Tài liệu Giải pháp nâng cao chất lượng các trường mầm non trên địa bàn quận 9 thành phố hồ chí minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KỸ THUẬT CÔNG NGHỆ TP. HCM --------------------------- CHÂU ĐOÀN HIẾU HẠNH GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÁC TRƯỜNG MẦM NON TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN 9, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành : Quản trị kinh doanh Mã số ngành: 60340102 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KỸ THUẬT CÔNG NGHỆ TP. HCM --------------------------- CHÂU ĐOÀN HIẾU HẠNH GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÁC TRƯỜNG MẦM NON TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN 9, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành : Quản Trị Kinh Doanh Mã số ngành: 60340102 HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. PHAN NGỌC TRUNG TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 1 năm 2013 CÔNG TRÌNH ĐƯỢC HOÀN THÀNH TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KỸ THUẬT CÔNG NGHỆ TP. HCM Cán bộ hướng dẫn khoa học : TS. PHAN NGỌC TRUNG (Ghi rõ họ, tên, học hàm, học vị và chữ ký) Luận văn Thạc sĩ được bảo vệ tại Trường Đại học Kỹ thuật Công nghệ TP. HCM ngày … tháng … năm … Thành phần Hội đồng đánh giá Luận văn Thạc sĩ gồm: (Ghi rõ họ, tên, học hàm, học vị của Hội đồng chấm bảo vệ Luận văn Thạc sĩ) 1. TS. Lưu Thanh Tâm - Chủ tịch hội đồng 2. TS. Nguyễn Hải Quang - Phản biện 1 3. TS. Nguyễn Quang Trãi - Phản biện 2 4. TS. Phạm Thị Hà - Ủy viên 5. TS. Nguyễn Đình Luận - Ủy viên, Thư ký Xác nhận của Chủ tịch Hội đồng đánh giá Luận sau khi Luận văn đã được sửa chữa (nếu có). Chủ tịch Hội đồng đánh giá LV TRƯỜNG ĐH KỸ THUẬT CÔNG NGHỆ TP. HCM PHÒNG QLKH - ĐTSĐH CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc TP. HCM, ngày..… tháng….. năm 20..… NHIỆM VỤ LUẬN VĂN THẠC SĨ Họ tên học viên: Châu Đoàn Hiếu Hạnh Giới tính:Nữ Ngày, tháng, năm sinh: 05/12/1980 Nơi sinh: Đồng Nai Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh MSHV: 1184011053 I- TÊN ĐỀ TÀI: GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÁC TRƯỜNG MẦM NON TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN 9, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH II- NHIỆM VỤ VÀ NỘI DUNG: Gồm 3 chương chính: • Phần mở đầu • Chương 1: Tổng quan về giáo dục mầm non. • Chương 2: Khảo sát thực trạng giáo dục mầm non Quận 9 • Chương 3: Một số giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục mầm non trên địa bàn Quận 9, TPHCM • Kết luận III- NGÀY GIAO NHIỆM VỤ: 24/06/2012 IV- NGÀY HOÀN THÀNH NHIỆM VỤ: 31/12/2012 V- CÁN BỘ HƯỚNG DẪN: TS. PHAN NGỌC TRUNG CÁN BỘ HƯỚNG DẪN (Họ tên và chữ ký) KHOA QUẢN LÝ CHUYÊN NGÀNH (Họ tên và chữ ký) i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong Luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện Luận văn này đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong Luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc. Học viên thực hiện Luận văn Châu Đoàn Hiếu Hạnh ii LỜI CẢM ƠN Trong quá trình thực hiện luận văn, tôi đã nhận được rất nhiều sự quan tâm giúp đỡ của quý thầy cô, bạn bè và đồng nghiệp. Xin trân trọng cảm ơn TS. Phan Ngọc Trung, người hướng dẫn khoa học của luận văn, đã nhiệt tình giúp đỡ, hướng dẫn và chỉ bảo để em hoàn thành luận văn này Xin trân trọng cảm ơn quý thầy cô và bạn bè trường Đại học KTCN Tp.HCM đã trao đổi chia sẽ đóng góp kinh nghiệm và kiến thức để tôi hoàn thiện luận văn. Xin trân trọng cảm ơn các bậc phụ huynh, thầy cô giáo tại các trường mầm non trên địa bàn Q.9, phòng Giáo dục Quận 9 đã nhiệt tình hỗ trợ, góp ý và chia sẻ thông tin để luận văn được hoàn thiện. Tác giả Luận văn Châu Đoàn Hiếu Hạnh iii TÓM TẮT Hiện nay, các trường mầm non trên địa bàn Tp.HCM xuất hiện ngày càng nhiều với đầy đủ các loại hình công lập, dân lập, tư thục. Để đánh giá hết chất lượng của các trường là không dễ đối với các nhà quản lý giáo dục. Vì vậy với đề tài nghiên cứu này, thông qua một số câu hỏi phỏng vấn các giáo viên, nhà quản lý giáo dục và phụ huynh một số trường trong Quận 9 sẽ giúp ta đánh giá được chất lượng trường mầm non trên địa bàn đang ở mức độ nào để có những giải pháp nâng cao chất lượng nhằm đáp ứng nhu cầu gởi trẻ của các bậc cha mẹ. Luận văn giúp ta có cái nhìn bao quát về giáo dục mầm non, bao gồm: - Tổng quan về giáo dục và giáo dục mầm non - Mục tiêu của giáo dục mầm non gồm những mục tiêu quan trọng: Phát triển thể chất, nhận thức, ngôn ngữ, tình cảm – xã hội, và thẩm mỹ. - Tiêu chí đánh giá chất lượng giáo dục mầm non: Cơ sở vật chất, đội ngũ quản lý & giáo viên giảng dạy, chương trình giảng dạy. Thông qua các số liệu thu thập được, tác giả đã nêu lên thực trạng giáo dục mầm non cả nước nói chung và Tp.HCM nói riêng bằng các con số thống kê về trường, số trẻ, cơ sở vật chất, trình độ giáo viên,…, số liệu thứ cấp của phòng giáo dục Quận 9 và những số liệu sơ cấp về việc đánh giá chất lượng giáo dục mầm non quận 9 qua phỏng vấn 200 đối tượng như : giáo viên, phụ huynh của một số trường dân lập và công lập trên đại bàn. Kết quả khảo sát được đưa vào phân tích SPSS với các thông số : Độ tin cậy Cronbach’s alpha, nhân tố EFA để sử dụng cho phân tích hồi quy. Kết quả phân tích hồi quy cho ta phương trình hồi quy như sau: Y= 1.024 + 0,282 Cơ sở vật chất + 0.251 Đội ngũ quản lý & giáo viên giảng + 0,177 Chương trình giảng dạy Hệ số beta > 0 khẳng định các giả thuyết nêu ra trong mô hình nghiên cứu được chấp nhận và được kiểm định phù hợp. iv Dựa trên những phân tích và đánh giá thực trạng nêu trên, tác giả đưa 3 nhóm giải pháp chủ đạo nhằm cải thiện chất lượng giáo dục mầm non trên đại bàn Quận 9 Tp.HCM: Nâng cao chất lượng cơ sở vật chất: Làm tốt công tác dự báo về phát triển kinh tế xã hội của địa phương để lập kế hoạch giáo dục được tốt, xây dựng và sửa chữa các trường mầm non xuống cấp. Thành lập các trường mầm non công lập hoặc khuyến khích phát triển các trường mầm non ngoài công lập chất lượng cao có mức học phí phù hợp với chất lượng giáo dục. Trang bị các phương tiện giáo dục phù hợp. Nâng cao chất lượng đội ngũ quản lý và giáo viên: bằng cách nâng cao đời sống của giáo viên trước, tiếp đến tạo điều kiện hỗ trợ cho giáo viên tham gia các khóa học nâng cao trình độ chuyên môn, tiếp cận các phương pháp quản lý và giảng dạy hiện đại. Nâng cao chất lượng chương trình giảng dạy: Triển khai đồng bộ chương trình giáo dục bằng cách kết hợp giữa trường, phòng giáo dục và các cô giáo nhằm thực hiện tốt các mục tiêu đào tạo cần thiết cho trẻ mầm non. Mạnh dạn áp dụng các phương pháp giảng dạy mới, từ đó rút ra phương pháp nào thích hợp cho trẻ nhất. v ABSTRACT Currently, the pre-schools in the area HCMC appear more and more for a full range of public, people-founded and private. To fully assess the quality of the school is not easy for management education. So with this research, through some interview questions teachers, educational administrators and parents some schools in District 9 will help us assess the quality of pre-schools in the area are extent to improve the quality of solutions to meet the child care needs of parents. This thesis gives us a overview of early childhood education, including: - Overview of education and early childhood education - The goal of early childhood education includes the following key objectives: To develop physical, cognitive, language, emotional, social, and aesthetic. - Criteria for evaluating the quality of early childhood education: facilities, management team & teachers, curriculum. Through the data collected, the authors raised the state of early childhood education in general and HCM City in particular by the statistics on the number of children, physical facilities, qualified teachers members, etc., secondary data of the Education Department of District 9 and the primary data for assessing the quality of early childhood education in District 9 by interviewing 200 subjects such as: teacher, parent of a number of people and public schools in the area. The survey results are included in the analysis of SPSS with the parameters: Reliability Cronbach's alpha, factor EFA to use regression analysis. Results of regression analysis for the regression equation as follows: Y = 1.024 + 0.282 Facilities + 0251 Team management & teachers + 0.177 Curriculum Beta> 0 confirms the hypothesis raised in the research model is accepted and verified accordingly. vi Based on the analysis and evaluation of the above conditions, authors give three key solutions to improve the quality of early childhood education in the area of District 9 HCM City: - Improve the quality of infrastructure: How well the forecasts of socioeconomic development of local educational planning is good, construction and repair of degraded kindergarten. Establishment of preschools public or encouraging the development of non-public kindergartens high quality tuition in accordance with the quality of education. Equipped with the appropriate educational facilities. - Improve the quality of the management team and staff: by improving the lives of teachers before, to facilitate support for teachers to participate in advanced courses qualifications, access methods modern management and teaching. - Improve the quality of curriculum: Deploying sync program by a combination of education, education and the teachers to implement the necessary training objectives for preschool children. Boldly apply new teaching methods, which draw the most appropriate method for children. vii MỤC LỤC DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ................................................................................. ix DANH MỤC CÁC BẢNG ...................................................................................... x DANH MỤC CÁC HÌNH ...................................................................................... xi PHẦN MỞ ĐẦU ..................................................................................................... 1 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ GIÁO DỤC MẦM NON ..................................... 4 1.1 Tổng quan về giáo dục Việt Nam................................................................... 4 1.2 Tính cấp thiết của giáo dục mầm non ............................................................. 4 1.2.1 Giáo dục mầm non là gì .............................................................................. 4 1.2.2 Vai trò của giáo dục mầm non..................................................................... 5 1.2.3 Mục tiêu của giáo dục mầm non.................................................................. 6 1.3 Những tiêu chí đánh giá chất lượng giáo dục mầm non .................................. 7 1.3.1 Cơ sở vật chất ............................................................................................. 7 1.3.2 Đội ngũ quản lý và giáo viên giảng dạy .................................................... 10 1.3.3 Chương trình giảng dạy ............................................................................ 12 1.4 Một số nền giáo dục mầm non có chất lượng trên thế giới và bài học kinh nghiệm cho Việt Nam ............................................................................................ 14 1.4.1 Một số nền giáo dục mầm non có chất lượng trên thế giới ........................ 14 1.4.2 Xu hướng phát triển từ các nước ............................................................... 18 1.5 Các giả thuyết và mô hình nghiên cứu ......................................................... 20 1.5.1 Mô hình nghiên cứu .................................................................................. 20 1.5.2 Các giả thuyết ........................................................................................... 21 CHƯƠNG 2: KHẢO SÁT THỰC TRẠNG GIÁO DỤC MẦM NON QUẬN 9 .... 23 2.1 Thực trạng giáo dục mầm non trên địa bàn quận 9, TP.HCM ........................... 23 2.2 Khảo sát về chất lượng giáo dục mầm non trên địa bàn quận 9, TP.HCM ........ 28 2.2.1 Thiết kế bảng câu hỏi và xây dựng thang đo ............................................. 28 2.2.2 Phân tích và đánh giá thang đo .................................................................. 30 2.2.3 Phân tích hồi quy ..................................................................................... 36 viii 2.2.4 Kiểm định các giả thuyết nghiên cứu và sự phù hợp của mô hình ............. 37 2.2.5 Phân tích các biến định tính và biến kết quả định lượng ............................ 39 2.3 Đánh giá thực trạng của giáo dục mầm non hiện nay ................................... 42 CHƯƠNG 3 : MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC MẦM NON TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN 9, TP.HCM................................................ 45 3.1 Quan điểm về chất lượng giáo dục ................................................................... 45 3.2 Một số định hướng phát triển giáo dục mầm non đến 2020 .............................. 46 3.3 Mục tiêu nâng cao chất lượng giáo dục mầm non quận 9 ................................. 48 3.3.1 Mục tiêu chung ......................................................................................... 48 3.3.2. Mục tiêu cụ thể ........................................................................................ 48 3.4 Một số giải pháp thực hiện ............................................................................... 50 3.4.1 Cải thiện cơ sở vật chất trường mầm non .................................................. 50 3.4.2 Nâng cao trình độ đội ngũ giáo viên mầm non .......................................... 53 3.4.3 Triển khai đồng bộ chương trình giáo dục mầm non ................................. 54 3.4.4 Đổi mới phương pháp giảng dạy ............................................................... 55 3.5 Một số kiến nghị .............................................................................................. 58 3.5.1 Ủy Ban nhân dân Tp.HCM, Sở GDĐT Tp.HCM ...................................... 58 3.5.2 Ủy Ban nhân dân quận 9 ........................................................................... 59 3.5.3 Phòng giáo dục ......................................................................................... 59 3.5.4 Các trường mầm non................................................................................. 60 KẾT LUẬN ........................................................................................................... 61 1. Kết quả chính và đóng góp của đề tài nghiên cứu ..................................... 61 2. Hạn chế và hướng nghiên cứu tiếp theo .................................................... 61 TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................................................... 63 PHỤ LỤC.............................................................................................................. 64 ix DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TỪ VIẾT TẮT NỘI DUNG CSVC Cơ sở vật chất CTGD Chương trình giảng dạy HS Học sinh GDMN Giáo dục mầm non GV Giáo viên Tp.HCM Thành phố Hồ Chí Minh x DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Số liệu mầm non quận 9 ........................................................................ 23 Bảng 2.2: Thống kê tình trạng trường lớp và học sinh đầu năm 2012-2013……....25 Bảng 2.3: Số liệu về các chỉ tiêu của mầm non Quận 9 năm 2012-2013 ................ 26 Bảng 2.4: Thang đo nhóm cơ sở vật chất, Cronbach’s alpha=0.932 ....................... 31 Bảng 2.5: Thang đo Đội ngũ quản lý và giáo viên giảng dạy, Cronbach’s alpha=0.924 ........................................................................................................... 32 Bảng 2.6: Thang đo nhóm Chương trình giảng dạy, Cronbach’s alpha=0.756....... 33 Bảng 2.7: Thang đo nhóm Chất lượng giáo dục mầm non, Cronbach’s alpha=0.681 .............................................................................................................................. 33 Bảng 2.8: kết quả phân tích nhân tố ...................................................................... 34 Bảng 2.9: Nhân tố của chất lượng giáo dục mầm non ............................................ 36 Bảng 2.10: Kết quả phân tích hồi quy .................................................................... 37 Bảng 2.11: Sự khác nhau giữa hai hệ thống công lập và dân lập ............................ 39 Bảng 2.12 Sự khác nhau giữa hai đối tượng Phụ huynh và giáo viên ..................... 40 Bảng 2.13:Kiểm định sự khác nhau của các nhóm có thu nhập .............................. 42 Bảng 2.14: Kiểm định sự khác nhau của các nhóm có trình độ khác nhau.............. 42 Bảng 3. 1: Định hướng phát triển giáo dục mầm non đến 2020 .............................. 46 Bảng 3. 2 Số liệu trẻ em quận 9 đến năm học 2020-2021 ....................................... 51 xi DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 1.1: Hệ thống giáo dục theo Luật Giáo dục 2005 ............................................ 4 Hình 1.2: Mô hình nghiên cứu ............................................................................... 20 Hình 2.1: Số liệu giáo viên và trẻ em mầm non quận 9……………………………24 Hình 2. 2: Số liệu trường mầm non Quận 9 ........................................................... 24 Hình 2. 3:Biểu đồ thể hiện diện tích bình quân của trường mầm non ..................... 27 Hình 2. 4: Biểu đồ số trẻ BQ / 1 lớp....................................................................... 28 Hình 3. 1: Dự báo các tỉ lệ giáo dục mầm non đến 2020 ........................................ 47 Hình 3. 2: Tỷ trọng trình độ giáo viên năm 2015 ................................................... 49 Hình 3. 3: Biểu đồ trẻ em quận 9 gia tăng đến năm học 2020-2021 ....................... 51 Hình 3. 4: Quy trình các giải pháp nâng cao chất lượng GDMN ............................ 58 1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Giới thiệu đề tài nghiên cứu 1.1 Đặt vấn đề Đã là cha mẹ, ai cũng lo lắng cho con cái, nhất là khi bé đến tuổi đi học nhà trẻ, mẫu giáo. Khi đó bé còn rất nhỏ, lại quen được mọi người trong gia đình chơi đùa, chăm sóc hàng ngày. Khi bước vào một môi trường mới, bạn bè, thầy cô đều lạ, đối với một đứa trẻ mới lên hai quả là một điều không dễ dàng chút nào. Ngày nay có rất nhiều trường mầm non dành cho các bé, công lập có, bán công có, tư thục có và cả trường quốc tế cũng có mặt tại Việt Nam. Do vậy các phụ huynh rất hoang mang không biết chọn trường cho con mình như thế nào là tốt nhất và phù hợp với điều kiện của gia đình mình nhất. Với đề tài: ”Giải pháp nâng cao chất lượng các trường mầm non trên địa bàn quận 9, Thành phố Hồ Chí Minh” nhằm giúp cho các trường biết được mức độ hài lòng của phụ huynh về chất lượng trường, và nắm được những điểm bất cập để cải thiện điều kiện trường được tốt hơn. 1.2 Tính cấp thiết của đề tài Hiện nay, các trường mầm non trên địa bàn Tp.HCM xuất hiện ngày càng nhiều với đầy đủ các loại hình. Để đánh giá hết chất lượng của các trường là không dễ đối với các nhà quản lý giáo dục. Vì vậy với đề tài nghiên cứu trên, thông qua một số câu hỏi phỏng vấn các đối tượng như giáo viên, giám hiệu và phụ huynh một số trường trong quận 9 sẽ giúp ta biết chất lượng trường mầm non trên địa bàn đang ở mức độ nào để có những giải pháp cải thiện hữu hiệu hơn. 2. Mục tiêu, nội dung và phương pháp nghiên cứu 2.1 Mục tiêu đề tài Như đã đề cập trên đây, giải pháp nâng cao chất lượng các trường mầm non trên địa bàn Quận 9, TP.HCM có tầm quan trọng đặc biệt đối với các trường mầm non trong khu vực, vì hiện nay Quận 9 tập trung rất nhiều thành phần dân cư, cũng 2 như có rất nhiều trường mầm non. Vì vậy với khảo sát này sẽ giúp cho ta hiểu được phụ huynh đánh giá chất lượng của trường tới mức độ nào, ngoài ra cũng một phần nào đó giúp cho các trường hiểu rõ chất lượng trường mình. Cụ thể là: - Kiểm định các yếu tố cơ sở vật chất của trường mầm non. - Kiểm định được trình độ giáo viên mầm non trường mầm non như thế nào. - Chương trình của trường bé đang học đã tốt và phù hợp với bé chưa Ngoài ra, so sánh sự khác nhau về chất lượng giữa các trường công lập và dân lập. Từ kết quả phân tích, tác giả sẽ đưa ra các giải cho các trường mầm non trên địa bàn quận 9,TP. HCM. 2.2 Nội dung nghiên cứu Nội dung của đề tài này là thông qua thực trạng về chất lượng mầm non và khảo sát thực tế để nắm bắt được mức độ về chất lượng mầm non của của các trường mầm non trên địa bàn quận 9, TP.HCM, sau đó nêu lên những giải pháp tương ứng cho từng hệ thống trường còn yếu kém trong chất lượng. 2.3 Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 2.3.1 Phương pháp luận Với đề tài trên, tôi sừ dụng phương pháp suy diễn là chính. Nghĩa là sử dụng đặc điểm, mục tiêu của giáo dục mầm non và đặc biệt các các tiêu chí cơ bản cấu thành nên chất lượng, sau đó áp dụng vào trong thực tiễn của đề tài để xác định chất lượng các trường mầm non hiện nay, từ đó có các giải pháp cụ thể cho từ trường hợp. 2.3.2 Phương pháp nghiên cứu Để hoàn thành đề tài nghiên cứu, tôi vừa sử dụng phương pháp định tính lẫn định lượng 3 Định lượng: Nghiên cứu của đề tài này được tập trung tại quận 9, TP.HCM thông qua phương pháp phỏng vấn để thu thập số liệu sơ cấp, sau đó phân tích định lượng bằng cách sử dụng thống kê mô tả để đánh giá chất lượng các trường mầm non. Định tính: Nhưng trước khi có bảng câu hỏi phòng vấn thì ta phải phân tích định tích bằng cách đánh giá thực trạng của giáo dục mầm non, thu thập số liệu thứ cấp từ các nguồn cung cấp đáng tin cậy. 3. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài Qua đề tài này giúp ta đánh giá đúng về chất lượng giáo dục mầm non cả nước, cũng như chất lượng giáo dục mầm non Quận 9, TPHCM. Từ những kết quả nghiên cứu ta sẽ biết được các yếu tố nào cấu thành nên chất lượng mầm non, và cũng biết được yếu tố nào được đánh giá yếu kém nhất hiện nay. Sau khi nắm rõ những tồn tại của mình và ta học hỏi thêm những tiến bộ của các nước phát triển rồi đưa ra những giải pháp thiết thực nhằm cải tạo, thay đổi yếu điểm đó tốt hơn, hoàn thiện hơn giúp chất lượng giáo dục của ta có thể sánh bằng với các nước trong khu vực có nền giáo dục tiên tiến. 4. Kết cấu luận văn Bố cục của luận văn gồm các phần như sau: Phần mở đầu Chương 1: Tổng quan về giáo dục mầm non. Chương 2: Khảo sát thực trạng giáo dục mầm non Quận 9 Chương 3: Một số giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục mầm non trên địa bàn Quận 9, TPHCM Kết luận 4 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ GIÁO DỤC MẦM NON 1.1 Tổng quan về giáo dục Việt Nam Luật Giáo dục năm 2005 có hiệu lực từ ngày 01/01/2006. Theo Luật này thì các cấp học và trình độ đào tạo của Hệ thống giáo dục quốc dân gồm: - Giáo dục mầm non: bao gồm nhà trẻ và mẫu giáo; - Giáo dục phổ thông: bao gồm tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông; Giáo dục nghề nghiệp: bao gồm trung cấp chuyên nghiệp và dạy nghề; - Giáo dục đại học và sau đại học: (gọi chung là giáo dục đại học) đào tạo trình độ cao đẳng, trình độ đại học, trình độ thạc sĩ, trình độ tiến sĩ [11, Điều 4]. Tiến sĩ Thạc sĩ Đại học Cao đẳng Trung học phổ thông Trung cấp chuyên nghiệp Trung học cơ sở Cao đẳng nghề Trung cấp nghề Sơ cấp nghề Tiểu học Mẫu giáo Nhà trẻ Hình 1.1: Hệ thống giáo dục theo Luật Giáo dục 2005 1.2 Tính cấp thiết của giáo dục mầm non 1.2.1 Giáo dục mầm non là gì Giáo dục mầm non là giáo dục giành cho trẻ từ lọt lòng đến 5 tuổi, đây là cấp học mở đầu cho quá trình phát triển của mỗi con người với nhiệm vụ chủ yếu mang 5 tính dẫn dắt giúp trẻ có được những kiến thức ban đầu để có thể làm quen, thích nghi dần với cuộc sống và phát triển tiếp theo. Giáo dục mầm non không phải là dạy trẻ thơ đọc chữ, học kiến thức khoa học; đây là loại hình giáo dục đặc biệt, là sự chuẩn bị cho trẻ thơ những tiền đề quan trọng trước khi bước vào giáo dục nhà trường. Thông qua sự chăm sóc ân cần, đúng phương pháp khoa học, phù hợp với sự phát triển tâm-sinh lý của trẻ, để nuôi dưỡng thể chất và tâm hồn cho trẻ. Các yếu tố có ảnh hưởng sâu sắc tới chất lượng chăm sóc và giáo dục trẻ thơ bao gồm: chủ trương, chính sách vĩ mô, sự vận dụng và thực hiện của ngành học và các cấp quản lý, kiến thức khoa học và sự nỗ lực của những người công tác tại các cơ sở giáo dục mầm non. Những yếu tố đó có mối quan hệ chặt chẽ, cùng hướng tới mục tiêu giúp cho trẻ thơ thực sự thụ hưởng những thành quả tốt nhất của chế độ xã hội. 1.2.2 Vai trò của giáo dục mầm non Giáo dục mầm non có vai trò rất quan trọng, thể hiện ở các điểm sau: - Trẻ em trong độ tuổi mầm non là thời kì phát triển đặc biệt của bộ não, nó đặt nền móng cho việc học tập về sau cho mỗi con người (nghiên cứu mới đây của một số nhà khoa học châu Mỹ-Latinh, công bố trong Hội thảo quốc tế về Giáo dục mầm non tại Mexico đã cho rằng thời kì mầm non bộ não của trẻ có thể phát triển tới 80% sự hoàn thiện). - Tuy không phải là trực tiếp, nhưng kết quả khả quan ở giáo dục mầm non sẽ có ảnh hưởng tích cực, góp phần thực hiện một số mục tiêu có tính quốc gia và tính toàn cầu về các lĩnh vực giáo dục-kinh tế-xã hội như: nâng cao kết quả học tập khi trẻ vào tiểu học, phát triển trí tuệ, thể chất, tình cảm, xóa đói giảm nghèo. - Nếu ngay từ mầm non, trẻ được phòng ngừa, tăng cường khả năng đề kháng đối với một số bệnh tật, khiếm khuyết thì sẽ giảm chi phí rất nhiều so với sau này, nhất là có thể tránh cho trẻ phải chịu thiệt thòi suốt đời vì một di chứng nào đó mà lẽ ra có thể can thiệp khi còn ấu thơ.