Tài liệu Giáo án chi tiết học phần tư tưởng hồ chí minh

KẾ HOẠCH BÀI GIẢNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH ĐỀ CƯƠNG CHI TIẾT HỌC PHẦN: TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 1. Tên học phần: TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 2. Số tín chỉ: 2 (tương đương 45 tiết) 3. Trình độ: Dùng cho sinh viên lớp chất lượng cao ueh. 4. Phân bổ thời gian: - Lý thuyết: 30 tiết - Tự học, thảo luận & bài tập : 15 tiết 5. Điều kiện tiên quyết: Sinh viên phải học xong môn học Những Nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin. 6. Mục tiêu môn học: Cung cấp những hiểu biết có tính hệ thống về tư tưởng, đạo đức, giá trị văn hoá, Hồ Chí Minh. - Tiếp tục cung cấp những kiến thức cơ bản về chủ nghĩa Mác - Lênin. Cùng với môn học Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin tạo lập những hiểu biết về nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam hành động của Đảng và của cách mạng nước ta. Góp phần xây dựng nền tảng đạo đức con người mới.  Về kiến thức: Nắm được khái niệm, nguồn gốc, quá trình hình thành và nội dung cơ bản của tư tưởng Hồ Chí Minh. Nắm được phương pháp và phương pháp luận của chủ tịch Hồ Chí Minh trong việc nhận thức và giải quyết các vấn đề lý luận và thực tiễn của dân tộc và nhân loại. Hiểu được những giá trị khoa học, cách mạng, nhân văn trong cuộc đời, sự nghiệp, tư tưởng Hồ Chí Minh. Hiểu được một cách có hệ thống nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam hành động của Đảng và cách mạng nước ta.  Về kỹ năng: Rèn luyện năng lực, tư duy lý luận Có kỹ năng làm việc cá nhân và làm việc nhóm trong việc nghiên cứu, phân tích các tác phẩm lý luận của Hồ Chí Minh và kỹ năng trình bày, thuyết trình một số vấn đề lý luận. Có kỹ năng vận dụng lý luận, phương pháp và phương pháp luận Hồ Chí Minh về nghiên cứu, phân tích các vấn đề chính trị, xã hội của Việt Nam và thế giới. Ths. Lê Thị Ái Nhân - Khoa Lý Luận Chính Trị - UEH 1 KẾ HOẠCH BÀI GIẢNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH  Về thái độ: Góp phần củng cố trong sinh viên lòng tin vào con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta, nâng cao lòng tự hào dân tộc và tình cảm đối với Đảng, với Bác Hồ; xác lập ý thức trách nhiệm và thái độ tích cực tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Góp phần đào tạo sinh viên trở thành những con người có phẩm chất đạo đức mới, có lý tưởng và phong cách trong sáng, có thế ứng xử đáp ứng được yêu cầu của một xã hội đang trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hiện đại hóa và hội nhập kinh tế quốc tế.  Mục tiêu chi tiết của môn học Mục tiêu Bậc 1 Bậc 2 Bậc 3 Nội dung (Nhớ) (Hiểu) (Phân tích, đánh giá) I.A.1. Khái quát nội I.B.1. Khái quát về cuộc Nội dung 1 - Giới thiệu về dung và yêu cầu cơ đời, sự nghiệp và tư môn học bản của môn học tưởng Hồ Chí Minh - Xem phim tư liệu về Hồ CHí Minh II.A.1. Định nghĩa và II.B.1. Cốt lõi của tư II.C.1. Ý Nội dung 2 Chương mở hệ thống tư tưởng Hồ tưởng Hồ Chí Minh. nghĩa của việc đầu Chí Minh II.B.2. Vị trí, vai trò của học tập môn II.A.4. Phương pháp môn học tư tưởng Hồ học tư tưởng luận và phương pháp Chí Minh trong hệ Hồ Chí Minh nghiên cứu tư tưởng thống các môn lý luận đối với sinh Hồ Chí Minh. chính trị. viên. III.A.1. Các cơ sở III.B.1. Phương pháp kế III.C.1. Giá trị Nội dung 3 Chương 1 hình thành tư tưởng thừa biện chứng của Hồ của tư tưởng Hồ Chí Minh. Chí Minh đối với các Hồ Chí Minh III.A.2. Nội dung tư giá trị tư tưởng – văn đối với dân tưởng Hồ Chí Minh hóa của dân tộc và nhân tộc và nhân trong từng thời kỳ loại. loại. hình thành và phát III.B.2. Vai trò của triển. phẩm chất cá nhân Hồ Chí Minh đối với sự hình thành tư tưởng của Người. III.B.3. Sự phát triển của tư tưởng Hồ Chí Minh qua các thời kỳ. Ths. Lê Thị Ái Nhân - Khoa Lý Luận Chính Trị - UEH 2 KẾ HOẠCH BÀI GIẢNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH Nội dung 4 Chương 2 IV.A.1.Quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin về vấn đề dân tộc. Các luận điểm và quan điểm cơ bản của Hồ Chí Minh về vấn đề dân tộc. IV.A.2. Các luận điểm và quan điểm cơ bản của Hồ Chí Minh về cách mạng giải phóng dân tộc. IV.B.1. Những đóng góp về lý luận và thực tiễn của Hồ Chí Minh trong việc giải quyết vấn đề dân tộc và cách mạng giải phóng dân tộc. Nội dung 5 Chương 3 V.A.1.Quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin về chủ nghĩa xã hội. Các luận điểm và quan điểm cơ bản của Hồ Chí Minh về chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. V.A.2. Các luận điểm và quan điểm cơ bản của Hồ Chí Minh về con đường, biện pháp quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. V.B.1. Những đóng góp về lý luận và thực tiễn của Hồ Chí Minh trong việc giải quyết vấn đề chủ nghĩa xã hội và con đường quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Ths. Lê Thị Ái Nhân - Khoa Lý Luận Chính Trị - UEH IV.C.1. Giá trị của tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề dân tộc và cách mạng giải phóng dân tộc. IV.C.2. Ý nghĩa của việc học tập tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề dân tộc và cách mạng giải phóng dân tộc. V.C.1. Giá trị của tư tưởng Hồ Chí Minh về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. V.C.2. Ý nghĩa của việc học tập tư tưởng Hồ Chí Minh về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. 3 KẾ HOẠCH BÀI GIẢNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH Nội dung 6 Chương 4 Nội dung 7 Chương 5 VI.A.1. Các luận điểm và quan điểm cơ bản của Hồ Chí Minh về vai trò và bản chất của Đảng cộng sản Việt Nam. VI.A.2. Các luận điểm và quan điểm cơ bản của Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng cộng sản Việt Nam trong sạch vững mạnh. VII.A.1. Các luận điểm và quan điểm cơ bản của Hồ Chí Minh về đại đoàn kết dân tộc. VII.A.1. Các luận điểm và quan điểm cơ bản của Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế. VI.B.1. Những đóng góp về lý luận và thực tiễn của Hồ Chí Minh đối với sự ra đời, tồn tại và phát triển của Đảng cộng sản Việt Nam. VI.C.1. Giá trị của tư tưởng Hồ Chí Minh về Đảng cộng sản Việt Nam. VI.C.2. Ý nghĩa của việc học tập tư tưởng Hồ Chí Minh về Đảng cộng sản Việt Nam. VII.B.1. Những đóng góp về lý luận và thực tiễn của Hồ Chí Minh đối với sự ra đời, tồn tại và phát triển của khối đại đoàn kết dân tộc và đoàn kết quốc tế. VII.C.1. Giá trị của tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết dân tộc và đoàn kết quốc tế. VII.C.2. Ý nghĩa của việc học tập tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết dân tộc và đoàn kết quốc tế. Ths. Lê Thị Ái Nhân - Khoa Lý Luận Chính Trị - UEH 4 KẾ HOẠCH BÀI GIẢNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH Nội dung 8 Chương 6 VIII.A.1. Các luận điểm và quan điểm cơ bản của Hồ Chí Minh về dân chủ. VIII.A.2. Các luận điểm và quan điểm cơ bản của Hồ Chí Minh về xây dựng nhà nước của dân, do dân, vì dân. VIII.B.1. Những đóng góp về lý luận và thực tiễn của Hồ Chí Minh trong việc giải quyết vấn đề dân chủ và xây dựng nhà nước của dân, do dân, vì dân. Nội dung 9 Chương VII IX.A.1. Các luận điểm và quan điểm cơ bản của Hồ Chí Minh về văn hóa. VIII.A.2. Các luận điểm và quan điểm cơ bản của Hồ Chí Minh về đạo đức. Các luận điểm và quan điểm cơ bản của Hồ Chí Minh về dân chủ. VIII.A.2. Các luận điểm và quan điểm cơ bản của Hồ Chí Minh về xây dựng con người mới. IX.B.1. Những đóng góp về lý luận và thực tiễn của Hồ Chí Minh trong lĩnh vực văn hóa, đạo đức và xây dựng con người mới. Ths. Lê Thị Ái Nhân - Khoa Lý Luận Chính Trị - UEH VIII.C.1. Giá trị của tư tưởng Hồ cHí Minh về dân chủ và xây dựng nhà nước của dân do dân vì dân VIII.C.2. Ý nghĩa của việc học tập tư tưởng Hồ Chí Minh về dân chủ và xây dựng nhà nước của dân do dân vì dân. IX.C.1. Giá trị của tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa, đạo đức và xây dựng con người mới. IX.C.2. Ý nghĩa của việc học tập tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa, đạo đức và xây dựng con người mới. 5 KẾ HOẠCH BÀI GIẢNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH X.A.1. Hệ thống luận Nội dung 10 Tổng hợp kiến điểm, quan điểm của thức môn học, Hồ Chí Minh tham quan bảo tàng Hồ Chí Minh X.B.1. Trách nhiệm của thế hệ trẻ trong việc học tập, vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong thời đại ngày nay. X.C.1. Cùng với chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam hành động của Đảng và cách mạnh Việt Nam. 7. Mô tả vắn tắt nội dung học phần: Ngoài chương mở đầu, nội dung môn học gồm 7 chương: chương 1, trình bày về cơ sở, quá trình hình thành và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh; từ chương 2 đến chương 7 trình bày những nội dung cơ bản của Tư tưởng Hồ Chí Minh theo mục tiêu môn học. 8. Nhiệm vụ của sinh viên: a. Đọc tài liệu trước khi lên lớp,chuẩn bị trước nội dung thảo luận, tham gia phát biểu ý kiến trong giờ học. Tham gia đầy đủ các buổi học và buổi sinh hoạt ngoại khóa b. Có đầy đủ điểm kiểm tra, điểm thi kết thúc học phần & nhiệt tình thảo luận c. Chịu sự quản lý, kiểm tra của giảng viên về thái độ học tập và thái độ chuyên cần. 9. Tài liệu học tập: 1. Chương trình môn học Tư tưởng Hồ Chí Minh của Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành. 2. Giáo trình Tư tưởng Hồ Chí Minh do Bộ Giáo dục và Đào tạo chỉ đạo biên soạn, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia xuất bản. 3. Giáo trình Tư tưởng Hồ Chí Minh do Hội đồng Trung ương chỉ đạo biên soạn giáo trình quốc gia các môn khoa học Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh chỉ đạo biên soạn. 4. Sách tham khảo: các tài liệu hướng dẫn học tập, nghiên cứu Tư tưởng Hồ Chí Minh của Ban Tuyên giáo TW. 5. Hồ Chí Minh: toàn tập, tuyển tập, đĩa CDROM Hồ Chí Minh toàn tập. 6. Các Nghị quyết, Văn kiện của Đảng. Ths. Lê Thị Ái Nhân - Khoa Lý Luận Chính Trị - UEH 6 KẾ HOẠCH BÀI GIẢNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 7. Sách tham khảo của bộ môn. 10. Tiêu chuẩn đánh giá sinh viên: Theo quy chế đào tạo đại học, cao đẳng. Cụ thể: 10.1. Tiêu chí đánh giá: STT Điểm thành phần Quy định Trọng số Ghi chú - chuyên cần - kiểm tra đột xuất 1 Điểm kiểm tra giữa kỳ kiểm tra tự luận, trắc nghiệm 50% - thảo luận, phát biểu, thuyết trình - bài viết tham quan bảo tàng 2 Thi kết thúc học phần Tự luận 50% 10.2. Cách tính điểm: - Điểm thành phần để điểm lẻ một chữ số thập phân - Điểm kết thúc học phần làm tròn đến phần nguyên 11. Thang điểm: 10 12. Nội dung chi tiết môn học CHƯƠNG MỞ ĐẦU ĐỐI TƯỢNG, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU, Ý NGHĨA HỌC TẬP MÔN TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH (số tiết 2) A - Mục tiêu - Hiểu và trình bày được khái niệm và hệ thống Tư tưởng Hồ Chí Minh; Đối tượng, phương pháp nghiên cứu môn học Tư tưởng Hồ Chí Minh; Vị trí, vai trò của môn học Tư tưởng Hồ Chí Minh trong hệ thống các môn lý luận chính trị; Mối quan hệ giữa môn tư tưởng Hồ Chí Minh với môn Những nguyên lý cơ bản của Chủ nghĩa Mác - Lênin và Đường lối cách mạng của Đảng cộng sản Việt Nam. - Hình thành thái độ học tập tích cực, phương pháp học tập phù hợp bộ môn tư tưởng Hồ Chí Minh. - Sinh viên có định hướng đúng đắn trong việc nâng cao năng lực tư duy lý luận, không ngừng học tập, rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng, bản lĩnh chính trị theo tầm gương của Chủ tịch Hồ Chí Minh. B. Nội dung trọng tâm Đối tượng nghiên cứu của môn học tư tưởng Hồ Chí Minh. Ths. Lê Thị Ái Nhân - Khoa Lý Luận Chính Trị - UEH 7 KẾ HOẠCH BÀI GIẢNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH C. Phương pháp 1. Phương pháp: Sử dụng kết hợp các phương pháp thuyết trình, nêu vấn đề, kể chuyện, liên hệ thực tiễn... D. Phương tiện, thiết bị Giáo trình, kế hoạch bài giảng, tài liệu tham khảo. E. Nội dung giảng dạy, học tập TIẾT 1 I. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU 1. Khái niệm tư tưởng và tư tưởng HCM a. Khái niệm tư tưởng CÂU HỎI: (?). Khái niệm tư tưởng được hiểu như thế nào? - KN Tư tưởng: là một hệ thống những quan điểm, quan niệm, luận điểm được xây dựng trên một nền tảng triết học (thế giới quan và phương pháp luận) nhất quán, đại biểu cho ý chí, nguyện vọng của một giai cấp, một dân tộc, được hình thành trên cơ sở thực tiễn nhất định và trở lại chỉ đạo hoạt động thực tiễn, cải tạo hiện thực. - Nhà tư tưởng: Theo Lênin một người xứng đáng là nhà tư tưởng, khi người đó biết giải quyết trước người khác tất cả những vấn đề chính trị - sách lược, các vấn đề về tổ chức, về những yếu tố vật chất của phong trào không phải một cách tự phát. b. Khái niệm tư tưởng Hồ Chí Minh - KN TTHCM: là một hệ thống toàn diện và sâu sắc về những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam, là kết quả của sự vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác – Lênin vào điều kiện cụ thể của nước ta, đồng thời là sự kết tinh tinh hoa văn hóa dân tộc và trí tuệ của thời đại nhằm giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp và giải phóng con người. - Hiện nay có 2 phương thức tiếp cận hệ thống TTHCM: + Thứ nhất, TTHCM được nhận diện như một hệ thống tri thức tổng hợp, bao gồm: tư tưởng triết học; tư tưởng kinh tế; tư tưởng chính trị; tư tưởng quân sự; tư tưởng văn hóa, đạo đức và nhân văn. + Thứ hai, TTHCM là hệ thống các quan điểm về CM Việt Nam, bao gồm: tư tưởng về dân tộc và CMGPDT; về CNXH và con đường đi lên CNXH; về đại đoàn kết dân tộc và đoàn kết quốc tế; về dân chủ, Nhà nước của dân, do dân, vì dân; về văn hóa, đạo đức... 2. Đối tượng và nhiệm vụ của môn học TTHCM a. Đối tượng nghiên cứu CÂU HỎI: (?) Đối tượng nghiên cứu của môn học Tư tưởng Hồ Chí Minh? - Bao gồm hệ thống quan điểm, quan niệm, lý luận về CMVN trong dòng chảy của thời đại mới mà cốt lõi là tư tưởng về độc lập dân tộc gắn liền với CNXH. - Là quá trình vận động, hiện thực hóa các quan điểm, lý luận đó trong Ths. Lê Thị Ái Nhân - Khoa Lý Luận Chính Trị - UEH 8 KẾ HOẠCH BÀI GIẢNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH thực tiễn CMVN. b. Nhiệm vụ nghiên cứu CÂU HỎI: (?) Môn học tư tưởng Hồ Chí Minh có nhiệm vụ nghiên cứu vấn đề gì? - Cơ sở (KQ và CQ) hình thành TTHCM nhằm khẳng định sự ra đời của TTHCM là một tất yếu khách quan nhằm giải phóng các vấn đề lịch sử dân tộc đặt ra. - Các giai đoạn hình thành, phát triển TTHCM. - Nội dung, bản chất CM, khoa học, đặc điểm của các quan điểm trong hệ thống TTHCM - Vai trò nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam hành động của TTHCM đối với CMVN. - Quá trình nhận thức, vận dụng, phát triển TTHCM qua các giai đoạn CM của Đảng và Nhà nước ta. - Các giá trị tư tưởng lý luận của Hồ Chí Minh đối với kho tàng tư tưởng, lý luận CM thế giới của thời đại. 3. Mối quan hệ của môn học này với môn học Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác – Lênin và môn Đường lối CM của ĐCSVN a. Mối quan hệ của môn học TTHCM với môn học Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác – Lênin CÂU HỎI: (?) Môn học Tư tưởng Hồ Chí Minh với môn học Những nguyên lí cơ bản của chủ nghĩa Mác – Lênin có quan hệ như thế nào? TTHCM thuộc hệ tư tưởng Mác – Lênin, là sự vận dụng sáng tạo và phát triển chủ nghĩa Mác–Lênin vào điều kiện thực tế Việt Nam, vì vậy môn TTHCM với môn Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác–Lênin có mối quan hệ biện chứng chặt chẽ, thống nhất. Muốn nghiên cứu tốt, giảng dạy và tập tốt TTHCM cần phải nắm vững kiến thức về những nguyên lý của chủ nghĩa Mác– Lênin. b. Mối quan hệ của môn học TTHCM với môn học Đường lối CM của ĐCSVN CÂU HỎI: (?) Môn học Tư tưởng Hồ Chí Minh với môn học Đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam có quan hệ như thế nào? Trong quan hệ với môn Đường lối CM của ĐCSVN, TTHCM là bộ phận tư tưởng của Đảng, nhưng với tư cách là bộ phận nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam hành động của Đảng, là cơ sở khoa học cùng với chủ nghĩa Mác-Lênin để xây dựng đường lối, chiến lược, sách lược cách mạng đúng đắn. Nghiên cứu, giảng dạy, học tập TTHCM trang bị cơ sở thế giới quan, phương pháp luận khoa học để nắm vững kiến thức về đường lối cách mạng của ĐCSVN. TIẾT 2 II. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 1. Cơ sở phương pháp luận Nghiên cứu, giảng dạy, học tập môn TTHCM phải dựa trên cơ sở thế giới quan, phương pháp luận khoa học chủ nghĩa Mác – Lênin và bản thân các Ths. Lê Thị Ái Nhân - Khoa Lý Luận Chính Trị - UEH 9 KẾ HOẠCH BÀI GIẢNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH quan điểm có giá trị phương pháp luận của HCM. a. Đảm bảo sự thống nhất nguyên tắc tính đảng và khoa học - Nghiên cứu TTHCM phải đứng trên lập trường, quan điểm, phương pháp luận CN Mác – Lênin và quan điểm, đường lối của ĐCSVN. - Bảo đảm tính KQ khi phân tích, lý giải và đánh giá TTHCM, tránh việc áp đặt, cường điệu hóa hoặc hiện đại hóa tư tưởng của Người. Tính đảng và tính khoa học thống nhất với nhau trong sự phản ánh trung thực khách quan TTHCM trên cơ sở lập trường, phương pháp luận và định hướng chính trị. b. Quan điểm thực tiễn và nguyên tắc lý luận gắn liền với thực tiễn Nghiên cứu, học tập TTHCM cần phải quán triệt quan điểm lý luận gắn liền với thực tiễn, học đi đôi với hành, phải biết vận dụng những kiến thức đã học vào cuộc sống, thực tiễn, phục vụ cho sự nghiệp CM của đất nước. c. Quan điểm lịch sử - cụ thể Nghiên cứu, học tập TTHCM nên xem xét một hiện tượng nhất định đã xuất hiện trong lịch sử như thế nào Cùng với chủ nghĩa duy vật biện chứng cần vận dụng chủ nghĩa duy vật lịch sử vào việc nghiên cứu, học tập tư tưởng Hồ Chí Minh. Nắm vững quan điểm này giúp chúng ta hiểu được tư tưởng Hồ Chí Minh mang đậm dấu ấn của quá trình phát triển sáng tạo, đổi mới. d. Quan điểm toàn diện và hệ thống Tư tưởng Hồ Chí Minh là một hệ thống quan điểm toàn diện và sâu sắc về cách mạng Việt Nam, có quan hệ thống nhất biện chứng nội tại của nó, do vậy khi nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh trên bình diện tổng thể hay từng bộ phận phải luôn quán triệt mối liên hệ qua lại của các yếu tố, các bộ phận khác nhau trong sự gắn kết tất yếu của hệ thống tư tưởng đó quanh hạt nhân cốt lõi là tư tưởng độc lập, tự do, dân chủ và chủ nghĩa xã hội. Nếu tách rời một yếu tố nào đó khỏi hệ thống sẽ hiểu sai tư tưởng Hồ Chí Minh. e. Quan điểm kế thừa và phát triển Nghiên cứu, học tập TTHCM đòi hỏi không chỉ biết kế thừa, vận dụng mà còn phải biết phát triển sáng tạo tư tưởng của Người trong điều kiện LS mới, trong bối cảnh cụ thể của đất nước và quốc tế. g. Kết hợp nghiên cứu các tác phẩm với thực tiễn chỉ đạo CM của HCM Nghiên cứu TTHCM không chỉ căn cứ vào các tác phẩm, bải viết, bài nói mà cần coi trọng hoạt động thực tiễn của Người, thực tiễn CM dưới sự tổ chức và lãnh đạo của Đảng do Người đứng đầu. 2. Các phương pháp cụ thể CÂU HỎI: (?) Thế nào là phương pháp lịch sử và lôgic trong nghiên cứu Tư tưởng Hồ Chí Minh? - Phương pháp lôgic: nghiên cứu một cách tổng quát nhằm tìm ra được cái bản chất vốn có của sự vật, hiện tượng và khái quát thành lý luận - Sử dụng phương pháp liên ngành khoa học xa hội –nhân văn, lý luận chính trị để nghiên cứu TT HCM. Ths. Lê Thị Ái Nhân - Khoa Lý Luận Chính Trị - UEH 10 KẾ HOẠCH BÀI GIẢNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH - Trong nghiên cứu hệ thống TTHCM hiện nay, các phương pháp cụ thể thường được áp dụng có hiệu quả là: phân tích, tổng hợp, so sánh đối chiếu, thống kê trắc lượng, văn bản học, điều tra điền dã, phỏng vấn nhân chứng lịch sử…Tuy nhiên việc vận dụng và kết hợp các phương pháp cụ thể phải căn cứ vào nội dung nghiên cứu. III. Ý NGHĨA CỦA VIỆC HỌC TẬP MÔN HỌC ĐỐI VỚI SINH VIÊN CÂU HỎI: (?) Học tập môn tư tưởng Hồ Chí Minh có ý nghĩa quan trọng như thế nào đối với sinh viên? 1. Nâng cao năng lực tư duy lý luận và phương pháp công tác - TTHCM soi đường cho Đảng và nhân dân VN trên con đường thực hiện mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ văn minh”. - Thông qua việc học tập, nghiên cứu TTHCM để bồi dưỡng, củng cố cho sinh viên, thanh niên lập trường, quan điểm CM trên nền tảng chủ nghĩa Mác – Lênin, TTHCM; kiên định mục tiêu ĐLDT gắn liền với CNXH; tích cực đấu tranh phê phán những quan điểm sai trái, bảo vệ CN Mác – Lênin và TTHCM. 2. Bồi dưỡng phẩm chất đạo đức cách mạng và rèn luyện bản lĩnh chính trị - TTHCM giáo dục đạo đức, tư cách, phẩm chất CM cho cán bộ, đảng viên và toàn dân. - Trang bị cho sinh viên trí tuệ và phương pháp tư duy biện chứng để họ trở thành những chiến sĩ tiên phong trong sự nghiệp bào vệ, xây dựng một nước Việt Nam đàng hoàng hơn, to đẹp hơn. - Trên cơ sở đã được học, SV vận dụng vào cuộc sống, tu dưỡng, rèn luyện bản thân, hoàn thành tốt chức trách của mình, đóng góp thiết thực và hiệu quả cho sự nghiệp cách mạng theo con đường mà HCM và Đảng ta đã lựa chọn. CÂU HỎI ÔN TẬP 1. Nêu và phân tích khái niệm tư tưởng Hồ Chí Minh. 2. Phân tích các phương pháp nghiên cứu môn học Tư tưởng Hồ Chí Minh. 3. Ý nghĩa của việc học tập, nghiên cứu môn học tư tưởng Hồ Chí Minh HƯỚNG DẪN CHUẨN BỊ BÀI HỌC CHƯƠNG I 1. Đọc giáo trình và các tài liệu tham khảo liên quan nội dung chương I. 2. Tìm đọc các tài liệu về cuộc đời và sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Ths. Lê Thị Ái Nhân - Khoa Lý Luận Chính Trị - UEH 11 KẾ HOẠCH BÀI GIẢNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH CHƯƠNG I CƠ SỞ, QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH (Số tiết 5) A - Mục tiêu: - Hiểu và trình bày được cơ sở, quá trình hình thành, phát triển Tư tưởng Hồ Chí Minh; Giá trị của tư tưởng Hồ Chí Minh đối với sự phát triển của cách mạng Việt Nam và thế giới. - Củng cố thế giới quan, nhân sinh quan cách mạng trên lập trường của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. - Vận dụng kiến thức bài học vào nghiên cứu, học tập các nội dung trong chương trình môn học tư tưởng Hồ Chí Minh. B. Nội dung trọng tâm Cơ sở hình thành Tư tưởng Hồ Chí Minh C. Phương pháp Thuyết trình, đàm thoại, phát vấn, trao đổi, thảo luận... D. Phương tiện, thiết bị Giáo trình, kế hoạch bài giảng, tài liệu tham khảo. E. Nội dung giảng dạy, học tập TIẾT 1, 2 I. CƠ SỞ HÌNH THÀNH TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 1. Cở sở khách quan a. Bối cảnh LS hình thành TTHCM * Bối cảnh thời đại (quốc tế) CÂU HỎI: (?) Lịch sử thế giới trong giai đoạn này có những chuyển biến gì? - CNTB từ giai đoạn cạnh tranh tự do chuyển sang giai đoạn độc quyền xác lập quyền thống trị của chúng trên phạm vi toàn thế giới. CNĐQ đã trở thành kẻ thù chung của các dân tộc thuộc địa. - Nhiều cuộc đấu tranh sôi nổi của công nhân các nước tư bản diễn ra, đỉnh cao là Cách mạng Tháng Mười Nga năm 1917, đã làm “ thức tỉnh các dân tộc châu Á”, lật đổ nhà nước tư sản, thiết lập Chính quyền Xô Viết mở ra một thời kỳ mới trong lịch sử loài người. - Từ sau Cách mạng Tháng Mười Nga, với sự ra đời của Quốc tế Cộng sản (3-1919), phong trào công nhân trong các nước TBCN phương Tây và phong trào giải phóng dân tộc ở các nước thuộc địa phương Đông càng có quan hệ mật thiết với nhau hơn trong cuộc đấu tranh chống kẻ thù là CNĐQ * Bối cảnh LS Việt Nam cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20 CÂU HỎI: (?) Những nét nổi bật của lịch sử Việt Nam cuối thế kỉ XIX, đầu thế kỉ XX? - Chính quyền triều Nguyễn đã từng bước khuất phục trước cuộc xâm lược của TD Pháp, lần lượt ký kết các hiệp ước đầu hàng, thừa nhận nền bảo hộ của TD Pháp trên toàn cõi VN. Ths. Lê Thị Ái Nhân - Khoa Lý Luận Chính Trị - UEH 12 KẾ HOẠCH BÀI GIẢNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH - Cuộc khai thác của Pháp khiến cho XH nước ta có sự biến chuyển và phân hóa, giai cấp công nhân, tầng lớp tiểu tư sản và tư sản bắt đầu xuất hiện tạo ra những tiền đề bên trong cho phong trào yêu nước,giải phóng dân tộc VN đầu TK 20. - Ảnh hưởng của các “tân văn”, “tân thư”, “tân báo” và trào lưu cải cách ở Nhật Bản, Trung Quốc tràn vào Việt Nam, trào lưu yêu nước chuyển dần sang xu hướng tiểu tư sản. - Các sĩ phu Nho học có tư tưởng tiến bộ, tức thời, tiêu biểu như Phan Bội Châu, Phan Chu Trinh đã cố gắng tổ chức và vận động cuộc đất tranh yêu nước chống Pháp mục tiêu và phương pháp mới, nhưng tất cả đều lâm vào thất bại. => Phong trào yêu nước của nhân dân ta muốn giành được thắng lợi, phải đi theo một con đường mới. b. Những tiền đề tư tưởng - lý luận * Giá trị truyền thống dân tộc CÂU HỎI: (?) Những giá trị truyền thống dân tộc được Hồ Chí Minh tiếp thu và thể hiện như thế nào trong cuộc sống đời thường và trong đấu tranh cách mạng? Lịch sử dựng nước và giữ nước lâu đời đã hình thành nên những giá trị truyền thống hết sức đặc sắc và cao quý của dân tộc Việt Nam, trở thành tiền đề tư tưởng –lý luận xuất phát hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh. - Đó là truyền thống yêu nước, kiên cường bất khuất, là tinh thần tương thân tương ái, lòng nhân nghĩa, ý thức cố kết cộng đồng, ý chí vươn lên, vượt qua mọi khó khăn thử thách, thông minh, sáng tạo, quý trọng hiền tài…. - Trong các giá trị đó, chủ nghĩa yêu nước truyền thống là tư tưởng, tình cảm cao quý thiêng liêng nhất, là cội nguồn của trí tuệ sáng tạo và lòng dũng cảm của người VN, cũng là chuẩn mực đạo đức cơ bản của XH. Chủ nghĩa yêu nước sẽ biến thành lực lượng vật chất thực sự khi nó ăn sâu vào tiềm thức, vào ý chí và hành động của mỗi con người. Chính chủ nghĩa yêu nước đã thúc giục Nguyễn Tất Thành ra đi tìm đường cứu nước. * Tinh hoa văn hóa nhân loại CÂU HỎI: (?) Hồ Chí Minh đã tiếp thu những mặt tích cực nào của văn hóa phương Đông, phương Tây Kết hợp các giá trị truyền thống của văn hóa phương Đông với các thành tựu hiện đại của văn minh phương Tây- chính là nét đặc sắc trong qua trình hình thành nhân cách và văn hóa Hồ Chí Minh - Tinh hoa văn hóa phương Đông + Nho giáo: Hồ Chí Minh đã tiếp thu những mặt tích cực của Nho giáo, đó là: triết lý hành động, tư tưởng nhập thế, hành động giúp đời, ước vọng về một XH bình trị, hòa mục, triết lý nhân sinh, tu nhân dưỡng tính, đề cao văn hóa lễ giáo, tạo ra truyền thống hiếu học. + Phật giáo: Hồ Chí Minh tiếp thu và chịu ảnh hưởng sâu sắc các tư tưởng vị tha, từ bi bác ái, cứu khổ cứu nạn, thương người, nếp sống có đạo đức, Ths. Lê Thị Ái Nhân - Khoa Lý Luận Chính Trị - UEH 13 KẾ HOẠCH BÀI GIẢNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH trong sạch, giản dị, chămlo làm điều thiện; tinh thần bình đẳng, chống phân biệt đẳng cấp; đề cao lao động, chống lười biếng; chr trương sống không xa lánh đời m,à gắn bó với nhân dân, tham gia vào cuộc đấu tranh chống kẻ thù của dân tộc + Chủ nghĩa Tam dân của Tôn Trung Sơn, thấy trong đó “những điều thích hợp với điều kiện của nước ta”, đó là: dân tộc độc lập, dân quyền tự do, dân sinh hạnh phúc. - Tinh hoa văn hóa Phương Tây: + Hồ Chí Minh nghiên cứu tiếp thu ảnh hưởng của nền văn hóa dân chủ và cách mạng phương Tây (văn hóa Pháp, tìm hiểu các cuộc CM ở Pháp và Mỹ) + Tiếp thu các giá trị của bản Tuyên ngôn nhân quyền và dân quyền của Đại Cách mạng Pháp; các giá trị về quyền sống, quyền tự do, quyền mưu cầu hạnh phúc của bản Tuyên ngôn độc lập ở Mỹ năm 1776. Tóm lại, trên hành trình cứu nước, HCM đã tự biết làm giàu trí tuệ của mình bằng vốn trí tuệ của thời đại, Đông và Tây, vừa tiếp thu, vừa gạn lọc để từ tầm cao tri thức nhân loại mà suy nghĩ, lựa chọn, kế thừa và đổi mới, vận dụng và phát triển. * Chủ nghĩa Mác – Lênin CÂU HỎI: (?) Vì sao Hồ Chí Minh đến với chủ nghĩa Mác – Lênin và quá trình này diễn ra như thế nào? - Chủ nghĩa Mác-Lênin là cơ sở thế giới quan và phương pháp luận của TTHCM Sau khi tiếp xúc Sơ thảo lần thứ nhất những luận cương về vấn đề dân tộc và thuộc địa của V.I. Lênin (1920) Nguyễn Ái Quốc đã “cảm động, phấn khởi, vui mừng đến phát khóc…” vì đã tìm thấy con đường giải phóng dân tộc. Người bắt đầu nghiên cứu, tiếp thu học thuyết Mác – Lênin một cách có chọn lọc, không dập khuôn, máy móc, không sao chép giáo điều, vận dụng để giải quyết những vấn đề thực tiễn của cách mạng Việt Nam. - Hồ Chí Minh tiếp thu chủ nghĩa Mác-Lênin trên nền tảng những tri thức văn hóa tinh túy được chát lọc, hấp thụ và một vốn chính trị, vốn hiểu biết phong phú, được tích lũy qua thực tiễn hoạt động vì mục tiêu cứu nước và giải phóng dân tộc. - Hồ Chí Minh tiếp thu chủ nghĩa Mác-Lênin một cách chọn lọc, theo phương pháp macxit, nắm lấy cái tinh thân, cái bản chất. Vận dụng lập trường, quan điểm, phương pháp biện chứng của chủ nghĩa Mác-Lênin để giải quyết những vấn đề thực tiễn của CMVN, chues không đi tìm những kết luận có sẵn trong sách vở. “Bây giờ học thuyết nhiều, chủ nghĩa nhiều, nhưng chủ nghĩa chân chính nhất, chắc chắn nhất, cách mạng nhất là chủ nghĩa Lênin” 2. Nhân tố chủ quan CÂU HỎI: (?) Những nhân tố chủ quan nào đã giúp Hồ Chí Minh đến với chủ nghĩa Mác – Lênin, xác định con đường cứu nước theo cách mạng vô sản? - Khả năng tư duy và trí tuệ Hồ Chí Minh. + Hồ Chí Minh đã không ngừng quan sát, nhận xét thực tiễn, làm phong phú thêm hiểu biết của mình, hình thành những cơ sở quan trọng để tạo Ths. Lê Thị Ái Nhân - Khoa Lý Luận Chính Trị - UEH 14 KẾ HOẠCH BÀI GIẢNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH dựng nên những thành công trong lichx vực hoạt động lý luận + Hồ Chí Minh đã khám phá các quy luật vận động xã hội… để khái quát thành lý luận, đem lý luận chỉ đạo thực tiễn và được kiểm nghiệm trong thực tiễn. Nhờ vậy mà lý luận của Hồ Chí Minh mang giá trị khách quan, cách mạng và khoa học - Phẩm chất đạo đức và năng lực hoạt động thực tiễn. + Thể hiện ở tư duy độc lập, tự chủ, sáng tạo, đầu óc có phê phán, tinh tường, sáng suốt trong việc nhận xét, đánh giá các sự vật, sự việc xung quanh. + Bản lĩnh kiên định, luôn tin vào nhân dân, khiêm tốn, giản dị, ham học hỏi; nhạy bén với cái mới, có phương pháp biện chứng, có đầu óc thực tiễn. + Sự khổ công học tập để chiếm lĩnh đỉnh cao tri thức nhân loại, tâm hồn của một nhà yêu nước chân chính, một chiến sĩ cộng sản nhiệt thành cách mạng, một trái tim yêu nước, thương dân, sẵn sàng chịu đựng hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, hạnh phúc của nhân dân. Chính vì thế, Hồ Chí Minh đã khám phá ra lý luận cách mạng thuộc địa trong thời đại mới, xây dựng một hệ thống quan điểm lý luận toàn diện, sâu sắc về cách mạng Việt Nam, kiên trì chân lý và định ra các quyết sách đúng đắn, sáng tạo để đưa cách mang đến thắng lợi. Tóm lại: TT HCM là sản phẩm tổng hòa của những điều kiện khách quan và chủ quan, của truyền thống văn hóa dân tộc và tinh hoa văn hóa nhân loại. Cùng với thực tiễn dân tộc và thời đại được Hồ Chí Minh tổng kết, chuyển hóa sắc sảo, tinh tế với một phương pháp khoa học, biện chứng, TT HCM đã trở thành tư tưởng Việt Nam hiện đại. TIẾT 3, 4 II. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 1. Thời kỳ trước năm 1911: Hình thành tư tưởng yêu nước và chí hướng cứu nước. CÂU HỎI: (?) Truyền thống gia đình, quê hương, đất nước có ảnh hưởng như thế nào đến việc hình thành tư tưởng của Người? - Từ nhỏ, Nguyễn Sinh Cung chịu ảnh hưởng tư tưởng thân dân, lấy dân làm hậu thuẫn cho mọi cuộc cải cách của cụ thân sinh Nguyễn Sinh Sắc; chịu ảnh hưởng đức tính nhân hậu, đảm đang, sống chan hòa với mọi người của mẹ là Bà Hoàng Thị Loan; lòng yêu nước, thương nòi trong mối quan hệ và sự tác động của ba chị em của Người; ảnh hưởng của truyền thống văn hóa, giàu lao động, chống ngoại xâm của quê hương Nghệ Tĩnh; tấm gương của các lãnh tụ yêu nước, của các anh hùng, liệt sĩ của quê hương… - Từ thuở thiếu thời, Nguyễn Tất Thành đã chứng kiến cuộc sống nghèo khổ, bị áp bức, bóc lột đến cùng cực của đồng bào mình cùng với thái độ ươn hèn của bọn phong kiến Nam triều thêm đó là sự thất bại của các nhà yêu nước tiền bối và đương thời. Tất cả điều đó đã thôi thúc Nguyễn Tất Thành ra đi tìm một con đường mới để cứu nước, cứu dân. - Phát huy truyền thống yêu nước bất khuất của dân tộc, truyền thống tốt đẹp Ths. Lê Thị Ái Nhân - Khoa Lý Luận Chính Trị - UEH 15 KẾ HOẠCH BÀI GIẢNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH của gia đình và quê hương, với sự nhạy cảm về chính trị. Hồ Chí Minh đã sớm nhận ra hạn chế của những người đi trước và quyết định sang phương Tây, tìm một con đường mới để cứu dân, cứu nước. Cùng với việc phê phán hành động cầu viện Nhật và ý tưởng “ỷ Pháp cầu tiến”, Nguyễn Tất Thành đã tự định ra cho mình một hướng đi mới là phải đi ra nước Pháp và các nước khác. 2. Thời kỳ 1911 – 1920: Tìm thấy con đường cứu nước, giải phóng dân tộc. CÂU HỎI: (?) Sự kiện nào đánh dấu bước chuyển biến về chất trong tư tưởng Nguyễn Ái Quốc? - Năm 1911, Nguyễn Tất Thành rời Tổ quốc sang phương Tây tìm đường cứu nước. Người xúc động trước cảnh khổ cực, bị áp bức của những người dân lao động. Người nhận thấy, ở đâu nhân dân cũng mong muốn thoát khỏi ách áp bức, bóc lột. - Từ sự đồng cảm với những người đồng cảnh ngộ trên toàn thế giới, Người đã nảy sinh ý thức về sự cẩn thiết phải đoàn kết những người bị áp bức để đấu tranh cho nguyện vọng và quyền lợi chung. - 1919, Nguyễn Ái Quốc gởi bản Yêu sách của nhân dân An Nam tới Hội nghị Vécxay đòi chính phủ Pháp thừa nhận các quyền tự do, dân chủ và bình đẳng của nhân dân VN. - Tháng 7/1920, Nguyễn Ái Quốc đọc được “sơ thảo lần thứ nhất những luận cương về vấn đề dân tộc và vấn đề thuộc địa của Lênin, Người đã “cảm động, phấn khởi, sáng tỏ, tin tưởng…vui mừng đến phát khóc”. Chính luận cương đã giải đáp cho Nguyễn Ái Quốc con đường giành độc lập cho dân tộc và tự do cho đồng bào. 3. Thời kỳ 1921 – 1930: Hình thành cơ bản tư tưởng về CMVN CÂU HỎI: (?) Những hoạt động chủ yếu của Nguyễn Ái Quốc trong giai đoạn này? - Nguyễn Ái Quốc viết nhiều bài tố cáo chủ nghĩa thực dân, đề cập mối quan hệ mật thiết giữa cách mạng thuộc địa và CMVS ở chính quốc, khẳng định CM GPDT thuộc địa là một bộ phận của CMVS thế giới. - Các tác phẩm như: Bản án chế độ thực dân Pháp (1925), Đường cách mệnh (1927), Cương lĩnh đầu tiên của Đảng (1930) chứa đựng nhiều nội dung căn bản sau: + Bản chất của chủ nghĩa thực dân (CNTD) là “ăn cướp” và “giết người” và CNTD là kẻ thù chung của các dân tộc thuộc địa, của giai cấp công nhân và nhân dân lao đông toàn thế giới. + CM GPDT trong mọi thời đại mới phải đi theo con đường cách mạng vô sản là là 1 bộ phận của CMTG. + CM GPDT ở thuộc địa và CMVS ở chính quốc có mối quan hệ khăng khít với nhau nhưng không phụ thuộc vào nhau. CM GPDT có thể bùng nổ và giành thắng lợi trước CMVS ở chính quốc. + CM thuộc địa trước hết là một cuộc dân tộc cách mệnh, đánh đuổi bọn ngoại xâm, giành độc lập, tự do. + Ở một nước nông nghiệp lạc hậu, nông dân là lực lượng đông đảo trong xã Ths. Lê Thị Ái Nhân - Khoa Lý Luận Chính Trị - UEH 16 KẾ HOẠCH BÀI GIẢNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH hội, vì vậy CM GPDT muốn thắng lợi phải thu phục, lôi kéo được nông dân đi theo, xây dựng khối công nông liên minh làm động lực cho CM. + CM muốn thắng lợi trước hết phải có sự lãnh đạo của ĐCS. + CM là sự nghiệp của quần chúng nhân dân do đó cần quy tụ, tập hợp quần chúng tham gia vào cách mạng. 4. Thời kỳ 1930 – 1945: Vượt qua thử thách, kiên trì giữ vững lập trường cách mạng - Vào cuối những năm 20, đầu những năm 30 của thế kỷ XX, Quốc tế Cộng sản bị chi phối nặng bởi khuynh hướng “tả”. Khuynh hướng này trực tiếp ảnh hưởng đến phong trào CMVN. - Trên cơ sở đó, Nguyễn Ái Quốc vẫn kiên trì bảo vệ quan điểm của mình về vấn đề dân tộc và vấn đề giải phóng dân tộc. Với thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám 1945 và sự ra đời của nước VN dân chủ cộng hóa đã thể hiện sự thắng lợi của tư tưởng độc lập dân tộc gắn liền với CNXH của Hồ Chí Minh. 5. Thời kỳ 1945 – 1969: TT HCM tiếp tục phát triển, hoàn thiện. CÂU HỎI: (?) Hồ Chí Minh đã đưa ra những chủ trương gì để đưa đất nước ta thoát khỏi tình thế “ngàn cân treo sợi tóc”? Sau khi giành được chính quyền chưa được bao lâu, dân tộc ta rơi vào tình thế “ngàn cân treo sợi tóc”. Hồ Chí Minh đưa ra những chủ trương, quyết sách vô cùng đúng đắn để đối phó với kẻ thù. 19–12–1946, với tư thế sẵn sàng và lòng tin sắt đá vào cuộc kháng chiến trường kỳ, gian khổ nhưng nhất định thắng lợi. Hồ Chí Minh đã phát động cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp, Người trở thành linh hồn của cuộc kháng chiến. Năm 1951, do yêu cầu thực tế, tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II Trung ương Đảng và Hồ Chí Minh quyết định đưa Đảng ra hoạt động công khai với tên Đảng Lao động Việt Nam, chủ trương thành lập Đảng riêng ở Lào và Campuchia, Đại hội thông qua cương lĩnh và điều lệ mới, đề ra chủ trương, đường lối đúng đắn. Năm 1954, dưới sự lãnh đạo của Trung ương Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược của nhân dân ta đã kết thúc thắng lợi. Sau hiệp đinh Giơnevơ năm 1954, miền Bắc hoàn toàn giải phóng nhưng đất nước vẫn bị chia cắt bởi âm mưu gây chiến và xâm lược của đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai. Đáng trước yêu cầu mới của sự nghiệp cách mạng, Hồ Chí Minh cùng Trung ương Đảng đã sớm xác định kẻ thù chính của nhân dân Việt Nam, đề ra cho mỗi miền một nhiệm vụ chiến lược nhằm hoàn thành sự nghiệp giải phóng miền Nam, thực hiện hoà bình, thống nhất Tổ quốc, hoàn thành nhiệm vụ cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân trong cả nước. III. GIÁ TRỊ TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 1. TT HCM soi sáng con đường giải phóng và phát triển dân tộc a. Tài sản tinh thần vô giá của dân tộc Việt Nam Ths. Lê Thị Ái Nhân - Khoa Lý Luận Chính Trị - UEH 17 KẾ HOẠCH BÀI GIẢNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH TT HCM là sản phẩm của dân tộc và thời đại, nó trường tồn, bất diệt, là tài sản vô giá của dân tộc ta. - TT HCM đã tiếp thu, kế thừa những giá trị, tinh hóa văn hóa, tư tưởng “vĩnh cửu” của loài người, trong đó chủ yếu là chủ nghĩa Mác – Lênin bên cạnh đó còn đáp ứng nhiều vấn đề, của thời đại của sự nghiệp CMVN và thế giới. - Tính sáng tạo: + Tính sáng tạo của TT HCM được thể hiện ở chỗ: trung thành với những nguyên lý phổ biến của chủ nghĩa Mác – Lênin, đồng thời khi nghiên cứu, vận dụng những nguyên lý đó, Hồ Chí Minh đã mạnh dạn loại bỏ những gì không thích hợp với điều kiện cụ thể của nước ta, dám đề xuất những vấn đề mới do thực tiễn đặt ra và giải quyết một cách linh hoạt, khoa học, hiệu quả. + TT HCM đã được kiểm nghiệm trong thực tiễn với những hoạt động cách mạng của Người. Nét đặc sắc trong TT HCM là những vấn đề xung quanh việc giải phóng dân tộc và định hướng cho sự phát triển của dân tộc. b. Nền tảng TT HCM và kim chỉ nam cho hành động của cách mạng Việt Nam - TT HCM soi đường cho Đảng ta và nhân dân ta trên con đường thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. - Trong bối cảnh của thế giới ngày nay, TT HCM giúp chúng ta nhận thức đúng những vấn đề lớn có liên quan đến việc bảo vệ nền độc lập dân tộc, phát triển xã hội và bảo đảm quyền con người. - TT HCM là nền tảng vững chắc để Đảng ta vạch ra đường lối CM đúng đắn, là sợi chỉ đỏ dẫn đường cho toàn Đảng, toàn quân ta đi tới thắng lợi. 2. Tư tưởng Hồ Chí Minh đối với sự phát triển thế giới a. Phản ánh khát vọng thời đại - Hồ Chí Minh là nhân vật lịch sử vĩ đại, không chỉ là sản phẩm của dân tộc, của giai cấp công nhân Việt Nam mà còn là sản phẩm của thời đại, của nhân loại tiến bộ. - Việc xác định đúng đắn những vấn đề cơ bản của CMVN trong TT HCM, trong đó có cả các vấn đề về CNXH và xây dựng của CNXH, về hòa bình, hợp tác, hữu nghị giữa các dân tộc… có giái trị to lớn về mặt lý luận và đang trở thành hiện thực của nhiều vấn đề quốc tế ngày nay. b. Tìm ra các giải pháp đấu tranh giải phóng loài người - Có thể nói đóng góp lớn nhất của Hồ Chí Minh đối với thời đại là từ việc xác định con đường cứu nước đúng đắn cho dân tộc đến việc xác định được một con đường cách mạng, một hướng đi và tiếp theo đó là một phương pháp để thức tỉnh hàng trăm triệu người bị áp bức trong các nước thuộc địa lạc hậu. - Giá trị của TTHCM đối với thế giới còn là ở chỗ, ngay từ rất sớm, Người đã nhận thức đúng sự biến chuyển của thời đại. Trên cơ sở nắm vững đặc điểm thời đại, Hồ Chí Minh đã hoạt động không mệt mỏi để gắn CMVN với cách mạng thế giới. - Với việc nắm bắt chính xác xu thế phát triển của thời đại, Hồ Chí Minh đã đề ra đường lối chiến lược, sách lược và phương pháp CM đúng đắn cho sự nghiệp cứu nước, giải phóng dân tộc Việt Nam. Ths. Lê Thị Ái Nhân - Khoa Lý Luận Chính Trị - UEH 18 KẾ HOẠCH BÀI GIẢNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH c. Cổ vũ các dân tộc đấu tranh vì những mục tiêu cao cả - Hồ Chí Minh là vị anh hùng dân tộc vĩ đại, người thầy thiên tài của CMVN, nhà hoạt động xuất sắc của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế, một chiến sĩ kiên cường của phong trào GPDT trong TK20. - Trong lòng nhân dân thế giới, chủ tịch Hồ Chí Minh là bất diệt. Bạn bè năm châu khâm phục và coi Hồ Chí Minh là “lãnh tụ của thế giới thứ ba”. CÂU HỎI THẢO LUẬN (1 tiết): Hướng dẫn sinh viên chuẩn bị và tổ chức thảo luận theo câu hỏi sau: 1. Hiểu biết về cuộc đời và sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Những hoạt động chủ yếu của Nguyễn Áí Quốc trong các giai đoạn: Từ 1917 đến 1920; Từ 11/ 1924 đến 5/1927; Từ 1928 đến 1930; Từ 1931 đến 1941. 2. Hồ Chí Minh nói: “Học thuyết Khổng Tử có ưu điểm của nó là sự tu dưỡng đạo đức cá nhân. Tôn giáo Giêsu có ưu điểm của nó là lòng nhân ái cao cả. Chủ nghĩa Mác có ưu điểm của nó là phương pháp làm việc biện chứng. Chủ nghĩa Tôn Dật Tiên có ưu điểm của nó là chính sách thích hợp với điều kiện nước ta…Tôi cố gắng làm học trò nhỏ của các vị ấy”. Hãy thảo luận câu nói trên để làm rõ nguồn gốc hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh. CÂU HỎI ÔN TẬP 1. Phân tích cơ sở hình thành và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh. 2. Trình bày các giai đoạn hình thành và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh. Trong những giai đoạn đó, giai đoạn nào có ý nghĩa vạch đường đi cho cách mạng Việt Nam. 3. Chứng minh giá trị tư tưởng Hồ Chí Minh đối với sự phát triển của CM Việt Nam và thế giới. HƯỚNG DẪN CHUẨN BỊ BÀI HỌC CHƯƠNG II 1. Đọc giáo trình và các tài liệu tham khảo liên quan nội dung chương II. 2. Hãy tìm và chỉ ra những luận điểm vận dụng sáng tạo và phát triển Chủ nghĩa Mác – Lênin của Hồ Chí Minh về vấn đề dân tộc và cách mạng giải phóng dân tộc. Ths. Lê Thị Ái Nhân - Khoa Lý Luận Chính Trị - UEH 19 KẾ HOẠCH BÀI GIẢNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH Chương II TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ VẤN ĐỀ DÂN TỘC VÀ CÁCH MẠNG GIẢI PHÓNG DÂN TỘC A - Mục tiêu: - Hiểu và trình bày được những nội dung cơ bản của vấn đề dân tộc và cách mạng giải phóng dân tộc theo tư tưởng Hồ Chí Minh là sự vận dụng sáng tạo và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin vào hoàn cảnh lịch sử cụ thể của Việt Nam, phục vụ thiết thực cuộc đấu tranh giành độc lập của dân tộc Việt Nam. - Tự hào, tin tưởng vào sự lựa chọn đúng đắn con đường giải phóng dân tộc và đi lên CNXH của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Xác định trách nhiệm bản thân đối với sự nghiệp xây dựng và phát triển của dân tộc thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH. - Vận dụng kiến thức bài học phân tích đường lối cách mạng của Đảng ta trong các thời kỳ lịch sử của dân tộc và sự nghiệp đổi mới ngày nay. B. Nội dung trọng tâm Những luận điểm cơ bản của Hồ Chí Minh về vấn đề dân tộc và cách mạng giải phóng dân tộc. C. Phương pháp Phương pháp: Sử dụng kết hợp các phương pháp thuyết trình, nêu vấn đề, kể chuyện, liên hệ thực tiễn... D. Phương tiện, thiết bị Tài liệu: Giáo trình môn Tư tưởng Hồ Chí Minh của BGD&ĐT – 2011, giáo án, kế hoạch bài giảng, Tham khảo giáo trình môn lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam và các tài liệu về lịch sử cách mạng Việt Nam, về thân thế và sự nghiệp cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh do NXB CTQG phát hành và các tài liệu tham khảo khác.... E. Nội dung bài dạy, học tập TIẾT 1 I. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ VẤN ĐỀ DÂN TỘC 1. Vấ n đề dân tô ̣c thuô ̣c điạ CÂU HỎI: (?). Thực chất của vấn đề dân tộc thuộc địa trong TT Hồ Chí Minh là gì? (?). Hồ Chí Minh nhấn mạnh nội dung cốt lõi của vấn đề dân tộc thuộc địa là gì? (?).Cách tiếp cận v/đề độc lập dân tộc của Hồ Chí Minh là gì? a. Thực chấ t của vấ n đề dân tộc thuộc điạ - Đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân, giải phóng dân tộc Hồ Chí Minh không bàn về vấn đề dân tộc chung, Người dành sự quan tâm đến các thuộc địa, vạch ra thực chất của vấn đề dân tộc ở thuộc địa là vấn đề đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân, xóa bỏ ách thống trị, áp bức, bóc lột của nước ngoài, giải phóng dân tộc, giành độc lập dân tộc, thực hiện quyền dân tộc tự quyết, thành lập nhà nước dân tộc độc lập. Hồ Chí Minh viết nhiều tác phẩm như Tâm địa thực dân, bình đẳng, Ths. Lê Thị Ái Nhân - Khoa Lý Luận Chính Trị - UEH 20