Lêi më ®Çu
1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi
Ngay tõ khi ra ®êi vµ ph¸t triÓn ®Õn nay, tÇm quan träng cña ng©n hµng ngµy
cµng ®îc kh¼ng ®Þnh; nhÊt lµ hiÖn nay, khi mµ toµn cÇu ho¸ trë thµnh mét xu thÕ tÊt
yÕu trong tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña kinh tÕ thÕ giíi. §Ó tiÕp thu nh÷ng thµnh tùu vÒ
khoa häc kü thuËt cña c¸c níc ph¸t triÓn vµ kh«ng bÞ ®øng ngoµi sù ph¸t triÓn kinh
tÕ thÕ giíi nãi chung, c¸c níc ®ang ph¸t triÓn trong ®ã cã ViÖt Nam ®Òu ph¶i nç lùc
héi nhËp vµo xu thÕ chung ®ã. Sù ph¸t triÓn cña ®Êt níc trong thêi kú më cöa, ®ßi
hái ngµnh ng©n hµng còng ph¶i ®æi míi ho¹t ®éng, më réng ph¹m vi, ®èi tîng phôc
vô còng nh ®Èy m¹nh øng dông khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®Ó ®¸p øng ®îc nhu
cÇu cña nÒn kinh tÕ.
ThÎ ng©n hµng lµ s¶n phÈm c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, nã ®· vµ ®ang trë nªn phæ
biÕn ë rÊt nhiÒu níc trªn thÕ giíi. Tuy nhiªn ë ViÖt Nam, thÎ ng©n hµng míi ®îc
biÕt ®Õn tõ nh÷ng n¨m 90 cña thÕ kû tríc nªn vÉn lµ mét kh¸i niÖm kh¸ míi mÎ ®èi
víi ®a sè ngêi d©n. §Õn nay, tuy ®· ®¹t ®îc nh÷ng kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh nhng c«ng
viÖc ph¸t triÓn thÎ ng©n hµng cßn gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n: c«ng chóng cha cã thãi
quen sö dông vµ chÊp nhËn thÎ, c¬ chÕ chÝnh s¸ch cha ®ång bé, c¬ së vËt chÊt
nghÌo nµn, c«ng nghÖ l¹c hËu … ChÝnh nh÷ng khã kh¨n trªn lµ nh÷ng trë lùc rÊt
lín lµm chËm tiÕn ®é ph¸t triÓn thÎ ng©n hµng ë níc ta. Víi ®Æc ®iÓm lµ "ngêi ®i
sau", tham gia vµo thÞ trêng thÎ muén NHNo & PTNT ViÖt Nam ®ang ph¶i ®èi mÆt
víi rÊt nhiÒu khã kh¨n tríc m¾t vµ l©u dµi. Nhng NHNo & PTNT ViÖt Nam l¹i
kh«ng thÓ phñ nhËn ®îc sù tån t¹i kh¸ch quan cña thÎ víi t c¸ch lµ mét ph¬ng tiÖn
thanh to¸n hiÖn ®¹i vµ sÏ trë thµnh ph¬ng tiÖn thanh to¸n cña nÒn kinh tÕ. V× vËy
ph¸t triÓn dÞch vô thÎ lµ tÊt yÕu kh¸ch quan n»m trong sù ph¸t triÓn chung cña
NHTM còng nh c¶ hÖ thèng NHNo & PTNT ViÖt Nam. XuÊt ph¸t tõ nhu cÇu thùc
tÕ ®ã, sau mét thêi gian ®îc t×m hiÓu thùc tÕ vÒ dÞch vô thÎ t¹i NHNo & PTNT ViÖt
Nam, em ®· lùa chän ®Ò tµi: "Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn dÞch vô thanh to¸n thÎ t¹i
NHNo & PTNT ViÖt Nam" lµm néi dung chÝnh cho kho¸ luËn tèt nghiÖp cña
m×nh.
2. Môc ®Ých nghiªn cøu cña kho¸ luËn
Tæng hîp nh÷ng lý luËn c¬ b¶n nhÊt cña thÎ thanh to¸n qua ng©n hµng vµ tõ
thùc tiÔn ph¸t triÓn dÞch vô thÎ t¹i NHNo & PTNT ViÖt Nam trong thêi gian qua,
kho¸ luËn ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ hi väng gãp phÇn ®a NHNo &
PTNT ViÖt Nam sím trë thµnh mét ng©n hµng ph¸t triÓn m¹nh vÒ dÞch vô thanh
to¸n thÎ trªn thÞ trêng thÎ ViÖt Nam nãi riªng vµ trªn thÞ trêng thÎ cña toµn thÕ giíi
nãi chung.
1
3. Ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Ò tµi
Nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò kh¸ch quan vÒ Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt,
nh÷ng kiÕn thøc nÒn t¶ng vÒ thÎ, t×nh h×nh ph¸t triÓn dÞch vô thanh to¸n thÎ cña
NHNo & PTNT ViÖt Nam còng nh kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ Marketing ng©n hµng.
4. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu cña khãa luËn
Kho¸ luËn sö dông c¸c ph¬ng ph¸p duy vËt biÖn chøng kÕt hîp ph¬ng ph¸p
duy vËt lÞch sö, ph¬ng ph¸p ®iÒu tra, ph©n tÝch, tæng hîp, thèng kª, so s¸nh, ®èi
chiÕu…
5. KÕt cÊu cña kho¸ luËn
Ngoµi phÇn Më ®Çu vµ phÇn KÕt luËn, danh môc tµi liÖu tham kh¶o, danh
môc c¸c b¶ng biÓu, s¬ ®å, kho¸ luËn gåm 3 phÇn chÝnh:
Ch¬ng 1: Sö dông dÞch vô thÎ thanh to¸n lµ cÇn thiÕt ®èi víi mét x· héi
ph¸t triÓn.
Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng dÞch vô thanh to¸n thÎ t¹i NHNo & PTNT ViÖt Nam
vµ xu híng ph¸t triÓn cña nã.
Ch¬ng 3: Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn dÞch vô thanh to¸n thÎ t¹i NHNo & PTNT
ViÖt Nam.
Ch¬ng 1
Sö dông dÞch vô thanh to¸n thÎ lµ cÇn thiÕt ®èi víi mét
x· héi ph¸t triÓn
1.1. Ph¬ng thøc thanh to¸n dïng tiÒn mÆt ®· béc lé nh÷ng h¹n chÕ cña nã
1.1.1. Kh¸i niÖm vÒ ph¬ng thøc thanh to¸n dïng tiÒn mÆt
Ph¬ng thøc thanh to¸n dïng tiÒn mÆt lµ c¸ch thanh to¸n víi sù xuÊt hiÖn cña
tiÒn mÆt b»ng c¸ch ngêi chi tr¶ tr¶ tiÒn mÆt cho ngêi thô hëng mµ kh«ng th«ng qua
vai trß trung gian cña ng©n hµng.
1.1.2. H¹n chÕ cña ph¬ng thøc thanh to¸n dïng tiÒn mÆt
Ph¬ng thøc thanh to¸n dïng tiÒn mÆt lµm h¹n chÕ viÖc thùc hiÖn thanh to¸n
mét c¸ch nhanh chãng, lµm cho viÖc thanh to¸n trë nªn kÐm hiÖu qu¶, kh«ng an
toµn, dÔ s¶y ra mÊt m¸t, trém c¾p.
1.2. C¸c ph¬ng thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt
1.2.1. Kh¸i niÖm vÒ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt
Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt lµ c¸ch thanh to¸n kh«ng cã sù xuÊt hiÖn
cña tiÒn mÆt mµ ®îc tiÕn hµnh b»ng c¸ch trÝch tõ tµi kho¶n cña ngêi chi tr¶ ®Ó
2
chuyÓn tiÒn vµo tµi kho¶n ngêi thô hëng më t¹i ng©n hµng, hoÆc b»ng c¸ch bï trõ
lÉn nhau th«ng qua vai trß trung gian cña ng©n hµng.
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ®· trë thµnh s¶n
phÈm dÞch vô quan träng cña NHTM ®Ó cung cÊp cho kh¸ch hµng lµ c¸c ®¬n vÞ, tæ
chøc kinh tÕ, c¸ nh©n trong nÒn kinh tÕ.
1.2.2. ý nghÜa cña h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt
Khi ®êi sèng kinh tÕ ngµy cµng ph¸t triÓn, ®êi sèng vµ thu nhËp cña ngêi d©n
ngµy cµng ®îc c¶i thiÖn vµ n©ng cao. NhËn thøc cña ngêi tiªu dïng vÒ thanh to¸n
kh«ng dïng tiÒn mÆt, thay vµo ®ã lµ viÖc sö dông c¸c ph¬ng tiÖn thanh to¸n kh«ng
dïng tiÒn mÆt. Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ®· mang l¹i nhiÒu ý nghÜa hÕt søc
quan träng vÒ kinh tÕ, x· héi.
§èi víi kh¸ch hµng:
+ Kh¶ n¨ng lùa chän h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt cho
phÐp kh¸ch hµng thùc hiÖn thanh to¸n mét c¸ch nhanh chãng vµ hiÖu qu¶. §iÒu nµy
gãp phÇn lµm t¨ng nhanh tèc ®é lu th«ng hµng ho¸, tèc ®é lu©n chuyÓn vèn vµ hiÖu
qu¶ kinh doanh cña kh¸ch hµng.
+ Sö dông dÞch vô thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt võa mang tÝnh v¨n
minh, hiÖn ®¹i, an toµn b¶o mËt cao cho kh¸ch hµng, c¸c kho¶n tiÒn ®îc chuyÓn
trùc tiÕp vµo c¸c tµi kho¶n cho nªn tr¸nh ®îc mÊt m¸t, trém c¾p.
+ Víi bÊt kú mét thÓ thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt nµo, ngêi
sö dông nã còng ph¶i cã tµi kho¶n t¹i ng©n hµng. Do ®ã khi sö dông dÞch vô thanh
to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt sÏ gióp kh¸ch hµng qu¶n lý ®îc ho¹t ®éng chi tiªu cña
m×nh tõ ®ã lµm t¨ng hiÖu qu¶ trong tiªu dïng cho kh¸ch hµng, t¹o ra nhiÒu thuËn
lîi h¬n trong sinh ho¹t còng nh trong s¶n xuÊt.
+ MÆt kh¸c khi sö dông dÞch vô nµy kh¸ch hµng cßn cã thÓ ®îc hëng
nhiÒu dÞch vô kh¸c miÔn phÝ hoÆc cã sù u ®·i kÌm theo.
§èi víi ng©n hµng:
+ Ph¸t triÓn tèt ho¹t ®éng dÞch vô thanh to¸n sÏ t¸c ®éng ®Õn hai ho¹t
®éng tÝn dông lµ ho¹t ®éng huy ®éng vèn vµ cho vay vèn, ®ång thêi t¸c ®éng ®Õn
toµn bé ho¹t ®éng ng©n hµng, thóc ®Èy ho¹t ®éng ng©n hµng ph¸t triÓn nhanh.
ChÝnh v× vËy thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt cã vai trß quan träng trong ho¹t ®éng
kinh doanh cña NHTM.
+ ViÖc cung øng mét dÞch vô thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt cã chÊt
lîng lµm t¨ng uy tÝn cho ng©n hµng vµ do ®ã t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ng©n hµng cã thÓ dÔ
dµng h¬n trong viÖc thu hót nguån vèn tiÒn göi, thu hót kh¸ch hµng më vµ sö dông
thanh to¸n qua tµi kho¶n c¸ nh©n.
+ MÆt kh¸c b¶n th©n NHTM sÏ lµm t¨ng lîi nhuËn tõ thu phÝ dÞch vô.
§©y lµ bé phËn thu nhËp cã ý nghÜa rÊt lín ®èi víi NHTM, më réng vµ ph¸t triÓn
3
ho¹t ®éng dÞch vô nµy kh«ng chØ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ng©n hµng t¨ng thu nhËp
thay ®æi c¬ cÊu thu nhËp trong tæng thu nhËp mµ cßn n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh
vµ t¹o sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng.
Víi toµn x· héi:
+ §Èy nhanh qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn hµng ho¸, lu©n chuyÓn vèn trong
x· héi, tiÕt kiÖm chi phÝ thanh to¸n cho tõng c¸ nh©n, doanh nghiÖp, n©ng cao hiÖu
qu¶ cho nÒn kinh tÕ. §ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn cho ng©n hµng gi¸m s¸t ®îc c¸c ho¹t
®éng kinh tÕ gãp phÇn t¹o ra mét m«i trêng kinh doanh lµnh m¹nh, tõ ®ã ®a ®Õn sù
æn ®Þnh trong ®êi sèng kinh tÕ - x· héi.
+ T¹o sù v¨n minh trong thanh to¸n.
+ Gióp NHTW cã thÓ qu¶n lý ®îc tèt h¬n viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch
tiÒn tÖ, h¹n chÕ t×nh tr¹ng l¹m ph¸t.
+ T¨ng cêng qu¶n lý tµi chÝnh cho c¸c c¬ quan chøc n¨ng: ThuÕ,
NHTW. ViÖc thanh to¸n qua ng©n hµng lµm t¨ng tÝnh minh b¹ch tµi chÝnh cho nÒn
kinh tÕ, gi¶m viÖc trèn thuÕ, tham nhòng vµ nÒn kinh tÕ ngÇm.
1.2.3. C¸c h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ë ViÖt Nam hiÖn nay
So víi c¸c níc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi th× ViÖt Nam lµ quèc gia cã tØ
lÖ sö dông tiÒn mÆt trong c¸c giao dÞch lµ rÊt lín. Trong qu¸ tr×nh héi nhËp nÒn
kinh tÕ hiÖn nay th× viÖc sö dông qu¸ nhiÒu tiÒn mÆt trong nÒn kinh tÕ ®· ngµy cµng
béc lé nh÷ng h¹n chÕ. NhËn thøc ®îc vÊn ®Ò ®ã, trong nh÷ng n¨m qua, c¸c c¬
quan, ban ngµnh chøc n¨ng ViÖt Nam ®· rÊt cè g¾ng, nç lùc ®Ó ®Èy m¹nh vµ ph¸t
triÓn c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i ViÖt Nam. Theo quy ®Þnh sè
226/2002/Q§-NHNN ngµy 26/3/2002 cña NHNN ban hµnh theo quy chÕ ho¹t ®éng
thanh to¸n qua c¸c tæ chøc cung øng dÞch vô thanh to¸n; quyÕt ®Þnh sè 1092/Q§NHNN ngµy 8/10/2002 cña thèng ®èc NHNN ban hµnh thÓ lÖ thanh to¸n kh«ng
dïng tiÒn mÆt, c¸c NH vµ Kho b¹c nhµ níc ®ang ¸p dông c¸c h×nh thøc thanh to¸n
sau:
- Thanh to¸n b»ng sÐc: Lµ mét mÖnh lÖnh tr¶ tiÒn v« ®iÒu kiÖn do mét
kh¸ch hµng cña ng©n hµng ký ph¸t ra lÖnh cho ng©n hµng trÝch mét sè tiÒn nhÊt
®Þnh tõ tµi kho¶n cña m×nh ®Ó tr¶ cho ngêi ®îc chØ ®Þnh trªn tÊm sÐc hoÆc tr¶ cho
ngêi cÇm tÊm sÐc.
- Thanh to¸n b»ng lÖnh chi hay uû nhiÖm chi: ¸p dông trong thanh to¸n tr¶
tiÒn hµng ho¸, dÞch vô, hoÆc chuyÓn tiÒn trong cïng mét tæ chøc cung øng dÞch vô
thanh to¸n. Khi nhËn ®îc chøng tõ hîp lÖ, tæ chøc cung øng dÞch vô thanh to¸n
phôc vô ngêi thô hëng ph¶i ghi ngay vµo tµi kho¶n cña ngêi thô hëng theo yªu cÇu
cña lÖnh chi. LÖnh chi cã thÓ lËp díi d¹ng chøng tõ giÊy hoÆc chøng tõ ®iÖn tö vµ
thùc hiÖn theo mÉu quy ®Þnh cña NHNN vµ cña tæ chøc cung øng dÞch vô thanh
to¸n.
4
- Thanh to¸n b»ng uû nhiÖm thu: §îc ¸p dông trong giao dÞch thanh to¸n
gi÷a nh÷ng ngêi sö dông dÞch vô thanh to¸n cã më tµi kho¶n trong néi bé tæ chøc
cung øng dÞch vô thanh to¸n hoÆc gi÷a c¸c tæ chøc cung øng dÞch vô thanh to¸n,
trªn c¬ së cã tho¶ thuËn hoÆc hîp ®ång vÒ ®iÒu kiÖn thu hé gi÷a bªn tr¶ tiÒn vµ bªn
thô hëng.
B¶n chÊt cña uû nhiÖm thu lµ gièng giÊy tê thanh to¸n do ngêi b¸n lËp ®Ó uû
th¸c cho tæ chøc cung øng dÞch vô thanh to¸n thu hé mét sè tiÒn cña ngêi mua t¬ng
øng víi gi¸ trÞ hµng ho¸, dÞch vô ®· cung øng. Thêi h¹n thùc hiÖn uû nhiÖm thu do
tæ chøc cung øng dÞch vô thanh to¸n tho¶ thuËn víi ngêi sö dông dÞch vô thanh
to¸n.
- Thanh to¸n b»ng th tÝn dông: Lµ mét v¨n b¶n cam kÕt cã ®iÒu kiÖn cña
ng©n hµng më theo yªu cÇu cña ngêi sö dông dÞch vô thanh to¸n, theo ®ã ng©n
hµng thùc hiÖn yªu cÇu cña ngêi sö dông dÞch vô thanh to¸n thÎ ®Ó:
Tr¶ tiÒn hoÆc uû quyÒn cho ng©n hµng kh¸c tr¶ tiÒn ngay theo lÖnh cña ngêi
thô hëng khi nhËn ®îc bé chøng tõ xuÊt tr×nh phï hîp víi c¸c ®iÒu kiÖn cña th tÝn
dông.
ChÊp nhËn sÏ tr¶ tiÒn hoÆc uû quyÒn cho ng©n hµng kh¸c tr¶ tiÒn theo lÖnh
cña ngêi thô hëng vµo mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh trong t¬ng lai khi nhËn ®îc bé
chøng tõ xuÊt tr×nh phï hîp víi c¸c ®iÒu kiÖn thanh to¸n cña th tÝn dông.
- Thanh to¸n b»ng thÎ ng©n hµng: Lµ mét ph¬ng tiÖn chi tr¶ hiÖn ®¹i mµ
ngêi së h÷u nã cã thÓ sö dông ®Ó thanh to¸n tiÒn hµng, dÞch vô, ®ång thêi còng cã
thÓ sö dông ®Ó rót tiÒn mÆt t¹i c¸c m¸y, quÇy tù ®éng cña ng©n hµng.
1.3. Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ thÎ thanh to¸n
1.3.1. Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña thÎ thanh to¸n
Kh¸i niÖm thÎ thanh to¸n
Cã rÊt nhiÒu kh¸i niÖm kh¸c nhau vÒ thÎ:
+ ThÎ - tiÒn ®iÖn tö lµ ph¬ng tiÖn thanh to¸n hiÖn ®¹i vµ tiªn tiÕn nhÊt hiÖn
nay, nã ra ®êi vµ ph¸t triÓn g¾n liÒn víi sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña ngµnh ng©n hµng
vµ viÖc øng dông c«ng nghÖ tin häc trong ng©n hµng.
+ ThÎ lµ mét tÊm thÎ nhùa chøa b¨ng tõ hoÆc chÝp ®iÖn tö ®Ó lu gi÷ thanh
to¸n, mäi sè liÖu cÇn thiÕt ®· ®îc m· ho¸.
+ ThÎ lµ mét ph¬ng tiÖn thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt do ng©n hµng hoÆc
tæ chøc tµi chÝnh ph¸t hµnh cÊp cho kh¸ch hµng, sö dông ®Ó rót tiÒn mÆt t¹i c¸c
ng©n hµng ®¹i lý, c¸c m¸y rót tiÒn tù ®éng hoÆc thanh to¸n tiÒn hµng ho¸, dÞch vô
t¹i nh÷ng c¬ së chÊp nhËn thÎ trong ph¹m vi sè d tµi kho¶n tiÒn göi hoÆc h¹n møc
tÝn dông ®· ®îc kÝ kÕt gi÷a ng©n hµng ph¸t hµnh vµ chñ thÎ.
+ ThÎ ng©n hµng lµ c«ng cô thanh to¸n do ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ cÊp cho
kh¸ch hµng sè d theo hîp ®ång kÝ kÕt gi÷a ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ vµ chñ thÎ.
5
H×nh thøc cña thÎ thanh to¸n
KÓ tõ khi ra ®êi cho ®Õn nay, thÎ ng©n hµng ®· cã sù thay ®æi kh¸ lín vÒ néi
dung vµ h×nh thøc nh»m t¨ng ®é an toµn vµ tÝnh tiÖn dông cho kh¸ch hµng. Nguyªn
t¾c cña viÖc chÕ t¹o vµ sö dông thÎ dùa trªn mét lo¹t nh÷ng thµnh tùu cña ngµnh
c«ng nghÖ th«ng tin, ®Æc biÖt lµ kÜ thuËt m· ho¸ tõ tÝnh, hiÖn ®¹i nhÊt lµ c«ng nghÖ
sö dông c¸c vi m¹ch ®iÖn tö.
ThÎ ®îc lµm tõ nhùa cøng, h×nh ch÷ nhËt víi kÝch thíc chuÈn hãa quèc tÕ lµ
54mm*84mm, dµy 1mm, cã 4 gãc trßn. ThÎ cã 3 líp, lâi thÎ lµ nhùa cøng mµu
tr¾ng, ë gi÷a cã 2 líp nhùa c¸n máng. Mµu s¾c cña thÎ cã thÓ kh¸c nhau tuú theo
quy ®Þnh cña tõng ng©n hµng ph¸t hµnh. Hai mÆt cña thÎ chøa ®ùng nh÷ng th«ng
tin vµ kÝ hiÖu kh¸c nhau, cô thÓ:
+ MÆt tríc thÎ: NÕu lµ thÎ quèc tÕ th× cã th¬ng hiÖu cña tæ chøc thÎ quèc tÕ,
®ång thêi thÓ hiÖn lo¹i thÎ: Visa, Master Card, American Express, JCB, Diners
Club … tªn cña tæ chøc ph¸t hµnh thÎ, biÓu tîng thÎ, sè thÎ, hä tªn, ¶nh cña chñ thÎ
(víi thÎ tÝn dông).
+ MÆt sau thÎ: Bao gåm nh÷ng d¶i tõ tÝnh mµu ®en ch¹y däc theo thÎ, v¹ch
tõ tÝnh nµy chøa ®ùng nh÷ng th«ng tin vÒ thÎ: ngµy hiÖu lùc, sè Pin … ch÷ kÝ cña
chñ thÎ vµ lêi ghi chó b»ng tiÕng ViÖt vµ tiÕng Anh.
Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn
ThÎ xuÊt hiÖn ®Çu tiªn trªn thÕ giíi ë Mü vµo n¨m 1914, khi ®ã tæng c«ng ty
x¨ng dÇu California (nay lµ c«ng ty Mobile) cÊp thÎ cho nh©n viªn vµ mét sè kh¸ch
hµng cña m×nh v× hä thÊy c¸ch sö dông nµy rÊt tiÖn dông trong viÖc thanh to¸n. Nhng thÎ lóc nµy míi chØ lµ khuyÕn khÝch viÖc b¸n s¶n phÈm cña c«ng ty chø kh«ng
kÌm theo mét dù phßng nµo vÒ viÖc gia h¹n tÝn dông.
N¨m 1949, Frank Mc Namara do t×nh cê quªn ®em theo tiÒn mÆt khi ®i ¨n
tèi ë mét nhµ hµng nªn ®· n¶y ra mét ph¬ng thøc thanh to¸n míi mµ kh«ng cÇn
dïng tiÒn mÆt cã thÓ sö dông mäi n¬i, mäi lóc. N¨m 1950, Frank Mc Namara cïng
mét doanh nh©n ngêi Mü kh¸c - Palph Scheneider ®· cïng s¶n xuÊt ra thÎ tÝn dông
®Çu tiªn víi tªn gäi "Diners Club". Víi lÖ phÝ hµng n¨m lµ 5 USD nh÷ng ngêi mang
thÎ "Diners Club" cã thÓ ghi nîi khi ®i ¨n ë 27 nhµ hµng n»m trong hoÆc ven thµnh
phè New York. Theo ch©n Diners Club, n¨m 1955 hµng lo¹t thÎ míi ra ®êi nh: Trip
Charge, Golden Key, Gourment Club, Esquire Club, ®Õn n¨m 1958 Carte Blanche
vµ American Express ra ®êi vµ thèng lÜnh thÞ trêng. Trong thêi gian nµy, phÇn lín
c¸c thÎ chØ dµnh cho giíi doanh nh©n nhng c¸c ng©n hµng ®· thÊy ®îc r»ng giíi
b×nh d©n míi lµ ®èi tîng sö dông thÎ chñ yÕu trong t¬ng lai. Ng©n hµng Mü lµ n¬i
®Çu tiªn ph¸t triÓn víi lo¹i thÎ Bank Americard vµ nã ®· dÊy lªn lµn sãng häc hái
sù thµnh c«ng nµy cña c¸c ng©n hµng kh¸c. §Õn n¨m 1966, Bank Americard mµ
ngµy nay lµ thÎ Visa b¾t ®Çu liªn kÕt víi c¸c ng©n hµng ë c¸c tiÓu bang kh¸c. M¹ng
6
líi cña Bank Americard ch¼ng mÊy chèc gÆp sù c¹nh tranh khèc liÖt cña ®èi thñ
Well Fargo liªn kÕt víi 77 ng©n hµng, chñ nh©n cña Master Charge mµ ngµy nay lµ
Master Card.
Ngµy nay, cã thÓ nãi 4 lo¹i thÎ nhùa: Diners Club, American Express, Visa,
Master Card ®îc kh¸ch hµng a chuéng vµ sö dông réng r·i trªn thÕ giíi. C¸c lo¹i
thÎ nµy còng du nhËp vµo ViÖt Nam vµo ®Çu nh÷ng n¨m 90 cña thÕ kû XX.
1.3.2. Ph©n lo¹i thÎ thanh to¸n
S¬ ®å 1.1: C¸c lo¹i thÎ thanh to¸n
Thẻ ngân hàng
T/C T.T
thẻ
Thẻ
TD
Thẻ
ghi
nợ
Mục đích
sử dụng
Thẻ
KD
Thẻ
du lịch
giải trí
Chủ thể
phát hành
Thẻ
NH
phát
hành
Đặc tính
kỹ thuật
Hạn mức
sử dụng
Thẻ do
t/c phi
NH phát
hành
Thẻ
vàng
Thẻ
Thẻ
khắc
khắc
chữ
bằng
kÜnổithuËt: từ
Thẻ
chíp
Phạm vi
sử dụng
Thẻ
chuẩn
Thẻ
nội
địa
Thẻ
quốc
tế
Ph©n lo¹i theo ®Æc tÝnh
+ ThÎ kh¾c ch÷ næi (Imbosed Card): lµ lo¹i thÎ ®îc lµm dùa trªn kÜ thuËt
kh¾c ch÷ næi. §ã chÝnh lµ tÊm thÎ ®Çu tiªn ®îc s¶n xuÊt theo c«ng nghÖ nµy. Trªn
7
bÒ mÆt thÎ ®îc kh¾c næi c¸c th«ng tin cÇn thiÕt. HiÖn nay ngêi ta kh«ng cßn dïng
nã n÷a v× kÜ thuËt s¶n xuÊt qu¸ th« s¬, dÔ bÞ gi¶ m¹o.
+ ThÎ b¨ng tõ (Magnetic Strip): thÎ ®îc s¶n xuÊt dùa trªn kÜ thuËt th tÝn víi
hai b¨ng tõ chøa th«ng tin ë mÆt sau cña thÎ. ThÎ nµy ®îc sö dông phæ biÕn trong
vßng 20 n¨m nay nhng dÔ bÞ lîi dông v× th«ng tin trong thÎ kh«ng tù m· ho¸ ®îc vµ
chØ mang th«ng tin cè ®Þnh, khu vùc chøa th«ng tin hÑp.
+ ThÎ chÝp (Smart Card): §©y lµ thÕ hÖ míi nhÊt cña thÎ thanh to¸n ®îc dùa
trªn kÜ thuËt vi xö lÝ tin häc nhê g¾n vµo thÎ mét "chip" ®iÖn tö cã cÊu tróc gièng
nh mét m¸y tÝnh hoµn h¶o. ThÎ cã nhiÒu nhãm víi dung lîng nhí cña "chip" ®iÖn
tö kh¸c nhau.
Ph©n lo¹i theo chñ thÓ ph¸t hµnh thÎ
+ ThÎ do ng©n hµng ph¸t hµnh: lµ lo¹i thÎ do ng©n hµng ph¸t hµnh gióp cho
kh¸ch hµng sö dông linh ®éng tµi kho¶n cña m×nh t¹i ng©n hµng hoÆc sö dông mét
sè tiÒn do ng©n hµng cÊp tÝn dông. §©y lµ lo¹i thÎ ®îc sö dông réng r·i nhÊt hiÖn
nay.
+ ThÎ do ng©n hµng phi chÝnh phñ ph¸t hµnh: ®ã lµ thÎ du lÞch vµ gi¶i trÝ cña
c¸c tËp ®oµn kinh doanh lín ph¸t hµnh: Diners Club, Amex… §ã còng cã thÓ lµ
thÎ ®îc ph¸t hµnh bëi c¸c c«ng ty x¨ng dÇu, c¸c cöa hiÖu lín…
Ph©n lo¹i theo tÝnh chÊt thanh to¸n cña thÎ
+ ThÎ tÝn dông: lµ lo¹i thÎ sö dông phæ biÕn nhÊt, theo ®ã chñ thÎ ®îc phÐp
sö dông mét h¹n møc tÝn dông kh«ng ph¶i tr¶ l·i ®Ó mua s¾m hµng ho¸ dÞch vô t¹i
nh÷ng c¬ së kinh doanh, cöa hµng, kh¸ch s¹n, m¸y bay … cã chÊp nhËn lo¹i thÎ
nµy. ThÎ tÝn dông ®îc xem nh thÎ ng©n hµng v× chóng thêng ®îc ph¸t hµnh bëi c¸c
ng©n hµng. C¸c ng©n hµng quy ®Þnh mét h¹n møc tÝn dông nhÊt ®Þnh cho chñ thÎ vµ
chØ ®îc chi tiªu trong h¹n møc ®· cho.
+ ThÎ ghi nî: lµ lo¹i thÎ cã quan hÖ trùc tiÕp vµ g¾n liÒn víi tµi kho¶n tiÒn
göi. Khi mua hµng ho¸ dÞch vô, gi¸ trÞ nh÷ng giao dÞch sÏ ®îc khÊu trõ ngay lËp tøc
vµo tµi kho¶n cña chñ thÎ th«ng qua c¸c thiÕt bÞ ®iÖn tö t¹i c¸c cña hµng, kh¸ch s¹n
®ã. ThÎ ghi nî kh«ng cã h¹n møc tÝn dông v× nã phô thuéc vµo sè d hiÖn h÷u trªn
tµi kho¶n cña chñ thÎ.
Ph©n lo¹i theo môc ®Ých sö dông thÎ
+ ThÎ kinh doanh: lµ lo¹i thÎ ®îc ph¸t hµnh cho nh©n viªn cña c«ng ty sö
dông nh»m gióp cho c«ng ty qu¶n lÝ chÆt chÏ viÖc chi tiªu vµo c¸c c«ng viÖc chung
cña nh©n viªn. Hµng th¸ng, hµng quý, hµng n¨m; c«ng ty sÏ ®îc cung cÊp nh÷ng
th«ng tin qu¶n lÝ mét c¸ch tãm t¾t chi tiÕt vÒ viÖc chi tiªu cña tõng nh©n viªn trong
tõng bé phËn cña c«ng ty.
+ ThÎ du lÞch vµ gi¶i trÝ: lµ lo¹i thÎ do c¸c c«ng ty t nh©n ph¸t hµnh ®Ó phôc
vô cho ngµnh du lÞch, gi¶i trÝ.
8
Ph©n lo¹i theo ®èi tîng sö dông thÎ
+ ThÎ vµng (Gold Card): lµ lo¹i thÎ phôc vô cho thÞ trêng "cao cÊp" víi
nhãm kh¸ch hµng cã thu nhËp cao, thêng ph¸t hµnh cho c¸c ®èi tîng uy tÝn, cã kh¶
n¨ng tµi chÝnh lµnh m¹nh, cã nhu cÇu chi tiªu lín. ThÎ cã hai lo¹i lµ thÎ cã h¹n
møc tÝn dông vµ thÎ chuÈn thêng do hÖ thèng Master Card ph¸t hµnh.
+ ThÎ chuÈn (Standard Card): còng lµ mét d¹ng thÎ tÝn dông do Master Card
ph¸t hµnh. §©y lµ lo¹i thÎ c¨n b¶n nhÊt mang tÝnh phæ th«ng, ®¹i chóng.
MÆc dï ®îc ph©n thµnh nhiÒu lo¹i kh¸c nhau nhng c¸c lo¹i thÎ trªn ®Òu cã
®Æc ®iÓm chung lµ dïng ®Ó thanh to¸n, chi tr¶ tiÒn hµng ho¸ dÞch vô. V× vËy chóng
®îc gäi lµ thÎ thanh to¸n.
1.3.3. Chñ thÓ tham gia ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ
Chñ thÎ
Lµ ngêi ®îc ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ cÊp thÎ ®Ó sö dông, bao gåm chñ thÎ
chÝnh vµ chñ thÎ phô.
+ Chñ thÎ chÝnh: lµ ngêi ®øng tªn xin ®îc cÊp thÎ vµ ®îc ng©n hµng ph¸t
hµnh thÎ cÊp thÎ ®Ó sö dông.
+ Chñ thÎ phô: lµ ngêi ®îc cÊp thÎ theo ®Ò nghÞ cña chñ thÎ chÝnh.
C¸c ®¬n vÞ cã liªn quan ®Õn viÖc ph¸t hµnh, sö dông, thanh to¸n thÎ
ng©n hµng
Lµ c¸c NHTM, ng©n hµng ph¸t triÓn, ng©n hµng ®Çu t, ng©n hµng chÝnh s¸ch,
ng©n hµng hîp t¸c, c¸c lo¹i h×nh ng©n hµng kh¸c vµ ®¬n vÞ chÊp nhËn thÎ.
Ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ
Lµ ng©n hµng ®îc NHNN cho phÐp thùc hiÖn nghiÖp vô ph¸t hµnh thÎ, cÊp
thÎ cho c¸c chñ thÎ lµ c¸ nh©n sö dông, chÞu tr¸ch nhiÖm thanh to¸n, cung cÊp c¸c
dÞch vô cã liªn quan ®Õn thÎ ®ã.
Ng©n hµng thanh to¸n thÎ
Lµ ng©n hµng ®îc ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ uû quyÒn thùc hiÖn dÞch vô thÎ
thanh to¸n theo hîp ®ång, hoÆc lµ thµnh viªn chÝnh thøc hoÆc lµ thµnh viªn liªn kÕt
cña mét tæ chøc thÎ quèc tÕ, thùc hiÖn dÞch vô thanh to¸n theo tho¶ íc kÝ kÕt víi tæ
chøc thÎ quèc tÕ ®ã. Ng©n hµng thanh to¸n thÎ kÝ hîp ®ång trùc tiÕp víi c¸c ®¬n vÞ
chÊp nhËn thÎ ®Ó tiÕp nhËn vµ xö lÝ c¸c giao dÞch thÎ t¹i ®¬n vÞ chÊp nhËn thÎ, cung
cÊp c¸c dÞch vô hç trî híng dÉn cho ®¬n vÞ chÊp nhËn thÎ.
§¬n vÞ chÊp nhËn thÎ
Lµ tæ chøc hoÆc c¸ nh©n chÊp nhËn thanh to¸n hµng ho¸ dÞch vô b»ng thÎ
kÌm theo hîp ®ång kÝ kÕt víi ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ hoÆc víi ng©n hµng thanh
to¸n thÎ.
1.3.4. u ®iÓm vµ nhîc diÓm cña thÎ thanh to¸n
1.3.4.1. u ®iÓm
9
ThÎ thanh to¸n ®em l¹i rÊt nhiÒu lîi Ých cho ngêi sö dông còng nh víi ngêi
cung øng dÞch vô thanh to¸n:
Víi chñ thÎ
+ An toµn, thuËn tiÖn, v¨n minh.
Víi ®¬n vÞ chÊp nhËn thÎ
+ §a d¹ng ho¸ ph¬ng thøc thanh to¸n
+ Gi¶m chi phÝ kiÓm ®Õm, thu gi÷, b¶o qu¶n tiÒn cña bé phËn ng©n quü, chi
phÝ qu¶n lÝ chøng tõ, ho¸ ®¬n.
+ Gi¶m t×nh tr¹ng chËm tr¶ cña kh¸ch hµng.
Víi ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ
+ Thu ®îc c¸c kho¶n phÝ vÒ thanh to¸n, ph¸t hµnh, cho vay. §©y lµ nguån
thu t¬ng ®èi cña kh¸ch hµng.
+ Th«ng qua nghiÖp vô ph¸t hµnh thÎ, ng©n hµng ®· ®a d¹ng ho¸ c¸c dÞch vô
kh¸c nh: tÝn dông, nhËn tiÒn göi, kinh doanh ngo¹i tÖ.
Víi ng©n hµng thanh to¸n thÎ
+ Ng©n hµng thu ®îc mét lîng kh¸ch hµng ®Õn víi ng©n hµng, tríc hÕt lµ sö
dông dÞch vô thanh to¸n thÎ cña ng©n hµng, sau ®ã lµ c¸c dÞch vô kh¸c do ng©n
hµng cung cÊp.
Víi viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi
+ ViÖc thanh to¸n thÎ t¹o ®iÒu kiÖn thanh to¸n tiÒn hµng ho¸, dÞch vô mét
c¸ch an toµn, hiÖu qu¶, chÝnh x¸c, tiÕt kiÖm thêi gian. §ång thêi h¹n chÕ c¸c ho¹t
®éng kinh tÕ ngÇm: röa tiÒn, kiÓm so¸t c¸c ho¹t ®éng giao dÞch kinh tÕ, t¨ng cêng
tÝnh chñ ®¹o cña Nhµ níc trong viÖc ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ vµ ®iÒu hµnh c¸c chÝnh
s¸ch kinh tÕ tµi chÝnh quèc gia.
+ ViÖc thanh to¸n b»ng thÎ ng©n hµng th«ng qua viÖc sö dông c¸c tiÕn bé
khoa häc kÜ thuËt vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i t¹o ®iÒu kiÖn hÕt søc thuËn lîi cho viÖc héi
nhËp nÒn kinh tÕ ViÖt Nam víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi, th«ng qua c¸c tæ chøc thÎ quèc
tÕ lín trªn thÕ giíi trong lÜnh vùc ho¹t ®éng tµi chÝnh ng©n hµng - mét lÜnh vùc hÕt
søc quan träng vµ lu«n cÇn ®i tríc ®ãn ®Çu.
1.3.4.2. Nhîc ®iÓm
Trong ho¹t ®éng kinh doanh kh«ng thÓ tr¸nh ®îc nh÷ng rñi ro, ®Æc biÖt víi
ng©n hµng - mét lÜnh vùc kinh doanh nh¹y c¶m. Rñi ro trong nghiÖp vô thÎ cã thÓ
®îc hiÓu lµ kh¶ n¨ng tæn thÊt tµi chÝnh hoÆc gi¶m lîi nhuËn kinh doanh so víi dù
kiÕn cña chñ thÎ, NHPH, NHTTT, hoÆc ®¬n vÞ chÊp nhËn thÎ, kÓ c¶ kh¶ n¨ng gi¶m,
mÊt c¬ héi kinh doanh, c¬ héi tho¶ m·n mong muèn. MÆc dï thanh to¸n thÎ cã ®îc
nhiÒu u ®iÓm h¬n so víi thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt nhng còng gÆp mét sè rñi ro sau:
Th«ng tin ph¸t hµnh gi¶ hoÆc kh¸ch hµng mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n:
10
+ Khi kh¸ch hµng cã ®¬n xin ph¸t hµnh thÎ víi th«ng tin gi¶ m¹o hoÆc
kh«ng ®Çy ®ñ; nÕu NHPH thÈm ®Þnh kh«ng kü, kh«ng ph¸t hiÖn ra mµ vÉn xö lÝ
dùa trªn c¸c yªu cÇu ®ã, sÏ dÉn ®Õn nh÷ng tæn thÊt, rñi ro cho ng©n hµng. Khi chñ
thÎ sö dông thÎ vµ kh«n thanh to¸n hoÆc kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n trong khi
ng©n hµng kh«ng cã ®Þa chØ ®ßi nî cô thÓ, dÉn ®Õn rñi ro.
ThÎ gi¶:
+ ThÎ do tæ chøc téi ph¹m, c¸ nh©n lµm gi¶ c¨n cø vµo c¸c th«ng tin cã ®îc
tõ c¸c giao dÞch thÎ hoÆc tõ thÎ ®· bÞ mÊt c¾p hoÆc thÊt l¹c. ThÎ gi¶ ®îc sö dông t¹o
ra c¸c giao dÞch gi¶ m¹o, g©y tæn thÊt cho ng©n hµng mµ chñ yÕu lµ ng©n hµng ph¸t
hµnh v× theo quy ®Þnh cña tæ chøc thÎ Quèc tÕ, NHPH chÞu hoµn toµn tr¸ch nhiÖm
víi mäi giao dÞch tÎ gi¶ m¹o cã m· sè cña NHPH. §©y lµ lo¹i rñi ro nguy hiÓm vµ
khã qu¶n lý v× cã liªn quan nhiÒu nguån th«ng tin n»m ngoµi kh¶ n¨ng kiÓm so¸t
cña ng©n hµng ph¸t hµnh.
ThÎ bÞ mÊt c¾p, thÊt l¹c:
+ Trong trêng hîp chñ thÎ bÞ mÊt c¾p, thÊt l¹c thÎ mµ cha kÞp th«ng b¸o ®Õn
NHPH ®Ó cã nh÷ng biÖn ph¸p h¹n chÕ sö dông hoÆc thu håi thÎ mµ thÎ ®ã l¹i bÞ ngêi kh¸c sö dông, rñi ro s¶y ra th× chñ thÎ hoµn toµn ph¶i g¸nh chÞu.
Chñ thÎ kh«ng nhËn ®îc thÎ do ng©n hµng göi:
+ Rñi ro s¶y ra khi NHPH göi thÎ cho chñ thÎ b»ng ®êng bu ®iÖn nhng thÎ bÞ
®¸nh c¾p trªn ®êng ®i. ThÎ bÞ sö dông trong khi chñ thÎ ®Ých thùc kh«ng biÕt g× vÒ
viÖc thÎ ®· ®îc göi cho m×nh. Trong trêng hîp nµy, NHPH ph¶i chÞu rñi ro toµn bé
®èi víi giao dÞch bÞ lîi dông ®ã.
Rñi ro trong kh©u c«ng nghÖ ng©n hµng, c«ng nghÖ th«ng tin:
+ C¸c lo¹i rñi ro nµy x¶y ra khi hÖ thèng m¸y mãc, trang thiÕt bÞ viÔn th«ng,
trung t©m chuyÓn m¹ch… cã trôc trÆc, kh«ng æn ®Þnh, ngõng ho¹t ®éng hoÆc g©y
lçi trong qu¸ tr×nh xö lÝ ¶nh hëng ®Õn viÖc ph¸t hµnh, thanh to¸n vµ sö dông thÎ.
T¹o b¨ng tõ gi¶:
+ Rñi ro s¶y ra khi ®¬n vÞ chÊp nhËn thÎ th«ng ®ång víi c¸c tæ chøc téi ph¹m
®øng ®»ng sau lÊy c¾p th«ng tin trªn b¨ng tõ cña thÎ thËt sö dông t¹i c¬ së m×nh ®Ó
t¹o ra c¸c thÎ gi¶ sö dông. §©y lµ mét h×nh thøc lîi dông rÊt tinh vi v« cïng khã
ph¸t hiÖn, g©y tæn thÊt lín cho NHPH.
TÊt c¶ nh÷ng rñi ro trªn ®Òu g©y ra nh÷ng tæn thÊt cho ng©n hµng. Mét trong
c¸c lÜnh vùc quan träng cña dÞch vô thÎ lµ nghiÖp vô qu¶n lÝ rñi ro. Bé phËn qu¶n lÝ
rñi ro t¹i c¸c ng©n hµng cã dÞch vô thÎ ®îc coi lµ bé phËn x¬ng sèng trong ho¹t
®éng thÎ. V× vËy ng©n hµng cÇn chó träng u tiªn ®µo t¹o, ph¸t triÓn bé phËn nµy.
1.4. Nh©n tè ¶nh hëng ®Õn ph¸t triÓn cña dÞch vô thanh to¸n thÎ
1.4.1. Nh©n tè kh¸ch quan
§iÒu kiÖn ph¸p lÝ:
11
Ho¹t ®éng thÎ cña c¸c ng©n hµng phô thuéc rÊt nhiÒu vµo m«i trêng ph¸p lÝ
cña mçi quèc gia. Mét hµnh lang ph¸p lÝ thèng nhÊt cho ho¹t ®éng thÎ t¹o cho c¸c
ng©n hµng mét sù chñ ®éng khi tham gia thÞ trêng thÎ, trong viÖc ®Ò ra c¸c chiÕn lîc kinh doanh. Mét m«i trêng ph¸p lÝ ®Çy ®ñ, hiÖu lùc, chÆt chÏ thèng nhÊt, ®ång
bé míi cã thÓ ®¶m b¶o cho quyÒn lîi cña tÊt c¶ c¸c bªn tham gia: ph¸t hµnh, sö
dông, thanh to¸n thÎ; ®¶m b¶o sù c¹nh tranh lµnh m¹nh gi÷a c¸c ng©n hµng trªn thÞ
trêng thÎ, tõ ®ã t¹o nÒn t¶ng cho sù ph¸t triÓn thÎ trong t¬ng lai.
H¹ tÇng c«ng nghÖ:
Mét trong nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh thµnh c«ng cña viÖc kinh doanh thÎ lµ h¹
tÇng c«ng nghÖ cña ®Êt níc nãi chung vµ c«ng nghÖ ng©n hµng nãi riªng. Nh÷ng
c¶i tiÕn vÒ c«ng nghÖ ®· t¸c ®éng m¹nh mÏ lªn ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n
hµng, nã ®· mang ®Õn nh÷ng thay ®æi kú diÖu cña nghiÖp vô kinh doanh ng©n
hµng: chuyÓn tiÒn nhanh, m¸y ATM, Card ®iÖn tö, Phone banking, Mobile
banking, Internet banking. ViÖc lùa chän giao dÞch vµ sö dông thÎ ë ng©n hµng nµo
cßn phô thuéc rÊt lín vµo kÜ thuËt mµ ng©n hµng sö dông nh»m tho¶ m·n nhu cÇu
vµ mong muèn cña kh¸ch hµng.
§iÒu kiÖn vÒ d©n c:
§iÒu kiÖn nµy ¶nh hëng kh¸ lín ®Õn sù ph¸t triÓn cña dÞch vô thÎ, v× nã bao
gåm c¸c yÕu tè trùc tiÕp t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn quyÕt ®Þnh tiªu dïng s¶n phÈm thÎ
cña ngêi d©n nh:
+ Thãi quen sö dông ph¬ng thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt: NÒn kinh
tÕ ViÖt Nam ®ang chuyÓn tõ s¶n xuÊt hµng ho¸ nhá, bao cÊp, tËp trung sang nÒn
kinh tÕ thÞ trêng; viÖc thanh to¸n trong d©n c phæ biÕn lµ b»ng tiÒn mÆt nªn sè ngêi
sö dông thÎ trªn tæng sè d©n cßn thÊp. Thu nhËp cña d©n c cha cao, nh÷ng s¶n
phÈm tho¶ m·n nhu cÇu thiÕt yÕu cña ngêi d©n vÉn chñ yÕu ®îc mua s¾m ë chî "tù
do" céng víi thãi quen sö dông tiÒn mÆt ®¬n gi¶n, thuËn tiÖn bao ®êi nay kh«ng dÔ
nhanh chãng thay ®æi g©y khã kh¨n cho sù phæ biÕn cña thÎ. Nh÷ng ngêi cã thãi
quen thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt sÏ cã xu híng sö dông thÎ nhiÒu h¬n vµ thÝch
øng víi sù thay ®æi vÒ c«ng nghÖ nhanh h¬n.
§iÒu kiÖn vÒ kinh tÕ:
Trong ®iÒu kiÖn ViÖt Nam hiÖn nay, viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ kh«ng ®ång ®Òu
gi÷a c¸c tØnh, thµnh phè, dßng tiÒn tiªu dïng chñ yÕu lµ thanh to¸n nhá lÎ nªn g©y
ra nh÷ng khã kh¨n nhÊt ®Þnh trong viÖc triÓn khai hÖ thèng thanh to¸n th«ng qua
thÎ. Ngoµi ra tiÒn tÖ æn ®Þnh còng lµ ®iÒu kiÖn c¬ b¶n cho viÖc më réng ph¹m vi sö
dông thÎ. NÕu mét tÊm thÎ h«m nay mua ®îc 10 mÆt hµng nhng ngµy mai chØ mua
®îc 7 mÆt hµng th× sÏ kh«ng ai muèn sö dông tÊm thÎ nh vËy.
1.4.2. Nh©n tè chñ quan
Nguån lùc con ngêi:
12
Lµ nh©n tè quan träng nhÊt, lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh mét ho¹t ®éng kinh doanh,
lµ thµnh c«ng hay thÊt b¹i, nhÊt lµ trong lÜnh vùc thÎ. §éi ngò c¸n bé cã n¨ng lùc
n¨ng ®éng, s¸ng t¹o vµ giµu kinh nghiÖm lµ yÕu tè quan träng thóc ®Èy dÞch vô thÎ
ngµy cµng hoµn thiÖn vµ më réng. Ng©n hµng nµo thùc sù quan t©m, ®Çu t thÝch
®¸ng cho c«ng t¸c ®µo t¹o nh©n lùc, thu hót nh©n tµi trong kinh doanh thÎ hîp lÝ th×
ng©n hµng ®ã ®· chiÕm ®îc lîi thÕ trong ho¹t ®éng kinh doanh thÎ.
M¹ng líi chÊp nhËn thÎ:
NÕu ng©n hµng cã m¹ng líi hÖ thèng réng kh¾p sÏ thu hót ®îc nhiÒu kh¸ch
hµng sö dông thÎ h¬n. VÝ dô nh ë ViÖt Nam, ng©n hµng Ngo¹i th¬ng hiÖn lµ ng©n
hµng ®ang dÉn ®Çu trªn trÞ trêng thÎ c¶ vÒ sè lîng thÎ ph¸t hµnh vµ m¹ng líi chÊp
nhËn thÎ. ViÖc l¾p ®Æt m¸y ATM cµng nhiÒu n¬i, m¹ng líi §VCNT réng kh¾p th×
cµng t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho kh¸ch hµng, tiÖn Ých cña s¶n phÈm thÎ còng t¨ng
lªn rÊt nhiÒu bëi v× thÎ sö dông thay thÕ tiÒn mÆt, nÕu m¹ng líi ATM vµ §VCNT
mµ Ýt sÏ g©y khã kh¨n cho kh¸ch hµng mçi khi cã nhu cÇu tiªu dïng.
TiÒm lùc vÒ vèn vµ c«ng nghÖ cña ng©n hµng:
DÞch vô thÎ g¾n liÒn víi viÖc ®Çu t c¸c trang thiÕt bÞ m¸y mãc hiÖn ®¹i phôc
vô cho ho¹t ®éng ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ. Ng©n hµng nµo cµng cã c«ng nghÖ
hiÖn ®¹i sÏ mang l¹i nhiÒu tiÖn Ých vµ sù hµi lßng cho kh¸ch hµng, tõ ®ã sÏ khuyÕn
khÝch ®îc nhiÒu kh¸ch hµng lùa chän vµ sö dông thÎ nãi riªng vµ c¸c s¶n phÈm
kh¸c cña ng©n hµng nãi chung. Muèn ®Çu t vµo c«ng nghÖ ®ßi hái ng©n hµng ph¶i
cã vèn lín. V× chi phÝ cho viÖc mua s¾m, b¶o dìng cho hÖ thèng m¸y mãc t¬ng ®èi
lín. H¬n n÷a, c«ng nghÖ l¹i lu«n thay ®æi. C«ng nghÖ ®i ®«i víi viÖc ph¸t hµnh thÎ,
®ßi hái c¸c ng©n hµng ph¶i cã nh©n lùc am hiÓu vÒ c«ng nghÖ th«ng tin liªn quan
®Õn thÎ, cã vèn ®Çu t lín cho hÖ thèng m¹ng ATM, c¸c m¸y ATM còng nh hÖ
thèng kÜ thuËt víi c¸c m¸y POS (v× hiÖn nay chi phÝ ®Çu t cho 1 m¸y ATM tõ
10.000 USD - 30.000 USD kÓ c¶ chi phÝ b¶o hµnh. Ngoµi ra cø kho¶ng vµi ba n¨m
l¹i ph¶i n©ng cÊp m¸y ATM mét lÇn, mµ chi phÝ b¶o dìng còng kh¸ lín.)
Thñ tôc giÊy tê:
Thñ tôc më tµi kho¶n, cÊp ph¸t thÎ, b¸o cã vµ thanh to¸n còng nh yªu cÇu vÒ
sè d tèi thiÓu trªn tµi kho¶n, phÝ qu¶n lÝ tµi kho¶n… còng lµ nh©n tè kh«ng kÐm
phÇn quan träng. Thñ tôc ®¬n gi¶n, nhanh chãng hay rêm rµ, phøc t¹p còng t¸c
®éng kh«ng nhá ®Õn sù hµi lßng cña kh¸ch hµng. Do ®ã, c¶i tiÕn quy tr×nh nghiÖp
vô vÒ mÆt thñ tôc, giÊy tê hµnh chÝnh còng lµ vÊn ®Ò mµ c¸c ng©n hµng cÇn quan
t©m ®æi míi theo híng ngµy cµng gän nhÑ, thuËn tiÖn h¬n cho kh¸ch hµng.
Ch¬ng 2
thùc tr¹ng dÞch vô thanh to¸n thÎ t¹i NHNo & PTNT
ViÖt Nam
2.1. Sö dông dÞch vô thanh to¸n thÎ ë c¸c NHTM ViÖt Nam
13
Cho ®Õn nay, hÇu hÕt c¸c NHTM ViÖt Nam ®Òu ph¸t hµnh vµ sö dông dÞch
vô thanh to¸n thÎ. Ngoµi viÖc ph¸t hµnh thÎ ATM c¸c ng©n hµng cßn ph¸t hµnh thÎ
liªn kÕt cô thÓ nh:
C«ng ty cæ phÇn th¬ng m¹i vµ dÞch vô trùc tuyÕt OnePay phèi hîp víi Ng©n
hµng th¬ng m¹i cæ phÇn Ngo¹i th¬ng ViÖt Nam (Vietcombank) triÓn khai gi¶i ph¸p
thanh to¸n trùc tuyÕn. Th¸ng 2 n¨m 2007, ®¬n vÞ ®Çu tiªn t¹i ViÖt Nam triÓn khai
thµnh c«ng lµ hµng kh«ng gi¸ rÎ Jetstar Pacific. Cæng thanh to¸n OnePay cho phÐp
doanh nghiÖp chÊp nhËn thanh to¸n trùc tuyÕn cho c¸c lo¹i thÎ tÝn dông vµ ghi nî
phæ biÕn mang th¬ng hiÖu Visa, MasterCard, American Express, JCB.
Th¸ng 1 n¨m 2009, OnePay vµ Vietcombank triÓn khai thµnh c«ng cæng
thanh to¸n néi ®Þa, cho phÐp 3 triÖu chñ thÎ Vietcombank Connect 24 cã thÓ thùc
hiÖn mua b¸n vµ thanh to¸n trªn c¸c Website ®· kÕt nèi víi OnePay.
Th¸ng 2 n¨m 2007, Ng©n hµng §«ng ¸ ®· cung cÊp cho c¸c chñ thÎ ®a n¨ng
§«ng ¸ dÞch vô thanh to¸n trùc tuyÕn trªn kªnh giao dÞch "Ng©n hµng §«ng ¸
§iÖn tö". Website ®Çu tiªn liªn kÕt ®Ó triÓn khai thµnh c«ng lµ Siªu thÞ ®iÖn tö
Golmart.
Ng©n hµng §«ng ¸ §iÖn tö cho phÐp chñ thÎ mua hµng t¹i 9 website ®· kÕt
nèi víi Ng©n hµng §«ng ¸ nh Golmart, Chî §iÖn Tö, Hlink … vµ thùc hiÖn thanh
to¸n trùc tuyÕn qua kªnh Internet Banking/SMS Banking/Mobile Banking.
Th¸ng 12 n¨m 2008, Ng©n hµng Th¬ng m¹i cæ phÇn Quèc tÕ ViÖt Nam (VIB
Bank) vµ C«ng ty cæ phÇn hç trî dÞch vô thanh to¸n ViÖt Phó (MobiVi) c«ng bè
s¶n phÈm vÝ ®iÖn tö MobiVi.
Sö dông dÞch vô cña MobiVi, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ chÊp nhËn thanh to¸n
trùc tuyÕn an toµn cho mét sè kh¸ch hµng sö dông vÝ ®iÖn tö. C¸c website ®ang kÕt
nèi thö nghiÖm chÊp nhËn thanh to¸n trùc tuyÕn tõ vÝ ®iÖn tö MobiVi lµ TF Travel,
Hlink…
Th¸ng 11 n¨m 2008, Ng©n hµng C«ng th¬ng ViÖt Nam (VietinBank) vµ
C«ng ty cæ phÇn gi¶i ph¸p thanh to¸n ViÖt Nam (VnPay) ra m¾t dÞch vô vÝ ®iÖn tö
VnMart. Kh¸ch hµng lµ chñ thÎ E-Partner cña VietinBank cã thÓ ®¨ng ký sö dông
dÞch vô vÝ ®iÖn tö VnMart ®Ó mua s¾m qua m¹ng Internet. Chñ thÎ E-Partner cã thÓ
n¹p tiÒn tõ tµi kho¶n ATM cña m×nh sang vÝ ®iÖn tö VnMart th«ng qua dÞch vô
nh¾n tin di ®éng VnTopup ®· ®îc VietinBank triÓn khai sau khi ®¨ng ký dÞch vô
lÇn ®Çu.
2.2. Ho¹t ®éng kinh doanh cña NHNo & PTNT VN vµ thùc tr¹ng cña nã
2.2.1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn
NHNo & PTNT ViÖt Nam ®îc thµnh lËp vµo n¨m 1988 víi tªn gäi ban ®Çu
lµ Ng©n hµng Ph¸t triÓn N«ng nghiÖp ViÖt Nam theo nghÞ ®Þnh sè 53/H§BT ngµy
26/3/1988 cña Héi ®ång Bé trëng (nay lµ ChÝnh phñ) vÒ viÖc thµnh lËp c¸c ng©n
14
hµng chuyªn doanh, trong ®ã cã Ng©n hµng Ph¸t triÓn N«ng nghiÖp ViÖt Nam ho¹t
®éng trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp, n«ng th«n.
Ngµy 14/11/1990, Chñ tÞch Héi ®ång Bé trëng ký QuyÕt ®Þnh sè 400/CT
thµnh lËp Ng©n hµng N«ng nghiÖp ViÖt Nam thay thÕ cho Ng©n hµng Ph¸t triÓn
N«ng nghiÖp ViÖt Nam.
Ngµy 1/3/1991, Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ níc cã QuyÕt ®Þnh sè 18/NH-Q§
thµnh lËp V¨n phßng ®¹i diÖn Ng©n hµng N«ng nghiÖp t¹i Thµnh phè Hå ChÝ Minh
vµ ngµy 24/6/1994, Thèng ®èc cã v¨n b¶n sè 439/CV - TCCB chÊp thuËn cho Ng©n
hµng n«ng nghiÖp ®îc thµnh lËp v¨n phßng miÒn Trung t¹i Thµnh phè Quy Nh¬n TØnh B×nh §Þnh.
Ngµy 22/12/1992, Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ níc cã quyÕt ®Þnh sè 603/NHQ§ vÒ viÖc thµnh lËp chi nh¸nh Ng©n hµng N«ng nghiÖp c¸c tØnh thµnh phè trùc
thuéc Ng©n hµng N«ng nghiÖp gåm cã 3 Së giao dÞch (Së giao dÞch I t¹i Hµ Néi, Së
giao dÞch II t¹i V¨n phßng ®¹i diÖn khu vùc MiÒn Nam, Së giao dÞch III t¹i V¨n
phßng MiÒn Trung) vµ 43 chi nh¸nh ng©n hµng n«ng nghiÖp tØnh, thµnh phè. Chi
nh¸nh Ng©n hµng N«ng nghiÖp quËn, huyÖn, thÞ x· cã 475 chi nh¸nh.
Ngµy 15/11/1996, ®îc Thñ tíng ChÝnh phñ uû quyÒn, Thèng ®èc Ng©n hµng
Nhµ níc ViÖt Nam ký QuyÕt ®Þnh sè 280/Q§-NHNN ®æi tªn Ng©n hµng N«ng
nghiÖp ViÖt Nam thµnh Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn N«ng th«n ViÖt
Nam.
TÝnh ®Õn cuèi n¨m 2005, vèn tù cã cña NHNo & PTNT ViÖt Nam ®¹t 7.702
tû VND, tæng tµi s¶n cã trªn 190 ngµn tû, h¬n 2000 chi nh¸nh trªn toµn quèc vµ
29.492 c¸n bé nh©n viªn (chiÕm 40% tæng sè CBCNV toµn hÖ thèng ng©n hµng
ViÖt Nam), øng dông c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, cung cÊp nh÷ng s¶n phÈm, dÞch vô ng©n
hµng hoµn h¶o… (Nguån: B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña Agribank
n¨m 2005.)
Tõ n¨m 2006 b»ng nh÷ng gi¶i ph¸p mang tÝnh ®ét ph¸ vµ c¸ch lµm mêi
NHNo & PTNT ViÖt Nam thùc sù khëi s¾c.
§Õn cuèi n¨m 2007, tæng tµi s¶n ®¹t 325.802 tû VND t¬ng ®¬ng víi 20 tû
USD gÊp gÇn 220 lÇn so víi ngµy ®Çu thµnh lËp. Tæng d nî cho vay nÒn kinh tÕ ®¹t
242.102 tû ®ång trong ®ã cho vay n«ng nghiÖp n«ng th«n chiÕm trªn 70% víi trªn
10triÖu hé gia ®×nh, cho vay doanh nghiÖp võa vµ nhá chiÕm trªn 36% víi gÇn 3
v¹n doanh nghiÖp d nî. Tæng nguån vèn 295.048 tû ®ång vµ gÇn nh hoµn toµn lµ
vèn huy ®éng. (Nguån: B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña Agribank n¨m
2006, 2007)
N¨m 2008 lµ n¨m ghi dÊu chÆng ®êng 20 n¨m x©y dùng vµ trëng thµnh cña
Agribank vµ còng lµ n¨m cã tÝnh quyÕt ®Þnh trong tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ què tÕ
theo chñ tr¬ng cña §¶ng, ChÝnh phñ. Trong chiÕn lîc ph¸t triÓn cña m×nh,
15
Agribank sÏ trë thµnh mét tËp ®oµn tµi chÝnh ®a ngµnh, ®a së h÷u, ho¹t ®éng ®a
lÜnh vùc. Theo ®ã, toµn hÖ thèng x¸c ®Þnh nh÷ng môc tiªu lín ph¶i u tiªn, ®ã lµ:
TiÕp tôc gi÷ vai trß chñ ®¹o, chñ lùc trªn thÞ trêng tµi chÝnh n«ng th«n, lu«n lµ ngêi
b¹n ®ång hµnh thñy chung tin cËy cña 10 triÖu hé gia ®×nh; theo ®Þnh híng vµ lé
tr×nh thÝch hîp, ®Èy m¹nh t¸i c¬ cÊu ng©n hµng, gi¶i quyÕt triÖt ®Ó vÊn ®Ò nî xÊu,
®¹t hÖ sè an toµn vèn theo tiªu chuÈn quèc tÕ, ph¸t triÓn hÖ thèng c«ng nghÖ th«ng
tin, ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm, n©ng cao chÊt lîng dÞch vô, chuÈn bÞ nguån nh©n lùc
chÊt lîng cao, ®¶m b¶o c¸c lîi Ých cña ngêi lao ®éng vµ ph¸t triÓn th¬ng hiÖu - v¨n
ho¸ Agribank.
2.2.2. Thùc tr¹ng dÞch vô thanh to¸n thÎ t¹i NHNo & PTNT ViÖt Nam
2.2.2.1. V¨n b¶n quy ®Þnh vÒ thÎ thanh to¸n
§Ó cho bÊt k× mét ph¬ng tiÖn thanh to¸n nµo ®i vµo cuéc sèng vµ ®îc mäi
ngêi thõa nhËn, ®iÒu cÇn thiÕt vµ tÊt yÕu lµ ph¶i cã c¸c quy ®Þnh ph¸p lÝ cña Nhµ níc còng nh c¸c v¨n b¶n ph¸p quy kh¸c hç trî cho ho¹t ®éng thanh to¸n cña ph¬ng
tiÖn ®ã. T¹i ViÖt Nam, n¨m 1999 NHNN ®· ban hµnh "Quy chÕ ph¸t hµnh, sö dông
vµ thanh to¸n thÎ ng©n hµng" kÌm theo quyÕt ®Þnh sè 371/1999Q§-NHNN1. Quy
chÕ nµy nh»m ®iÒu chØnh c¸c ho¹t ®éng ph¸t hµnh, sö dông vµ thanh to¸n thÎ ng©n
hµng t¹i níc céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam. Bªn c¹nh ®ã lµ hµng lo¹t c¸c
v¨n b¶n ph¸p quy kh¸c bao gåm:
- LuËt NHNN vµ LuËt c¸c TCTD.
- Q§ 44/2002/Q§-TTg ngµy 21/3/2002 cña Thñ tíng ChÝnh phñ vÒ sö dông
chøng tõ ®iÖn tö lµm chøng tõ kÕ to¸n ®Ó h¹ch to¸n vµ thanh to¸n vèn cña c¸c tæ
chøc cung øng dÞch vô thanh to¸n.
- Q§ 376/2003/Q§-NHNN ngµy 22/4/003 cña Thèng ®èc NHNN vÒ viÖc
ban hµnh quy ®Þnh vÒ viÖc b¶o qu¶n, lu tr÷ chøng tõ ®iÖn tö ®îc sö dông ®Ó h¹ch
to¸n vµ thanh to¸n vèn cña c¸c tæ chøc cung øng dÞch vô thanh to¸n.
- Q§ 291/006/Q§-TTg ngµy 29/112/2006 cña Thñ tíng ChÝnh phñ phª duyÖt
®Ò ¸n thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt giai ®o¹n 2006 - 2010 vµ ®Þnh híng ®Õn n¨m
2020 t¹i ViÖt Nam.
- ChØ thÞ sè 20/2007/CT-TTg ngµy 24/8/2007 cña Thñ tíng ChÝnh phñ vÒ
viÖc tr¶ l¬ng qua tµi kho¶n cho c¸c ®èi tîng hëng l¬ng tõ Ng©n s¸ch Nhµ níc.
- QuyÕt ®Þnh sè 20/2007/Q§ - NHNN ngµy 15/5/2007 cña Thèng ®èc
NHNN vÒ viÖc ban hµnh Quy chÕ ph¸t hµnh, thanh to¸n, sö dông vµ cung cÊp dÞch
vô hç trî ho¹t ®éng thÎ ng©n hµng.
16
Ngoµi nh÷ng quy ®Þnh chung cña NHNN vÒ viÖc ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ
t¹i c¸c NHTM, NHNo & PTNT ViÖt Nam còng cã nh÷ng v¨n b¶n quy ®Þnh cô thÓ
®èi víi thÎ ATM vµ thÎ TÝn dông:
- QuyÕt ®Þnh 748/Q§-NHNN_TTT ngµy 2/2/2005 cña Tæng gi¸m ®èc NHNo
& PTNT ViÖt Nam vÒ viÖc ban hµnh, qu¶n lÝ, sö dông vµ thanh to¸n thÎ ghi nî néi
®Þa trong hÖ thèng NHNo & PTNT ViÖt Nam.
- Quy ®Þnh t¹m thêi vÒ h¹ch to¸n giao dÞch thÎ ghi nî néi ®Þa qua hÖ thèng
chuyÓn m¹ch tµi chÝnh quèc gia - BanknetVN sè 3087/NHNN-TCKT ngµy
26/9/2007 cña TG§ NHNo & PTNT ViÖt Nam.
- QuyÕt ®Þnh sè 1329/Q§-NHNN-TH«NG TIN ngµy 4/9/2007 cña TG§
NHNo & PTNT ViÖt Nam vÒ viÖc quy ®Þnh nghiÖp vô chÊp nhËn thanh to¸n thÎ ghi
nî néi ®Þa qua hÖ thèng chuyÓn m¹ch tµi chÝnh Quèc gia ViÖt Nam.
- QuyÕt ®Þnh sè 1718/Q§-NHNN-TTT ngµy 12/11/2007 cña TG§ NHNo &
PTNT ViÖt Nam vÒ viÖc ban hµnh Quy ®Þnh t¹m thêi vÒ ph¸t hµnh, qu¶n lÝ, sö dông
thanh to¸n thÎ ghi nî quèc tÕ trong hÖ thèng NHNo & PTNT ViÖt Nam.
- Quy ®Þnh t¹m thêi vÒ h¹ch to¸n giao dÞch thÎ ghi nî néi ®Þa vµ thÎ ghi nî
quèc tÕ trong hÖ thèng NHNo & PTNT ViÖt Nam sè 3942/NHNN-TCKT ngµy
16/11/2007 cña TG§ NHNo & PTNT ViÖt Nam.
2.2.2.2. Giíi thiÖu chung vÒ thÎ Agribank
B¾t ®Çu tham gia thÞ trêng thÎ ViÖt Nam tõ n¨m 2003, sau 4 n¨m triÓn khai,
dÞch vô thÎ cña Agribank ®· ®îc triÓn khai trªn kh¾p 64 tØnh, thµnh phè víi h¬n
1.200 ®iÓm chÊp nhËn thanh to¸n (ATM/POS) réng kh¾p toµn quèc. N¨m 2005,
Agribank cho ra m¾t s¶n phÈm thÎ ghi nî néi ®Þa víi tªn gäi "thÎ Success" víi u thÕ
vît tréi nh: Thñ tôc ®¬n gi¶n, h¹n møc thÊu chi cao, møc phÝ hÊp dÉn, an toµn, hç
trî kh¸ch hµng 24/4, v.v… S¶n phÈm thÎ Success ®· thu hót ® îc sè lîng kh¸ch
hµng sö dông thÎ kh¸ ®«ng. §Õn nay, sè lîng thÎ ph¸t hµnh ®¹t trªn 1,2 triÖu thÎ.
§iÒu nµy ®· kh¼ng ®Þnh sù thµnh c«ng cña s¶n phÈm thÎ Success trªn thÞ trêng thÎ
ViÖt Nam.
Nh»m ®¸p øng ngµy cµng tèt h¬n nhu cÇu thanh to¸n qua thÎ cña kh¸ch
hµng, ®ång thêi ®em ®Õn cho kh¸ch hµng sù thuËn tiÖn tèi ®a, Agribank ®· kh«ng
ngõng hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ, ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm, dÞch vô, Sù kiÖn ng©n hµng
th¬ng m¹i lín nhÊt ViÖt Nam kÕt nèi thanh to¸n thÎ Visa, Banknetvn theo ®ã c¸c
s¶n phÈm thÎ thanh to¸n mang th¬ng hiÖu Visa, Banknetvn sÏ ®îc chÊp thuËn thanh
to¸n t¹i bÊt cø ATM/POS cã logo Agribank, Visa, Banknetvn trong vµ ngoµi níc.
ViÖc kÕt nèi thanh to¸n thÎ Visa, Banknetvn lµ bíc ph¸t triÓn tÊt yÕu cña Agribank
trong qu¸ tr×nh héi nhËp nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ kh¼ng ®Þnh vÞ thÕ
cña Agribank trªn thÞ trêng thÎ ViÖt Nam.
17
Víi u thÕ vÒ m¹ng líi chÊp nhËn thanh to¸n (ATM/POS) réng kh¾p toµn
quèc, Agribank ®em l¹i cho kh¸ch hµng sù tiÖn lîi tèi ®a. §©y lµ ®éng th¸i kh¼ng
®Þnh sù v¬n m×nh ra quèc tÕ cña mét th¬ng hiÖu m¹nh. Agribank xÕp thø nhÊt trong
Top 200 doanh nghiÖp lín nhÊt ViÖt Nam theo b×nh chän cña ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn
Liªn hîp quèc - UNDP ngµy 1/1/2007 vµ ®¸nh dÊu sù héi nhËp toµn diÖn cña
Agribank trªn thÞ trêng.
2.2.3. C¸c s¶n phÈm thÎ thanh to¸n t¹i NHNo & PTNT ViÖt Nam
NHNo & PTNT ViÖt Nam ®· triÓn khai thÝ ®iÓm nghiÖp vô thÎ tõ n¨m 1999
nhng chñ yÕu chØ mang tÝnh nghiªn cøu, thö nghiÖm. NghiÖp vô thÎ chØ thùc sù
ph¸t triÓn vµo cuèi n¨m 2003, kÓ tõ khi Trung t©m thÎ cña ng©n hµng ®îc thµnh
lËp. §Õn nay, tuy thêi gian gia nhËp thÞ trêng thÎ cha l©u nhng ng©n hµng còng ®·
nç lùc nghiªn cøu, häc hái ®Ó ®a nghiÖp vô thÎ ph¸t triÓn æn ®Þnh. TÝnh ®Õn nay,
s¶n phÈm thÎ cña Agribank gåm: ThÎ ghi nî Success, thÎ TÝn dông néi ®Þa, thÎ TÝn
dông quèc tÕ.
ThÎ ghi nî – SUCCESS
ThÎ ghi nî Success lµ ph¬ng tiÖn thanh to¸n do NHNo & PTNT ViÖt Nam
ph¸t hµnh, cÊp cho chñ thÎ sö dông ®Ó rót tiÒn mÆt t¹i m¸y rót tiÒn tù ®éng ATM.
Víi thÎ nµy, kh¸ch hµng sÏ tiÕn hµnh viÖc chi tiªu vµ rót tiÒn trùc tiÕp trªn tµi
kho¶n tiÒn göi cña kh¸ch hµng më t¹i ng©n hµng. Khi trong tµi kho¶n cña kh¸ch
hµng kh«ng cã tiÒn, kh¸ch hµng kh«ng thÓ sù dông thÎ ghi nî ®Ó thanh to¸n hay rót
tiÒn mÆt.
* Quy tr×nh ph¸t hµnh:
+ TiÖn Ých khi sö dông: Khi kh¸ch hµng sö dông thÎ ghi nî Success cña ng©n
hµng, kh¸ch hµng sÏ cã nh÷ng lîi Ých sau:
- Rót tiÒn VND tõ tµi kho¶n tiÒn göi kh«ng k× h¹n b»ng VND hoÆc ngo¹i tÖ
t¹i bÊt cø m¸y ATM nµo cña hÖ thèng NHNo & PTNT ViÖt Nam hoÆc c¸c
ATM/POS cã logo Visa, Banknetvn.
- Thanh to¸n ho¸ ®¬n cho c¸c ®¬n vÞ cung øng dÞch vô (®iÖn, níc, ®iÖn
tho¹i…) t¹i m¸y ATM.
- Thanh to¸n mua hµng ho¸ dÞch vô t¹i c¸c ®¬n vÞ chÊp nhËn thÎ cña
Agribank.
18
- Víi kh¸ch hµng cã thu nhËp æn ®Þnh ®îc chi nh¸nh ng©n hµng cÊp h¹n møc
thÊu chi cho phÐp rót tiÒn mÆt hay thanh to¸n mua hµng ho¸ dÞch vô khi trong tµi
kho¶n kh¸ch hµng kh«ng cã sè d.
- Th«ng tin sö dông tµi kho¶n vµ in sao kª giao dÞch (5 giao dÞch gÇn nhÊt)
- Thay ®æi m· sè x¸c ®Þnh chñ thÎ (PIN)
- Sè d trªn tµi kho¶n ®îc hëng l·i suÊt kh«ng kú h¹n
- B¶o mËt th«ng tin tõ tµi kho¶n
- ChuyÓn tiÒn trong hÖ thèng NHNo & PTNT ViÖt Nam
- NhËn tiÒn l¬ng, nhËn tiÒn chuyÓn tõ trong níc vµ ngoµi níc
- Tra cøu th«ng tin tµi kho¶n, th«ng tin ng©n hµng (tØ gi¸, l·i suÊt tiÒn göi, l·i
suÊt cho vay).
* Thñ tôc ph¸t hµnh thÎ:
Mäi c¸ nh©n, ngêi ViÖt Nam vµ níc ngoµi c tró t¹i ViÖt Nam cã nhu cÇu vµ
®¸p øng ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn sö dông thÎ do NHNo & PTNT ViÖt Nam quy ®Þnh.
Thñ tôc ph¸t hµnh thÎ Success gåm:
- GiÊy ®Ò nghÞ ph¸t hµnh thÎ (Méu 01/TGN)
- B¶n sao CMND hoÆc hé chiÕu
- Trêng hîp kh¸ch hµng cã nhu cÇu thÊu chi, kh¸ch hµng ph¶i ®îc c¬ quan
qu¶n lÝ lao ®éng cã thÈm quyÒn x¸c nhËn møc l¬ng, trî cÊp x· héi hµng th¸ng.
NÕu ®Çy ®ñ thñ tôc vµ ®îc ng©n hµng chÊp nhËn, kh¸ch hµng ph¶i kÝ hîp
®ång sö dông thÎ ghi nî néi ®Þa (MÉu 03/TGN).
* BiÓu phÝ ph¸t hµnh, sö dông thÎ Success:
B¶ng 2.1: BiÓu phÝ ph¸t hµnh, sö dông thÎ ghi nî SUCCESS:
STT
Lo¹i phÝ
Møc phÝ (Gåm VAT)
1
PhÝ ph¸t hµnh thÎ
- Ph¸t hµnh lÇn ®Çu
50.000 VND/thÎ
Ph¸t hµnh th«ng thêng
100.000 VND/thÎ
Ph¸t hµnh nhanh
- Ph¸t hµnh l¹i thÎ
50.000 VND/thÎ
Ph¸t hµnh th«ng thêng
Ph¸t hµnh nhanh
100.000 VND/thÎ
2
PhÝ rót tiÒn t¹i m¸y ATM
MiÔn phÝ
3
PhÝ chuyÓn tiÒn
- Trong cïng chi nh¸nh
MiÔn phÝ
- Chi nh¸nh cïng tØnh, thµnh phè
3.000 VND/mãn
- Chi nh¸nh kh¸c tØnh, thµnh phè
0,1% (tèi thiÓu 20.000 VND/mãn, tèi
®a 1.000.000 VND/mãn.
4
VÊn tin sè d, sao kª tµi s¶n
MiÔn phÝ
5
B¸o mÊt thÎ
MiÔn phÝ
6
Tû lÖ chiÕt khÊu (®èi víi §VCNT)
1%/gi¸ trÞ giao dÞch
19
7
L·i suÊt thÊu chi (víi thÎ thÊu chi)
(Nguån: www.vbard.com.vn)
1,5%/th¸ng
B¶ng 2.2: BiÓu phÝ thÎ Success sö dông qua hÖ thèng Banknetvn:
STT
Lo¹i giao dÞch
Møc phÝ
I
Giao dÞch thùc hiÖ trªn m¸y ATM
1
- VÊn tin
1.650 VND/giao dÞch
- In sao kª
- ChuyÓn kho¶n
2
Rót tiÒn
3.300 VND/giao dÞch
II
Giao dÞch thùc hiÖn trªn EDC
1
VÊn tin
1.650 VND/giao dÞch
2
Mua hµng
- Chñ thÎ
MiÔn phÝ
- §¬n vÞ chÊp nhËn thÎ
Tèi thiÓu 0,6%/giao dÞch
III C¸c ph¸t sinh kh¸c
1
Hoµn tr¶ - Refund
1.980 VND/giao dÞch
2
PhÝ cung cÊp th«ng tin
- C¨n cø thùc tÕ lîng th«ng tin yªu Thu khi cã ph¸t sinh
cÇu
30.000 VND/lÇn
- Cung cÊp chøng tõ liªn quan ®Õn
tra so¸t, khiÕu n¹i cña chñ thÎ
3
PhÝ cung cÊp th«ng tin
20.000 VND/thÎ
(Nguån: www.vbard.com.vn)
B¶ng 2.3: H¹n møc rót tiÒn mÆt/ chuyÓn tiÒn trong hÖ thèng:
20
- Xem thêm -