Tài liệu Giải pháp phát triển sản xuất lúa gạo tỉnh cần thơ 2001 2010

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP HCM ---------------- L Ê HUY KHIẾN MỘT SỐ GIẢI PHÁP CHỦ YẾU PHÁT TRIỂN LÚA GẠO CỦA TỈNH CẦN THƠ GIAI ĐOẠN 2000-2010 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Năm 2000 LÅÌI MÅÍ ÂÁÖU 1. Sæû cáön thiãút nghiãn cæïu âãö taìi. Âäöng bàòng säng Cæíu long âæåüc Âaíng vaì Nhaì næåïc xaïc âënh laì vuìng saín xuáút luïa gaûo låïn nháút cuía caí næåïc. Âáy cuîng laì nåi cung cáúp luïa gaûo xuáút kháøu vaì phuûc vuû tiãu duìng näüi âëa, âäöng thåìi laì vuìng coï nhiãöu âiãöu kiãûn thuáûn låüi âãø cäng nghiãûp hoïa vaì hiãûn âaûi hoïa näng nghiãûp näng thän våïi tiãún âäü nhanh. Våïi vë trê laì trung tám cuía caí vuìng, Cáön thå laì tènh coï diãûn têch träöng luïa haìng nàm khoaíng 440 nghçn ha, thæûc sæû âaù âoïng goïp âaïng kãø saín læåüng luïa gaûo cho vuìng âäöng bàòng säng Cæíu long vaì caí næåïc. Nàm 1999 våïi saín læåüng luïa saín xuáút âaût trãn 2 triãûu táún trong âoï coï khoaíng trãn mäüt triãûu táún laì luïa haìng hoïa, huy âäüng âãø chãú biãún xuáút kháøu tæì 600-650 nghçn táún gaûo. Saín læåüng naìy seî tiãúp tuûc âæåüc äøn âënh vaì gia tàng nãúu âæåüc âáöu tæ täút hån. Tuy nhiãn trong nhæîng nàm qua, saín xuáút luïa gaûo cuía tènh Cáön thå måïi chè táûp trung theo chiãöu räüng laì chênh, chæa thæûc sæû phaït triãøn theo chiãöu sáu nãn saín xuáút luïa coìn nhiãöu khoï khàn vãö caïc màût: kyï thuáût canh taïc, giäúng, cäng nghãû baío quaín vaì chãú biãún sau thu hoaûch, xuáút kháøu. Vç váûy âaî coï aính hæåíng nhiãöu tåïi cháút læåüng luïa gaûo saín xuáút ra, aính hæåíng tåïi thu nháûp vaì âåìi säúng cuía ngæåìi saín xuáút “ âæåüc muìa luïa máút muìa giaï” vaì aính hæåíng tåïi viãûc giæî væîng an toaìn læång thæûc haìng nàm cuía Tènh. Âoï laì lyï do täi nghiãn cæïu âã ötaìi: “ Mäüt säú giaíi phaïp chuí yãúu phaït triãøn luïa gaûo cuía tènh Cáön thå giai âoaûn 2000 - 2010 “. 2. Muûc tiãu cuía âãö taìi: Âãö taìi seî âi sáu nghiãn cæïu vaì phán têch, âaïnh giaï thæûc traûng saín xuáút luïa gaûo cuía Tènh Cáön thå trong nhæîng nàm qua, âäöng thåìi xáy dæûng nhæîng giaíi phaïp chuí yãúu náng cao hiãûu quaí saín xuáút luïa gaûo cuía tènh Cáön thå giai âoaûn 2000 2010. Âäöng thåìi mong muäún laì mäüt taìi liãûu tham khaío cho caïc âëa phæång cuía Tènh trong quaï trçnh phaït triãøn näng nghiãûp goïp pháön têch cæûc cho cäng nghiãûp hoïa, hiãûn âaûi hoïa näng nghiãûp,näng thän. 3. Näüi dung cuía âãö taìi bao gäöm: Låìi måí âáöu Chæång I: Vë trê ngaình saín xuáút luïa gaûo trong phaït triãøn kinh tãú xaî häüi cuía Tènh Cáön thå Chæång II: Tçnh hçnh saín xuáút luïa gaûo cuía Tènh Cáön thå trong nhæîng nàm qua. Chæång III: Nhæîng giaíi phaïp chuí yãúu phaït triãøn luïa gaûo cuía Tènh Cáön thå giai âoaûn 2001-2010. Kãút luáûn vaì âãö nghë. Phuû luûc. Taìi liãûu tham khaío. 1 4. Âäúi tæåüng vaì phæång phaïp nghiãn cæïu. 4.1. Âäúi tæåüng: Saín xuáút luïa gaûo cuía tènh Cáön thå 4.2. Phæång phaïp nghiãn cæïu: Trong thæûc hiãûn âãö taìi hoüc viãn âaî sæí duûng caïc phæång phaïp nghiãn cæïu chuí yãúu: phæång phaïp lëch sæí; phæång phaïp mä taí våïi caïc kyî thuáût so saïnh, thäúng kã, phán têch. 5. Phaûm vi giåïi haûn cuía âãö taìi: Tæì phán têch hiãûn traûng tçnh hçnh saín xuáút luïa gaûo cuía tènh Cáön thå nhæîng nàm qua, luáûn aïn seî chè táûp trung giaíi quyãút mäüt säú giaíi phaïp chuí yãúu trong phaït triãøn saín xuáút luïa gaûo cuía tènh Cáön thå giai âoaûn tæì nàm 2000 âãún nàm 2010. Nhæîng giaíi phaïp naìy cuîng mang tênh âënh hæåïng nhiãöu hån laì chi tiãút vç tæìng thåìi kyì, tæìng giai âoaûn âãöu coï nhæîng thay âäøi vãö caïc âiãöu kiãûn: kinh tãú, xaî häüi, âæåìng läúi phaït triãøn kinh cuía Tènh vaì âàûc biãût laì sæû phaït triãøn ráút nhanh cuía caïc ngaình khoa hoüc kyî thuáût. 2 CHÆÅNG I VË TRÊ NGAÌNH SAÍN XUÁÚT LUÏA GAÛO TRONG PHAÏT TRIÃØN KINH TÃÚ - XAÎ HÄÜI CUÍA TÈNH CÁÖN THÅ. 1. Khaïi quaït vãö âäöng bàòng säng Cæíu long. Âäöng bàòng säng Cæíu long bao gäöm 12 tènh: Long an, Tiãön giang, Bãún tre, Âäöng thaïp, Vénh long, Traì vinh, Cáön thå, An giang, Kiãn giang, Soïc tràng, Baûc liãu vaì Caì mau. Diãûn têch tæû nhiãn gáön 39.000km2 chiãúm 12% diãûn têch caí næåïc. Vãö dán säú theo thäúng kã nàm 1999 laì 16,23 triãûu ngæåìi, chiãúm 21,1% dán säú caí næåïc. Âáy laì mäüt trong nhæîng vuìng cháu thäø räüng vaì phç nhiãu nháút åí Âäng Nam Cháu AÏ vaì thãú giåïi. Âäöng Bàòng Säng Cæíu Long coï båì biãøn daìi trãn 700km vaì coï hai con säng låïn âoï laì: säng Tiãön giang vaì säng Háûu giang. Âäöng Bàòng Säng Cæíu Long nàòm liãön kãö våïi vuìng kinh tãú troüng âiãøm phêa Nam thaình phäú Häö Chê Minh, coï âæåìng giao thäng thuíy vaì giao thäng haìng khäng quäúc tãú låïn vaìo báûc nháút khu væûc Âäng Nam AÏ. Âäöng Bàòng Säng Cæíu Long våïi 2/3 diãûn têch âáút näng nghiãûp - laì vuìng saín xuáút näng nghiãûp vaì thuíy saín låïn nháút caí næåïc. Saín læåüng luïa caí vuìng chiãúm khoaíng 50% trong täøng säú saín xuáút cuía næåïc ta. Xuáút kháøu gaûo haìng nàm chiãúm trãn 90% khäúi læåüng xuáút kháøu cuía caí næåïc. Täúc âäü tàng træåíng GDP cuía caí vuìng giai âoaûn 1996-2000 laì 8,5%. Tuy nhiãn, cå såí haû táöng, váût cháút kyî thuáût coìn ráút thiãúu vaì åí mæïc âäü tháúp. Do váûy âåìi säúng cuîng nhæ hoüc váún vaì mæïc âäü thuû hæåíng vàn hoïa cuía mäüt bäü pháûn dán cæ nháút laì näng dán coìn tháúp so våïi vë trê vaì tiãöm nàng väún coï cuía Âäöng Bàòng Säng Cæíu Long. 2. Mäüt säú neït cå baín vãö Cáön thå 2.1 . Âiãöu kiãûn tæû nhiãn, kinh tãú xaî häüi 2.1.1. Vë trê âëa lyï Cáön thå laì Tènh nàòm trong vuìng Âäöng Bàõng Säng Cæíu Long, coï toüa âäü âëa lyï laì: 105 o14’13” âãún 106o15’57” kinh âäü Âäng vaì 9o10’53” âãún 10o19’17”vé âäü Bàõc. Chung quanh tiãúp giaïp våïi caïc Tènh: Phêa Bàõc giaíp tènh An giang vaì Âäöng thaïp, phêa Nam giaïp caïc tènh Baûc liãu va Soïc tràng, phêa Âäng giaïp tènh Vénh long, phêa Nam giaïp tènh Kiãn giang Våïi vë trê nhæ trãn coï thãø noïi Cáön Thå laì trung tám cuía Âäöng Bàòng Säng Cæíu Long. Vãö giao thäng: Cáön Thå nàòm trãn âæåìng quäúc läü 1A- âæåìng giao thäng huyãút maûch cuía caí næåïc thäng suäút Bàõc - Nam, coï quäúc läü 91 näúi liãön våïi quäúc lä ü61 vaì 80 âi tåïi caïc tènh trong khu væûc vaì âi Campuchia. Cáön Thå coï caíng låïn nháút cuía vuìng vaì trong nhæîng nàm tåïi seî xáy dæûng thãm mäüt caíng næîa coï vë trê vaì qui 3 mä låïn hån caíng Cáön Thå hiãûn taûi (caíng Caïi Cui). Trong khu væûc, sán bay Traì noïc cuía Cáön Thå laì sán bay låïn nháút âaî vaì âang âæåüc caíi taûo âæa vaìo sæí duûng trong nhæîng nàm tåïi. 2.1.2. Khê háûu Cáön thå laì Tènh coï khê háûu nhiãût âåïi gioï muìa chia laìm hai muìa roî rãût: muìa mæa vaì muìa khä. Muìa mæa bàõt âáöu tæì thaïng 5 âãún thaïng 11 truìng våïi gioï muìa Táy nam, muìa khä tæì thaïng 12 âãún thaïng 4 nàm sau truìng våïi gioï muìa Âäng bàõc. Âäü áøm luän cao hån 75%, nhiãût âäü khäng khê thay âäøi theo muìa trong nàm, täøng têch än: 9850oC/nàm,thåìi gian chiãúu saïng khaï daìi. Mäüt âàûc âiãøm cå baín vãö khê háûu laì êt bë baîo nãn nãn ráút thuáûn låüi cho phaït triãøn näng nghiãûp vaì kinh tãú xaî häüi. Tuy nhiãn trong muìa mæa, læåüng mæa táûp trung låïïn kãút håüp yãúu täú luî säng Mã Käng traìn vãö (tæì thaïng 8 âãún thaïng 10) tiãu ra biãøn cháûm âaî gáy ra ngáûp uïng trãn phaûm vë låïn trong Tènh, gáy thiãût haûi khäng nhoí tåïi saín xuáút näng nghiãûp, caïc cäng trçnh xáy dæûng vaì âåìi säúng nhán dán Do âàûc âiãøm cuía khê háûu nhæ nãu nãn saín xuáút näng nghiãûp cuía tènh coï tênh muìa vuû cao . 2.1.3 Âáút âai Diãûn têch âáút tæû nhiãn cuía Tènh laì 2964km2 chiãúm 7,5% diãûn têch âäöng bàòng säng Cæíu long. Diãûn têch âáút näng nghiãûp laì 2502km2 chiãúm 84,4% âáút tæû nhiãn. Cå cáúu caïc loaûi âáút theo qui hoaûch täøng thãø cuía Tènh coï thãø chia ra laìm caïc nhoïm nhæ sau: - Âáút phuì sa: coï diãûn têch 146407ha chiãúm tè troüng låïn nháút 49,33% . Nhoïm âáút naìy âæåüc phán bäú doüc theo båì säng Háûu daìi trãn 60 km , âæåüc táûp trung åí caïc huyãûn thë: Ä män,Thäút näút, Cháu thaình, thaình phäú Cáön thå vaì mäüt pháön cuía huyãûn Vë thanh, Long myî. Do haìng nàm muìa luî vãö nãn nhoïm âáút naìy coï âäü phç tæû nhiãn luän âæåüc bäöi âàõp, thæûc sæû laì mäüt thuáûn låüi låïn trong hãû canh taïc luïa cuía Tènh trong saín xuáút luïa ngàõn ngaìy vaì täø chæïc saín xuáút 23 vuû /nàm. Âáy cuîng laì nhoïm âáút coï khaí nàng thêch nghi cao vaì tiãöm nàng måí räüng canh taïc låïn. - Âáút pheìn: âáy laì nhoïm coï qui mä låïn thæï 2 sau âáút phuì sa, diãûn têch khoaíng 79.221ha - chiãúm 26,69% diãûn têch tæû nhiãn, nhoïm naìy phán bäú trãn âëa hçnh tháúp truîng vaì táûp trung chuí yãúu åí caïc huyãûn: Long myî, Vë thuíy, thë xaî Vë thanh, Phuûng hiãûp. Våïi diãûn têch nhæ trãn laì låïn âäúi våïi saín xuáút näng nghiãûp cuía Tènh vaì coï haûn chãú khäng nhoí tåïi khaí nàng måí räüng hãû thäúng canh taïc noïi chung vaì âäúi våïi canh taïc luïa noïi riãng. 4 - Âáút màûn: Diãûn têch nhoïm âáút naìy chiãúm mäüt tè lãû khäng låïn chè khoaíng 1,65% diãûn têch tæû nhiãn. Táûp trung chuí yãúu åí huyãûn Vë thuíy, thë xaî Vë thanh, Long myî - Âáút xaïo träün: âæåüc hçnh thaình laì do âáút lãn liãúp âaìo mæång vaì diãûn têch âáút thäø cæ, cäng trçnh giao thäng. Nhoïm âáút naìy chiãúm mäüt tyí lãû tæång âäúi låïn noï chè phuì håüp våïi träöng cáy àn quaí. 2.1.4. Thuíy vàn Hãû thäúng säng chênh coï täøng chiãöu daìi trãn 453km vaì maûng læåïi kinh raûch våïi diãûn têch dáön 20.000ha. Hãû thäúng kinh raûch naìy näúi liãön nhau vaì âæåüc chi phäúi båíi hai nguäön næåïc chênh: Säng Háûu vaì säng Caïi låïn (tæì Long myî âi caïc kinh Xaì no. . .Phuûng hiãûp) laìm chãú âäü doìng chaíy khaï phæïc taûp, màût càõt räüng vaì näng, phuì sa nhiãöu nháút laì caïc âoaûn giaïp nhau coï læu täúc nhoí, âoìi hoíi phaíi coï naûo veït loìng säng. Ngáûp luût laì hiãûn tæåüng thuíy vàn xaíy ra thæåìng niãn åí Âäöng bàòng säng Cæíu long do caïc nguyãn nhán: Luî tæì thæåüng nguäön säng Mã käng traìn vãö khäng këp tiãu ra biãøn, mæa taûi chäù våïi læåüng låïn, thåìi âiãøm triãöu cæåìng biãøn Âäng vaì vënh Thaïi lan xám nháûp vaìo näüi âäöng. Trong nhæîng nàm gáön âáy vaì âàûc biãût nhæ nàm 2000, tçnh traûng luî keïo daìi vaì lãn cao tuy coï bäöi âàõp phuì sa vaì nguäön thuíy saín nhæng âaî gáy ra nhæîng thiãût haûi ráút låïn âäúi våïi saín xuáút näng nghiãûp , kinh tãú xaî häüi cuía vuìng vaì tènh Cáön thå. 2.1.5. Dán säú Cáön thå laì Tènh coï dán säú âäng trong vuìng âäöng bàòng säng Cæíu long, theo thäúng kã dán säú nàm 1999 dán säú cuía Tènh Cáön thå laì 1.811.140 ngæåìi chiãúm khoaíng trãn 11% dán säú toaìn vuìng âäöng bàòng säng Cæíu long. Dán säú näng thän chiãúm 80% täøng dán säú, Lao âäüng xaî häüi laì 1.063.023 trong âoï lao âäüng näng nghiãûp laì 639.357 ngæåìi chiãúm trãn 60%. Máût âäü dán cæ bçnh quán toaìn tènh laì 651 ngæåìi/km2, sæû phán bäú dán cæ näng thän khäng âãöu, chuí yãúu táûp trung åí càûp caïc läü, trãn båì säng kãnh raûch-nåi coï cå såí haû táöng thuáûn låüi, coìn åí caïc vuìng sáu máût âäü dán säú tháúp. Cå cáúu lao âäüng tham gia caïc ngaình kinh tãú : Näng nghiãûp 80,06%, Cäng nghiãûp 5,38%, Xáy dæûng vaì dëch vuû 14,56% (nguäön: Cuûc thäúng kã Cáön thå 2000) Cháút læåüng lao âäüng näng nghiãûp cuía Cáön thå theo âaïnh giaï chung laì cao hån mæïc trung bçnh cuía âäöng bàòng säng Cæíu long, cáön cuì chëu khoï, coï kinh nghiãûm trong saín xuáút haìng hoïa, saïng taûo vaì nàng âäüng. Màûc duì váûy so våïi âäöng bàòng säng Häöng thç keïm hån nhiãöu. Noï thãø hiãûn qua caïc màût nhæ: ngoaûi træì nàng suáút luïa coìn laûi vãö nàng suáút váût nuäi vaì cáy träöng khaïc khäng cao, nàng suáút lao âäüng tháúp, bçnh quán säú ngaìy cäng tham gia trong nàm tæì 105 âãún 110 ngaìy cäng tênh cho mäüt lao âäüng. Trong saín xuáút näng nghiãûp chæa chuï troüng vaìo cäng taïc 5 giäúng vaì aïp duûng quy trçnh kyî thuáût chæa chàût cheî. Âáy cuîng laì mäüt váún âãö âàût ra âäúi våïi cäng taïc khuyãún näng trong thåìç gian tåïi vaì viãûc chuyãøn âäøi cå cáúu näng nghiãûp cuía Tènh. 3. Tçnh hçnh kinh tãú xaî häüi Tæì sau khi coï Nghë quyãút Âaûi häüi Âaíng toaïn quäúc láön thæï VI vãö âäøi måïi, Âaûi häüi VII vaì Âaûi häüi VII cuía Âaíng khàóng âënh vaì phaït triãøn sæû nghiãûp âäøi måïi, cäng nghiãûp hoïa vaì hiãûn âaûi hoïa âáút næåïc, âàûc biãût laì chuí træång âäøi måïi cå chãú quaín lyï táûp thãø, thæìa nháûn vaì xaïc âënh phaït triãøn kinh tãú nhiãöu thaình pháön thç nãön kinh tãú cuía Tènh âaî tháût sæû phaït triãøn, âåìi säúng nhán dán trong Tènh vãö váût cháút vaì tinh tháön tàng lãn roî rãût - Giai âoaûn 1995-1999 nhëp âäü tàng træåíng kinh tãú (GDP) tàng bçnh quán 9,7% cao hån mæïc trung bçnh cuía âäöng bàòng säng Cæíu long (ì 7,8%). Trong âoï dëch vuû tàng 13,3%, cäng nghiãûp xáy dæûng tàng 17,8%, näng nghiãûp tàng 4,2%. - Trong näng nghiãûp, näng häü laì âån vë kinh tãú tæû chuí åí näng thän, âæåüc quyãön sæí duûng láu daìi vaì äøn âënh âáút âai. Saín xuáút näng nghiãûp phaït triãøn âa daûng vaì äøn âënh, giaï trë saín læåüng ngaình tàng bçnh quán haìng nàm laì 4,5%, hãû säú sæí duûng âáút cuîng tàng tæì 1,8 láön nàm 1995 lãn 2,1 láön nàm 1999. Trong cå cáúu giaï trë saín læåüng saín xuáút näng nghiãûp thç träöng troüt chiãúm 87,3%, chàn nuäi vaì dëch vuû phuûc vuû saín xuáút näng nghiãûp chè coï 12,7%. Trong täøng diãûn têch gieo träöng caïc loaûi cáy 516.897 ha thç träöng luïa chiãúm 85%. Âiãøm näøi báût trong näng nghiãûp laì nàm 1999 Tènh Cáön thå âaî saín xuáút âæåüc 2.00.7693 táún læång thæûc, thæûc hiãûn âæåüc muûc tiãu an toaìn læång thæûc do Chênh phuí âãö ra. - Cå såí haû táöng:trong nhæîng nàm quaû âæåc âaïnh giaï laì âæåüc chuï troüng tæì åí cáúp chênh quyãön âëa phæång lãn chênh quyãön Tènh. Tuy nhiãn väún âáöu tæ cho caïc cäng trçnh coìn quaï êt so våïi yãu cáöu phaït triãøn saín xuáút, trong thæûc hiãûn laûi daìn traíi nháút laì âäúi våïi lénh væûc giao thäng, âiãûn næåïc, kho taìng, thuíy låüi - Âåìi säúng näng thän: cuìng våïi sæû phaït triãøn cuía näng nghiãûp vaì näng thän, âåìi säúng näng dán cuîng âæåüc caíi thiãûn, thu nháûp bçnh quán âáöu ngæåìi saín xuáút näng nghiãûp tàng tæì 1,96 triãûu âäöng /ngæåìi / nàm nàm 1996 lãn 2,66 triãûu âäöng /ngæåìi /nàm 1998. Tuy nhiãn, bãn caûnh nhæîng kãút quaí âaî âaût âæåüc thç laûi naíy sinh nhæîng phæïc taûp måïi maì âoìi hoíi khäng thãø mäüt såïm mäüt chiãöu coï thãø giaíi quyãút âæåüc, âoï laì sæû phán hoïa ngæåìi giaìu ngæåìi ngheìo, chãnh lãûch mæïc säúng giæîa caïc häü näng dán coï chiãöu hæåïng gia tàng. Nãúu tênh bçnh quán thç mäùi häü coï 10.000m2 âáút saín xuáút näng nghiãûp nhæng âãún âáöu nàm 1999 âaî coï trãn 24.000 häü näng dán khäng coï âáút saín xuáút, maì 6 nguyãn nhán chênh laì do khäng âuí diãöu kiãûn saín xuáút nãn laìm khäng hiãûu quaí phaíi cáöm cäú hay nhæåüng baïn. - Vãö vàn hoïa - xaî häüi: Tæì giai âoaûn sau âäøi måïi âãún nay co thãø noïi laì thåìi kyì vàn hoïa - xaî häüi phaït triãøn maûnh meî, caïc chæång trçnh xáy dæûng gia âçnh vàn hoïa, khu vàn hoïa, áúp vàn hoïa, xaî vàn hoïa âæåüc caïc âëa phæång têch cæûc hæåíng æïng, dáúy lãn phong traìo thi âua räüng khàõp åí caïc âëa phæåíng trong Tènh, caïc tãû naûn xaî häüi âaî bë âáøy luìi, goïp pháön laìm cho âåìi säúng cuía dán cæ näng thän âæåüc äøn âënh vaì phaït triãøn theo hæåïng âi lãn. Biãøu 1: Mäüt säú chè tiãu kinh tãú xaî häüi chuí yãúu Chè tiãu 1. Diãûn têch tæû nhiãn. 2. Dán säú trung bçnh 3. Tyí lãû tàng tæû nhiãn dán säú 4. Giaï trë saín xuáút (Giaï thæûc tãú) 5. Giaï trë tàng thãm (Giaï thæûc tãú) 6. Täøng thu ngán saïch nhaì næåïc 7. Giaï trë saín xuáút NN (giaï C 94) Chia ra: • Träöng troüt • Chàn nuäi • Dëch vuû näng nghiãûp 8. Saín læåüng læång thæûc quy thoïc Trong âoï: Luïa 9. Giaï trë saín xuáút CN (giaï CÂ94) 10. Trë giaï xuáút kháøu ÂVT Km2 1000 ng %o tyí âäöng tyí âäöng tyí âäöng tyí âäöng 1997 2962,0 1778.1 17.0 12411.5 6546.1 931.7 4439.3 1998 2964,0 1796.6 16.3 15229.1 7921.4 909.4 4787.0 1999 2964,0 1815.2 15.6 16022.4 8220.5 1012.6 5047.4 2000 2964,0 1834.0 15.0 18341.2 9265.1 759.3 50775.5 tyí âäöng tyí âäöng tyí âäöng 1000 táún 1000 táún tyí âäöng triãûu USD 3855.5 317.2 266.6 1720.8 1712.9 2806.5 198.2 4194.8 316.9 275.3 1926.2 1918.4 3530.2 256.7 4445.1 316.2 286.1 2013.1 2007.6 3873.9 257.0 4465.1 322.8 289.6 2037.8 2031.2 4281.9 298.6 (Nguäön: Cuûc thäúng kã Cáön thå 2000) 4. Âaïnh giaï chung 4.1. Thuáûn låüi: - ÅÍ vë trê khäng xa thaình phäú Häö Chê Minh vaì cáöu Myî thuáûn âaî âæa vaìo sæí duûng vaì trong vaìi nàm tåïi khi cáöu Cáön thå âæåüc xáy dæûng xong - thäng qua tuyãún giao thäng naìy seî laìm cho Cáön thå nhanh choïng tiãúp cáûn våïi nãön khoa hoüc vaì quaín lyï tiãn tiãún trong næåïc vaì trong khu væûc. - So våïi âäöng bàòng säng Häöng thç trçnh âäü saín xuáút chæa bàòng nhæng Cáön thå laûi laì Tènh coï trçnh âäü phaït triãøn saín xuáút näng nghiãûp khaï cao åí vuìng âäöng bàòng säng Cæíu long. Hãû thäúng thuíy låüi tæång âäúi kheïp kên baío âaím cho viãûc tæåïi tiãu chuí âäüng åí mäüt säú vuìng saín xuáút näng nghiãûp haìng hoïa. Sæû nàng âäüng trong viãûc tiãúp thu tiãún bäü khoa hoüc kyî thuáût cuía näng dán vaì coï trçnh âäü thám canh cao. 7 - Nàòm trong vuìng saín xuáút læång thæûc thæûc pháøm låïn nháút cuía caí næåïc, coï âiãöu kiãûn tæû nhiãn thuáûn låüi cho phaït triãøn näng nghiãûp toaìn diãûn, laì cå såí taûo ra nguäön näng saín âa daûng vaì phong phuï phuûc vuû cho cäng nghiãûp chãú biãún vaì thæång maûi xuáút kháøu - Nguäön lao âäüng däöi daìo vaì coï cháút læåüng våïi giaï nhán cäng reí seî laì cå såí âãø âaïp æïng nhu cáöu näüi bäü vaì håüp taïc quäúc tãú. - Laì nåi táûp trung nhiãöu cå såí âaìo taûo vaì nghiãn cæïu khoa hoüc cäng nghãû trong vuìng, hãû thäúng âaìo taûo daûy nghãö våïi 24 Træåìng vaì Trung tám, 3 træåìng âaûi hoüc-Cao âàóng. Âäöng thåìi coï træåìng Âaûi hoüc Cáön thå vaì Viãûn nghiãn cæïu luïa âäöng bàòng säng Cæíu long laì trung khoa hoüc kyî thuáût mang tênh cháút khu væûc. - Hãû thäúng giao thäng thuáûn låüi: coï caíng säng, caíng haìng khäng cuìng våïi hãû thäúng giao thäng âæåìng thuíy vaì âæåìng bäü näúi liãön Cáön thå våïi caïc tènh trong khu væûc vaì quäúc tãú. Màût khaïc thaình phäú Cáön thå trong tæång lai khäng xa seî laì thaình phäú cáúp træûc thuäüc Trung æång, våïi nhæîng âiãöu kiãûn naìy seî taûo cho Cáön thå seî laì trung tám kinh tãú vàn hoïa vaì xaî häüi låïn khäng chè cuía âäöng bàòng säng Cæíu long maì trong caí næåïc. Våïi nhæîng låüi thãú nhæ trãn, âãø tråí thaình hiãûn thæûc thç âoìi hoíi phaíi coï nhæîng kãú hoaûch ngàõn haûn trung haûn vaì daìi haûn nhàòm khai thaïc nhæîng âiãöu kiãûn tæû nhiãn caïc âiãöu kiãûn xaî häüi vaì kinh tãú âãø phaït triãøn Cáön thå åí vë trê trung tám cuía mçnh. 4.2. Khoï khàn: - Haû táöng cå såí âaî vaì âang âæåüc Tènh táûp trung âáöu tæ, tuy nhiãn váùn coìn trong tçnh traûng tháúp keïm, khäng âäöng bäü, chæa âaïp æïng këp cho mäüt nãön saín xuáút haìng hoïa vaì dëch vuû phaït triãøn trong cå chãú thë træåìng coï caûnh tranh. Âàûc biãût laì cå såí haû táöng trong khu chãú xuáút cuìng våïi cå chãú chæa thäng thoaïng nãn chæa háúp dáùn caïc nhaì âáöu tæ trong vaì ngoaìi næåïc. - Máût âäü dán säú cao, mæïc gia tàng dán säú coìn khaï låïn, sæïc eïp vãö khaí nàng taûo viãûc laìm âäúi våïi Tènh ngaìy caìng cao. - Âiãøm xuáút phaït nãön kinh tãú cuía Tènh coìn cháûm, näng nghiãûp váùn chiãúm tè troüng låïn , chuyãøn âäøi kinh tãú cháûm, têch luîy tæì näüi bäü nãön kinh cuía Tènh coìn tháúp, tçnh traûng thiãúu väún cho saín xuáút laì váún âãö nan giaíi. Toïm laûi: Våïi âiãöu kiãûn tæû nhiãn vaì kinh tãú nhæ âaî nãu maì Tènh âaût âæåüc nhæîng thaình tæûu trãn âáy laì caí mäüt quaï trçnh pháún âáúu bãön bè, lao âäüng saïng taûo khäng ngæìng cuía nhán dán vaì Âaíng bäü tènh Cáön Thå trãn táút caí caïc lénh væûc lao âäüng vaì xáy dæûng. Tuy nhiãn træåïc màõt Cáön Thå coìn phaíi âæång âáöu våïi nhæîng khoï khàn thæí thaïch måïi trong quïa trçnh cäng nghiãûp hoïa hiãûn âaûi hoïa nhàòm khäng ngæìng tæìng bæåïc äøn âënh kinh tãú vaì náng cao âåìi säúng cuía nhán dán trong Tènh âãø xæïng âaïng våïi vë trê trung tám cuía âäöng bàòng säng Cæíu Long, goïp pháön thæûc hiãûn 8 muûc tiãu: dán giaìu næåïc maûnh, xaî häüi cäng bàòng, dán chuí vaì vàn minh do Âaíng vaì Nhaì næåïc âãö ra. 5. Âënh hæåïng muûc tiãu phaït triãøn kinh tãú xaî häüi cuía tènh Cáön Thå âãún nàm 2010. 5.1. Âënh hæåïng. - Phaït triãøn nãön kinh tãú thë træåìng theo âënh hæåïng xaî häüi chuí nghéa gàõn våïi thë træåìng âäöng bàòng säng Cæíu Long, thë træåìng caí næåïc, âäöng thåìi måí räüng quan hãû thë træåìng quäúc tãú mäüt caïch coï hiãûu quaí. Phaït triãøn kinh tãú xaî häüi tènh Cáön thå phuì håüp våïi quy hoaûch täøng thãø âäöng bàòng säng Cæíu long, vaì chiãún læåüc phaït triãøn kinh tãú xaî häüi cuía caí næåïc. - Khai thaïc tiãöm nàng vaì nguäön læûc âáöu tæ chuyãøn dëch cå cáúu kinh tãú theo hæåïng cäng nghiãûp hoïa hiãûn âaûi hoïa. Phaït triãøn näng nghiãûp saín xuáút haìng hoïa mäüt caïch toaìn diãûn âáøy maûnh phaït triãøn cäng nghiãûp, dëch vuû. - Phaït triãøn kãút cáúu haû táöng kyî thuáût vaì âä thë nháút laì thaình phäú Cáön Thå âãø taûo âäüng læûc cho phaït triãøn kinh tãú xaî häüi. - Phaït triãøn caïc lénh væûc vàn hoïa xaî häüi náng cao mæïc säúng váût cháút, tinh tháön nhán dán. 5.2. Muûc tiãu phaït triãøn - Xáy dæûng phaït triãøn tènh Cáön Thå toaìn diãûn bãön væîng vãö kinh tãú, vàn hoïa xaî häüi vaì an ninh quäúc phoìng, âaût caïc chè tiãu tàng træåíng kinh tãú, tiãún bäü xaî häüi cao hån mæïc bçnh quán caí næåïc, tråí thaình trung tám kinh tãú vàn hoïa cuía âäöng bàòng säng Cæíu Long. - Tiãúp tuûc taûo âiãöu kiãûn thuáûn låüi âãø phaït triãøn saín xuáút, âáøy nhanh täúc âäü tàng træåíng kinh tãú, pháún âáúu âaût täúc âäü tàng træåíng GDP trung bçnh haìng nàm thåìi kyì 2000- 2010 laì 12,5%. - GDP bçnh quán mäùi ngæåìi âaût 1640 USD vaìo nàm 2010. - Phaït triãøn maûnh kinh tãú âäúi ngoaûi tàng kim nghaûch xuáút kháøu bçnh quán 20% giai âoaûn 2001- 2010. - Haû mæïc tàng dán säú tæû nhiãn bçnh quán tæì 1,75% giai âoaûn 1996- 2000 åí mæïc 1,55% giai âoaûn 2001-2010. 6. Táöm quan troüng cuía nghaình saín xuáút luïa gaûo trong phaït triãøn kinh tãú xaî häüi cuía tènh Cáön Thå. 6.1. Âäúi våïi âäöng bàòng säng Cæíu Long. Trong tæìng giai âoaûn phaït triãøn cuía âáút næåïc, màûc duì coï nhæîng nhiãûm vuû troüng tám khaïc nhau nhæng læång thæûc bao giåì cuîng âæåüc ráút chuï troüng båíi vç noï laì nãön taíng cuía sæû phaït triãøn kinh tãú xaî häüi. Thæûc tãú trong nhiãöu tháûp kyí qua thãú giåïi luän quan tám, lo làõng âãún váún âãö læång thæûc nhæ mäüt âãö taìi thåìi sæû cáúp baïch. 9 Nhiãöu täø chæïc quäúc tãú nhæ täø chæïc læång thæûc vaì näng nghiãûp (FAO) cuía liãn håüp quäúc, Viãûn nghiãn cæïu luïa quäúc tãú (IRRI)..., âènh âiãøm cuía sæû cáúp baïch naìy âoï laì Häüi nghë thæåüng âènh thãú giåïi vãö læång thæûc thaïng 11- 1996 âæåüc täø chæïc taûi Rome (ITALIA) gäöm nguyãn thuí quäúc gia cuía 184 næåïc tham dæû. Trong âoï nguî cäúc (luïa gaûo, luïa mç, ngä, kã, luïa maûch) chiãúm tyí troüng chuí yãúu trong cå cáúu læång thæûc. Tuy nhiãn cuîng chè luïa gaûo vaì luïa mç laì hai loaûi læång thæûc cå baín nháút duìng cho con ngæåìi, coìn caïc loaûi kia chuí yãúu phuûc vuû cho chàn nuäi gia suïc vaì cäng nghiãûp chãú biãún bia, ræåüu... Theo thäúng kã cuía FAO saín læåüng luïa gaûo hiãûn nay coï thãø duy trç âæåüc khoaíng trãn 3 tè ngæåìi àn chiãúm khoaíng 50% dán säú thãú giåïi. Âiãöu naìy chè roî vë trê cuía luïa gaûo trong cå cáúu læång thæûc thãú giåïi noïi riãng vaì trong sæû täön taûi phaït triãøn kinh tãú xaî häüi noïi chung trãn toaìn cáöu. Viãût Nam cuîng laì mäüt quäúc gia coï nãön kinh tãú læång thæûc (chuí yãúu laì luïa gaûo) huìng maûnh. Trong âoï âäöng bàòng säng Cæuí long laì vuìng kinh tãú chiãún læåüc vãö phaït triãøn læång thæûc cuía âáút næåïc. Táöm quan troüng cuía saín xuáút luïa gaûo trong chiãún læåüc kinh tãú xaî häüi vuìng âäöng bàòng säng Cæíu long âæåüc thãø hiãûn. - Luïa gaûo laì mäüt ngaình saín xuáút truyãön thäúng cuía vuìng laì mäüt nåi saín xuáút troüng âiãøm cuía caí næåïc nàòm trong chiãún læåüc an toaìn læång thæûc cuía vuìng vaì caí næåïc. - Saín xuáút luïa gaûo laì ngaình haìng xuáút kháøu chiãúm tyí troüng cao nháút vaì quan troüng nháút trong caïc ngaình saín xuáút cuía vuìng coï tyí troüng thu ngoaûi tãû cao. - Âoïng goïp vaìo ngán saïch Nhaì næåïc têch cæûc bao gäöm nhæ: thuãú sæí duûng âáút näng nghiãûp, thuãú xuáút kháøu, thuãú thu nháûp, låüi tæïc tæì caïc âån vë kinh doanh chãú biãún vaì xuáút kháøu læång thæûc. - Coï thãø noïi: saín xuáút luïa gaûo âäúi våïi âäöng bàòng säng Cæíu Long coï mäüt vë trê hãút sæïc quan troüng trong chiãún læåüc phaït triãøn kinh tãú xaî häüi cuía vuìng. Âàûc biãût laì chiãún læåüc baío âaím an toaìn læång thæûc khäng chè trong näüi bäü vuìng maì âäúi våïi caí næåïc, khäng chè trong nhæîng nàm træåïc màõt maì caí vãö láu daìi. 6.2. Âäúi våïi tènh Cáön Thå. - Giaíi quyãút viãûc laìm cho lao âäüng näng nghiãûp näng thän: Cáön Thå laì tènh coï diãûn têch saín xuáút näng nghiãûp âæïng thæï 2 trong vuìng (sau An Giang). Diãûn têch âáút träöng luïa chiãúm 74,63% täøng diãûn têch âáút näng nghiãûp vaì 62,99% âáút tæû nhiãn (nàm 1999). Trong cå cáúu cáy träöng cuía Tènh, cáy luïa âæåüc näng dán bäú trê våïi diãûn têch âáút nhiãöu nháút. Khäng chè laì vç cáy luïa laì cáy träöng truyãön thäúng vaì láu âåìi maì noï coìn laì cáy träöng mang laûi cäng àn viãûc laìm cho ngæåìi lao âäüng cuía Tènh. Theo säú liãûu thäúng kã cuía tènh Cáön Thå cå cáúu lao âäüng xaî häüi cuía Tènh nhæ sau: 10 Biãøu 2: Lao âäüng xaî häüi Chè tiãu Täøng säú Lao âäüng NN % ÂVT: ngæåìi 1997 988647 581811 58,85 1998 1999 2000 1023916 1063023 1101554 607866 636742 665374 59,37 59,9 60,59,94 (Nguäön: Cuûc thäúng kã tènh Cáön thå 2000) Qua säú liãûu trãn cho tháúy lao âäüng näng nghiãûp luän chiãúm tyí lãû cao trong nhæîng nàm qua maì ngaình näng nghiãûp âaî taûo âæåüc pháön låïn viãûc laìm - Vãö giaï trë täøng saín læåüng: Cáy luïa luän chiãúm tyí troüng cao trong giaï trë saín xuáút ngaình träöng troüt. Tuy nhiãn tyí lãû tàng haìng nàm cháûm. Chuïng ta coï thãø tham khaío qua säú liãûu sau: Biãøu 3: Giaï trë saín xuáút näng nghiãûp Chè tiãu Täøng säú 1. Träöng troüt - Cáy læång thæûc 2 Chàn nuäi 3 Dëch vuû NN (Giaï cäú âënh nàm 1994) ÂVT:Triãûu âäöng 1997 1998 1999 Æåïc.2000 4439335 4787050 5047430 5077488 3855567 4194918 4445077 4465135 2752992 3081465 3220611 3260188 317193 316885 316259 322789 266575 275346 286094 289564 (Nguäön: Cuûc thäúng kã Cáön thå 2000) - Vãö giaï trë xuáút kháøu: Nhæng tæì nàm 1995 tråí laûi âáy cuìng våïi gia tàng cuía caí næåïc, xuáút kháøu gaûo cuía Cáön Thå âaî khäng ngæìng thay âäøi vaì tàng lãn luän chiãúm tyí troüng låïn trong täøng trë giaï xuáút kháøu cuía Tènh. Biãøu 4: Cå cáúu giaï trë xuáút kháøu gaûo tènh Cáön thå Nàm Täøng kim ngaûch Trong âoï X.K gaûo Tè troüng X.K gaûo so X.K täøng sä ú(%) 1996 165.566 71.360,82 43,10 1997 198.202 75.619,92 38,15 1998 256.678 131.221,54 51,12 1999 257.020 122.754,17 47,76 (Nguäön: Cuûc thäúng kã tènh Cáön Thå 2000 vaì säø thæång maûi tènh Cáön Thå.) 11 Thæûc sæû kim ngaûch xuáút kháøu gaûo cuía Tènh nhæîng nàm qua âaî mang laûi mäüt læåüng ngoaûi tãû ráút låïn, luän luän chiãúm 40- 50% täøng kim ngaûch xuáút kháøu cuía Tènh. - Giaï trë tàng thãm cuía ngaình näng nghiãûp tham gia vaìo mæïc tàng træåíng nãön kinh tãú cuía Tènh. Xem xeït tyí troüng nãön kinh tãú cuía tènh Cáön thå thç näng nghiãûp chiãúm tyí lãû cao nháút trong caïc ngaình. Trong âoï ngaình träöng troüt maì thæûc cháút laì saín xuáút luïa luän chiãúm tyí troüng låïn trong mæïc tàng træåíng kinh tãú cuía Tènh: Biãøu 5: Giaï trë tàng thãm cuía Tènh Cáön thå Chè tiãu Täøng säú Trong âoï: NN % 1997 5.284.874. 1.956.292 37,02 (Giaï so saïnh nàm1994) (ÂVT:Triãûu âäöng) 1998 1999 Æåïc 2000 5.738.009 6.119.264 6.547.671 2.106.092 2.271.392 2.288.687 36,70 37,12 34,95 ( Nguäön: Cuûc thäúng kã Cáön thå 2000 ) Qua nhæîng säú liãûu trãn cho pheïp khàóng âënh: ngaình näng nghiãûp noïi chung vaì saín xuáút luïa gaûo noïi riãng giæî vai troì ráút quan troüng âäúi våïi kinh tãú cuía tènh Cáön Thå. Trong viãûc sæí duûng taìi nguyãn âáút âaî taûo ra giaï trë tàng thãm chiãúm gáön 40% giaï trë GDP cuía Tènh. Chiãúm tyí lãû cao trong täøng kim ngaûch xuáút kháøu , nguäön thu tæì thuãú sæí duûng âáút näng nghiãûp ráút äøn âënh vaì tàng liãn tuûc trong nhæîng nàm qua âaî goïp pháön baío âaím cán âäúi thu chi ngán saïch vaì âàûc biãût laì nguäön thu cho ngán saïch cáúp huyãûn, xaî trong âiãöu kiãûn caïc ngaình khaïc chæa phaït triãøn cuîng nhæ giaíi quyãút viãûc laìm cho pháön låïn lao âäüng tàng thãm qua tæìng nàm. Cuìng våïi ngaình näng nghiãûp cuía Tènh saín xuáút luïa gaûo âang ngaìy caìng giæî vai troì nãön taíng vaì thuïc âáöy quaï trçnh cäng nghiãûp vaì dëch vuû phaït triãøn, thuïc âáöy nhanh täúc âäü cäng nghiãûp hoïa, hiãûn âaûi hoïa nãön kinh tãú cuía Tènh trong nhæîng nàm træåïc màõt vaì láu daìi. 12 CHÆÅNG II TÇNH HÇNH SAÍN XUÁÚT LUÏA GAÛO CUÍA TÈNH CÁÖN THÅ NHÆÎNG NÀM QUA 1. Så læåüc tçnh hçnh saín xuáút luïa gaûo cuía âäöng bàòng säng Cæíu Long. Âäöng bàòng säng Cæíu long laì vuìng saín xuáút luïa gaûo låïn nháút caí næåïc, saín læåüng gaûo xuáút kháøu haìng nàm chiãúm 90% khäúi læåüng xuáút kháøu cuía caí næåïc. Trong nhæîng nàm qua saín xuáút näng nghiãûp vaì âàûc biãût laì saín xuáút luïa gaûo âaî thu âæåüc nhæîng thaình tæûu ráút to låïn. Diãûn têch träöng luïa trong nhæîng nàm qua cuía vuìng âäöng bàòng säng Cæíu long khäng ngæìng âæåüc tàng lãn, nàng suáút luïa cuîng âæåüc caíi thiãûn ráút âaïng kãø. Våïi sæû gia tàng vãö diãûn têch vaì nàng suáút táút yãúu saín læåüng luïa cuîng âæåüc tàng lãn ráút roî . Biãøu 6: Diãûn têch nàng suáút vaì saín læåüng luïa Chè tiãu Diãûn têch gt (ha) Nàõng suáút (taû / ha) S.læåüng(nghçn táún) 1997 3480,6 39,8 13.850,0 1998 1999 3760,6 3986,7 40,7 40,8 15.318,6 16.280,8 (Nguäön:Täøng cuûc thäúng kã 2000) Saín læåüng luïa cuía tæìng vuìng tàng nhæ âaî nãu trãn laì do tàng vãö diãûn têch vaì nàng suáút, nhæng phán têch chi tiãút cho tháöy tàng saín læåüng laì do chuí yãúu tàng diãûn têch gieo träöng. Tuy nhiãn cuîng khäng thãø phuí nháûn sæû aïp duûng caïc tiãún bäü kyî thuáût trong näng nghiãûp, âoï laì viãûc chuyãøn âäøi cå cáúu giäúng: tæì giäúng âëa phæång daìi ngaìy, nàng suáút tháúp sang giäúng luïa cao saín, ngàõn ngaìy. Cuìng våïi caïc biãûn phaïp kyî thuáût tàng hiãûu quaí saín xuáút giäúng luïa nàng suáút luïa bçnh quán giao âäüng trong khoaíng 8-10 táún/ ha gieo träöng/ 2 vuû. Cuîng coï nghéa laì tiãöm nàng nàng suáút luïa coìn låïn. Âiãöu naìy gåüi ra cho viãûc gia tàng saín læåüng âäöng nghéa våïi sæû tàng cæåìng âáöu tæ thám canh håüp lyï, hiãûu quaí trong âoï sæí duûng giäúng måïi, nàng suáút cao, chäúng chëu sáu bãûnh cáön âæåüc chuï troüng âuïng mæïc. 2. Tçnh hçnh näng nghiãûp näng thän tènh Cáön thå nhæîng nàm qua. Cáön thå laì mäüt Tènh saín xuáút læång thæûc vaìo haûng nháút nhç cuía vuìng âäng bàòng säng Cæíu long. Cáön thå coï 6 huyãûn, 1 thë xaî vaì 1 thaình phäú. Säú xaî åí 6 huyãûn laì 79 xaî våïi dán säú näng thän laì 1.429.005 ngæåìi (âiãöu tra dán säú 1/4//99) vaì laì 13 Tènh coï lao âäüng näng thän cao trong vuìng. Nhæ váûy, cuîng coï thãø noïi saín xuáút näng nghiãûp vaì âàûc biãût laì ngaình träöng luïa - ngaình saín xuáút chênh trong näng nghiãûp cuía Tènh. Nhæîng nàm qua våïi cå chãú måïi, näng dán âæåüc tæû chuí saín xuáút trãn caïnh âäöng cuía mçnh dæåïi sæû hæåïng dáùn cuía Nhaì næåïc, hoàûc cuía håüp taïc xaî theo kiãøu quaín lyï måïi, tçnh traûng tranh cháúp âáút âai âaî âæåüc caïc cáúp chênh quyãön giaíi quyãút tæìng bæåïc vaì äøn âënh. Âåìi säúng saín xuáút, vàn hoïa, tinh tháön cuía ngæåìi dán âaî âæåüc náng cao vaì khàóng âënh. 2.1.Vãö näng nghiãûp Giaï trë saín xuáút näng nghiãûp ( theo giaï cäú âinh 94) nàm 1986 laì 2144,2 tyí âäöng, nàm 1996 laì 4559,3 tyí âäöng tàng 212,63% bçnh quán tàng 19,26% / nàm. Âiãøm näøi báût nháút trong saín xuáút näng nghiãûp cuía Tènh nhæîng nàm qua laì âaî pháún âáúu âaût mæïc an toaìn læång thæûc luän tàng liãn tuûc trong nhæîng nàm qua vaì nàm 1999 âaî âaût trãn 2 triãûu táún luïa . Biãøu 7:Saín læåüng læång thæûc. Chè tiãu Saín læåüng læång thæûc quy thoïc Trong âoï -luïa -% Saín læåüng læång thæûc BQ/ ngæåìi Trong âoï -luïa -% ÂVT táún 1976 576.718 1986 807.159 1996 1810.601 Æåïc 2000 2037.830 táún % táún 524.339 90.92 0.510 796.428 98.67 0.530 1802.687 99.56 1.029 2031.170 99.67 1.111 Táún % 0.463 90.78 0.523 1.025 1.107 98.68 99.61 99.64 (Nguäön: Cuûc thäúng kã Cáön Thå 2000) Qua säú liãûu trãn chuïng ta tháúy saín læåüng luïa váùn laì chuí yãúu trong täøng saín læåüng læång thæûc cuía Tènh, chiãúm tæì 90- 99% trong täøng säú. Cuîng chênh vç váûy maì saín læåüng læång thæûc bçnh quán/ âáöu ngæåìi cuîng váùn chuí yãúu laì luïa, saín læåüng læång thæûc quy âäøi nhæ: khoai, ngä chè chiãúm tyí lãû ráút nhoí trãn dæåïi 1%. Ngoaìi cáöy träöng chênh laì cáy luïa, caïc loaûi cáy hoa maìu thæûc pháøm, cáy cäng nghiãûp cuîng âæåüc näng dán quan tám saín xuáút. 2.2. Vãö chàn nuäi. Giaï trë cuía ngaình chàn nuäi chiãúm mäüt tyí troüng ráút khiãm täún trong giaï trë saín xuáút ngaình näng nghiãûp. 14 Biãøu 8: Giaï trë ngaình chàn nuäi (giaï C nàm 1994) ÂVT: Triãûu âäöng Nàm Giaï trë SXNN Chàn Nuäi Tè troüng (%) 1976 1499.7 112.2 7.48 1986 2144.2 287.6 13.41 1997 4439.3 317.2 7.15 1998 4787.0 316.9 6.62 1999 5047.4 316.2 6.25 (Nguäön: Cuûc thäúng kã Cáön Thå 2000) Cå cáúu âaìn gia suïc gia cáöm cuîng coï nhæîng biãún âäüng. Theo säú liãûu cuía Cuûc thäúng kã Cáön thå, cå cáúu âaìn gia suïc phaït triãøn qua caïc nàm nhæ sau: Biãøu 9: Cå cáu âaìn gia suïc gia cáöm Chè tiãu Tráu Boì Heo Gia cáöm 1976 9.705 1.907 110.816 1.056.994 1986 16.649 4.261 216.425 2.929.043 ÂVT: Con 1997 1998 1999 2.686 2.292 2.034 375 575 621 219.811 217.036 242.613 3.100.020 3.154.460 3.169.330 (Nguäön: Cuûc thäúng kã Cáön Thå 2000) Qua säú liãûu trãn chuïng ta tháúy læåüng tráu, boì ngaìy caìng giaím âi nãúu láúy mäúc tæì nàm 1976 thç säú læåüng âaìn tráu tæì 9705 con giaím xuäúng coìn 2034 con vaìo nàm 1999. Tæång tæû âaìn boì cuîng giaím coìn 621 con. Nguyãn nhán coï sæû giaím trãn laì do trong saín xuáút näng nghiãûp váún âãö sæïc keïo bàòng tráu boì âaî âæåüc thay thãú bàòng maïy moïc âãø âaût hiãûu quaí kinh tãú hån. Âaìn heo vaì gia cáöm tuy khäng giaím nhæng tyí lãû tàng khäng låïn trong 3 nàm gáön âáy. Nhçn chung vãö tçnh hçnh chàn nuäi nhæîng nàm qua âäúi våïi âaûi gia suïc laì khäng äøn âënh, muûc âêch chuí yãúu khäng phaíi âãø cung cáúp sæïc keïo maì laûi chuí yãúu laì cung cáúp thæûc pháøm. Âäúi våïi tiãøu gia suïc vaì gia cáöm tæång âäúi äøn âënh vaì âæåüc phaït triãøn hån. Tuy nhiãn vãö màût thë træåìng váùn chuí yãúu laì tiãu duìng näüi bäü, màût khaïc giaï thæïc àn, con giäúng cao, nhæng giaï xuáút baïn laûi tháúp, bãn caûnh âoï dëch bãûnh nhiãöu, âáy chênh laì nguyãn nhán chuí yãúu haûn chãú sæû phaït triãøn cuía chàn nuäi tiãøu gia suïc, gia cáöm. 15 2.3. Thuíy saín. Nguäön låüi thuíy saín cuía Cáön Thå laì khai thaïc tæû nhiãn thuíy saín næåïc ngoüt vaì khai thaïc åí diãûn têch nuäi träöng. Cáön Thå laì tènh khäng coï biãøn, træåïc âáy Tènh coï mäüt âäüi taìu biãøn cuía Cäng ty khai thaïc thuíy saín âãø âaïnh bàõt caï biãøn xa båì trong caïc nàm 1996- 1998, nhæng sang nàm 1999 âäüi taìu naìy khäng hoaût âäüng næîa. Nhæîng nàm gáön âáy, nuäi träöng thuíy saín âæåüc nhán dán táûp trung phaït triãøn. Vaì chuyãøn sang nuäi träöng nhæîng loaûi coï giaï trë kinh tãú cao nhæ caï tra xuáút kháøu, caï loïc, sàûc ràòn...vaì giaím diãûn têch quaíng canh tæìng bæåïc chuyãøn sang baïn thám canh vaì thám canh. Biãøu 10: Diãûn têch saín læåüng nuäi träöng vaì khai thaïc thuíy saín I. II Chè tiãu Diãûn têch (ha) Trong âoï Caï Saín læåüng (Táún) Trong âoï caï 1997 1998 1999 Æåïc 2000 11.046 12.507 11.883 12.748 10.325 11.861 11.635 12.500 19.371 17.034 22.675 23.370 18.314 15.283 21.056 21.830 (Nguäön: Cuûc thäúng kã Cáön Thå 2000) 2.4. Lám nghiãûp Cáön Thå khäng coï ræìng tæû nhiãn, nhæîng nàm gáön âáy Tènh quy hoaûch träöng ræìng taûi 2 lám træåìng: Muìa Xuán vaì Phæång Ninh. Biãøu 11: Diãûn têch ræìng träöng vaì giaï trë saín xuáút lám nghiãûp 1. 2. 3. 4. Chè tiãu Ræìng träöng måïi táûp trung Cáy phán taïn träöng måïi Ræìng âæåüc baío vãû Giaï trë saín xuáút lám nghiãûp ÂVT Ha Ha Ha Tr.â 1997 1998 1999 Æåïc 2000 144 146 30 92 2.030 2.099 1.888 4.525 2.208 2.246 2.007 2.007 29.861 26.978 28.340 25.247 (Nguäön cuûc thäúng kã Cáön Thå 2000) Âiãöu ráút âaïng læu yï laì theo âaïnh giaï cuía Såí Näng nghiãûp vaì PTNN Cáön Thå cäng taïc baío vãû ræìng, chäúng phaï ræìng trong quïa trçnh chaïy ræìng âæåüc caïc cáúp chênh quyãön quan tám trong quaï trçnh baío vãû hãû sinh thaïi mäi træåìng åí caïc âëa phæång. 16 3. Tçnh hçnh håüp taïc hoïa näng nghiãûp vaì PTNT 3.1. Cäng taïc håüp taïc hoïa. Nhæîng nàm gáön âáy thæûc hiãûn chênh saïch cuía Âaíng vaì Nhaì næåïc vãö phaït triãøn kinh tãú håüp taïc vaì håüp taïc xaî näng nghiãûp, säú læåüng håüp taïc xaî näng nghiãûp åí Cáön Thå âæåüc xáy dæûng vaì phaït triãøn nhanh choïng. Biãøu 12: Tçnh hçnh xáy dæûng HTX näng nghiãûp Chè tiãu ÂVT 1997 1998 1999 Säú HTX âæåüc thaình láûp HTX 12 40 85 Täøng häü xaî viãn Häü 1.914 3.627 5.146 Diãûn têch Ha 1.491 3.358 5.198 Väún âiãöu lãû 1000â 996.139 1.880.932 3.370.000 (Nguäön: Såí näng nghiãûp vaì PTNT Cáön Thå.) Caïc håüp taïc xaî naìy âæåüc thaình láûp, xáy dæûng tæì täø âoaìn kãút, tæì cáu laûc bäü khuyãún näng, täø håüp taïc. Chênh vç váûy, viãûc thaình láûp âãöu phuì håüp våïi luáût håüp taïc xaî theo nghë âënh cuía Chênh phuí, coï âiãöu lãû håüp taïc xaî, coï sæû báöu choün dán chuí, coï phæång aïn kinh doanh dëch vuû cho xaî viãn vaì näng dán quanh vuìng. Bãn caûnh caïc håüp taïc xaî näng nghiãûp, toaìn Tènh Cáön Thå hiãûn nay coìn coï 4553 täø âoaìn kãút tæång tråü saín xuáút, 203 cáu laûc bäü khuyãún näng, 46 chi häüi laìm væåìn. Háöu hãút caïc täø chæïc näng dán håüp taïc âaïp æïng âæåüc nhu cáöu cuía ngæåìi näng dán trong æïng duûng khoa hoüc kyî thuáût vaìo saín xuáút träöng troüt, chàn nuäi, caíi taûo væåìn taûp, thuíy saín... Trong âoï näøi báût laì trong caïc hoaût âäüng thuíy låüi näüi âäöng, tæåïi tiãu, giao thäng näng thän. 3.2. Cäng taïc di dán vaì phaït triãøn vuìng kinh tãú måïi. Cäng taïc xáy dæûng vuìng kinh tãú måïi trong nhæîng nàm qua cuîng âæåüc caïc ngaình caïc cáúp quan tám vaì âaî âaût âæåüc nhæîng kãút quaí ráút täút, âi cuìng våïi cäng taïc di dán laì âáöu tæ xáy dæûng cå baín cho haû táöng cå såí, tråü cáúp di dåìi cho dán... Biãøu 13: Tçnh hçnh di dán phaït triãøn vuìng kinh tãú måïi Chè tiãu ÂVT 1997 1998 1999 Säú häü Häü 449 845 625 Nhán kháøu ngæåìi 2315 4677 3509 Tråü cáúp cho di dán Tr  522 676 500 Täøng väún XD cå såí haû táöng Tr  5105 4377 4800 (Nguäön: Såí Näng nghiãûp & PTNT Cáön Thå) 17 3.3. Chæång trçnh næåïc saûch näng thän. Chæång trçnh næåïc saûch näng thän bàõt âáöu thæûc hiãûn tæì nàm 1990 nguäön kinh phê âæåüc Tènh khai thaïc täút tæì nguäön taìi tråü cuía caïc täø chæïc quäúc tãú, vaì tæì nguäön ngán saïch cuía Tènh. Væìa täø chæïc xáy dæûng måïi, væìa täø chæïc baío dæåîng caïc giãúng næåïc âaî âæåüc xáy dæûng tæì træåïc âáy åí caïc daûng hãû thäúng cáúp næåïc cuía xaî, hãû thäúng nhoí cho cuûm dán cæ vaì caïc giãúng gia âçnh. Cho âãún hãút nàm 1999 chæång trçnh âaî xáy dæûng âæåüc 9157 giãúng, 36 hãû cáúp næåïc nhoí cäng suáút 4m3/ giåì, vaì 9 hãû thäúng cáúp næåïc táûp trung våïi cäng suáút 20 m3/giåì. Cäng taïc naìy âaî goïp pháön caíi thiãûn âåìi säúng cuía nhán dán näng thän vuìng sáu, vuìng dæû aïn cuía Tènh. 4. Thæûc traûng saín xuáút luïa gaûo cuía tènh Cáön Thå nhæîng nàm qua. Cáön Thå laì Tènh nàòm åí vuìng coï tiãöm nàng näng nghiãûp to låïn, coï thãø maûnh vãö saín xuáút læång thæûc trong âoï âàûc biãût laì cáy luïa. Trong nhæîng nàm qua nháút laì trong tháûp niãn 90 âãún nay saín pháøm cáy luïa coï vë trê then chäút trong cå cáúu näng nghiãûp cuía Tènh âàûc biãût laì trong chiãún læåüc an toaìn læång thæûc cuía caí næåïc. Tuy nhiãn, âãø coï nhæîng giaíi phaïp thiãút thuûc phaït triãøn saín xuáút luïa gaûo theo hæåïng saín xuáút haìng hoïa vaì äøn âënh an toaìn læång thæûc, taûo cå såí væîng chàõc cho cäng nghiãûp hoïa vaì hiãûn âaûi hoïa näng nghiãûp näng thän, phaït triãøn kinh tãú cuía Tènh giai âoaûn 2001-2010 nháút thiãút phaíi tçm hiãøu sáu vãö thæûc traûng tçnh hçnh saín xuáút luïa gaûo cuía Tènh trong nhæîng nàm qua. 4.1. Sæû biãún âäüng vãö cå cáúu diãûn têch vaì saín læåüng. Nhiãöu tháûp kyí træåïc âáy cuìng våïi âäöng bàòng säng Cæíu Long, viãûc tàng diãûn têch âáút laìm 2 vuû luïa trong mäüt nàm cuía Cáön Thå laì khoï hçnh dung näøi, tuy váûy âaî tråí thaình hiãûn thæûc sau ngaìy giaíi phoïng, näøi báût nháút laì tæì nàm 1990 tåïi nay. Cå cáúu diãûn têch khäng chè tàng lãn 2 vuû luïa maì âaî coï tyí lãû âaïng kãø náng lãn 3 vuû trong nhæîng nàm gáön âáy, diãûn têch gieo träöng vç thãú maì tàng lãn roî rãût, xu thãú giaím diãûn têch luïa muìa thay bàòng vuû luïa sæí duûng giäúng ngàõn ngaìy vaì âi âãún khäng coìn diãûn têch luïa muìa laì mäüt trong nhæîng kãút quaí trong cå cáúu muìa vuû luïa cuía Tènh. Riãng âäúi våïi diãûn têch saín xuáút luïa vuû 3, tuy coìn coï nhæîng yï kiãún vãö saín xuáút luïa vuû naìy song hiãûn taûi vaì trong thåìi gian qua saín læåüng luïa vuû ba cuîng âaî âaî âoïng goïp âaïng kãø vaìo saín læåüng luïa saín xuáút ra cuía Tènh. Âàûc biãût laì viãûc giaíi quyãút viãûc laìm cho lao âäüng nhaìn räùi åí näng thän khi maì caïc ngaình nghãö näng thän chæa âæåüc phaït triãøn. 18 Biãøu 14: Diãûn têch gieo träöng luïa caí nàm theo muìa vuû ÂVT: Ha Nàm 1976 1986 1996 1997 1998 1999 2000 Täøng säú 23.118 268.822 405.803 389.370 438.731 466.606 434.601 Chia ra Vuû muìa ÂX HT Thu Âäng 149.603 22.986 59.529 135.902 48.250 84.670 8.356 163.609 164.126 69.721 8.247 167.157 166.749 47.217 8.467 167.408 165.084 97.772 175.158 169.334 122.114 175.115 169.354 90.134 (Nguäön: Cuûc thäúng kã Cáön Thå 2000) Biãøu 15: Saín læåüng luïa caí nàm theo vuû ÂVT: Táún Nàm 1976 1986 1996 1997 1998 1999 2000 Täøng säú 524.339 796.428 1802.687 1712.966 1918.402 2007.639 2031.170 Chia ra Vuû muìa ÂX HT Thu Âäng 337.181 62.348 124.810 309.864 206.088 280.476 23.209 924.299 650.238 204.941 22.563 949.070 618.623 122.710 22.587 973.330 613.215 309.270 961.646 667.953 378.040 1018.396 696.504 316.270 (Nguäön: Cuûc thäúng kã Cáön Thå 2000) Qua nhæîng säú liãûu trãn coï thãø nháûn xeït luïa muìa do nhæîng haûn chãú vãö màût thåìi vuû vaì nàng suáút maì ngæåìi näng dán âaî giaím dáön vaì âi âãún khäng träöng næîa âãø thay vaìo âoï laì laìm vuû luïa ngàõn ngaìy maì âaût saín læåüng cao hån. 4.2. Hãû thäúng canh taïc. Âæåüc chia ra theo caïc vuìng sau: • Khu væûc ven säng Háûu: Chuí yãúu laì âáút phuì sa bäöi, thaình pháön cå giåïi nheû hãû thäúng canh taïc gäöm: 2 luïa + 1 maìu. • Luïa âäng xuán - maìu heì thu- heì thu muäün. • Hoàûc 3 vuû luïa: Âäng xuán- heì thu- thu âäng 19