khả năng thanh toán (nợ nhiều hơn tài sản), nhằm đảm bảo quyền ưu
tiên của chủ nợ đối với tài sản của doanh nghiệp.
¾
Nhu cầu thanh khoản.
Chi trả cổ tức là dòng tiền đi ra, vì vậy, khả năng thanh khoản của doanh nghiệp
phụ thuộc vào các tài sản có tính thanh khoản cao, nhất là tiền mặt.
¾
Khả năng vay và tiếp cận thị trường vốn.
Doanh nghiệp lớn, có uy tín, dễ dàng tiếp cận với thị trường tín dụng và các
nguồn vốn bên ngoài thì càng có nhiều khả năng chi trả cổ tức bởi khả năng
thanh khoản linh hoạt và tận dụng các cơ hội đầu tư. Ngược lại, đối với các
doanh nghiệp nhỏ, chỉ có vốn cổ phần, khó tiếp cận vốn bên ngoài thì khi có cơ
hội đầu tư mới thuận lợi, thường việc chi trả cổ tức không nhất quán với mục
tiêu tối đa hóa giá trị doanh nghiệp.
¾
Tính ổn định của lợi nhuận.
Một doanh nghiệp có lịch sử lợi nhuận ổn định thường sẵn lòng chi trả cổ tức cao
hơn doanh nghiệp có thu nhập không ổn định.
¾
Triển vọng tăng trưởng.
GVHD: TS.LÊ THỊ LANH
8
HVTH: VÕ THÀNH TRUNG
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
Thông thường, các doanh nghiệp tăng trưởng nhanh thường có nhu cầu để tài trợ
các cơ hội đầu tư hấp dẫn mới. Vì vậy, họ thường giữ lại phần lớn lợi nhuận và
tránh bán cổ phần mới ra công chúng vừa tốn kém vừa bất tiện.
¾
Ưu tiên của cổ đông.
Một doanh nghiệp được kiểm soát chặt chẽ với tương đối ít cổ đông thì ban điều
hành có thể ấn định mức cổ tức theo ưu tiên của các cổ đông (tức là mục tiêu, sở
thích của cổ đông), còn các doanh nghiệp có số lượng cổ đông lớn, rộng rãi thì
không thể tính đến các ưu tiên của cổ đông khi quyết định chi trả cổ tức mà chỉ
có thể xem xét các yếu tố cơ hội đầu tư, nhu cầu dòng tiền, tiếp cận thị trường tài
chính và các yếu tố liên quan khác. “Hiệu ứng khách hàng” cho thấy các nhà đầu
tư sẽ lựa chọn các công ty có chính sách cổ tức phù hợp với mục tiêu của mình.
¾
Bảo vệ chống loãng giá.
Nếu một doanh nghiệp chấp nhận chính sách sử dụng phần lớn lợi nhuận của
mình để chi trả cổ tức, thì khi có các dự án tiềm năng sinh lời doanh nghiệp có
thể cần phải bán cổ phần mới nhằm huy động thêm vốn đầu tư cho dự án. Khi
đó, nếu các nhà đầu tư hiện hữu của doanh nghiệp không mua hay không thể
mua một tỷ lệ cân xứng cổ phần mới phát hành, quyền lợi chủ sở hữu theo phần
trăm của họ trong doanh nghiệp sẽ bị giảm xuống (bị loãng). Do đó, một vài
doanh nghiệp chọn cách giữ lại lợi nhuận nhiều hơn và chi trả cổ tức thấp hơn để
tránh rủi ro loãng giá.
Tuy nhiên, có nhiều cách khác thay cho cách giữ lại lợi nhuận cao, chẳng hạn
như huy động vốn từ bên ngoài qua hình thức nợ. Nhưng nếu sử dụng cách này
thì doanh nghiệp phải lưu ý vì nó làm tăng rủi ro tài chính của đơn vị, tăng chi
phí sử dụng vốn cổ phần và ở một thời điểm nào đó sẽ làm giảm giá cổ phần.
Mặt khác, nếu doanh nghiệp đã có sẵn một cấu trúc vốn tối ưu, chính sách huy
động vốn từ bên ngoài dưới hình thức nợ rất có thể phản tác dụng, trừ khi doanh
nghiệp giữ lại hay mua lại được vốn cổ phần mới trong thị trường vốn đủ để bù
trừ cho nợ gia tăng.
GVHD: TS.LÊ THỊ LANH
9
HVTH: VÕ THÀNH TRUNG
- Xem thêm -