Tài liệu Giải pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác thanh toán chuyển tiền điện tử tại chi nhánh ngân hàng công thương đống đa - hà nội (2)

tailieuonthi Kho¸ luËn tèt nghiÖp Häc viÖn Ng©n Hµng Lêi nãi ®Çu 1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi. §æi míi ho¹t ®éng Ng©n hµng phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®· ®Æt ra nh÷ng yªu cÇu, th¸ch thøc vÒ më réng c¸c dÞch vô Ng©n hµng. Tr­íc nh÷ng yªu cÇu vÒ héi nhËp nãi chung vµ qu¸ tr×nh ®µm ph¸n gia nhËp WTO nãi riªng, ngµnh ng©n hµng cÇn ph¶i x©y dùng cho m×nh mét chiÕn l­îc, chÝnh s¸ch thÝch hîp ®Ó ®¶m b¶o qu¸ tr×nh héi nhËp thµnh c«ng, mang l¹i lîi Ých thËt sù cho nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. ChiÕn l­îc Êy ch¾c ch¾n ph¶i ®Æt vÞ thÕ cña c«ng t¸c thanh to¸n lªn hµng ®Çu. Bëi ho¹t ®éng cña ng©n hµng ë bÊt cø h×nh thøc nµo còng ®­îc kÕt thóc ë viÖc thanh- quyÕt to¸n. Trong t×nh h×nh míi, mét trong nh÷ng khã kh¨n, tr¨n trë nhiÒu nhÊt cña c¸c ng©n hµng lµ viÖc c¶i t¹o hÖ thèng thanh to¸n ®¸p øng ®­îc yªu cÇu míi, theo kÞp xu h­íng ph¸t triÓn cña quèc tÕ, t¹o ®iÒu kiÖn thu hót vèn ®Çu t­, ®Èy nhanh qu¸ tr×nh chu chuyÓn vèn cho nÒn kinh tÕ. Thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö ra ®êi lµ tÊt yÕu cña sù bïng næ c«ng nghÖ th«ng tin. Tuy cßn míi mÎ nh­ng nã ®· kh¼ng ®Þnh nh÷ng tÝnh n¨ng ­u viÖt nhÊt ®Þnh, ®ång thêi ®¸nh dÊu mét b­íc v­¬n m×nh m¹nh mÏ trong c«ng t¸c thanh to¸n cña ngµnh Ng©n hµng. Qua thêi gian häc tËp vµ nghiªn cøu t¹i Chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a- Hµ Néi, em ®· ®­îc tiÕp cËn kh¸ ®Çy ®ñ c¸c nghiÖp vô ng©n hµng vµ ®Æc biÖt quan t©m ®Õn hÖ thèng thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö cña Chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a. Tõ nhËn thøc tÇm quan träng cña c«ng t¸c thanh to¸n, em nhËn thÊy viÖc n©ng cao chÊt l­îng hÖ thèng thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö lµ mét vÊn ®Ò ®Çy bøc xóc vµ cÊp thiÕt. §iÒu nµy khiÕn em chän ®Ò tµi: Gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l­îng c«ng t¸c thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö t¹i Chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a-Hµ Néi lµm kho¸ luËn tèt nghiÖp cña m×nh. 2. Môc ®Ých nghiªn cøu ®Ò tµi. Tõ c¬ së lý luËn vµ thùc tr¹ng ho¹t ®éng thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö t¹i Chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a-Hµ Néi, em xin ®­a ra mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l­îng hiÖu qu¶ c«ng t¸c thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö t¹i ng©n hµng trong thêi gian tíi. Hoµng ThÞ Lan H­¬ng- Líp 3021-Khoa KT-KT NH Trang 1 tailieuonthi Kho¸ luËn tèt nghiÖp Häc viÖn Ng©n Hµng 3. Ph¹m vi, ®èi t­îng nghiªn cøu. Kho¸ luËn tËp trung tr×nh bµy nh÷ng néi dung chñ yÕu vÒ ho¹t ®éng thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö t¹i CN NHCT §èng §a Hµ Néi tõ n¨m 2001 ®Õn nay. 4. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu. Kho¸ luËn sö dông ph­¬ng ph¸p thèng kª, ph©n tÝch tæng hîp, tiÕp cËn hÖ thèng lý luËn vµ thùc tiÔn, trªn c¬ së ph­¬ng ph¸p luËn cña chñ nghÜa duy vËt biÖn chøng vµ duy vËt lÞch sö ®Ó ph©n tÝch vµ xö lý c¸c vÊn ®Ò nghiªn cøu. 5. Kho¸ luËn gåm ba ch­¬ng. Ch­¬ng I: Lý luËn chung vÒ Ng©n hµng th­¬ng m¹i vµ hÖ thèng thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i. Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö t¹i Chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng Th­¬ng §èng §a -Hµ Néi trong thêi gian qua. Ch­¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ nh»m n©ng cao chÊt l­îng c«ng t¸c thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö t¹i Chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a- Hµ Néi. Do cßn h¹n chÕ vÒ thêi gian nghiªn cøu, tµi liÖu thu thËp còng nh­ tr×nh ®é hiÓu biÕt, ®Ò tµi nghiªn cøu cña em kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. KÝnh mong c¸c thÇy c« gi¸o cïng c¸c b¹n ®éc gi¶ quan t©m, tham gia ®ãng gãp ý kiÕn quý b¸u cho ®Ò tµi thªm phong phó. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Hµ Néi, ngµy 12 th¸ng 5 n¨m 2004 Sinh viªn thùc hiÖn Hoµng ThÞ Lan H­¬ng Hoµng ThÞ Lan H­¬ng- Líp 3021-Khoa KT-KT NH Trang 2 tailieuonthi Kho¸ luËn tèt nghiÖp Häc viÖn Ng©n Hµng Ch­¬ng I Lý luËn chung vÒ Ng©n hµng Th­¬ng M¹i vµ hÖ Thèng thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö cña Ng©n hµng Th­¬ng m¹i. 1.1 Ng©n hµng th­¬ng m¹i vµ viÖc tæ chøc thanh to¸n gi÷a c¸c NHTM. 1.1.1 Vµi nÐt kh¸i qu¸t vÒ Ng©n hµng th­¬ng m¹i (NHTM). Ng©n Hµng (NH) ®­îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn tr¶i qua mét qu¸ tr×nh l©u dµi víi nhiÒu h×nh th¸i kinh tÕ x· héi kh¸c nhau. Trong thêi kú ®Çu vµo kho¶ng thÕ kû thø XV ®Õn thÕ kû thø XVIII, c¸c NH cßn ho¹t ®éng ®éc lËp víi nhau. §ã lµ trung gian tÝn dông, trung gian thanh to¸n cho nÒn kinh tÕ vµ ph¸t hµnh giÊy b¹c cho NH. Sang thÕ kû XVIII, l­u th«ng hµng ho¸ ngµy cµng ph¸t triÓn. ViÖc c¸c NH cïng thùc hiÖn chøc n¨ng ph¸t hµnh giÊy b¹c ng©n hµng lµm cho l­u th«ng cã nhiÒu lo¹i giÊy b¹c kh¸c nhau ®· c¶n trë cho qu¸ tr×nh l­u th«ng hµng hãa ph¸t triÓn kinh tÕ. ChÝnh ®iÒu nµy ®· dÉn ®Õn ph©n ho¸ hÖ thèng NH. Lóc nµy hÖ thèng NH ®· ph©n lµm hai nhãm: thø nhÊt lµ nhãm c¸c NH ®­îc phÐp ph¸t hµnh tiÒn, ®­îc gäi lµ NH ph¸t hµnh sau ®æi thµnh NHTW. Thø hai lµ c¸c NH kh«ng ®­îc phÐp ph¸t hµnh tiÒn, chØ lµm trung gian tÝn dông, trung gian thanh to¸n trong nÒn kinh tÕ ®­îc gäi lµ NH trung gian. §©y lµ mét m¾t xÝch cùc kú quan träng nèi gi÷a NHTW víi nÒn kinh tÕ, còng nh­ lµ cÇu nèi ®Ó nh÷ng ng­êi cã vèn vµ nh÷ng ng­êi cÇn vèn gÆp nhau. Thêi kú ®Çu khi míi thùc hiÖn sù ph©n ho¸ hÖ thèng NH, c¸c NH trung gian thùc hiÖn tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng cña nã nh­ nhËn tiÒn göi, cho vay vµ lµm c¸c dÞch vô thanh to¸n. Ban ®Çu, c¸c NH chñ yÕu nhËn tiÒn göi kh«ng kú h¹n, cã kú h¹n ng¾n vµ cho vay ng¾n h¹n. VÒ sau, nã thùc hiÖn c¶ cho vay trung h¹n, dµi h¹n b»ng nguån vèn trung h¹n, dµi h¹n do huy ®éng tiÒn göi trung h¹n, dµi h¹n vµ ph¸t hµnh tr¸i kho¸n. Ho¹t ®éng NH ngµy cµng ph¸t triÓn cïng víi sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ®ßi hái h×nh thµnh nªn nh÷ng NH, nh÷ng trung gian tµi chÝnh Hoµng ThÞ Lan H­¬ng- Líp 3021-Khoa KT-KT NH Trang 3 tailieuonthi Kho¸ luËn tèt nghiÖp Häc viÖn Ng©n Hµng chuyªn ho¹t ®éng trong mét lÜnh vùc nµo ®ã, ph©n chia NH trung gian thµnh c¸c NH ho¹t ®éng trong lÜnh vùc riªng: NHTM, NH ®Çu t­, NH ph¸t triÓn... §Æc tr­ng NH ®­îc thÓ hiÖn râ nhÊt th«ng qua c¸c chøc n¨ng sau: -Chøc n¨ng lµm thñ quü cho x· héi. -Chøc n¨ng trung gian thanh to¸n. -Chøc n¨ng lµm trung gian tÝn dông. -Chøc n¨ng “t¹o tiÒn”. NH lµm trung gian thanh to¸n khi nã thùc hiÖn thanh to¸n theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng nh­: trÝch tiÒn tõ tµi kho¶n tiÒn göi cña hä ®Ó thanh to¸n tiÒn hµng ho¸, dÞch vô hoÆc nhËp vµo tµi kho¶n tiÒn göi cña kh¸ch hµng, tiÒn thu b¸n hµng vµ c¸c kho¶n thu kh¸c theo lÖnh cña hä. NH thùc hiÖn chøc n¨ng trung gian thanh to¸n trªn c¬ së nã thùc hiÖn chøc n¨ng lµm thñ quü cho x· héi. ViÖc nhËn tiÒn göi vµ theo dâi c¸c kho¶n thu, chi trªn tµi kho¶n tiÒn göi cña kh¸ch hµng lµ tiÒn ®Ò ®Ó NH thùc hiÖn vai trß trung gian thanh to¸n. MÆt kh¸c, viÖc thanh to¸n trùc tiÕp b»ng tiÒn mÆt gi÷a c¸c chñ thÓ kinh tÕ cã nhiÒu h¹n chÕ nh­ rñi ro do ph¶i vËn chuyÓn tiÒn, chi phÝ thanh to¸n lín, ®Æc biÖt lµ víi kh¸ch hµng ë c¸ch xa nhau. Chøc n¨ng trung gian thanh to¸n cã ý nghÜa quan träng víi nÒn kinh tÕ. Tr­íc hÕt, thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt qua NH gãp phÇn tiÕt kiÖm chi phÝ l­u th«ng tiÒn mÆt vµ ®¶m b¶o thanh to¸n an toµn. Kh¶ n¨ng lùa chän h×nh thøc thanh to¸n thÝch hîp cho phÐp kh¸ch hµng thùc hiÖn thanh to¸n chÝnh x¸c hiÖu qu¶. §iÒu nµy gãp phÇn t¨ng nhanh tèc ®é l­u th«ng hµng ho¸, tèc ®é lu©n chuyÓn vèn vµ hiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi. MÆt kh¸c, viÖc cung øng mét dÞch vô thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt cã chÊt l­îng lµm t¨ng uy tÝn cho NH vµ do ®ã t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó thu hót nguån vèn tiÒn göi. Chu chuyÓn tiÒn tÖ hiÖn nay chñ yÕu th«ng qua hÖ thèng NHTM vµ do vËy, chØ khi chøc n¨ng trung gian thanh to¸n ®­îc hoµn thiÖn th× vai trß cña NHTM míi ®­îc n©ng cao h¬n víi t­ c¸ch lµ ng­êi thñ quü cho x· héi. 1.1.2 Kh¸i niÖm, sù cÇn thiÕt vµ ý nghÜa thanh to¸n gi÷a c¸c NHTM. Kh¸i niÖm: Thanh to¸n gi÷a c¸c NH lµ viÖc thanh to¸n vèn tiÒn tÖ gi÷a c¸c chi nh¸nh NH trong cïng hÖ thèng hoÆc gi÷a c¸c NH kh¸c hÖ thèng ph¸t sinh Hoµng ThÞ Lan H­¬ng- Líp 3021-Khoa KT-KT NH Trang 4 tailieuonthi Kho¸ luËn tèt nghiÖp Häc viÖn Ng©n Hµng trªn c¬ së ®¸p øng yªu cÇu thanh to¸n hµng ho¸, dÞch vô vµ ®iÒu chuyÓn cña c¸c ®¬n vÞ, tæ chøc kinh tÕ, c¸ nh©n vµ nghiÖp vô ®iÒu chuyÓn tiÒn cña chÝnh b¶n th©n NH. Sù cÇn thiÕt thanh to¸n gi÷a c¸c NH: Ho¹t ®éng kinh tÕ ngµy cµng ph¸t triÓn, theo ®ã lµ sù ph¸t triÓn cña thanh to¸n tiÒn tÖ trong n­íc vµ quèc tÕ. Mèi quan hÖ ngµy cµng ®a d¹ng, ®iÒu ®ã kh«ng chØ ®ßi hái sù gia t¨ng ho¹t ®éng cña hÖ thèng ng©n hµng nãi chung mµ cßn lµm cho ho¹t ®éng thanh to¸n vèn gi÷a c¸c NH ngµy cµng trë nªn cÇn thiÕt. §iÒu ®ã thÓ hiÖn nh­ sau: NÒn kinh tÕ ngµy cµng ph¸t triÓn th× viÖc trao ®æi hµng ho¸ dÞch vô kh«ng chØ bã hÑp ë mét ®Þa ph­¬ng mµ nã cßn më réng ra mäi miÒn ®Êt n­íc. HiÖn nay, nhiÒu hÖ thèng NHTM vµ c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c nhau cã m¹ng l­íi chi nh¸nh trong toµn quèc. Bªn c¹nh ®ã, kh¸ch hµng ®­îc quyÒn lùa chän NH ®Ó më tµi kho¶n cho m×nh. Do ®ã, thanh to¸n tiÒn hµng ho¸ dÞch vô gi÷a ng­êi mua vµ ng­êi b¸n qua hai NH kh¸c nhau lµ rÊt cÇn thiÕt. Nã gióp cho viÖc thanh to¸n c¸c kho¶n nî gi÷a c¸c t¸c nh©n trong nÒn kinh tÕ mét c¸ch dÔ dµng, nhanh chãng, ®em l¹i hiÖu qu¶ to lín cho kinh tÕ-x· héi. ViÖc cÊp chuyÓn vèn, kinh phÝ, chuyÓn tiÒn thùc hiÖn nghÜa vô ng©n s¸ch diÔn ra th­êng xuyªn, liªn tôc ®ßi hái ph¶i cã nghiÖp vô thanh to¸n gi÷a c¸c NH ®Ó ®¸p øng yªu cÇu cña viÖc chuyÓn vèn trong nÒn kinh tÕ. Ng©n hµng, tæ chøc tÝn dông kh«ng chØ lµ n¬i cung øng c¸c dÞch vô thanh to¸n mµ cßn lµ chñ thÓ tæ chøc tham gia vµo hÖ thèng thanh to¸n, thùc hiÖn viÖc thanh to¸n trong ph¹m vi néi bé cña chÝnh hÖ thèng c¸c NH nh­: ®iÒu chuyÓn vèn, cÊp vèn, chuyÓn nh­îng tµi s¶n, nép khÊu hao, chuyÓn l·i lç...®¶m b¶o cho viÖc qu¶n lý vµ sö dông vèn ®­îc khÐp kÝn trong toµn hÖ thèng NHTM. §Ó lµm tèt c¸c nghiÖp vô trªn, thanh to¸n gi÷a c¸c NH ra ®êi lµ mét tÊt yÕu. ý nghÜa: Thanh to¸n gi÷a c¸c NH lµ hµnh lang cho thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ph¸t triÓn. Thanh to¸n gi÷a c¸c NH gãp phÇn phôc vô s¶n xuÊt, l­u th«ng hµng ho¸ ph¸t triÓn, bëi nÕu tæ chøc tèt nghiÖp vô thanh to¸n gi÷a c¸c NH sÏ ®¶m b¶o cho thanh to¸n nhanh, chÝnh x¸c, an toµn. Tõ ®ã gióp cho c¸c doanh nghiÖp, c¸ nh©n thu håi vèn nhanh, ®Çy ®ñ ®Ó tiÕp tôc chu kú s¶n xuÊt kinh doanh tiÕp theo. Hoµng ThÞ Lan H­¬ng- Líp 3021-Khoa KT-KT NH Trang 5 tailieuonthi Kho¸ luËn tèt nghiÖp Häc viÖn Ng©n Hµng ThÓ hiÖn chøc n¨ng tËp trung vèn trong thanh to¸n cña NH trong nÒn kinh tÕ quèc d©n lµ NH ®· ph¸t huy ®­îc vai trß gi¸m ®èc ®èi víi nÒn kinh tÕ, n©ng cao uy tÝn, gãp phÇn t¨ng c­êng vai trß lµm trung gian thanh to¸n cho nÒn kinh tÕ. Thùc hiÖn thanh to¸n gi÷a c¸c NH gióp cho NH vµ c¸c TCTD thu hót ®­îc l­îng vèn tiÒn tÖ t¹m thêi nhµn rçi cña c¸c doanh nghiÖp, c¸c tÇng líp d©n c­ ®Ó cho vay phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ, t¨ng tr­ëng nguån vèn cho NH. Ngoµi ra, th«ng qua c¸c dÞch vô thanh to¸n, NH ®· tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ trong l­u th«ng, chi phÝ b¶o qu¶n, h¹n chÕ tham «, lîi dông, b¶o vÖ an toµn tµi s¶n...Trong qu¸ tr×nh thanh to¸n, ng­êi mua kh«ng ph¶i mang mét l­îng tiÒn mÆt rÊt lín ®Ó thanh to¸n cho ng­êi b¸n mµ thùc hiÖn thanh to¸n th«ng qua c¸c dÞch vô thanh to¸n qua NH. Thanh to¸n gi÷a c¸c NH kh«ng chØ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c NH tæ chøc qu¶n lý vèn vµ ®iÒu hoµ vèn cã hiÖu qu¶ trong c¶ n­íc mµ cßn t¹o ®iÒu kiÖn nèi liÒn c¸c c¬ së NH thµnh mét hÖ thèng chÆt chÏ vµ ®iÒu hoµ vèn trong néi bé hÖ thèng NH. §iÒu ®ã lµm t¨ng tèc ®é vßng quay vèn, t¨ng hiÖu qu¶ sö dông vèn, tr¸nh t×nh tr¹ng cã NH thõa vèn mµ vÉn ph¶i tr¶ l·i tiÒn göi cho kh¸ch hµng, trong khi ®ã l¹i cã NH thiÕu vèn phôc vô s¶n xuÊt kinh doanh, bá lì c¸c c¬ héi kinh doanh cã thÓ thu ®­îc nguån lîi lín. Th«ng qua ®iÒu chuyÓn vèn, NH thiÕu vèn vÉn gi÷ ®­îc kh¸ch hµng vµ tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh tr«i chÈy, chi nh¸nh thõa vèn vÉn cã thu nhËp tõ nguån vèn thõa do h­ëng l·i suÊt ®iÒu hoµ. 1.1.3 §iÒu kiÖn thanh to¸n gi÷a c¸c NH. Nh­ ta ®· biÕt, thanh to¸n gi÷a c¸c NH lµ viÖc thanh to¸n vèn tiÒn tÖ gi÷a c¸c chi nh¸nh NH trong cïng hÖ thèng hoÆc gi÷a c¸c NH kh¸c hÖ thèng ph¸t sinh trªn c¬ së ®¸p øng yªu cÇu thanh to¸n hµng ho¸, dÞch vô vµ ®iÒu chuyÓn cña c¸c ®¬n vÞ, tæ chøc kinh tÕ, c¸ nh©n vµ nghiÖp vô ®iÒu chuyÓn tiÒn cña chÝnh b¶n th©n NH. V× vËy, ®iÒu kiÖn thanh to¸n gi÷a c¸c NH lµ: §iÒu kiÖn ph¸p lý: Ph¶i x©y dùng ®­îc hÖ thèng ph¸p lý æn ®Þnh vµ tin cËy, thÓ lÖ vµ chÕ ®é ®ång bé, t¹o c¬ së v÷ng ch¾c ®Ó tæ chøc nghiÖp vô thanh to¸n. HÖ thèng ph¸p lý chÆt chÏ lµ c¬ së ®Ó gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp nÈy sinh vµ ng¨n ngõa c¸c sai ph¹m trong thanh to¸n. Hoµng ThÞ Lan H­¬ng- Líp 3021-Khoa KT-KT NH Trang 6 tailieuonthi Kho¸ luËn tèt nghiÖp Häc viÖn Ng©n Hµng Thùc hiÖn thanh to¸n qua tµi kho¶n tiÒn göi më t¹i ng©n hµng kh¸c ph¶i cã sù tho¶ thuËn b»ng v¨n b¶n cña hai ng©n hµng chñ qu¶n, ®ång thêi, ph¶i theo ®óng nguyªn t¾c më vµ sö dông tµi kho¶n. Thanh to¸n kÞp thêi, cËp nhËt chÝnh x¸c, an toµn tµi s¶n, kh«ng ®­îc chiÕm dông vèn lÉn nhau. §èi víi uû nhiÖm chi hé, thu hé ph¶i cã v¨n b¶n tho¶ thuËn vµ cam kÕt chÆt chÏ gi÷a hai ng©n hµng b¶o ®¶m sù tÝn nhiÖm trong thanh to¸n. §Þnh kú, hai bªn ph¶i ®èi chiÕu, thanh to¸n sßng ph¼ng víi nhau. §èi víi thanh to¸n bï trõ: C¸c NHTM, TCTD, Kho B¹c Nhµ N­íc muèn tham gia thanh to¸n bï trõ ph¶i cã ®¬n xin tham gia thanh to¸n bï trõ, ph¶i chÊp hµnh néi quy trong thanh to¸n nh­: giíi thiÖu ng­êi giao dÞch, mÉu ch÷ ký, chÊp hµnh giê truyÒn nhËn d÷ liÖu hay phiªn giao dÞch. §iÒu kiÖn vÒ tæ chøc vµ kü thuËt: Thanh to¸n gi÷a c¸c ng©n hµng ph¶i ®­îc tæ chøc mét c¸ch khoa häc, ¸p dông kü thuËt hiÖn ®¹i ®¶m b¶o thanh to¸n chÝnh x¸c, nhanh chãng, an toµn, chi phÝ thÊp; ph¶i cã trung t©m xö lý th«ng tin nhanh nhËy, th«ng suèt theo c¸c chuÈn mùc quy ®Þnh cña NHNN nh»m ®¸p øng ®­îc c¸c ph­¬ng thøc thanh to¸n gi÷a c¸c NH. Th«ng tin ph¶i ®­îc cËp nhËt vµ l­u tr÷, b¶o qu¶n cÈn träng, ®¶m b¶o tÝnh b¶o mËt cao. Ph¶i bè trÝ nh÷ng ng­êi cã tr¸ch nhiÖm cao, trung thùc vµ thµnh th¹o nghiÖp vô thanh to¸n gi÷a c¸c NH, ®Èy nhanh tèc ®é vµ sù an toµn trong thanh to¸n. §iÒu kiÖn vÒ vèn: C¸c NHTM thùc hiÖn thanh to¸n gi÷a c¸c NH ph¶i cã ®ñ kh¶ n¨ng c©n ®èi nguån vµ sö dông vèn, ph¶i chuÈn bÞ ®­îc ®ñ l­îng vèn ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh kho¶n, ®¸p øng nhu cÇu vÒ vèn trong thanh to¸n. Tr­êng hîp lµm mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n ph¶i chÞu ph¹t theo quy ®Þnh. C¸c NHTM khi thùc hiÖn thanh to¸n qua thanh to¸n bï trõ ph¶i lu«n duy tr× tån quü tiÒn mÆt vµ sè d­ trªn tµi kho¶n tiÒn göi cÇn thiÕt t¹i NHNN ®Ó ®¶m b¶o cho kh¶ n¨ng thanh to¸n, s½n sµng chi tr¶ cho kh¸ch hµng. Tr­êng hîp thiÕu vèn thanh to¸n th× vay Ng©n hµng chñ tr× hoÆc Ng©n hµng thµnh viªn. 1.1.4 C¸c nghiÖp vô thanh to¸n cña NH vµ sù ph¸t triÓn cña chóng. 1.1.4.1 C¸c h×nh thøc thanh to¸n (Means of payment). S¶n xuÊt hµng ho¸ cµng ph¸t triÓn th× c¸c ho¹t ®éng nghiÖp vô cña NH còng kh«ng ngõng më réng vµ ph¸t triÓn. C¸c nghiÖp vô nµy ngµy cµng ®­îc c¶i tiÕn phï hîp víi xu h­íng ph¸t triÓn chung vÒ khoa häc c«ng nghÖ trªn thÕ giíi, Hoµng ThÞ Lan H­¬ng- Líp 3021-Khoa KT-KT NH Trang 7 tailieuonthi Kho¸ luËn tèt nghiÖp Häc viÖn Ng©n Hµng trong ®ã lÜnh vùc thanh to¸n ®Æc biÖt quan träng víi ®iÒu kiÖn vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña mçi n­ãc. Nh×n chung, c¸c n­íc cã nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng th× h×nh thøc thanh to¸n qua NH phæ biÕn sau ®©y: H×nh thøc thanh to¸n sÐc: SÐc lµ lÖnh tr¶ tiÒn cña chñ tµi kho¶n ®­îc lËp trªn mÉu in s½n do NHNN quy ®Þnh ®Ó yªu cÇu ®¬n vÞ thanh to¸n trÝch mét sè tiÒn tõ tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n cña m×nh ®Ó tr¶ cho ng­êi thô h­ëng cã tªn trªn sÐc hoÆc ng­êi cÇm sÐc. SÐc lµ h×nh thøc thanh to¸n l©u ®êi, phæ biÕn nhÊt ë hÇu hÕt c¸c NH trªn thÕ giíi víi tiªu ®Ò: Cheque (tiÕng Anh), ChÐque (tiÕng Ph¸p) dÞch ra tiÕng ViÖt lµ “chi phiÕu”. SÐc bao gåm nhiÒu lo¹i kh¸c nhau: sÐc ký danh, sÐc v« danh, sÐc tiÒn mÆt, sÐc chuyÓn kho¶n, sÐc b¶o chi, sÐc ®Þnh møc, sÐc c¸ nh©n, sÐc du lÞch. §èi t­îng ¸p dông: SÐc th­êng ®­îc ¸p dông ®Ó thanh to¸n chi tr¶ c¸c kho¶n tiÒn hµng ho¸ dÞch vô, c«ng nî. Ph¹m vi ¸p dông: Bªn mua vµ bªn b¸n ph¶i më tµi kho¶n t¹i cïng mét NH hoÆc kh¸c NH cïng mét hÖ thèng. Tr­êng hîp bªn mua vµ bªn b¸n cã tµi kho¶n t¹i hai NH kh¸c hÖ thèng th× hai ®¬n vÞ thanh to¸n ®ã ph¶i tham gia thanh to¸n bï trõ giao nhËn chøng tõ trùc tiÕp. §iÒu kiÖn ®Ó sÐc ®­îc NH chÊp nhËn thanh to¸n: -Ng­êi ph¸t hµnh sÐc chØ ®­îc ghi sè tiÒn trªn sÐc trong ph¹m vi sè d­ tµi kho¶n tiÒn göi cña hä t¹i NH. NÕu ph¸t hµnh qu¸ sè d­ NH kh«ng chÊp nhËn thanh to¸n ®ång thêi, NH cßn ¸p dông ph¹t vi ph¹m hîp ®ång thanh to¸n vµ ph¹t chËm tr¶. -Tr­êng hîp cã nhiÒu tê sÐc nép vµo NH cïng mét lóc ®Ó ®ßi tiÒn tõ mét tµi kho¶n mµ sè d­ trªn tµi kho¶n ®ã kh«ng ®ñ ®Ó thanh to¸n toµn bé nh÷ng tê sÐc ®ã th× thø tù thanh to¸n ®­îc x¸c ®Þnh theo sè sÐc ®· ph¸t hµnh, c¸c sÐc cã sè thø tù nhá h¬n sÏ ®­îc thanh to¸n. -SÐc ph¶i ®¶m b¶o tÝnh hîp ph¸p hîp lÖ c¶ vÒ h×nh thøc vµ néi dung. SÐc chuyÓn kho¶n lµ lo¹i thanh to¸n do chñ tµi kho¶n ph¸t hµnh trùc tiÕp ®Ó tr¶ tiÒn cho ng­êi thô h­ëng trªn c¬ së sè d­ tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n cña m×nh t¹i NH. Lo¹i sÐc nµy rÊt tiÖn lîi cho bªn mua nh­ng kh«ng tiÖn lîi cho bªn Hoµng ThÞ Lan H­¬ng- Líp 3021-Khoa KT-KT NH Trang 8 tailieuonthi Kho¸ luËn tèt nghiÖp Häc viÖn Ng©n Hµng b¸n. Do ®ã, trong thanh to¸n truyÒn thèng, sÐc ®­îc ghi theo nguyªn t¾c ghi nî tr­íc ghi cã sau. Tr­êng hîp bªn b¸n yªu cÇu bªn mua cã sù x¸c nhËn cña ®¬n vÞ thanh to¸n trªn tê sÐc, khi nhËn ®­îc yªu cÇu, ®¬n vÞ thanh to¸n sÏ lµm thñ tôc b¶o chi trªn c¬ së sè tiÒn mµ ng­êi ph¸t hµnh ®· l­u ký. V× vËy, ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm thanh to¸n sÐc lµ NH hay ®¬n vÞ thanh to¸n b¶o chi sÐc. Cã thÓ thÊy, viÖc ¸p dông sÐc b¶o chi rÊt cã lîi cho ng­êi thô h­ëng. Ng­êi thô h­ëng ch¾c ch¾n sÏ nhËn ®­îc tiÒn, do ®ã, ng­êi thô h­ëng kh«ng bÞ mÊt vèn, kh«ng bÞ chiÕm dông vèn. Qu¸ tr×nh thanh to¸n ®­îc thùc hiÖn nhanh chãng v× NH b¶o chi sÐc hoÆc NH phôc vô ng­êi thô h­ëng ghi cã ngay cho ng­êi thô h­ëng. Ng­îc l¹i, khi ¸p dông thanh to¸n b»ng sÐc b¶o chi, ng­êi mua l¹i ph¶i lµm thñ tôc ruêm rµ ®Ó ®­îc b¶o chi sÐc, ph¶i l­u ký tiÒn trªn tµi kho¶n tiÒn göi b¶o chi sÐc vµ kh«ng ®­îc h­ëng l·i trªn sè tiÒn l­u ký ®ã. Nh×n chung, thanh to¸n sÐc lµ thÓ thøc ®¬n gi¶n, thuËn tiÖn ®­îc sö dông réng r·i ë nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi. C«ng ­íc SÐc quèc tÕ Gi¬-ne-v¬ n¨m 1931 ®· ®­îc mét sè n­íc th«ng qua cho ®Õn nay vÉn ®­îc xem lµ luËt ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ liªn quan ®Õn viÖc ph¸t hµnh vµ sö dông sÐc. Tuy nhiªn, trong thùc tÕ, sö dông sÐc kh«ng ph¶i tuyÖt ®èi an toµn, ®· cã xuÊt hiÖn sÐc gi¶. Do vËy, kü thuËt thanh to¸n sÐc kh«ng ngõng ®­îc hoµn thiÖn trªn mäi ph­¬ng diÖn. H×nh thøc thanh to¸n b»ng uû nhiÖm thu (UNT): UNT lµ chøng tõ ®ßi tiÒn do ng­êi b¸n lËp vµ uû nhiÖm cho NH phôc vô m×nh ®ßi tiÒn ng­êi mua hay ng­êi nhËn cung øng dÞch vô trªn c¬ së hµng ho¸ hay ®¬n vÞ ®· cung øng. Ng©n hµng phôc vô ng­êi b¸n kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc ng­êi mua cã thanh to¸n hay kh«ng. ChÝnh v× thÕ, ®èi víi nghiÖp vô nµy, NH ph¶i kÕt hîp nghiÖp vô b¶ng, ghi nhËp sæ theo dâi UNT göi ®i ®Ó theo dâi t×nh h×nh thanh to¸n, tr¶ tiÒn cña ng­êi mua nÕu ng­êi mua cã tµi kho¶n tiÒn göi t¹i NH kh¸c. §èi t­îng ¸p dông: UNT ®­îc sö dông ®Ó thanh to¸n tiÒn hµng ho¸ khi ng­êi b¸n cung cÊp cho ng­êi mua hoÆc tiÒn ®iÖn, tiÒn n­íc, tiÒn ®iÖn tho¹i, tiÒn nhµ ®Êt... §iÒu kiÖn ¸p dông: Hai bªn mua b¸n ph¶i thèng nhÊt víi nhau dïng h×nh thøc UNT víi nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ ghi trªn hîp ®ång, ®ång thêi, ph¶i th«ng Hoµng ThÞ Lan H­¬ng- Líp 3021-Khoa KT-KT NH Trang 9 tailieuonthi Kho¸ luËn tèt nghiÖp Häc viÖn Ng©n Hµng b¸o b»ng v¨n b¶n cho NH phôc vô bªn chi tr¶ biÕt ®Ó lµm c¨n cø thùc hiÖn thanh to¸n. Ph¹m vi ¸p dông: H×nh thøc thanh to¸n nµy ®­îc ¸p dông réng r·i trong quan hÖ thanh to¸n néi ®Þa vµ thanh to¸n quèc tÕ ®èi víi mäi ®èi t­îng kh¸ch hµng dï hä më tµi kho¶n t¹i bÊt cø ®¬n vÞ thanh to¸n nµo. ¸p dông uû nhiÖm thu rÊt cã lîi trong tr­êng hîp thu hé phÝ c¸c dÞch vô c«ng céng, gióp c¸c ®¬n vÞ cung øng dÞch vô c«ng céng gi¶m chi phÝ nh©n viªn ph¶i ®Õn tõng nhµ ®Ó thu tiÒn. Tuy nhiªn, nã vÉn cßn h¹n chÕ v× UNT do ng­êi b¸n lËp chøng tõ vµ lµ xuÊt ph¸t ®iÓm trong quy tr×nh thanh to¸n, mµ nguyªn t¾c h¹ch to¸n lµ ghi nî tr­íc cã sau. MÆc dï an toµn cho c¸c NH tham gia quy tr×nh thanh to¸n nh­ng quy tr×nh lu©n chuyÓn chøng tõ cßn vßng vÌo, tèc ®é thanh to¸n chËm. H×nh thøc thanh to¸n uû nhiÖm chi (UNC): UNC lµ lÖnh cña chñ tµi kho¶n ®­îc lËp theo mÉu in s½n cña NHNN uû quyÒn cho NH phôc vô m×nh trÝch mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh tõ tµi kho¶n tiÒn göi cña m×nh ®Ó tr¶ cho ng­êi thô h­ëng cã tµi kho¶n cïng NH hay kh¸c NH, trong cïng hÖ thèng hoÆc kh¸c hÖ thèng. §èi t­îng ¸p dông: UNC ®­îc dïng chñ yÕu lµ ®Ó thanh to¸n tiÒn hµng ho¸, c«ng nî dÞch vô theo ®ã ng­êi mua lµ ng­êi më ®Çu trong quy tr×nh thanh to¸n, thùc hiÖn ra lÖnh cho NH phôc vô m×nh trÝch tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n cña m×nh ®Ó chuyÓn tr¶ cho ng­êi b¸n. Ph¹m vi ¸p dông: UNC ®­îc sö dông réng r·i, ng­êi tr¶ tiÒn hoµn toµn cã thÓ sö dông UNC ®Ó tr¶ tiÒn cho ng­êi thô h­ëng cã tµi kho¶n cïng NH hoÆc kh¸c NH cïng hÖ thèng hay kh¸c hÖ thèng. ¦u ®iÓm cña uû nhiÖm chi lµ ®­îc sö dông réng r·i vÒ ph¹m vi ®Þa lý ®èi víi mäi ®èi t­îng kh¸ch hµng dï hä më tµi kho¶n t¹i bÊt cø ®¬n vÞ thanh to¸n nµo. UNC ®¶m b¶o quyÒn lîi cho bªn mua do bªn mua chØ chÊp nhËn thanh to¸n khi hä ®· nhËn ®­îc hµng ho¸, dÞch vô ®óng nh­ trong hîp ®· ký kÕt, ®ång thêi, b¶o vÖ quyÒn lîi cho NH do NH thùc hiÖn ghi nî tr­íc ghi cã sau. Ng­îc l¹i, UNC kh«ng b¶o ®¶m quyÒn lîi cho bªn b¸n. Bªn b¸n cã thÓ gÆp rñi ro do bªn mua kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng thanh to¸n hoÆc bªn mua cè t×nh kh«ng thanh to¸n. Do ®ã, ng­êi ta chØ ¸p dông h×nh thøc thanh to¸n nµy trong tr­êng Hoµng ThÞ Lan H­¬ng- Líp 3021-Khoa KT-KT NH Trang 10 tailieuonthi Kho¸ luËn tèt nghiÖp Häc viÖn Ng©n Hµng hîp bªn mua vµ bªn b¸n cã tÝn nhiÖm nhau hoÆc thanh to¸n cã gi¸ trÞ nhá hoÆc chñ yÕu lµ thanh to¸n phi mËu dÞch. Tuy nhiªn, UNC vÉn lµ h×nh thøc thanh to¸n ®­îc ­a chuéng nhÊt hiÖn nay v× ®¬n gi¶n, dÔ thùc hiÖn. MÆt kh¸c, NH chuyÓn tiÒn nhanh ®¶m b¶o yªu cÇu cña kh¸ch hµng. H×nh thøc thanh to¸n th­ tÝn dông: Th­ tÝn dông lµ lÖnh cña NH phôc vô bªn mua göi cho NH phôc vô bªn b¸n ®Ó tiÕn hµnh tr¶ tiÒn cho ng­êi b¸n vÒ gi¸ trÞ hµng ho¸ ®· cung øng trªn c¬ së ng­êi b¸n xuÊt tr×nh c¸c ho¸ ®¬n, chøng tõ hîp lÖ, hîp ph¸p phï hîp víi c¸c ®iÒu kiÖn, ph¹m vi thêi h¹n hiÖu lùc cña th­ tÝn dông. Ph¹m vi ¸p dông: Th­ tÝn dông ¸p dông gi÷a hai chi nh¸nh NH cïng hÖ thèng hoÆc trªn ®Þa bµn phôc vô ng­êi b¸n cã NH cïng hÖ thèng víi NH bªn mua cã tham gia thanh to¸n bï trõ. Nh­ thÕ, NH bªn mua (NH ph¸t hµnh) sÏ uû quyÒn cho NH cïng hÖ thèng víi m×nh vµ cïng ®Þa bµn víi NH bªn b¸n cã tham gia thanh to¸n bï trõ thùc hiÖn thanh to¸n hoÆc chiÕt khÊu bé chøng tõ hîp lÖ cña bªn b¸n b»ng ph­¬ng thøc thanh to¸n bï trõ. §èi t­îng ¸p dông: Th­ tÝn dông th­êng ®­îc sö dông ®Ó thanh to¸n tiÒn hµng ho¸, dÞch vô gi÷a hai bªn mua-b¸n ch­a hiÓu râ vÒ nhau, ch­a cã mèi quan hÖ th©n thiÕt vµ kh«ng tin t­ëng nhau. Bëi lÏ, thñ tôc thanh to¸n b»ng th­ tÝn dông rÊt r­êm rµ khã kh¨n ®èi víi c¶ bªn mua vµ bªn b¸n. Bªn mua ph¶i thùc hiÖn lµm thñ tôc më th­ tÝn dông vµ ®­îc NH phôc vô m×nh chÊp nhËn ph¸t hµnh th­ tÝn dông tr­íc khi nhËn ®­îc hµng ho¸ dÞch vô tõ ng­êi b¸n. Ng­îc l¹i, bªn b¸n muèn nhËn ®­îc thanh to¸n cña NH ph¸t hµnh hoÆc NH thanh to¸n. NH chiÕt khÊu th× ph¶i lËp ®­îc bé chøng tõ hoµn h¶o, phï hîp nh÷ng ®iÒu kiÖn ®· ghi trong th­ tÝn dông. Trong h×nh thøc nµy, th­ tÝn dông ®­îc coi lµ c¨n cø, c¬ së ®Ó hai bªn mua b¸n trao ®æi, thanh to¸n tiÒn hµng ho¸ dÞch vô cho nhau. Thanh to¸n b»ng th­ tÝn dông lµ h×nh thøc thanh to¸n h÷u hiÖu nhÊt cho c¶ bªn mua vµ bªn b¸n v× quyÒn lîi chÝnh ®¸ng cña c¶ hai bªn ®Òu ®­îc b¶o vÖ. Bªn mua chØ chÊp nhËn thanh to¸n khi nhËn ®­îc hµng ho¸ víi bé chøng tõ ®Çy ®ñ nh­ ®· tho¶ thuËn trong hîp ®ång cßn bªn b¸n ch¾c ch¾n sÏ nhËn ®­îc tiÒn khi giao nhËn bé chøng tõ ®Çy ®ñ cho NH phôc vô m×nh. Do an toµn vµ chuÈn x¸c cao nªn nã ®­îc sö dông phæ biÕn trong thanh to¸n quèc tÕ. Hoµng ThÞ Lan H­¬ng- Líp 3021-Khoa KT-KT NH Trang 11 tailieuonthi Kho¸ luËn tèt nghiÖp Häc viÖn Ng©n Hµng H×nh thøc thanh to¸n b»ng thÎ NH: ThÎ NH lµ mét ph­¬ng tiÖn thanh to¸n hiÖn ®¹i g¾n liÒn víi kü thuËt tin häc vµ øng dông tin häc trong ho¹t ®éng NH. Qua thÎ NH, ng­êi chñ thÎ cã thÓ sö dông ®Ó rót tiÒn tõ m¸y rót tiÒn tù ®éng ATM hoÆc thanh to¸n tiÒn hµng ho¸ dÞch vô t¹i c¬ së chÊp nhËn thanh to¸n thÎ. ThÎ thanh to¸n chØ ®­îc ¸p dông trong nÒn t¶ng c«ng nghÖ tin häc vµ viÔn th«ng ®­îc ¸p dông trong c«ng nghÖ thanh to¸n cña NH. ThÎ thanh to¸n do NH ph¸t hµnh vµ b¸n cho kh¸ch hµng cña m×nh ®Ó thanh to¸n chi tr¶ c¸c kho¶n vËt t­, hµng ho¸, dÞch vô, c¸c kho¶n thanh to¸n kh¸c vµ rót tiÒn t¹i c¸c ®¹i lý thanh to¸n hay t¹i c¸c quÇy rót tiÒn tù ®éng. Ph¹m vi ¸p dông thÎ NH rÊt réng r·i vµ kh«ng bÞ giíi h¹n vÒ kh«ng gian, thêi gian. NÕu kh¸ch hµng cã thÓ thanh to¸n, kh¸ch hµng cã thÓ sö dông (rót tiÒn, göi tiÒn, kiÓm tra sè d­ trªn tµi kho¶n, thanh to¸n chi tr¶ tiÒn hµng ho¸ dÞch vô....) bÊt cø n¬i nµo cã m¸y ATM hoÆc c¬ së chÊp nhËn thÎ. H¬n n÷a, thanh to¸n b»ng thÎ ®· tiÕt kiÖm chi phÝ, c«ng søc cho ng­êi mua, ng­êi b¸n, gi¶m l­îng tiÒn mÆt trong l­u th«ng vµ t¨ng chu chuyÓn vèn cho nÒn kinh tÕ. ChÝnh bëi tiÖn Ých nµy mµ thÎ NH rÊt ®­îc ­a chuéng ë c¸c n­íc trªn thÕ giíi. Tuy nhiªn, viÖc sö dông thanh to¸n b»ng thÎ NH còng bÞ giíi h¹n mét møc tèi ®a cho phÐp ®­îc thanh to¸n trong mét ngµy ®Ó ®¶m b¶o an toµn vµ kh¶ n¨ng chi tr¶ cho nguån thanh to¸n. Víi tr×nh ®é vµ tèc ®é ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt ngµy nay, trong t­¬ng lai, ch¾c ch¾n thÎ thanh to¸n ch­a ph¶i lµ c«ng cô thanh to¸n cuèi cïng. 1.1.4.2 C¸c ph­¬ng thøc thanh to¸n qua NH (Mode of payments). Tuú vµo tr×nh ®é ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ ng©n hµng còng nh­ ®Æc ®iÓm tæ chøc hÖ thèng NH, c¸c n­íc cã c¸c ph­¬ng thøc thanh to¸n qua NH kh¸c nhau. ë ViÖt Nam, tõ khi hÖ thèng NH ®­îc tæ chøc theo hÖ thèng hai cÊp, c¸c ph­¬ng thøc thanh to¸n vèn gi÷a c¸c NH bao gåm: Ph­¬ng thøc thanh to¸n liªn hµng: Thanh to¸n liªn hµng lµ quan hÖ thanh to¸n néi bé gi÷a c¸c ng©n hµng trong cïng hÖ thèng ph¸t sinh trªn c¬ së c¸c nghiÖp vô thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt gi÷a c¸c kh¸ch hµng cã më tµi kho¶n ë c¸c chi nh¸nh ng©n hµng kh¸c nhau Hoµng ThÞ Lan H­¬ng- Líp 3021-Khoa KT-KT NH Trang 12 tailieuonthi Kho¸ luËn tèt nghiÖp Häc viÖn Ng©n Hµng trong cïng hÖ thèng hoÆc c¸c nghiÖp vô chuyÓn tiÒn, ®iÒu hoµ vèn trong néi bé mét hÖ thèng. Thanh to¸n liªn hµng lµ mét bé phËn kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong c«ng t¸c thanh to¸n cña NH. Lµm tèt c«ng t¸c thanh to¸n liªn hµng sÏ cã vai trß rÊt quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ nãi chung vµ víi ngµnh NH nãi riªng. Cô thÓ : Thanh to¸n liªn hµng thóc ®Èy qu¸ tr×nh thanh to¸n nhanh chãng, chÝnh x¸c. Thay v× kh¸ch hµng ph¶i mang tiÒn mÆt tõ NH mua ®Õn thanh to¸n cho ng­êi b¸n hµng, kh¸ch hµng chØ cÇn uû nhiÖm cho NH phôc vô m×nh trÝch tµi kho¶n ®Ó thanh to¸n cho ng­êi b¸n th«ng qua NH phôc vô ng­êi b¸n. Thanh to¸n liªn hµng gãp phÇn n©ng cao tèc ®é lu©n chuyÓn vèn tiÒn tÖ phôc vô qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt më réng, do thêi gian thanh to¸n nhanh, rót ng¾n qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng ho¸ dÞch vô. Thanh to¸n liªn hµng t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc më réng vµ ph¸t triÓn thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt, gãp phÇn khuyÕn khÝch c¸ nh©n, tæ chøc më tµi kho¶n t¹i c¸c NH, æn ®Þnh vµ më réng kh¸ch hµng. Thanh to¸n liªn hµng gãp phÇn gi¶m chi phÝ l­u th«ng do kh«ng ph¶i vËn chuyÓn tiÒn mÆt tõ n¬i nµy ®Õn n¬i kh¸c ®Ó thanh to¸n, ®ång thêi, h¹n chÕ ®­îc mÊt m¸t tham « trong thanh to¸n. Tuy nhiªn, thanh to¸n liªn hµng chØ ¸p dông víi nh÷ng ng©n hµng trong cïng hÖ thèng. ViÖc xö lý chøng tõ vÉn mang tÝnh thñ c«ng, ph¸t hiÖn sai lÇm chËm, khã b¶o toµn, b¶o mËt th«ng tin, ®Æc biÖt lµ viÖc quyÕt to¸n cuèi n¨m rÊt vÊt v¶, c«ng viÖc qu¸ nhiÒu, sang n¨m sau c«ng viÖc n¨m tr­íc vÉn ch­a gi¶i quyÕt xong. Ph­¬ng thøc thanh to¸n bï trõ: Thanh to¸n bï trõ lµ mét ph­¬ng thøc thanh to¸n gi÷a c¸c NH kh¸c hÖ thèng trªn cïng mét ®Þa bµn do NHNN chñ tr×. Th«ng qua nghiÖp vô nµy, c¸c NH thùc hiÖn thu hé chi hé cho NH kh¸c vµ sÏ thanh to¸n quyÕt to¸n ngay trong ngµy khi quyÕt to¸n bï trõ. Thanh to¸n bï trõ thùc hiÖn theo quyÕt ®Þnh 181/NH-Q§ ngµy 10/10/1991 vÒ “Quy t¾c tæ chøc vµ kü thuËt nghiÖp vô thanh to¸n bï trõ gi÷a c¸c NH” vµ C«ng v¨n 637/Kinh tÕ ngµy 28/10/1991 vÒ h­íng dÉn thùc hiÖn quyÕt ®Þnh 181/NH-QD. Hoµng ThÞ Lan H­¬ng- Líp 3021-Khoa KT-KT NH Trang 13 tailieuonthi Kho¸ luËn tèt nghiÖp Häc viÖn Ng©n Hµng §Ó ®­îc tham gia thanh to¸n bï trõ, c¸c thµnh viªn ph¶i tu©n thñ ®Çy ®ñ c¸c quy ®Þnh do NH chñ tr× quy ®Þnh, ph¶i më tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n bï trõ t¹i NH chñ tr×. C¸n bé ®i giao dÞch thanh to¸n bï trõ ph¶i cã ®ñ n¨ng lùc, tr×nh ®é vµ ®¶m b¶o ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn giao dÞch, ph¶i ®¨ng ký mÉu ch÷ ký t¹i NH thµnh viªn kh¸c vµ t¹i NH chñ tr×. NÕu ®Ó xÈy ra sai sãt, tæn thÊt th× thµnh viªn ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm theo quy ®Þnh. VÒ thanh to¸n sè chªnh lÖch trong thanh to¸n bï trõ: Ph¶i trÝch TK tiÒn göi ®Ó thanh to¸n, nÕu kh«ng ®ñ th× ph¶i nép tiÒn mÆt hoÆc ng©n phiÕu thanh to¸n, còng cã thÓ vay NH chñ tr× ®Ó thanh to¸n, tr­êng hîp NH chñ tr× kh«ng cho vay th× ph¶i ph¹t chËm tr¶. Chøng tõ sö dông trong thanh to¸n bï trõ bao gåm c¸c chøng tõ thanh to¸n gèc, c¸c b¶ng kª mÉu sè 12,14,15,16 ®­îc giao nhËn trùc tiÕp t¹i phiªn thanh to¸n bï trõ. C¸c chøng tõ ch­a thuéc ph¹m vi thanh to¸n bï trõ nh­ uû nhiÖm thu, th­ tÝn dông, sÐc...th× chuyÓn sang NH thanh to¸n ®Ó thùc hiÖn ghi nî tr­íc. TK sö dông: NÕu lµ NH chñ tr× th× sö dông TK 5011. Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó h¹ch to¸n kÕt qu¶ thanh to¸n bï trõ cña NH chñ tr× víi NH thµnh viªn tham gia thanh to¸n bï trõ vµ sau khi thanh to¸n bï trõ xong th× hÕt sè d­. NÕu lµ NH thµnh viªn th× sö dông TK 5012. Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó h¹ch to¸n kÕt qu¶ thanh to¸n bï trõ víi c¸c NH kh¸c vµ sau khi thanh to¸n bï trõ xong còng ph¶i hÕt sè d­. Ph­¬ng thøc thanh to¸n qua tµi kho¶n tiÒn göi t¹i NHNN: Ph­¬ng thøc thanh to¸n qua tµi kho¶n tiÒn göi t¹i NHNN lµ ph­¬ng thøc thanh to¸n gi÷a c¸c NH kh¸c hÖ thèng kh¸c ®Þa bµn, ®Òu më tµi kho¶n t¹i NHNN. §Ó ¸p dông ph­¬ng thøc thanh to¸n nµy ph¶i cã c¸c ®iÒu kiÖn sau: -Hai NH ph¶i më tµi kho¶n t¹i mét hay hai chi nh¸nh NHNN vµ lµm ®Çy ®ñ c¸c thñ tôc vÒ më tµi kho¶n tiÒn göi theo quy ®Þnh. -Tµi kho¶n tiÒn göi cña c¸c NH ph¶i th­êng xuyªn cã sè d­ ®Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n kÞp thêi. -DÊu vµ ch÷ ký trªn chøng tõ vµ b¶ng kª chøng tõ thanh to¸n qua NHNN ph¶i ®óng víi mÉu dÊu, ch÷ ký ®· ®¨ng ký. Hoµng ThÞ Lan H­¬ng- Líp 3021-Khoa KT-KT NH Trang 14 tailieuonthi Kho¸ luËn tèt nghiÖp Häc viÖn Ng©n Hµng -ViÖc thanh to¸n ph¶i kÞp thêi, ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c. NÕu NH nµo ®Ó chËm trÔ th× NH ®ã sÏ bÞ ph¹t. Thanh to¸n qua më tµi kho¶n tiÒn göi t¹i NHNN ®¸p øng nhu cÇu thanh to¸n ®èi víi c¸c kh¸ch hµng më tµi kho¶n tiÒn göi t¹i c¸c NH kh¸c hÖ thèng kh¸c ®Þa bµn, thóc ®Èy qu¸ tr×nh trao ®æi vµ s¶n xuÊt hµng ho¸. Tuy nhiªn, ph­¬ng thøc nµy Ýt ®­îc ¸p dông do tèc ®é thanh to¸n chËm. Ph­¬ng thøc thanh to¸n qua tµi kho¶n tiÒn göi ë NH kh¸c: Khi c¸c NHTM kh«ng cïng hÖ thèng, kh«ng cïng ®Þa ph­¬ng cã tÇn suÊt thanh to¸n trùc tiÕp víi nhau cao, nÕu thanh to¸n tõng lÇn qua tµi kho¶n tiÒn göi t¹i NHNN th× tèc ®é chËm. §Ó kh¾c phôc nh­îc ®iÓm nµy, NHNN cho phÐp c¸c NHTM më tµi kho¶n t¹i nhau ®Ó thanh to¸n trùc tiÕp. §Þnh kú, c¸c NHTM thanh quyÕt to¸n víi nhau th«ng qua tµi kho¶n tiÒn göi t¹i NHNN. Theo ph­¬ng thøc nµy, c¸c NHTM cã thÓ ®Òu më tµi kho¶n tiÒn göi ë NH kh¸c ®Ó uû quyÒn thu hé cho kh¸ch hµng. ViÖc thu hé, chi hé chØ tiÕn hµnh trong ph¹m vi nh÷ng kho¶n thanh to¸n ®· tho¶ thuËn vµ quy ®Þnh trong hîp ®ång uû th¸c thanh to¸n gi÷a c¸c NH. Mçi khi ph¸t sinh c¸c kho¶n thanh to¸n thu hé chi hé, NH míi ph¸t sinh ph¶i göi c¸c chøng tõ thanh to¸n cho NH cã quan hÖ h¹ch to¸n sæ s¸ch. §Þnh kú thanh to¸n, c¸c NH ph¶i ®èi chiÕu sè liÖu víi nhau, quyÕt to¸n sè tiÒn ®· thu hé, chi hé vµ thanh to¸n víi nhau sè chªnh lÖch ph¶i thu, ph¶i tr¶. Ph­¬ng thøc thanh to¸n më tµi kho¶n t¹i nhau ®· lµm gia t¨ng tèc ®é thanh to¸n, h¹n chÕ ®­îc nh÷ng nh­îc ®iÓm ®· ph©n tÝch ë trªn. Tuy nhiªn, viÖc më tµi kho¶n t¹i nhau lµm c¬ së cho viÖc thanh to¸n cho nhau ®· g©y ®äng vèn cho c¸c NHTM. Ph­¬ng thøc thanh to¸n uû nhiÖm thu hé, chi hé gi÷a c¸c NHTM: §Ó kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ cña ph­¬ng thøc më tµi kho¶n t¹i nhau, NHNN cho phÐp c¸c NHTM cã thÓ ký hîp ®ång thanh to¸n song biªn trªn c¬ së sù tÝn nhiÖm gi÷a hai NHTM vµ hîp ®ång thanh to¸n cã quy ®Þnh râ néi dung thanh to¸n, sè tiÒn tèi ®a cho mét mãn thanh to¸n, tæng sè tiÒn thanh to¸n, kú h¹n thanh quyÕt to¸n qua tµi kho¶n tiÒn göi t¹i NHNN. Hoµng ThÞ Lan H­¬ng- Líp 3021-Khoa KT-KT NH Trang 15 tailieuonthi Kho¸ luËn tèt nghiÖp Häc viÖn Ng©n Hµng 1.2 HÖ thèng thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö cña Ng©n Hµng C«ng Th­¬ng ViÖt Nam. 1.2.1 Qóa tr×nh ph¸t triÓn cña thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö. Thanh to¸n liªn hµng thñ c«ng: Trong thêi kú bao cÊp, ho¹t ®éng thanh to¸n gi÷a c¸c NH kh¸c ®Þa bµn b»ng thñ c«ng víi mét ph­¬ng thøc truyÒn thèng duy nhÊt lµ thanh to¸n liªn hµng b»ng th­, b»ng ®iÖn qua ®­êng b­u ®iÖn. Thêi gian cho mét mãn thanh to¸n th«ng th­êng ph¶i tõ 3-5 ngµy vµ thËm chÝ lµ hµng tuÇn cho nh÷ng mãn ®i tØnh xa. Do viÖc thanh to¸n chËm, l­îng vèn n»m trong thanh to¸n chiÕm kh¸ lín kh«ng ®¸p øng c«ng viÖc kinh doanh cña kh¸ch hµng nªn ®· t¹o ra t©m lý kh«ng muèn thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt qua NH mµ chØ muèn dïng ph­¬ng tiÖn trùc tiÕp b»ng tiÒn mÆt. V× vËy ®· g©y ra ¸p lùc rÊt lín vÒ tiÒn mÆt, t¹o sù khan hiÕm gi¶ t¹o, ®· xuÊt hiÖn tû lÖ % gi÷a thanh to¸n b»ng chuyÓn kho¶n vµ tiÒn mÆt. §©y còng lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n gãp phÇn lµm t¨ng tèc ®é l¹m ph¸t vµo nh÷ng n¨m 1988, 1989 cã thêi kú lªn ®Õn 3 con sè. NHNN ®· ph¶i dïng “liÖu ph¸p sèc” t¨ng l·i suÊt lªn rÊt cao, cã thêi kú lªn ®Õn 12%/ th¸ng. Thanh to¸n liªn hµng qua m¹ng: Tõ n¨m 1989, hÖ thèng NH ®· b¾t ®Çu øng dông c«ng nghÖ th«ng tin (CNTT) vµo c¸c ho¹t ®éng nghiÖp vô, ®i ®Çu lµ hÖ thèng NHNN, ®Æc biÖt tõ n¨m 1993 ®· øng dông c«ng nghÖ th«ng tin vµo lÜnh vùc thanh to¸n. Thêi kú nµy, c¸c NH ®· tõng b­íc thÝch nghi víi c¬ chÕ míi, chñ ®éng trong viÖc ®Çu t­ c¬ së vËt chÊt cho ho¹t ®éng thanh to¸n cña m×nh ®Ó phôc vô kh¸ch hµng ngµy cµng tèt h¬n, chuyÓn tõ h×nh thøc thanh to¸n liªn hµng b»ng th­ qua b­u ®iÖn sang thanh to¸n liªn hµng qua m¹ng vi tÝnh, chuyÓn viÖc giÊy b¸o liªn hµng b»ng tay theo mÉu in s½n cña NHTW sang lËp trªn m¸y vi tÝnh, viÖc ®èi chiÕu còng ®­îc thùc hiÖn qua m¹ng vi tÝnh. ¸p dông h×nh thøc nµy tèc ®é thanh to¸n t¨ng râ rÖt, thêi gian cña mét mãn thanh to¸n chØ cßn tõ mét ®Õn hai ngµy, gi¶m ®­îc l­îng vèn n»m trong thanh to¸n, ®­îc kh¸ch hµng ®¸nh gi¸ cao, tõng b­íc xo¸ bá kho¶ng c¸ch cña c¸c DN vµ x· héi ®èi víi NH. Thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö: Hoµng ThÞ Lan H­¬ng- Líp 3021-Khoa KT-KT NH Trang 16 tailieuonthi Kho¸ luËn tèt nghiÖp Häc viÖn Ng©n Hµng 1.2.2 Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm vµ mét sè quy ®Þnh chung: Kh¸i niÖm: Thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö lµ toµn bé qu¸ tr×nh xö lý mét kho¶n chuyÓn tiÒn qua m¹ng m¸y vi tÝnh kÓ tõ khi nhËn ®­îc mét lÖnh chuyÓn tiÒn cña ng­êi ph¸t lÖnh ®Õn khi hoµn tÊt viÖc thanh to¸n cho ng­êi thô h­ëng (®èi víi chuyÓn tiÒn Cã) hoÆc thu nî tõ ng­êi nhËn lÖnh (®èi víi chuyÓn tiÒn Nî). §Æc ®iÓm: -Quy tr×nh thanh to¸n ®iÖn tö thay thÕ quy tr×nh thanh to¸n liªn hµng qua m¸y vi tÝnh hiÖn hµnh lµ quy tr×nh h¹ch to¸n qu¶n lý ®iÒu hµnh vèn tËp trung trong hÖ thèng NHCT ViÖt Nam. -Thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö ®­îc thùc hiÖn trong m«i tr­êng ph¸p lý vµ chuÈn ho¸ cao. -C¸c c«ng ®o¹n trong thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö chñ yÕu ®­îc tù ®éng ho¸. Qu¸ tr×nh thanh to¸n chuyÓn tiÒn, tra so¸t, tr¶ lêi tra so¸t, chÊp nhËn, tr¶ lêi chÊp nhËn ®­îc ch­¬ng tr×nh xö lý tù ®éng nªn ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c cao ®é. -PhÇn tÝnh ký hiÖu mËt ®­îc cµi ®Æt mét ch­¬ng tr×nh riªng ®ßi hái tÝnh b¶o mËt hÕt søc nghiªm ngÆt. H¬n n÷a, hai lÇn m· kho¸ b¶o mËt cña hai bé phËn chøc n¨ng kÕ to¸n vµ tin häc gióp cho qu¸ tr×nh thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö ®¹t ®é an toµn tµi s¶n rÊt cao. Mét sè quy ®Þnh chung: -Ph¹m vi chuyÓn tiÒn ®iÖn tö gåm c¸c chuyÓn tiÒn cã vµ chuyÓn tiÒn nî b»ng VN§ hoÆc b»ng ngo¹i tÖ gi÷a c¸c NH cïng hÖ thèng. C¸c ho¹t ®éng thanh to¸n bï trõ tù ®éng, thanh to¸n víi c¸c TCTD kh¸c, ATM, POS, SWIFT kh«ng thuéc ph¹m vi quy chÕ nµy (chØ t¹o c¸c giao diÖn cÇn thiÕt tõ TTTT ra c¸c hÖ thèng kh¸c). -§èi t­îng ¸p dông ®èi víi tÊt c¶ c¸c CNNH cïng hÖ thèng cã ®ñ ®iÒu kiÖn kü thuËt, n¾m v÷ng quy tr×nh nghiÖp vô chuyÓn tiÒn ®iÖn tö, ®­îc Tæng Gi¸m ®èc NHCT VN cho phÐp tham gia b»ng v¨n b¶n. -Mäi kh¸ch hµng giao dÞch víi NHCT VN ®Òu ®­îc tham gia hÖ thèng thanh to¸n ®iÖn tö theo quy chÕ thanh to¸n qua NH ban hµnh theo quyÕt ®Þnh sè 22/Q§-NH1 cña Thèng ®èc NHNN vµ c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn cña Tæng Gi¸m ®èc NHCT VN. Hoµng ThÞ Lan H­¬ng- Líp 3021-Khoa KT-KT NH Trang 17 tailieuonthi Kho¸ luËn tèt nghiÖp Häc viÖn Ng©n Hµng -C¸c nghiÖp vô ph¸t sinh trong thanh to¸n ®iÖn tö ®­îc hoµn tÊt trong mét ngµy lµm viÖc. Tr­êng hîp kh¸ch hµng yªu cÇu chi nh¸nh NHCT phôc vô chuyÓn nhanh vµ hoµn tÊt trong thêi gian 1-3 h, kh¸ch hµng kh«ng ph¶i chÞu thªm phÝ. -Mäi kho¶n thanh to¸n ®iÖn tö g¾n liÒn víi nghiÖp vô thanh to¸n vµ qu¶n lý vèn cña cña NHCT ViÖt Nam ®èi víi tõng chi nh¸nh. -Trung t©m thanh to¸n chÞu tr¸ch nhiÖm tæ chøc quy tr×nh nghiÖp vô thanh to¸n, thùc hiÖn viÖc nhËn, h¹ch to¸n vµ chuyÓn th«ng tin tõ NH khëi t¹o ®Õn NH nhËn, ®¶m b¶o theo dâi chÆt chÏ, h¹ch to¸n ®Çy ®ñ c¸c nghiÖp vô thanh to¸n vµ h¹n møc vèn, ®ång thêi, theo dâi tÝnh l·i ®iÒu hoµ vèn cho c¸c chi nh¸nh tØnh, thµnh phè ngµy 20 hµng th¸ng. -Trung t©m thanh to¸n c¨n cø vµo quy tr×nh nghiÖp vô trong quy chÕ nµy thiÕt kÕ vµ x©y dùng ch­¬ng tr×nh øng dông, tæ chøc hÖ thèng ®¶m b¶o kü thuËt ®¸p øng ®Çy ®ñ c¸c yªu cÇu nghiÖp vô vµ thùc hiÖn thèng nhÊt trong toµn hÖ thèng ®¶m b¶o nhanh chãng, chÝnh x¸c, an toµn. -C¸c Tr­ëng phßng kÕ to¸n chi nh¸nh NHCT chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc Gi¸m ®èc vÒ viÖc kiÓm so¸t tÝnh hîp ph¸p hîp lÖ cña chøng tõ thanh to¸n, vÒ c¸c quyÕt ®Þnh chuyÓn tiÒn ®i ®Õn còng nh­ h¹ch to¸n vµo c¸c tµi kho¶n thÝch hîp. -Trung t©m ®iÖn to¸n NHCT ViÖt Nam chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc ®¶m b¶o kü thuËt cña c¸c th«ng tin trªn ®­êng truyÒn tõ trung t©m thanh to¸n ®Õn c¸c chi nh¸nh NHCT. -C¨n cø c¸c chøc n¨ng nhiÖm vô ®­îc giao, c¸c c¸ nh©n tham gia quy tr×nh thanh to¸n chÊp hµnh nghiªm tóc c¸c quy ®Þnh vµ thùc hiÖn tèt nhiÖm vô sÏ ®­îc khen th­ëng; c¸ nh©n nµo vi ph¹m chÕ ®é, tuú theo møc ®é hËu qu¶ sÏ ph¶i båi th­êng vËt chÊt hoÆc kû luËt hµnh chÝnh thÝch ®¸ng. 1.2.3 Tµi kho¶n vµ chøng tõ ®­îc sö dông trong thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö. 1.2.3.1 C¸c Tµi kho¶n ®­îc sö dông. C¸c tµi kho¶n sö dông ®Ó ph¶n ¸nh mèi quan hÖ thanh to¸n vµ qu¶n lý vèn gi÷a TTTT víi chi nh¸nh cÊp 1 bao gåm: TK §iÒu chuyÓn vèn (§CV) trong kÕ ho¹ch. TK §iÒu chuyÓn vèn ngoµi kÕ ho¹ch. Hoµng ThÞ Lan H­¬ng- Líp 3021-Khoa KT-KT NH Trang 18 tailieuonthi Kho¸ luËn tèt nghiÖp Häc viÖn Ng©n Hµng TK §iÒu chuyÓn vèn khoanh nî. TK §iÒu chuyÓn vèn ký quü. TK §iÒu chuyÓn vèn qu¸ h¹n. TK §iÒu chuyÓn vèn chê thanh to¸n. TK §iÒu chuyÓn chê vèn. TK §iÒu chuyÓn vèn thanh to¸n kh¸c hÖ thèng. TK §iÒu chuyÓn vèn cho vay tµi trî xuÊt khÈu. TK §iÒu chuyÓn vèn cho vay b·o lôt. TK §iÒu chuyÓn vèn cho vay tõ quü tÝn dông ®µo t¹o. TK §iÒu chuyÓn vèn cho vay dù ¸n cña NH T¸i thiÕt ®øc(KFW). TK §iÒu chuyÓn vèn cho vay dù ¸n cña NH C©n §èi §øc (DAT). TK §iÒu chuyÓn vèn cho vay dù ¸n võa vµ nhá. TK §iÒu chuyÓn vèn dù phßng rñi ro. TK §iÒu chuyÓn vèn cè ®Þnh. TK §iÒu chuyÓn vèn kh¸c. 1.2.3.2 Chøng tõ sö dông trong chuyÓn tiÒn ®iÖn tö. Chøng tõ ghi sæ kÕ to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö lµ lÖnh chuyÓn tiÒn (b»ng giÊy hoÆc d­íi d¹ng ®iÖn tö). Chøng tõ gèc dïng lµm c¬ së ®Ó lËp lÖnh chuyÓn tiÒn lµ c¸c chøng tõ thanh to¸n theo chÕ ®é hiÖn hµnh (UNC, UNT...). LÖnh chuyÓn tiÒn d­íi d¹ng chøng tõ giÊy ph¶i lËp theo ®óng mÉu vµ ®ñ sè liªn do NHNN quy ®Þnh vµ ph¶i ®¶m b¶o tÝnh hîp lÖ hîp ph¸p cña chøng tõ theo quy ®Þnh t¹i chÕ ®é chøng tõ kÕ to¸n NH, TCTD ban hµnh kÌm theo quyÕt ®Þnh sè 312/Q§ ngµy 04/12/1996 cña Thèng ®èc NHNN VN. LÖnh chuyÓn tiÒn d­íi d¹ng ®iÖn tö ph¶i ®¸p øng c¸c chuÈn d÷ liÖu do NHNN quy ®Þnh t¹i quy chÕ vÒ lËp, sö dông, kiÓm so¸t, xö lý b¶o qu¶n vµ l­u tr÷ chøng tõ ®iÖn tö cña c¸c NH, TCTD ban hµnh theo Q§308/ Q§-NH2 ngµy 16/09/1997 cña Thèng ®èc NHNN. ViÖc chuyÓn ho¸ chøng tõ ®iÖn tö thµnh chøng tõ giÊy hoÆc ng­îc l¹i ®Ó phôc vô yªu cÇu thanh to¸n vµ h¹ch to¸n ph¶i ®¶m b¶o khíp ®óng gi÷a chøng tõ lµm c¨n cø ®Ó chuyÓn ho¸ vµ chøng tõ ®­îc chuyÓn ho¸ ®óng mÉu quy ®Þnh vµ ®¶m b¶o tÝnh hîp ph¸p cña chøng tõ. Hoµng ThÞ Lan H­¬ng- Líp 3021-Khoa KT-KT NH Trang 19 tailieuonthi Kho¸ luËn tèt nghiÖp Häc viÖn Ng©n Hµng 1.2.4 Quy tr×nh nghiÖp vô chuyÓn tiÒn ®iÖn tö cña NHCT VN. (®èi chiÕu) NHCT VN ............... TTTT (Sè hiÖu 999) (®èi chiÕu) CN NHCT A (NHPL) CN NHCT B (NHNL) Kh¸ch hµng A Kh¸ch hµng B *Quy tr×nh nghiÖp vô t¹i NH ph¸t lÖnh (NHPL). Ng©n hµng khëi t¹o nhËn chøng tõ tõ kh¸ch hµng, kiÓm tra, kiÓm so¸t råi tiÕn hµnh chuyÓn ho¸ chøng tõ giÊy thµnh chøng tõ ®iÖn tö vµ chuyÓn cho kiÓm so¸t viªn ®Æt ký hiÖu mËt tr­íc khi chuyÓn ®i thanh to¸n. Sau khi tÝnh KHM, bót to¸n h¹ch to¸n ®­îc tù ®éng göi vÒ TTTT/ Chi nh¸nh ®Ó ®èi chiÕu. *T¹i Ng©n hµng nhËn lÖnh ®Õn: Bé phËn thanh to¸n ®iÖn tö ph¶i bè trÝ c¸n bé chuyªn tr¸ch trùc ®¶m b¶o tÝnh liªn tôc khi nhËn chuyÓn tiÒn §Õn, th«ng b¸o kÞp thêi cho KSV ®Ó kiÓm tra hoÆc gi¶i m· ký hiÖu mËt (KHM) ®ång thêi, h¹ch to¸n vµo TK Ng­êi nhËn lÖnh (nÕu ®ñ ®iÒu kiÖn thanh to¸n) hoÆc TK chê thanh to¸n (nÕu kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn thanh to¸n) ®Ó xö lý theo quy tr×nh xö lý sai sãt. LÖnh thanh to¸n ®­îc tù ®éng h¹ch to¸n vµ ®­îc tù ®éng göi vÒ TTTT/ Chi nh¸nh ®Ó ®èi chiÕu. Sau khi nhËn ®­îc kÕt qu¶ khíp ®óng víi TTTT, kÕ to¸n CT§T in phôc håi LÖnh thanh to¸n thµnh chøng tõ giÊy, 02 liªn, 01 liªn dïng b¸o Nî hoÆc b¸o Cã kh¸ch hµng, 01 liªn l­u nhËt ký chøng tõ. C¸c LÖnh thanh to¸n in ra ph¶i ®Çy ®ñ ch÷ ký theo quy ®Þnh. Hoµng ThÞ Lan H­¬ng- Líp 3021-Khoa KT-KT NH Trang 20