BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO
TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ TP.HCM
Voõ Vaên Thæ
LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ KINH TEÁ
TP. HOÁ CHÍ MINH - NAÊM 2001
MUÏC LUÏC
Trang
PHAÀN MÔÛ ÑAÀU.
CHÖÔNG I:
THÖÏC TRAÏNG SAÛN XUAÁT KINH DOANH ÑÖÔØNG CUÛA THEÁ GIÔÙI.
1.1 Tình hình saûn xuaát vaø tieâu thuï ñöôøng theá giôùi ……………………
1
1.2 Tình hình phaùt trieån mía ñöôøng Asean …………………………………………
3
1.3 Tình hình phaùt trieån cuûa ngaønh mía ñöôøng Vieät Nam ……………
4
1.4 Quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa toång coâng ty mía ñöôøng II..9
CHÖÔNG II:
THÖÏC TRAÏNG CAÏNH TRANH CUÛA TOÅNG COÂNG TY MÍA ÑÖÔØNG II
2.1 Caùc ñieàu kieän aûnh höôûng ñeán söï phaùt trieån cuûa ngaønh ..……..
12
2.2 Thöïc traïng hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa toång coâng ty ..
14
2.2.1 Tình hình cung öùng nguyeân lieäu cho nhaø maùy cheá bieán…
15
2.2.2 Coâng ngheä-maùy moùc thieát bò…………………………………….
17
2.2.3 Cô caáu toå chöùc - boä maùy quaûn lyù…………………………….
17
2.2.4 Voán ñaàu tö……………………………………………………………………….
18
2.2.5 Nguoàn nhaân löïc……………………….…………………………………….
19
2.2.6 Naêng löïc saûn xuaát saûn phaåm………………..………………….
19
2.2.7 Coâng taùc marketing vaø R&D…………………………………...
20
2.2.8 Heä thoáng thoâng tin………………………….…………………………….
20
2.2.9 Saûn phaåm - Thò tröôøng……………………….………………………..
20
2.2.10 Keát quaû hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh………………
21
2.3 Thöïc traïng caïnh tranh cuûa toång coâng ty mía ñöôøng II…..…..
22
2.3.1 Caùc ñoái thuû caïnh tranh……………………………………………….
22
2.3.2 Khaùch haøng………………………………………..……………………………
25
2.3.3 Nhaø cung caáp………………………………….……………………………….
25
2.3.4 Ñoái thuû tieàm aån…………………………..………………………………..
26
2.3.5 Saûn phaåm thay theá………………………….…………………………….
27
2.4 Ñaùnh giaù naêng löïc caïnh tranh ………………………..………………….
27
2.4.1 Nguyeân lieäu cung caáp cho nhaø maùy……………….…………..
27
2.4.2 Thò tröôøng……………………………………………………………………………..
28
2.4.3 Caïnh tranh giöõa caùc doanh nghieäp……………………….…….
28
2.4.4 Coâng taùc marketing……………………………….………………………….
29
2.4.5 Thieát bò coâng ngheä………………………………….……………………...
30
2.4.6 Toå chöùc quaûn lyù………………………………………..………………………
30
2
CHÖÔNG III:
MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC CAÏNH TRANH CUÛA TOÅNG
COÂNG TY MÍA ÑÖÔØNG II TÖØ NAY ÑEÁN NAÊM 2010.
3.1 Cô sôû cuûa caùc giaûi phaùp………………………………………
32
3.1.1 Ñaëc ñieåm vaø lôïi theá caïnh tranh trong ngaønh mía ñöôøng……
32
3.1.1.1 Ñaëc ñieåm saûn xuaát cuûa ngaønh………………………….
32
3.1.1.2 Lôïi theá caïnh tranh trong ngaønh mía ñöôøng…………….
33
3.1.2 Ma traän SWOT…………………………………………..
34
3.1.3 Xu höôùng phaùt trieån cuûa ngaønh……………………………..
35
3.1.4 Döï baùo vaø ñònh höôùng tình hình thò tröôøng…………………
36
3.1.4.1 Cô sôû vaø soá lieäu cuûa döï baùo……………………………
36
3.1.4.2 Ñònh höôùng tình hình thò tröôøng…………………………
37
3.2 caùc giaûi phaùp naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa toång coâng ty mía
ñöôøng II töø nay ñeán naêm 2010…………………………………………..
37
3.2.1 Quan ñieåm, muïc tieâu vaø nhieäm vuï chieán löôïc……………
37
3.2.1.1 Quan ñieåm xaây döïng giaûi phaùp naâng cao naêng löïc caïnh tranh 37
3.2.1.2 Muïc tieâu, nhieäm vuï chieán löôïc…………………………
37
3.2.2 Nhoùm giaûi phaùp veà thò tröôøng ……………………………..….
38
3.2.1 Löïa choïn thò tröôøng muïc tieâu…………………………..
38
3.2.2 Xaây döïng heä thoáng thoâng tin thò tröôøng………………..
40
3.2.3 Hieäu quaû cuûa nhoùm giaûi phaùp………………………….
41
3.2.3 Nhoùm giaûi phaùp naâng cao naêng löïc caïnh tranh theo höôùng nhaán maïnh
chi phí……………………………………………………………………………………………………..….
41
3.2.3.1 Xaây döïng vuøng nguyeân lieäu oån ñònh, caân ñoái vôùi naêng löïc cheá bieán
cuûa nhaø maùy, coù naêng suaát vaø chaát löôïng cao ……………………….
41
a. Taùi quy hoaïch vaø xaây döïng vuøng cung caáp mía oån ñònh……..
42
b. Chuyeån giao tieán boä khoa hoïc kyõ thuaät trong noâng nghieäp, naâng cao
naêng suaát, chaát löôïng caây troàng ……………………………………………
42
c. Phaùt trieån dieän tích mía töï canh taùc vaø quaûn lyù ……………….
43
3.2.3.2 Naâng cao chaát löôïng - haï giaù thaønh saûn phaåm …………
43
3.2.3.3 Hieäu quaû cuûa nhoùm giaûi phaùp ………………………….
46
3.2.4 Thöïc hieän chöông trình coå phaàn hoaù doanh nghieäp, ña daïng hoaù sôû
höõu, höôùng ñeán hình thaønh taäp ñoaøn kinh teá …………………………………………………
47
3.2.5 Nhoùm giaûi phaùp naâng cao naêng löïc caïnh tranh theo höôùng giaûm aùp löïc
caïnh tranh …………………………………………………………………
50
3.2.5.1 Thaønh laäp hieäp hoäi nhöõng ngöôøi cung caáp mía cho nhaø maùy 50
3.2.5.2 Lieân keát giöõa caùc coâng ty ñöôøng, thaønh laäp hieäp hoäi mía ñöôøng.50
3.2.4.3 Hieäu quaû nhoùm giaûi phaùp ……………………………….
51
KIEÁN NGHÒ ………………………………………………………………
52
KEÁT LUAÄN ………………………………………………………………
53
3
PHAÀN MÔÛ ÑAÀU
1.Neâu vaán ñeà caàn nghieân cöùu.
Mía ñöôøng, ñoái vôùi caùc nöôùc ñang phaùt trieån, laø moät ngaønh kinh teá khoâng chæ
coù yù nghóa trong vieäc cung caáp saûn phaåm ñaùp öùng cho nhu caàu thieát yeáu cuûa xaõ hoäi,
maø coøn laø moät ngaønh mang nhieàu yù nghóa kinh teá xaõ hoäi, giaûi quyeát coâng aên vieäc
laøm, goùp phaàn thöïc hieän chöông trình xoaù ñoùi giaûm ngheøo, chuyeån dòch cô caáu kinh
teá, thöïc hieän coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù noâng nghieäp vaø noâng thoân.
Coâng nghieäp mía ñöôøng raát phuø hôïp vôùi caùc nöôùc ñang phaùt trieån nhö nöôùc ta,
coù ñieàu kieän thuaän lôïi veà khí haäu, ñaát ñai, lao ñoäng … vaø ñaõ ñöôïc Ñaûng vaø chính phuû
quan taâm, xaây döïng chöông trình phaùt trieån.
Nhöõng naêm vöøa qua, ngaønh mía ñöôøng Vieät Nam noùi chung vaø toång coâng ty
mía ñöôøng II noùi rieâng ñaõ coù nhieàu coá gaéng töøng böôùc vöôn leân, töï khaúng ñònh mình
ñeå toàn taïi, phaùt trieån vaø ñaõ thu ñöôïc nhieàu keát quaû coù yù nghóa quan troïng treân nhieàu
maët. Thôøi kyø 1990 - 2000, toác ñoä taêng tröôûng bình quaân cuûa toång coâng ty ñaït 5%
möùc lôïi töùc bình quaân ñaït 4,5%.
Thöïc hieän ñöôøng loái ñoåi môùi kinh teá, tieán haønh chuyeån ñoåi cô cheá quaûn lyù töø
keá hoaïch taäp trung sang vaän haønh theo cô cheá thò tröôøng coù söï quaûn lyù cuûa nhaø nöôùc
vaø chính saùch môû cöõa, hoäi nhaäp khu vöïc vaø theá giôùi ñaõ böôùc ñaàu mang laïi söï khôûi
saéc cho neàn kinh teá Vieät Nam. Caùc doanh nghieäp ngaøy caøng naêng ñoäng, saùng taïo vaø
linh hoaït trong saûn xuaát kinh doanh, beân caïnh ñoù, ñaàu tö nöôùc ngoaøi taêng nhanh cuõng
goùp phaàn taïo ra moâi tröôøng kinh doanh môùi, naêng ñoäng hôn, hieäu quaû hôn, ñoàng thôøi
tính caïnh tranh trong saûn xuaát kinh doanh ngaøy caøng phaùt trieån vaø theå hieän roõ neùt
quy luaät cuûa noù.
Quaù trình toaøn caàu hoaù kinh teá ñöôïc söï hoã trôï cuûa cuoäc caùch maïng kyõ thuaät
coâng ngheä ñang dieãn ra nhanh choùng vaø moät khi Vieät Nam thöïc hieän chöông trình
hoäi nhaäp khu vöïc vaø theá giôùi, hoaøn thaønh loä trình caét giaûm thueá quan … thì beân caïnh
nhöõng thuaän lôïi, cô hoäi coù theå taän duïng ñeå phaùt trieån hôn nöõa, caùc doanh nghieäp
Vieät Nam noùi chung vaø ngaønh mía ñöôøng noùi rieâng ñöùng tröôùc nhöõng nguy cô, thaùch
thöùc lôùn, coù yù nghóa soáng coøn. Ñoù laø nguy cô cuûa tình traïng caïnh tranh nguyeân lieäu
giöõa caùc coâng ty, nguy cô caïnh tranh vuøng nguyeân lieäu giöõa caây mía vaø caùc caây
troàng khaùc, nguy cô caïnh tranh veà thò tröôøng tieâu thuï, söï xaâm nhaäp cuûa saûn phaåm
nöôùc ngoaøi, nguy cô tuït haäu veà coâng ngheä, laïc haäu veà toå chöùc quaûn lyù …
Ñaûng vaø chính phuû ñaõ ñeà caäp nhieàu ñeán nguy cô tuït haäu cuûa neàn kinh teá, coi
ñoù nhö laø moái ñe doaï lôùn cuûa thôøi ñaïi, maø nguyeân nhaân tröïc tieáp laø khaû naêng caïnh
tranh cuûa neàn kinh teá, cuûa caùc ngaønh, caùc haøng hoaù vaø dòch vuï. Do vaäy, vieäc naâng
cao khaû naêng caïnh tranh laø nhieäm vuï bao truøm, trung taâm cuûa moïi chieán löôïc, chính
saùch phaùt trieån kinh teá nöôùc nhaø.
Xuaát phaùt töø thöïc tieãn treân ñaây, chuùng toâi maïnh daïn choïn ñeà taøi:
4
"Moät soá giaûi phaùp naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa Toång coâng ty mía ñöôøng
II töø nay ñeán naêm 2010"
Vôùi mong muoán ñoùng goùp moät phaàn vaøo söï phaùt trieån hôïp lyù, naâng cao naêng
löïc caïnh tranh ñeå toàn taïi vaø phaùt trieån, ñeå chuû ñoäng hoäi nhaäp vaø hoäi nhaäp thaønh coâng
vôùi kinh teá khu vöïc vaø theá giôùi.
2.Muïc ñích cuûa ñeà taøi.
Treân cô sôû vaán ñeà nghieân cöùu, luaän vaên taäp trung giaûi quyeát moät soá vaán ñeà cô
baûn sau ñaây:
+Heä thoáng hoaù cô sôû lyù luaän cô baûn veà caïnh tranh trong neàn kinh teá thò
tröôøng.
+Vaän duïng lyù luaän vaøo vieäc phaân tích, ñaùnh giaù naêng löïc caïnh tranh cuûa toång
coâng ty mía ñöôøng II.
+Ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa toång coâng ty mía
ñöôøng II töø nay ñeán naêm 2010.
+Ñöa ra moät soá kieán nghò nhaèm thöïc thi caùc giaûi phaùp.
3.Giôùi haïn phaïm vi cuûa ñeà taøi.
Naêng löïc caïnh tranh cuûa ngaønh kinh teá laø vaán ñeà coù phaïm vi raát roäng, lieân
quan ñeán nhieàu khía caïnh caàn giaûi quyeát. Do ñieàu kieän thôøi gian vaø khaû naêng coù haïn
cuûa ngöôøi vieát, khoâng kyø voïng giaûi quyeát thaáu ñaùo moïi vaán ñeà coù lieân quan ñeán ñeà
taøi, xin giôùi haïn phaïm vi nghieân cöùu cuûa mình nhö sau:
+Ñaùnh giaù coù tính chaát toång quaùt veà toång coâng ty mía ñöôøng II, khoâng ñi saâu
vaøo phaân tích caùc SBU.
+Chuû yeáu taäp trung ñi vaøo caùc giaûi phaùp naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa
toång coâng ty trong giai ñoaïn 2001 - 2010.
4.Cô sôû khoa hoïc vaø phöông phaùp luaän.
Treân cô sôû phöông phaùp luaän duy vaät bieän chöùng vaø duy vaät lòch söû, döïa vaøo
lyù thuyeát cuûa caùc hoïc thuyeát kinh teá hieän ñaïi, lyù luaän chieán löôïc vaø chính saùch kinh
doanh, lyù thuyeát caïnh tranh vaø caùc moân hoïc coù lieân quan khaùc.
Caên cöù vaøo chuû tröông, ñöôøng loái phaùt trieån kinh teá cuûa Ñaûng vaø nhaø nöôùc noùi
chung vaø chuû tröông, chính saùch cuûa nhaø nöôùc ñoái vôùi ngaønh mía ñöôøng noùi rieâng.
Vaän duïng moät caùch hoãn hôïp caùc phöông phaùp nghieân cöùu, phöông phaùp moâ
taû, phöông phaùp töông quan, phöông phaùp so saùnh nguyeân nhaân, döï baùo …
5.Nhöõng ñoùng goùp cuûa ñeà taøi
Cuøng vôùi xu theá quoác teá hoaù neàn kinh teá theá giôùi, vieäc naâng cao naêng löïc caïnh
tranh cuûa caùc ngaønh caøng ñöôïc ñaët ra caáp thieát, nhaát laø ñoái vôùi caùc nöôùc ñang phaùt
trieån nhö nöôùc ta hieän nay, ñaõ ñeán luùc caùc ngaønh phaûi töï xaây döïng cho mình moät loä
trình khoa hoïc cho vieäc naâng cao khaû naêng caïnh tranh, xaùc ñònh cho ñöôïc caùc coâng
vieäc troïng taâm cho töøng thôøi kyø tröôùc maét vaø laâu daøi.
Vôùi ñeà taøi cuûa mình, chuùng toâi hy voïng raèng, thoâng qua caùc noäi dung:
5
+Heä thoáng hoaù caùc lyù luaän khoa hoïc cô baûn veà caïnh tranh vaø taàm quan troïng
cuûa vieäc naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp trong neàn kinh teá thò
tröôøng.
+Sô löôïc tình hình phaùt trieån mía ñöôøng cuûa khu vöïc, ñaùnh giaù tieàm naêng phaùt
trieån mía ñöôøng cuûa Vieät Nam. Khaúng ñònh lôïi theá so saùnh cuûa ngaønh vaø vai troø cuûa
ngaønh trong vieäc ñaùp öùng nhu caàu cuûa xaõ hoäi.
+Phaân tích thöïc traïng caïnh tranh cuûa ngaønh, ruùt ra nhöõng toàn taïi veà naêng löïc
caïnh tranh cuûa ngaønh.
+Töø cô sôû lyù luaän vaø phaân tích thöïc tieån, treân cô sôû ñònh höôùng vaø nhöõng döï
baùo veà thò tröôøng trong thôøi gian saép tôùi, ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp vaø kieán nghò nhaèm
taêng cöôøng naêng löïc caïnh tranh cuûa toång coâng ty mía ñöôøng II.
Ñoùng goùp vaøo quaù trình toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa toång coâng ty trong quaù trình
hoäi nhaäp kinh teá cuûa ñaát nöôùc, naâng cao naêng löïc caïnh tranh ñeå chuû ñoäng hoäi nhaäp
vaø hoäi nhaäp thaønh coâng.
6.Keát caáu cuûa luaän vaên.
Chöông I: Khaùi quaùt thöïc traïng saûn xuaát kinh doanh mía ñöôøng theá giôùi.
Chöông II: Ñaùnh giaù, phaân tích thöïc traïng caïnh tranh cuûa toång coâng ty.
Chöông III: Ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa toång
coâng ty töø nay ñeán naêm 2010.
6
CHÖÔNG I
THÖÏC TRAÏNG SAÛN XUAÁT KINH DOANH
ÑÖÔØNG CUÛA THEÁ GIÔÙI
1.1 TÌNH HÌNH SAÛN XUAÁT, TIEÂU THUÏ ÑÖÔØNG THEÁ GIÔÙI
Ñöôøng laø maët haøng ñöôïc saûn xuaát roäng raõi taïi nhieàu nöôùc treân theá giôùi töø hai
nguoàn nguyeân lieäu chính laø cuû caûi ñöôøng taïi caùc vuøng oân ñôùi vaø caây mía taïi caùc vuøng
nhieät ñôùi vaø baùn nhieät ñôùi. Hieän nay, haøng naêm toaøn theá giôùi saûn xuaát khoaûng 130 –
135 trieäu taán, trong ñoù ñöôøng saûn xuaát töø cuû caûi chieám khoaûng 30% vaø töø caây mía
chieám khoaûng 70%. Caùc nöôùc coù aûnh höôûng lôùn ñeán saûn löôïng saûn xuaát cuûa toaøn caàu
tröôùc heát phaûi keå ñeán laø Braxin vaø Aán Ñoä vôùi möùc saûn xuaát 18,8 vaø 18,3 trieäu taán
moãi naêm, chieám khoaûng 27,5% saûn löôïng toaøn caàu. Keá ñeán laø caùc nöôùc coù möùc saûn
xuaát töø 5 ñeán 10 trieäu taán/naêm nhö Myõ, trung Quoác, Thaùi Lan, Australia, mehico vaø
Cu ba.
Veà saûn xuaát: Vuï saûn xuaát 1999/2000, saûn löôïng ñöôøng saûn xuaát cuûa toaøn theá
giôùi ñaït 132.734 trieäu taán, vöôït nhu caàu tieâu thuï (129.559 trieäu taán) laø 3.175 trieäu
taán. Tuy nhieân, khaùc vôùi 5 vuï lieân tieáp gaàn ñaây, saûn löôïng ñöôøng toaøn caàu luoân cao
hôn möùc tieâu thuï, laøm cho döï tröõ taêng vaø giaù giaûm maïnh (phuï luïc 5: saûn xuaát vaø tieâu
thuï ñöôøng theá giôùi), thì vuï saûn xuaát 2000/2001 saûn löôïng saûn xuaát giaûm 2.8% xuoáng
coøn 129.076 trieäu taán trong khi nhu caàu laïi taêng 2.3% leân 132.558 trieäu taán, do thôøi
tieát xaáu taïi EU, Aán Ñoä vaø moät soá vuøng khaùc ñaõ laøm cho saûn löôïng ñöôøng toaøn caàu
thieáu huït ôû möùc 3.512 trieäu taán vaø do ñoù giaù ñöôøng ñaõ taêng leân vaø coù xu höôùng tieáp
tuïc taêng trong thôøi gian tôùi maëc duø coù löôïng döï tröõ lôùn taïi Aán Ñoä.
Saûn löôïng ñöôøng toaøn caàu ñöôïc döï baùo seõ ñaït 137.7 trieäu taán vaøo naêm 2005
(Phuï luïc 9: Thöïc traïng vaø döï baùo saûn xuaát ñöôøng theá giôùi) taêng 1.9%/naêm, cao hôn
chuùt ít so vôùi 1.6%/naêm cuûa thaäp kyõ tröôùc. Tình hình saûn xuaát ñöôøng toaøn caàu seõ coù
moät soá thay ñoåi ôû caùc khu vöïc, caùc nöôùc saûn xuaát chuû yeáu. Caùc nöôùc ñang phaùt trieån
döï baùo seõ chieám haàu heát saûn löôïng gia taêng trong giai ñoaïn tôùi, laøm cho tyû troïng cuûa
caùc nöôùc naøy trong toång saûn löôïng toaøn caàu taêng töø 63% trong giai ñoaïn 1993-1995
leân 70% trong naêm 2005. Saûn löôïng gia taêng coøn laïi chuû yeáu thuoäc veà caùc nöôùc Vieãn
Ñoâng, chuû yeáu nhôø nhu caàu noäi ñòa taêng.
Ngöôïc laïi, caùc nöôùc phaùt trieån haàu nhö khoâng taêng, ngoaïi tröø hai nöôùc coù möùc
chi phí saûn xuaát thaáp laø Australia vaø Nam Phi coù möùc taêng tröôûng töông öùng
2.5%/naêm vaø 5.3%/naêm. Saûn löôïng cuûa Baéc Myõ ít thay ñoåi trong khi saûn löôïng cuûa
Taây Aâu döï baùo seõ giaûm 0.6%/naêm. Saûn löôïng cuûa caùc nöôùc thuoäc Lieân Xoâ cuû döï baùo
seõ giaûm 2.5%/naêm.
Veà tieâu thuï: Tình hình tieâu thuï ñöôøng cuûa theá giôùi ñaõ khoâng ngöøng taêng leân töø
110,37 trieäu taán vuï 90/91 ñaõ taêng leân 130,53 trieäu taán trong vuï 99/00, cuøng vôùi nhu
caàu tieâu duøng taêng lieân tuïc vaø söï suït giaûm cuûa saûn xuaát, vuï 2000/2001 toång möùc caàu
7
cuûa toaøn theá giôùi ñaõ vöôït möùc saûn xuaát 3,512 trieäu taán. Trong toång möùc caàu, nhöõng
nöôùc coù möùc tieâu thuï lôùn treân theá giôùi bao goàm Aán Ñoä, Braxin, Myõ, Trung Quoác,
Nga vaø Meâhico vôùi möùc tieâu duøng töø 4,5 ñeán 16,5 trieäu taán/vuï.
Nhu caàu tieâu thuï ñöôøng toaøn caàu döï baùo seõ taêng leân 137 trieäu taán vaøo naêm
2005, phaàn lôùn phaàn gia taêng thuoäc veà caùc nöôùc ñang phaùt trieån, ñöa tyû troïng cuûa caùc
nöôùc naøy trong toång löôïng tieâu thuï taêng leân 65.1% vaøo naêm 2005 (Phuï luïc 10: Thöïc
traïng vaø döï baùo möùc tieâu thuï ñöôøng theá giôùi). Tieâu thuï cuûa caùc nöôùc Chaâu Phi vaø
Vieãn Ñoâng taêng bình quaân 3%/naêm, trong khi toác ñoä taêng tieâu thuï cuûa caùc nöôùc phaùt
trieån döï baùo chæ ñaït khoaûng 1/3 möùc taêng cuûa caùc nöôùc ñang phaùt trieån, chuû yeáu laø ôû
khu vöïc Baéc Myõ (1.2%/naêm).
Maäu dòch vaø giaù caû: Khoaûng caùch veà cung caàu treân thò tröôøng moãi nöôùc cuøng
vôùi nhöõng thay ñoåi trong chính saùch buoân baùn ñaõ daãn ñeán söï hình thaønh cô caáu môùi
treân thò tröôøng ñöôøng quoác teá (Phuï luïc 11: Thöïc traïng vaø döï baùo xuaát khaåu ñöôøng).
Trong soá caùc nöôùc ñang phaùt trieån, nöôùc coù xuaát khaåu roøng taêng cao nhaát laø Braxin,
döï baùo leân tôùi 11 trieäu taán vaøo naêm 2005 vaø Cuba vôùi möùc taêng töø 1.9 trieäu taán leân 5
trieäu taán. Thailand vaø Australia döï baùo cuõng coù möùc taêng tröôûng maïnh, khoaûng 1.4
trieäu taán. Nam Phi laø nöôùc coù toác ñoä taêng tröôûng xuaát khaåu cao nhaát 17%/naêm.
Ngöôïc laïi, xuaát khaåu cuûa EC, khu vöïc coù möùc xuaát khaåu roøng cao nhaát giai ñoaïn
1993-1995, giaûm töø 4.5 trieäu taán naêm 1991 xuoáng 2.1 trieäu taán vaøo naêm 2005.
Nhaäp khaåu roøng cuûa caùc nöôùc Chaâu Phi seõ taêng khoaûng 7.3%/naêm, caùc nöôùc
Vieãn Ñoâng khoaûng 5.5%/naêm vaø vuøng Caän Ñoâng laø 3.1%/naêm. Trong soá caùc nöôùc
phaùt trieån, Baéc Myõ laø nhoùm coù möùc taêng tröôûng nhaäp khaåu cao nhaát 4%/naêm (rieâng
Myõ ñaït 5.1%/naêm) vaø caùc nöôùc thuoäc Lieân Xoâ cuû ñaït khoaûng 4.1%/naêm.
Veà giaù caû treân thò tröôøng töï do toaøn caàu döï baùo seõ ít thay ñoåi so vôùi giai ñoaïn
1993-1995. Xu höôùng taêng tyû leä cuûa caùc nöôùc ñang phaùt trieån trong toång möùc tieâu
thuï cuøng vôùi söï nhaïy caûm cuûa nhu caàu ñoái vôùi caùc bieán ñoäng giaù caû coù theå laøm giaûm
möùc bieán ñoäng giaù.
Chính saùch ñoái vôùi ngaønh ñöôøng: Ñöôøng laø moät trong nhöõng haøng hoaù chòu
ñieàu tieát nhieàu nhaát treân theá giôùi, chính phuû caùc nöôùc khoâng ngöøng can thieäp vaø
kieåm soaùt hoaït ñoäng saûn xuaát mía ñöôøng vaø ñoùng vai troø then choát trong vieäc ñeà ra
nhöõng quyeát ñònh chuû yeáu ñoái vôùi coâng nghieäp mía ñöôøng.
ÔÛ haàu heát caùc nöôùc, chính phuû kieåm soaùt giaù ñöôøng tieâu thuï trong nöôùc döôùi
hình thöùc tröïc tieáp hay giaùn tieáp thoâng qua vieäc aán ñònh giaù baùn, giaù mua cho ngöôøi
troàng vaø cheá bieán.
ÔÛ caùc nöôùc nhaäp khaåu, chính saùch trôï giaù vaø ñaùnh thueá nhaäp khaåu ñöôïc söû
duïng roäng raûi ñeå baûo veä neàn saûn xuaát ñöôøng trong nöôùc vaø caùc nöôùc naøy thöôøng
ñaùnh thueá cao hoaëc quy ñònh haïn ngaïch nhaäp khaåu ñeå giaù ñöôøng nhaäp töông ñöông
vôùi giaù ñöôøng saûn xuaát trong nöôùc, caùc nöôùc thöôøng aùp duïng bieän phaùp naøy nhö EU,
Myõ, Trung Quoác, Nhaät baûn …
ÔÛ caùc nöôùc xuaát khaåu, nhaèm khuyeán khích xuaát khaåu, caùc nöôùc thöôøng söû
duïng hai loaïi giaù, giaù tieâu thuï trong nöôùc cao hôn giaù thaønh saûn xuaát vaø giaù xuaát
8
khaåu raát nhieàu (Do ñònh phí ñaõ tính heát vaøo giaù ñöôøng trong nöôùc ñeå buø cho möùc loã
do giaù xuaát khaåu thaáp hôn giaù thaønh saûn xuaát) vaø giaù xuaát khaåu thaáp hôn giaù thaønh
saûn xuaát nhaèm ñaûm baûo giaù coù theå caïnh tranh ñöôïc treân thò tröôøng theá giôùi, ñieån hình
cho bieän phaùp naøy laø Thaùi Lan, naêm 1999 giaù ñöôøng trong nöôùc laø 314,8USD/taán
trong khi giaù xuaát khaåu laø 210USD/taán, taïi EU giaù baùn buoân ñöôøng traéng trong nöôùc
laø 800USD/taán nhöng giaù xuaát khaåu chæ khoaûng 300-360USD/taán.
1.2 TÌNH HÌNH PHAÙT TRIEÅN MÍA ÑÖÔØNG ASEAN.
Vieäc nghieân cöùu tình hình saûn xuaát mía ñöôøng cuûa Asean coù yù nghóa quan
troïng trong phaùt trieån ngaønh mía ñöôøng Vieät Nam noùi chung vaø Toång coâng ty noùi
rieâng. Vieät Nam laø moät thaønh vieân cuûa khoái Asean vaø ñaëc bieät laø thôøi haïn hoaøn taát
chöông trình thueá quan öu ñaõi coù hieäu löïc chung (Commom effective preferential
tariff - CEPT) ñöôïc caùc nöôùc trong khu vöïc thoáng nhaát thöïc thi nhaèm tieán ñeán giaûm
thaáp hoaëc xoaù boû haøng raøo thueá quan giöõa caùc nöôùc trong khu vöïc ñang ñeán gaàn.
Theo ñoù, ñöôøng thoâ vaø ñöôøng tinh töø mía thuoäc danh muïc " Caùc maët haøng noâng saûn
chöa cheá bieán nhaïy caûm", ñeán naêm 2010 thueá suaát thueá nhaäp khaåu phaûi ñaït möùc töø
0-5% vaø loaïi boû hoaøn toaøn caùc haøng raøo phi thueá, möùc thueá suaát thueá nhaäp khaåu
hieän nay laø 25% vaø 35% cho ñöôøng thoâ vaø ñöôøng tinh.
Trong soá caùc nöôùc Asean chæ coù 5 nöôùc coù saûn xuaát mía ñöôøng ñoù laø Thailand,
Philippines, Indonesia, Vietnam vaø malaysia vôùi khoái löôïng saûn xuaát haøng naêm vaøo
khoaûng hôn 10 trieäu taán vaø möùc tieâu duøng haøng naêm khoaûng 15 trieäu taán.
Thailand laø nöôùc coù saûn löôïng saûn xuaát lôùn nhaát trong khu vöïc, naêm 1999 saûn
löôïng ñöôøng cuûa Thailand ñaït 5.8 trieäu taán, naêm 2000, do ñieàu kieän thôøi tieát vaø saâu
beänh, saûn löôïng cuûa Thailand coù giaûm chuùt ít vaø ñaït 5.2 trieäu taán. Haøng naêm
Thailand xuaát khaåu hôn 70% saûn löôïng saûn xuaát vaø coù vai troø quan troïng trong toång
saûn löôïng cuûa khoái. Döï baùo saûn xuaát ñöôøng cuûa Thaùi lan seõ tieáp tuïc ñöôïc gia taêng
trong giai ñoaïn tôùi vaø seõ ñaït möùc 6,133 trieäu taán vaøo naêm 2005, trong khi möùc tieâu
thuï ñöôøng cuûa Thaùi Lan döï baùo chæ ñaït 1,812 trieäu taán vaø saûn löôïng xuaát khaåu cuûa
Thaùi Lan seõ ñaït 4,253 trieäu taán vaøo naêm 2005.
Thaùi Lan laø nöôùc coù saûn löôïng saûn xuaát lôùn nhaát trong khu vöïc ñoàng thôøi laø
nöôùc coù caùc nhaø maùy vôùi quy moâ coâng suaát lôùn nhaát khu vöïc vaø theá giôùi, trung bình
quy moâ coâng suaát cuûa moät nhaø maùy ôû Thaùi Lan ñaït töø 15.000 ñeán 40.000 taán
mía/ngaøy, nhôø vaäy caùc coâng ty coù ñieàu kieän khai thaùc toát lôïi theá nhôø quy moâ. Beân
caïnh ñoù, thieát bò maùy moùc cuûa caùc nhaø maùy töông ñoái hieän ñaïi, hieäu suaát ñaït ñöôïc
töông ñoái cao, bình quaân hieäu suaát toång thu hoài cuûa caùc nhaø maùy laø 10,1 taán mía/taán
ñöôøng. Theo baùo caùo cuûa Boä noâng nghieäp vaø phaùt trieån noâng thoân, chi phí saûn xuaát
ñöôøng cuûa Thaùi Lan vaøo khoaûng 306USD/taán, naèm ôû möùc trung bình cuûa theá giôùi
nhöng laïi thaáp hôn raát nhieàu so vôùi caùc nöôùc trong khu vöïc vaø chæ baèng 71,2% möùc
chi phí saûn xuaát bình quaân cuûa Vieät Nam.
Indonesia maëc duø coù naêng löïc saûn xuaát gaàn 2 trieäu taán/naêm (naêm 1999: 1.6
trieäu taán, naêm 2000: 1.7 trieäu taán) nhöng nhu caàu tieâu duøng trong nöôùc cao (naêm
1999: 3.2 trieäu taán, naêm 2000: 3 trieäu taán) neân vaãn phaûi nhaäp khaåu vaø laø nöôùc nhaäp
9
khaåu lôùn nhaát trong khu vöïc (naêm 1999 nhaäp 1.4 trieäu taán, naêm 2000 nhaäp 1.6 trieäu
taán). Möùc saûn xuaát cuûa Indonesia döï kieán seõ taêng töø 1,7 trieäu taán naêm 2000 leân
2,775 trieäu taán vaøo naêm 2005, trong khi möùc tieâu duøng döï kieán seõ taêng töø 3 trieäu taán
naêm 2000 leân 3,105 trieäu taán vaøo naêm 2005 vaø döï baùo Indonesia vaãn phaûi tieáp tuïc
nhaäp khaåu ñöôøng vaøo khoaûng 392.000 taán vaøo naêm 2005.
Philippines vaø Vietnam laø hai nöôùc coù naêng löïc saûn xuaát töông ñoái lôùn trong
khu vöïc, nhöõng naêm gaàn ñaây möùc saûn xuaát ñaõ ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu tieâu thuï trong
nöôùc vaø ñang töøng böôùc höôùng ñeán vieäc xuaát khaåu saûn phaåm ñöôøng.
Nhìn chung, coù theå khaùi quaùt nhöõng ñaëc tröng noåi baät cuûa xu höôùng phaùt trieån
ngaønh mía ñöôøng cuûa Asean trong thôøi gian saép tôùi laø:
- Xu höôùng quoác teá hoaù kinh teá khu vöïc tieáp tuïc dieãn ra nhanh choùng vaø maïnh
meõ, trong ñoù ngaønh mía ñöôøng Vieät Nam coù nhieàu khaû naêng hoäi nhaäp coù hieäu quaû
neáu coù giaûi phaùp ñuùng ñaén nhaèm naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa mình.
- Möùc tieâu thuï ñöôøng cuûa caùc nöôùc trong khu vöïc tieáp tuïc gia taêng cuøng vôùi xu
höôùng taêng tröôûng kinh teá.
- Thaùi Lan vaãn laø nöôùc tieáp töïc daãn ñaàu veà saûn löôïng saûn xuaát vaø veà chi phí,
do ñoù seõ laø nöôùc tieáp tuïc daãn ñaàu veà xuaát khaåu.
1.3 TÌNH HÌNH PHAÙT TRIEÅN CUÛA NGAØNH MÍA ÑÖÔØNG VIEÄT NAM.
ÔÛ Vieät Nam, ngheà troàng mía vaø cheá bieán ñöôøng ñaõ coù töø laâu ñôøi, caây mía laø
loaïi caây troàng thích hôïp vôùi ñieàu kieän sinh thaùi vaø thoå nhöôõng cuûa nöôùc ta vaø laø caây
noâng saûn coù giaù trò kinh teá cao so vôùi nhieàu loaïi caây troàng khaùc. Ngaønh coâng nghieäp
cheá bieán ñöôøng laø moät ngaønh kinh teá kyõ thuaät laïi vöøa mang tính xaõ hoäi hoaù cao, söû
duïng nhieàu lao ñoäng, thieát bò coâng ngheä chaäm laïc haäu so vôùi caùc ngaønh coâng nghieäp
khaùc. Coâng nghieäp cheá bieán mía ñöôøng laø moät trong trong nhöõng ngaønh goùp phaàn
thuùc ñaåy nhanh quaù trình thöïc hieän coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù noâng nghieäp vaø
noâng thoân, chuyeån dòch cô caáu kinh teá noâng thoân. Tieàm naêng phaùt trieån coâng nghieäp
mía ñöôøng cuûa nöôùc ta coøn khaù lôùn, dieän tích troàng mía cuûa caû nöôùc coù khaû naêng ñaït
ñeán 450.000 ha vaø saûn xuaát khoaûng 4 trieäu taán ñöôøng moãi naêm.
Tröôùc khi coù chöông trình mía ñöôøng cuûa chính phuû, dieän tích vaø saûn löôïng
mía ôû nöôùc ta taêng chaäm, naêm 1994 caû nöôùc coù 150.000ha mía, naêng suaát bình quaân
42 taán/ha, saûn löôïng mía thu hoaïch 6.3 trieäu taán vaø 12 nhaø maùy ñöôøng hoaït ñoäng vôùi
toång coâng suaát cheá bieán 10.300 taán mía/ngaøy, eùp ñöôïc 1.3 trieäu taán mía vaø saûn xuaát
ñöôïc 110.000 taán ñöôøng. Caùc cô sôû saûn xuaát thuû coâng saûn xuaát ñöôïc 210.000 taán
ñöôøng, toång saûn löôïng cuûa caû nöôùc ñaït 320.000 taán. Möùc tieâu thuï bình quaân ñaàu
ngöôøi laø 6.7kg/naêm vaø haøng naêm phaûi nhaäp khoaûng 100.000 taán ñöôøng.
Khi coù chöông trình mía ñöôøng, saûn xuaát mía ñöôøng ôû nöôùc ta taêng raát nhanh,
toång keát vuï muøa 1999-2000 caû nöôùc coù 350.000ha mía taêng 134% so vôùi naêm 1994,
naêng suaát bình quaân ñaït 50.8 taán/ha vaø saûn löôïng mía ñaït ñöôïc 17.8 trieäu taán. Saûn
löôïng ñöôøng cheá bieán ñaït 1.01 trieäu taán, trong ñoù ñöôøng do 44 nhaø maùy cheá bieán (coù
coâng suaát 78.200 taán mía/ngaøy) vaø 02 nhaø maùy ñöôøng luyeän (coù coâng suaát 480 taán
10
ñöôøng/ngaøy) ñaõ saûn xuaát ñöôïc 764.000 taán ñöôøng vaø caùc cô sôû cheá bieán thuû coâng saûn
xuaát ñöôïc 250.000 taán ñöôøng.
Tình hình tieâu thuï ñöôøng ôû nöôùc ta cuõng taêng nhanh (bình quaân möùc tieâu thuï
ñaàu ngöôøi taêng gaàn 20% so vôùi naêm 1994), toác ñoä taêng bình quaân haøng naêm laø
18.36%. Tuy nhieân, vaãn thaáp hôn toác ñoä taêng bình quaân cuûa saûn xuaát laø 7.58%/naêm.
Nhaäp khaåu ñaõ giaûm daàn vaø töøng böôùc ñaõ ñònh höôùng tôùi xuaát khaåu. Keát quaû saûn xuaát
vaø tieâu thuï ñöôøng qua caùc naêm nhö sau:
Bieåu 2: Keát quaû SX vaø tieâu thuï ñöôøng qua caùc naêm.
1995 1996 1997 1998 1999
1
2
3
Saûn xuaát (1.000T)
Ñöôøng traéng CN
Ñöôøng tinh luyeän
Ñöôøng thuû coâng
Tieâu thuï (1.000T)
Nhaäp khaåu (1.000T)
320
110
210
446
176
382
72
110
200
452
20
473
93
120
260
545
72
552
189
133
230
647
125
756
338
218
200
676
12.5
2000
1.014
474
290
250
1.036
-
Toác ñoä
PTBQ
25.94%
33.39%
27.42%
3.5%
18.36%
Nguoàn: Baùo caùo toång keát 5 naêm thöïc hieän chöông trình mía ñöôøng - Boä NN&PTNT.
Maëc duø nhaäp khaåu ñöôøng chính thöùc ñaõ giaûm nhöng do coâng taùc quaûn lyù ôû caùc
cöõa khaåu chöa toát, beân caïnh ñoù giaù ñöôøng trong nöôùc taêng cao ñaõ daãn ñeán moät löôïng
ñöôøng nhaäp laäu lôùn töø Thailand, trung Quoác vaøo nöôùc ta khoâng kieåm soaùt ñöôïc vaøo
cuoái naêm 1999. Ñöôøng nhaäp laäu keát hôïp vôùi ñöôøng saûn xuaát trong nöôùc cao neân tình
traïng khuûng hoaüng ñöôøng ñaõ xaåy ra ôû nöôùc ta vaøo cuoái vuï 1998/1999, caû nöôùc toàn
kho hôn 200.000 taán ñöôøng, giaù ñöôøng suït giaûm nghieâm troïng, khoaûng 700.000ñ/taán.
Tình traïng naøy ñaõ aûnh höôûng ñeán tình hình saûn xuaát cuûa caùc vuï 1999/2000 vaø
2000/2001. Do giaù thaáp, noâng daân saûn xuaát khoâng coù laõi ñaõ chuyeån höôùng troàng moät
soá caây troàng khaùc, ñoái vôùi dieän tích mía löu goác thì khoâng ñöôïc ñaàu tö chaêm soùc
ñuùng möùc töø ñoù ñaõ laøm giaûm saûn löôïng mía, tình traïng thieáu nguyeân lieäu cuûa caùc
nhaø maùy ñaõ xaåy ra.
Tröôùc tình hình treân, chính phuû ñaõ duøng nhieàu bieän phaùp nhö taêng löôïng döï
tröõ trong kho, ngaên chaën tình traïng nhaäp laäu, beân caïnh ñoù taïm thôøi ngöng khoâng cho
xaây döïng môùi nhaø maùy saûn xuaát, raø soaùt laïi vuøng nguyeân lieäu mía cuûa caû nöôùc …
Ñoái vôùi noâng daân, nhaø nöôùc ñaõ duøng nhieàu chính saùch ñeå hoã trôï, khuyeán khích
phaùt trieån laïi vuøng nguyeân lieäu, ñaëc bieät laø chuû tröông giaûm thu thueá söû duïng ñaát
noâng nghieäp cho taát caû caùc hoä ngheøo vaø cho taát caû noâng daân ôû vuøng saâu, vuøng xa,
vuøng ñoàng baøo daân toäc …
Beân caïnh ñoù, caùc nhaø maùy cuõng ñaõ ñuùc ruùt ñöôïc kinh nghieäm veà coâng taùc
nguyeân lieäu trong thôøi gian vöøa qua vaø ñaõ coù nhieàu bieän phaùp ñeå oån ñònh nguyeân
lieäu, thöïc hieän kyù keát hôïp ñoàng ñaàu tö thu mua, taêng möùc ñaàu tö cho noâng daân …
11
Tình hình saûn xuaát kinh doanh mía ñöôøng gaàn ñaây ñaõ soâi ñoäng trôû laïi, giaù
ñöôøng theá giôùi ñaõ taêng laøm cho giaù ñöôøng trong nöôùc taêng cao. Moät soá doanh nghieäp
cheá bieán ñöôøng trong nöôùc (chuû yeáu laø caùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi)
ñaõ tìm ñöôïc thò tröôøng nöôùc ngoaøi vaø ñang coù keá hoaïch xuaát khaåu trong naêm 2001 vaø
nhu caàu tieâu duøng ñöôøng cuûa ngöôøi daân taêng ñaõ laøm cho giaù ñöôøng taêng cao. Döï
ñoaùn trong thôøi gian tôùi, giaù ñöôøng trong nöôùc coù khaû naêng seõ chöõng laïi ôû möùc cao so
vôùi nhöõng naêm tröôùc.
∗ Söï phaân boá vaø quy moâ saûn xuaát cuûa caùc nhaø maùy nhö sau:
Trong soá 44 nhaø maùy ñöôøng saûn xuaát hieän nay ñöôïc phaân boá ôû khoaûng 30
Tænh thaønh, toång coâng suaát thieát keá laø78.260 taán mía/ngaøy, bình quaân coâng suaát cuûa
moät nhaø maùy laø 1.800 taán mía/ngaøy. Soá nhaø maùy ñöôøng coù coâng suaát döôùi 2.000 taán
mía/ngaøy laø 32 nhaø maùy, soá nhaø maùy coù coâng suaát töø 2.000 ñeán 5.000 taán mía/ngaøy
laø 08 nhaø maùy vaø nhaø maùy coù coâng suaát töø 5.000 ñeán 8.000 taán mía/ngaøy coù 4 caùi
(Phuï luïc 15: Keát quaû huy ñoäng coâng suaát vaø danh saùch caùc nhaø maùy ñeán naêm 2000).
Mieàn baéc coù 15 nhaø maùy, toång coâng suaát laø 30.700 taán mía/ngaøy chieám 39.3%
coâng suaát saûn xuaát cuûa caû nöôùc, mieàn trung coù 15 nhaø maùy vôùi toång coâng suaát laø
17.350 taán mía/ngaøy chieám 24.7% vaø mieàn nam coù 14 nhaø maùy vôùi toång coâng suaát laø
28.150 taán mía/ngaøy chieám 36% toång coâng suaát cuûa caû nöôùc.
Phaân theo caáp quaûn lyù: Trung öông coù 15 nhaø maùy, toång coâng suaát laø 28.750
taán mía/ngaøy, bình quaân coâng suaát moät nhaø maùy laø 1.900 taán mía/ngaøy, chieám
36.7%. Ñòa phöông coù 23 nhaø maùy, toång coâng suaát laø 22.450 taán mía/ngaøy, bình quaân
coâng suaát moät nhaø maùy laø 970 taán mía/ngaøy, chieám 28.8% vaø lieân doanh 100% voán
nöôùc ngoaøi coù 06 nhaø maùy, toång coâng suaát laø 27.000 taán mía/ngaøy, bình quaân coâng
suaát moät nhaø maùy laø 4.500 taán mía/ngaøy, chieám 34.5%. Coâng suaát bình quaân cuûa caùc
nhaø maùy lieân doanh vaø 100% voán nöôùc ngoaøi lôùn gaáp 2,4 laàn so vôùi coâng suaát bình
quaân cuûa caùc nhaø maùy do trung öông quaûn lyù vaø lôùn gaáp 4,6 laàn so vôùi coâng suaát
bình quaán cuûa caùc nhaø maùy do ñòa phöông quaûn lyù.
Caùc nhaø maùy coù coâng ngheä thieát bò hieän ñaïi chieám 67% toång coâng suaát, bao
goàm caùc nhaø maùy lieân doanh vaø 100% voán nöôùc ngoaøi, caùc nhaø maùy söû duïng thieát bò
cuûa Anh, Phaùp, Uùc. Caùc nhaø maùy coù thieát bò vaøo loaïi trung bình tieân tieán chieám 33%
toång coâng suaát, bao goàm caùc nhaø maùy coù quy moâ vöøa vaø nhoû, söû duïng thieát bò cuûa
Trung Quoác, Aán Ñoä.
Beân caïnh 44 nhaø maùy, theo thoáng keâ caû nöôùc coù 6.000 cô sôû cheá bieán ñöôøng
thuû coâng vaø baùn cô giôùi, taäp trung ôû caùc tænh phía nam vaø ñaûm nhaän töø 30-40% saûn
löôïng mía cuûa caû nöôùc, coâng suaát saûn xuaát bình quaân cuûa caùc cô sôû töø 50-150 taán
mía/ngaøy vôùi möùc tieâu hao nguyeân lieäu raát cao töø 18-20 taán mía/taán ñöôøng (tieâu hao
nguyeân lieäu cuûa caùc nhaø maùy ñöôøng coâng nghieäp khoaûng 10-12 taán mía/taán ñöôøng).
∗ Chi phí saûn xuaát vaø giaù baùn ñöôøng ôû nöôùc ta:
Töø naêm 1998 trôû veà tröôùc, do cung ñöôøng khoâng ñaùp öùng nhu caàu tieâu thuï
ñöôøng trong nöôùc neân giaù baùn ñöôøng luoân cao hôn chi phí saûn xuaát vaø do ñoù, caùc
coâng ty ñöôøng trong nöôùc ñeàu coù laõi. Töø giöõa naêm 1999 ñeán nay (cuoái naêm 2000), do
12
löôïng cung caáp dö thöøa vaø moät phaàn giaù ñöôøng theá giôùi suït giaûm lieân tuïc neân giaù
ñöôøng trong nöôùc giaûm 2.300-2.500 ñ/kg so vôùi cuoái naêm 1998, haàu heát caùc coâng ty
ñöôøng ñeàu bò loã. Veà phía noâng daân troàng vaø baùn mía cho nhaø maùy, giaù baùn mía töø
270.000-280.000 ñ/taán (10ccs) ôû vuï 1998/1999 thì sang vuï 1999/2000 ñaõ giaûm xuoáng
coøn 180.000-200.000 ñ/taán, ñaõ khoâng buø ñaép ñöôïc chi phí troàng, chaêm soùc vaø thu
hoaïch mía. Ñaây laø nhöõng vaán ñeà ñang traên trôû cuûa ngaønh mía ñöôøng, nhaát laø khi xu
höôùng hoäi nhaäp kinh teá khu vöïc vaø theá giôùi ngaøy caøng taêng, loä trình caét giaûm thueá
quan trong tieán trình thöïc hieän CEPT ñang ñeán gaàn. Naêm 2000 laø naêm giaù ñöôøng
xuoáng thaáp nhaát trong voøng 5 naêm trôû laïi ñaây.
Bieåu 3: Giaù thaønh SX vaø giaù baùn ñöôøng ôû nöôùc ta töø 1997-2000.
ÑVT: ñ/kg
Vuï 97/98
Vuï 98/99
Vuï 99/2000
Giaù thaønh sx ñöôøng RS
4.942-5.320
5.000
4.100-4.250
"
RE
5.920-6.050
5.300
4.700
Giaù baùn buoân ñöôøng RS
5.600-6.000
3.500-3.800
3.100-3.500
"
RE
6.400-6.700
4.300-4.600
4.100-4.300
Nguoàn: Taøi lieäu toång keát mía ñöôøng vuï 97/98, 98/99, 99/200. Boä NN&PTNT.
Hình 6: Sô ñoà giaù baùn leõ ñöôøng traéng bình quaân caû naêm treân thò tröôøng VN.
ÑVT: ñ/kg
Giaù
baùn
8000
1995
6887
1996
6502
1997
7067
1998
7209
1999
6984
2000
5437
7000
6000
5000
4000
Giaù baùn
3000
2000
1000
0
1995
1996
1997
1998
1999
2000
Nguoàn:Hoäi nghò toång keát mía ñöôøng 5 naêm. Vuï keá hoaïch vaø quy hoaïch.Boä NN&NT
∗ Chính saùch ñöôøng cuûa Vieät Nam: Mía ñöôøng ñöôïc xem laø moät trong nhöõng
chöông trình lôùn cuûa caû nöôùc, ñaõ ñöôïc ñöa vaøo nghò quyeát ñaïi hoäi Ñaûng toaøn quoác
13
laàn thöù VIII vôùi muïc tieâu ñeán naêm 2000 saûn xuaát ñaït 1 trieäu taán ñöôøng, ñaùp öùng ñuû
nhu caàu tieâu duøng trong nöôùc, thay theá nhaäp khaåu. Nhaèm ñaït muïc tieâu ñeà ra, nhaø
nöôùc Vieät Nam ñaõ thöïc hieän moät soá chính saùch khuyeán khích ngöôøi troàng mía, cô sôû
cheá bieán vaø phaùt trieån vuøng nguyeân lieäu cuï theå nhö sau:
+ Ñoái vôùi ngöôøi troàng mía:
- Haøng naêm nhaø nöôùc coâng boá khung giaù saøn mua mía caây nhaèm höôùng daãn
cho nhaø maùy xaùc ñònh giaù kyù hôïp ñoàng mua mía vôùi noâng daân ñeå ñaûm baûo quyeàn lôïi
cuûa noâng daân khi baùn mía.
- Thöïc hieän trôï giaù mía gioáng môùi coù naêng suaát chaát löôïng cao cho noâng daân.
- Veà tín duïng: Cho noâng daân vay voán, ñoái vôùi caùc hoä ngheøo ñöôïc vay vôùi laõi
suaát öu ñaõi.
- Mieãn giaûm thueá noâng nghieäp ñoái vôùi dieän tích mía troàng treân ñaát ñoài, nuùi,
maën, pheøn. Mieãn thueá noâng nghieäp cho noâng daân ngheøo gaëp khoù khaên vaø cho taát caû
noâng daân ôû vuøng saâu vuøng xa, vuøng daân toäc.
- Boä NN & PTNT daønh öu tieân chöông trình khuyeán noâng cho caây mía veà
gioáng, phaân boùn, thuoác tröø saâu …
+ Ñoái vôùi cô sôû cheá bieán:
- Caùc cô sôû cheá bieán mía ñöôøng ñöôïc nhaø nöôùc giao hoaëc cho thueâ ñaát ñeå xaây
döïng hoaëc môû roäng nhaø maùy.
- Giaûm tieàn thueâ ñaát vaø thueá söû duïng ñaát noâng nghieäp, giaûm hoaëc mieãn thueá
thu nhaäp doanh nghieäp ñoái vôùi caùc cô sôû cheá bieán ñaàu tö taïi vuøng khoù khaên hoaëc ñaëc
bieät khoù khaên.
- Caùc cô sôû cheá bieán ñöôïc vay tín duïng daøi haïn hoaëc trung haïn töø quyû hoå trôï
ñaàu tö phaùt trieån quoác gia. Ñoái vôùi caùc nhaø maùy ñöôøng quoác doanh ñöôïc Boä taøi chính
caáp theâm voán löu ñoäng theo quyeát ñònh 194/1999/NQ-TTG ngaøy 23/9/1999.
- Ñeå giaûm loã cho caùc nhaø maùy, naêm 2000 nhaø nöôùc taïm thôøi giaûm 50% thueá
giaù trò gia taêng phaûi noäp ñoái vôùi ñöôøng, caùc phuï phaåm thu hoài …
+ Ñoái vôùi vuøng nguyeân lieäu:
- Quy hoaïch ñaát troàng mía.
- Xaây döïng vaø phaùt trieån ñöôøng giao thoâng, heä thoáng thuûy lôïi.
- Caáp kinh phí ngaân saùch cho coâng taùc nghieân cöùu phaùt trieån caây mía.
Qua nghieân cöùu tình hình phaùt trieån mía ñöôøng Vieät Nam, caùc chính saùch phaùt
trieån ngaønh mía ñöôøng cuûa chính phuû ñaõ ñem laïi moät soá thaønh coâng quan troïng,
ngaønh mía ñöôøng Vieät Nam ñaõ ñaït ñöôïc muïc tieâu ñeà ra vaø ñaõ trôû thaønh moät trong
nhöõng ngaønh kinh teá quan troïng cuûa caû nöôùc, phaùt huy lôïi theá, khai thaùc noäi löïc, taïo
coâng aên vieäc laøm vaø saûn phaåm cho xaõ hoäi.
Chính saùch mía ñöôøng cuûa Vieät nam ñaõ coù taùc duïng khuyeán khích ngöôøi troàng
mía, cô sôû cheá bieán khoâng ngöøng phaùt trieån saûn xuaát kinh doanh. Tuy nhieân, trong
quaù trình ñieàu haønh, toå chöùc thöïc hieän ñaõ boäc loä moät soá toàn taïi nhaát ñònh.
Do thieáu kinh nghieäm trong caân ñoái cung caàu, khaâu döï baùo thieáu chính xaùc,
trong quaûn lyù thieáu saâu saùt thöïc teá neân ñaõ ñeå ngaønh mía ñöôøng laâm vaøo caûnh khoù
14
khaên, phaùt trieån töï phaùt. Nhaø maùy cheá bieán khoâng gaén vôùi vuøng nguyeân lieäu daãn ñeán
nôi coù nguyeân lieäu nhöng thieáu nhaø maùy cheá bieán, nôi coù nhaø maùy thì thieáu mía phaûi
chuyeån nhaø maùy sang nôi khaùc.
Heä thoáng nhaø maùy ñöôøng ñöôïc xaây döïng ôû khaép nôi trong caû nöôùc vaø coâng
suaát cheá bieán cuûa caû nöôùc ñaõ vöôït quaù nhu caàu tieâu thuï, töø ñoù gaây ra söï caïnh tranh
gay gaét giöõa caùc nhaø maùy ñöôøng trong nöôùc.
Do naêng suaát mía vaø tröõ löôïng ñöôøng trong mía coøn ñaït thaáp vaø caùc nhaø maùy
cheá bieán coù quy moâ saûn xuaát nhoû neân Vieät Nam laø nöôùc coù chi phí saûn xuaát ñöôøng
cao, ñieàu naøy cho thaáy caàn phaûi coù nhieàu caûi toå trong ngaønh ñöôøng töø khaâu troàng mía
ñeán vieäc ñaàu tö xaây döïng nhaø maùy cheá bieán coù quy moâ lôùn, coâng ngheä saûn xuaát hieän
ñaïi thì môùi haï ñöôïc giaù thaønh saûn xuaát ñöôøng, môùi coù ñuû naêng löïc caïnh tranh ñöôïc
vôùi caùc nöôùc trong khu vöïc vaø theá giôùi.
1.4 QUAÙ TRÌNH HÌNH THAØNH VAØ PHAÙT TRIEÅN CUÛA TOÅNG COÂNG TY
MÍA ÑÖÔØNG II
Tieàn thaân cuûa toång coâng ty mía ñöôøng II hieän nay laø coâng ty ñöôøng Vieät Nam
tröôùc naêm 1975. Ñoù laø moät coâng ty quoác doanh thuoäc sôû höõu cuûa chính quyeàn cuû, do
mua laïi toaøn boä coå phaàn cuûa moät coâng ty Phaùp vaøo naêm 1959. Coâng ty coù traùch
nhieäm saûn xuaát vaø cung öùng ñöôøng cho toaøn boä nhu caàu tieâu duøng cuûa caùc tænh phía
nam luùc ñoù.
Tröôùc giaûi phoùng, do aûnh höôûng cuûa chieán tranh, toaøn boä hoaït ñoäng cuûa coâng
ty ñöôøng taäp trung chuû yeáu vaøo khaâu nhaäp ñöôøng thoâ ñeå tinh luyeän vaø nhaäp ñöôøng
traéng ñeå cung caáp cho nhu caàu tieâu duøng cuûa thò tröôøng. Saûn löôïng nhaäp haøng naêm
hôn 100.000 taán (Phuï luïc 17: Tình hình saûn xuaát vaø nhaäp khaåu ñöôøng tröôùc 1975 cuûa
toång coâng ty mía ñöôøng II).
Sau naêm 1975, khi hoaø bình laäp laïi, caùc vuøng mía truyeàn thoáng tröôùc ñaây coù
ñieàu kieän phaùt trieån trôû laïi, dieän tích mía ñöôïc phaùt trieån nhanh choùng. Naêm 1980,
dieän tích mía caùc tænh phía nam ñaït 89.1 ngaøn ha vôùi saûn löôïng laø 3.7 trieäu taán.
Trong giai ñoaïn töø 1975-1990, dieän tích vaø saûn löôïng mía taêng nhanh nhöng phaùt
trieån moät caùch töï phaùt, khoâng naèm trong vuøng quy hoaïch neân caùc nhaø maùy thuoäc
toång coâng ty vaãn thieáu nguyeân lieäu traàm troïng. Haøng naêm, toång coâng ty chæ eùp ñöôïc
khoaûng 345.000 taán mía vaø saûn xuaát ñöôïc khoaûng 27.000 taán ñöôøng mía vaø 17.300
taán ñöôøng luyeän. Tyû leä huy ñoäng coâng suaát chæ ñaït 45% so vôùi coâng suaát thöïc teá (Phuï
luïc 18: Tình hình eùp mía vaø saûn xuaát ñöôøng cuûa toång coâng ty mía ñöôøng II töø 1975
ñeán 1990).
Treân tinh thaàn ñoåi môùi cuûa ñaïi hoäi VI vaø ñöôïc ñaïi hoäi VII, roài ñeán ñaïi hoäi
VIII cuûa Ñaûng tieáp tuïc khaúng ñònh chuû tröông ñoåi môùi kinh teá, thöïc hieän chuyeån ñoåi
neàn kinh teá Vieät Nam töø cô cheá quaûn lyù keá hoaïch hoaù taäp trung sang cô cheá thò
tröôøng coù söï quaûn lyù cuûa nhaø nöôùc theo ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa, ñaõ taïo ra
nhöõng chuyeån bieán tích cöïc trong hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa caû nöôùc noùi
chung vaø cuûa toång coâng ty noùi rieâng. Vôùi söï ra ñôøi cuûa nghò ñònh 388/HÑBT ngaøy
20/11/91 v/v ban haønh quy cheá thaønh laäp vaø giaûi theå doanh nghieäp nhaø nöôùc, quyeàn
15
chuû ñoäng trong saûn xuaát kinh doanh, töï chuû taøi chính cuûa doanh nghieäp ñaõ ñöôïc môû
roäng. Cuøng vôùi söï ñoåi môùi cuûa nhaø nöôùc veà caùc chuû tröông, chính saùch ñaõ töøng böôùc
höôùng neàn kinh teá ñi vaøo oån ñònh vaø ngaøy caøng coù hieäu quaû, ñaõ taïo ra nhöõng ñieàu
kieän thuaän lôïi cho caùc doanh nghieäp cuûa toång coâng ty khai thaùc vaø phaùt huy tieàm
naêng cuûa mình. Hieän nay, vôùi moät quy moâ goàm 10 ñôn vò thaønh vieân, ngoaøi 02 coâng
ty ñöôøng luyeän vôùi coâng suaát 480 taán ñöôøng/ngaøy, coâng suaát cheá bieán cuûa toång coâng
ty ñaït 9.750 taán mía/ngaøy, bình quaân moãi nhaø maùy coù coâng suaát gaàn 2000 taán
mía/ngaøy. Haøng naêm toång coâng ty saûn xuaát vaø cung caáp cho nhu caàu tieâu duøng trong
nöôùc hôn 280.000 taán ñöôøng luyeän vaø 110.000 taán ñöôøng thoâ, chieám hôn 30% saûn
löôïng ñöôøng saûn xuaát cuûa caû nöôùc, doanh thu haøng naêm cuûa toång coâng ty ñaït 1.500
tyû ñeán 2.000 tyû ñoàng vaø ñaõ ñoùng goùp cho ngaân saùch nhaø nöôùc hôn 200 tyû ñoàng/naêm.
Tuy ñaõ ñaït ñöôïc moät soá keát quaû quan troïng, nhöng nhìn vaøo thöïc teá hoaït ñoäng
cuûa toång coâng ty, nhaát laø so vôùi yeâu caàu cuûa tieán trình hoäi nhaäp kinh teá khu vöïc vaø
quoác teá, thì coøn nhieàu haïn cheá caàn ñöôïc phaân tích, ñaùnh giaù vaø ñeà ra ñònh höôùng ñeå
caûi thieän vò theá trong thôøi gian tôùi.
Toùm laïi: Vieäc ñaùnh giaù, khaùi quaùt tình hình saûn xuaát kinh doanh mía ñöôøng
cuûa theá giôùi cuõng nhö khu vöïc laø vieäc laøm caàn thieát vaø laø yeâu caàu thöôøng xuyeân, töø
ñoù coù caùi nhìn toång quaùt hôn thöïc traïng vaø xu höôùng cuûa ngaønh ñöôøng, laø caên cöù cho
nhöõng ñònh höôùng chieán löôïc laâu daøi, nhöõng giaûi phaùp mang tính tình theá cuõng nhö
chieán löôïc cuûa ngaønh ñöôøng cuûa caû nöôùc noùi chung vaø toång coâng ty noùi rieâng.
Nhìn chung, tình hình saûn xuaát vaø tieâu thuï ñöôøng treân theá giôùi thôøi gian vöøa
qua vaø döï baùo trong töông lai tôùi khoâng ngöøng taêng leân tuy nhieân toác ñoä khoâng cao
laém. Nhöõng naêm gaàn ñaây, löôïng saûn xuaát coù nhieàu suït giaûm trong khi löôïng caàu tieáp
tuïc taêng ñaõ laøm cho löôïng toàn kho giaûm, giaù baùn taêng trôû laïi vaø ñaõ chaám döùt tình
traïng cung vöôït caàu toàn taïi trong thôøi gian daøi.
Nhöõng nöôùc coù saûn löôïng saûn xuaát lôùn nhö Braxin, Aán Ñoä, Myõ, Trung Quoác,
Thaùi Lan … döï ñoaùn seõ tieáp tuïc ôû vò trí haøng ñaàu vaø coù aûnh höôûng lôùn ñeán saûn löôïng
saûn xuaát cuûa theá giôùi maëc duø trong töông lai seõ coù moät soá thay ñoåi saûn löôïng saûn
xuaát giöõa caùc vuøng.
Trong soá caùc nöôùc xuaát khaåu ñöôøng lôùn cuûa theá giôùi, Braxin laø nöôùc coù aûnh
höôûng lôùn ñeán löôïng xuaát vaø do ñoù coù quyeàn löïc nhaát ñònh trong vieäc chi phoái giaù caû.
Thaùi Lan laø moät trong nhöõng nöôùc xuaát khaåu ñöôøng lôùn vaø laø nöôùc naèm trong khu
vöïc vôùi nöôùc ta, do vaäy seõ laø ñoái thuû caïnh tranh nguy hieåm moät khi Vieät Nam tham
gia AFTA, WTO … Trung Quoác cuõng laø moät trong nhöõng nöôùc saûn xuaát ñöôøng lôùn
nhöng Trung Quoác hieän ñang haïn cheá saûn xuaát ñöôøng vaø coù xu höôùng nhaäp khaåu neân
ñaây laø thò tröôøng tieàm naêng maø ngaønh ñöôøng Vieät Nam caàn höôùng tôùi, ñaëc bieät moät
khi Trung Quoác gia nhaäp WTO, moät khi caùc haïn cheá veà maäu dòch giöõa Trung Quoác
vaø theá giôùi ñöôïc dôõ boû thì nhu caàu veà ñöôøng cuûa Trung Quoác caøng trôû neân quan
troïng vaø coù aûnh höôûng lôùn ñeán cung caàu, giaù caû ñöôøng cuûa theá giôùi.
Qua nghieân cöùu khaû naêng xuaát nhaäp khaåu veà ñöôøng trong thôøi gian tôùi, khu
vöïc coù nhaäp khaåu roøng taêng cao caàn ñöôïc quan taâm khai thaùc laø chaâu phi vaø vuøng
16
caän ñoâng, ñaây laø vuøng maø thôøi gian vöøa qua ngaønh ñöôøng Vieät nam noùi chung vaø
toång coâng ty mía ñöôøng II noùi rieâng ñaõ böôùc ñaàu tieáp caän vaø ñaõ ñaït ñöôïc moät soá keát
quaû maëc duø raát khieâm toán nhöng ñaõ môû ra moät ñònh höôùng môùi cho ngaønh ñöôøng.
Thoâng qua giaù baùn ñöôøng cuûa caùc nöôùc so vôùi chi phí saûn xuaát vaø chính saùch
ñöôøng cuûa caùc nöôùc cho thaáy chính phuû cuûa caùc nöôùc coù söï baûo hoä raát cao ñoái vôùi
ngaønh ñöôøng, do ñoù vieäc caïnh tranh vôùi nhöõng nöôùc naøy raát khoù khaên, tuy nhieân vôùi
xu höôùng maäu dòch töï do, giaù ñöôøng seõ phaûn aùnh gaàn ñuùng chi phí saûn xuaát ñöôøng
cuûa caùc nöôùc coù hieäu quaû nhaát vaø laøm laønh maïnh hoaù vò theá caïnh tranh cuûa caùc nöôùc
naøy. Chính saùch baûo hoä maäu dòch veà ñöôøng cuûa caùc nöôùc ñaõ laøm cho ngaønh ñöôøng
saûn xuaát keùm hieäu quaû vaø ngöôøi tieâu duøng trong nöôùc phaûi gaùnh chòa giaù ñöôøng cao.
17
CHÖÔNG II
THÖÏC TRAÏNG CAÏNH TRANH
CUÛA TOÅNG COÂNG TY MÍA ÑÖÔØNG II
2.1 CAÙC ÑIEÀU KIEÄN AÛNH HÖÔÛNG ÑEÁN SÖÏ PHAÙT TRIEÅN CUÛA NGAØNH.
2.1.1 Ñieàu kieän töï nhieân.
Toång coâng ty mía ñöôøng II ñaët truï sôû taïi 34 - 35 Beán Vaân Ñoàn, Quaän 4, Thaønh
phoá Hoà Chí Minh. Coù caùc ñôn vò thaønh vieân naèm raõi raùc caùc tænh nam trung boä vaø
nam boä nhö Phuù Yeân, Ñoàng Nai, Bình Döông, TP. Hoà Chí Minh, Long An. Ñaây laø
vuøng laõnh thoå ñöôïc ñaùnh giaù coù tieàm naêng mía ñöôøng cao cuûa caû nöôùc (Phuï luïc 12)
vôùi ñieàu kieän nhieät ñôùi gioù muaø, coù hai muøa möa naêng roõ reät raát thích hôïp cho vieäc
troàng mía vaø saûn xuaát ñöôøng.
Treân ñòa baøn, cô sôû haï taàng ñöôïc xaây döïng töông ñoái toát vôùi heä thoáng giao
thoâng thuûy, boä, saân bay, beán caûng thuaän lôïi. Laø ñaàu moái giao löu thöông maïi khoâng
chæ vôùi caû nöôùc maø caû caùc nöôùc trong khu vöïc vaø quoác teá.
2.1.2 Ñieàu kieän kinh teá.
Toác ñoä taêng tröôûng toång saûn phaåm trong nöôùc (GDP) 5 naêm qua ( 1996-2000)
ñaït khaù cao, taêng gaàn 7%/naêm. Ñieàu quan troïng laø chính phuû ñaõ chaën ñöôïc ñaø giaûm
suùt nhòp ñoä taêng tröôûng kinh teá xuaát hieän töø naêm 1996 vaø tieáp dieãn ñaäm neùt hôn
trong maáy naêm sau, töø cuoái naêm 1999 ñeán heát naêm 2000, taêng tröôûng kinh teá cuûa
quyù sau lieân tuïc cao hôn quyù tröôùc, toác ñoä taêng tröôûng bình quaân chung cuûa naêm
2000 laø 6.7% trong ñoù quyù I taêng 5.6%, quyù II taêng 6.7%, quyù III taêng 7% vaø quyù IV
taêng khoaûng 7.2%.
Cuøng vôùi toác ñoä taêng tröôûng kinh teá cao, cô caáu caùc ngaønh kinh teá cuõng coù
böôùc chuyeån dòch theo höôùng tích cöïc, naêm 2000 trong GDP, noâng laâm ngö chieám
24.1%, coâng nghieäp vaø xaây döïng chieám36.9%, dòch vuï 39%.
Heä thoáng tín duïng ngaân haøng tieáp tuïc ñöôïc cuõng coá vaø phaùt trieån. Chöông
trình coå phaàn hoaù tieáp tuïc ñöôïc ñaåy maïnh vaø söï ra ñôøi thò tröôøng chöùng khoaùn seõ laøm
taêng theâm khaû naêng huy ñoäng voán ñeå phaùt trieån cuûa caùc doanh nghieäp.
Cuøng vôùi möùc thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi taêng, naêm 2000 GDP bình quaân
ñaït gaáp 1.8 laàn so vôùi naêm 1990, thì möùc tieâu duøng ñöôøng trong nöôùc lieân tuïc gia
taêng, keå caû tieâu duøng tröïc tieáp vaø tieâu duøng giaùn tieáp. Taïo ra khaû naêng thuaän lôïi ñeå
caùc doanh nghieäp ñaåy maïnh saûn xuaát kinh doanh.
Beân caïnh nhöõng thaønh quaû ñaït ñöôïc, trong lónh vöïc kinh teá vaãn coøn moät soá toàn
taïi ñoù laø quaù trình caûi caùch haønh chính khoâng cuøng nhòp vôùi böôùc chuyeån trong lónh
vöïc kinh teá, thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi coù taêng tuy nhieân ñang naèm ôû möùc thaáp
so vôùi caùc nöôùc trong khu vöïc vaø bình quaân cuûa khu vöïc, nhöõng yeáu toá naøy ít nhieàu
seõ gaây ra moät soá caûn trôû trong hoaït ñoäng cuûa caùc doanh nghieäp.
18
2.1.3 Caùc ñieàu kieän moâi tröôøng vaên hoaù xaõ hoäi.
Toác ñoä taêng daân soá cuûa nöôùc ta naêm 2000 laø 1.53%, ñieàu ñoù cuõng ñoàng nghóa
vôùi vieäc gia taêng moät löôïng caàu veà ñöôøng ñaùng keå.
Chöông trình xoaù ñoùi giaûm ngheøo cuûa Ñaûng vaø nhaø nöôùc gaén vôùi chöông trình
taïo vieäc laøm vaø chöông trình phaùt trieån kinh teá, vaên hoaù, xaõ hoäi ôû caùc vuøng ngheøo,
vuøng nuùi, vuøng ñoàng baøo daân toäc ñaõ ñöôïc tieáp tuïc ñaàu tö vaø naâng cao hieäu quaû, tyû leä
hoä ñoùi ngheøo giaûm ñaùng keå (naêm 2000 ñaït 11%) ñieàu ñoù vöøa taïo ra moät thò tröôøng
tieâu thuï veà ñöôøng, taêng nhu caàu veà ñöôøng ñoàng thôøi khi cuoäc soáng ñöôïc naâng cao seõ
taïo taäp quaùn tieâu duøng ñöôøng coâng nghieäp thay cho caùc loaïi ñöôøng thuû coâng, nhaát laø
ôû vuøng ngheøo, vuøng nuùi, vuøng ñoàng baøo daân toäc vaø ôû noâng thoân nöôùc ta.
Coâng nghieäp mía ñöôøng laø ngaønh kinh teá ít gaây oâ nhieãm moâi tröôøng ñoàng thôøi
laø ngaønh söû duïng ñöôïc lôïi theá veà lao ñoäng, ñaát ñai phuø hôïp vôùi chuû tröông ñaåy maïnh
coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù noâng nghieäp vaø noâng thoân.
Taùc ñoäng tieâu cöïc cuûa moâi tröôøng naøy laø 80% daân soá nöôùc ta soáng ôû noâng
thoân, coù thu nhaäp thaáp, keát hôïp vôùi tyû leä thaát nghieäp ôû thaønh thò vaø thieáu vieäc laøm ôû
noâng thoân cao laøm haïn cheá möùc caàu.
Khi ñôøi soáng ñöôïc naâng cao, xu höôùng söû duïng caùc chaát ngoït khaùc thay theá
ñöôøng ñeå traùnh moät soá beänh nhö beùo phì … xu höôùng naøy coù khaû naêng ngaøy caøng
taêng leân.
2.1.4 Ñieàu kieän moâi tröôøng khoa hoïc coâng ngheä.
Xu theá toaøn caàu hoaù veà kinh teá laø xu theá khaùch quan hieän nay, cuøng vôùi xu
theá toaøn caàu hoaù, xu theá nhaûy voït cuûa khoa hoïc coâng ngheä, trong ñoù kinh teá tri thöùc
ngaøy caøng chieám vò trí quan troïng coù taùc ñoäng lôùn ñeán hoaït ñoäng saûn xuaát cuûa caùc
doanh nghieäp, laøm thay ñoåi phöông thöùc laøm vieäc cuûa con ngöôøi. Ñöùng tröôùc xu theá
vaø thöïc traïng cuûa ñaát nöôùc, ñoøi hoûi nhaø nöôùc phaûi coù nhöõng ñònh höôùng trong ñoù taän
duïng toái ña lôïi theá so saùnh, maø cô baûn laø phaùt trieån maïnh nhöõng ngaønh coâng nghieäp
ñang coù lôïi theá veà lao ñoäng vaø taøi nguyeân, taïo ñöôïc nhieàu vieäc laøm, taêng thu ngoaïi
teä. Moät trong nhöõng ngaønh ñoù laø ngaønh mía ñöôøng.
Xu theá nhaûy voït veà khoa hoïc coâng ngheä vaø xu theá toaøn caàu hoaù laø cô hoäi lôùn
ñeå doanh nghieäp ñoåi môùi coâng ngheä, thieát bò, taêng hieäu suaát toång thu hoài trong cheá
bieán, phaùt trieån toát coâng taùc ña daïng hoaù saûn phaåm.
Trong noâng nghieäp, caùc xu theá treân cho pheùp caûi tieán quy trình canh taùc, thaâm
canh taêng naêng suaát caây troàng, goùp phaàn naâng cao naêng suaát, chaát löôïng mía nguyeân
lieäu vaø thu nhaäp cuûa ngöôøi noâng daân.
Beân caïnh ñoù thì moâi tröôøng naøy cuõng coù nhöõng nguy cô maø neáu khoâng ñöôïc
tieân lieäu tröôùc thì seõ coù raát nhieàu khoù khaên cho caùc doanh nghieäp. Ñoù laø söï tuït haäu
veà khoa hoïc coâng ngheä, ñaëc bieät laø yeáu toá con ngöôøi vaø söï laïc haäu veà thoâng tin, vaán
ñeà toå chöùc quaûn lyù, vaán ñeà voán ñeå ñaàu tö cho nghieân cöùu phaùt trieån …
2.1.5 Aûnh höôûng cuûa moâi tröôøng phaùp luaät, chính phuû.
Chieán löôïc oån ñònh vaø phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa Ñaûng giai ñoaïn 1996-2000
ñaõ thu ñöôïc nhöõng thaønh quaû to lôùn goùp phaàn cuõng coá, taêng cöôøng söï oån ñònh chính
19
trò, an ninh quoác phoøng, ñaây laø moät thuaän lôïi lôùn khuyeán khích caùc doanh nghieäp
trong vaø ngoaøi nöôùc ñaàu tö phaùt trieån saûn xuaát.
Beân caïnh ñoù, vôùi quyeát taâm caûi caùch haønh chính cuûa chính phuû, quyeát ñònh
baõi boû caùc giaáy pheùp con, giaûm caùc thuû tuïc haønh chính ñaõ taïo theâm nieàm tin cuûa caùc
doanh nghieäp, ñaõ khuaáy ñoäng trôû laïi khoâng khí kinh doanh sau khi chòu aûnh höôûng
cuûa cuoäc khuûng hoaúng taøi chính tieàn teä khu vöïc, ñaõ taïo thuaän lôïi, deã daøng cho caùc
doanh nghieäp ñaàu tö saûn xuaát.
Vieät Nam gia nhaäp khoái Asean vaø tham gia caùc toå chöùc thueá quan vaø maäu
dòch quoác teá laø cô hoäi lôùn ñeå ngaønh mía ñöôøng noùi chung vaø toång coâng ty noùi rieâng
hoïc hoûi kinh nghieäm quaûn lyù saûn xuaát, ñoåi môùi coâng ngheä, môû roäng thò tröôøng.
Heä thoáng phaùp luaät cuûa Vieät nam ngaøy caøng hoaøn thieän hôn, taïo ra moät haønh
lang phaùp lyù oån ñònh, thieát laäp moät söï bình ñaúng trong quan heä kinh teá cuûa caùc thaønh
phaàn kinh teá, ñaõ phaùt huy moïi nguoàn löïc, thuùc ñaåy neàn kinh teá phaùt trieån, trong ñoù
ñaõ keùo theo söï phaùt trieån cuûa ngaønh ñöôøng Vieät nam vaø caû toång coâng ty.
Thò tröôøng chöùng khoaùn cuûa Vieät Nam ñaõ ñi vaøo hoaït ñoäng vaø ngaøy caøng
hoaøn thieän ñaõ taïo ñieàu kieän cho caùc doanh nghieäp huy ñoäng moïi nguoàn voán vaøo saûn
xuaát, taêng naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc ngaønh kinh teá nhôø vieäc coù ñuû voán ñeå ñaàu tö
môùi, caûi tieán thieát bò, coâng ngheä.
Tuy nhieân, beân caïnh ñoù moâi tröôøng naøy toàn taïi moäi soá aûnh höôûng tieâu cöïc ñoù
laø do coù quaù nhieàu vaên baûn ñieàu chænh ñaõ laøm giaûm tính heä thoáng cuûa phaùp luaät, ban
haønh taïi nhöõng thôøi ñieåm khaùc nhau vôùi nhöõng quan ñieåm khaùc nhau neân taïo ra söï
khoâng thoáng nhaát, hôn nöõa trong giai ñoaïn ñaàu môùi aùp duïng caùc vaên baûn môùi khoâng
theå traùnh khoûi nhöõng trôû ngaïi nhaát ñònh.
Vieäc trieån khai thöïc hieän caùc chuû tröông, chính saùch chöa ñoàng boä giöõa caùc boä
ngaønh, hieäu löïc thöïc thi cuûa caùc vaên baûn phaùp lyù chöa cao, coøn phaûi thaùo gôõ nhieàu
thuû tuïc haønh chính röôøm raø vaø xuùc tieán vieäc phaân caáp, phaân quyeàn trong quaûn lyù
kinh teá – haønh chính, traùnh gaây phieàn haø cho caùc doanh nghieäp. Coâng cuoäc caûi caùch
haønh chính coù tieán boä veà ñoåi môùi nhöng coøn chaäm chuyeån bieán veà boä maùy vaø con
ngöôøi.
Vieäc gia nhaäp kinh teá khu vöïc vaø theá giôùi laø cô hoäi lôùn, ñoàng thôøi thì ñaây cuõng
laø moät nguy cô coù theå daãn ñeán phaù saûn cuûa caùc doanh nghieäp do khoâng theå caïnh
tranh ñöôïc vôùi caùc doanh nghieäp nöôùc ngoaøi coù trình ñoä quaûn lyù cao hôn, trình ñoä
khoa hoïc coâng ngheä hieän ñaïi hôn vaø giaù thaønh thaáp hôn neáu khoâng coù moät ñònh
höôùng phaùt trieån ñuùng ñaén, laâu daøi.
2.2 THÖÏC TRAÏNG HOAÏT ÑOÄNG SAÛN XUAÁT KINH DOANH CUÛA TOÅNG
COÂNG TY MÍA ÑÖÔØNG II.
Trong phaàn naøy, chuùng toâi xin ñöôïc pheùp taäp trung phaân tích hoaït ñoäng cuûa
toång coâng ty trong giai ñoaïn töø 1991 ñeán nay vôùi caùc lyù do sau ñaây:
Moät laø: Trong giai ñoaïn naøy neàn kinh teá ñaõ coù nhöõng chuyeån bieán tích cöïc
theo höôùng thò tröôøng. Ñoái vôùi toång coâng ty, nhaø nöôùc ñaõ coù nhieàu noå löïc nhaèm cuõng
coá vaø hình thaønh caùc toång coâng ty nhaø nöôùc lôùn nhaèm naâng cao vai troø chuû ñaïo cuûa
20
- Xem thêm -
.PDF 
86 
6 
147 
