BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM
TRẦN QUANG DƯƠNG
.
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
TP. Hồ Chí Minh – Năm 2001
Muïc luïc
LÔØI MÔÛ ÑAÀU
Trang 04
Chöông 1: TOÅNG QUAN VEÀ NGAØNH CAO SU
07
1.1 Vò trí cuûa ngaønh cao su trong neàn kinh teá quoác daân
07
1.2 Tình hình saûn xuaát vaø tieâu thuï cao su treân theá giôùi
08
1.2.1 Tình hình saûn xuaát vaø tieâu thuï cao su treân theá giôùi
08
1.2.1.1 Tình hình chung veà saûn xuaát cao su treân theá giôùi
08
1.2.1.2 Caùc quoác gia saûn suaát cao su chuû yeáu treân theá giôùi
11
1.2.1.3 Tieâu thuï cao su treân thò tröôøng theá giôùi
15
1.2.1.4 Cung – caàu cao su treân thò tröôøng theá giôùi
16
1.2.2 Giaù caû treân thò tröôøng theá giôùi
17
1.3 Döï baùo saûn löôïng vaø giaù caû cao su treân theá giôùi
19
1.3.1 Döï baùo saûn löôïng cao su treân theá giôùi
19
1.3.2 Döï baùo möùc caàu cao su treân theá giôùi
21
1.3.3 Döï baùo giaù caû cao su giai ñoaïn 2000 – 2010
22
Chöông 2: THÖÏC TRAÏNG NGAØNH CAO SU VIEÄT NAM THÔØI GIAN
QUA 23
2.1 Moät soá ñaëc ñieåm chung
23
2.1.1 Lòch söû hình thaønh vaø phaùt trieån
23
2.1.2 Ñaëc ñieåm veà toå chöùc quaûn lyù, veà cô caáu vuøng vaø caáu truùc ngaønh
25
2.1.2.1 Ñaëc ñieåm veà toå chöùc quaûn lyù
25
2.1.2.2 Ñaëc ñieåm veà cô caáu vuøng
26
2.1.2.3 Ñaëc ñieåm veà caáu truùc ngaønh
27
2.1.3 Cô caáu saûn phaåm vaø chaát löôïng saûn phaåm
2.1.3.1 Cô caáu saûn phaåm
27
27
2.1.3.2 Chaát löôïng saûn phaåm
28
2.2 Toång coâng ty cao su Vieät nam
29
2.2.1 Quùa trình hình thaønh vaø phaùt trieån
29
2.2.2 Moâ hình toå chöùc hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa Toång coâng
ty cao su Vieät nam
31
2.3 Tình hình tieâu thuï saûn phaåm cuûa ngaønh cao su Vieät nam thôøi gian
qua
33
2.3.1 Thò tröôøng noäi ñòa
33
2.3.2 Thò tröôøng xuaát khaåu
34
2.4 Ñònh höôùng phaùt trieån ngaønh cao su Vieät nam ñeán naêm 2010 36
2.5 Nhaän ñònh nhöõng öu, nhöôïc ñieåm cuûa ngaønh cao su Vieät nam 37
2.5.1 Nhöõng öu ñieåm
37
2.5.2 Nhöõng khuyeát ñieåm
38
Chöông 3: MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP CHIEÁN LÖÔÏC PHAÙT TRIEÅN NGAØNH
CAO SU VIEÄT NAM TÖØ NAY ÑEÁN NAÊM 2010
3.1 Quan ñieåm chung
40
40
3.1.1 Muïc tieâu chuû yeáu
40
3.1.2 Caùc quan ñieåm phaùt trieån
40
3.2 Nhöõng giaûi phaùp chieán löôïc phaùt trieån ngaønh cao su Vieät nam töø nay
ñeán naêm 2010
41
3.2.1 Giaûi phaùp veà saûn phaåm
41
3.2.1.1 Thöïc hieän ña daïng hoùa saûn phaåm töø caây cao su
41
3.2.1.2 Chuyeån ñoåi cô caáu saûn phaåm
42
3.2.1.3 Naâng cao chaát löôïng saûn phaåm
44
3.2.1.4 Haï giaù thaønh saûn phaåm
45
3.2.2 Giaûi phaùp veà thò tröôøng
45
3.2.3 Giaûi phaùp veà marketing
48
3.2.4 Giaûi phaùp veà voán
49
3.2.5 Giaûi phaùp veà ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc
50
3.3 Moät soá kieán nghò
51
3.3.1 Kieán nghò vôùi nhaø nöôùc
51
3.3.2 Kieán nghò vôùi ñòa phöông
54
3.3.3 Kieán nghò vôùi Toång coâng ty cao su Vieät nam
54
KEÁT LUAÄN
55
Phuï luïc
57
Taøi lieäu tham khaûo
62
LÔØI MÔÛ ÑAÀU
Ngaønh cao su laø moät trong nhöõng ngaønh coù vò trí chieán löôïc trong neàn
kinh teá xaõ hoäi Vieät nam, haøng naêm noù mang laïi moät khoaûn thu nhaäp ngoaïi teä
haøng traêm trieäu USD, goùp phaàn giaûi quyeát coâng aên vieäc laøm cho haøng traêm
ngaøn ngöôøi lao ñoäng, thuùc ñaåy söï phaùt trieån cuûa caùc ngaønh coâng nghieäp coù
lieân quan. Maët khaùc, söï phaùt trieån cuûa ngaønh cao su taùc ñoäng ñeán vieäc cuûng
coá an ninh quoác phoøng, phuû xanh ñaát troáng ñoài troïc, caûi thieän moâi tröôøng sinh
thaùi, taïo thuaän lôïi cho vieäc thöïc hieän chính saùch ñònh canh, ñònh cö, chính
saùch di daân cuûa nhaø nöôùc. Ñaûng vaø nhaø nöôùc ñaõ khaúng ñònh ngaønh cao su laø
moät ngaønh kinh teá chieán löôïc trong söï phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi ôû Vieät nam.
Töø naêm 1996 Chính phuû ñaõ coù chuû tröông phaùt trieån ngaønh cao su vaø muïc
tieâu tôùi naêm 2005 caû nöôùc seõ coù khoaûng 700.000 ha cao su. Keá hoaïch phaùt
trieån naøy ñöôïc thöïc hieän treân cô sôû khuyeán khích, ñoäng vieân vaø thu huùt söï
tham gia cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá.
Tuy nhieân, trong nhöõng naêm gaàn ñaây tình hình saûn xuaát kinh doanh
cuûa ngaønh dieãn ra khaù phöùc taïp, giaù caû haï, saûn phaåm öù ñoïng toàn kho vôùi soá
löôïng lôùn, hieäu quûa kinh doanh giaûm suùt. Nhieàu nôi xuaát hieän tình traïng nhaân
daân chaët caây cao su ñeå canh taùc caùc saûn phaåm khaùc hoaëc baùn goã duø chöa heát
thôøi kyø khai thaùc.
Qua quaù trình khaûo saùt nghieân cöùu, chuùng toâi thaáy coù nhieàu nguyeân
nhaân khaùch quan laøm haïn cheá phaùt trieån ngaønh cao su, nhö khuûng hoaûng kinh
teá chaâu AÙ vaø söï suy giaûm kinh teá moät soá nöôùc treân theá giôùi... Tuy nhieân veà
phöông dieän chuû quan do ngaønh phaùt trieån chöa ñoàng boä, coøn manh muùn vaø
bò ñoäng. Xuaát phaùt töø thöïc teá ñoù, caàn phaûi coù nhöõng giaûi phaùp mang tính chaát
chieán löôïc cho hoaït ñoäng cuûa ngaønh cao su Vieät nam trong thôøi gian tôùi.
Luaän vaên “Giaûi phaùp chieán löôïc phaùt trieån ngaønh cao su Vieät nam
töø nay ñeán naêm 2010” laø moät ñeà taøi nghieân cöùu nhaèm ñöa ra caùc giaûi phaùp
coù tính chieán löôïc ñeå ñaåy maïnh söï phaùt trieån cuûa ngaønh cao su Vieät nam;
goùp phaàn thöïc hieän caùc chuû tröông, chính saùch cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc; taïo söï
phaùt trieån oån ñònh cho ngaønh, ñoàng thôøi tìm vieäc laøm, taêng thu nhaäp, caûi thieän
ñôøi soáng cuûa coâng nhaân, noâng daân – nhöõng ngöôøi ñaõ gaén boù vôùi caây cao su
bao ñôøi nay.
Caùc phöông phaùp ñöôïc söû duïng trong luaän aùn laø: phöông phaùp lòch söû,
phöông phaùp moâ taû, phöông phaùp töông quan, phöông phaùp moâ hình hoaù, tính
toaùn kinh teá, thoáng keâ.
Keát quûa mong muoán ñaït ñöôïc cuûa luaän aùn laø nhöõng vaán ñeà lyù luaän vaø
thöïc tieãn quùa trình phaùt trieån hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa ngaønh, treân
cô sôû ñoù ñeà ra moät soá giaûi phaùp coù tính chaát chieán löôïc ñeå phaùt trieån ngaønh
cao su, nhaèm ñaåy nhanh quùa trình phaùt trieån cuûa ngaønh theo muïc tieâu ñaõ
ñöôïc Chính phuû hoaëch ñònh.
Trong ñeà taøi naøy chuùng toâi khoâng coù tham voïng ñeà caäp ñeán taát caû caùc
vaán ñeà lieân quan ñeán ngaønh cao su vaø Toång coâng ty cao su Vieät nam, maø chæ
coá gaéng phaân tích hieän traïng vaø xu höôùng phaùt trieån cuûa ngaønh ñeå tìm ra
nhöõng toàn taïi aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng cuûa ngaønh ñeå töø ñoù ñeà xuaát caùc giaûi
phaùp chieán löôïc cho ngaønh cao su Vieät nam töø nay ñeán naêm 2010, goùp phaàn
vaøo söï phaùt trieån cuûa ngaønh ñeå phuø hôïp vôùi söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá.
Keát caáu cuûa luaän vaên ngoaøi phaàn môû ñaàu vaø keát luaän, noäi dung chính
goàm ba chöông sau:
Chöông 1: Toång quan veà ngaønh cao su.
Chöông 2: Thöïc traïng ngaønh cao su Vieät nam thôøi gian qua.
Chöông 3: Giaûi phaùp chieán löôïc phaùt trieån ngaønh cao su Vieät nam töø
nay ñeán naêm 2010.
CHÖÔNG 1
TOÅNG QUAN VEÀ NGAØNH CAO SU
1.1 VÒ TRÍ CUÛA NGAØNH CAO SU TRONG NEÀN KINH TEÁ QUOÁC DAÂN
Caây cao su coù teân khoa hoïc laø Hevea Brasiliensis thuoäc hoï Eu
Phorbiaceae (hoï thaàu daàu), ñöôïc con ngöôøi bieát ñeán khoaûng cuoái theá kyû 15
taïi vuøng chaân thoå soâng Amzone thuoäc Nam Myõ, ôû caùc nöôùc Brazil, Bolivia,
Colombia, Peru...
Ñeán cuoái theá kyû 19, khi con ngöôøi ñaõ nhaän ra nhöõng lôïi ích to lôùn cuûa cao
su töï nhieân, noù baét ñaàu ñöôïc troàng vôùi quy moâ lôùn, treân phaïm vi nhieàu nöôùc
treân theá giôùi. Tính ñeán cuoái naêm 2000, dieän tích caây cao su ñaït khoaûng 10
trieäu ha, saûn löôïng gaàn 7 trieäu taán/naêm.
Ngaøy nay, nhöõng saûn phaåm cao su, nhö muû cao su, goã cao su vaø daàu haït
cao su raát caàn thieát cho caùc ngaønh coâng nghieäp nhö ngaønh coâng nghieäp oâ toâ,
maùy bay, ngaønh coâng nghieäp caùc saûn phaåm y teá, caùc ngaønh coâng nghieäp phuïc
vuï tieâu duøng... ñoù laø nhöõng ngaønh coâng nghieäp quan troïng trong neàn kinh teá
vaø ñôøi soáng con ngöôøi.
Chæ tính rieâng thò tröôøng giao dòch saûn phaåm muû cao su thì haøng naêm ñaõ
mang laïi cho caùc quoác gia xuaát khaåu cao su khoái löôïng ngoaïi teä gaàn 10 tæ
USD. Ngoaøi ra noù coøn giaûi quyeát coâng aên vieäc laøm cho haøng traêm ngaøn lao
ñoäng cuûa töøng quoác gia, oån ñònh neàn kinh teá, baûo veä moâi tröôøng sinh thaùi,
goùp phaàn thuùc ñaåy söï phaùt trieån caùc ngaønh coâng nghieäp khaùc...
Maëc duø ngaønh cao su nhaân taïo ñaõ phaùt trieån, nhöng do ñaëc tính hôn haún
cao su nhaân taïo cuûa saûn phaåm cao su töï nhieân ôû tính co daõn, ñaøn hoài, baùm
dính, chòu laïnh toát; choáng ñöôïc ñöùt gaõy, ít bò phaùt nhieät khi bò co saùt, deã gia
coâng cheá bieán... Vì theá cao su töï nhieân vaãn laø moät loaïi nguyeân lieäu khoâng
theå thieáu trong caùc ngaønh coâng nghieäp khaùc nhau.
Chính vì vaäy, nhieàu quoác gia trong ñoù coù Vieät nam ñaõ coi söï phaùt trieån
cuûa ngaønh cao su töï nhieân laø moät trong nhöõng ngaønh coù tính chaát chieán löôïc
ñoái vôùi toaøn boä neàn kinh teá quoác daân.
1.2 TÌNH HÌNH SAÛN XUAÁT VAØ TIEÂU THUÏ CAO SU TREÂN THEÁ GIÔÙI
1.2.1 Tình hình saûn xuaát vaø tieâu thuï cao su treân theá giôùi
1.2.1.1 Tình hình chung veà saûn xuaát cao su treân theá giôùi
Maëc duø coù nguoàn goác töø Nam Myõ, nhöng nhôø coù ñieàu kieän thuaän lôïi
neân caây cao su laïi ñöôïc phaùt trieån maïnh ôû khu vöïc Ñoâng Nam Chaâu AÙ.
Nhöõng naêm gaàn ñaây saûn löôïng cao su Chaâu AÙ chieám hôn 90% saûn löôïng cao
su theá giôùi. Neáu nhö naêm 1990 saûn löôïng cuûa nhöõng nöôùc naøy laø khoaûng
4.764 ngaøn taán thì ñeán naêm 2000 saûn löôïng ñaõ taêng leân 6.000 ngaøn taán. Toác
ñoä taêng tröôûng bình quaân thôøi kyø 1970 –1990 laø 2,82% vaø toác ñoä taêng tröôûng
thôøi kyø 1990 – 2000 laø 3,8% naêm. Trong naêm 2000 caùc nöôùc coù löôïng cao su
daãn ñaàu ñoù laø: Thaùi lan ñaït khoaûng 1,9575 trieäu taán (chieám 29% toaøn theá
giôùi); Indonesia vôùi saûn löôïng1,6867 trieäu taán (chieám 25%); Malaysia vôùi saûn
löôïng ñaït 0,768 trieäu taán (chieám 17%). Toång coäng 3 nöôùc naøy chieám khoaûng
70% saûn löôïng cao su thieân nhieân cuûa theá giôùi (Baûng 1.1). Ngoaøi ra coøn moät
soá nöôùc saûn xuaát nhö Aán ñoä (chieám 10%), Trung quoác (chieám 6%), Vieät nam
chuùng ta chieám khoaûng 3% saûn löôïng cao su töï nhieân toaøn theá giôùi (Xem
bieåu ñoà 1.1).
Bieåu ñoà 1.1: Moâ taû söï phaân boå saûn löôïng cao su töï nhieân naêm 2000
M alaysia
Indonesia
17%
25%
Aán ñoä
10%
Trung quoác
6%
Vieät nam
Thaùi lan
3%
29%
Caùc nöôùc khaùc
10%
Baûng 1.1: Saûn löôïng cao su töï nhieân treân theá giôùi töø 1985 – 2000
Ñôn vò tính: 1.000 taán
Naêm
Theá
Chaâu
giôùi
AÙ
Caùc nöôùc chaâu AÙ coù saûn löôïng lôùn
Thaùi lan
In ñoâ
Maõ lai
Aán ñoä
T.Quoác
Chaâu
Chaâu
Phi
Myõ
1985
4335
4059,1
725,7
1130,2
1469,5
198,3
187,9
212,5
63,4
1986
4490
4216,4
786,0
1049,2
1538,6
219,0
209,7
212,6
61,0
1987
4850
4545,4
725,6
1203,3
1578,6
277,4
237,6
248,5
56,1
1988
5130
5763,5
978,9
1235,0
1661,6
254,8
239,8
303,6
62,9
1989
5240
4947,5
1178,9
1256,0
1415,3
288,6
242,8
354,2
61,8
1990
5120
4764,3
1275,3
1262,0
1291,0
323,5
264,2
296,1
62,2
1991
5170
4761,7
1341,2
1284,0
1255,7
360,2
296,4
247,7
59,5
1992
5460
5126,2
1531,0
1387,0
1173,2
383,0
309,0
276,0
57,8
1993
5340
4994,4
1553,4
1301,3
1074,3
428,1
326,0
280,9
64,7
1994
5670
5325,6
1717,9
1360,8
1100,6
464,0
341,0
277,3
67.1
1995
5870
5532,9
1784,4
1456,8
1089,3
499,6
360,0
260,1
77,0
1996
6370
5534,0
1840,4
1527,0
1082,5
540,1
430,0
299,0
85,0
1997
6400
5934,9
1932,7
1504,8
971,1
580,3
440,0
315,0
91,0
1998
6700
6280
2215,9
1714,0
885,7
591,1
450,0
318,0
102,0
1999
6600
6150
1957,5
1686,7
768,9
618,7
460,0
325,0
125,0
2000
6710
6260
2021,0
1637,0
703,7
748,9
491,2
330,0
120,0
Nguoàn: Rubber Statistical Bullentin (1985 – 2000)
Haàu heát caùc quoác gia (tröø Vieät nam) ñeàu coù cô caáu veà chuûng loaïi muû cao
su nhö sau:
-
Muû cao su CV, L (sieâu saïch) duøng trong coâng nghieäp cheá taïo caùc saûn
phaåm ruoät xe, caùc saûn phaåm cao caáp khaùc nhö duïng cuï y teá, bao cao
su...chieám 3,8%.
-
Muû cao su loaïi trung bình (RSS,10,20) duøng trong coâng nghieäp saûn xuaát
voû xe, voû tivi... chieám khoaûng 90%.
-
Caùc loaïi muû kem (latex) chieám khoaûng 6,2%.
1.2.1.2 Caùc quoác gia saûn xuaát cao su chuû yeáu treân theá giôùi
•
Thaùi lan: laø quoác gia haøng ñaàu veà saûn xuaát cao su thieân nhieân, toác
ñoä taêng tröôûng saûn löôïng haøng naêm cao nhaát theá giôùi (giai ñoaïn 1980 – 1990:
9,11%; giai ñoaïn 1990 ñeán nay: 6%), naêm 2000 Thaùi lan ñaït khoaûng 2 trieäu
taán muû, chieám 29% saûn löôïng toaøn theá giôùi. Theo döï ñoaùn ñeán naêm 2010
ngaønh cao su Thaùi lan seõ ñaït saûn löôïng khoaûng 2,5 trieäu taán/naêm. Moâ hình toå
chöùc saûn xuaát chính cuûa Thaùi lan laø tieåu ñieàn (chieám 95%), moãi ñieàn chuû coù
khoaûng 2 – 2,5 ha. Saûn phaåm chuû yeáu cuûa Thaùi lan laø cao su RSS. Vôùi saûn
löôïng xuaát khaåu haøng naêm raát cao (naêm 2000 xuaát khoaûng 1,8394 trieäu taán)
vì Thaùi lan ñaõ hieän ñaïi hoùa ngaønh coâng nghieäp cheá bieán cao su theo nhu caàu
cuûa khaùch haøng vaø Thaùi lan ñaõ xaây döïng ñöôïc thò tröôøng tieâu thuï cao su oån
ñònh vôùi thò tröôøng chính laø Nhaät baûn vaø caùc nöôùc coâng nghieäp phaùt trieån,
nhö Myõ, Anh, Phaùp... Chính phuû Thaùi lan ñaõ coù nhieàu chính saùch khuyeán
khích vaø giuùp ñôõ ngöôøi troàng cao su, nhö ñaàu tö veà voán, kyõ thuaät, chính saùch
öu tieân... Ngoaøi ra, chính phuû Thaùi lan coøn baûo hoä baèng caùch saõn saøng boû voán
ra mua nhöõng saûn phaåm dö thöøa ñeå oån ñònh giaù caû trong nhöõng tröôøng hôïp
caàn thieát.
Töø naêm 1990 trôû laïi ñaây toác ñoä taêng tröôûng ngaønh cao su cuûa Thaùi lan coù
phaàn chaäm laïi so vôùi giai ñoaïn tröôùc vì hai lyù do cô baûn: toác ñoä ñöa vaøo saûn
xuaát caùc vuøng môùi taùi canh chaäm vaø söï khan hieám lao ñoäng trong ngaønh
troàng cao su cuûa Thaùi lan.
Bieåu ñoà 1.2: Saûn löôïng cao su thieân nhieân cuûa Thaùi lan giai ñoaïn 1995 –
2000
Ñôn vò tính: 1.000 taán
1995
2500
1784
1996
1800
1800
1784
2000
1997
1840
1500
1998
1933
1999
2216
1000
2000
1958
2216
1840
1933
1997
1998
1958
500
0
1995
•
1996
1999
2000
Indonisie: laø quoác gia ñöùng thöù hai treân theá giôùi veà saûn xuaát vaø xuaát
khaåu cao su thieân nhieân sau Thaùi lan. Keå töø naêm 1984 saûn löôïng cuûa
Indonesia ñaõ ñaït treân 1 trieäu taán, ñeán naêm 2000 vôùi dieän tích khoaûng 3,2
trieäu ha ñaõ ñaït 1,686 trieäu taán. Toác ñoä taêng tröôûng saûn löôïng bình quaân trong
giai ñoaïn 1970 – 1990 laø 2,01%/naêm; trong giai ñoaïn 1991 – 2000 ñaït
2,6%/naêm. Ñaëc ñieåm cuûa ngaønh cao su thieân nhieân Indonesia laø quaûng canh
vôùi kyõ thuaät veà canh taùc, khai thaùc vaø gioáng laïc haäu neân naêng suaát ñaït ñöôïc
khaù thaáp (chæ khoaûng 0,53 taán/ha/naêm). Indonesia chuû yeáu khai thaùc chuûng
loaïi muû cao su SIR 20 vaø 10, hai loaïi naøy chieám hôn 90% saûn löôïng khai
thaùc. Thò tröôøng xuaát khaåu cao su cuûa Indonesia chuû yeáu laø Baéc Myõ (56%),
Chaâu Aâu (26%), Chaâu AÙ (18%).
Bieåu ñoà 1.3: Saûn löôïng cao su thieân nhieân cuûa Indo. giai ñoaïn 1995 –2000
Ñôn vò tính: 1.000 taán
1995
1457
2000
1996 145715001500
1997
1527
1500
1998
1505
1000
1999
1714
2000
1687
500
1527
1505
1997
1998
1714
1687
1999
2000
0
1995
•
1996
Malaisia: tröôùc ñaây Malaisia laø nöôùc saûn xuaát löôïng cao su töï nhieân
lôùn nhaát theá giôùi nhöng nay chæ ñöùng thöù 3 sau Thaùi lan vaø Indonesia. Keå töø
ñaàu thaäp kyû 90 trôû laïi ñaây dieän tích vaø saûn löôïng cao su lieân tuïc giaûm, neáu
naêm 1990 saûn löôïng cao su cuûa Malaisia ñaït 1,42 trieäu taán thì naêm 2000 chæ
coøn 0,768 trieäu taán, bình quaân moãi naêm giaûm khoaûng 4,49%. Ñaëc ñieåm cao
su Malaisia laø cao su tieåu ñieàn chieám 80% dieän tích vaø chieám 70% saûn löôïng,
ña soá moãi ñoàn ñieàn coù dieän tích döôùi 3 ha. Veà saûn phaåm, cao su Malaisia khaù
ña daïng, caùc loaïi saûn phaåm SMR 20, 10 chieám khoaûng 70%, muû kem chieám
khoaûng 10%, coøn laïi laø caùc loaïi cao su CV, L, RSS. Thò tröôøng noäi ñòa cuûa
Malaisia tieâu thuï moät löôïng lôùn saûn phaåm cuûa chính hoï, naêm 2000 tieâu thuï
334,4 nghìn taán cao su nguyeân lieäu (chieám 43,4% saûn löôïng). Söï suït giaûm
saûn löôïng cao su thieân nhieân Malaisia coù hai nguyeân nhaân chính ñoù laø söï
khan hieám lao ñoäng vaø chính phuû Malaisia chuyeån sang troàng caây coï daàu
thay theá caây cao su do deã tieâu thuï vaø ñöôïc giaù hôn cao su, vì vaäy lôïi theá
töông ñoái cuûa caây cao su khoâng baèng caây coï daàu.
Bieåu ñoà 1.4: Saûn löôïng cao su thieân nhieân cuûa Malaysia giai ñoaïn 1995 –
2000
Ñôn vò tính: 1.000 taán
120019951100
10001996
8001997
6001998
4001999
2002000
1100
1089
1089
1083
971
886
769
1083
971
886
769
0
1995
•
1996
1997
1998
1999
2000
Aán ñoä: laø quoác gia ñöùng thöù tö veà saûn xuaát cao su thieân nhieân, tuy
nhieân saûm phaåm cao su chuû yeáu ñaùp öùng nhu caàu trong nöôùc. Töø naêm 1990 –
2000 saûn löôïng cao su cuûa Aán ñoä taêng bình quaân 7,3%/naêm, naêm 2000 Aán ñoä
ñaït 656 ngaøn taán, döï baùo ñeán naêm 2010 seõ ñaït 877 ngaøn taán. Aán ñoä chuû yeáu
saûn xuaát cao su tieåu ñieàn (chieám 84% dieän tích, 82% saûn löôïng), moãi ñoàn
ñieàn coù dieän tích khaù nhoû, chæ khoaûng 0,5 ha.
Bieåu ñoà 1.5: Saûn löôïng cao su thieân nhieân cuûa Aán ñoä giai ñoaïn 1995 –
2000
Ñôn vò tính: 1.000 taán
8001996
540
540
6001997 499 580
1998
591
4001999
618
656
2002000
580
591
618
656
1997
1998
1999
2000
0
1995
1996
•
Trung quoác: ñöùng thöù 5 veà saûn xuaát cao su thieân nhieân treân theá giôùi,
toác ñoä taêng tröôûng saûn löôïng cao su cuûa Trung quoác khaù cao (trong thaäp nieân
90 taêng bình quaân 6,8%/naêm), ñeán naêm 2000 ñaït 500 ngaøn taán. Nhöng do nhu
caàu lôùn neân saûn löôïng saûn xuaát trong nöôùc chæ ñaït khoaûng 50% nhu caàu. Döï
ñoaùn Trung quoác chæ ñaït toái ña 600 ngaøn taán vaøo naêm 2020. Nhö vaäy, Trung
quoác seõ coù nhu caàu nhaäp khaåu ngaøy caøng taêng saûn phaåm cao su vaøo caùc naêm
tieáp theo.
1.2.1.3 Tieâu thuï cao su treân thò tröôøng theá giôùi
Ngaøy nay vôùi söï phaùt trieån khoâng ngöøng cuûa caùc ngaønh coâng nghieäp
vaø do caùc ñaëc tính khoâng theå thay theá, neân möùc ñoä tieâu thuï cao su theá giôùi
ngaøy caøng cao. Neáu nhö naêm 1985 caû theá giôùi tieâu thuï 4,345 trieäu taán thì ñeán
naêm 2000 ñaõ tieâu thuï 6,686 trieäu taán. Caùc nöôùc tieâu thuï cao su chuû yeáu treân
theá giôùi laø caùc nöôùc coâng nghieäp phaùt trieån, nhö Myõ, Nhaät, Taây Aâu, Haøn
quoác... vaø caùc nöôùc ñoâng daân nhö Trung quoác, Aán ñoä... Sau ñaây laø moät soá
nöôùc tieâu thuï cao su lôùn.
•
Myõ: laø nöôùc tieâu thuï cao su lôùn nhaát theá giôùi, naêm 2000 nöôùc naøy tieâu
thuï khoaûng 1,115 trieäu taán (chieám 16% möùc tieâu thuï toaøn theá giôùi), toác ñoä
taêng tieâu thuï bình quaân ôû Myõ laø 2,1%/naêm. Thò tröôøng nhaäp khaåu chính cuûa
Myõ laø Indonesia.
•
Trung quoác: laø nöôùc tieâu thuï cao su töï nhieân thöù 2 treân theá giôùi, tuy
nhieân do saûn xuaát ñöôïc ôû trong nöôùc neân löôïng nhaäp khaåu haøng naêm cuûa
Trung quoác khoaûng 50% nhu caàu. Naêm 1985 khoái löôïng tieâu thuï ôû Trung
quoác laø 415 ngaøn taán, ñeán naêm 2000 taêng leân 916 ngaøn taán, tyû leä taêng bình
quaân laø 14%/naêm.
•
Nhaät baûn: Vôùi nhu caàu taêng haøng naêm khoaûng 3,2%/naêm, naêm 2000
Nhaät baûn tieâu thuï khoaûng 750 ngaøn taán. 100% löôïng cao su tieâu thuï ôû Nhaät
laø nhaäp khaåu, thò tröôøng nhaäp khaåu chuû yeáu laø Thaùi lan, Singapore.
•
Caùc nöôùc Taây aâu: chuû yeáu laø Phaùp, Anh vaø Italia, toång saûn löôïng
nhaäp tieâu thuï cuûa 3 nöôùc naøy naêm 2000 laø 520 ngaøn taán (Phaùp: 230 ngaøn taán;
Italia: 148 ngaøn taán; Anh: 145 ngaøn taán), toác ñoä taêng cuûa khu vöïc naøy hieän
nay khoâng cao; thò tröôøng nhaäp khaåu chuû yeáu laø Malaysia.
•
Nga vaø caùc nöôùc Ñoâng Aâu: haøng naêm tieâu thuï khoaûng 350- 400 ngaøn
taán, so vôùi caùc thaäp kyû tröôùc ñaây thì taïi caùc nöôùc naøy nhu caàu nhaäp khaåu
ñang giaûm. Töø naêm 1990 ñeán nay toác ñoä giaûm bình quaân laø –9,3%/naêm.
•
Aán ñoä: laø nöôùc tieâu thuï cao su thieân nhieân khaù lôùn, nhöng do saûn xuaát
ñöôïc ôû trong nöôùc neân löôïng nhaäp khaåu ít (naêm 2000 Aán ñoä saûn xuaát ñöôïc
660 ngaøn taán, nhaäp khaåu khoaûng 50 ngaøn taán).
•
Ngoaøi ra coøn moät soá nöôùc tieâu thuï cao su thieân nhieân khaù nhieàu nhö:
+ Nam Trieàu Tieân: hieän nhaäp khoaûng 320 ngaøn taán/naêm, toác ñoä nhaäp taêng
haøng naêm laø 3,2%.
+ Ñaøi loan: nhaäp oån ñònh haøng naêm khoaûng 100 – 110 ngaøn taán/naêm.
+ Iran: möùc tieâu thuï haøng naêm khoaûng 40 –50 ngaøn taán.
+ Hieän nay Thaùi lan tieâu thuï haøng naêm khoaûng 200 ngaøn taán; Malasia tieâu
thuï khoaûng 334 ngaøn taán; Indonesia tieâu thuï khoaûng 116 ngaøn taán...
1.2.1.4 Cung – caàu cao su thieân nhieân treân thò tröôøng theá giôùi.
Thöïc traïng veà saûn xuaát vaø tieâu thuï cao su thieân nhieân treân toaøn theá
giôùi ñöôïc theå hieän ôû baûng soá lieäu toång hôïp döôùi ñaây.
Baûng 1.2: Tình hình saûn xuaát vaø tieâu thuï cao su treân theá giôùi
Ñôn vò tính: 1000 taán
Naêm
Saûn xuaát Tieâu thuï
Toác ñoä taêng
Toác ñoä taêng
tröôûng saûn xuaáttröôûng tieâu thuï
1993
5340
5410
1994
5670
5650
6.18%
4.44%
1995
5870
5950
3.53%
5.31%
1996
6370
6100
8.52%
2.52%
1997
6400
6460
0.47%
5.90%
1998
6700
6560
4.69%
1.55%
1999
6600
6680
-1.49%
1.83%
2000
6710
7120
1.67%
6.59%
Nguoàn: Rubber Statistical Bulleith (1993 – 2000)
Bieåu ñoà 1.6: So saùnh khoái löôïng saûn xuaát vaø khoái löôïng tieâu thuï
1993
5340
5410
8000
1994
Saûn xuaát
5670
5650
1995
5870
5950
Tieâu thuï
1996
6370
6100
4000
1997
6400
6460
1998
6700
6560
1999
6600
6680
20000
6710
7120
6000
2000
1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000
1.2.2 Giaù caû treân thò tröôøng theá giôùi
Cuõng nhö nhieàu saûn phaåm noâng saûn khaùc, giaù caû cao su cuõng coù nhieàu
bieán ñoäng lôùn trong voøng 20 naêm qua (töø 1980 ñeán 2000). Theo doõi giaù caû
loaïi cao su RSS1 taïi thò tröôøng Kuala Lumpur ta thaáy naêm coù giaù cao nhaát laø
naêm 1995 (1563USD/taán), naêm coù giaù thaáp nhaát laø 1999 632 USD/taán). Caùc
soá lieäu veà dieãn bieán giaù caû taïi Kuala Lumpur ñöôïc theå hieän ôû baûng döôùi ñaây:
Baûng 1.3: dieãn bieán giaù caû taïi thò tröôøng Kuala lumpur 1980 –
2000
Ñôn vò tính: USD/taán
Naêm
RSS1
RSS3
SM RL
SMR20
1980
1234.4
1180.6
1262.4
1081.8
1981
1018.9
912.2
1011.8
869.1
1982
790
716.2
778.3
693.7
1983
975.8
940.7
1077.5
864.4
1984
886.6
848.6
952.2
826.8
1985
745.5
710.6
807.9
685.8
1986
823.3
798.8
954.9
756.1
1987
980.6
932
1041.1
886.5
1988
1214.5
1199.5
1460.1
1098.4
1989
1037.5
979
1002.4
899.2
1990
931.7
871.9
1051.8
775.9
1991
986
857.3
1032.4
842.3
1992
865.2
840.3
979.1
824.9
1993
843.8
820.2
1034.6
803.6
1994
1159.3
1140.7
1038.7
1156.5
1995
1563.6
1574.7
1700.9
1521.7
1996
1417.4
1379
1534.7
1324.9
1997
1148.8
1095.2
1226
1092
1998
703.2
678.2
775
651
1999
632.6
997.44
609.2
954.25
669.4
1069.56
598.6
911.66
Giaù bq
Baûng 1.4: Phaân tích söï bieán ñoäng cuûa giaù taïi thò tröôøng K.Lumpur
Khoaûng bieán ñoäng giaù
Soá naêm coù giaù naèm
Tyû leä %
(USD/taán)
trong khoaûng bieán ñoäng
4
8
4
2
2
20%
40%
20%
10%
10%
600 - 800
801 - 1000
1001 - 1200
1201 - 1400
1401 - 1600
.
Töø baûng 3 cho thaáy chu kyø leân xuoáng bieán ñoäng cuûa giaù cao su (möùc
cao nhaát hay thaáp nhaát) dieãn ra khoaûng 15 naêm moät laàn. Hai naêm 1995, 1996
giaù cao su leân cao nhaát coù theå ñöôïc giaûi thích nhö sau: thöù nhaát, do neàn kinh
teá theá giôùi taêng tröôûng oån ñònh, caùc ngaønh coâng nghieäp phaùt trieån maïnh, ñaëc
bieät laø coâng nghieäp xe hôi; thöù hai, löôïng nhaäp khaåu cuûa Trung quoác taêng
maïnh trong caùc naêm (töø 350 ngaøn taán leân 502 ngaøn taán), laøm löôïng caàu taêng
ñoät bieán. Naêm 1999, giaù cao su xuoáng thaáp nhaát do nguyeân nhaân sau: khuûng
hoaûng tieàn teä ôû caùc nöôùc Chaâu AÙ laøm ngaønh coâng nghieäp xe hôi ôû caùc nöôùc
naøy giaûm maïnh, ñaëc bieät ôû Nhaät vaø Haøn Quoác laøm cho nhu caàu cao su treân
thò tröôøng giaûm nhanh; maët khaùc, cuoäc khuûng hoaûng naøy laøm cho ñoàng tieàn
cuûa caùc quoác gia nhö Thaùi lan, Indonesia, Malaysia giaûm so vôùi USD ñaõ thuùc
ñaåy caùc quoác gia naøy xuaát khaåu cao su nhieàu hôn, laøm taêng möùc cung. Maët
khaùc, trong naêm 1999 INRO (International natural rubber oganization) bò giaûi
taùn vaø quyeát ñònh baùn kho döï tröõ laøm cho möùc cung taêng cao.
Töø naêm 1995 ñeán nay giaù cao su coù xu höôùng giaûm lieân tuïc, tuy nhieân
trong suoát 20 naêm qua chöa khi naøo giaù xuoáng 632,6 USD (thôøi ñieåm thaáp
nhaát naêm 1999) maø giaù thaønh saûn xuaát hieän nay ôû Vieät nam döôùi 500
USD/taán, ngaønh cao su vaãn coù laõi. Tyû leä doanh lôïi so vôùi caùc ngaønh khaùc cao
(26,5%). Maët khaùc theo döï baùo cuûa Ngaân haøng theá giôùi vaø caùc nhaø xuaát khaåu
cao su giaù cao su seõ phuïc hoài trôû laïi töø naêm 2001 vaø coù theå ñaït 2100 USD/taán
vaøo naêm 2020.
1.3 DÖÏ BAÙO SAÛN LÖÔÏNG VAØ GIAÙ CAÛ CAO SU TREÂN THEÁ GIÔÙI
1.3.1 Döï baùo saûn löôïng cao su thieân nhieân theá giôùi
Töø naêm 2000, caùc quoác gia troàng cao su lôùn treân theá giôùi nhö Thaùi lan,
Indonesia seõ khoâng thay ñoåi ñaùng keå veà dieän tích vaø saûn löôïng, Malaysia
dieän tích vaø saûn löôïng suït giaûm trong nhöõng naêm qua vaø seõ khoâng taêng trong
thôøi gian tôùi. Caùc vuøng khaùc treân theá giôùi, nhö Nam Myõ, Chaâu Phi... do
khoâng ñöôïc söï hoã trôï vaø ñaàu tö thích hôïp neân cuõng khoâng môû roäng ñöôïc dieän
tích. Chæ coù ôû Vieät nam, Trung quoác vaø Aán ñoä dieän tích cao su môùi ñöôïc môû
roäng ñaùng keå, döï kieán trong giai ñoaïn 2001 – 2010 dieän tích troàng cao su ôû
caùc quoác gia naøy taêng khoaûng 500 ngaøn ha.
Veà naêng suaát: naêng suaát phuï thuoäc vaøo caùc yeáu toá nhö gioáng, kyõ thuaät
khai thaùc, ñoä tuoåi vöôøn caây... Theo caùc chuyeân gia cuûa ANRPC (Hieäp hoäi
caùc nöôùc saûn xuaát cao su thieân nhieân) thì khaû naêng gia taêng naêng suaát bình
quaân treân toaøn theá giôùi laø 2%/naêm trong 10 naêm tôùi (rieâng Indonesia naêng
suaát seõ taêng cao hôn vì hieän nay raát thaáp).
Theo taøi lieäu “Thò tröôøng cao su thieân nhieân” xuaát baûn naêm 1997, caùc
nhaø nghieân cöùu vaø caùc chuyeân gia döï baùo saûn löôïng cao su theá giôùi nhö sau:
Bieåu ñoà 1.7: Döï ñoaùn saûn löôïng cao su thieân nhieân theá giôùi ñeán 2020
Ñôn vò tính: 1.000 taán
7500
8,000
1970
3,125
6710 7000
1980
3,845
6,000
1990
5,125 5,125
3,845
2000
6710
4,000 3,125
2010
7000
2020
7500
2,000
0
1970
1980
1990
2000
2010
2020
Bieåu ñoà 1.8: Söï phaân boá saûn löôïng cao su thieân nhieân theá giôùi ñeán 2020
Indonesia
Vieät nam
Malaysia
6%
Thaùi lan
Malaysia
Vieät nam
14%
Aán ñoä
Trung quoác
Caùc nöôùc k
Thaùi lan
20%
Aán ñoä
24%
14%
20% Trung quoác
8%
14%
6%
14%
8%
14%
Caùc nöôùc
khaùc
14%
Indonesia
24%
1.3.2 Döï baùo veà möùc caàu cao su thieân nhieân
•
Moät soá quoác gia sau khi khuûng hoaûng tieàn teä dieãn ra vaøo naêm 1998 –
1999, töø naêm 2000 ñaõ coù nhieàu daáu hieäu toát veà söï phuïc hoài kinh teá. Caùc nöôùc
nhö Haø quoác, Nhaät baûn, Malaysia, Thaùi lan ñaõ thaønh coâng trong vieäc thuùc
ñaåy taêng tröôûng kinh teá. Caùc nhaø kinh teá theá giôùi cuõng ñöa ra döï baùo raèng
neàn kinh teá theá giôùi seõ taêng tröôûng oån ñònh trong thôøi gian tôùi. Ñieàu naøy thuùc
ñaåy söï phaùt trieån cuûa caùc ngaønh coâng nghieäp noùi chung, ñaëc bieät laø ngaønh
coâng nghieäp xe hôi. Nhö vaäy, nhu caàu tieâu thuï cao su thieân nhieân seõ gia taêng
trong thôøi gian tôùi.
•
Caùc nöôùc saûn xuaát cao su cuõng coù nhu caàu tieâu thuï cao su cao. Theo
döï baùo cuûa ANRPC ñaêng treân taïp chí IRSG Digest thaùng 8 naêm 1999, möùc
tieâu thuï cuûa caùc nöôùc hoäi vieân ANRPC (Malaysia, Aán ñoä, Vieät nam...) seõ
taêng töø 1,4 trieäu taán naêm 1999 leân 1,9 trieäu taán naêm 2000; 2,3 trieäu taán vaøo
naêm 2005 vaø 2,8 trieäu taán vaøo naêm 2010.
Theo tieán só Hidde P. Smith phaùt bieåu taïi hoäi nghò thò tröôøng cao su Chaâu
AÙ laàn 3 thì nhu caàu cao su thieân nhieân seõ taêng khoaûng 22% trong 10 naêm tôùi.
Baûng 1.5: Döï baùo nhu caàu cao su thieân nhieân giai ñoaïn 2000 - 2010
Giai ñoaïn Toác ñoä taêng tröôûng bình quaâTieâu thuï ôû naêm cuoái giai ñoaïn
1980 - 1990
36,91%/naêm
5200 (ÑVT: 1000 taán)
1990 - 2000
5,65%/naêm
7120 (ÑVT: 1000 taán)
2000 - 2010
2%/naêm
8544 (ÑVT: 1000 taán)
1.3.3 Döï baùo giaù caû cao su giai ñoaïn 2000 – 2010
Qua phaàn döï baùo saûn löôïng vaø möùc caàu treân ta thaáy, töø naêm 2002 trôû
ñi coù theå dieãn ra tình traïng thieáu huït cao su. Maët khaùc, do söï khan hieám cuûa
caùc nguoàn löïc seõ laøm cho giaù thaønh cao su taêng. Hai yeáu toá naøy seõ ñaåy giaù caû
cao su taêng trong giai ñoaïn 2000 – 2010. Theo döï ñoaùn cuûa Ngaân haøng theá
giôùi thì giaù cao su seõ taêng vaøo nhöõng naêm tôùi töø 620 USD/taán vaøo naêm 2000
leân 948 USD/taán vaøo naêm 2005 vaø 1036 USD/taán vaøo naêm 2010. Coøn vaên
phoøng Burger & Smith döï ñoaùn laïc quan hôn, giaù cao su seõ laø 1800 USD/taán
vaøo naêm 2010.
- Xem thêm -
.PDF 
53 
6 
115 
