----------
ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
Đề tài: “Doanh nghiệp Nhà nước trong
nền kinh tế nhiều than phần.”
1
MỤCLỤC
A- Lời nói đầu
I- Lý do chọn đề tài ............................................................................................................. 1
II- Đối tượng nghiên cứu .................................................................................................... 1
III- Mục tiêu nghiên cứu ..................................................................................................... 1
IV- Phương pháp nghiên cứu
................................................... 1
B- Nội dung:
I- Nền kinh tế nhiều thành phần.......................................................................................... 2
II- Sự tồn tại của doanh nghiệp Nhà nước ......................................................................... 5
III- Vai trò của doanh nghiệp Nhà nước trong nền kinh tế nhiều thành phần .................... 7
IV- Địa vị pháp lý của doanh nghiệp Nhà nước ................................................................ 7
V- Doanh nghiệp Nhà nước ở thời kỳ trước đây, hiện tại và tương lai .............................. 22
C- Kết luận
I- Cơ cấu lại doanh nghiệp Nhà nước ................................................................................ 46
II- Kiện toàn và tiếp tục đổi mới cơ chế quản lý doanh nghiệp Nhà nước ........................ 50
III- Cổ phần đa dạng hoá sở hữu doanh nghiệp Nhà nước ................................................ 58
IV- Tạo lập môi trường vĩ mô thuận lợi cho doanh nghiệp Nhà nước hoạt động ............. 59
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1- Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc
2- Luật doanh nghiệp Nhà nước
3- Giáo trình luật kinh tế
4- Giáo trình LSHTKT
5- Tạp chí cộng sản
......
2
A- LỜI NÓI ĐẦU
I- Lý do chọn đề tài
Phát triển kinh tế là một yêu cầu cấp bách và trọng tâm trong thời kỳ quá độ lên chủ
nghĩa xã hội ở Việt Nam
Nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta có nhiều thành
phần kinh tế, nhiều hình thức sở hữu, trong đó kinh tế Nhà nước nắm vai trò chủ đạo. Kinh
tế Nhà nước cùng với kinh tế tập thể ngày càng trở thành nền tảng vững chắc của nền kinh
tế.
Chính vì vậy em chọn đề tài "Doanh nghiệp Nhà nước trong nền kinh tế nhiều
thành phần"
II- Đối tượng nghiên cứu
Đề án nghiên cứu về "Doanh nghiệp Nhà nước trong nền kinh tế nhiều thành
phần".
III- Mục tiêu nghiên cứu
Đề án nghiên cứu về "Doa nh nghiệp Nhà nước trong nền kinh tế nhiều thành phần"
làm rõ tầm quan trọng của doanh nghiệp Nhà nước, chế độ pháp lý, nững mặt còn tồn tại
trong hoạt động của nó, những chính sách của Nhà nước đối với loại hình doanh nghiệp
này, từ đó có thể đề ra giải pháp phát triển sao cho nó giữ được vai trò chủ đạo trong nền
kinh tế nhiều thành phần.
IV- Phương pháp nghiên cứu.
1- Phương pháp tổng hợp phân tích
Tổng hợp các loại tài liệu sách báo có liên quan đến đề tài nghiên cứu như: vă kiện
đại hội Đảng, tạp chí cộng sản, luật doanh nghiệp Nhà nước... từ đó phân tích làm sáng tỏ
nội dung của đề tài
2- Phương pháp lôgíc lịch sử
Tìm hiểu sự phát triển của doanh nghiệp Nhà nước trong lịch sử phát triển trên cơ
sở
đó
làm
sáng
rõ
sự
3
phát
triển
của
nó.
B- NỘI DUNG
I. Nền kinh tế nhiều thành phần:
Ở nước ta đi lên từ sản xuất nhỏ, chủ yếu là thủ công, công nghệ lạc hậu thô sơ đi
lên chủ nghĩa xã hội do vậy các thành phần kinh tế vẫn còn tồn tại nâu dài và tiếp tục phát
triển. Các thành phần kinh tế vẫn còn có nhiều mặt tích cực để thúc đẩy phát triển kinh tế
xã hội của đất nước.
Thực hiện nhất quán chiến tranh phát triển nền kinh tế thành phần, các thành phần
kinh tế kinh doanh theo pháp luật đều là bộ phận cấu thành quan trọng của nền kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa, cùng phát triển nâu dài hợp tác, cạnh tranh lành mạnh.
Trong đó kinh tế Nhà nước giữ vai trò chủ đạo, Kinh tế Nhà nước cùng kinh tế tập thể ngày
càng trở thành nền tảng vững chắc của nền kinh tế quốc dân. Nền kinh tế nhiều thành phàn
bao gòm kinh tế Nhà nước, kinh tế tập thể, kinh tế cá thể, tiểu thủ, kinh tế tư bản Nhà nước,
Tư bản tư nhân. Kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài, tổ chức kinh doanh đang xen hỗn hợp
nhiều hình thức sở hữu giữa các thành phần kinh tế với nhau, giữa trong nước và ngoài
nước, kinh tế cổ phần .
Mặt khác cơ cấu kinh tế nhiều thành phần tồn tại một cách khách quan, vì :
Khi bước vào thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, xuất phát điểm về lực lượng sản
xuất thấp năng xuất lao động và trình độ phát triển kinh tế rất thấp và không đều giữa các xí
nghiệp, giữa các ngành, giữa các vùng... trong nền kinh tế. Trong điều kiện đó, xã hội cũ để
lại không ít các thành phần kinh tế và không thể bỗng chốc có thể cải biến nhanh được.
Hơn nữa, sau nhiều năm cải tạo và xây dựng quan hệ sản xuất mới, xuất hiện thêm một số
thành phần kinh tế mới (kinh tế Nhà nước, kinh tế tập thể, kinh tế tư bản Nhà nước ...). Các
thành phần kinh tế cũ và các thành phần mới tồn tại khách quan, xoắn xuýt với nhau, cấu
thành đặc điểm kinh tế trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta.
- Xây dựng và phát triển kinh tế hàng hoá có sự quản lý vĩ mô của Nhà nước, thực
hiện sự nghiệp công nghiệp hoá hiện đại hoá nhằm xây dựng cơ sở vật chất cho chủ nghĩa
xã hội ..., vốn là những nhiệm vụ trọng yếu của thời kỳ quá độ ở nước ta. Song trong điều
kiện thu nhập quốc dân còn thấp và ngân sách Nhà nước rất hạn hẹp, nếu chỉ trồng chờ vào
Nhà nước sẽ không hoặc chậm thực hiện các nhiệm vụ nói trên. Để thực hiện có hiệu quả
với tốc độ nhanh các nhiệm vụ của thời kỳ quá độ, phải giải phóng mọi tiềm lực bị kìm
hãm từ trước đến nay, khai thác và sử dụng có hiệu quả mọi tiềm năng về vốn, công nghệ,
4
kinh nghiệm quản lý, sức lao động nhất là nguồn lao động trí tuệ... Mục đích đó chỉ có thể
thực hiện khi sử dụng được sức mạnh tổng hợp của các thành phần kinh tế.
- Nước ta thuộc loại nước có dân số trẻ, có nguồn lao động dồi dào, có lợi thế về
chất lượng lao động được biểu hiện ở trình độ dân số biến chữ chiếm 87,7% trong dân cư,
một tỷ lệ cao só với tiêu chuẩn quốc tế và so vứi nhiều nước đang phát triển, đó là mặt
thuận lợi. Song số người chưa có việc làm còn nhiều thì số người chưa có việc làm được
quy đổi lên đến 7,5 triệu người - tạo nên sức ép xã hội đối với kinh tế. Trong khi đó, khả
năng kinh tế quốc doanh thu hút sức lao động , vì thiếu vốn, nhất là vốn ngoại tệ mạng.
Trong điều kiện đó, khai thác, tận dụng tiềm năng của các thành phần kinh tế khác là một
trong những cách tốt nhất để tạo thêm công ăn việc làm cho người lao động. Cũng cần ý
thức rằng, vấn đề thất nghiệp là vấn đề chung của nền kinh tế hàng hoá, chứ không phải
chỉ riêng có trong xã hội tư bản. Hơn nữa, trên cơ sở nền kinh tế tồn tại nhiều thành phần
mà nhận thức khái niệm: có việc làm, không có hay chưa có việc làm. Từ đó sớm khắc
phục những mặc cảm không đúng trước đây, cho rằng chỉ khi nào người lao động làm việc
trong các xí nghiệp Nhà nước, mới gọi là có việc làm.
Rõ ràng sự tồn tại nền kinh tế nhiều thành phần yêu cầu khách quan đối với việc tạo
ra công ăn việc làm cho người lao động, một yêu cầu phải kết hợp chiến lược kinh tế với
chiến lược xã hội cần được coi trọng.
Sự tồn tại nền kinh tế nhiều thành phần không chỉ là một tất yếu khách quan mà
còn đem lại nhiều lợi ích to lớn. Đó là vì:
- Nền kinh tế tồn tại nhiều thành phần, có nghĩa là tồn tại nhiều hình thức quan hệ
sản xuất nên phù hợp với thực trạng thấp kém
và không đều của lực
lượng sản xuất. Sự phù hợp này, đến lượt nó, lại có tác dụng thúc đẩy tăng năng suất lao
động, tăng trưởng kinh tế, tạo điều kiện nâng cao hiệu quả kinh tế trong thành phần kinh tế
và trong toàn bộ nền kinh tế quốc dân ở nước ta.
- Góp phần khôi phục cơ sở kinh tế cho sự tồn tại và phát triển kinh tế hàng hoá mà
trước đây, do nôn nóng, đã xoá bỏ nó mọt cách không tự giác. Sai lầm này xét về mặt thực
chất là xoá bỏ đi quyền tự do kinh doanh và quyền dân chủ về kinh tế của nhân dân trong
khuôn khổ pháp luật.
5
- Cho phép khai thác và sử dụng có hiệu quả sức mạng tổng hợp của các thành phần
kinh tế trong nước, tạo điều kiện khai thác sức mạnh về vốn, khoa học và công nghệ mới
trên thế giới.
- Tạo điều hiện thực hiện và mở rộng các hình thức kinh tế quá độ, trong đó có hình
thức kinh tế tư bản Nhà nước, như nhưng "cầu nối:, trạng,"trung gian" cần thiết để đưa
nước ta từ sản xuất nhỏ lên chủ nghĩa xã hội bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa.
Sự phân tích trên cho thấy sự tồn tại nền kinh tế nhiều thành phần là tất yếu kinh tế
khách quan và có nhiều lợi ích to lớn trong thời kỳ quá độ. Nó vừa phù hợp với thực tiễn về
trình độ xã hội hoá của lực lượng sản xuất ở nước ta, vừa phù hợp với lý luận của Lênin về
đặc điểm kinh tế nhiều thành phần trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội.
II- Sự tồn tại của doanh nghiệp Nhà nước:
1- Khái niệm về kinh tế Nhà nước:
Kinh tế Nhà nước là thành phần kinh tế sở hữu Nhà nước về tư liệu sản xuất làm cơ
sở sản xuất. Nó bào gồm các doanh nghiệp Nhà nước, các tài sản của sở hữu Nhà nước như
đất đai, ngân sách các nguồn dự trữ, tài nguyên.v.v... Phần vốn các doanh nghiệp góp bào
các doanh nghiệp cổ phần hay liên doanh với các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh
tế khác trong và ngoài nước. Kinh tế Nhà nước một thành phần kinh tế có nhiều bộ phận
hợp thành trong đó, doanh nghiệp Nhà nước là bộ phận nòng cốt. Kinh tế Nhà nước không
những lớn mạnh và giữ vai trò chủ đạo đối với các thành phần kinh tế khác trong cơ cấu
thành phần kinh tế ở nước ta
2- Khái niệm- Doanh nghiệp Nhà nước:
Doanh nghiệp Nhà nước là tổ chức kinh tế do Nhà nước đầu tư vốn, thành lập và tổ
chức quản lý, hoạt động lao động hoặc hoạt động công ích, nhằm thực hiện các mục tiêu
kinh tế - xã hội do Nhà nước giao.
Kinh tế Nhà nước nói chung - doanh nghiệp Nhà nước nói riêng: Đã được xây dựng
và phát triển ở miền Bắc đã gần 40 năm và 20 năm kể từ ngày đất nước hoàn toàn thống
nhất. Từ khi ra đời cho đến nay, đặc biệt trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước và
xây dựng chủ nghĩa xã hội sau này. Các doanh nghiệp Nhà nước đóng vai trò nòng cốt thực
hiện các nhiệm vụ sản xuất và chiến đấu, đã giữ vững vai trò chủ đạo trong nền kinh tế. Sản
6
xuất và cung ứng phần lớn cho các ngành của nền kinh tế quốc dân mà một bộ phận quan
trọng các mặt hàng tiêu dùng thiết yếu của nhân dân.
Kinh tế Nhà nước vẫn là thành phần kinh tế đóng góp rất nhiều cho ngân sách Nhà
nước, vì vậy cần phải tiếp tục phát triển doanh nghiệp Nhà nước trên tất cả các ngành, các
lĩnh vực, phát triển về mọi phương diện. Doanh nghiệp Nhà nước trong nền kinh tế nhiều
thành phần là yếu tố bảo đảm định hướng xã hội chủ nghĩa. Coi nhẹ phát triển các doanh
nghiệp Nhà nước thực chất là xa rời định hướng xã hội chủ nghĩa mà Đảng và Nhà nước đã
vạch ra.
Mặt khác, muốn xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội, một xã hội công bằng dân
chủ văn minh thì Nhà nước phải can thiệp, tham gia vào nền kinh tế. Một cách tham gia
quan trọng nhất vào thị trường là xây dựng các doanh nghiệp của mình đủ mạnh để khống
chế thị trường với những ngành, lĩnh vực mà Nhà nước cho là quan trọng trong nền kinh tế
quốc dân, là chỗ dựa để điều chỉnh các chính sách kinh tế xã hội.
Trong đường lối phát triển kinh tế được trình bầy trong dự thảo Đại hội Đảng IX đã
đưa ra là: "Kinh tế Nhà nước phát huy vai trò chủ đạo trong nền kinh tế, nắm vững vị trí
then chốt là nhân tố mở đường cho sự phát triển kinh tế, là lực lượng vật chất quan trọng và
là công cụ để Nhà nước điều chỉnh và điều tiết vĩ mô nền kinh tế; đi đầu ứng dụng tiến bộ
khoa học công nghệ, nêu gương về năng suất chất lượng, hiệu quả kinh tế xã hội và chấp
hành pháp luật".
Trong thực tiễn nền kinh tế, chính trị xã hội một số ngành, lĩnh vực cần có Nhà
nước tham gia vào. Nếu Nhà nước không tham gia vào sẽ gây ra thất bại trong thị trường và
tình hình chính trị sẽ bất ổn định, an ninh quốc phòng không được giữ vững.
Doanh nghiệp Nhà nước là một đặc trưng cơ bản để phân biệt kinh tế thị trường xã
hội chủ nghĩa và kinh tế thị trường tư bản chủ nghĩa, Kinh tế Nhà nước tạo động lực cho
các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác phát triển, kinh tế Nhà nước tạo điều
kiện mối quan hệ hợp tác và giúp đỡ các doanh nghiệp khác phát triển, tạo điều kiện xây
dựng chế độ mới.
Từ đó chúng ta thấy rằng sự tồn tại của kinh tế Nhà nước, doanh nghiệp Nhà nước
là đòi hỏi, là yêu cầu của nền kinh tế.
a III- Vai trò của doanh nghiệp Nhà nước trong nền kinh tế nhiều thành phần:
7
Lực lượng doanh nghiệp Nhà nước hàng năm đóng góp khoảng 40% trong cơ cấu
GDP của nước ta, chiếm giữ khoảng 70% vốn và tài sản cố định của nền kinh tế. Doanh
nghiệp Nhà nước đang là lực lượng chủ yếu trong sản xuất công nghiệp, trong hoạt động
kinh doanh xuất nhập khẩu, trong lĩnh vực tài chính ngân hàng, tín dụng. Nhìn chung lực
lượng doanh nghiệp Nhà nước đang là lực lượng then chốt trong các ngành kinh tế quan
trọng của đất nước, cá biệt có một số ngành có vị trí độc quyền kinh doanh. Từ năm 1995
hàng năm doanh nghiệp Nhà nước đóng góp từ 26 - 28% nguồn thu thuế trong nước, nếu
tính cả các khoản thu thuế và phí được thu thông qua doanh nghiệp Nhà nước thì đóng góp
khoảng 60% các nguồn thu thuế và phí của ngân sách Nhà nước. Doanh nghiệp Nhà nước
đang sử dụng khoảng 15% lực lượng lao động trong các ngành nghề phi nông nghiệp. Mức
tăng trưởng hàng năm của doanh nghiệp Nhà nước xấp xỉ mức tăng trưởng chung của nền
kinh tế cũng xấp xỉ ngoài quốc doanh trong nước. Tóm lại, nếu chỉ xét về quy mô, tài sản
sự đóng góp vào GDP và tốc độ tăng trưởng chung của nền kinh tế, nguồn thu ngân sách
Nhà nước thì doanh nghiệp Nhà nước vẫn có vị trí quan trọng đối với nền kinh tế nước ta.
IV- Địa vị pháp lý của doanh nghiệp Nhà nước
1- Khái niệm, đặc điểm của doanh nghiệp Nhà nước
Doanh nghiệp Nhà nước là tổ chức kinh tế do Nhà nước đầu tư vốn, thành lập và tổ
chức quản lý, hoạt động kinh doanh hoặc hoạt động có công ích, nhằm thực hiện các mục
tiêu kinh tế - xã hội do Nhà nước giao.
Doanh nghiệp Nhà nước có tư cách pháp nhân, có các quyền và nghĩa vụ dân sự, tự
chịu trách nhiệm về toàn bộ hoạt động kinh doanh trong phạm vi số vốn do doanh nghiệp
quản lý.
Doanh nghiệp Nhà nước có tên gọi, có con dấu riêng và có trụ sở chính trên lãnh
thổ Việt Nam. Định nghĩa trên cho thế doanh nghiệp Nhà nước có những đặc điểm cơ bản
sau đây:
Một là, doanh nghiệp Nhà nước có tổ chức kinh tế được Nhà nước thành lập để
thực hiện những mục tiêu do Nhà nước giao.
Hai là, doanh nghiệp Nhà nước do Nhà nước đầu tư vốn cho nên tài sản trong
doanh nghiệp là thuộc sở hữu Nhà nước doanh nghiệp quản lý, sử dụng tài sản theo quy
định của chủ sở hữu là Nhà nước.
8
Ba là, doanh nghiệp Nhà nước có tư cách pháp nhân vì có đủ các điều kiện của pháp
nhân theo quy định của pháp luật
Bốn là, doanh nghiệp Nhà nước là doanh nghiệp chịu trách nhiệm hữu hạn, có nghĩa
là nó tự chịu trách nhiệm về nợ và các nghĩa vụ tài sản khác trong phạm vi số tài sản do
doanh nghiệp quản lý.
2- Phân loại doanh nghiệp Nhà nước
Doanh nghiệp Nhà nước có thể được phân loại theo các tiêu chí pháp lý khác nhau.
Dựa vào quy mô và hình thức tổ chức của doanh nghiệp, có thể chia doanh nghiệp
Nhà nước thành Tổng Công ty Nhà nước, doanh nghiệp Nhà nước độc và doanh nghiệp
Nhà nước thành viên. Tổng Công ty Nhà nước là doanh nghiệp có quy mô lớn, được thành
lập và hoạt động trên cơ sở liên kết của nhiều đơn vị thành viên có mối quan hệ gắn bó với
nhau về lợi ích kinh tế, công nghệ, cung ứng, tiêu thụ.v.v.... Tổng Công ty Nhà nước có thể
có các loại đơn vị thành viên như: đơn vị hạch toán độc lập, đơn vị hạchh toán phụ thuộc,
đơn vị sự nghiệp. Tổng Công ty Nhà nước được phân biệt thành Tổng Công ty 91 và Tổng
Công ty 90. Doanh nghiệp Nhà nước độc lập là doanh nghiệp Nhà nước không nằm trong
cơ cấu tổ chức của doanh nghiệp khác. Doanh nghiệp Nhà nước độc lập còn được phân biệt
thành doanh nghiệp Nhà nước độc lập có quy mô lớn và doanh nghiệp vừa và nhỏ. Doanh
nghiệp Nhà nước thành viên là doanh nghiệp nằm trong cơ cấu của tổng Công ty Nhà nước.
Nếu dựa vào mục đích hoạt động của doanh nghiệp thì có thể phân biệt doanh
nghiệp Nhà nước thành doanh nghiệp Nhà nước hoạt động kinh tế và doanh nghiệp Nhà
nước hoạt động công ích. Doanh nghiệp và doanh nghiệp Nhà nước hoạt động kinh doanh
là doanh nghiệp Nhà nước hoạt động chủ yếu nhằm mục tiêu lợi nhuận. Doanh nghiệp Nhà
nước hoạt động công ích là doanh nghiệp Nhà nước hoạt động sản xuất, cung ứng dịch vụ
công cộng theo các chính sách của Nhà nước hoặc trực tiếp thực hiện nhiệm vụ quốc
phòng, an ninh.
Pháp luật còn quy định tiêu chuẩn để xếp hạng doanh nghiệp Nhà nước. Theo quyết
định số 185/TTg ngày 28/3/1996, doanh nghiệp Nhà nước được xếp hạng đặc biệt, bao
gồm:
- Các Tổng Công ty 91
- Các Tổng Công ty 90 có vốn điều lệ từ 500 tỷ đồng trở lên.
9
- Các doanh nghiệp Nhà nước độc lập có các điều kiện sau đây: giữ vai trò trọng
yếu trong nền kinh tế quốc dân. Có vốn điều lệ từ 500 tỷ đồng trở lên, chức danh Tổng
giám đốc do Thủ tướng Chính phủ bổ nhiệm (Hiện nay có 24 doanh nghiệp Nhà nước được
công nhận là doanh nghiệp Nhà nước hạng đặc biệt bao gồm: 18 Tổng Công ty 91. Liên
hiệp đường sắt, 4 ngân hàng thương mại quốc doanh và Công ty thương mại dịch vụ Sài
Gòn).
3- Quy chế pháp lý về thành lập và tổ chức doanh nghiệp Nhà nước
a- Thành lập:
Khác với thủ tục thành lập theo luật doanh nghiệp, việc thành lập doanh nghiệp Nhà
nước phải theo trình tự sau:
* Thứ nhất đề nghị và quyết định thành lập doanh nghiệp Nhà nước.
Người đề nghị thành lập doanh nghiệp Nhà nước, theo quyết định cố 50/CP ngày
26/8/1996 của Chính phủ bao gồm: Bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ, thủ trưởng cơ
quan thuộc chính phủ, chủ tịch UBND cấp tỉnh, Hội đồng quản trị của Tổng Công ty Nhà
nước là người đề nghị thành lập doanh nghiệp theo quy định phát triển của ngành, địa
phương hoặc tổng Công ty mình. Chủ tịch UBND cấp huyện là người đề nghị thành lập
doanh nghiệp công ích hoạt động trên địa bàn cấp huyện. Người đề nghị thành lập doanh
nghiệp Nhà nước không thể đồng thời là người quyết định thành lập doanh nghiệp Nhà
nước.
Người đề nghị thành lập doanh nghiệp Nhà nước phải lập hồ sơ gửi đến người có
thẩm quyền quyết định thành lập doanh nghiệp Nhà nước bao gồm:
- Tờ trình đề nghị thành lập doanh nghiệp
- Đề án thành lập doanh nghiệp
- Mức vốn điều lệ và ý kiến bằng văn bản của cơ quan tài chính về nguồn và mức
vốn điều điều lệ được cấp
- Dự thảo điều lệ doanh nghiệp.
- Kiến nghị về hình thức tổ chức doanh nghiệp
- Ý kiến bằng văn bản của bộ quản lý ngành đối với các ngành nghề kinh doanh đối
với các ngành kinh doanh chính là giấy phép hành nghề đối với một số ngành nghề đòi hỏi
phải có giấy phép quy định của pháp luật.
- Bản thuyết trình về các giải pháp bảo vệ môi trường
10
- Ý kiến bằng văn bản của UBND cấp tỉnh về quyền sử dụng đất
Sau khi nhận hồ sơ, người có thẩm quyền quyết định thành lập doanh nghiệp phải
lập hội đồng thẩm định để xem xét hồ sơ đề nghị thành lập doanh nghiệp quy định của pháp
luật.
Căn cứ vào ý kiến của hội đồng thẩm định người có quyền quyết định thành lập
doanh nghiệp Nhà nước - Thủ tướng chính phủ, Bộ trưởng được Thủ tướng uỷ quyền, Bộ
trưởng quản lý ngành, chủ tịch UBND cấp tỉnh theo quy định của pháp luật và quyết định
thành lập doanh nghiệp.
* Thứ hai, đăng ký kinh doanh: Trong thời gian 60 ngày kể từ ngày có quyết định
thành lập, doanh nghiệp phải tiến hành đăng ký kinh doanh tại phòng đăng ký kinh doanh
tại sở kế hoạch đầu tư cấp tỉnh nơi doanh nghiệp đặt trụ sở chính. Hồ sơ đăng ký kinh
doanh bao gồm:
- Quyết định thành lập
- Điều lệ doanh nghiệp
- Giấy chứng nhận quyền sử dụng trụ sở chính của doanh nghiệp
- Quyết định bổ nhiệm chủ tịch và các thành viên Hội đồng quản trị, tổng giám đốc
hoặc giám đốc doanh nghiệp. Kể từ ngày được cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh,
doanh nghiệp Nhà nước có tư cách pháp nhân và được tiến hành hoạt động kinh doanh.
* Thứ ba, công khai hoá doanh nghiệp: Cũng như việc thành lập các doanh nghiệp
nói chung, việc bố cáo với công chúng về sự ra đời của doanh nghiệp Nhà nước là một
bước trong thủ tục thành lập doanh nghiệp.
Pháp luật quy định trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày được cấp giấy chứng nhận
đăng ký kinh doanh, doanh nghiệp phải đăng báo hàng ngày của Trung ương và địa phương
trong 3 số liên tiếp về những nội dung chính sau:
- Tên, trụ sở chính của doanh nghiệp, Họ và tên của chủ tịch các thành viên hội
đồng quản trị (nếu có), tổng giám đốc hoặc giám đốc.
- Tên cơ quan ra quyết định thành lập và ngày ra quyết định thành lập doanh
nghiệp. Ngày và số đăng ký kinh doanh
- Mức vốn điều lệ
- Số tài khoản tiền gửi tại ngân hàng, số ĐT Telex, Fax.
- Lĩnh vực ngành nghề kinh doanh hoặc hoạt động
11
- Thời điểm bắt đầu hoạt động kinh doanh và thời hạn hoạt động
b Tổ chức lại doanh nghiệp Nhà nước
Trong quá trình tồn tại và phát triển của doanh nghiệp Nhà nước do, nhiều nguyên
nhân khác nhau, một số doanh nghiệp đã tỏ ra hoạt động kém hiêu quả, thậm chí thua lỗ
kéo dài, không còn thể hiện được vai trò chỉ đạo trong nền kinh tế quốc dân, trước tình hình
đó, cùng với quy chế về thành lập doanh nghiệp Nhà nước, pháp luật đã quy định các biện
pháp tổ chức lại doanh nghiệp Nhà nước nhằm đảm bảo vai trò của hệ thống doanh nghiệp
Nhà nước trong sự phát triển của nền kinh tế quốc dân. Theo tinh thần của pháp luật hiện
hành việc tổ chức lại doanh nghiệp Nhà nước bao gồm các biện pháp sau:
- Sáp nhận doanh nghiệp Nhà nước
- Chia tách doanh nghiệp Nhà nước
- Cổ phần hoá doanh nghiệp Nhà nước
- Giao bán, khoán kinh doanh cho thuê doanh nghiệp Nhà nước
Sáp nhập doanh nghiệp Nhà nước vào một doanh nghiệp Nhà nước khác áp dụng
trong trường hợp trên cùng một địa bàn có nhiều doanh nghiệp cùng loại mà thực tế nhu
cầu của thị trường không cần thiết nhiều doanh nghiệp như vậy, trong trường hợp đó thì sáp
nhập những doanh nghiệp yếu kém vào những doanh nghiệp cùng loại, Việc sáp nhập
doanh nghiệp do người có thẩm quyền thành lập doanh nghiệp quyết định. Sau khi sáp
nhập, các doanh nghiệp bị sáp nhập phải xoá tên còn doanh nghiệp tiếp nhận sáp nhập giữ
nguyên tư cách pháp nhân nhưng phaỉ đăng ký kinh doanh bổ sung về vốn điều lệ mới và
sự thay đổi ngành nghề.
Chia tách doanh nghiệp Nhà nước áp dụng đối với các doanh nghiệp là tổng Công
ty mà sự hình thành không phải xuất phát từ nhu cầu khách quan mà là sự liên kết một cách
rời rạc do mệnh lệnh chính bắt buộc dẫn đến hoạt động của Tổng Công ty cũng như các
đơn vị thành viên kém hiệu quả. Có thể tách một số hoặc toàn bộ các đơn vị thành viên ra
khỏi Tổng Công ty để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp đó hoạt động có hiệu quả hơn.
Việc chia tách doanh nghiệp Nhà nước phải do người có thẩm quyền quyết định thành lập
quyết định. Nếu việc chia tách doanh nghiệp dẫn đến thay đổi mục tiêu, ngành nghề kinh
doanh, vốn điều lệ thì doanh nghiệp phải làm thủ tục đăng ký lại hoặc đăng ký kinh doanh
bổ sung.
12
Cổ phần hoá doanh nghiệp Nhà nước là việc chuyển doanh nghiệp Nhà nước thành
Công ty cổ phần, nhằm huy động vốn của xã hội vào việc đầu tư đổi mới công nghệ, thay
đổi phương thức quản lý, nâng cao sức cạnh tranh của doanh nghiệp, góp phần tăng trưởng
kinh tế: cổ phần hoá doanh nghiệp Nhà nước được tiến hành theo các hình thức sau đây:
- Giữ nguyên giá trị thuộc vốn hiện có của doanh nghiệp phát hành cổ phiếu để thu
hút thêm vốn nhằm phát triển doanh nghiệp.
- Bán một phần thuộc vốn hiện có tại doanh nghiệp
- Tách một bộ phận của doanh nghiệp đủ đăng ký để cổ phần hoá
- Bán toàn bộ giá trị hiện có thuộc vốn Nhà nước tại doanh nghiệp để chuyển thành
Công ty cổ phần
Các doanh nghiệp Nhà nước sau khi báo cáo cổ phần hoá hoạt động theo luật doanh
nghiệp
Giao bán, khoán kinh doanh cho thuê doanh nghiệp Nhà nước là biện pháp tiếp tục
sắp xếp lại và đổi mới những doanh nghiệp Nhà nước có quy mô nhỏ, kinh doanh thua lỗ,
kém hiệu quả kéo dài không cần duy trì sở hữu Nhà nước nhằm tạo điều kiện cơ cấu lại
doanh nghiệp Nhà nước, nâng cao hiệu quả kinh tế và sức cạnh tranh mà doanh nghiệp Nhà
nước bảo đảm lợi ích của Nhà nước cũng như của người lao động.
Giao doanh nghiệp Nhà nước là việc chuyển doanh nghiệp Nhà nước và tài sản của
Nhà nước tại doanh nghiệp thành sở hữu tập thể của người lao động có điều kiện .
Bán doanh nghiệp Nhà nước là việc chuyển đổi sở hữu có thu tiền toàn bộ tài sản
của doanh nghiệp Nhà nước đang sở hữu tập thể cá nhân hoặc pháp nhân khác.
Khoán kinh doanh là phương thức quản lý doanh nghiệp Nhà nước mà bên nhận
khoán được giao quyền quản lý doanh nghiệp Nhà nước có nghĩa vụ thực hiện một số chỉ
tiêu bảo đảm các điều kiện và được hưởng các quyền lợi theo hợp đồng khoán
Cho thuê doanh nghiệp Nhà nước là hình thức chuyển giao cho người nhận thuê
quyền sử dụng tài sản và lao động trong doanh nghiệp theo các điều kiện ghi trong hợp
đồng thuê.
4- Cơ cấu tổ chức quản lý doanh nghiệp
a. Mô hình doanh nghiệp Nhà nước có HĐQT: Mô hình này áp dụng đối với Tổng
Công ty Nhà nước và các doanh nghiệp Nhà nước độc lập có quy mô lớn.
13
HĐQT là cơ quan quản lý cao nhất của doanh nghiệp Nhà nước thực hiện chức
năng quản lý hoạt động của doanh nghiệp, chịu trách nhiệm trước Chính phủ hoặc cơ quan
quản lý Nhà nước được Chính phủ uỷ quyền về sự phát triển của doanh nghiệp theo mục
tiêu Nhà nước giao.
HĐQT gồm chủ tịch, tổng giám đốc hoặc giám đốc và mọt số thành viên khác. Số
lượng thành viên của HĐQT do Chính phủ quy định căn cứ quy mô và loại hình doanh
nghiệp, thành viên HĐQT có thể chuyên trách hoặc kiêm nhiệm. Chủ tịch và các thành viên
HĐQT do người đề nghị lập doanh nghiệp trình thủ tướng Chính phủ hoặc người được thủ
tướng Chính phủ uỷ quyền quyết định bổ nhiệm và miễn nhiệm. Nhiệm kỳ của HĐQT
không kiêm tổng giám đốc hoặc giám đốc.
Thành viên HĐQT có tiêu chuẩn và điều kiện sau:
- Là công dân Việt Nam, thường trú tại Việt Nam
- Có sức khoẻ, có phẩm chất đạo đức, trung thực, liêm khiết, có ý thức chấp hành
pháp luật
- Có trình độ, có năng lực kinh doanh và tổ chức quản lý kinh doanh
- Không đồng thời đảm nhiệm các chức vụ lãnh đạo trong bộ máy Nhà nước.
- Những người đã là thành viên HĐQT, Tổng giám đốc, giám đốc doanh nghiệp đã
bị tuyên bố phá sản thì phải tuân thủ quy định tại điều 50 luật phá sản doanh nghiệp.
Chủ tịch HĐQT, tổng giám đốc hoặc giám đốc không được thành lập hoặc giữ chức
danh quản lý điều hành doanh nghiệp tư nhân Công ty TNHH, Công ty cổ phần là không
được có các quan hệ hợp đồng kinh tế với các doanh nghiệp tư nhân, Công ty TNHH, Công
ty cổ phần do vợ hoặc chồng, bố, mẹ, con giữ chức vụ điều hành.
Vợ hoặc chồng, bố mẹ, con, anh, chị em ruột của những người giữ các chức danh
trên không được giữ chức danh kế toán trưởng thủ quỹ tại cùng doanh nghiệp và doanh
nghiệp thành viên (nếu có).
Chế độ làm việc của HĐQT
- HĐQT làm việc theo chế độ tập thể, họp thường kỳ hàng quý để xem xét và quyết
định những vấn đề thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của mình. HĐQT có thuể họp bất thường để
giải quyết những vấn đề cấp bách của doanh nghiệpdo chủ tịch hội đồng quản trị hay tổng
giám đốc hoặc giám đốc hoặc trên 50% tổng số thành viên HĐQT đề nghị.
14
- Chủ tịch hoặc thành viên HĐQT được chủ tịch uỷ quyền triệu tập và duy trì cuộc
họp.
- Các cuộc họp của HĐQT được coi là hợp lệ khi có ít nhất 2/3 tổng số thành viên
có mặt, nghị quyết, quyết định của HĐQT có hiệu lực khi có trên 50% tổng số thành viên
HĐQT biểu quyết tán thành, thành viên HĐQT có quyền bảo lưu ý kiến của mình.
- Nội dung, kết luận của các cuộc họp của HĐQT phải được ghi thành văn bản; nghị
quyết quyết định của HĐQT có tính bắt buộc thi hành đối với doanh nghiệp
- Chi phí hoạt động của HĐQT, kể cả tiền lương và phụ cấp, được tránh vào quản lý
phí của doanh nghiệp. Tổng giám đốc hoặc giám đốc bảo đảm các điều kiện và những
phương tiện cần thiết cho HĐQT làm việc.
Các thành viên chuyên trách của HĐQT được xếp lương cơ bản theo ngành bậc viên
chức Nhà nước, hưởng lương theo chế độ phân phối tiền lương trong doanh nghiệp Nhà
nước cho cổ phần quy định và tiền thưởng tương ứng với hiệu quả hoạt động doanh nghiệp.
Các thành viên kiêm nhiệm của HĐQT hưởng phụ cấp trách nhiệm theo quy định của
Chính phủ và được tiền thưởng tương ứng với hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp.
- Các thành viên HĐQT phải cùng chịu trách nhiệm trước người ra quyết định bổ
nhiệm và pháp luật về các quyết định của HĐQT, trường hợp vi phạm điều lệ doanh
nghiệp, quyết định vượt thẩm quyền lạm dụng chức quyền, gây thiệt hại cho doanh nghiệp
và Nhà nước thì phải chịu trách nhiệm và bồi thường vật chất đối với các thiệt hại do mình
gây ra theo quy định của pháp luật.
Ban kiểm soát là tổ chức do HĐQT thành lập với nhiệm vụ giúp HĐQT kiểm tra,
giám sát hoạt động điều hành của Tổng giám đốc hoặc giám đốc, bộ máy doanh nghiệp và
các đơn vị thành viên trong hoạt động tài chính hoạt động tài chính, chấp hành điều lệ
doanh nghiệp, chấp hành nghị quyết, quyết định của HĐQT, chấp hành pháp luật. Ban kiểm
soát chịu trách nhiệm và báo cáo công tác trước HĐQT.
Tổng giám đốc do thủ tướng Chính phủ hoặc người được thủ tướng Chính phủ uỷ
quyền quyết định bổ nhiệm, miễn nhiệm theo đề nghị của HĐQT
Tổng giám đốc hoặc giám đốc là đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp, là người
có quyền điều hành cao cấp trong doanh nghiệp, chịu trách nhiệm và trước pháp luật về
việc điều hành hoạt động của doanh nghiệp
15
Bộ máy giúp việc bao gồm phó tổng giám đốc hoặc phó giám đốc, kế toán trưởng,
văn phòng và các phòng, ban chuyên môn, nghiệp vụ của doanh nghiệp. Phó tổng giám đốc
hoặc phó giám đốc giúp Tổng giám đốc hoặc giám đốc điều hành doanh nghiệp theo phân
công và uỷ quyền của Tổng giám đốc của Tổng giám đốc hoặc giám đốc. Kế toán trưởng
giúp Tổng giám đốc hoặc giám đốc chỉ đạo, tổ chức thực hiện công tác kế toán, thống kê
của doanh nghiệp và các nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định mà pháp luật văn phòng và
phòng ban chuyên môn nghiệp vụ có chức năng, tham mưu, giúp việc HĐQT, Tổng giám
đốc hoặc giám đốc trong việc điều hành quản lý các công việc trong doanh nghiệp
Tổng giám đốc hoặc giám đốc doanh nghiệp có nhiệm vụ quyền hạn sau:
Cùng chủ tịch HĐQT ký nhận vốn, đất đai tài nguyên và các nguồn lực khác để
quản lý sử dụng theo mục tiêu, nhiệm vụ Nhà nước giao cho doanh nghiệp; giao các nguồn
lực đã nhận của Nhà nước cho các đơn vị thành viên.
- Sử dụng, bảo toàn và phát triển vốn theo phương án đã được HĐQT phên duyệt.
- Xây dựng chiến lược phát triển kế hoạch dài hạn và hàng năm của doanh nghiệp
dự án đầu tư, phương án liên doanh, đề án tổ chức quản lý của doanh nghiệp quy hoạch đào
tạo lao động, phương án phối hợp kinh doanh của các đơn vị thành viên thành HĐQT.
- Xây dựng để trình HĐQT phê duyệt các định mức kinh tế kỹ thuật, tiêu chuẩn sản
phẩm, đơn giá tiền lương phù hợp với ccá quy định của Nhà nước.
- Đề nghị bổ nhiệm, miễn nhiệm, khen thưởng, kỷ luật phó tổng giám đốc hoặc phó
giám đốc, kế toán trưởng doanh nghiệp và giám đốc các đơn vị thành viên.
- Quyết định giá mua, giá bán sản phẩm và dịch vụ phù hợp với những quy định của
Nhà nước.
- Kiểm tra các đơn vị thành viên thực hiện định mức, tiêu chuẩn, đơn giá quy định
trong nội bộ doanh nghiệp.
- Quyết định bổ nhiệm, miễn nhiệm, khen thưởng, kỷ luật phó giám đốc, kế toán
trưởng các đơn vị thành viên theo đề nghị của giám đốc đơn vị thành viên và cục trưởng
ban phó ban hoặc trưởng phòng, phó trưởng phòng chuyên môn, nghiệp vụ và các chức vụ
tương đương của doanh nghiệp.
- Tổ chức điều hành hoạt động của doanh nghiệp nhằm thực hiện các nghị quyết và
quyết định của HĐQT.
16
- Báo cáo trước HĐQT và cơ quan Nhà nước có thẩm quyền về kết quả hoạt động
kinh doanh của doanh nghiệp
- Chịu sự kiểm tra, giám sát của HĐQT, Ban kiểm soát. Các cơ quan quản lý Nhà
nước có thẩm quyền đối với việc thực hiện các chức năng, nhiệm vụ theo quy định của luật
này. Trong trường hợp ý kiến của tổng giám đốc hoặc giám đốc khác với nghị quyết và
quyết định của HĐQT, tổng giám đốc hoặc giám đốc có quyền bảo lưu ý kiến và kiến nghị
với cơ quan Nhà nước có thẩm quyền để xử lý, trong thời gian chưa có quyết định xử lý của
cơ quan Nhà nước có thẩm quyền để xử lý vẫn phải chấp hành nghị quyết, quyết định của
HĐQT.
- Được áp dụng các biện pháp cần thiết trong trường hợp khẩn cấp và phải báo cáo
ngay HĐQT và các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền.
b. Mô hình doanh nghiệp Nhà nước không có HĐQT, mô hình này áp dụng đối với
các doanh nghiệp Nhà nước không phải là tổng Công ty hoặc doanh nghiệp độc lập có quy
mô lớn. Cơ cấu tổ chức quản lý theo mô hình này bao gồm giám đóc và bộ máy giúp việc
giám đốc là người có quyền điều hành cao nhất trong doanh nghiệp là đại diện cho pháp
luật của doanh nghiệp, chịu trách nhiệm trước người bổ nhiệm mình và trước pháp luật về
điều hành hoạt động của doanh nghiệp thành viên HĐQT, giám đốc thực hiện nhiệm vụ,
quyền hạn quy chế tại 38.6.38.6 và các nhiệm vụ sau:
- Nhận vốn, đất đai, tài nguyên và các nguồn lực khác do Nhà nước giao để quản lý,
sử dụng theo mục tiêu nhiệm vụ Nhà nước giao cho doanh nghiệp, bảo toàn và phát triển
vốn.
- Xây dựng chiến lược phát triển, kinh tế dài hạn và hàng năm của doanh nghiệp,
phương án đầu tư, liên doanh, đề án tổ chức quản lý của doanh nghiệp trình cơ quan quản
lý Nhà nước có thẩm quyền.
- Tổ chức điều hành hoạt động của doanh nghiệp
- Ban hành các định mức kinh tế kỹ thuật, tiêu chuẩn sản phẩm, đơn giá tiền lương
phù hợp với quy định của Nhà nước.
- Trình người quyết định thành lập doanh nghiệp bổ nhiệm miễn nhiệm khen
thưởng, kỷ luật phó giám đốc, kế toán trưởng.
- Báo cáo cơ quan Nhà nước có thẩm quyền về kết quả hoạt động kinh doanh của
doanh nghiệp
17
-Chịu sự kiểm tra, giám sát của tổ chức giám sát do Chính phủ quy định và các cơ
quan Nhà nước có thẩm quyền đối với việc thực hiện các chức năng, nhiệm vụ theo luật
này. Bộ máy giúp việc gồm phó giám đốc, kế toán trưởng, văn phòng các phòng chuyên
môn nghiệp vụ như ở trên
5- Quản lý Nhà nước và thực hiện quyền sở hữu đối với doanh nghiệp Nhà nước.
Cũng như doanh nghiệp khác, doanh nghiệp Nhà nước chịu sự quản lý Nhà nước
đối với việc thành lập, tổ chức hoạt động và các vấn đề khác. Mặt khác doanh nghiệp Nhà
nước là doanh nghiệp của Nhà nước, thuộc sở hữu Nhà nước do đó với tư cách là chủ sở
hữu, Nhà nước thực hiện các quyền năng của chủ sở hữu đối với doanh nghiệp
Việc quản lý Nhà nước đối với doanh nghiệp Nhà nước do Chính phủ thống nhất
thực hiện và những nội dung sau:
- Ban hành chính sách, cơ chế quản lý đối với từng doanh nghiệp Nhà nước
- Quyết định các biện pháp bảo hộ và hỗ trợcác doanh nghiệp quan trọng trong nền
kinh tế quốc dân
- Tổ chức xây dựng quy hoạch và chiến lượng phát triển doanh nghiệp Nhà nước
- Tổ chức xây dựng quy hoạch và đào tạo cán bộ quản lý cán bộ điều hành trong
doanh nghiệp Nhà nước
- Tổ chức kiểm tra, thanh tra việc thực hiện pháp luật chủ trương, chính sách chế độ
Nhà nước tại các doanh nghiệp
Quyền chủ sở hữu Nhà nước đối với các doanh nghiệp Nhà nước cho Chính phủ
người đại diện CSH Nhà nước thống nhất thực hiện các nội dung chủ yếu sau:
- Quyết định thành lập, sáp nhập, chia tách, giải thể đối với doanh nghiệp Nhà nước.
- Quyết định mục tiêu nhiệm vụ chiến lược và định hướng kế hoạch phát triển kinh
doanh của doanh nghiệp Nhà nước.
- Ban hành điều lệ mẫu của doanh nghiệp Nhà nước, phê chuẩn điều lệ tổng Công
ty Nhà nước và doanh nghiệp Nhà nước quan trọng.
- Quyết định cấp vốn đầu tư ban đầu và đầu tư bổ sung, giao vốn cho doanh nghiệp,
kiểm tra, giám sát việc khấu hao, chế độ sử dụng lợi nhuận, phê chuẩn phương án chuyển
nhượng, cho thuê, thế chấp, cầm cố những thiết bị nhà xưởng quan trọng, phê duyệt
phương án huy động vốn, góp vốn vào doanh nghiệp khác. Tổ chức thực hiện quyền của
chủ sở hữu đối với phần vốn đầu tư của Nhà nước vào các doanh nghiệp.
18
- Quyết định áp dụng mô hình quản lý đối với các loại hình doanh nghiệp Nhà nước,
bổ nhiệm, miễn nhiệm, khen thưởng kỷ luật các chức danh quản lý chủ chốt của doanh
nghiệp.
- Quy định các tiêu chuẩn, định mức, quyết định tiền lương, tiền thưởng, phụ cấp
của các thành viên HĐQT, tổng giám đốc hoặc giám đốc doanh nghiệp.
Tổ chức kiểm tra, giám sát việc thực hiện mục tiêu nhiệm vụ, hoạt động kinh doanh
của doanh nghiệp.
Chính phủ phân cấp hoặc uỷ quyền cho các bộ UBND cấp tỉnh thực hiện một số
quyền của CSH Nhà nước đối với doanh nghiệp.
Quyền CSH Nhà nước đối với doanh nghiệp Nhà nước còn được thể hiện trong việc
quản lý cổ phần chi phối và cổ phần đặc biệt của Nhà nước cũng như việc quản lý vốn góp
của Nhà nước ở các doanh nghiệp khác.
Cổ phần chi phối của Nhà nước là loại cổ phần sau:
- Cổ phần của Nhà nước chiếm trên 50% tổng số cổ phần của doanh nghiệp.
- Cổ phần của Nhà nước ít nhất gấp 2 lần cổ phần của cổ đông lớn nhất khác trong
doanh nghiệp
Cổ phần đặc biệt của Nhà nước là cổ phần của Nhà nước trong một số doanh nghiệp
mà Nhà nước không có cổ phần chi phối, nhưng có quyền quyết định một số vấn đề quan
trọng của doanh nghiệp theo thoả thuận trong điều lệ doanh nghiệp
Quy chế về quản lý phần vốn góp của doanh nghiệp Nhà nước vào doanh nghiệp
khác,quản lý cổ phần chi phối, cổ phần đặc biệt quy định ( điều 49 - 54 luật DNNN)
6- Giải thể và phá sản doanh nghiệp Nhà nước
Giải thể doanh nghiệp Nhà nước là thủ tục pháp lý nhằm chấm dứt sự tồn tại của
doanh nghiệp và xoá tên doanh nghiệp trong số ĐKKD.
Doanh nghiệp Nhà nước bị xem xét là giải thể trong các trường hợp sau:
- Hết thời hạn hoạt động ghi trong quyết định thành lập mà doanh nghiệp không xin
gia hạn.
- Doanh nghiệp kinh doanh thua lỗ kéo dài nhưng chưa lâm vào tình trạng mất khả
năng thanh toán nợ đến hạn
- Doanh nghiệp không thể thực hiện các nhiệm vụ do Nhà nước quy định sau khi đã
áp dụng các biện pháp cần thiết.
19
- Việc tiếp tục duy trì doanh nghiệp là không cần thiết, việc giải thể doanh nghiệp
Nhà nước do người đã ra quyết định thành lập doanh nghiệp Nhà nước quyết định. Đó là
TTCP, Bộ trưởng quản lý ngành chủ tịch UBND cấp tỉnh được hoặc TTCP uỷ quyền đối
với các tổng Công ty Nhà nước và doanh nghiệp Nhà nước độc lập có quy mô lớn; Bộ
trưởng quản lý ngành hoặc chủ tịch UBND cấp tỉnh đối với các doanh nghiệp Nhà nước
khác.
Người quyết định giải thể doanh nghiệp Nhà nước phải lập hội đồng thuế. Hội đồng
giải thể là cơ quan tham mưu cho người quyết định giải thể doanh nghiệp Nhà nước và tổ
chức thực hiện quyết định giải thể, thành phần và quy chế làm việc của hội đồng thể thể
của doanh nghiệp Nhà nước do Chính phủ quy định.
V- Doanh nghiệp Nhà nước ở thời kỳ trước đây, hiện tại và tương lai
1- Những đặc trưng cơ bản của việc hình thành và phát triển của hệ thống doanh
nghiệp Nhà nước ở nước ta
Hệ thống doanh nghiệp Nhà nước ở nước ta được hình thành ở Miền Bắc từ năm
1954 và ở Việt Nam trở sau 1975, dựa trên 3 bộ phận chủ yếu sau:
- Một là, do quốc hữu hoá các doanh nghiệp của chính quyền cũ
- Hai là, do Nhà nước ta xây dựng từ nguồn vốn của ngân sách hoặc vốn nợ và viện
trợ của các nước, các tổ chức quốc tế - Đặc biệt các nước XHCN cũ.
Ba là, do việc cải tạo các xí nghiệp của các nước tư bản trong nước khi tiến hành
công cuộc cải tạo xã hội chủ nghĩa đối với các giai cấp tư sản.
Do hình thái từ nhiều nguồn khác nhau như vậy, nên hệ thống doanh nghiệp Nhà
nước ở nước ta có đặ trưng lĩnh vực khác biệt do với các nước trong khu vực và trên thế
giới, đó là:
Các doanh nghiệp Nhà nước được xây dựng trên cơ sở những quan điểm rất khác
nhau, ưu tiên phát triển công nghiệp nặng một cách hợp lý, cơ cấu kinh tế tự lực tự cường,
phát triển kinh tế đã phương và xây dựng huyện... Mặc dù có nhiều thiếu sót mà HĐ 6 đã
phê phán, doanh nghiệp Nhà nước đã có đóng góp lịch sử to lớn và đang chiếm vai trò rất
quan trọng trong nền kinh tế quốc dân.
a- Quy mô các doanh nghiệp phần lớn là nhỏ bé, cơ cấu phân tán điều này được thể
hiện trên các phương diện sau:
* Về số lượng lao động
20
- Xem thêm -
.PDF 
50 
83 
50 
