Tài liệu Giải pháp hoàn thiện nghiệp vụ cho vay của ngân hàng công thương việt nam

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Lêi më ®Çu 1) TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi: NghiÖp vô cho vay lu«n lµ mét trong nh÷ng nghiÖp vô quan träng nhÊt cña Ng©n hµng th-¬ng m¹i nãi chung vµ Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam nãi riªng. V× lîi nhuËn thu ®-îc qua ho¹t ®éng nµy th-êng chiÕm tõ 60% ®Õn 70% toµn bé lîi nhuËn cña Ng©n hµng. Víi vai trß lµ mét ng©n hµng chñ ®¹o cña nÒn kinh tÕ, sau m-êi n¨m thùc hiÖn ®-êng lèi ®æi míi vµ ph¸t triÓn kinh tÕ theo h-íng thÞ tr-êng víi ®Þnh h-íng XHCN, Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam ®· tËp trung vèn cho vay theo nh÷ng môc tiªu kinh tÕ lín cña ®Êt n-íc gãp phÇn ®Èy lïi vµ kiÒm chÕ l¹m ph¸t, thóc ®Èy t¨ng tr-ëng kinh tÕ, t¹o ra c«ng ¨n viÖc lµm cho ng-êi lao ®éng, ®êi sèng d©n chóng ®-îc c¶i thiÖn. Tuy nhiªn, ho¹t ®éng tÝn dông cña Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam hiÖn nay cßn tån t¹i nhiÒu vÊn ®Ò v-íng m¾c, thªm vµo ®ã m«i tr-êng kinh doanh ng©n hµng ngµy cµng n¨ng ®éng h¬n nh-ng rñi ro còng lín h¬n lµm c¶n trë qu¸ tr×nh më réng vµ n©ng cao chÊt l-îng tÝn dông. Tõ ®ã ®ßi hái ph¶i cã c¸c gi¶i ph¸p th¸o gì kh¶ thi trong ho¹t ®éng cho vay míi cã thÓ ®¸p øng ®ù¬c nhu cÇu ®Çu t- cña nÒn kinh tÕ trong t×nh h×nh míi. V× vËy ®Ò tµi ''Gi¶i ph¸p hoµn thiÖn nghiÖp vô cho vay cña Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam'' ®-îc lùa chän vµ triÓn khai nghiªn cøu. 2. Môc ®Ých nghiªn cøu cña bµi viÕt: Bµi viÕt nghiªn cøu c¬ së lý luËn khoa häc vÒ tæ chøc vµ thùc hiÖn nghiÖp vô cho vay trong hÖ thèng ng©n hµng, ph¸t hiÖn nh÷ng kÕt qu¶, tån t¹i vµ nguyªn nh©n trong cÊp tÝn dông t¹i Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam thêi gian qua tõ ®ã ®-a ra nh÷ng gi¶i ph¸p hoµn thiÖn nghiÖp vô cho vay. 3. §èi t-îng, ph¹m vi nghiªn cøu cña bµi viÕt: Bµi viÕt nghiªn cøu vÒ nghiÖp vô cho vay cña Ng©n hµng th-¬ng m¹i tËp trung ë Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam. Ph©n tÝch thùc tr¹ng ho¹t ®éng nghiÖp vô cho vay cña Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam trong thêi gian m-êi n¨m ®æi míi võa qua. 4. Ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu: Bµi viÕt sö dông ph-¬ng ph¸p duy vËt biÖn chøng vµ duy vËt lÞch sö, ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh tÕ, thèng kª chän läc, ®iÒu tra chän mÉu, so s¸nh, kh¸i qu¸t ho¸ vÊn ®Ò. 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 5. Nh÷ng ®ãng gãp cña bµi viÕt: - HÖ thèng ho¸ vµ lµm râ c¸c kh¸i niÖm, nguyªn t¾c vµ c¸c nh©n tè ¶nh h-ëng ®Õn nghiÖp vô cho vay cña Ng©n hµng th-¬ng m¹i - §¸nh gi¸ tæng qu¸t vµ ph©n tÝch thùc tr¹ng triÓn khai nghiÖp vô cho vay t¹i Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam m-êi n¨m qua, tõ ®ã rót ra nh÷ng -u ®iÓm vµ tån t¹i trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn nghiÖp vô cho vay. - §Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn nghiÖp vô cho vay ®¶m b¶o hiÖu qu¶ cao nhÊt, gãp phÇn vµo sù nghiÖp CNHH§H ®Êt n-íc. 6. KÕt cÊu bµi viÕt: - Tªn bµi viÕt "Gi¶i ph¸p hoµn thiÖn nghiÖp vô cho vay cña Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam". - Ngoµi lêi nãi ®Çu vµ kÕt luËn, bµi viÕt gåm ba ch-¬ng: Ch-¬ng thø nhÊt: NghiÖp vô cho vay cña Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam . Ch-¬ng thø hai: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng nghiÖp vô cho vay cña Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam. Ch-¬ng thø ba: Gi¶i ph¸p hoµn thiÖn nghiÖp vô cho vay cña Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam. - KÕt luËn - Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ch-¬ng thø nhÊt Vai trß nghiÖp vô cho vay trong ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc tÝn dông 1.1- Kh¸i niÖm nghiÖp vô cho vay cña ng©n hµng. C¸c chÕ ®é x· héi kh¸c nhau th× h×nh thµnh c¸c quan hÖ tÝn dông kh¸c nhau vµ ngµy cµng trë lªn ®a d¹ng, phong phó. H×nh thøc tÝn dông ®Çu tiªn trong lÞch sö lµ tÝn dông nÆng l·i, ra ®êi vµ tån t¹i trong suèt thêi kú chiÕm h÷u n« lÖ vµ ph¸t triÓn trong chÕ ®é phong kiÕn. C¬ së tån t¹i cña tÝn dông nÆng l¹i lµ nÒn s¶n xuÊt nhá, l¹c hËu, ph©n t¸n, phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn thiªn nhiªn, ®êi sèng bÊp bªnh, s¶n phÈm d- thõa h¹n chÕ, trong khi ®ã nhu cÇu cÇn ®-îc bæ sung l¹i rÊt phæ biÕn. Nh÷ng ng-êi cã kh¶ n¨ng cho vay lµ nh÷ng ng-êi giµu cã nhiÒu quyÒn lùc: chñ n«, quý téc, quan l¹i, ®Þa chñ, nhµ thê vµ nh÷ng ng-êi chuyªn nghÒ cho vay nÆng l·i. Nh÷ng ng-êi ®i vay, phÇn lín lµ n«ng d©n, thî thñ c«ng vµ nh÷ng ng-êi bu«n b¸n hµng ho¸ nhá cÇn tiÒn ®Ó gi¶i quyÕt nhu cÇu cÊp b¸ch trong viÖc duy tr× cuéc sèng tèi thiÓu cÇn thiÕt. Muèn ®-îc vay hä ph¶i cÇm cè m¶nh ®Êt, tr©u bß, nhµ cöa nÕu kh«ng tr¶ ®-îc sÏ bÞ t-íc ®o¹t hÕt nh÷ng tµi s¶n ®ã. Ngoµi ra vua chóa quý téc phong kiÕn còng ®i vay ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ¨n ch¬i xa xØ nh- x©y dùng l©u ®µi, tæ chøc lÔ h«i, mua ®å trang søc ... §Ó cã tiÒn tr¶ nî hä ra søc bãc lét n«ng d©n, thî thñ c«ng b»ng s-u cao, thuÕ nÆng. Nh- vËy ®Æc ®iÓm cña tÝn dông nÆng l·i chÝnh lµ l·i suÊt cao. Cao v« h¹n ®é, nã kh«ng chØ lµ s¶n phÈm thÆng d- mµ cßn ¨n th©m vµo s¶n phÈm cÇn thiÕt cña ng-êi lao ®éng. ChÝnh v× thÕ tÝn dông nÆng l·i trë thµnh mét h×nh thøc tÝn dông tiªu dïng, thÓ hiÖn trong môc ®Ých cña viÖc sö dông tiÒn vay ®èi víi c¶ ng-êi nghÌo khæ vµ ng-êi giÇu cã. Víi tÝnh chÊt nÆng l·i, tÝn dông nÆng l·i ®· ph¸ huû sù giÇu cã cña x· héi, ®èi lËp víi sù phÊt triÓn cña x· héi, nh-ng vÉn tån t¹i v× nhu cÇu vay th× lín trong khi ®ã kh¶ n¨ng cho vay l¹i h¹n chÕ. MÆt kh¸c, víi ng-êi ®i vay lµ nh÷ng ng-êi nghÌo khæ, nã lµ nhu cÇu tèi thiÓu cÇn thiÕt kh«ng thÓ tr× ho·n ®-îc. Cßn víi nh÷ng ng-êi giÇu cã th× nguån tr¶ nî lµ tõ viÖc n©ng cao s-u thuÕ nªn kh«ng cÇn quan t©m ®Õn l·i suÊt. Cho vay nÆng l·i víi h×nh thøc vËn ®éng cña vèn trong quan hÖ cho vay biÓu hiÖn rÊt ®a d¹ng; - Cho vay b»ng hiÖn vËt, thu nî b»ng hiÖn vËt (cho vay vµo thêi kú gi¸p h¹t, khi ®Õn vô thu ho¹ch thu nî b»ng thãc) hoÆc thu nî b»ng tiÒn, b»ng ngµy c«ng lao ®éng. - Cho vay b»ng tiÒn, thu nî b»ng hiÖn vËt, b»ng ngµy c«ng lao ®éng hoÆc b»ng tiÒn. 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Tuú theo tõng h×nh thøc vËn ®éng cña vèn mµ tÝn dông nÆng l·i thÝch hîp víi n«ng th«n hay thµnh thÞ. Nh-ng do tÝnh chÊt lµ tÝn dông nÆng l·i nªn nã ph¸t huy t¸c dông hai mÆt. Mét mÆt nã tµn ph¸ søc s¶n xuÊt, k×m h·m sù ph¸t triÓn cña lùc l-îng s¶n xuÊt, v× nã cè b¸m lÊy nÒn s¶n xuÊt nhá, l¹c hËu, ph©n t¸n lµ ®iÒu kiÖn cho nã tån t¹i. MÆt kh¸c nã gãp phÇn t¹o ra tiÒn ®Ò vËt chÊt cho sù ra ®êi cña CNTB, v× nã lµm cho cña c¶i x· héi tËp trung vµo trong tay mét sè ng-êi, trong khi ®ã nh÷ng ng-ê vay nÆng l·i kh«ng tr¶ ®-îc, bÞ mÊt hÕt tµi s¶n vµ trë thµnh ng-êi lµm thuª vµ ®ã chÝnh lµ giai cÊp v« s¶n. Tuy vËy tÝn dông nÆng l·i vÉn lµ vËt c¶n ®èi víi sù ph¸t triÓn cña t- b¶n c«ng nghiÖp. Trong lÞch sö, ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn c¸c nhµ t- b¶n ®· ph¶i ®Êu tranh l©u dµi hµng thÕ kû ®Ó buéc nh÷ng ng-êi cho vay nÆng l·i h¹ møc l·i suÊt d-íi møc lîi nhuËn b×nh qu©n. Nh÷ng cuéc ®Êu tranh nµy lóc ®Çu dùa trªn c¬ së luËt ph¸p vµ t«n gi¸o nh-ng kh«ng ®¹t hiÖu qu¶ hoÆc hiÖu qu¶ thÊp. ChØ cßn c¸ch thñ tiªu vai trß ®éc quyÒn tÝn dông cña nh÷ng ng-êi cho vay nÆng l·i, tøc lµ lËp ra hÖ thèng tÝn dông cña giai cÊp t- s¶n víi c¸c h×nh thøc ®a d¹ng phong phó. Tuy vËy h×nh thøc tÝn dông TBCN chØ cã t¸c dông h¹n chÕ, ®Èy lïi mµ kh«ng xo¸ bá hoµn toµn tÝn dông nÆng l·i. Cho ®Õn ngµy nay tÝn dông nÆng l·i cßn tån t¹i ë c¸c n-íc kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn do ¶nh h-ëng cña chÕ ®é phong kiÕn. Møc thu nhËp cña ng-êi lao ®éng thÊp, hÖ thèng tÝn dông ch-a ph¸t triÓn ®Õn c¸c vïng n«ng th«n, miÒn nói. BÊt cø x· héi nµo cßn s¶n xuÊt hµng ho¸ th× vÉn cã sù tån t¹i cña tÝn dông vµ sù ho¹t ®éng cña nã. Nguyªn nh©n kh¸ch quan cña sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn tÝn dông lµ ®Æc ®iÓm tuÇn hoµn vèn tiÒn tÖ trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi ®· xuÊt hiÖn m©u thuÉn: trong lóc cã mét bé phËn vèn tiÒn tÖ nhµn rçi ®-îc gi¶i phãng khái qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt ë doanh nghiÖp, tæ chøc, c¸ nh©n nµy th× ë c¸c chñ thÓ kh¸c l¹i cã nhu cÇu thiÕu vèn cÇn ®-îc bæ sung. Vèn tiÒn tÖ nhµn rçi xuÊt hiÖn ë tõng doanh nghiÖp do tuÇn hoµn cña vèn cè ®Þnh d-íi h×nh thøc vèn khÊu hao trong thêi gian ch-a sö dông ®Ó mua m¸y mãc thiÕt bÞ míi hoÆc ch-a cã nhu cÇu söa ch÷a lín tµi s¶n cè ®Þnh, trong khi viÖc tÝnh khÊu hao ®-îc tiÕn hµnh mét c¸ch th-êng xuyªn. TuÇn hoµn cña vèn l-u ®éng còng xuÊt hiÖn vèn tiÒn tÖ nhµn rçi t¹m thêi do chªnh lÖch vÒ sè l-îng, thêi gian gi÷a viÖc tiªu thô s¶n phÈm vµ mua nguyªn vËt liÖu (®· tiªu thô s¶n phÈm nh-ng ch-a cã nhu mua nguyªn vËt liÖu hoÆc b¸n nhiÒu h¬n mua). Do cã nh÷ng kho¶n ph¶i tr¶ nh-ng ch-a tr¶ (l-¬ng ...) ph¶i nép nh-ng ch-a nép (thuÕ ...) hoÆc nh÷ng kho¶n vèn tiÒn tÖ nhµn rçi h×nh thµnh trong quan hÖ thanh to¸n víi c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh¸c nhau (nhËn tiÒn nh-ng ch-a giao hµng hoÆc nhËn hµng nh-ng ch-a ph¶i tr¶ tiÒn). Trong toµn x· héi còng xuÊt hiÖn mét bé phËn vèn tiÒn tÖ nhµn rçi do chªnh lÖch vÒ sè l-îng vµ thêi gian trong viÖc thu, chi cña c¸c c¬ quan ®oµn thÓ, c¸c tæ chøc x· héi, kÓ c¶ ng©n s¸ch Nhµ n-íc. §Æc biÖt lµ bé phËn tiÒn nhµn rçi d-íi h×nh thøc tiÒn ®Ó dµnh cña mäi tÇng líp d©n c- trong x· héi. Trong khi cã nh÷ng bé phËn vèn tiÒn tÖ nhµn rçi n»m r¶i r¸c ë c¸c chñ thÓ kinh tÕ nµy th× ë c¸c chñ thÓ kinh tÕ kh¸c l¹i cã nhu cÇu thiÕu vèn cÇn ®-îc bæ 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 sung. C¸c doanh nghiÖp thiÕu vèn cè ®Þnh khi cÇn thay thÕ m¸y mãc thiÕt bÞ míi hoÆc cã nhu cÇu söa ch÷a lín tµi s¶n cè ®Þnh mµ ch-a tÝnh ®ñ khÊu hao. MÆt kh¸c, doanh nghiÖp l¹i cã nhu cÇu më réng ph¹m vi, quy m« s¶n xuÊt kinh doanh, nhu cÇu c¶i tiÕn kü thuËt hîp lý ho¸ s¶n xuÊt hoÆc chuyÓn dÞch vèn sang c¸c ngµnh kinh doanh kh¸c. Nhu cÇu vèn l-u ®éng cÇn ®-îc bæ sung do ch-a tiªu thô ®-îc s¶n phÈm hµng ho¸ mµ ®· cã nhu cÇu mua nguyªn vËt liÖu hoÆc b¸n Ýt h¬n mua. §iÒu nµy ®Æc biÖt cÇn thiÕt víi nh÷ng doanh nghiÖp ho¹t ®éng kinh doanh mang tÝnh chÊt thêi vô. ThiÕu vèn cÇn ®-îc bæ sung kh«ng chØ lµ nhu cÇu ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc s¶n xuÊt, l-u th«ng mµ cßn lµ nhu cÇu bæ sung thiÕu hôt t¹m thêi gi÷a thu vµ chi cña c¸c tæ chøc c¸ nh©n kh¸c trong x· héi, kÓ c¶ ng©n s¸ch nhµ n-íc. Nã còng kh«ng chØ lµ nhu cÇu ®Çu t- cho lÜnh vùc s¶n xuÊt, l-u th«ng mµ cßn lµ nhu cÇu cÇn thiÕt cho tiªu dïng. M©u thuÉn gi÷a hiÖn t-îng thõa thiÕu vèn tiÒn tÖ trong x· héi ph¸t sinh trong khi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt l-u th«ng hµng ho¸ cÇn ®-îc duy tr× mét c¸ch ®Òu ®Æn th-êng xuyªn ®ßi hái ph¶i cã tÝn dông ®Ó gi¶i quyÕt m©u thuÉn ®ã ®ång thêi trë thµnh cÇu nèi gi÷a nhu cÇu tiÕt kiÖm vµ ®Çu t- b»ng c¸c h×nh thøc tÝn dông thÝch hîp. Trong khi cßn tån t¹i hai hÖ thèng kinh tÕ t- b¶n chñ nghÜa vµ x· héi chñ nghÜa, vËn ®éng cña tÝn dông thÝch hîp víi tõng hÖ thèng. TÝn dông t- b¶n chñ nghÜa víi sù vËn ®éng cña t- b¶n cho vay lµ h×nh thøc vËn ®éng cña vèn tÝn dông TBCN. T- b¶n cho vay lµ t- b¶n tiÒn tÖ mµ ng-êi së h÷u nã ®em cho vay ®Ó thu lîi tøc trªn c¬ së bãc lét lao ®éng lµm thuª. Nguån h×nh thµnh tb¶n cho vay chÝnh lµ t- b¶n tiÒn tÖ nhµn rçi gi¶i phãng khái qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi; t- b¶n tiÒn tÖ cña nh÷ng nhµ t- b¶n chuyªn dïng vµo lÜnh vùc kinh doanh tiÒn tÖ tÝn dông b»ng c¸ch cho vay trùc tiÕp hoÆc göi ng©n hµng ngoµi ra lµ tiÒn ®Ó dµnh cña c¸c tÇng líp d©n c- trong x· héi ®· biÕn hµnh tb¶n cho vay. T- b¶n cho vay víi nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n ®· ®-îc M¸c ph©n tÝch mét c¸ch ®Çy ®ñ ®ã lµ t- b¶n së h÷u ®èi lËp víi t- b¶n chøc n¨ng nghÜa lµ t- b¶n së h÷u th× kh«ng sö dông cßn nguån sö dông l¹i kh«ng cã quyÒn së h÷u. - T- b¶n cho vay lµ t- b¶n ®-îc xem nh- hµng ho¸ do cã nh÷ng ®Æc ®iÓm gièng vµ kh¸c so víi hµng ho¸ th«ng th-êng. T- b¶n cho vay gièng hµng hãa th«ng th-êng v× ng-êi ta ®Òu cÇn ®Õn gi¸ trÞ sö dông mµ gi¸ trÞ sö dông cña TBCV chÝnh lµ kh¶ n¨ng ®Çu t- sinh lêi hoÆc ®Ó ®¸p øng nhu cÇu mua s¾m c¸c mÆt hµng tiªu dïng cÇn thiÕt. §ång thêi t- b¶n cho vay còng cã gi¸ c¶ lµ lîi tøc tÝn dông ®-îc tÝnh trªn c¬ së l·i suÊt tÝn dông mµ l·i suÊt còng chÞu sù t¸c ®éng cña quan hÖ cung cÇu vÒ vèn tÝn dông trªn thÞ tr-êng. T- b¶n cho vay kh¸c hµng ho¸ th«ng v× khi b¸n hµng hãa th«ng th-êng ng-êi b¸n mÊt c¶ quyÒn së h÷u vµ quyÒn sö dông. Cßn trong quan hÖ tÝn dông ng-êi cho vay 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 kh«ng mÊt ®i quyÒn së h÷u mµ chØ mÊt quyÒn sö dông nh-ng kh«ng ph¶i lµ vÜnh viÔn mµ chØ mÊt quyÒn sö dông trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh theo thêi gian cho vay. MÆt kh¸c gi¸ c¶ hµng ho¸ th«ng th-êng lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña gi¸ trÞ hµng ho¸ cßn lîi tøc tÝn dông ®éc lËp t-¬ng ®èi so víi gi¸ trÞ hµng ho¸, nã chØ lµ phÇn ng-êi ®i vay tr¶ thªm cho ng-êi cho vay cho viÖc sö dông sè tiÒn ®· vay. - T- b¶n cho vay cã h×nh thøc chuyÓn nh-îng vµ vËn ®éng ®Æc biÕt (theo c«ng thøc vËn ®éng T - T') C«ng thøc vËn ®éng cña TBSX: TLSX T-H ( ....... H' - T' SL§ VËn ®éng cña t- b¶n l-u th«ng T- H - T' VËn ®éng cña t- b¶n cho vay T - T' Trong c«ng thøc vËn ®éng T - T' qu¸ tr×nh s¶n xuÊt l-u th«ng ®· bÞ che lÊp vµ dÊu kÝn, ë ®©y tiÒn d-êng nh- ®· tù lín lªn mµ kh«ng hÒ cã sù tham gia vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt l-u th«ng. Nh-ng trªn thùc tÕ ng-êi ®i vay ®· dïng tiÒn vay ®Çu t- vµo s¶n xuÊt l-u th«ng ®Ó thu lîi nhuËn vµ ph©n chia cho nhµ tb¶n cho vay mét phÇn. Nh- vËy t- b¶n cho vay lµ mét h×nh thøc tuú thuéc vµo t- b¶n s¶n xuÊt l-u th«ng. - T- b¶n cho vay lµ t- b¶n ¨n b¸m nhÊt vµ ®-îc sïng b¸i nhÊt v× nhµ tb¶n cho vay kh«ng hÒ tham gia vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt l-u th«ng còng kh«ng lµm c«ng t¸c qu¶n lý l·nh ®¹o nh-ng vÉn thu ®-îc lîi tøc. §Æc biÖt c«ng thøc vËn ®éng T- T' ®· lµm cho t- b¶n cho vay cã søc m¹nh huyÒn bÝ, kú diÖu vµ trë thµnh mét h×nh thøc t- b¶n ®-îc sïng b¸i nhÊt. Cho ®Õn nay c¸c n-íc ®Òu h-íng nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn theo c¬ chÕ thÞ tr-êng, ng-êi ta chØ quan t©m ®Õn tÝn dông trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng mµ kh«ng ph©n biÖt tÝn dông t- b¶n chñ nghÜa vµ tÝn dông x· héi chñ nghÜa. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng tÝn dông ngµy cµng më réng, chñ thÓ tham gia trong quan hÖ tÝn dông bao gåm c¶ c¸c c¸ nh©n, doanh nghiÖp vµ c¶ nhµ n-íc trung -¬ng còng nh- ®Þa ph-¬ng. Quan hÖ tÝn dông ®-îc më réng c¶ ®èi t-îng vµ quy m« thÓ hiÖn ë c¸c mÆt sau: - C¸c tæ chøc tÝn dông Ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh tÝn dông kh¸c ph¸t triÓn m¹nh ë kh¾p mäi n¬i. - C¸c doanh nghiÖp ®Òu sö dông vèn tÝn dông víi c¸c h×nh thøc kh¸c nhau: vay Ng©n hµng, mua chÞu hµng ho¸, ph¸t hµnh tr¸i phiÕu... - Thu nhËp cña c¸c thµnh viªn trong x· héi cã kh¶ n¨ng ngµy cµng t¨ng nªn cµng cã nhiÒu ng-êi tham gia vµo quan hÖ tÝn dông. Víi t- c¸ch lµ ng-êi cho vay, c¸c c¸ nh©n göi tiÒn vµo Ng©n hµng, quü tiÕt kiÖm, mua tr¸i phiÕu 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 doanh nghiÖp vµ tr¸i phiÕu Nhµ n-íc... Víi t- c¸ch lµ ng-êi ®i vay, ngµy cµng cã nhiÒu ng-êi vay vèn Ng©n hµng hoÆc vay trªn thÞ tr-êng vèn ®Ó phôc vô nhu cÇu ph¸t triÓn s¶n xuÊt l-u th«ng hoÆc ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng. Cïng víi viÖc më réng c¸c quan hÖ tÝn dông, h×nh thøc tÝn dông ngµy cµng trë nªn ®a d¹ng phong phó nh- tÝn dông th-¬ng m¹i, tÝn dông Ng©n hµng, tÝn dông nhµ n-íc, tÝn dông hîp t¸c x·... Cã thÓ kh¸i niÖm tÝn dông b»ng c¸c c¸ch kh¸c nhau. Theo c¸ch ®¬n gi¶n nhÊt: TÝn dông lµ quan hÖ vay m-în trªn nguyªn t¾c hoµn tr¶ c¶ vèn lÉn l·i gi÷a ng-êi ®i vay vµ ng-êi cho vay. TÝn dông theo quan ®iÓm cña c¸c nhµ kinh tÕ häc hiÖn ®¹i lµ trªn c¬ së lßng tin, nghÜa lµ ng-êi cho vay tin t-ëng vµo ng-êi ®i vay sÏ sö dông vèn cã hiÖu qu¶ vµ hoµn tr¶ ®óng thêi h¹n c¶ vèn lÉn l·i. MÆc dï cã nh÷ng kh¸i niÖm vÒ tÝn dông theo c¸ch diÔn ®¹t kh¸c nhau nh-ng cã thÓ nªu mét c¸ch tæng qu¸t: TÝn dông lµ mét quan hÖ kinh tÕ trong ®ã cã sù chuyÓn nh-îng t¹m thêi mét l-îng gi¸ trÞ (h×nh th¸i tiÒn tÖ hay hiÖn vËt) tõ ng-êi së h÷u sang ng-êi sö dông ®Ó sau mét thêi gian thu håi vÒ mét l-îng gi¸ trÞ lín h¬n l-îng gi¸ trÞ ban ®Çu víi nh÷ng ®iÒu kiÖn mµ hai bªn tho¶ thuËn víi nhau. TÝn dông Ng©n hµng lµ quan hÖ tÝn dông b»ng tiÒn tÖ gi÷a mét bªn lµ Ng©n hµng, mét tæ chøc chuyªn kinh doanh trªn lÜnh vùc tiÒn tÖ víi mét bªn lµ tÊt c¶ c¸c tæ chøc c¸ nh©n trong x· héi trong ®ã Ng©n hµng gi÷ vai trß võa lµ ng-êi ®i vay võa lµ ng-êi cho vay. Víi t- c¸ch lµ ng-êi ®i vay, Ng©n hµng huy ®éng mäi nguån vèn t¹m thêi nhµn rçi trong x· héi b»ng h×nh thøc nhËn tiÒn göi cña c¸c doanh nghiÖp , c¸c tæ chøc c¸ nh©n hoÆc ph¸t hµnh chøng chØ tiÒn göi, tr¸i phiÕu ®Ó huy ®éng vèn trong x· héi. Víi t- c¸ch lµ ng-êi cho vay, Ng©n hµng ®¸p øng nhu cÇu vèn cho c¸c doanh nghiÖp , tæ chøc, c¸ nh©n khi cã nhu cÇu thiÕu vèn cÇn ®-îc bæ sung trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ tiªu dïng. Víi vai trß nµy tÝn dông ng©n hµng ®· thùc hiÖn chøc n¨ng ph©n phèi l¹i vèn tiÒn tÖ ®Ó ®¸p øng yªu cÇu t¸i s¶n xuÊt x· héi - c¬ së kh¸ch quan ®Ó h×nh thµnh chøc n¨ng ph©n phèi l¹i vèn tiÒn tÖ cña tÝn dông ng©n hµng chÝnh lµ do ®Æc ®iÓm tuÇn hoµn vèn trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi ®· th-êng xuyªn xuÊt hiÖn hiÖn t-îng t¹m thêi thõa vèn ë c¸c tæ chøc c¸ nh©n nµy, trong khi ë nh÷ng tæ chøc c¸ nh©n kh¸c l¹i cã nhu cÇu thiÕu vèn cÇn ®-îc bæ sung. HiÖn t-îng thõa thiÕu vèn ph¸t sinh do cã sù chªnh lÖch vÒ thêi gian, sè l-îng gi÷a c¸c kho¶n thu nhËp vµ chi tiªu ë tÊt c¶ c¸c tæ chøc, c¸ nh©n trong khi qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt ®ßi hái ph¶i ®-îc tiÕn hµnh liªn tôc. TÝn dông th-¬ng m¹i còng ®· gi¶i quyÕt quan hÖ trùc tiÕp gi÷a nh÷ng doanh nghiÖp cÇn tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸ víi nh÷ng doanh nghiÖp cã nhu cÇu sö dông cho s¶n xuÊt l-u th«ng mµ ch-a cã tiÒn. Nh-ng do h¹n chÕ cña tÝn dông th-¬ng m¹i ®· kh«ng ®¸p øng ®-îc yªu cÇu 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 tËp trung mäi nguån vèn t¹m thêi nhµn rçi trong x· héi ®Ó ®¸p øng nhu cÇu vay vèn víi khèi l-îng thêi h¹n kh¸c nhau. ChØ cã ng©n hµng lµ tæ chøc chuyªn kinh doanh trªn lÜnh vùc tiÒn tÖ míi cã kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt m©u thuÉn ®ã khi ng©n hµng gi÷ vai trß võa lµ ng-êi ®i vay võa lµ ng-êi cho vay. Trong quy chÕ cho vay cña tæ chøc tÝn dông (ban hµnh kÌm theo quyÕt ®Þnh sè 324/2001/Q§-NHNN1 ngµy 30/9/2001 cña Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ n-íc, cã kh¸i niÖm nh- sau: "Cho vay lµ mét h×nh thøc cña cÊp tÝn dông, theo ®ã tæ chøc tÝn dông giao cho kh¸ch hµng mét kho¶n tiÒn ®Ó sö dông vµo môc ®Ých vµ thêi gian nhÊt ®Þnh theo tho¶ thuËn víi nguyªn t¾c cã hoµn tr¶ c¶ gèc vµ l·i". l.2. Néi dung nghiÖp vô cho vay cña Ng©n hµng. Theo kh¸i niÖm trªn ®©y th× néi dung cña nghiÖp vô cho vay cña ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tÝn dông cã thÓ hiÓu nh- sau: l.2.1. §Æc ®iÓm cña TDNH: - TÝn dông ng©n hµng lµ quan hÖ tÝn dông gi÷a c¸c ng©n hµng víi c¸c doanh nghiÖp vµ gi÷a c¸c ng©n hµng víi nhau ®-îc thùc hiÖn d-íi h×nh thøc tiÒn tÖ. TÝn dông ng©n hµng mang c¸c ®Æc tr-ng c¬ b¶n sau ®©y: - §èi t-îng cho vay lµ vèn tiÒn tÖ. Sè vèn nµy kh«ng n»m trong qu¸ tr×nh tuÇn hoµn cña chu kú s¶n xuÊt kinh doanh mµ lµ mét lo¹i vèn riªng biÖt: vèn nhµn rçi dïng ®Ó cho vay. - Chñ thÓ vay vèn chñ yÕu lµ c¸c doanh nghiÖp.Trong mét sè tr-êng hîp c¸c ng©n hµng còng tiÕn hµnh ®i vay cña nhau. Chñ thÓ cho vay lµ c¸c ng©n hµng vµ c«ng ty tµi chÝnh. - TÝn dông ng©n hµng vËn ®éng kh«ng hoµn toµn thèng nhÊt víi sù vËn ®éng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh thêi kú s¶n xuÊt ph¸t triÓn, nhu cÇu vÒ vèn vay rÊt lín nh-ng kh¶ n¨ng cung cÊp vèn vay l¹i cã h¹n v× trong qu¸ tr×nh c¹nh tranh ng-êi ta ®Òu ®æ x« vµo viÖc ®Çu t- s¶n xuÊt nªn cÇn nhiÒu vèn. Ng-îc l¹i sè ng-êi cã tiÒn ®em göi l¹i rÊt Ýt. Thêi kú khñng ho¶ng, tr× trÖ s¶n xuÊt, kh¶ n¨ng cung cÊp vèn vay l¹i rÊt lín v× nhiÒu ng-êi kh«ng bá vµo s¶n xuÊt mµ ®em göi ng©n hµng. Trong khi ®ã, nhu cÇu vÒ vèn vay l¹i gi¶m v× kh«ng cã lÜnh vùc nµo ®Çu t- cã lîi , lóc nµy chØ cã mét sè Ýt ng-êi ®i vay ®Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n khái bÞ ph¸ s¶n. - Tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn mµ tÝn dông ng©n hµng ®· kh¾c phôc ®-îc c¸c h¹n chÕ cña tÝn dông th-¬ng m¹i. TÝn dông ng©n hµng víi nguån vèn rÊt lín vµ vèn b»ng tiÒn ®· gi¶i quyÕt linh ho¹t mäi nhu cÇu vèn ph¸t sinh vµ ngµy cµng gi÷ vÞ trÝ quan träng. 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 l.2.2 NghiÖp vô tÝn dông (cho vay) ph¶i tu©n thñ theo ph¸p luËt quèc gia vµ phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ. Tr-íc hÕt ho¹t ®éng cho vay cña ng©n hµng vµ tæ chøc tÝn dông ph¶i thùc hiÖn ®óng ®¾n theo c¸c v¨n b¶n, ph¸p quy cña Nhµ n-íc vÒ tÝn dông (cho vay) nãi mét c¸ch kh¸c lµ theo c¬ chÕ tÝn dông tõng thêi kú nhÊt ®Þnh. Nh- ë n-íc ta, thêi kú tõ 1-10-1993 (ngµy cã hiÖu lùc cña 2 ph¸p lÖnh ng©n hµng) ®Õn ngµy 01 th¸ng 10 n¨m 2001 ngµy b¾t ®Çu cã hiÖu lùc cña luËt ng©n hµng nhµ n-íc vµ luËt c¸c tæ chøc tÝn dông do Quèc héi ®· th«ng qua ngµy 12 th¸ng 12 n¨m 2000. ViÖc cho vay cña ng©n hµng th-¬ng m¹i , vµ c¸c tæ chøc tÝn dông ph¶i tu©n thñ c¬ chÕ cho vay theo néi dung c¸c v¨n b¶n ph¸p quy sau ®©y: - Ph¸p lÖnh Ng©n hµng Nhµ n-íc vµ Ph¸p lÖnh ng©n hµng th-¬ng m¹i, HTX/TD vµ c«ng ty tµi chÝnh do Chñ tÞch n-íc ban hµnh ngµy 24 th¸ng 5 n¨m 1993. - C¸c v¨n b¶n do Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ n-íc ban hµnh lµ: +QuyÕt ®Þnh sè 198/Q§- NH1 ngµy 16-9-1997 ban hµnh tÓ lÖ tÝn dông ng¾n h¹n ®èi víi c¸c tæ chøc kinh tÕ. +QuyÕt ®Þnh sè 199/Q§- NH1 ngµy 28-6-2000 vÒ viÖc söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña thÓ lÖ tÝn dông ng¾n h¹n ban hµnh theo quyÕt ®Þnh 198. + QuyÕt ®Þnh sè 367/Q§-NH1 ngµy 21 th¸ng 12 n¨m 1998 vÒ viÖc ban hµnh thÓ lÖ tÝn dông trung h¹n, dµi h¹n. + QuyÕt ®Þnh sè 200/Q§-NH1 ngµy 28-6-2000 vÒ viÖc söa ®åi bæ sung mét sè ®iÓm cña thÓ lÖ TD trung h¹n, dµi h¹n ban hµnh kÌm theo quyÕt ®Þnh sè 367/Q§-NH1. + QuyÕt ®Þnh sè 18/Q§-NH5 ngµy 16-2-1997 ban hµnh thÓ lÖ cho vay vèn ph¸t triÓn kinh tÕ gia ®×nh vµ cho vay tiªu dïng. + QuyÕt ®Þnh sè 77-NH- Q§ ngµy 13-6-1994 ban hµnh thÓ lÖ cho vay vèn øng dông khoa häc vµ c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt. + QuyÕt ®Þnh sè 185 -Q§-NH1 ngµy 6-9-1997 vÒ viÖc ban hµnh quy chÕ dÞch vô cÇm cè.v.v.. Vµ c¸c v¨n b¶n kh¸c... Thêi kú tõ 1-10-2001 c¬ chÕ cho vay cña ng©n hµng thùc hiÖn theo: LuËt Ng©n hµng Nhµ n-íc vµ luËt c¸c tæ chøc tÝn dông mµ Quèc héi ®· th«ng qua ngµy 12-12-2000. Nh- ta ®· biÕt: tr-íc ®©y cã nhiÒu v¨n b¶n ph¸p quy thùc hiÖn nghiÖp vô cho vay, nay chØ mét v¨n b¶n chung ¸p dông cho c¸c lo¹i cho vay, ®ã lµ quyÕt ®Þnh sè 324/2001/Q§-NHNN1 cña Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ n-íc vÒ viÖc 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ban hµnh quy chÕ cho vay cña tæ chøc tÝn dông ®èi víi kh¸ch hµng (kÌm theo quy chÕ). Mét thêi gian dµi ViÖt Nam ®i theo m« h×nh kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung bao cÊp, do vËy néi dung c¬ chÕ cho vay cña ng©n hµng cßn cã nhiÒu kh¸c biÖt so víi c¸c n-íc ®i theo m« h×nh kinh tÕ thÞ tr-êng. V× vËy ®Ó më réng nghiÖp vô cho vay trong n-íc vµ quan hÖ vay nî n-íc ngoµi ngµy cµng ph¸t triÓn th× cÇn ®æi míi c¬ chÕ cho vay tõng b-íc phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ. 1.2.3. NghiÖp vô cho vay cña ng©n hµng th-¬ng m¹i vµ c¸c tæ chøc tÝn dông ®¶m b¶o c¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n sau ®©y: Mét: sö dông vèn vay ®óng môc ®Ých ®Ó tho¶ thuËn trong hîp ®ång tÝn dông (cho vay cã môc ®Ých, cã kÕ ho¹ch vµ cã hiÖu qu¶). Cho vay cã kÕ ho¹ch, cã môc ®Ých vµ cã hiÖu qu¶. Tøc lµ, c¸c ®¬n vÞ cã nhu cÇu vay vèn cña Ng©n hµng ®Òu ph¶i cã kÕ ho¹ch, ®¬n xin vay göi ng©n hµng víi ®Çy ®ñ c¸c néi dung sau: Sè tiÒn vay, thêi h¹n sö dông vèn vay, môc ®Ých sö dông vèn vay vµ tÝnh hiÖu qu¶ cña vèn vay ng©n hµng. Trªn c¬ së ®ã ng©n hµng kiÓm tra xem xÐt, nÕu thÊy ®ång vèn vay ng©n hµng ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ tr¶ nî ®óng h¹n th× míi quyÕt ®Þnh cho vay. MÆt kh¸c trªn c¬ së kÕ ho¹ch xin vay vèn cña ng-êi xin vay, b¶n th©n ng©n hµng ph¶i x©y dùng kÕ ho¹ch cho vay vèn cña m×nh ®Ó chñ ®éng trong viÖc ®Çu t- tÝn dông. Nguyªn t¾c ®¶m b¶o cho kh¸ch hµng vay vèn cã ®ñ vèn vµ vay vèn cã kÕ ho¹ch. §ång thêi nguyªn t¾c nµy nh»m tiÕt kiÖm ®ång vèn, ®Çu t- vèn cã träng ®iÓm vµ cã hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. Ngoµi ra nã cßn t¨ng c-êng sù gi¸m ®èc b»ng ®ång tiÒn cña ng©n hµng ®èi víi ®¬n vÞ vay vèn cña ng©n hµng. Tr-êng hîp kh¸ch hµng cã nhu cÇu vay vèn ph¸t sinh ngoµi kÕ ho¹ch, ng©n hµng xÐt thÊy cÇn thiÕt vµ hîp lý, c©n ®èi víi nguån vèn cña m×nh, cã thÓ cho vay bæ sung cho ng-êi vay. Vèn vay ph¶i sö dông ®óng cam kÕt vµ môc ®Ých. Hai: Ng-êi vay vèn ph¶i hoµn tr¶ ®óng kú h¹n c¶ vèn vµ l·i. Bëi v×, nguån vèn cho vay cña ng©n hµng chñ yÕu lµ nguån vèn tËp trung vµ huy ®éng tõ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong x· héi. Do vËy, nh÷ng ng-êi vay vèn cña ng©n hµng sau mét kú h¹n nhÊt ®Þnh nµo ®ã ®Òu ph¶i hoµn tr¶ ®Çy ®ñ c¶ gèc vµ l·i cho ng©n hµng. §¬n vÞ vay vèn sau mét thêi gian nhÊt ®Þnh ph¶i tr¶ cho ng©n hµng mét kho¶n lîi tøc tho¶ thuËn, v× ®ã lµ mét trong nh÷ng nguån thu chñ yÕu cña ng©n hµng vµ lµ mét c¬ së cho ng©n hµng tiÕn hµnh h¹ch to¸n kinh doanh vµ thùc hiÖn nghÜa vô víi ng©n s¸ch nhµ n-íc, ®Õn thêi kú tr¶ nî mµ ®¬n vÞ vay vèn kh«ng tr¶ cho ng©n hµng th× ng©n hµng sÏ chuyÓn sang nî qu¸ h¹n vµ ®¬n vÞ ph¶i chÞu l·i suÊt cao h¬n l·i suÊt th«ng th-êng. §ång thêi nã ®¶m b¶o sù thèng nhÊt gi÷a vËn ®éng cña vËt t-, hµng ho¸ vµ sù vËn ®éng cña tiÒn tÖ trong nÒn kinh tÕ , gãp phÇn æn ®Þnh tiÒn tÖ vµ æn ®Þnh gi¸ c¶. Víi nguyªn t¾c nµy ng©n hµng b¶o toµn ®-îc vèn , kÞp thêi ®-a vèn vµo ho¹t ®éng 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 kinh doanh cña m×nh, cã thu ®Ó bï ®¾p chi vµ cã l·i nh»m duy tr× vµ ph¸t triÓn ho¹t ®éng cña b¶n th©n ng©n hµng. Ba: Cho vay cã gi¸ trÞ vËt t- ®¶m b¶o. C¸c ®¬n vÞ muèn vay vèn cña ng©n hµng ®Òu ph¶i xuÊt tr×nh ®Çy ®ñ chøng tõ, ho¸ ®¬n, hîp ®ång mua b¸n hµng ho¸. Trªn c¬ së ®ã c¸n bé ng©n hµng tiÕn hµnh xÐt cho vay t-¬ng ®-¬ng víi gi¸ trÞ vËt t- hµng ho¸ ®· ®-îc ghi trªn chøng tõ, ho¸ ®¬n hîp ®ång. §iÒu nµy ¸p dông víi doanh nghiÖp Nhµ n-íc. Cßn c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh muèn vay vèn cña ng©n hµng ®Òu ph¶i thÕ chÊp b»ng tµi s¶n, ng©n hµng xÐt cho vay th«ng th-êng b»ng 60-70% gi¸ trÞ thÕ chÊp. ThÕ chÊp cã thÓ b»ng hµng ho¸ th«ng th-êng hoÆc c¸c chøng tõ cã gi¸ nh- tÝn phiÕu , kú phiÕu, cæ phiÕu, giÊy chøng nhËn quyÒn së h÷u bÊt ®éng s¶n. HoÆc cã thÓ vay vèn th«ng qua sù b¶o l·nh cña c¸c tæ chøc kinh tÕ , tæ chøc tÝn dông cã uy tÝn. Trong suèt qu¸ tr×nh sö dông vèn vay, c¸c ®¬n vÞ vay vèn lu«n cã gi¸ trÞ vËt t- t-¬ng ®-¬ng lµm b¶o ®¶m. Nguyªn t¾c nµy gióp cho c¸c ®¬n vÞ sö dông vèn vay mét c¸ch cã hiÖu qu¶. Ng©n hµng cho vay vèn an toµn tr¸nh nh÷ng rñi ro kh«ng ®¸ng cã trong ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng. Bªn c¹nh, nguyªn t¾c nµy b¶o ®¶m quan hÖ c©n ®èi gi÷a tiÒn tÖ vµ hµng ho¸ trong l-u th«ng gãp phÇn b×nh æn gi¸ c¶. Ba nguyªn t¾c c¬ b¶n nãi trªn cã quan hÖ mËt thiÕt, g¾n bã víi nhau thµnh mét tæng thÓ thèng nhÊt, cã ¶nh h-ëng rÊt lín ®Õn quan hÖ tÝn dông gi÷a ng©n hµng víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ , phßng ngõa ®-îc c¸c yÕu tè rñi ro ®¶m b¶o an toµn tÝn dông. Vµ còng lµ ®Ó "Võa t¹o tiÒn ®Ò, võa g©y søc Ðp buéc c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ t×m mäi biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ" , ho¹t ®éng tÝn dông ng©n hµng cÇn chuyÓn m¹nh vµ ®óng h-íng sang h¹ch to¸n kinh doanh thùc sù, thóc ®Èy khÈn tr-¬ng tæ chøc s¾p xÕp l¹i nÒn kinh tÕ - kh¸ch thÓ cña tÝn dông ng©n hµng, phï hîp víi c¬ chÕ thÞ tr-êng cã sù qu¶n lý ®iÒu tiÕt vÜ m« cña Nhµ n-íc theo ®Þnh h-íng XHCN. §ång thêi viÖc ®æi míi kh¸ch thÓ lµ tiÕp tôc ®æi míi, hoµn thiÖn chñ thÓ cña tÝn dông ng©n hµng lµm cho nã ®ñ søc t¹o ®-îc thÞ tr-êng "®Çu vµo" ®Ó t¨ng nhanh nguån vèn vµ më réng thÞ tr-êng "®Çu ra" nghÜa lµ tÝn dông ng©n hµng ph¶i ®æi míi m¹nh mÏ, sö dông gi¶i ph¸p "kh¬i trong , hót ngoµi" vµ liªn doanh liªn kÕt kinh tÕ nh»m khai th¸c mäi nguån vèn nhµn rçi tõ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµ thu hót vèn ®Çu tcña c¸c chÝnh phñ còng nh- t- nh©n n-íc ngoµi ®Ó ph¸t triÓn m¹nh mÏ nÒn kinh tÕ vµ x©y dùng ®Êt n-íc. 1.3- Vai trß nghiÖp vô cho vay trong ho¹t ®éng cña ng©n hµng th-¬ng nghiÖp vµ tæ chøc tÝn dông. NghiÖp vô cho vay lµ nghiÖp vô sinh lîi chñ yÕu cña ng©n hµng th-¬ng m¹i vµ tæ chøc tÝn dông nÕu xÐt vÒ thêi h¹n th× nghiÖp vô cho vay chñ yÕu lµ cho vay ng¾n h¹n. ChÝnh lo¹i cho vay nµy gióp cho tæ chøc tÝn dông gi÷ ®-îc kh¶ n¨ng thanh to¸n, v× nã thÝch øng víi kÕt cÊu bªn kho¶n môc bªn tµi s¶n nî. Tuy nhiªn ®èi víi ng©n hµng kinh doanh ®a n¨ng vµ Ng©n hµng, tæ chøc 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 tÝn dông lín khi tû träng c¸c lo¹i tiÒn göi dµi h¹n t¨ng lªn th× hä còng më réng c¸c kho¶n tÝn dông trung vµ dµi h¹n. Khèi l-îng tÝn dông cña ng©n hµng th-¬ng m¹i vµ tæ chøc tÝn dông cho c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp, th-¬ng nghiÖp ®Ó thùc hiÖn c¸c kho¶n thanh to¸n vµ dù tr÷ hµng ho¸. Ngoµi ra ng©n hµng th-¬ng m¹i , tæ chøc tÝn dông cßn cho vay ®Çu t- ph¸t triÓn d-íi h×nh thøc tµi trî vay trung vµ dµi h¹n víi mét tû träng hîp lý; cho vay lÜnh vùc n«ng nghiÖp, c¸ nh©n trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp vµ c¸ nh©n trong lÜnh vùc tiªu dïng... C¸c Ng©n hµng th-¬ng m¹i , tæ chøc tÝn dông lµm tèt nghiÖp vô cho vay còng chÝnh lµ thùc hiÖn mét trong nh÷ng chøc n¨ng cña Ng©n hµng Th-¬ng m¹i, tæ chøc tÝn dông: chøc n¨ng tÝn dông ng©n hµng, nã sÏ ®-a l¹i nh÷ng kÕt qu¶ vµ thuËn lîi míi cho Ng©n hµng Th-¬ng m¹i, tæ chøc tÝn dông vµ nÒn kinh tÕ. Tr-íc hÕt nã phôc vô viÖc ph©n phèi l¹i vèn gi÷a c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c nhau, gãp phÇn vµo viÖc b×nh qu©n ho¸ tû suÊt lîi nhuËn vµ gãp phÇn tÝch tô, tËp trung vèn ®èi víi nÒn kinh tÕ. Nguån vèn tÝn dông lµ nguån vèn tiÒn tÖ t¹m thêi nhµn rçi ®-îc gi¶i phãng ra khái qu¸ tr×nh tuÇn hoµn cña t¸i s¶n xuÊt vµ c¸c kho¶n tiÒn göi, tiÒn tiÕt kiÖm cña c¸c tÇng líp kh¸c nhau trong x· héi ®-îc tËp trung vµo c¸c ng©n hµng víi mét khèi l-îng rÊt lín. Sè vèn nµy ®-îc c¸c ng©n hµng cho c¸c nhµ s¶n xuÊt vay bÊt kÓ hä s¶n xuÊt ë ngµnh nµo. Do vËy mµ tÝn dông phôc vô viÖc ph©n phèi l¹i vèn gi÷a c¸c ngµnh. MÆt kh¸c, qu¸ tr×nh c¹nh tranh trong s¶n xuÊt ®· dÉn ®Õn c¸c nhµ s¶n xuÊt tõ bá ngµnh nµo cã lîi nhuËn thÊp ®Ó chuyÓn sang s¶n xuÊt ë ngµnh kh¸c cã lîi nhuËn cao h¬n. Do vËy mµ cã sù dÞch chuyÓn vèn tõ ngµnh nµy sang ngµnh kh¸c. Sù dÞch chuyÓn vèn nµy gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n nh- c¬ së vËt chÊt, nhµ x-ëng, m¸y mãc.... §ßi hái ph¶i cã mét sè l-îng vèn lín míi ®¸p øng ®-îc yªu cÇu. §Ó gi¶i quyÕt c¸c khã kh¨n nµy, c¸c nhµ s¶n xuÊt ®· dùa vµo quan hÖ tÝn dông. Tøc lµ hä xin vay vèn t¹i c¸c ng©n hµng ®Ó ®Çu t- vµo ngµnh s¶n xuÊt cã lîi nhuËn cao. Khi cã sù tham gia cña tÝn dông, sù dÞch chuyÓn vèn gi÷a c¸c doanh nghiÖp ®-îc gi¶i quyÕt nhanh chãng ®· kÝch thÝch qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi, t¨ng søc c¹nh tranh lµm thay ®æi lîi nhuËn c¸ biÖt vèn cã cña c¸c ngµnh t¹o nªn tû suÊt lîi nhuËn b×nh qu©n cña toµn bé nÒn kinh tÕ. Còng tõ viÖc ph©n phèi l¹i vèn mµ tÝn dông ®-îc ®Çu t- vµo c¸c doanh nghiÖp lín lµm cho hä ®øng v÷ng trong c¹nh tranh vµ th«n tÝnh ®-îc c¸c doanh nghiÖp nhá. Bëi vËy c¸c doanh nghiÖp nhá muèn tån t¹i ph¶i tËp trung vèn l¹i víi nhau b»ng c¸ch hîp nhÊt l¹i thµnh c¸c doanh nghiÖp lín. Do vËy c¸c c«ng ty cæ phÇn lÇn l-ît ra ®êi. TÝn dông cµng ph¸t triÓn, cµng ®Èy nhanh viÖc tËp trung vèn vµo c«ng ty cæ phÇn. 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ngoµi ra, tÝn dông gãp phÇn gia t¨ng tèc ®é tÝch luü vèn. Tõng doanh nghiÖp muèn tÝch luü vèn ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt ph¶i tr¶i qua mét thêi gian dµi. Nhê cã tÝn dông mµ c¸c kho¶n vèn nhµn rçi ®-îc tËp trung l¹i vµo c¸c ng©n hµng vµ c¸c ng©n hµng ®· cho c¸c doanh nghiÖp vay kÞp thêi lµm cho s¶n xuÊt ph¸t triÓn m¹nh, nhanh chãng t¨ng c-êng tÝch luü vèn cho tõng doanh nghiÖp . Tãm l¹i lµm tèt nghiÖp vô cho vay Ng©n hµng Th-¬ng m¹i - Tæ chøc tÝn dông thùc hiÖn chøc n¨ng tÝn dông ng©n hµng t¹o cho tæ chøc tÝn dông cã vai trß næi bËt trªn c¸c mÆt sau ®©y: Mét lµ, th«ng qua chøc n¨ng ph©n phèi l¹i vèn, tÝn dông gãp phÇn thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn, t¨ng tr-ëng kinh tÕ. Cô thÓ: TÝn dông lµm cho quy m« s¶n xuÊt ngµy cµng më réng, thu lîi nhuËn tèi ®a cho nh÷ng nhµ s¶n xuÊt lín; tÝn dông thóc ®Èy qu¸ tr×nh c¹nh tranh t¹o ra søc bËt cho nÒn kinh tÕ. Hai lµ; tÝn dông ®-îc coi nh- mét c«ng cô trong chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia ®Ó thùc hiÖn ®iÒu hoµ l-u th«ng tiÒn lµm cho tiÒn tÖ æn ®Þnh. Th«ng qua tÝn dông, Ng©n hµng Trung -¬ng tiÕn hµnh viÖc ph¸t hµnh thªm tiÒn vµo l-u th«ng hoÆc bít tiÒn ra khái l-u th«ng tuú theo yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ. NhvËy, yªu cÇu quy luËt l-u th«ng tiÒn tÖ ®-îc t«n träng. Ba lµ, tÝn dông lµ c«ng cô tµi trî cho c¸c ngµnh kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn. Nhê cã tÝn dông cÊp vèn mµ nhiÒu lÜnh vùc kinh tÕ, nhiÒu ngµnh kinh tÕ ®· phôc håi vµ ph¸t huy ®-îc thÕ m¹nh. MÆt kh¸c, tÝn dông gãp phÇn t¸c ®éng ®Ó t¨ng c-êng chÕ ®é h¹ch to¸n kinh tÕ cña c¸c doanh nghiÖp. Bèn lµ, tÝn dông t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn c¸c quan hÖ kinh tÕ víi n-íc ngoµi. TÝn dông lµ ph-¬ng tiÖn nèi liÒn kinh tÕ trong n-íc víi kinh tÕ n-íc ngoµi. 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ch-¬ng thø hai Thùc tr¹ng ho¹t ®éng nghiÖp vô cho vay cña ng©n hµng c«ng th-¬ng ViÖt Nam. 2.1. Tæng quan vÒ hÖ thèng tæ chøc bé m¸y cña Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam. 2.1.1. Bé m¸y tæ chøc cña Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam. Thùc hiÖn nghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng lÇn thø VI (th¸ng 12/1986) chuyÓn nÒn kinh tÕ n-íc ta tõ c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang c¬ chÕ thÞ tr-êng cã sù qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ n-íc theo ®Þnh h-íng XHCN, ngµy 26-3-1988 Héi ®ång Bé tr-ëng (nay lµ ChÝnh phñ) ban hµnh NghÞ ®Þnh sè 53/H§BT vÒ chuyÓn ho¹t ®éng ng©n hµng sang h¹ch to¸n kinh doanh vµ h×nh thµnh hÖ thèng ng©n hµng hai cÊp. Tõ ngµy 1-7-1988 Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam ra ®êi vµ ®i vµo ho¹t ®éng trªn c¬ së vô tÝn dông c«ng th-¬ng nghiÖp cña Ng©n hµng Nhµ n-íc Trung -¬ng, víi c¸c chi nh¸nh h×nh thµnh tõ Phßng tÝn dông c«ng nghiÖp, th-¬ng nghiÖp cña c¸c Chi nh¸nh Ng©n hµng Nhµ n-íc Trung -¬ng. Cã thÓ chia qu¸ tr×nh h×nh thµnh tæ chøc bé m¸y ho¹t ®éng cña Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam 10 n¨m qua thµnh 3 giai ®o¹n: Giai ®o¹n thø nhÊt: (tõ th¸ng 7/1988 ®Õn cuèi n¨m 1993): Tõ chç thµnh lËp 2 chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th-¬ng lµm thÝ ®iÓm t¹i H¶i phßng vµ TiÒn Giang, ®Õn 30/10/1988 toµn quèc ®· cã 32 chi nh¸nh ng©n hµng c«ng th-¬ng tØnh, thµnh phè víi 63 ®¬n vÞ trùc thuéc. Trong giai ®o¹n nµy, m« h×nh tæ chøc ho¹t ®éng theo c¬ chÕ: Bé m¸y Ng©n hµng C«ng th-¬ng Trung -¬ng chØ thùc hiÖn nhiÖm vô qu¶n lý, chØ ®¹o nh- mét liªn hiÖp xÝ nghiÖp ®Æc biÖt, c¸c chi nh¸nh thùc hiÖn chÕ ®é h¹ch to¸n kinh tÕ ®éc lËp. Giai ®o¹n thø hai: (tõ th¸ng 1/1994 ®Õn th¸ng 9/1999): Sau khi ph¸p lÖnh ng©n hµng cã hiÖu lùc thi hµnh (10/1993), theo quyÕt ®Þnh 402/CT ngµy 14/11/1993 cña Chñ tÞch H§BT, Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam míi thùc sù thµnh ng©n hµng th-¬ng m¹i cã chøc n¨ng kinh doanh tiÒn tÖ, m« h×nh tæ chøc kinh doanh ®-îc h×nh thµnh râ Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam lµ mét ph¸p nh©n thùc hiÖn h¹ch to¸n kinh tÕ ®éc lËp, cã c¸c chi nh¸nh h¹ch to¸n phô thuéc. Giai ®o¹n thø ba (tõ th¸ng 9/1999 ®Õn nay): Theo uû quyÒn cña Thñ t-íng ChÝnh phñ, Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ n-íc ViÖt Nam ®· ký quyÕt ®Þnh sè 285/Q§- NH5 ngµy 21/9/1999 thµnh lËp l¹i Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam theo m« h×nh tæng c«ng ty Nhµ n-íc quy ®Þnh t¹i quyÕt ®Þnh 90/TTg ngµy 7/3/1997 cu¶ Thñ t-íng ChÝnh phñ. Theo m« h×nh nµy Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam ®-îc qu¶n lý bëi héi ®ång qu¶n trÞ (H§QT), ®iÒu hµnh lµ Tæng gi¸m ®èc cã c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn ho¹ch to¸n phô thuéc vµ c¸c ®¬n vÞ h¹ch to¸n ®éc lËp. 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Tõ nh÷ng ngµy ®Çu míi thµnh lËp chØ cã 67 c¸n bé, chuyªn viªn cña NHTW vµ h¬n 5.600 c¸n bé cña c¸c chi nh¸nh tØnh, thµnh phè c¶ n-íc, trong ®ã chØ cã 20,8% tr×nh ®é ®¹i häc, 31,7% trung häc,40,3% s¬ häc,7,2% ch-a ®µo t¹o. §Õn nay (cuèi n¨m 2001) ®éi ngò CBCNV Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam ®· h¬n 12.000 ng-êi vµ ®· thay ®æi vÒ chÊt: cã 78 phã tiÕn sü vµ th¹c sü, 3656 ®¹i häc; 1723 lµ cao cÊp nghiÖp vô Ng©n hµng, 4.019 trung häc cßn l¹i s¬ cÊp vµ ch-a qua ®µo t¹o 2.524 ng-êi hÇu hÕt c¸n bé nghiÖp vô ®Òu biÕt sö dông c«ng nghÖ tin häc vµ ®a sè c¸c c¸n bé lµm c«ng t¸c ®èi ngo¹i, thanh to¸n quèc tÕ, ®iÖn to¸n ®Òu sö dông ®-îc ngo¹i ng÷ trong c«ng viÖc chuyªn m«n. Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam cã m¹ng l-íi kinh doanh réng lín ë trong n-íc, víi Héi së chÝnh t¹i Hµ Néi, 90 chi nh¸nh, 158 phßng giao dÞch vµ 285 quü tiÕt kiÖm ë nh÷ng ®Þa bµn kinh tÕ - x· héi ph¸t triÓn thuéc 43 tØnh, thµnh phè trong c¶ n-íc. HiÖn nay Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam lµ mét trong bèn ng©n hµng th-¬ng m¹i quèc doanh lín nhÊt ë ViÖt Nam, tæng tµi s¶n cã ®Õn 31/12/2001 ®¹t 33.547 tû VND (2,4 tû USD), chiÕm 20% thÞ phÇn cña hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam. C¸c ®¬n vÞ thµnh viªn kh¸c cña Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam lµ C«ng ty cho thuª tµi chÝnh, Trung t©m ®µo t¹o. Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam lµ mét trong nh÷ng thµnh viªn s¸ng lËp cña c¸c tæ chøc tµi chÝnh - tÝn dông: + INDOVINA BANK - Ng©n hµng liªn doanh ®Çu tiªn t¹i ViÖt Nam; + Sµi gßn C«ng th-¬ng ng©n hµng. + C«ng ty cho thuª tµi chÝnh quèc tÕ VILC - C«ng ty liªn doanh cho thuª tµi chÝnh ®Çu tiªn t¹i ViÖt Nam. Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam lµ thµnh viªn chÝnh thøc cña HiÖp héi c¸c ng©n hµng ch©u ¸, thµnh viªn cña HiÖp héi thanh to¸n vµ ph¸t hµnh thÎ VISA. HiÖn ng©n hµng cã quan hÖ ®¹i lý víi 435 ng©n hµng trªn kh¾p c¸c ch©u lôc. Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam lµ mét trong nh÷ng ng©n hµng th-¬ng m¹i t¹i ViÖt Nam ®i ®Çu trong viÖc ¸p dông tiÕn bé kü thuËt vµ c«ng nghÖ tin häc vµo ho¹t ®éng ng©n hµng: lµ thµnh viªn cña HiÖp héi thanh to¸n viÔn th«ng liªn ng©n hµng toµn cÇu (Swift). HiÖn Ng©n hµng C«ng th-¬ng cã m¹ng thanh to¸n ®iÖn tö tèt nhÊt ViÖt Nam vµ ®-îc nhiÒu ng©n hµng th-¬ng m¹i kh¸c ®ang tham gia m¹ng thanh to¸n nµy. 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 S¬ ®å tæ chøc bé m¸y cña ng©n hµng c«ng th-¬ng ViÖt Nam. §¬n vÞ h¹ch to¸n sù nghiÖp Trung t©m båi d-ìng nghiÖp vô NHCT Phßng nghiÖp vô Trung t©m c«ng nghÖ th«ng tin Phßng nghiÖp vô §¬n vÞ h¹ch to¸n ®éc lËp C«ng ty cho thuª tµi chÝnh Phßng nghiÖp vô Së giao dÞch I Phßng giao dÞch Héi ®ång qu¶n trÞ Quü tiÕt kiÖm Cöa hµng vµng Ban ®iÒu hµnh Phßng nghiÖp vô Së giao dÞch II C¸c phßng ban Phßng giao dÞch Trô së chÝnh quü tiÕt kiÖm Cöa hµng vµng phßng nghiÖp vô Phßng giao dÞch Quü tiÕt kiÖm Cöa hµng vµng Phßng nghiÖp vô Chi nh¸nh trùc thuéc Quü tiÕt kiÖm Cöa hµng vµng Phßng nghiÖp vô §¬n vÞ h¹ch to¸n phô thuéc 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 2.1.2. HÖ thèng tæ chøc bé m¸y thùc hiÖn nghiÖp vô cho vay cña Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam. - ë Héi së chÝnh t¹i Hµ Néi cã: +) Phßng tÝn dông ng¾n h¹n +) Phßng tÝn dông trung, dµi h¹n - Së giao dÞch 1 t¹i Hµ néi : 1 phßng kinh doanh - Së giao dÞch 2 t¹i Thµnh phè Hå ChÝ Minh : 1 phßng kinh doanh - ë c¸c ®Þa ph-¬ng : 90 chi nh¸nh (65 chi nh¸nh phô thuéc + 25 chi nh¸nh trùc thuéc ) ë mçi chi nh¸nh cã 1 phßng kinh doanh. - 158 phßng giao dÞch : mçi phßng giao dÞch cã 1 tæ kinh doanh. §Õn nay (cuèi 2001) ®éi ngò c¸n bé lµm nghiÖp vô cho vay cña Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam ®¹t h¬n h¬n 2500 ng-êi chiÕm h¬n 20% tæng sè c¸n bé c«ng nh©n viªn cña ®¬n vÞ. ViÖc qu¶n lý tÝn dông ®-îc thùc hiÖn theo nguyªn t¾c tËp trung t¹i Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam cã ph©n cÊp qu¶n lý cho c¸c chi nh¸nh v× vËy c¬ cÊu tæ chøc thùc hiÖn ®-îc thùc hiÖn theo 2 cÊp: t¹i Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam vµ t¹i c¸c chi nh¸nh, ®iÒu ®ã ®-îc thÓ hiÖn kh¸i qu¸t qua s¬ ®å sè 1: t¹i Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam vµ s¬ ®å sè 2: t¹i chi nh¸nh. S¬ ®å 1: M« h×nh qu¶n lý tÝn dông cña Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam hiÖn nay (t¹i Héi së chÝnh Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam). 1. NhËn hå s¬ cña kh¸ch hµng. 2. Chi nh¸nh göi hå s¬ c¸c kho¶n xin cÊp tÝn dông v-ît thÈm quyÒn cho bé phËn thô lý. 3. Bé phËn thô lý göi hå s¬ cho bé phËn thÈm ®Þnh 4. Bé phËn thÈm ®Þnh thu thËp th«ng tin. 5. ChuyÓn tr¶ hå s¬ cho phßng TÝn dông (bé phËn thÈm ®Þnh). 6. Bé phËn thÈm ®Þnh (phßng TD) tr×nh Tæng Gi¸m ®èc 7. Tæng gi¸m ®èc, Héi ®ång tÝn dông quyÕt ®Þnh tÝn dông 8. ChuyÓn hå s¬ tr¶ lêi Chi nh¸nh. 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 S¬ ®å 2: Tæng gi¸m ®èc (Héi ®ång tÝn dông) (7) (6) (3) (4) Bé phËn thô lý (tÝn dông, b¶o l·nh, dù ¸n Phßng TÝn dông (2) (5) (8) C¸c phßng nghiÖp vô cã liªn quan nh-: Ngo¹i hèi, KÕ to¸n, phßng ngõa rñi ro, c©n ®èi tæng hîp (1) Kh¸ch hµng Chi nh¸nh ( kho¶n cho vay v-ît møc ph¸n quyÕt) M« h×nh qu¶n lý tÝn dông cña t¹i chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam . (6b) Bé phËn KÕ to¸n (6a) Kh¸ch hµng (1) Phßng Kinh doanh NHCTVN (5b) (5a) Gi¸m ®èc (Héi ®ång tÝn dông) (2) C¸n bé TD (3) Tr-ëng phßng KD (4) Trong ®ã: 1. Kh¸ch hµng lËp hå s¬ göi ng©n hµng (phßng Kinh doanh) 2. C¸n bé tÝn dông sö lý, lËp tê tr×nh vÒ kh¶ n¨ng kho¶n xin cÊp tÝn dông. 3. Göi tê tr×nh cïng hå s¬ vµ ý kiÕn tr×nh tr-ëng phßng. 4. Tr-ëng phßng kiÓm tra hå s¬, ghi ý kiÕn tr×nh gi¸m ®èc. 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 5a. Gi¸m ®èc, Héi ®ång tÝn dông quyÕt ®Þnh tÝn dông vµ göi tr¶ l¹i hå s¬ 5b. ChuyÓn hå s¬ tÝn dông v-ît quyÒn ph¸n quyÕt tr×nh cÊp trªn 6a-6b. ChuyÓn cho phßng kÕ to¸n ®Ó gi¶i ng©n tÝn dông kh¸ch hµng. Tuú theo ®iÒu kiÖn cô thÓ, gi¸m ®èc chi nh¸nh cã thÓ quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm vµ quy tr×nh thÈm ®Þnh, xÐt duyÖt c¸c dù ¸n, tr-êng hîp v-ît møc ph¸n quyÕt c¸c chi nh¸nh ph¶i tr×nh Tæng gi¸m ®èc xÐt duyÖt. §Æc ®iÓm cña m« h×nh tæ chøc qu¶n lý nµy lµ: * TÊt c¶ hå s¬, néi dung vay, thÈm ®Þnh ban ®Çu ®Òu ®-îc thùc hiÖn do c¸n bé tÝn dông t¹i chi nh¸nh, viÖc thùc hiÖn thu nî, xö lý nî còng ®-îc thùc hiÖn theo quy tr×nh trªn, c¸n bé tÝn dông lµ ng-êi trùc tiÕp cã quan hÖ víi kh¸ch hµng. * C¸c phßng chøc n¨ng cã tr¸ch nhiÖm nghiªn cøu t×m vµ ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p tèi -u ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng viÖc thuéc lÜnh vùc m×nh phô tr¸ch cho Tæng gi¸m ®èc, gi¸m ®èc hay Héi ®ång tÝn dông. * Cã sù ph©n c«ng vµ kÕt hîp gi÷a c¸c cÊp qu¶n trÞ trong viÖc xÐt duyÖt tÝn dông vµ qu¶n lý qu¸ tr×nh sö dông kho¶n tÝn dông ®-îc cÊp cña kh¸ch hµng. * Tõng chi nh¸nh ®Òu cã ®Çy ®ñ c¸c phßng vµ bé phËn chøc n¨ng ®Ó thùc hiÖn hoµn chØnh mét kho¶n cÊp tÝn dông ®Õn khi thu håi hÕt nî. * ViÖc ký kÕt quan hÖ tÝn dông ®-îc thùc hiÖn t¹i chi nh¸nh, kh«ng thùc hiÖn t¹i Héi së chÝnh. 2.2. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng nghiÖp vô cho vay: 2.2.1. NghiÖp vô t¹o lËp nguån vèn: 2.2.1.1. TiÒn göi: Lµ nguån vèn chñ yÕu ®Ó kinh doanh cña Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam. Vèn tiÒn göi bao gåm: tiÒn göi cña c¸c doanh nghiÖp vµ c¸ nh©n, c¸c c¬ quan nhµ n-íc (nÕu cã). TiÒn göi bao gåm c¸c lo¹i: a) TiÒn göi kh«ng kú h¹n : lµ kh¸ch hµng cã thÓ göi , rót ra hoÆc sö dông ®Ó thanh to¸n bÊt cø lóc nµo, nã ®-îc b¶o qu¶n ë ng©n hµng trªn 2 lo¹i tµi kho¶n: *) Tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n (hay cßn gäi lµ tµi kho¶n sÐc). Tµi kho¶n nµy d- cã kh¸ch hµng chØ ®-îc sö dông trong ph¹m vi sè tiÒn göi cña m×nh. 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Lo¹i tiÒn göi nµy ng©n hµng tr¶ l·i thÊp hoÆc kh«ng tr¶ l·i v× thùc hiÖn thanh to¸n qua ng©n hµng còng kh«ng thu phÝ dÞch vô. *) Tµi kho¶n v·ng lai lµ tµi kho¶n cã lóc cã d- cã, cã lóc cã d- nî. D- cã thÓ hiÖn tiÒn göi cña kh¸ch hµng, d- nî thÓ hiÖn kho¶n tÝn dông mµ ng©n hµng ®· cung cÊp. TiÒn göi kh«ng kú h¹n biÕn ®éng thÊt th-êng do ng-êi göi tiÒn cã quyÒn lÊy ra bÊt cø lóc nµo. Trªn thùc tÕ, nh÷ng ng-êi göi tiÒn kh«ng kú h¹n kh«ng bao giê rót hÕt sè d- cña hä mµ th-êng cã mét sè d- nhÊt ®Þnh, vµ trong khi sè ng-êi nµy lÊy bít tiÒn ra th× mét sè ng-êi kh¸c l¹i göi vµo nªn b×nh th-êng tiÒn göi kh«ng kú h¹n bao giê còng cã mét sè d- nhÊt ®Þnh mµ ng©n hµng cã thÓ dïng ®Ó cho vay. b) TiÒn göi cã kú h¹n: Lµ lo¹i tiÒn göi vµo ng©n hµng trªn c¬ së cã sù tho¶ thuËn vÒ thêi h¹n vµ l·i suÊt gi÷a kh¸ch hµng vµ ng©n hµng. Lo¹i tiÒn göi nµy cã tÝnh æn ®Þnh. NhvËy, vÒ nguyªn t¾c chØ khi ®Õn h¹n , kh¸ch hµng míi ®-îc rót tiÒn trªn tµi kho¶n tiÒn göi cã kú h¹n cña m×nh. Tuy nhiªn, trªn thùc tÕ do qu¸ tr×nh c¹nh tranh ®Ó thu hót tiÒn göi. Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam th-êng cho phÐp kh¸ch hµng ®-îc rót ra tr-íc h¹n, trong tr-êng hîp nµy kh¸ch hµng kh«ng ®-îc h-ëng l·i hoÆc chØ ®-îc h-ëng møc l·i suÊt cña tiÒn göi kh«ng kú h¹n. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y bé phËn tiÒn göi cã kú h¹n ®· t¨ng lªn rÊt nhanh so víi tiÒn göi kh«ng kú h¹n.Víi tÝnh æn ®Þnh vµ sè l-îng lín tiÒn göi cã kú h¹n ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam cã thÓ chñ ®éng kÕ ho¹ch ho¸ cho vay ®Çu t- vèn, ph¸t triÓn tÝn dông trung vµ dµi h¹n. Trong viÖc huy ®éng vèn tiÒn göi, Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam th-êng chó träng ®-a ra c¸c biÖn ph¸p kÝch thÝch ®Ó huy ®éng lo¹i tiÒn göi cã kú h¹n. BiÖn ph¸p quan träng nhÊt lµ ®-a ra nhiÒu lo¹i kú h¹n kh¸c nhau (3 th¸ng, 6 th¸ng, 9 th¸ng, 1 n¨m, 2 n¨m ...) mçi kú h¹n ¸p dông mét møc l·i suÊt t-¬ng øng, víi nguyªn t¾c kú h¹n cµng dµi th× l·i suÊt cµng cao. c) TiÒn göi tiÕt kiÖm: Lµ kho¶n tiÒn ®Ó dµnh cña c¸ nh©n ®-îc göi vµo ng©n hµng nh»m môc ®Ých chñ yÕu lµ ®Ó h-ëng l·i. C¨n cø vµo thêi h¹n tiÒn göi tiÕt kiÖm chia lµm 2 lo¹i: + TiÒn göi tiÕt kiÖm kh«ng kú h¹n: ng-êi göi cã thÓ rót ra 1 phÇn hoÆc toµn bé bÊt cø lóc nµo. Song kh¸c víi tiÒn göi kh«ng kú h¹n lµ kh¸ch hµng kh«ng ®-îc sö dông c¸c c«ng cô thanh to¸n ®Ó chi tr¶ sè tiÒn göi tiÕt kiÖm nµy cho ng-êi kh¸c. + TiÒn göi tiÕt kiÖm cã kú h¹n: Néi dung c¬ b¶n gièng nh- tiÒn göi cã kú h¹n ®· ph©n tÝch ë trªn. d) Vèn huy ®éng b»ng c¸c h×nh thøc kh¸c: 20