BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM
HUỲNH THỊ NHÂN
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
TP. Hồ Chí Minh – Năm 2000
1
PHAÀN MÔÛ ÑAÀU
Voán coù vai troø quyeát ñònh trong vieäc taïo ra cuûa caûi vaät chaát vaø tieán boä
xaõ hoäi, ñoù laø yeáu toá voâ cuøng quan troïng ñeå thöïc hieän quaù trình phaùt trieån cô sôû
haï taàng, chuyeån dòch cô caáu vaø ñaåy nhanh toác ñoä taêng tröôûng kinh teá. Maø ñoái vôùi
baát kyø quoác gia naøo, söï taêng tröôûng kinh teá vôùi toác ñoä cao vaø beàn vöõng cuõng laø
moät khaùt khao, moät kyø voïng lôùn.
Thaønh phoá Hoà Chí Minh vôùi vò trí ñaëc bieät trong vuøng kinh teá troïng
ñieåm, neân Chính phuû luoân ñaët yeâu caàu nhieäm vuï laø phaûi coù toác ñoä taêng tröôûng
kinh teá cao gaáp 1,5 laàn so vôùi möùc taêng tröôûng bình quaân chung cuûa caû nöôùc.
Chính vì vaäy, toång nguoàn voán cho yeâu caàu ñaàu tö phaùt trieån trong 10 naêm tôùi laø
raát lôùn, phaûi coù caùc giaûi phaùp huy ñoäng moät caùch tích cöïc, ñoàng boä môùi coù theå
ñaùp öùng ñöôïc.
Lyù do choïn löïa ñeà taøi :
Thöïc tieãn trong nhieàu naêm qua cho thaáy, vaán ñeà böùc xuùc cuûa neàn kinh
teá caû nöôùc noùi chung vaø thaønh phoá Hoà Chí Minh noùi rieâng laø luoân thieáu voán ñeå
trang bò vaø ñoåi môùi coâng ngheä hieän ñaïi, cuõng nhö ñeå ñaàu tö phaùt trieån cô sôû haï
taàng kyõ thuaät vaø xaõ hoäi; trong khi ñoù, tieàm naêng veà voán vaø nhieàu nguoàn löïc khaùc
trong xaõ hoäi coøn khaù lôùn nhöng chöa ñöôïc huy ñoäng ñöa vaøo ñaàu tö phaùt trieån.
Do vaäy, vieäc tìm caùc giaûi phaùp ñeå huy ñoäng toát hôn nguoàn löïc taøi chính laø moät
yeâu caàu thöïc teá vaø raát caàn thieát.
Muïc tieâu chung phaùt trieån thaønh phoá trong 10 naêm tôùi laø phaûi ñaït söï
taêng tröôûng cao vaø beàn vöõng, neân ñeå thöïc hieän caùc chöông trình kinh teá xaõ hoäi
trong quaù trình coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa töø nay ñeán naêm 2010, thì vaán ñeà
caân ñoái nguoàn voán laø moät trong nhöõng yeâu caàu quan troïng. Baùo caùo taïi Ñaïi hoäi
Ñaïi bieåu Ñaûng boä thaønh phoá laàn thöù VII (thaùng 12/2000) cho thaáy chæ môùi döï
2
kieán caân ñoái ñöôïc 77% toång nhu caàu voán cho ñaàu tö trong 5 naêm tôùi. Vì vaäy, khi
phaùt bieåu chæ ñaïo, Toång Bí thö Leâ Khaû Phieâu ñaõ giao nhieäm vuï laø thaønh phoá
phaûi coù caùc bieän phaùp tích cöïc hôn ñeå tính toaùn, caân ñoái ñuû voán ñaàu tö.
Vieäc tìm giaûi phaùp huy ñoäng caùc nguoàn löïc taøi chính ñaùp öùng yeâu caàu
ñaàu tö phaùt trieån cuõng laø moät tieàn ñeà quan troïng ñeå hình thaønh thò tröôøng taøi
chính. Ñoù laø moät trong nhöõng nhieäm vuï troïng taâm cuûa thaønh phoá Hoà Chí Minh,
thaønh phoá naèm trong vuøng ñoäng löïc phía Nam, chuaån bò cho quaù trình hoäi nhaäp
veà taøi chính vôùi caùc nöôùc trong khu vöïc vaø theá giôùi.
Vaán ñeà huy ñoäng voán töø tröôùc ñeán nay ñaõ ñöôïc nhieàu ngöôøi quan taâm,
phaân tích, ñeà xuaát treân nhieàu lónh vöïc khaùc nhau; nhöng ôû luaän vaên naøy, taùc giaû
ñaõ coá gaéng nghieân cöùu moät caùch coù heä thoáng, ñöa ra caùc giaûi phaùp cuï theå, ñoàng
boä, phuø hôïp vôùi thöïc tieãn, vaø beân caïnh ñoù, cuõng coù phaàn hy voïng ñaây laø nhöõng
ñeà xuaát thieát thöïc seõ ñöôïc öng duïng vaøo thöïc teá.
Muïc tieâu nghieân cöùu :
Nghieân cöùu caùc luaän cöù khoa hoïc veà moái quan heä giöõa taêng tröôûng
kinh teá vôùùi yeâu caàu veà caùc nguoàn löïc taøi chính; nghieân cöùu kinh nghieäm moät soá
nöôùc trong vieäc huy ñoäng voán cho taêng tröôûng vaø phaùt trieån trong giai ñoaïn ñaàu
phaùt trieån; döï baùo veà yeâu caàu ñeå ñeà xuaát caùc giaûi phaùp huy ñoäng caùc nguoàn löïc
taøi chính phuø hôïp vôùi ñieàu kieän thöïc tieãn cuûa thaønh phoá Hoà Chí Minh laø nhöõng
muïc tieâu chính cuûa luaän vaên naøy.
Phaïm vi nghieân cöùu :
Phaïm truø voán noùi chung, hieåu theo nghóa roäng laø toaøn boä caùc nguoàn
löïc kinh teá ñöôïc ñöa vaøo caùc hoaït ñoäng kinh teá xaõ hoäi. Noù khoâng chæ bao goàm
tieàn, caùc taøi saûn hieän vaät, vaät tö haøng hoùa, taøi nguyeân ñaát ñai, ... maø bao goàm caû
nguoàn nhaân löïc, giaù trò caùc loaïi taøi saûn voâ hình tieàm aån trong vò trí ñòa lyù, öùng
duïng caùc thaønh töïu khoa hoïc coâng ngheä, baûn quyeàn phaùt minh saùng cheá ... Coøn
theo nghóa heïp, laø tieàm löïc veà taøi chính cuûa moãi caù nhaân, moãi doanh nghieäp, moãi
3
quoác gia. Voán ñöôïc ñeà caäp trong phaïm vi luaän vaên naøy laø caùc nguoàn löïc taøi
chính, vaø cuõng chæ giôùi haïn ôû caùc nguoàn löïc taøi chính trong nöôùc, cuï theå laø treân
ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh.
Phöông phaùp nghieân cöùu :
Phöông phaùp nghieân cöùu chuû yeáu ñöôïc söû duïng laø phöông phaùp thoáng
keâ. Treân cô sôû caùc soá lieäu thu thaäp ñöôïc töø nhieàu nguoàn, ngöôøi vieát toång hôïp,
phaân tích, ñaùnh giaù, so saùnh... ; ñoàng thôøi, döïa treân caùc nguyeân taéc veà moái quan
heä giöõa tieát kieäm vaø tieâu duøng, giöõa tích luõy vaø ñaàu tö, giöõa ñaàu tö vaø taêng
tröôûng kinh teá ñeå döï baùo veà khaû naêng vaø ñeà xuaát giaûi phaùp huy ñoäng töø tích luõy
cho ñaàu tö.
Luaän vaên bao goàm nhöõng noäi dung chính nhö sau :
Chöông 1 : Cô sôû lyù luaän vaø kinh nghieäm caùc nöôùc ñang phaùt trieån
trong vieäc huy ñoäng nguoàn löïc taøi chính.
Chöông 2 : Thöïc traïng tình hình huy ñoäng caùc nguoàn löïc taøi chính
cho ñaàu tö phaùt trieån treân ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí
Minh töø naêm 1990 ñeán naêm 1999.
Chöông 3 : Döï baùo nhu caàu vaø giaûi phaùp huy ñoäng caùc nguoàn löïc
taøi chính ñaùp öùng yeâu caàu ñaàu tö phaùt trieån thaønh phoá
Hoà Chí Minh thôøi kyø 2001- 2010.
Kieán nghò vaø keát luaän chung
4
Chöông 1
CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN VAØ KINH NGHIEÄM CAÙC NÖÔÙC ÑANG PHAÙT TRIEÅN
TRONG VIEÄC HUY ÑOÄNG CAÙC NGUOÀN LÖÏC TAØI CHÍNH
1- Vai troø cuûa voán ñoái vôùi taêng tröôûng kinh teá - cô sôû lyù luaän cuûa quaù trình
tích luõy vaø ñaàu tö :
1.1- Khaùi nieäm cô baûn - vai troø cuûa voán :
1.1.1- Khaùi nieäm cô baûn :
Voán hieåu theo nghóa roäng goàm toaøn boä caùc nguoàn löïc kinh teá khi ñöa vaøo
hoaït ñoäng kinh teá xaõ hoäi. Do ñoù, voán khoâng nhöõng bao goàm tieàn voán, caùc taøi saûn
hieän vaät nhö maùy moùc, vaät tö haøng hoùa, lao ñoäng, taøi nguyeân, ñaát ñai…, maø coøn
bao goàm caû giaù trò cuûa nhöõng taøi saûn voâ hình nhö vò trí ñòa lyù, caùc thaønh töïu khoa
hoïc vaø coâng ngheä, quyeàn phaùt minh saùng cheá… ñöôïc söû duïng vaøo quaù trình ñaàu
tö cho neàn kinh teá. Coøn voán hieåu theo nghóa heïp laø tieàm löïc veà taøi chính cuûa moãi
caù nhaân, moãi doanh nghieäp vaø moãi quoác gia.
Caùc nguoàn voán coù theå chuyeån hoùa cho nhau vaø bieán thaønh tieàn maët trong
nhöõng tröôøng hôïp nhaát ñònh. Voán ñöôïc löu chuyeån töø ngaønh naøy sang ngaønh
khaùc, töø vuøng naøy sang vuøng khaùc, hoaëc bieán ñoåi hình thaùi sôû höõu giöõa caùc thaønh
phaàn kinh teá. Vaán ñeà quan troïng laø phaûi bieát khai thaùc caùc nguoàn voán tieàm taøng
ñeå phuïc vuï cho söï phaùt trieån cuûa moãi doanh nghieäp, ñòa phöông hay moãi quoác
gia.
1.1.2- Vai troø cuûa voán ñoái vôùi söï taêng tröôûng kinh teá :
Trong daøi haïn, taêng tröôûng kinh teá phuï thuoäc vaøo ñoäng thaùi cuûa caùc ñaïi
löôïng kinh teá thöïc, bao goàm : Voán vaät chaát, voán con ngöôøi vaø toång hôïp caùc yeáu
toá naêng suaát (TFP).
Caùc ñaïi löôïng naøy taùc ñoäng ñeán möùc GDP tieàm naêng. Do ñoù, ñeå ñaït möùc
taêng tröôûng cao vaø beàn vöõng trong daøi haïn, caàn phaûi taïo ra caùc tieàn ñeà vaø ñieàu
5
kieän toát nhaát cho söï phaùt trieån cuûa caùc ñaïi löôïng thöïc, trong ñoù voán vaät chaát laø
ñaïi löôïng quan troïng baäc nhaát, ñaëc bieät ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån.
Caùc yeáu toá cuûa taêng tröôûng coù theå bieåu dieãn qua sô ñoà sau:
Sô ñoà 1 : Caùc yeáu toá cuûa taêng tröôûng
Voán con ngöôøi
Trong ñoù :
Voán vaät chaát
Toång hôïp caùc yeáu toá
naêng suaát (TFP)
Taêng tröôûng
- Voán vaät chaát : goàm maùy moùc, thieát bò, cô sôû haï taàng taïo ra naêng
löïc saûn xuaát.
- Voán con ngöôøi : goàm lao ñoäng chaân tay vaø lao ñoäng trí oùc.
- Toång caùc yeáu toá naêng suaát : khi moät phaàn cuûa taêng tröôûng khoâng
ñöôïc giaûi thích bôûi söï gia taêng cuûa voán vaät chaát vaø voán con ngöôøi, thì ñöôïc coi laø
do söï ñoùng goùp cuûa nhöõng yeáu toá naâng cao hieäu quaû söû duïng voán vaø lao ñoäng
(nhö oån ñònh kinh teá vó moâ, trình ñoä chuyeân moân hoùa, khaû naêng tìm kieám thò
tröôøng…)
Trong sô ñoà treân, caùc ñaïi löôïng kinh teá thöïc ñeàu coù ñoùng goùp vaøo taêng
tröôûng, vôùi möùc ñoä tuøy vaøo ñieàu kieän töøng nöôùc vaø tuøy giai ñoaïn phaùt trieån. ÔÛ
nhöõng nöôùc phaùt trieån, ñoùng goùp cuûa TFP lôùn hôn so vôùi caùc nöôùc ñang phaùt
trieån. Moät nghieân cöùu cuûa Ngaân haøng Theá Giôùi (naêm 1995) ñaõ cho thaáy coù 3 yeáu
toá chính daãn ñeán söï khaùc bieät veà toác ñoä taêng tröôûng giöõa caùc nöôùc, ñoù laø möùc
ñaàu tö, voán con ngöôøi vaø neàn kinh teá môû.
1.2- Cô sôû lyù luaän cuûa quaù trình tích luõy vaø ñaàu tö :
Quaù trình tích luõy voán ñöôïc chia thaønh 3 khaâu ñoù laø tieát kieäm, huy ñoäng
tieát kieäm vaøo heä thoáng taøi chính vaø ñaàu tö.
Tieát kieäm noùi leân tieàm naêng cuûa söï gia taêng voán. Neáu tieát kieäm ñöôïc
nhöng laïi ôû döôùi daïng vaøng, ngoaïi teä maïnh, baát ñoäng saûn… ñeå caát giöõ, thì tieàm
6
naêng veà söï gia taêng voán khoâng ñöôïc thöïc hieän, khoâng ñöôïc phaùt huy. Tieàm naêng
naøy chæ ñöôïc thöïc hieän khi tieát kieäm ñöôïc chuyeån hoùa thaønh ñaàu tö thoâng qua heä
thoáng taøi chính hoaëc tröïc tieáp chuyeån thaønh ñaàu tö.
Sô ñoà 2 : Quy trình tích luõy voán
Tieát kieäm
Huy ñoäng tieát
kieäm vaøo heä thoáng
Caát giöõ
(vaøng, ñoâla baát ñoäng saûn)
Ñaàu tö
Tích luõy voán
- Huy ñoäng voán qua caùc theå cheá taøi chính laø moät keânh quan troïng ñeå thu
huùt tieát kieäm cuûa caùc caù nhaân, toå chöùc khoâng tröïc tieáp tieán haønh ñaàu tö saûn xuaát,
kinh doanh.
- Ñaàu tö seõ laøm taêng voán cho neàn kinh teá vaø laø moät trong nhöõng yeáu toá
quyeát ñònh ñeán GDP tieàm naêng vaø taêng tröôûng kinh teá.
Do vaäy, khi ñeà caäp ñeán caùc giaûi phaùp veà voán cho taêng tröôûng, phaûi ñeà
caäp ñeán caû 3 khaâu laø naâng cao tieát kieäm töùc naâng cao tieàm naêng, chuyeån tieàm
naêng thaønh ñaàu tö moät caùch toái ña vaø coù hieäu quaû, qua caùc keânh tröïc tieáp vaø giaùn
tieáp. Taùc ñoäng lieân hoaøn cuûa 3 khaâu naøy laø : ñaàu tö hieäu quaû seõ naâng tích luõy,
taêng tieát kieäm, huy ñoäng toát thì ñaàu tö taêng leân...
Tieát kieäm trong nöôùc coù theå chia thaønh 2 nguoàn chính : tieát kieäm cuûa tö
nhaân vaø tieát kieäm cuûa Chính phuû.
1.2.1- Tieát kieäm vaø ñaàu tö ôû khu vöïc tö nhaân :
- Tieát kieäm cuûa tö nhaân : Tieát kieäm chính laø phaàn coøn laïi cuûa thu nhaäp
sau khi chi cho tieâu duøng, do ñoù khi nghieân cöùu tieát kieäm, caùc nhaø kinh teá hoïc
thöôøng nghieân cöùu giaùn tieáp thoâng qua haønh vi tieâu duøng cuûa hoä daân cö. Nhöõng
ñoäng cô chính taùc ñoäng ñeán haønh vi tieát kieäm laø :
7
+ Ñoäng cô tieát kieäm nhaèm ñieàu hoøa tieâu duøng trong caû chu trình cuoäc
soáng : Nhöõng nghieân cöùu gaàn ñaây cho thaáy tieâu duøng (hay tieát kieäm) phuï thuoäc
vaøo thu nhaäp hieän taïi, thu nhaäp töông lai döï tính, cuûa caûi tích tröõ, baûn tính tieát
kieäm vaø laõi suaát thöïc. Baûn tính tieát kieäm ñöôïc hieåu laø söï hy sinh tieâu duøng hieän
taïi ñeán moät möùc naøo ñoù ñeå ñoåi laáy söï gia taêng tieâu duøng trong töông lai. Ñieàu
naøy ñoâi khi ñöôïc duøng ñeå giaûi thích söï hình thaønh taàng lôùp tö baûn ôû caùc nöôùc
theo kinh teá thò tröôøng. Theo giaû thuyeát kyø voïng hôïp lyù, thu nhaäp töông lai döï
tính cuõng laø yeáu toá quan troïng aûnh höôûng ñeán caùc quyeát ñònh tieâu duøng.
+ Tieát kieäm nhaèm ñeà phoøng baát traéc: Ñoäng cô naøy gaén lieàn vôùi baûn
chaát ngaïi maïo hieåm vaø ruûi ro cuûa tuyeät ñaïi ña soá daân chuùng trong moâi tröôøng
cuoäc soáng nhö khoâng chaéc chaén veà thu nhaäp (thaát nghieäp, maát muøa…), khoâng
chaéc chaén veà caùc khoaûn chi tieâu (tai naïn, beänh taät …).
+ Ñoäng cô ñeå laïi taøi saûn thöøa keá cho theá heä sau caøng lôùn thì nhu caàu
tieát kieäm caøng cao.
Toùm laïi, ôû nhöõng nöôùc phaùt trieån, heä thoáng baûo hieåm xaõ hoäi toát vaø khaû
naêng cho vay cuûa ngaân haøng lôùn, ñoäng cô tieát kieäm ñeå ñieàu hoøa tieâu duøng cho caû
chu trình cuoäc soáng laø maïnh nhaát. Coøn ôû nhöõng nöôùc ñang phaùt trieån, ñoäng cô
tieát kieäm ñeà phoøng baát traéc chieám öu theá, do ôû caùc nöôùc naøy thu nhaäp ñaàu ngöôøi
thaáp, khoâng oån ñònh, heä thoáng baûo hieåm xaõ hoäi chöa phaùt trieån.
- Ñaàu tö tröïc tieáp cuûa khu vöïc tö nhaân : doanh nghieäp tö nhaân seõ
quyeát ñònh haønh vi ñaàu tö tröïc tieáp cuûa mình döïa vaøo caùc yeáu toá chính sau :
+ Laõi suaát thöïc : Laõi suaát thöïc phaûn aùnh giaù cuûa ñoàng voán, laõi suaát
thöïc caøng cao thì voán caøng ñaét, vaø neáu caùc ñieàu kieän khaùc khoâng ñoåi, thì seõ laøm
giaûm nhu caàu ñaàu tö.
+ Löôïng lao ñoäng vaø voán vaät chaát hieän coù : Nhu caàu ñaàu tö tyû leä
thuaän vôùi soá löôïng lao ñoäng saün coù vaø tyû leä nghòch vôùi löôïng voán vaät chaát hieän
coù cuûa doanh nghieäp, neáu caùc ñieàu kieän khaùc khoâng ñoåi.
8
+ Cô hoäi ñaàu tö (caàu saûn phaåm, cô cheá ñaàu tö, chính saùch phaùt trieån
coâng ngheä...) caøng nhieàu, lôïi nhuaän saûn xuaát seõ caøng taêng vaø do ñoù nhu caàu ñaàu
tö cuõng taêng.
+ OÅn ñònh kinh teá vó moâ (laïm phaùt thaáp...) seõ laøm giaûm ruûi ro cho caùc
nhaø ñaàu tö, do ñoù, coù taùc duïng maïnh ñeán vieäc khuyeán khích ñaàu tö.
1.2.2- Tieát kieäm vaø ñaàu tö cuûa ngaân saùch Nhaø nöôùc :
Ngaân saùch Nhaø nöôùc laø coâng cuï ñeå Chính phuû coù theå duy trì boä maùy hoaït
ñoäng cuûa mình vaø tieán haønh caùc chính saùch kinh teá thoâng qua caùc chính saùch
phaân phoái laïi vaø ñaàu tö.
- Tieát kieäm cuûa ngaân saùch cho tích luõy vaø ñaàu tö : Tieát kieäm cuûa ngaân
saùch baèng thu ngaân saùch tröø ñi phaàn chi thöôøng xuyeân. Tuøy ñieàu kieän kinh teá,
khaû naêng, toå chöùc boä maùy Chính phuû cuûa moãi nöôùc maø tyû troïng chi tieâu thöôøng
xuyeân vaø tyû troïng chi cho tích luõy vaø ñaàu tö phaùt trieån khaùc nhau.
Moät chæ tieâu khaùc cuõng raát quan troïng nhöng khoâng ño löôøng ñöôïc laø
chaát löôïng ñaàu tö cuûa Chính phuû. Trong neàn kinh teá thò tröôøng, ñaàu tö cuûa Chính
phuû taäp trung cho haï taàng vaø caùc coâng trình phuùc lôïi coâng coäng. Moät trong nhöõng
phöông phaùp ño chaát löôïng cuûa ñaàu tö Chính phuû laø söû duïng phöông phaùp ñònh
löôïng, nhö baûng caân ñoái lieân ngaønh ñeå xaùc ñònh nhöõng ñieåm nuùt coå chai, töùc laø
nhöõng saûn phaåm maø ñaàu tö vaøo ñoù seõ ñem laïi hieäu quaû cao nhaát.
- Taùc ñoäng qua laïi giöõa tieát kieäm, ñaàu tö cuûa ngaân saùch vôùi tieát kieäm ñaàu
tö trong nöôùc : Nhaø nöôùc coù theå taêng chi cho ñaàu tö phaùt trieån baèng caùch taêng thu
hoaëc giaûm chi thöôøng xuyeân, hoaëc vay trong vaø ngoaøi nöôùc. Neáu Nhaø nöôùc vay
trong nöôùc ñeå trang traûi caùc khoaûn chi cho ñaàu tö phaùt trieån, thì toång ñaàu tö xaõ
hoäi thöôøng khoâng thay ñoåi maø chæ coù söï thay ñoåi cô caáu giöõa ñaàu tö tö nhaân vaø
ñaàu tö Nhaø nöôùc. Neáu giaûm chi thöôøng xuyeân hoaëc vay nöôùc ngoaøi ñeå ñaàu tö cho
haï taàng cô sôû thì seõ laøm taêng toång möùc ñaàu tö xaõ hoäi. Tuy nhieân, vieäc giaûm chi
thöôøng xuyeân hoaëc vay nöôùc ngoaøi ñeå ñaàu tö cho cô sôû haï taàng khoâng phaûi luùc
9
naøo cuõng thöïc hieän ñöôïc. Do vaäy, ñoái vôùi nhöõng döï aùn xaây döïng cô sôû haï taàng
chöa ñuû söùc haáp daãn caùc nhaø ñaàu tö trong vaø ngoaøi nöôùc chuû ñoäng boû voán, vai
troø kích thích cuûa Nhaø nöôùc döôùi daïng voán "moài" coù taùc ñoäng raát lôùn ñoái vôùi vieäc
thu huùt caùc nguoàn voán ñaàu tö cuûa doanh nghieäp trong vaø ngoaøi nöôùc.
Theá nhöng, vieäc caûi caùch cô caáu ñaàu tö ñoâi khi coù taùc ñoäng laøm thay ñoåi
haønh vi tieát kieäm vaø ñaàu tö cuûa caùc khu vöïc khaùc ngoaøi ngaân saùch. Chaúng haïn
vieäc ñaåy maïnh ñaàu tö Nhaø nöôùc cho haï taàng cô sôû, ñaëc bieät laø ñaàu tö vaøo nhöõng
ñieåm nuùt coå chai seõ coù taùc ñoäng kích thích tieát kieäm vaø ñaàu tö cuûa khu vöïc tö
nhaân, vaø keå caû khu vöïc ñaàu tö nöôùc ngoaøi.
1.2.3- Moái quan heä giöõa ngaân saùch Nhaø nöôùc vaø ñaàu tö cuûa doanh
nghieäp Nhaø nöôùc :
Vì Nhaø nöôùc laø chuû sôû höõu cuûa caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc neân moái quan
heä giöõa ngaân saùch Nhaø nöôùc vaø ñaàu tö cuûa caùc doanh nghieäp naøy khaù ñaëc bieät.
Lyù thuyeát vaø thöïc teá cho thaáy raèng Nhaø nöôùc khoâng neân ñaàu tö traøn lan maø chæ
taäp trung coù choïn loïc vaøo moät soá ngaønh then choát ñeå naém vai troø chuû ñaïo vaø ñaàu
tö vaøo haï taàng cô sôû nôi maø cô cheá thò tröôøng coù khuyeát taät.
Ñeå taêng kinh phí cho ñaàu tö phaùt trieån vaø taêng hieäu quaû ñaàu tö, Nhaø nöôùc
caàn ñaåy maïnh caûi caùch doanh nghieäp, naém nhöõng ngaønh then choát, coøn laïi tieán
haønh coå phaàn hoùa, baùn, khoaùn, cho thueâ doanh nghieäp Nhaø nöôùc, ñeå taäp trung
voán cho caùc lónh vöïc caàn thieát, cuõng nhö ñaàu tö cho nguoàn nhaân löïc.
1.2.4- Huy ñoäng voán nhaøn roãi thoâng qua heä thoáng taøi chính :
Chæ moät phaàn tieát kieäm trong coâng chuùng laø ñöôïc duøng cho ñaàu tö tröïc
tieáp, phaàn coøn laïi naèm döôùi daïng nhaøn roãi. Muoán taän duïng nguoàn voán naøy, caàn
coù nhöõng tieàn ñeà kinh teá vaø theå cheá ñeå thu huùt qua heä thoáng taøi chính.
- Tieàn ñeà kinh teá : oån ñònh kinh teá vó moâ, caûi caùch heä thoáng ngaân haøng,
coù chính saùch tyû giaù phuø hôïp nhaèm cuûng coá nieàm tin cuûa daân vaøo ñoàng tieàn Vieät
Nam laø tieàn ñeà ñeå thu huùt voán ñaàu tö töø caùc doanh nghieäp trong vaø caû ngoaøi
10
nöôùc. Ngoaøi ra, vieäc duy trì möùc laõi suaát thöïc döông cuõng laø yeáu toá quan troïng
ñeå khuyeán khích daân cö gôûi tieát kieäm vaøo ngaân haøng.
- Tieàn ñeà theå cheá : Thay vì caát giöõ vaøng, ñoâ la hoaëc caùc haøng hoùa coù giaù
trò khaùc, ngöôøi daân seõ göûi tieát kieäm nhieàu hôn neáu tin vaøo heä thoáng huy ñoäng
voán : heä thoáng caùc theå cheá taøi chính. Do vaäy, caàn caûi toå trieät ñeå heä thoáng theå cheá
naøy sao cho thuaän tieän, coù khaû naêng cung caáp caùc dòch vuï taøi chính coù chaát löôïng
cao, nhaèm taïo cho ngöôøi daân coù thoùi quen söû duïng caùc dòch vuï ngaân haøng vaø taøi
chính ñoù.
2- Chính saùch huy ñoäng voán cuûa caùc nöôùc ñang phaùt trieån :
2.1- Ñaëc tröng thò tröôøng taøi chính taïi caùc nöôùc ñang phaùt trieån :
- Vì thu nhaäp thaáp neân nguoàn tieát kieäm coù haïn, hôn nöõa, coøn khoaûng
caùch raát xa giöõa laõi suaát tieàn göûi vaø laõi suaát cho vay, laõi suaát tieát kieäm thaáp
khoâng haáp daãn ngöôøi daân tieát kieäm. Ñaây laø moät nguyeân nhaân caên baûn laøm moät
soá löôïng lôùn cuûa caûi trong daân toàn taïi döôùi daïng kim loaïi quyù hieám, hoaëc vaät
duïng coù giaù trò, hoaëc nhaø ñaát..., maø khoâng ñöôïc ñöa vaøo ñaàu tö saûn xuaát.
- Vieäc thieáu thoâng tin veà giaù caû vaø soá löôïng nguoàn voán ñaõ laøm giaûm khaû
naêng tích tuï voán cuûa neàn kinh teá, khaû naêng ñònh höôùng nguoàn voán tieát kieäm moät
caùch coù hieäu quaû.
- Thò tröôøng khoâng phong phuù, manh muùn, quy moâ nhoû; caùc theå cheá,
coâng cuï taøi chính chöa ña daïng. Do vaäy, löôïng caùc giao dòch xaûy ra khoâng ñuû ñeå
coù theå ño löôøng ñöôïc chi phí cô hoäi cuûa caùc loaïi hình voán thay theá.
- Ruûi ro thöôøng xaûy ra ñoái vôùi caùc taøi saûn taøi chính, vieäc chuyeån ñoåi sang
tieàn maët cuûa caùc khoaûn tieàn gôûûi coøn gaëp nhieàu khoù khaên, chính saùch cuûa Chính
phuû laïi hay thay ñoåi maø khoâng ñöôïc baùo tröôùc. Nhöõng bieán ñoåi naøy, duø laø veà
chính trò hay kinh teá, ñeàu aûnh höôûng ñeán heä thoáng taøi chính, nhaát laø trong boái
caûnh cô caáu laõi suaát khoâng ñöôïc töï do thay ñoåi theo söï dao ñoäng cuûa tyû giaù hoái
ñoaùi vaø laïm phaùt.
11
2.2- Chính saùch khuyeán khích tieát kieäm tö nhaân cuûa caùc nöôùc ñang phaùt
trieån :
Caùc nöôùc thöôøng thoâng qua caùc coâng cuï chính saùch giaùn tieáp khuyeán
khích vieäc tieát kieäm cuûa daân cö.
2.2.1- Chính saùch thueá :
Chính phuû thöôøng thoâng qua chính saùch thueá ñeå taùc ñoäng ñeán tyû suaát thu
hoài voán, töø ñoù khuyeán khích tieát kieäm. Tuy nhieân, treân thöïc teá, vieäc giaûm hay
taêng thueá laøm taêng hay giaûm hieäu suaát cuûa voán ñaàu tö laïi khoâng roõ raøng. Ví duï,
vieäc naâng cao laõi suaát tieát kieäm do giaûm thueá thu nhaäp lieäu coù goùp phaàn taêng
hay laïi khieán ngöôøi daân haïn cheá tieát kieäm ? Vì vôùi tyû suaát thu hoài voán cao hôn,
ngöôøi daân chæ caàn tieát kieäm ít hôn tröôùc ñaây maø vaãn giöõ ñöôïc möùc tieâu duøng nhö
döï kieán.
Tuy nhieân, neáu söû duïng chính saùch thueá ñeå kích thích tieát kieäm thöôøng
laøm giaûm nguoàn thu ngaân saùch, ñoøi hoûi taêng nguoàn thu khaùc hoaëc giaûm chi tieâu
cuûa Chính phuû hoaëc bò thaâm huït ngaân saùch. Neáu vieäc caét giaûm chi tieâu naøy thuoäc
phaàn chi duøng thöôøng xuyeân cuûa ngaân saùch thì giaûm thueá laïi coù taùc ñoäng tích
cöïc, coøn neáu thuoäc phaàn chi ñaàu tö cuûa Chính phuû thì chöa chaéc ñaõ coù lôïi cho
toaøn boä neàn kinh teá.
2.2.2- Chính saùch laõi suaát :
Nhö ñaõ noùi ôû treân, aûnh höôûng cuûa laõi suaát ñoái vôùi tieát kieäm raát nhoû, ñaëc
bieät ôû caùc nöôùc phaùt trieån. ÔÛ caùc nöôùc ñang phaùt trieån, aûnh höôûng naøy coù lôùn
hôn. Tuy nhieân, taùc ñoäng chính cuûa vieäc duy trì laõi suaát thöïc döông laø nhaèm ñaûm
baûo cho ngöôøi gôûi tieát kieäm khoâng bò maát voán do laïm phaùt, vì vaäy, hoï seõ giöõ tieát
kieäm döôùi daïng tieàn gôûi ngaân haøng hôn laø caùc taøi saûn khaùc (vaøng, ngoaïi teä, baát
ñoäng saûn), duø khoâng bò aûnh höôûng bôûi laïm phaùt.
2.2.3- Chính saùch oån ñònh moâi tröôøng kinh teá vó moâ :
12
Moâi tröôøng oån ñònh, kieàm cheá laïm phaùt, ngoaïi hoái ñöôïc kieåm soaùt laø moät
ñieàu kieän heát söùc quan troïng, ñoàng thôøi, laø troïng taâm cuûa caùc chính saùch taøi
chính ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån, nhaèm taêng hieäu quaû söû duïng voán, taêng khaû
naêng tích luõy.
2.3- Chính phuû thöïc haønh tieát kieäm :
Vì caùc theå cheá taøi chính trung gian hoaït ñoäng keùm, thieáu moät thò tröôøng
voán hoaøn haûo, Chính phuû caùc nöôùc ñang phaùt trieån thöôøng chuû ñoäng daønh moät
phaàn ngaân saùch ñeå saün saøng cung caáp nhö moät nguoàn voán tín duïng meàm, taêng
theâm nieàm tin cho khu vöïc tö nhaân vaøo heä thoáng taøi chính.
Ñaàu tö cuûa Nhaø nöôùc vôùi tö caùch laø moät phaàn buø cho ñaàu tö tö nhaân seõ
goùp phaàn naâng toång caàu haøng hoùa tö nhaân, keùo theo taêng caàu veà dòch vuï vaø yeáu
toá ñaàu vaøo. Baèng caùch ñoù, saûn löôïng cuûa caùc ngaønh ñeàu taêng leân vaø nguoàn tieát
kieäm tích luõy ñaàu tö seõ cuõng taêng leân.
13
Chöông 2
THÖÏC TRAÏNG TÌNH HÌNH HUY ÑOÄNG CAÙC NGUOÀN LÖÏC TAØI CHÍNH
CHO ÑAÀU TÖ PHAÙT TRIEÅN TREÂN ÑÒA BAØN THAØNH PHOÁ
THÔØI KYØ 1990 - 1999
1- Hieän traïng söû duïng caùc nguoàn voán :
1.1- Söï chuyeån dòch cô caáu tích luõy- tieâu duøng- ñaàu tö :
Toác ñoä taêng tröôûng kinh teá cuûa thaønh phoá trong 10 naêm qua nhö sau:
Baûng 1 : Toác ñoä taêng tröôûng kinh teá thaønh phoá thôøi kyø 1992 - 1999
Ñôn vò tính : %
1992
Naêm
Toác ñoä taêng tröôûng
11,7
1993 1994 1995
1996 1997 1998 1999
12,5
14,6
14,6
15,3
12,1
9,2
6,2
Nguoàn: Cuïc Thoáng keâ thaønh phoá. HCM
Soá lieäu treân cho thaáy : maëc duø toác ñoä taêng tröôûng 3 naêm cuoái cuûa thôøi kyø
coù chaäm laïi (do nhieàu nguyeân nhaân, trong ñoù coù aûnh höôûng khuûng hoaûng taøi
chính tieàn teä khu vöïc) nhöng toác ñoä taêng tröôûng chung caû thôøi kyø khaù cao. Giaù trò
toång saûn phaåm treân ñòa baøn thaønh phoá vaø thu nhaäp tính theo ñaàu ngöôøi taêng leân
ñaùng keå, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi naâng cao khaû naêng tích luõy vaø gia taêng tieâu
duøng cuûa ngöôøi daân. Ñaây laø nhaân toá quan troïng taïo tieàn ñeà cho vieäc chuyeån dòch
cô caáu tích luõy-tieâu duøng, tuy nhieân caàn phaûi coù söï chuyeån dòch theo höôùng tích
cöïc laø gia taêng tích luõy vaø haïn cheá tieâu duøng.
Baûng 2 : Cô caáu cuûa tích luõy vaø tieâu duøng trong thu nhaäp quoác daân
Ñôn vò tính: %
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
Toång thu nhaäp
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
Tích luõy
10,75
17,5
17,67
24,67
27,0
29,5
32,5
36,2
38,41
36,82
Tieâu duøng
89,25
82,5
82,23
75,33
73,0
70,5
67,5
63,8
61,59
63,18
Nguoàn : Cuïc Thoáng keâ TPHCM & Baùo caùo toång hôïp qui hoaïch toång theå phaùt trieån
KTXH TPHCM ñeán naêm 2010
14
Soá lieäu baûng treân cho thaáy: tyû troïng cuûa quyõ tích luõy trong toång thu nhaäp
ngaøy caøng taêng. Neáu vaøo naêm 1992, quyõ tích luõy chæ chieám khoaûng l0% trong
toång thu nhaäp söû duïng, thì ñeán naêm 1999, tyû leä ñoù ñaõ taêng leân hôn gaáp 3,5 laàn.
Tyû troïng tích luõy trong toång thu nhaäp ngaøy caøng taêng vaø cuøng vôùi söï gia taêng
toång thu nhaäp, ñaõ hình thaønh moät löôïng tích luõy lôùn trong neàn kinh teá. Söï gia
taêng nhanh choùng cuûa quyõ tích luõy ñöôïc xem nhö laø moät nhaân toá tích cöïc (tieàm
naêng) goùp phaàn laøm gia taêng ñaàu tö trong nöôùc.
Tuy nhieân, neáu tieàm naêng naøy naèm ôû daïng vaøng, ngoaïi teä maïnh, hay baát
ñoäng saûn,... ñeå caát giöõ thì seõ khoâng goùp phaàn taïo voán ñaàu tö. tích luõy ñöôïc
chuyeån hoaù thaønh ñaàu tö thoâng qua 2 caùch : qua heä thoáng taøi chaùnh hoaëc tröïc
tieáp chuyeån thaønh ñaàu tö. Ñeå thaáy löôïng tích luõy chuyeån thaønh ñaàu tö nhö theá
naøo, ta haõy xem xeùt moái quan heä giöõa tích luõy vaø ñaàu tö.
Baûng 3 : Moái quan heä giöõa tích luõy vaø ñaàu tö
Ñôn vò tính : tyû ñoàng
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
Toång tích luõy
9.307
11.855
16.517
20.171
23.890
18.906
21.000
Toång ñaàu tö
7.278
9.556
12.713
18.645
22.500
17.372
19.404
Ñaàu tö trong nöôùc
5.241
6.688
7.353
11.935
14.390
11.403
12.558
Tyû leä giöõa toång ÑT&øTL
78,20
80,60
84,70
90,10
94,20
91,60
92,40
56,30
56,40
45,30
59,20
59,70
60,30
59,80
(%)
Tyû leä giöõa ñaàu tö trong
nöôùc &ø tích luõy (%)
Nguoàn: Cuïc Thoáng keâ TPHCM
Ñaàu tö qua caùc naêm taêng cao vaø taêng nhanh hôn tích luõy. Naêm 1993, toång
ñaàu tö so vôùi toång tích luõy laø 78,20%, ñeán naêm 1997 tyû leä naøy taêng leân 94,20%
vaø naêm 1999 laø 92,40%. Tuy nhieân trong toång ñaàu tö coù moät phaàn khaù lôùn ñaàu tö
töø nöôùc ngoaøi. Thöïc chaát tích luõy cuûa daân cö thaønh phoá chuyeån qua ñaàu tö laø ñaàu
tö trong nöôùc, vaø ta thaáy tyû leä giöõa ñaàu tö trong nöôùc so vôùi tích luõy coøn khaù
khieâm toán, moãi naêm chæ treân döôùi 50%.
15
Nhö vaäy, coù moät löôïng lôùn tích luõy (gaàn ½) khoâng chuyeån thaønh ñaàu tö
maø ñöôïc giöõ döôùi daïng khaùc (khoâng laø ñaàu tö ñeå taïo ra cuûa caûi vaät chaát).
1.2- Tình hình tieát kieäm vaø söû duïng nguoàn voán caùc khu vöïc :
Phaàn treân chuùng ta thaáy tích luõy taêng qua caùc naêm nhöng ñöa vaøo ñaàu tö
khoâng cao. Trong phaàn naøy, ta xem xeùt cuï theå haønh vi tieát kieäm cuûa daân cö, caùch
söû duïng nguoàn voán cuûa doanh nghieäp vaø ñaët trong moái quan heä vôùi ngaân saùch.
1.2.1- Ñoái vôùi ngaân saùch :
Voán ngaân saùch laø moät boä phaän trong toång voán ñaàu tö treân ñòa baøn thaønh
phoá ñeå taïo ra taêng tröôûng kinh teá haøng naêm. Maëc duø chieám tyû troïng khoâng lôùn
trong toång ñaàu tö treân ñòa baøn, nhöng noù coù vai troø raát quan troïng trong neàn kinh
teá. Ñoù laø nguoàn taøi chính quan troïng ñeå ñaûm baûo cho caùc nhu caàu chi tieâu cuûa
Nhaø nöôùc, laø coâng cuï ñieàu tieát kinh teá vó moâ trong neàn kinh teá treân nhieàu goùc ñoä
khaùc nhau : kinh teá, xaõ hoäi, thò tröôøng; cung caáp nguoàn kinh phí ñeå ñaàu tö cô sôû
haï taàng, taïo moâi tröôøng thuaän lôïi cho söï phaùt trieån cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá;
ñieàu tieát vaø phaân phoái thu nhaäp; ñoàng thôøi, ñaûm baûo thöïc hieän caùc chính saùch xaõ
hoäi nhö giaùo duïc, y teá, vaên hoùa, xaõ hoäi ...
Baûng 4 : Soá lieäu thu-chi ngaân saùch töø 1990-1999 (theo quyeát toaùn)
Ñôn vò tính: Tyû ñoàng
Chæ tieâu
Toång thu
Thu noäi ñòa
Toång chi
Trong ñoù :
*Chi ÑT
*Chi ÑT/Tchi
%
*Chi TX
-Chi/GDP %
-Chi/Toång thu
%
-Thu NÑ/GDP
%
-Toångthu/GDP
%
1990
1.399
1.016
362
1991
2.209
1.719
622
1992
4.440
3.198
1.232
1993
7.919
5.231
2.077
1994
11.561
6.814
2.427
1995
16.649
9.521
2.548
1996
19.931
12.695
2.584
1997
20.572
13.907
3.471
1998
23.788
15.857
3.948
1999
26.079
13.474
4.209
85
23,48
277
166
26,68
456
310
25,16
921
1.130
54,40
947
1.219
50,22
1.208
1.193
46,82
1.356
1.173
45,39
1.411
1.184
34,11
2.069
1.174
29,73
2.302
1.215
28,86
2.994
5,31
23,30
4,79
28,15
6,61
27,74
8,75
26,22
8,59
20,99
6,56
15,30
5,82
12,96
5,35
16,87
6,45
16,59
6,10
16,13
14,90
13,24
17,20
22,05
22,83
24,53
26,87
25,22
24,90
19,20
20,6
17,02
23,88
33,40
40,89
42,90
42,19
35,60
38,85
37,79
Nguoàn : Sôû Taøi chính-Vaät giaù TPHCM. Ghi chuù : Chi ÑT : chi ñaàu tö; Chi TX : Chi
thöôøng xuyeân; Tchi: Toång chi; Thu NÑ : Thu noäi ñòa
16
Qua soá lieäu toång hôïp treân, ta thaáy :
- Tyû leä ñoäng vieân vaøo ngaân saùch (thu treân ñòa baøn vaø thu noäi ñòa) trong
GDP cuûa thaønh phoá Hoà Chí Minh chieám tyû troïng cao (töø 35-42%).
- Tyû leä chi ngaân saùch thaønh phoá trong toång nguoàn thu treân ñòa baøn thaáp
vaø coù xu höôùng giaûm (naêm 1990 ñaït 23,3%; naêm 1999 coøn 16,13%), khoâng töông
xöùng vôùi nguoàn thu, chæ baèng töø 5 ñeán 8% GDP (< 10%). Ñieàu ñoù cuõng aûnh
höôûng lôùn ñeán vieäc nuoâi döôõng caùc nguoàn thu cho ngaân saùch.
- Tyû troïng chi thöôøng xuyeân coù xu höôùng giaûm, ñaây laø bieåu hieän toát cho
chi tieâu trong ngaân saùch.
- Tyû troïng chi ñaàu tö trong toång chi ngaân saùch coù xu höôùng taêng haøng
naêm, toác ñoä taêng chi ñaàu tö bình quaân taêng nhanh hôn toác ñoä taêng chi thöôøng
xuyeân, ñieàu ñoù phaûn aûnh tình hình taêng ñaàu tö tích luõy trong chi ngaân saùch.
Baûng 5 : Veà cô caáu chi ñaàu tö töø nguoàn voán ngaân saùch haøng naêm
Ñôn vò : Tyû ñoàng
Chæ tieâu
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
100
100
100
100
100
100
100
100
100
26,34
19,88
1,17
6,00
6,00
4,00
3,19
4,62
3,62
Noâng nghieäp
11,71
8,36
7,33
4,00
4,00
3,20
4,19
3,63
3,91
Giao thoâng coâng chaùnh
40,49
47,26
67,83
49,07
48,95
51,00
56,73
28,11
33,82
Giaùo duïc
5,85
7,78
9,67
12,00
12,00
11,90
12,76
12,12
13,68
Vaên hoùa xaõ hoäi
9,76
14,12
10,17
22,00
22,00
20,00
10,47
11,66
8,51
Quaûn lyù Nhaø nöôùc
0,49
0,86
1,83
2,00
2,00
5,20
6,38
4,72
3,14
5,37
1,73
2,00
4,93
5,05
4,70
6,28
35,14
33,32
Toång chi ñaàu tö
Trong ñoù:
Coâng nghieäp
Khaùc (xaây döïng, y teá,
thöông nghieäp...)
Nguoàn : Sôû Taøi chính-Vaätgiaù TP. HCM
Soá lieäu treân cho ta thaáy : Nguoàn voán chi cho ñaàu tö xaây döïng cô baûn taêng
ñeàu qua caùc naêm caû veà soá tuyeät ñoái laãn veà toác ñoä. ñaàu tö cuûa Nhaø nöôùc böôùc ñaàu
ñaõ coù moät soá thay ñoåi theo chieàu höôùng toát, ñaàu tö ngaân saùch taäp trung cho ñieän
khí hoùa noâng thoân caùc xaõ ngoaïi thaønh, taêng cöôøng heä thoáng thuûy lôïi phuïc vuï
17
taêng dieän tích caây troàng vaät nuoâi caùc xaõ ngoaïi thaønh, ñaàu tö môû tuyeán môùi, môû
roäng caùc truïc giao thoâng chính, söûa chöõa naâng caáp heä thoáng caáp thoaùt nöôùc, ñaàu
tö haï taàng kyõ thuaät caùc khu coâng nghieäp, taêng xaây döïng tröôøng hoïc, beänh vieän,
traïm y teá... Moät soá coâng trình ñaàu tö ñaõ phaùt huy taùc duïng, laøm taêng theâm cô sôû
vaät chaát kyõ thuaät cho böôùc phaùt trieån môùi, quy moâ ñaàu tö ñöôïc taêng theâm ñi ñoâi
vôùi chuyeån dòch cô caáu kinh teá neân ñaõ laøm taêng theâm cô hoäi thuùc ñaåy söï nghieäp
coâng nghieäp hoùa-hieän ñaïi hoùa, giaûi quyeát vieäc laøm cho gaàn 200.000 lao
ñoäng/naêm. Ñaàu tö cuûa ngaân saùch ñaõ taïo nhöõng böôùc chuyeån bieán lôùn trong phaùt
trieån taêng tröôûng kinh teá vaø xaõ hoäi.
Nhìn chung, vieäc söû duïng voán ñaàu tö Nhaø nöôùc thôøi gian qua coù taùc ñoäng
tích cöïc trong vieäc phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa thaønh phoá, ñoàng thôøi, laø nhaân toá
kích thích ñaàu tö cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc trong xaõ hoäi.
Tuy nhieân, trong quaûn lyù ñaàu tö vaãn coøn tình traïng laõng phí vaø keùm hieäu
quaû, quan nieäm veà ñaàu tö coøn ñôn giaûn, chæ chuù troïng vaøo ñaàu tö xaây döïng cô
baûn ñeå laøm taêng taøi saûn coá ñònh, chöa quan taâm thích ñaùng vaø gaén vôùi ñaàu tö xaây
döïng cô sôû nguyeân lieäu, ñaàu tö vaøo con ngöôøi, cuõng nhö ñaàu tö vieäc nghieân cöùu,
öùng duïng khoa hoïc coâng ngheä tieán boä. Hieäu quaû voán ñaàu tö thaáp, khoâng ít tröôøng
hôïp coù quyeát ñònh ñaàu tö sai, cô cheá caáp phaùt quaûn lyù voán coøn mang tính bao
caáp, tình traïng thaát thoaùt, laõng phí trong xaây döïng cô baûn vaãn coøn lôùn, ñònh möùc
vaät tö vaø ñôn giaù cuûa caùc cô quan chöùc naêng ban haønh khoâng thöïc teá vaø khoâng
kòp thôøi, gaây khoù khaêùn cho coâng taùc quaûn lyù.
Toùm laïi, nguoàn voán ngaân saùch chi ñaàu tö trong caùc naêm qua tuy chieám
moät tyû troïng nhoû trong toång nguoàn voán ñaàu tö cuûa toaøn xaõ hoäi (4 ñeán 8%), nhöng
ñoùng moät vai troø heát söùc quan troïng trong vieäc ñònh höôùng vaø kích thích caùc
thaønh phaàn kinh teá khaùc cuøng boû voán ñeå ñaàu tö phaùt trieån. Vaán ñeà caàn quan taâm
trong thôøi gian tôùi laø phaûi coù caùc giaûi phaùp caàn thieát nhaèm huy ñoäng toái ña nguoàn
18
löïc töø ngaân saùch, ñoàng thôøi phaûi coù ñònh höôùng chi ñaûm baûo tính hieäu quaû, kích
thích ñaàu tö cho toaøn boä neàn kinh teá.
1.2.2- Ñoái vôùi doanh nghieäp :
Hieän nay, phaàn ñoùng goùp cuûa khu vöïc kinh teá Nhaø nöôùc vaãn chieám tyû
troïng lôùn vaø hieän dieän trong haàu heát caùc laõnh vöïc cuûa ñôøi soáng kinh teá. Tuy
nhieân, trong thöïc tieãn, thaønh phaàn kinh teá naøy vaãn chöa theå hieän ñuùng vò theá cuûa
mình, maø cuï theå qua caùc hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp Nhaø nöôùc (khoâng rieâng gì
taïi thaønh phoá) ñang phaûn aùnh roõ neùt nhöõng toàn taïi ñoù, maø neáu chaäm giaûi quyeát,
vai troø cuûa boä phaän naøy seõ giaûm daàn. Beân caïnh ñoù, vai troø cuûa kinh teá ngoaøi
quoác doanh vaø coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi seõ caøng ngaøy caøng lôùn.
Kinh teá Nhaø nöôùc bao goàm : Doanh nghieäp Nhaø nöôùc, voán goùp cuûa Nhaø
nöôùc vaøo caùc doanh nghieäp khaùc, taøi nguyeân ngaân saùch Nhaø nöôùc, ñaát ñai vaø caùc
nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân, maø Nhaø nöôùc coù theå söû duïng tröïc tieáp hay giaùn
tieáp ñeå phuïc vuï cho muïc tieâu phaùt trieån. Tình traïng chung hieän nay laø vieäc söû
duïng laõng phí voán lieáng vaø cuûa caûi cuûa Nhaø nöôùc coøn raát phoå bieán döôùi nhieàu
hình thöùc, tröôùc heát ôû caùc toå chöùc kinh teá cuûa Nhaø nöôùc, maø heä quaû laø khoâng
thöïc hieän ñöôïc vai troø cuûa mình trong neàn kinh teá, khoâng töông xöùng vôùi nguoàn
löïc ñang naém giöõ. Trong khi ñoù, nguoàn löïc vaø nguoàn taøi nguyeân cuûa khu vöïc
kinh teá ngoaøi quoác doanh vaø nöôùc ngoaøi maëc duø chieám voán lieáng nhoû hôn khu
vöïc kinh teá Nhaø nöôùc, nhöng laïi ñöôïc söû duïng coù hieäu quaû hôn vaø goùp phaàn giaûi
quyeát vieäc laøm cho nhieàu lao ñoäng.
- Veà quy moâ voán vaø taøi saûn:
Caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc treân ñòa baøn thaønh phoá quaûn lyù moät löôïng
lôùn veà voán vaø taøi saûn nhöng taäp trung chuû yeáu ôû caùc doanh nghieäp Trung öông
do caùc Boä-ngaønh quaûn lyù. Theo toång hôïp soá lieäu ñaêng kyù theo NÑ-388 cuûa
Chính phuû, voán saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp Nhaø nöôùc Trung öông laø
18.261 tyû ñoàng, chieám 76,98% toång voán saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc doanh
19
nghieäp Nhaø nöôùc treân ñòa baøn vaø gaáp 3,2 laàn voán saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh
nghieäp Nhaø nöôùc thaønh phoá.
Doanh nghieäp Nhaø nöôùc (doanh nghieäp coù 100% voán Nhaø nöôùc), hieän
naém giöõ 4.600 khu ñaát coù dieän tích 27.532.195 m2, chieám 42,01% toång dieän tích
xaây döïng ñöôïc keâ khai. Neáu tính caû dieän tích ñaát do caùc doanh nghieäp quoác
phoøng, doanh nghieäp kinh teá Ñaûng naém giöõ, toång dieän tích toaøn boä caùc doanh
nghieäp Nhaø nöôùc laø 35.477.116 m2. Moät soá maët baèng, ñaát ñai, nhaø xöôûng ñöôïc
doanh nghieäp Nhaø nöôùc cho thueâ nhöng khoâng kieåm soaùt ñöôïc. Ñaây laø moät soá
tieàn khoång loà khoâng ñöôïc xem laø voán, neân khoâng theå tính hieäu quaû söû duïng.
Maëc duø doanh nghieäp Nhaø nöôùc naém giöõ phaàn lôùn taøi saûn, ñaát ñai, song
do söï phaân taùn caùc nguoàn löïc theo caáp quaûn lyù cuõng nhö theo ranh giôùi haønh
chính, ñoàng thôøi, do cô cheá chính saùch söû duïng chöa roõ raøng, thieáu hieäu löïc phaùp
lyù neân ñaõ gaây laõng phí vaø keùm hieäu quaû trong söû duïng. Neáu tính hieäu quaû söû
duïng cuï theå thì chæ coù theå caên cöù vaøo moät soá chæ tieâu chuû yeáu nhö tyû troïng ñoùng
goùp trong GDP, möùc ñoùng goùp vaøo ngaân saùch Nhaø nöôùc, khaû naêng ñaàu tö, töùc laø
chuyeån dòch caùc nguoàn löïc maø hieän taïi khu vöïc naøy ñang naém giöõ thaønh voán ñaàu
tö phaùt trieån.
- Xem thêm -
.PDF 
77 
6 
50 
