Tài liệu Gia công hàng xk tại xn may xk lạc trung

1 Lêi më ®Çu Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, xu thÕ toµn cÇu ho¸, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ngµy cµng diÔn ra m¹nh mÏ; mèi quan hÖ kinh tÕ gi÷a c¸c níc trªn thÕ giíi cµng trë nªn chÆt chÏ vµ rÊt phøc t¹p, chóng t¸c ®éng rÊt nhiÒu ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña mçi quèc gia. Víi thùc tÕ cÊp thiÕt trªn ®ßi hái ViÖt Nam ph¶i tÝch cùc, chñ ®éng tham gia héi nhËp kinh tÕ víi kinh tÕ khu vùc vµ trªn thÕ giíi nh»m khai th¸c cã hiÖu qu¶ nh÷ng thÕ m¹nh cña nÒn kinh tÕ trong níc. Bªn c¹nh nh÷ng ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i ®em l¹i hiÖu qu¶ cao nh xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ th× c¸c ho¹t ®éng gia c«ng quèc tÕ còng lµ mét ph¬ng ph¸p h÷u hiÖu, nã võa phï hîp víi thùc tÕ nÒn kinh tÕ níc ta hiÖn nay ®ång thêi phï hîp víi ®êng lèi chÝnh s¸ch cña §¶ng vÒ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ho¸. Trong gia c«ng quèc tÕ th× lÜnh vùc gia c«ng may mÆc ®ãng mét vai trß kh¸ quan träng trong tæng s¶n phÈm quèc néi cña níc ta. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y tuy cã tr¶i qua nh÷ng th¨ng trÇm do sù biÕn ®éng cña t×nh h×nh kinh tÕ, chÝnh trÞ thÕ giíi, nhng ngµnh may mÆc xuÊt khÈu ë ViÖt nam ®· nhanh chãng t×m ®îc b¹n hµng vµ ngµy cµng kh¼ng ®Þnh ®îc chÝnh m×nh trªn thÞ trêng thÕ giíi. §Ó t×m hiÓu kü h¬n vÒ vÊn ®Ò gia c«ng quèc tÕ nãi chung vµ gia c«ng hµng may mÆc nãi riªng t«i ®· chän ®Ò tµi: "Mét sè gi¶i ph¸p ph¸t triÓn ho¹t ®éng gia c«ng may mÆc xuÊt khÈu ë XÝ nghiÖp may xuÊt khÈu L¹c Trung" ®Ó viÕt thu ho¹ch thùc tËp tèt nghiÖp. Môc ®Ých nghiªn cøu cña ®Ò tµi lµ nh»m ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng gia c«ng ë XÝ nghiÖp may xuÊt khÈu L¹c Trung. §ång thêi ®a ra mét sè gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m thóc ®Èy ho¹t ®éng gia c«ng may mÆc xuÊt khÈu ë XÝ nghiÖp may xuÊt khÈu L¹c Trung. Bµi b¸o c¸o thùc tËp gåm 3 ch¬ng: Ch¬ng 1: Mét sè vÊn ®Ò vÒ gia c«ng may mÆc xuÊt khÈu cña ViÖt Nam Ch¬ng 2: Ho¹t ®éng gia c«ng may mÆc xuÊt khÈu cña XÝ nghiÖp may xuÊt khÈu L¹c Trung Ch¬ng 3: Mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt lîng ho¹t ®éng gia c«ng may mÆc xuÊt khÈu ë XÝ nghiÖp may xuÊt khÈu L¹c Trung 2 T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n Ban Gi¸m ®èc cïng c¸c c« chó, c¸c anh chÞ trong phßng KÕ ho¹ch – Kinh doanh cña XÝ nghiÖp may xuÊt khÈu L¹c Trung ®· tËn t×nh chØ b¶o cho t«i trong thêi gian thùc tËp ë ®©y. T«i còng xin göi lêi c¶m ¬n ®Æc biÖt tíi c« gi¸o híng dÉn thùc tËp t«i, Ths. NguyÔn TuyÕt Nhung lµ ngêi ®· nhiÖt t×nh gióp ®ì, gãp ý ®Ó t«i cã thÓ hoµn thµnh tèt bµi thu ho¹ch thùc tËp tèt nghiÖp. Do kinh nghiÖm thùc tÕ cña b¶n th©n cßn h¹n chÕ nªn bµi thu ho¹ch thùc tËp tèt nghiÖp kh«ng tr¸nh khái cã nh÷ng thiÕu sãt, t«i rÊt mong nhËn ®îc nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c thÇy c« trong khoa vµ tÊt c¶ mäi ngêi ®Ó cã thÓ rót kinh nghiÖm vµ bæ sung thªm nh÷ng kiÕn thøc míi nh»m hiÓu h¬n vÒ c«ng viÖc s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp trong thùc tÕ. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n! 3 Ch¬ng 1 Mét sè vÊn ®Ò vÒ ho¹t ®éng gia c«ng may mÆc xuÊt khÈu ë viÖt nam 1.1 Kh¸i niÖm vµ c¸c h×nh thøc gia c«ng may mÆc xuÊt khÈu 1.1.1 Kh¸i niÖm vÒ gia c«ng xuÊt khÈu 1.1.1.1 §Þnh nghÜa Gia c«ng quèc tÕ lµ mét ho¹t ®éng kinh doanh th¬ng m¹i trong ®ã mét bªn (gäi lµ bªn nhËn gia c«ng) nhËp khÈu nguyªn liÖu hoÆc b¸n thµnh phÈm cña mét bªn kh¸c (gäi lµ bªn ®Æt gia c«ng) ®Ó chÕ biÕn thµnh ra thµnh phÈm, giao l¹i cho bªn ®Æt gia c«ng vµ nhËn thï lao (gäi lµ phÝ gia c«ng). Nh vËy, trong gia c«ng quèc tÕ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu g¾n liÒn víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt. (Gi¸o tr×nh Kü thuËt nghiÖp vô Ngo¹i th¬ng – Vò H÷u Töu) Ho¹t ®éng gia c«ng quèc tÕ ngµy nay kh¸ phæ biÕn trong bu«n b¸n ngo¹i th¬ng cña nhiÒu níc trªn thÕ giíi ®Æc biÖt lµ ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn. §èi víi bªn ®Æt gia c«ng, ph¬ng thøc nµy gióp hä lîi dông ®îc gi¸ rÎ vÒ nguyªn liÖu phô vµ nh©n c«ng cña níc nhËn gia c«ng. §èi víi bªn nhËn gia c«ng, ph¬ng thøc nµy gióp hä gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho nh©n d©n lao ®éng trong níc hoÆc nhËn ®îc thiÕt bÞ hay c«ng nghÖ míi vÒ níc m×nh, nh»m x©y dùng mét nÒn c«ng nghiÖp míi ph¸t triÓn theo kÞp víi c¸c níc c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i kh¸c. Trong thùc tÕ, nhiÒu níc ®ang ph¸t triÓn nhê vËn dông ph¬ng thøc gia c«ng quèc tÕ mµ cã ®îc mét nÒn c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i nh Hµn Quèc, Th¸i Lan, Singapore… 1.1.1.2 §Æc ®iÓm Qua ®Þnh nghÜa trªn ta thÊy, gia c«ng xuÊt khÈu thùc chÊt lµ mét h×nh thøc cña xuÊt khÈu søc lao ®éng nhng l¹i lµ lao ®éng thÓ hiÖn trong hµng ho¸. Do ®ã ngoµi nh÷ng ®Æc ®iÓm nh h×nh thøc gia c«ng th«ng thêng, gia c«ng hµng ho¸ quèc tÕ cßn cã nh÷ng ®Æc ®iÓm sau: - ë lo¹i h×nh gia c«ng hµng ho¸ quèc tÕ ta thÊy sù xuÊt hiÖn cña nguyªn vËt liÖu ®îc nhËp khÈu tõ níc ngoµi vÒ. Níc nhËn gia c«ng nhËp khÈu 4 m¸y mãc thiÕt bÞ, c«ng nghÖ cña phÝa níc ®Æt hµng. Níc ®Æt hµng thêng göi kü thuËt viªn sang nh»m thùc hiÖn viÖc kiÓm tra gi¸m s¸t qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. - Hµng ho¸ s¶n xuÊt ra ®Ó xuÊt khÈu chø kh«ng ph¶i ®Ó tiªu dïng trong níc. - Gia c«ng xuÊt khÈu lµ viÖc s¶n xuÊt hµng ho¸ theo ®¬n ®Æt hµng cña kh¸ch hµng níc ngoµi. Kh¸ch hµng níc ngoµi lµ ngêi ®a ra kiÓu d¸ng, mÉu thiÕt kÕ kü thuËt, bªn nhËn gia c«ng chØ lµ ngêi thùc hiÖn. - Cuèi cïng ®Æc ®iÓm ®Ó ph©n biÖt gia c«ng xuÊt khÈu víi c¸c lo¹i h×nh xuÊt khÈu kh¸c lµ vÊn ®Ò l¬Þ nhuËn cña ho¹t ®éng nµy. Doanh thu cña ho¹t ®éng gia c«ng xuÊt khÈu thùc chÊt chÝnh lµ tiÒn c«ng trõ ®i c¸c chi phÝ gia c«ng. 1.1.2 C¸c h×nh thøc gia c«ng hµng may mÆc xuÊt khÈu 1.1.2.1 H×nh thøc nhËn nguyªn phô liÖu giao thµnh phÈm (gia c«ng hoµn chØnh mét s¶n phÈm) Bªn ®Æt gia c«ng giao nguyªn vËt liÖu vµ phô kiÖn cho bªn nhËn gia c«ng, sau mét thêi gian ký kÕt sÏ thu håi thµnh phÈm hµng may mÆc theo nh quy c¸ch vµ tµi liÖu ®· phª duyÖt vµ tr¶ phÝ gia c«ng cho bªn nhËn gia c«ng theo nh tho¶ thuËn. H×nh thøc nµy tríc ®©y ®îc sö dông ®èi víi c¸c níc kÐm ph¸t triÓn kh«ng ®ñ m¸y mãc thiÕt bÞ kü thuËt mµ ph¶i nhê vèn cña bªn ®Æt gia c«ng cã khi c¶ vÒ kü thuËt. 1.1.2.2 H×nh thøc mua ®øt b¸n ®o¹n dùa trªn hîp ®ång mua b¸n víi níc ngoµi Bªn ®Æt gia c«ng b¸n ®øt nguyªn phô liÖu cho bªn nhËn gia c«ng, bªn nhËn gia c«ng sÏ më L/C ®Ó mua nguyªn phô liÖu vµ nh vËy quyÒn së h÷u nguyªn liÖu sÏ ®îc chuyÓn sang bªn nhËn gia c«ng. Sau mét thêi gian s¶n xuÊt, bªn ®Æt gia c«ng sÏ mua l¹i toµn bé s¶n phÈm theo nh ®Þnh møc ®· duyÖt víi sè tiÒn ph¶i tr¶ lµ toµn bé chi phÝ mua nguyªn vËt liÖu vµ gi¸ gia c«ng ®îc quy ®Þnh trong hîp ®ång. Ph¬ng thøc nµy ngµy cµng ®îc ¸p dông nhiÒu víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn v× nã võa tiÕt kiÖm cho bªn ®Æt gia c«ng võa thuËn lîi cho bªn nhËn gia c«ng. 1.1.2.3 H×nh thøc kÕt hîp Lµ h×nh thøc gia c«ng kÕt hîp gi÷a h×nh thøc gia c«ng hoµn chØnh vµ h×nh thøc mua ®øt b¸n ®o¹n. Trong ®ã, bªn ®Æt gia c«ng may mÆc chØ giao 5 nguyªn liÖu chÝnh vµ mét nöa nguyªn liÖu phô, cßn sè kia cã thÓ ®îc bªn nhËn gia c«ng mua theo yªu cÇu cña bªn ®Æt gia c«ng. 1.2 T×nh h×nh gia c«ng may mÆc xuÊt khÈu cña viÖt nam 1.2.1 Thùc tr¹ng ph¸t triÓn Giai ®o¹n tõ 1955- 1980, ®©y lµ giai ®o¹n h×nh thµnh c¸c doanh nghiÖp nhµ níc, c¬ së vËt chÊt kü thuËt nhá bÐ, th« s¬, chñ yÕu lµm hµng xuÊt khÈu thñ c«ng. Do vËy mÆt hµng trong thêi kú nµy hÕt søc gi¶n ®¬n nh: ¸o s¬ mi, quÇn ¸o b¶o hé lao ®éng, giÇy v¶i vµ da, len mü nghÖ ®îc xuÊt sang thÞ trêng c¸c níc trong khèi SNG vµ Liªn X« (cò). Ph¬ng thøc gia c«ng xuÊt khÈu nµy lµ viÖc b¸n hµng cho c¸c níc XHCN theo nghÞ ®Þnh th gi÷a hai chÝnh phñ vµ ®îc cô thÓ ho¸ b»ng nghÞ ®Þnh th th¬ng m¹i do Bé Ngo¹i Th¬ng ký kÕt. B¹n hµng kh«ng cã nghÜa vô cung cÊp nguyªn phô liÖu ®Ó s¶n xuÊt nh÷ng mÆt hµng ®ã. Giai ®o¹n 1981 - 1990, ViÖt Nam chÝnh thøc lµm hµng gia c«ng xuÊt khÈu, b¹n hµng cã nghÜa vô cung cÊp nguyªn phô liÖu t¬ng øng víi sè lîng ®Æt hµng. Cïng víi viÖc ®æi míi ph¬ng thøc gia c«ng, lµ viÖc ®æi míi trang thiÕt bÞ, quy tr×nh c«ng nghÖ trong s¶n xuÊt, l¾p r¾p thªm nhiÒu m¸y chuyªn dông. Giai ®o¹n nµy b¹n hµng lín nhÊt cña ViÖt nam vÉn lµ Liªn X« (cò), khèi SNG ®ång thêi còng cã thªm mét sè b¹n hµng míi ®Æt gia c«ng nh Ph¸p, Thuþ §iÓn. §Çu thËp kû 90 do sù biÕn ®éng vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ cña nhµ níc Liªn X« (cò) vµ c¸c níc XHCN, §«ng ¢u bÞ sôp ®æ kÐo theo ®ã lµ sù xo¸ bá, ngõng ký kÕt c¸c nghÞ ®Þnh th vÒ hîp t¸c s¶n xuÊt hµng gia c«ng may mÆc. §©y lµ thêi kú khã kh¨n ®èi víi níc ta, ho¹t ®éng s¶n xuÊt gia c«ng may mÆc xuÊt khÈu suy gi¶m. Nhng do cã sù chuyÓn híng s¶n xuÊt kinh doanh sang c¸c thÞ trêng kh¸c vµ ®æi míi vÒ trang thiÕt bÞ m¸y mãc kü thuËt hiÖn ®¹i, cïng víi ®éi ngò c¸n bé kü thuËt n¨ng ®éng, c«ng nh©n kü thuËt cã tay nghÒ cao ®îc ®µo t¹o chÝnh quy nªn ®· ®¸p øng ®îc yªu cÇu vÒ kü thuËt, chÊt lîng hµng gia c«ng may mÆc xuÊt khÈu cho c¸c níc. ViÖc níc ta chÝnh thøc gia nhËp ASEAN vµo th¸ng 7/1995, ký kÕt hiÖp ®Þnh khung hîp t¸c víi EU vµ b×nh thêng ho¸ quan hÖ víi Mü ®· cã t¸c ®éng thóc ®Èy quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ gi÷a ViÖt Nam víi céng ®ång quèc tÕ vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ho¹t ®éng gia c«ng xuÊt khÈu ph¸t triÓn m¹nh mÏ, t¹o 6 ®µ ph¸t triÓn cho ngµnh dÖt may ViÖt Nam. Tõ ®ã ®Õn nay ngµnh gia c«ng may mÆc xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ®· cã thêi gian thö th¸ch vµ thùc sù ®· trëng thµnh víi nh÷ng c«ng ty hµng ®Çu nh: C«ng ty may ViÖt TiÕn, C«ng ty may Th¨ng Long, C«ng ty may 10, ... Ngoµi ra, th«ng qua c¸c cuéc tiÕp xóc, ký kÕt hîp ®ång mua b¸n, tiÕn hµnh héi th¶o víi kh¸ch hµng vÒ nh÷ng vÊn ®Ò cña s¶n phÈm, tõ ®ã cã thÓ kh¼ng ®Þnh hµng may mÆc ViÖt Nam ®· ®¹t ®îc nh÷ng bíc tiÕn tèt ®Ñp. Cô thÓ, n¨m 2000 ngµnh dÖt may ViÖt Nam ®¹t kim ng¹ch xuÊt khÈu 1,9 tû USD, trong ®ã, gia c«ng xuÊt khÈu chiÕm trªn 50% tæng kim ng¹ch. N¨m 2001, mÆc dÇu ®©y lµ mét n¨m ®Çy khã kh¨n nhng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ngµnh dÖt may vÉn ®¹t trªn 2 tû USD. N¨m 2002 ®¸nh dÊu bíc ph¸t triÓn ®¸ng kÓ cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam víi kim ng¹ch xuÊt khÈu toµn ngµnh ®¹t 2,75 tû USD, t¨ng 36% so víi n¨m 2001, vît møc kÕ ho¹ch ®Ò ra lµ 12,5% vµ trong 8 th¸ng ®Çu n¨m 2003, kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ngµnh t¨ng 57,9%. §©y lµ møc t¨ng trëng cao nhÊt tõ tríc tíi nay, lµ kÕt qu¶ hÕt søc khÝch lÖ vµ lµ c¬ së tin cËy ®Ó toµn ngµnh dÖt may phÊn ®Êu ®¹t môc tiªu ®Ò ra trong chiÕn lîc ph¸t triÓn 2001-2010. Tuy nhiªn, bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ kh¶ quan ®· ®¹t ®îc, ngµnh dÖt may ViÖt Nam ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng gia c«ng xuÊt khÈu còng cÇn ph¶i tiÕp tôc chuÈn bÞ s½n sµng ®ãn nhËn nh÷ng th¸ch thøc kh¾c nghiÖt trong nh÷ng n¨m tiÕp theo. Thùc tÕ lµ chØ cßn kho¶ng h¬n hai n¨m n÷a ViÖt Nam ®· ph¶i héi nhËp ®Çy ®ñ vµo Khu vùc MËu dÞch Tù do §«ng Nam ¸ (AFTA) vµ còng chØ cßn h¬n mét n¨m n÷a hiÖp ®Þnh hµng dÖt may trong khu«n khæ WTO sÏ ®îc thùc hiÖn hoµn toµn. Th¬ng m¹i thÕ giíi bíc vµo giai ®o¹n míi, giai ®o¹n tù do th¬ng m¹i hµng dÖt may. ViÖc cêng quèc xuÊt khÈu dÖt may lín nhÊt thÕ giíi lµ Trung Quèc ®· trë thµnh thµnh viªn cña WTO cµng lµm gia t¨ng mèi e ng¹i vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c nhµ cung cÊp dÖt may nhá ®èi víi giai ®o¹n sau 2004. §Ó cã thÓ tiÕp cËn ®îc thÞ trêng xuÊt khÈu thÕ giíi, c¸c níc cha ph¶i lµ thµnh viªn WTO ®ang khÈn tr¬ng ®µm ph¸n ®Ó gia nhËp tæ chøc nµy. Campuchia, níc l¸ng giÒng cña ViÖt Nam còng gia nhËp WTO trong th¸ng 9. Song song víi viÖc t¨ng cêng c¸c cam kÕt ®a ph¬ng, xu híng ký kÕt c¸c hiÖp ®Þnh tù do song ph¬ng còng ®ang diÔn ra m¹nh mÏ: Singapore võa ký kÕt hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i tù do víi Mü; Philipin, Srilanca, Chilª ®ang trong qu¸ tr×nh th¶o luËn. 7 Trong bèi c¶nh ®ã, ngµnh DÖt may c¸c níc ®Òu ®ang ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng thay ®æi ®¸ng kÓ. ThuÕ nhËp khÈu hµng dÖt may vµo c¸c thÞ trêng ®i theo híng ngµy cµng gi¶m khiÕn c¹nh tranh ngµy cµng khèc liÖt. Hµng nhËp khÈu c¹nh tranh víi hµng s¶n xuÊt néi ®Þa ngay t¹i thÞ trêng néi ®Þa. YÕu tè quyÕt ®Þnh th¾ng lîi trong cuéc c¹nh tranh nµy chØ cßn lµ chÊt lîng, gi¸ c¶ vµ dÞch vô kh¸ch hµng. §èi víi ho¹t ®éng gia c«ng xuÊt khÈu, viÖc tiÕp cËn thÞ trêng xuÊt khÈu thÕ giíi, ®Æc biÖt lµ thÞ trêng Mü ®ang gÆp ph¶i nh÷ng trë ng¹i ®¸ng kÓ. MÆc dï ®ang hÕt søc tÝch cùc ®µm ph¸n cè g¾ng gia nhËp WTO tríc 2005, song theo c¸c nhµ ph©n tÝch, ViÖt Nam cßn rÊt nhiÒu viÖc ph¶i lµm. Thªm n÷a, xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam vµo Mü ®· chÝnh thøc bÞ khèng chÕ h¹n ng¹ch víi HiÖp ®Þnh DÖt may ViÖt Nam – Hoa Kú ®îc ký ngµy 25-04-2003. Trong khi hµng dÖt may ViÖt Nam vµo thÞ trêng EU vµ thÞ trêng Mü chñ yÕu lµ díi h×nh thøc gia c«ng xuÊt khÈu nªn tríc t×nh h×nh ®ã ho¹t ®éng gia c«ng xuÊt khÈu còng kh«ng tr¸nh khái nh÷ng khã kh¨n chung cña ngµnh dÖt may. Do ®ã, vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt tríc m¾t ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ®ang tham gia vµo ho¹t ®éng gia c«ng xuÊt khÈu hiÖn nay lµ viÖc chuyÓn ®æi h×nh thøc gia c«ng xuÊt khÈu sang lµm hµng may mÆc xuÊt khÈu trùc tiÕp (mua ®øt b¸n ®o¹n), ®Ó ®em vÒ cho doanh nghiÖp vµ ®Êt níc hiÖu qu¶ kinh tÕ cao h¬n. 1.2.2 Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n ®èi víi ho¹t ®éng gia c«ng xuÊt khÈu trong hoµn c¶nh hiÖn t¹i 1.2.2.1 ThuËn lîi Theo ®¸nh gi¸ cña c¸c chuyªn gia kinh tÕ, ho¹t ®éng gia c«ng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ®ang ë vµo thêi ®iÓm kh¸ thuËn lîi vÒ thÞ trêng tiªu thô s¶n phÈm. XuÊt khÈu dÖt may 4 th¸ng ®Çu n¨m 2003 ®¹t tèc ®é t¨ng cao nhÊt trong h¬n 10 mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc. Chóng ta ®ang cã nhiÒu lîi thÕ ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm dÖt may nh: an ninh kinh tÕ vµ chÝnh trÞ cña ViÖt Nam ®îc c¸c tæ chøc xÕp lo¹i cã uy tÝn trªn thÕ giíi xÕp lo¹i nhÊt trong khu vùc Ch©u ¸; hµng dÖt may ViÖt Nam vµ nhÊt lµ hµng may mÆc gia c«ng qua 10 n¨m xuÊt khÈu sang NhËt vµ EU ®· chøng tá uy tÝn to lín cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®èi víi c¸c h·ng cã tªn tuæi trªn thÕ giíi c¶ vÒ chÊt lîng s¶n phÈm vµ thêi h¹n giao hµng ®îc ®¶m b¶o. 8 Cã thÓ nãi ®iÓm m¹nh nhÊt cña ngµnh DÖt may ViÖt Nam nãi chung lµ ®éi ngò lao ®éng dåi dµo, cã tr×nh ®é tay nghÒ cao, khÐo lÐo vµ ch¨m chØ. Gi¸ lao ®éng ViÖt Nam rÎ nhÊt khu vùc Ch©u ¸, tõ 0,16-0,35 USD/giê, trong khi cña Indonesia lµ 0,32 USD/giê, Trung Quèc 0,70 USD/giê vµ cña Ên §é lµ 0,58 USD/giê. Chóng ta ®ang chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ nªn sè lao ®éng n«ng nghiÖp d«i d sÏ lµ nguån nh©n lùc bæ sung v« tËn cho ph¸t triÓn c«ng nghiÖp dÖt may – mét ngµnh thu hót nhiÒu lao ®éng x· héi nhÊt hiÖn nay. H¬n n÷a sù nghiÖp gi¸o dôc trong nhiÒu n¨m qua ®· t¹o ra mét ®éi ngò lao ®éng dù bÞ cã tr×nh ®é, cã søc khoÎ tèt ®ñ søc tiÕp thu c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®Ó t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm cã ®¼ng cÊp quèc tÕ ®¸p øng mäi nhu cÇu cao trªn thÞ trêng dÖt may thÕ giíi víi gi¸ c¹nh tranh. HiÖn HiÖp héi DÖt may ViÖt Nam ®ang cã kÕ ho¹ch t¨ng cêng ho¹t ®éng xóc tiÕn th¬ng m¹i nh»m vµo thÞ trêng ®Çy tiÒm n¨ng ë Nam Phi. §¹i diÖn c¬ quan Th¬ng m¹i ViÖt Nam ë Nam Phi cho biÕt, Nam Phi kh«ng hÒ ph¶i chÞu ¸p ®Æt h¹n ng¹ch vÒ dÖt may. Quèc gia nµy ®ang tiÕn hµnh ®µm ph¸n hiÖp ®Þnh tù do th¬ng m¹i víi Ên §é vµ Trung Quèc (møc thuÕ nhËp khÈu giao ®éng 20-60%), phÇn lín ngêi d©n Nam Phi l¹i a chuéng kiÓu quÇn ¸o gi¶n ®¬n nh jean, ¸o thun… §©y chÝnh lµ mét c¬ héi rÊt tèt cho c¸c doanh nghiÖp gia c«ng xuÊt khÈu ®Ó cã thÓ th©m nhËp, chiÕm lÜnh thÞ trêng “kh«ng ph¶i chÞu h¹n ng¹ch, kh«ng yªu cÇu qu¸ cao vÒ chÊt lîng” nµy. Bªn c¹nh ®ã, Tæng c«ng ty DÖt may ViÖt Nam còng võa ®¹t ®îc tho¶ thuËn hîp t¸c víi tËp ®oµn Mitsui cña NhËt B¶n ®Ó më v¨n phßng ®¹i diÖn t¹i NhËt B¶n, t¹o c¬ héi cho c¸c doanh nghiÖp gia c«ng xuÊt khÈu trong níc kh«i phôc vµ khai th¸c thÞ trêng truyÒn thèng giµu tiÒm n¨ng nµy. Ngoµi ra, liªn minh Ch©u ¢u còng võa ®ång ý t¨ng h¹n ng¹ch ë mét sè s¶n phÈm dÖt may cña ViÖt Nam trong ®ã cã s¶n phÈm ¸o jacket, quÇn ©u, … lµ nh÷ng s¶n phÈm chÝnh truyÒn thèng cña c¸c doanh nghiÖp gia c«ng xuÊt khÈu. Mét sè doanh nghiÖp gia c«ng còng ®· cè g¾ng më thªm thÞ trêng xuÊt khÈu míi nh thÞ trêng Ch©u Phi vµ bíc ®Çu còng ®· thu ®îc nh÷ng kÕt qu¶ kh¶ quan. Bªn c¹nh nh÷ng c¬ héi to lín vÒ thÞ trêng quèc tÕ ®ang réng më, thÞ trêng néi ®Þa víi h¬n 80 triÖu d©n còng ®ang cã nhu cÇu ngµy cµng cao vÒ hµng dÖt may. NÕu c¸c doanh nghiÖp biÕt c¸ch tËn dông lîi thÕ gi¸ nh©n c«ng rÎ kÕt hîp víi n¨ng lùc qu¶n lý, kü n¨ng tiÕp thÞ tèt th× sÏ cã rÊt nhiÒu c¬ héi ®Ó 9 khai th¸c hÕt nh÷ng ®iÓm m¹nh cña m×nh, më réng ph¸t triÓn ho¹t ®éng gia c«ng may mÆc. 1.2.2.2 Khã kh¨n Thêi gian qua, ®Ó chiÕm lÜnh thÞ trêng Mü vµ lÊy thµnh tÝch xuÊt khÈu dÖt may sang Mü tõ n¨m 2002 ®Õn th¸ng 3/2003 ®· khiÕn c¸c doanh nghiÖp dÖt may ViÖt Nam trong ®ã cã c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc gia c«ng xuÊt khÈu kh«ng cßn thêi gian nghÜ ®Õn chuyÖn ®µm ph¸n, th¬ng th¶o ký hîp ®ång víi c¸c kh¸ch hµng ë c¸c thÞ trêng kh¸c. ChÝnh v× vËy, khi Mü ®a ra h¹n ng¹ch dÖt may kh«ng ®óng víi n¨ng lùc s¶n xuÊt toµn ngµnh ®· ®Èy c¸c doanh nghiÖp cã ho¹t ®éng gia c«ng xuÊt khÈu vµo nh÷ng hoµn c¶nh khã kh¨n. Cã nh÷ng doanh nghiÖp ký hîp ®ång gia c«ng tõ thêi gian tríc khi ký hiÖp ®Þnh nhng b©y giê khi xuÊt hµng l¹i ph¶i chÞu h¹n ng¹ch, trong khi viÖc ph©n bæ h¹n ng¹ch l¹i kh«ng ®Òu nªn c¸c doanh nghiÖp nµy chØ cßn c¸ch nhê h¹n ng¹ch cña c¸c doanh nghiÖp kh¸c lµm gi¶m hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. Tuy nhiªn, mét lý do kh¸c quan träng kh¸c ®Èy c¸c doanh nghiÖp gia c«ng xuÊt khÈu vµo t×nh tr¹ng bÊp bªnh, ho¹t ®éng cÇm chõng nh hiÖn nay lµ hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp ®Òu kh«ng d¸m ký hîp ®ång gia c«ng víi kh¸ch hµng Mü cho n¨m sau v× kh«ng biÕt ch¾c lîng h¹n ng¹ch m×nh ®îc cÊp sÏ lµ bao nhiªu. Bµi häc “x¬ng m¸u” h¹n ng¹ch trong n¨m nay ®· lµm kh«ng Ýt doanh nghiÖp ph¶i lao ®ao víi hËu qu¶ ®Ó l¹i hÕt søc nghiªm träng, khiÕn ®a phÇn trë nªn ng¹i ngÇn trong viÖc th¬ng th¶o c¸c hîp ®ång míi. Ngoµi ra, viÖc t×m kiÕm c¸c ®¬n hµng ë c¸c thÞ trêng kh¸c trë nªn khã kh¨n h¬n khi ®· cã kh«ng Ýt kh¸ch hµng ë nh÷ng thÞ trêng truyÒn thèng nh EU, NhËt B¶n, Hång K«ng, §µi Loan… ®i sang c¸c níc Campuchia, Trung Quèc hay Indonesia ®Æt hµng. VÊn ®Ò næi cém ®èi víi ngµnh DÖt may ViÖt Nam lµ viÖc hiÖn nay c¸c doanh nghiÖp míi chØ dõng l¹i ë møc ®é s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm rÊt th«ng dông vµ chñ yÕu theo ph¬ng thøc gia c«ng. V× vËy, c¸c mÆt hµng dÖt may cña ViÖt Nam ph¶i c¹nh tranh trùc diÖn víi c¸c s¶n phÈm phæ th«ng kh¸c tõ c¸c níc cã lîi thÕ vÒ gia c«ng nhng rÊt m¹nh vÒ nguyªn phô liÖu nh: Trung Quèc, Pakistan, Srilanca, Ên §é... Theo thèng kª, chi phÝ cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm gia c«ng cña ViÖt Nam ®Òu cao h¬n tõ 15-20% mÆt hµng t¬ng tù cña Trung Quèc, Bangladesh, 10 Pakistan. Tuy gi¸ lao ®éng rÎ nhng n¨ng suÊt lao ®éng cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam nãi chung kh«ng cao, chØ b»ng 2/3 møc b×nh qu©n c¸c níc ASEAN, chi phÝ nguyªn phô liÖu (phÇn lín ph¶i nhËp khÈu) vµ kh©u trung gian cao lµm s¶n phÈm thiÕu tÝnh c¹nh tranh. Ngoµi ra, Trung Quèc - ®èi thñ c¹nh tranh lín nhÊt cña ViÖt Nam ®ang thùc hiÖn kÕ ho¹ch 10 n¨m (2001-2010) víi môc tiªu t¨ng gÊp ®«i GDP trong ®ã ngµnh dÖt may gi÷ vai trß nßng cèt nh»m khai th¸c lîi thÕ héi nhËp WTO vµ cã tèc ®é t¨ng trëng s¶n xuÊt hµng n¨m cao, ®¹t 6%. Trong thêi gian tíi, ®Ó cã thÓ gi¶i quyÕt ®îc bµi to¸n vÒ thÞ trêng, gi¶m bít ¸p lùc c¹nh tranh gia t¨ng; c¸c doanh nghiÖp dÖt may ViÖt Nam ch¾c ch¾n ph¶i chó träng tíi yÕu tè c¹nh tranh b»ng viÖc n©ng cao gi¸ trÞ gia t¨ng cña s¶n phÈm vµ dÞch vô. 11 Ch¬ng 2 Ho¹t ®éng gia c«ng may mÆc xuÊt khÈu cña XÝ nghiÖp may xuÊt khÈu L¹c Trung 2.1 Kh¸i qu¸t vÒ XÝ nghiÖp may xuÊt khÈu l¹c trung 2.1.1 Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña XÝ nghiÖp TiÒn th©n cña XÝ nghiÖp may xuÊt khÈu L¹c Trung lµ XÝ nghiÖp may néi th¬ng trùc thuéc Tæng c«ng ty v¶i sîi may mÆc, ®îc thµnh lËp th¸ng 9 n¨m 1989. Lµ ®¬n vÞ thuéc doanh nghiÖp Nhµ níc, tù h¹ch to¸n kh«ng cã sù bao cÊp cña Nhµ níc nh tríc ®©y. Chøc n¨ng chÝnh cña XÝ nghiÖp lµ s¶n xuÊt gia c«ng may mÆc phôc vô cho xuÊt khÈu vµ tiªu dïng néi ®Þa. XÝ nghiÖp ®îc më tµi kho¶n ViÖt Nam vµ ngo¹i tÖ t¹i Ng©n hµng vµ ®îc sö dông con dÊu riªng theo quy ®Þnh cña Nhµ níc. Th¸ng 12/1991 Bé Th¬ng M¹i cã quyÕt ®Þnh 450 Q§-450/BTM ®æi tªn thµnh XÝ nghiÖp may xuÊt khÈu L¹c Trung, tªn giao dÞch lµ Lac Trung Export Garments Proccessing Factory (TEXTACO), ®Þa chØ 79- L¹c TrungHµ Néi – ViÖt Nam. Thêi gian míi thµnh lËp, tæng sè c¸n bé c«ng nh©n viªn cã 220 ngêi, tæ chøc mét ph©n xëng s¶n xuÊt, s¶n xuÊt tiªu dïng néi ®Þa lµ chÝnh, xuÊt khÈu cßn h¹n chÕ v× cha cã kh¸ch hµng. N¨m 1992, XÝ nghiÖp ph¸t triÓn ®¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch hµng vµ thÞ trêng. XÝ nghiÖp ®· tõng bíc chuyÓn sang s¶n xuÊt gia c«ng b»ng nguyªn liÖu, phô liÖu do kh¸ch hµng ®a ®Õn ®ång thêi tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng qu¶ng c¸o, héi chî, triÓn l·m… nh»m t¹o lËp uy tÝn víi c¸c b¹n hµng trong vµ ngoµi n íc. §øng tríc sù c¹nh tranh gay g¾t cña nhiÒu ®¬n vÞ may mÆc xuÊt khÈu ®· cã nhiÒu th©m niªn, kinh nghiÖm vµ uy tÝn trªn thÞ trêng, XÝ nghiÖp vÉn ®øng v÷ng vµ ngµy cµng ph¸t triÓn, më réng ®îc thÞ trêng. S¶n phÈm cña XÝ nghiÖp ®· ®îc xuÊt khÈu sang nhiÒu níc nh: Anh, Mü, Hµ Lan, Singapo, §µi Loan, Canada, óc, Malaysia, Indonesia, Hµn Quèc… Tr¶i qua gÇn hai chôc n¨m h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn, xÝ nghiÖp lµ ®¬n vÞ thuéc doanh nghiÖp Nhµ níc, tù h¹ch to¸n kh«ng cã sù bao cÊp nh tríc ®©y. §Ó t¹o chç ®øng cho m×nh xÝ nghiÖp ®· kh«ng ngõng kiÖn toµn bé m¸y tæ chøc, ®Çu t mua s¾m m¸y mãc thiÕt bÞ, n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô cho c¸n bé c«ng nh©n viªn trong xÝ nghiÖp, t¨ng doanh thu, lîi nhuËn. Ho¹t 12 ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña xÝ nghiÖp kh«ng ngõng ®îc më réng vÒ mÆt quy m«. Thêi kú ®Çu xÝ nghiÖp chØ cã 1 ph©n xëng chuyªn may ¸o Jacket, ®Õn nay xÝ nghiÖp ®· cã 3 ph©n xëng may nhiÒu lo¹i mÆt hµng kh¸c nhau: quÇn ©u, v¸y, quÇn ¸o trÎ em… Tõ chç chØ cã 220 c«ng nh©n khi míi thµnh lËp, ®Õn n¨m 1998 xÝ nghiÖp cã 418 c«ng nh©n vµ hiÖn nay cã h¬n 700 c«ng nh©n ®ang lµm viÖc t¹i xÝ nghiÖp. 2.1.2 C¬ cÊu tæ chøc 2.1.2.1 S¬ ®å tæ chøc gi¸m ®èc phã gi¸m ®èc tc- hc tc- kt kh- kd kt- kcs 2.1.2.2 Chøc n¨ng, nhiÖm vô cña tõng bé phËn px iGi¸m ®èc  px ii px III Gi¸m ®èc lµ ngêi l·nh ®¹o, chÞu tr¸ch nhiÖm cao nhÊt trong viÖc ®iÒu hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt- kinh doanh t¹i xÝ nghiÖp. §ång thêi Gi¸m ®èc lµ ngêi trùc tiÕp phô tr¸ch c«ng t¸c tæ chøc c¸n bé vµ c«ng t¸c tµi chÝnh cña xÝ nghiÖp.  Phã Gi¸m ®èc s¶n xuÊt Phã Gi¸m ®èc s¶n xuÊt lµ ngêi tham mu gióp viÖc cho Gi¸m ®èc vÒ lÜnh vùc ho¹t ®éng s¶n xuÊt- kinh doanh cña xÝ nghiÖp, chÞu tr¸ch nhiÖm trong viÖc ®¶m b¶o tiÕn ®é s¶n xuÊt, kÕ ho¹ch cung øng c¸c yÕu tè ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt 13  Phßng Tæ chøc- hµnh chÝnh Phßng tæ chøc- hµnh chÝnh cã chøc n¨ng tham mu cho Gi¸m ®èc xÝ nghiÖp trong c¸c mÆt c«ng t¸c tæ chøc c¸n bé, lao ®éng tiÒn l¬ng, thanh tra b¶o vÖ, thi ®ua khen thëng vµ kû luËt. Phßng cßn tham gia tæ chøc c¸c ho¹t ®éng hµnh chÝnh qu¶n trÞ ®Ó phôc vô cho s¶n xuÊt, kinh doanh vµ ®êi sèng cña c¸n bé c«ng nh©n viªn. Phßng gåm 14 ngêi trong ®ã cã 1 Trëng phßng phô tr¸ch, gióp viÖc cho trëng phßng cã 1 phã phßng. Phßng cã c¸c nhiÖm vô cô thÓ sau: - Nghiªn cøu, ®Ò xuÊt c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y, s¾p xÕp c¸n bé theo yªu cÇu nhiÖm vô cña xÝ nghiÖp, ®¶m b¶o c¸c ho¹t ®éng ®ång bé, th«ng suèt, tinh gän. - X©y dùng kÕ ho¹ch tuyÓn dông, ®µo t¹o sö dông lao ®éng, kÕ ho¹ch; kÕ ho¹ch lao ®éng tiÒn l¬ng hµng th¸ng, quý, n¨m vµ tæ chøc theo kÕ ho¹ch ®· duyÖt. - X©y dùng quy chÕ tiÒn l¬ng, tiÒn thëng vµ tæ chøc thùc hiÖn theo chÕ ®é cña Nhµ níc. - ChÞu tr¸ch nhiÖm gi¶i quyÕt c¸c chÕ ®é quyÒn lîi ®èi víi ngêi lao ®éng nh: BHXH, hu trÝ, mÊt søc lao ®éng… - LËp kÕ ho¹ch trang bÞ b¶o hé lao ®éng cho c«ng nh©n phï hîp víi ®iÒu kiÖn lao ®éng thiÕt bÞ, nhµ xëng cña xÝ nghiÖp. Phôc vô c¸c Héi nghÞ, n¬i lµm viÖc cña Ban Gi¸m ®èc, c¸c phßng kh¸ch.  Phßng Tµi chÝnh- kÕ to¸n Phßng tµi chÝnh- kÕ to¸n lµ bé phËn nghiÖp vô cã chøc n¨ng tham mu cho Gi¸m ®èc vÒ c¸c mÆt: tæ chøc h¹ch to¸n, qu¶n lý tµi s¶n hµng ho¸, vËt t tiÒn vèn theo c¸c nguyªn t¾c qu¶n lý kinh tÕ cña Nhµ níc vµ chØ ®¹o cña C«ng ty. Phßng gåm 6 ngêi trong ®ã cã 1 trëng phßng phô tr¸ch, gióp viÖc cho trëng phßng cã 1 phã phßng. - X©y dùng kÕ ho¹ch tµi chÝnh hµng n¨m, hµng quý vµ hµng th¸ng theo kÕ ho¹ch s¶n xuÊt- kinh doanh. 14 - Tæ chøc ghi chÐp, tÝnh to¸n ph¶n ¸nh trung thùc t×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt- kinh doanh cña xÝ nghiÖp vÒ tµi s¶n, vËt t, hµng ho¸, tiÒn vèn. Tæng hîp sè liÖu ®Ó ph©n tÝch kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt- kinh doanh cña xÝ nghiÖp hµng quý vµ c¶ n¨m. - TrÝch nép c¸c kho¶n ph¶i nép vµo Ng©n s¸ch Nhµ níc vµ c¸c quü xÝ nghiÖp theo ®óng yªu cÇu, kÞp thêi ®Çy ®ñ, xö lý c¸c kho¶n c«ng nî. - Lu tr÷ chøng tõ kÕ to¸n theo quy ®Þnh cña Nhµ níc. - Thùc hiÖn kiÓm kª ®Þnh kú vµ ®ét xuÊt, ®¶m b¶o yªu cÇu chÊt lîng vµ thêi gian.  Phßng KÕ ho¹ch- kinh doanh Phßng kÕ ho¹ch- kinh doanh cã chøc n¨ng tham mu cho Gi¸m ®èc trong viÖc x¸c ®Þnh ph¬ng híng s¶n xuÊt, kinh doanh trong tõng thêi kú vµ ®iÒu hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt- kinh doanh trong xÝ nghiÖp. Phßng gåm 18 ngêi trong ®ã cã 1 trëng phßng, 1 phã phßng, nh÷ng ngêi cßn l¹i phô tr¸ch c¸c m¶ng c«ng viÖc cô thÓ. Víi chøc n¨ng trªn, phßng cã c¸c nhiÖm vô sau: - §iÒu tra, nghiªn cøu, thu thËp th«ng tin vÒ nhu cÇu thÞ trêng, gi¸ c¶, chñng lo¹i hµng ho¸, thÞ hiÕu ngêi tiªu dïng trong vµ ngoµi níc. - X©y dùng kÕ ho¹ch s¶n xuÊt- kinh doanh, tæng hîp hÖ thèng kÕ ho¹ch s¶n xuÊt- kinh doanh. - Tæ chøc khai th¸c nguån hµng s¶n xuÊt gia c«ng, x©y dùng c¸c hîp ®ång kinh tÕ, tÝnh to¸n c¸c ph¬ng ¸n s¶n xuÊt- kinh doanh ®¶m b¶o ®óng hîp ®ång ®· ký. - Lµm c¸c thñ tôc xuÊt nhËp khÈu cho xÝ nghiÖp vµ c¸c ®¬n vÞ xÝ nghiÖp nhËn uû th¸c. - ChuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn theo yªu cÇu s¶n xuÊt, n¾m v÷ng n¨ng lùc s¶n xuÊt, ph¬ng tiÖn, thiÕt bÞ nhµ xëng, lao ®éng vËt t, sè lîng s¶n phÈm, ®Þa chØ vµ thêi gian giao hµng trong tõng thêi kú s¶n xuÊt. - Tæ chøc c¸c c¬ së gia c«ng theo sù chØ ®¹o cña Gi¸m ®èc. - X©y dùng kÕ ho¹ch t¸c nghiÖp, theo dâi tiÕn ®é thùc hiÖn kÕ ho¹ch vµ tiªu thô s¶n phÈm cña tõng hîp ®ång. 15 - X©y dùng kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm, gi¸ b¸n, gi¸ gia c«ng vµ c¸c hµng ho¸ nguyªn phô liÖu. - Qu¶n lý c¸c kho nguyªn phô liÖu, m¸y mãc phô tïng, nhiªn liÖu phôc vô s¶n xuÊt vµ ph¬ng tiÖn vËn t¶i. - Qu¶n lý vµ tæ chøc vËn chuyÓn hµng ho¸ theo kÕ ho¹ch.  Phßng kü thuËt- KCS Phßng kü thuËt cã chøc n¨ng tham mu gióp Gi¸m ®èc vÒ kh©u kü thuËt, lµm mÉu ®Ó tiÕn hµnh triÓn khai c¸c hîp ®ång. Phßng gåm 7 ngêi trong ®ã cã 1 trëng phßng phô tr¸ch, gióp viÖc cho trëng phßng cã 1 phã phßng. - Tham gia víi Phßng kÕ ho¹ch ®µm ph¸n c¸c hîp ®ång gia c«ng, s¶n xuÊt. - Nghiªn cøu nhu cÇu thÞ trêng vÒ mÉu thêi trang tõ ®ã ®Ò xuÊt may mÉu chµo hµng, mÉu ®èi theo c¸c ®¬n hµng cÇn thiÕt. - Tæ chøc gia c«ng vµ chÞu tr¸ch nhiÖm chÊt lîng theo dâi tiÕn ®é giao hµng, ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu kü thuËt hîp ®ång ®· ký. - KiÓm tra ®Þnh møc nguyªn phô liÖu c¸c ph©n xëng, quan hÖ víi c¸c c¬ quan chøc n¨ng vÒ c¸c ®Þnh møc nguyªn phô liÖu vµ c¸c giao dÞch kh¸c vÒ kü thuËt. - Phóc tra thµnh phÈm theo quy ®Þnh cña xÝ nghiÖp. - X©y dùng c¸c tiªu chuÈn cÊp bËc kü thuËt cña c«ng nh©n: c¾t, may, lµ, Ðp, tr¶i v¶i… Phèi hîp víi Phßng tæ chøc- hµnh chÝnh ®Ó tæ chøc thi tuyÓn lao ®éng, thi gi÷ bËc, n©ng bËc cho c«ng nh©n.  C¸c ph©n xëng may C¸c ph©n xëng may cã chøc n¨ng tæ chøc s¶n xuÊt s¶n phÈm may mÆc theo kÕ ho¹ch vµ ®¶m b¶o ®óng tiªu chuÈn kü thuËt, chÊt lîng s¶n phÈm vµ tiÕn ®é giao hµng theo quy ®Þnh. XÝ nghiÖp may xuÊt khÈu L¹c Trung cã 3 ph©n xëng: Ph©n xëng I gåm 187 ngêi, Ph©n xëng II gåm 260 ngêi, Ph©n xëng III gåm 210 ngêi. Mçi ph©n xëng cã 1 Qu¶n ®èc phô tr¸ch, gióp viÖc cho qu¶n ®èc cã 1 ®Õn 2 phã qu¶n ®èc. C¸c ph©n xëng cã nhiÖm vô cô thÓ sau: 16 - X©y dùng vµ thùc hiÖn kÕ ho¹ch ®iÒu ®é s¶n xuÊt tõng tuÇn, th¸ng trªn c¬ së kÕ ho¹ch s¶n xuÊt cña xÝ nghiÖp giao. - C¨n cø vµo hîp ®ång xÝ nghiÖp ®· ký giao cho tõng ph©n xëng, c¸c ph©n xëng chñ ®éng quan hÖ víi chuyªn gia c¸c h·ng ®Ó thiÕt kÕ, may mÉu ®èi vµ x©y dùng c¸c ®Þnh møc lao ®éng, nguyªn phô liÖu, nhiªn liÖu, vËt t. Phèi hîp víi phßng kÕ ho¹ch c©n ®èi nguyªn phô liÖu cña kh¸ch hµng giao, b¶o ®¶m vËt t theo c¸c m· hµng. - ChuÈn bÞ c¸c mÉu ®éng, mÉu cøng, s¬ ®å c¾t theo ®óng yªu cÇu kü thuËt ®Ó tæ chøc s¶n xuÊt. - X©y dùng quy tr×nh c«ng nghÖ, tiªu chuÈn kü thuËt, thiÕt kÕ bè trÝ c¸c d©y chuyÒn s¶n xuÊt phï hîp víi tõng m· hµng. X©y dùng ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng, thanh to¸n l¬ng cho tõng ph©n xëng. - §Ò xuÊt c¸c ph¬ng ¸n c¶i tiÕn quy tr×nh c«ng nghÖ, hîp lý ho¸ s¶n xuÊt ®Ó tæ chøc lao ®éng khoa häc trong tõng ph©n xëng. - Híng dÉn, kiÓm tra kü thuËt ë c¸c tæ s¶n xuÊt cña tõng ph©n xëng, kiÓm ho¸ s¶n phÈm nhËp kho, chÞu tr¸ch nhiÖm chÊt lîng hµng ho¸ ®èi víi kh¸ch hµng. - Tæ chøc ®ãng gãi ë tõng ph©n xëng theo sù ph©n c«ng cña xÝ nghiÖp. - Qu¶n lý m¸y mãc thiÕt bÞ vµ tµi s¶n hµng ho¸ do xÝ nghiÖp giao, chÊp hµnh ®Çy ®ñ viÖc b¶o toµn, söa ch÷a ®iÒu chØnh thiÕt bÞ trong ph©n xëng. X©y dùng kÕ ho¹ch b¶o dìng ®Þnh kú, söa ch÷a lín thiÕt bÞ ®Ó xÝ nghiÖp duyÖt. - Thùc hiÖn nghiªm tóc c¸c quy tr×nh c«ng nghÖ, ®Þnh møc tiªu hao nguyªn, nhiªn phô liÖu, phô tïng m¸y, ®Þnh møc lao ®éng vµ yªu cÇu kü thuËt cña xÝ nghiÖp. - Nghiªm chØnh chÊp hµnh c¸c quy ®Þnh vÒ an toµn lao ®éng, m¸y mãc thiÕt bÞ, c«ng t¸c phßng ch¸y ch÷a ch¸y, b¶o hé lao ®éng, vÖ sinh c«ng nghiÖp. - RÌn luyÖn tay nghÒ cho c«ng nh©n, phèi hîp víi c¸c Phßng tæ chøchµnh chÝnh, Phßng kü thuËt tæ chøc thi tuyÓn lao ®éng gi÷ bËc, n©ng bËc cho c«ng nh©n. 17 2.2 Thùc tr¹ng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu gia c«ng may mÆc cña XÝ nghiÖp may xuÊt khÈu L¹c Trung 2.2.1 C¸c ph¬ng thøc s¶n xuÊt kinh doanh cña XÝ nghiÖp Còng nh c¸c doanh nghiÖp may mÆc xuÊt khÈu c¸c cña ViÖt Nam, do ®iÒu kiÖn cßn h¹n chÕ vÒ kü thuËt vµ vèn nªn hiÖn nay ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh chñ yÕu XÝ nghiÖp may xuÊt khÈu L¹c Trung lµ lµm hµng gia c«ng may mÆc xuÊt khÈu. XÝ nghiÖp cha cã ®îc mét phßng thiÕt kÕ mÉu hoµn chØnh víi nh÷ng thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, tèi t©n còng nh cha cã ®éi ngò kü s vµ c«ng nh©n cã tay nghÒ cao, nhÊt lµ cha cã kinh nghiÖm trong c«ng t¸c qu¶n lý vµ thÞ trêng nªn rÊt nhiÒu c¸c ®¬n ®Æt hµng cña XÝ nghiÖp ph¶i qua c¸c c«ng ty trung gian nh: Hång K«ng, §µi Loan, Hµn Quèc.... XÝ nghiÖp chñ yÕu sö dông 3 ph¬ng thøc kinh doanh hµng may mÆc xuÊt khÈu sau: B¶ng1: Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña tõng ph¬ng thøc xuÊt khÈu 2000 N¨m sè tiÒn (1.000USD) XK uû th¸c Gia c«ng XK XK trùc tiÕp Tæng kim ng¹ch 411,3 2001 Tû träng (%) sè tiÒn (1.000USD) 53,91 2.255,2 299,1 41,32 51,7 762,1 2002 Tû träng (%) sè tiÒn (1.000USD) 59,2 2.408 1.173,5 30,7 6,79 381,3 100 3.810 6 th¸ng ®Çu 2003 Tû träng (%) sè tiÒn (1.000USD) Tû träng (%) 52,69 1171,4 46,1 1.707,2 37,35 1.024 40,3 10,1 456,8 9,96 345,6 13,6 100 4.572 100 2.541 100 Nguån: B¸o c¸o tæng kÕt xuÊt khÈu cña xÝ nghiÖp Nh÷ng n¨m ®Çu 1990, kim ng¹ch xuÊt khÈu cña XÝ nghiÖp cha cao do XÝ nghiÖp cha cã kinh nghiÖm trong lÜnh vùc nµy, thÞ truêng vµ b¹n hµng cha nhiÒu. Sau ®ã XÝ nghiÖp ®· ¸p dông c¸c biÖn ph¸p nh»m ®Èy m¹nh s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu. Trùc tiÕp th«ng qua viÖc cö c¸n bé xuèng tËn c¬ së s¶n xuÊt, phèi hîp chÆt chÏ víi ®Þa ph¬ng ®Ó ®«n ®èc s¶n xuÊt, thùc hiÖn c¸c ®¬n ®Æt hµng. §ång thêi gi¸m s¸t chÆt chÏ viÖc kiÓm tra thu nhËn hµng, ®¶m b¶o giao hµng ®óng thêi h¹n. Do ®ã s¶n lîng xuÊt khÈu trùc tiÕp cña XÝ nghiÖp ®· t¨ng lªn, tû träng c¸c ph¬ng thøc xuÊt khÈu ®· cã sù thay ®æi ®¸ng kÓ. 2.2.1.1 XuÊt khÈu uû th¸c 18 §©y lµ mét ph¬ng thøc kinh doanh truyÒn thèng cña XÝ nghiÖp. C¸c ®¬n vÞ kinh doanh uû th¸c cho XÝ nghiÖp thùc hiÖn xuÊt khÈu c¸c l« hµng cña m×nh. XÝ nghiÖp sÏ nhËn ®îc mét kho¶n phÝ gäi lµ phÝ uû th¸c. PhÝ uû th¸c chØ chiÕm 4-5% trÞ gi¸ gia c«ng. XÝ nghiÖp ®· vµ ®ang xuÊt khÈu nhËn uû th¸c cho c¸c C«ng ty may 10, may S«ng Hång, c«ng ty may Leconex H¶i Phßng... Trong tæng lîng kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng may mÆc thu ®îc trong c¸c n¨m gÇn ®©y, xuÊt khÈu uû th¸c vÉn lµ ho¹t ®éng mang l¹i doanh thu cao nhÊt, lu«n chiÕm trªn 50% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña XÝ nghiÖp. Tuy nhiªn trong thêi gian gÇn ®©y, do Nhµ níc më réng quyÒn xuÊt nhËp khÈu trùc tiÕp cho c¸c c«ng ty trong níc nªn doanh thu tõ ho¹t ®éng xuÊt khÈu uû th¸c cña xÝ nghiÖp ®· bÞ gi¶m ®Æc biÖt lµ trong 6 th¸ng ®Çu n¨m nay. Trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh nh hiÖn nay th× viÖc c¸c doanh nghiÖp h¹ thÊp phÝ uû th¸c ®Ó c¹nh tranh giµnh c¸c hîp ®ång gia c«ng uû th¸c ®ang lµ mét vÊn ®Ò lín ¶nh hëng tíi doanh thu xuÊt khÈu cña XÝ nghiÖp, ®ßi hái XÝ nghiÖp ph¶i t×m hiÓu nghiªn cøu kü thÞ trêng ®Ó t×m ra c¸c ph¬ng thøc xuÊt khÈu phï hîp víi tiÒm n¨ng cña XÝ nghiÖp vµ phï hîp víi xu thÕ ph¸t triÓn chung cña ngµnh may mÆc xuÊt khÈu. 2.2.1.2 Gia c«ng xuÊt khÈu NhËn thÊy gia c«ng xuÊt khÈu lµ mét ho¹t ®éng kinh doanh mµ XÝ nghiÖp cã kh¶ n¨ng ®¶m nhiÖm vµ cã thÓ ®em l¹i nhiÒu lîi Ých. XÝ nghiÖp quyÕt ®Þnh tiÕn hµnh nhËn may gia c«ng. Víi h×nh thøc nµy XÝ nghiÖp lµ ngêi trùc tiÕp ký kÕt c¸c hîp ®ång gia c«ng víi phÝa níc ngoµi. Thùc hiÖn may gia c«ng xuÊt khÈu, XÝ nghiÖp kh«ng ph¶i lo nhiÒu vÒ vèn, kü thuËt, nguyªn vËt liÖu, thÞ trêng.... Do ®ã ph¬ng thøc gia c«ng xuÊt khÈu lµ mét biÖn ph¸p quan träng ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò c«ng ¨n viÖc lµm cho nhiÒu c¸n bé c«ng nh©n viªn cña XÝ nghiÖp. Nã còng t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn ngµnh hµng may mÆc cña XÝ nghiÖp, t¹o cho XÝ nghiÖp c¬ héi x©m nhËp vµo thÞ trêng c¸c níc ph¸t triÓn, gãp phÇn më réng ho¹t ®éng kinh doanh cña XÝ nghiÖp. Tuy nhiªn kh¸c víi h×nh thøc xuÊt khÈu uû th¸c, ë h×nh thøc nµy, XÝ nghiÖp ph¶i chÞu nhiÒu rñi ro h¬n, chÞu mäi tr¸ch nhiÖm vÒ chÊt lîng vµ gi¸ c¶, s¶n lîng vµ thêi gian giao hµng. Nh mäi doanh nghiÖp lµm hµng gia c«ng kh¸c, XÝ nghiÖp lu«n ë trong thÕ bÞ ®éng, cã ®îc phÝa níc ngoµi thuª hay kh«ng vµ thêng ph¶i chÊp nhËn s¶n xuÊt theo c¸c yªu cÇu vÒ kü thuËt vµ mÉu 19 m· mµ phÝa ®èi t¸c ®a ra; h¬n n÷a c«ng viÖc s¶n xuÊt l¹i phô thuéc vµo thêi gian cña hîp ®ång gia c«ng. MÆc dï gia c«ng xuÊt khÈu ®îc coi lµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt chÝnh cña XÝ nghiÖp nhng sè tiÒn thu ®îc tõ ho¹t ®éng nµy l¹i rÊt nhá, thêng chØ chiÕm 30–40% trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu do ®ã kh¶ n¨ng ®æi míi m¸y mãc, thiÕt bÞ, ®iÒu kiÖn lµm viÖc... vÉn cßn lµ mét vÊn ®Ò khã kh¨n cña doanh nghiÖp. C«ng nh©n lµm hµng gia c«ng bÞ mÊt ®i n¨ng lùc s¸ng t¹o, chØ lµm viÖc mét c¸ch thô ®éng, m¸y mãc theo sù chØ ®¹o cña bªn trªn. Tuy cã nh÷ng h¹n chÕ nhng gia c«ng xuÊt khÈu lµ mét ho¹t ®éng t¬ng ®èi æn ®Þnh vµ lµ mét h×nh thøc kinh doanh cÇn ®îc tiÕp tôc duy tr×. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ qua gia c«ng xuÊt khÈu XÝ nghiÖp cÇn hÕt søc tËn dông vèn níc ngoµi, tranh thñ häc hái kinh nghiÖm cña b¹n hµng trong lÜnh vùc ngµnh nghÒ. §©y còng lµ mét lý do quan träng ®Ó XÝ nghiÖp ®¹t ®îc môc ®Ých chÝnh lµ ®Èy m¹nh kh¶ n¨ng ph¸t triÓn h×nh thøc thø ba. 2.2.1.3 XuÊt khÈu trùc tiÕp XuÊt khÈu trùc tiÕp lµ h×nh thøc xuÊt khÈu trong ®ã XÝ nghiÖp ph¶i tù m×nh khai th¸c nguån hµng, t×m thÞ trêng xuÊt khÈu vµ chÞu mäi rñi ro trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh. XuÊt khÈu trùc tiÕp cã nhiÒu u ®iÓm nh t¹o thÕ chñ ®éng cho XÝ nghiÖp trong kinh doanh, kh¶ n¨ng x©m nhËp thÞ trêng nhanh, lîi Ých kinh tÕ mµ ho¹t ®éng nµy mang l¹i còng cao h¬n c¸c ho¹t ®éng kh¸c. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, doanh thu tõ ho¹t ®éng nµy ®· t¨ng lªn ®¸ng kÓ do XÝ nghiÖp ®· cã ®îc mét sè b¹n hµng míi tõ c¸c níc Ch©u ¸ nh Hång K«ng vµ Singapore… §Ó cã ®îc hiÖu qu¶ kinh tÕ cao, XÝ nghiÖp buéc ph¶i ®¬ng ®Çu víi nhiÒu vÊn ®Ò vÒ vèn, s¶n phÈm, thÞ trêng... nhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn míi bíc vµo thÞ trêng may mÆc, vèn s¶n xuÊt cßn h¹n chÕ, am hiÓu thÞ trêng thÕ giíi cha ®Çy ®ñ, uy tÝn, nh·n hiÖu cña XÝ nghiÖp cßn mê nh¹t so víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c trong cïng ngµnh. Bªn c¹nh ®ã c¸c nguån nguyªn liÖu trong níc nh s¶n phÈm t¬ sîi chÊt lîng kh«ng ®ång ®Òu, kh«ng ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña thÞ trêng thÕ giíi. Do ®ã ®Ó s¶n xuÊt nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt lîng cao, cã kh¶ n¨ng x©m nhËp thÞ trêng thÕ giíi mét c¸ch nhanh chãng vÉn cßn lµ mét th¸ch thøc cña XÝ nghiÖp. 20 2.2.2 Ho¹t ®éng gia c«ng may mÆc xuÊt khÈu cña xÝ nghiÖp may xuÊt khÈu L¹c Trung 2.2.2.1 §Æc ®iÓm thÞ trêng Tõ nhiÒu n¨m nay trong lÜnh vùc gia c«ng, XÝ nghiÖp may xuÊt khÈu L¹c Trung ®îc biÕt ®Õn lµ mét XÝ nghiÖp lµm ¨n cã kinh nghiÖm vµ cã mèi quan hÖ víi nhiÒu kh¸ch hµng trªn thÕ giíi. XÝ nghiÖp ®· xuÊt khÈu ®îc nhiÒu mÆt hµng vµo c¸c thÞ trêng chÝnh nh: EU, Mü, NhËt B¶n.... Tuy nhiªn x©m nhËp vµo mçi thÞ trêng kh¸c nhau ®ßi hái XÝ nghiÖp ph¶i cã nh÷ng ®¸p øng phï hîp víi tõng thÞ trêng ®ã. B¶ng 2: C¬ cÊu thÞ trêng gia c«ng xuÊt khÈu 1999 ThÞ trêng Gi¸ trÞ (1.000USD) EU, Canada Mü Ch©u ¸ Kh¸c Tæng kim ng¹ch 521,6 301,8 98,9 23,6 945,9 2000 ThÞ phÇn (%) 55,1 31,9 10,5 2,5 100 Gi¸ trÞ (1.000USD) 373,5 292,5 42,5 53,2 762,1 2001 ThÞ phÇn (%) 49,0 38,4 5,6 7 100 Gi¸ trÞ (1.000USD) 2.116,4 572,9 807,9 312,7 3.810,0 6 th¸ng ®Çu n¨m 2003 2002 ThÞ phÇn 55,5 15 21,2 8,3 100 Gi¸ trÞ (1.000USD) 3.178,1 307,5 918,1 168,4 4.572,0 ThÞ phÇn (%) 69,5 6,7 20 3,8 100 Gi¸ trÞ (1.000USD) 1.026 678 325 422 2.451 ThÞ phÇn (%) 42 27,7 13,2 17,1 100 Nguån: B¸o c¸o tæng kÕt xuÊt khÈu cña xÝ nghiÖp  ThÞ trêng EU EU vèn ®îc coi lµ c¸i n«i cña ngµnh may mÆc thÕ giíi, chi tiªu cho may mÆc cña khu vùc thÞ trêng nµy kh¸ lín: 6- 10% tiªu dïng c¸ nh©n vµ lµ khu vùc cã nhu cÇu lín hµng n¨m vÒ quÇn ¸o may s½n, víi khèi lîng nhËp khÈu hµng chØ ®øng sau Mü song hai n¨m gÇn ®©y nhËp khÈu may mÆc vµo thÞ trêng nµy cã xu thÕ sôt gi¶m. N¨m 2002 chØ cßn 540 triÖu USD so víi 660 triÖu USD n¨m 2001. Riªng mÆt hµng chñ lùc lµ ¸o jacket, n¨m qua gi¶m tíi 3 triÖu s¶n phÈm, cßn gÇn 17 triÖu s¶n phÈm. §èi víi XÝ nghiÖp may xuÊt khÈu L¹c Trung th× thÞ trêng EU vèn lµ thÞ trêng truyÒn thèng chiÕm tû träng cao trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña XÝ nghiÖp. Sau khi ®¹i diÖn ChÝnh phñ ViÖt nam vµ Liªn HiÖp Ch©u ¢u ký hiÖp ®Þnh vÒ bu«n b¸n hµng dÖt may cho 3 n¨m 2000- 2003, trong ®ã hai bªn cam kÕt më réng cöa cho hµng dÖt may ViÖt Nam xuÊt khÈu vµo thÞ trêng nµy th× ®· t¹o ra rÊt nhiÒu c¬ héi t×m kiÕm b¹n hµng míi cho ho¹t ®éng gia c«ng may