Tài liệu Định hướng và giải pháp phát triển dịch vụ giao nhận hàng hoá quốc tế của công ty cổ phần giao nhận kho vận mê linh

LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành bài khóa luận này, em xin gửi lời cảm ơn chân thành tới Ban giám hiệu, phòng Đào tạo và Khoa Thương Mại Quốc Tế cùng các giảng viên trường Đại Học Thương Mại đã nhiệt tình giảng dạy truyền đạt kiến thức làm nền tảng để em có thể lựa chọn và hoàn thành đề tài tốt nghiệp này Trong suốt quá trình nghiên cứu và làm khóa luận, em đã nhận sự hướng dẫn nhiệt tình của giáo viên hướng dẫn, cô giáo, PGS.TS An Thị Thanh Nhàn. Em xin được gửi lời cảm ơn sâu sắc tới cô giáo đã giúp đỡ để em có thể hoàn thành khóa luận của mình. Bên cạnh đó, em cũng xin cảm ơn tới công ty Cổ phân giao nhận kho vận Mê Linh, Giám đốc Nguyễn Xuân Nam, Nhân viên phòng giao nhận chị Nguyễn Thanh Mai, cùng toàn thể cán bộ, nhân viên công ty Cổ phần giao nhận kho vận Mê Linh (trụ sở Vĩnh Phúc) đã tạo điều kiện cho em được thực tập và hoàn thiện kỹ năng, nghiệp vụ tại công ty, nhiệt tình cung cấp số liệu và các thông tin hữu ích giúp em hoàn thành tốt các nội dung của khóa luận này. Cuối cùng em xin gửi lời cảm ơn chân thành tới gia đình, bạn bè, những người đã động viên em và tạo điều kiện tốt nhất để em có thể hoàn thành khóa luận của mình. Em xin chân thành cảm ơn ! Hà Nội, ngày 02 tháng 05 năm 2013 Tác giả Nguyễn Hữu Tú MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN MỤC LỤC DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU DANH MỤC BẢNG DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT Chương 1 : TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI “CÁC GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUY TRÌNH GIAO NHẬN VẬN TẢI Ở CTY GIAO NHẬN KHO VẬN MÊ LINH” 1 1.1. Tính cấp thiết của vấn đề.................................................................................1 1.2. Tổng quan vấn đề nghiên cứu..........................................................................2 1.3. Mục đích và đối tượng nghiên cứu..................................................................3 1.4. Giới hạn và phương pháp nghiên cứu.............................................................3 1.5. Kết cấu của khóa luận......................................................................................4 Chương 2 : CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUY TRÌNH GIAO NHẬN VẬN TẢI TẠI CÁC CÔNG TY LOGISTICS........................................................................5 2.1. Một số khái niệm, phân loại và tầm quan trọng của hoạt động giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu.......................................................................................... 5 2.1.1. Khái niệm giao nhận,người giao nhận..........................................................5 2.1.1.1. Khái niệm và vai trò của Giao nhận hàng hóa:............................................5 2.1.2. Vị trí của người giao nhận trong quá trình XNK hàng hóa.........................7 2.1.3. Tầm quan trọng của hoạt động giao nhận hàng hóa XNK...........................9 2.1.4. Phân loại dịch vụ giao nhận........................................................................10 2.2. Mô hình và quy trình giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu tại các công ty Logistics 11 2.2.1. Đặc điểm của giao nhận vận tải hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường biển 11 2.2.2 Quy trình giao nhận hàng hóa xuất khẩu đường biển.................................12 2.2.2.1 Công ty logistics nhận hàng từ chủ hàng.....................................................13 2.2.2.2 Công ty logistics giao hàng cho tàu.............................................................14 2.2.3. Quy trình giao nhận hàng hóa nhập khẩu bằng đường biển.....................16 2.2.3.1 Công ty logistics nhận hàng từ chủ tàu......................................................16 2.2.3.2 Công ty logistics giao hàng cho người nhận hàng......................................18 2.3. Các nhân tố ảnh hưởng tới quy trình giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu tại công ty kinh doanh quốc tế..............................................................................19 2.3.1. Nhân tố khách hàng.....................................................................................19 2.3.2. Các nhân tố nội tại doanh nghiệp................................................................19 2.3.3. Các nhân tố về điều kiện hạ tầng và dịch vụ...............................................20 Chương 3 : THỰC TRẠNG KINH DOANH DỊCH VỤ VẬN TẢI BIỂN TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN GIAO NHẬN KHO VẬN MÊ LINH.............................22 3.1. Giới thiệu về Công ty cổ phần giao nhận kho vận Mê Linh........................22 3.1.1 Khái quát chung về Công ty cổ phần giao nhận kho vận Mê Linh.............22 3.1.1.1. Quá trình hình thành và phát triển.............................................................22 3.1.2 Bộ máy tổ chức, chức năng và nhiệm vụ của Công ty..................................23 3.1.2.1. Bộ máy tổ chức...........................................................................................23 3.1.2.2. Chức năng và nhiệm vụ của Công ty..........................................................23 3.1.3.1 . Lĩnh vực kinh doanh...............................................................................................25 3.1.3.2. Mạng lưới kinh doanh kho vận của Công ty...........................................................26 3.1.3.3. Tiềm năng của MTO trong hoạt động kinh doanh kho vận:..................................27 3.2 Phân tích thực trạng kinh doanh dịch vụ vận tải biển của Công ty CP Giao nhận Kho vận Mê Linh............................................................................................. 28 3.2.1 Đánh giá kết quả các dịch vụ và dịch vụ vận tải biển của Công ty CP Giao nhận kho vận Mê Linh............................................................................................... 28 3.2.1.1. Tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh chung........................................28 3.2.1.2. Kết quả hoạt động vận tải biển của Công ty MTO......................................31 3.2.2 Phân tích quy trình giao nhận vận tải hàng hóa đường biển tại Công ty....33 3.2.2.1 Quy trình giao nhận hàng hóa xuất khẩu qua đường biển tại công ty cổ phần vận tải quốc tế MTO.......................................................................................33 3.2.2.2 Quy trình giao nhận hàng hóa nhập khẩu qua đường biển tại công ty cổ phần vận tải quốc tế MTO........................................................................................... 38 3.2.3 Kết luận chung về quy trình giao nhận hàng hóa quốc tế bằng đường biển tại Công ty CP Giao nhận Kho vận Mê Linh........................................................40 3.2.3.1. Thành công về quy trình giao nhận hàng hóa quốc tế bằng đường biển tại Công ty 41 3.2.3.2. Những hạn chế về quy trình giao nhận hàng hóa quốc tế bằng đường biển tại Công ty............................................................................................................... 42 3.2.3.3. Nguyên nhân của hạn chế...........................................................................43 Chương 4 : ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUY TRÌNH GIAO NHẬN HÀNG HOÁ QUỐC TẾ CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN GIAO NHẬN KHO VẬN MÊ LINH................................................................................... 47 4.1. Mục tiêu và chiến lược phát triển Dịch vụ giao nhận hàng hóa quốc tế của Công ty CP Giao nhận Kho vận Mê Linh............................................................47 4.1.1 Xu hướng phát triển của thị trường giao nhận vận tải Việt Nam................47 4.1.2 Mục tiêu và chiến lược kinh doanh dịch vụ giao nhận hàng hoá quốc tế của Công ty cổ phần giao nhận kho vận Mê Linh trong giai đoạn 2015-2020...........47 4.2 Các giải pháp hoàn thiện quy trình giao nhận hàng hoá quốc tế của Công ty 49 4.2.1 Giải pháp về tổ chức quản lý.........................................................................49 4.2.2 Giải pháp về thị trường.................................................................................49 4.2.3 Giải pháp về loại hình dịch vụ......................................................................51 4.2.4 Giải pháp về con người.................................................................................51 4.2.5 Giải pháp về cơ sở vật chất kỹ thuật.............................................................52 4.3 Một số Kiến nghị đối với Nhà Nước và các Ban ngành liên quan................53 4.3.2 Các cơ quan lãnh đạo nhà nước...................................................................54 Kết luận Danh mục tài liệu tham khảo DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ 2.1: Mối quan hệ giữa người giao nhận và các bên tham gia vào quy trình giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu đường biển.................................................10 Sơ đồ 2.2: Quy trình giao nhận hàng hóa xuất khẩu............................................16 Sơ đồ 2.3: Quy trình giao nhận hàng hóa Nhập khẩu..........................................21 Sơ đồ 3.1 : Sơ đồ cơ cấu tổ chức của Công ty.......................................................30 Sơ đồ 3.1: Mạng lưới kinh doanh kho vận của MTO...........................................34 Sơ đồ 3.2: Quy trình giao nhận hàng hóa xuất khẩu theo lý thuyết.....................44 Sơ đồ 3.3: Quy trình giao nhận hàng hóa Nhập khẩu theo lý thuyết...................51 DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 3.1. Cơ cấu lao động của Công ty năm 2009...............................................33 Bảng 3.2: Lĩnh vực kinh doanh của MTO............................................................33 Bảng 3.3: Hệ thống kho MTO...............................................................................36 Bảng 3.4: Kết quả kinh doanh của MTO qua các năm.........................................37 Bảng 3.5: Doanh thu từ hoạt động giao nhận vận chuyển (2009 – 2012)............38 Bảng 3.6: Cơ cấu thị trường hoạt động giao nhận hàng hóa quốc tế bằng đường biển của Công ty......................................................................................................... 41 Bảng 3.7: Tình hình sử dụng dịch vụ của các doanh nghiệp vận tải trong hoạt động giao hàng lên tàu của công ty cổ phần giao nhận kho vận Mê Linh qua các năm 2010 – 2012....................................................................................................49 Bảng 4.1: Giá trị sản lượng dự đoán của ngành giao nhận vận tải Việt Nam đến năm 2020……………………………………………..……………………….47 Biểu đồ 3.1: Tình hình giao nhận hàng hóa quốc tế xuất khẩu của Công ty......40 DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT S Từ viết tắt tiếng Việt Nghĩa đầy đủ 1 TNHH Trách nhiệm hữu hạn 2 DN Doanh nghiệp 3 PGĐ Phó giám đốc 4 KH Khách hàng 5 XK Xuất khẩu 6 XNK Xuất nhập khẩu 7 ĐVT Đơn vị tính 8 9 VNĐ HH Việt Nam Đồng Hàng hóa 1 LN Lợi nhuận 1 LNST Lợi nhuận sau thuế 1 CSH Chủ sở hữu 1 VND Việt Nam đồng 1 USD Dollar Mỹ 1 Cty Công ty TT 0 1 2 3 4 5 Chương 1 : TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI “CÁC GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUY TRÌNH GIAO NHẬN VẬN TẢI Ở CTY GIAO NHẬN KHO VẬN MÊ LINH” 1.1. Tính cấp thiết của vấn đề Ngày nay, khi quá trình hội nhập và quốc tế hóa ngày càng trở nên phổ biến đối với các quốc gia khác nhau trên thế giới, thì các hoạt động xuất nhập khẩu cũng được mở rộng phát triển hết mức và đi cùng với nó là sự du nhập của các hoạt động dịch vụ, nhằm phục vụ và đẩy mạnh cho việc phát triển hoạt động ngoại thương được nhanh chóng và dễ dàng. Năm 2007, Việt Nam trở thành thành viên của Tổ chức Thương mại thế giới WTO, điều này đã khiến vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế được nâng lên rất nhiều, mở rộng sự giao lưu hàng hóa cũng như các hoạt động thông thương với các nước khác. Gắn liền với sự phát triển về các mối quan hệ đó thì dịch vụ giao nhận vận tải hàng hóa quốc tế cũng đang trên đà phát triển cả bề rộng lẫn bề sâu. Ngoài ra, Việt Nam có ưu thế khi phần lớn đất nước được tiếp giáp với biển Đông, với nhiều cảng lớn nhỏ đã được xây dựng trên khắp đất nước, ngành giao nhận vận tải đường biển nhờ đó mà có những bước tiến đáng kể. Số lượng và giá trị hàng hóa được giao nhận qua các cảng biển luôn chiếm đa số so với tổng giá trị giao nhận hàng hóa quốc tế Việt Nam. Bên cạnh đó, vì các hoạt động dịch vụ giao nhận mới được phát triển và khẳng định được vị trí trên thị trường dịch vụ, nên không tránh khỏi một số những hạn chế, khó khăn trước mắt như trình độ quản lý còn yếu kém, hoạt động lộn xộn, không tuân theo nguyên tắc và đặc biệt là xuất hiện một số tiêu cực trong đội ngũ cán bộ nhân viên. Nắm bắt được tình hình đó, Công ty cổ phần giao nhận kho vận Mê Linh – MTO đang từng bước hoàn thiện và củng cố hoạt động kinh doanh của mình. Tuy 1 nhiên, để có thể vươn cao hơn nữa trong tình hình đầy sự cạnh tranh gay gắt như hiện nay, Công ty cần có những giải pháp thực tế, linh hoạt và nhạy bén với thị trường hơn để thúc đẩy được hoạt động có hiệu quả hơn nữa. Trong thời gian thực tập và tìm hiểu tại MTO với kiến thức của một sinh viên khoa Thương Mại Quốc Tế của trường Đại học Thương Mại, cùng với mong muốn đóng góp một phần nhỏ vào sự phát triển của Công ty, em đã chọn đề tài: “Các giải pháp hoàn thiện quy trình giao nhận vận tải ở cty giao nhận kho vận Mê Linh” làm đề tài khóa luận tốt nghiệp của mình. 1.2. Tổng quan vấn đề nghiên cứu Một số luận văn nghiên cứu về quy trình giao nhận vận tải tại thư viện trường Đại học Thương Mại như: - Nguyễn Anh Tuấn - Khóa luận tốt nghiệp – “Hoàn thiện quy trình giao nhận vận tải hàng hóa đường biển nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh của công ty TNHH thương mại và dịch vụ giao nhận vận tải quốc tế Tân Cả Lợi” - Khoa Thương mại quốc tế, 2006 - Phạm Thu Huyền - Luận văn tốt nghiệp – “Hoàn thiện quy trình giao nhận hàng nhập khẩu chuyên chở bằng đường biện tại Công ty cổ phần Thái Minh ” Khoa Thương mại quốc tế, 2005 - Lê Nguyễn Hải Thanh - Luận văn tốt nghiệp – “Hoàn thiện quy trình giao nhận hàng xuất nhập khẩu bằng container tại Công ty vận tải Biển Đông ” - Khoa Thương mại quốc tế, 2004 - Nguyễn Minh Hương - Luận văn tốt nghiệp – “Một số giải pháp nhằm hoàn thiện quy trình giao nhận hàng hoá xuất nhập khẩu tại công ty TNHH giao 2 nhận EMPIRE” - Trường Đại học Thương mại, 2006 - Đào Thị Bích Hòa hướng dẫn Trong quá trình tìm tòi, tham khảo các tài liệu của các tác giả đi trước, em nhận thấy việc nghiên cứu hoạt động giao nhận hàng hóa quốc tế đã có được sự đóng góp từ nhiều luận văn, luận án, đề tài khoa học,v.v… nhằm đề xuất những điều chỉnh đối với doanh nghiệp nói riêng hoặc đối với ngành logistics của nước nhà nói chung. Tuy nhiên, đa số các luận văn từ các năm trước vẫn được viết theo bố cục và hình thức cũ và dừng lại ở việc tăng cường hiệu lực quản trị quy trình giao nhận hàng xuất nhập khẩu, và đặc biệt chưa có công trình nghiên cứu nào đi sâu vào hoạt động nghiên cứu giải pháp hoàn thiện quy trình giao nhận ở công ty giao nhận kho vận Mê Linh. Trên cơ sở nghiên cứu một số đề tài khóa luận có liên quan của các năm trước nhưng khóa luận đã đặt ra một vấn đề mới đó là nghiên cứu về giải pháp hoàn thiện quy giao nhận ở công ty giao nhận kho vận Mê Linh. Với những dữ liệu cập nhật từ năm 2009-2012 và việc khai thác một số thị trường mới, đề tài này đã có sự mở rộng hơn so với những đề tài đã được thực hiện. 1.3. Mục đích và đối tượng nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Nội dung của đề tài là tập trung vào các giải pháp hoàn thiện quy trình giao nhận hàng hóa quốc tế tại Công ty giao nhận kho vận Mê Linh – MTO - Mục đích nghiên cứu đề tài: Mục đích nghiên cứu của đề tài là nâng cao hiệu quả của quy trình giao nhận hàng hóa quốc tế Công ty giao nhận Kho vận Mê Linh. Dựa trên cơ sở nghiên cứu thực tiễn về tình hình hoạt động giao nhận hàng hóa quốc tế cũng như các biện pháp, quy trình mà Công ty MTO đã thực hiện nhằm 3 khắc phục được một số yếu kém, để từ đó đánh giá, đưa ra những nhận định đúng đắn, phân tích và tổng hợp về khả năng thúc đẩy hoạt động giao nhận hàng hóa quốc tế được phát triển hơn. Đồng thời từ đó đưa ra một số giải pháp khả thi hơn và đi sát với thực tiễn hơn. 1.4. Giới hạn và phương pháp nghiên cứu - Giới hạn nghiên cứu: Đề tài được giới hạn ở quy trình giao và nhận hàng hóa quốc tế của Công ty, đặc biệt là giao và nhận hàng hóa bằng đường biển, tập trung vào nghiên cứu hoạt động giao nhận hàng hóa quốc tế của Công ty từ năm 2009 cho đến nay. - Phương pháp nghiên cứu: Phương pháp thu thập dữ liệu Phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp: + Dữ liệu được thu thập từ các luận văn đề tài thuộc lĩnh vực giao nhận vận tải hàng hóa xuất nhập khẩu, logistics. + Báo cáo về kết quả hoạt động kinh doanh và các thủ tục chứng từ trong quá trình hoạt động tại Công ty Cổ phần giao nhận kho vận Mê Linh. + Dữ liệu thông qua việc tìm kiếm thông tin trên internet bao gồm các trang web đăng tải các chuyên đề luận văn như: tailieu.vn, luanvan.net… + Các bài viết có liên quan được đăng trên báo, tạp chí Phương pháp thu thập dữ liệu sơ cấp: 4 Dữ liệu sơ cấp được thu thập bằng phương pháp quan sát thực tế thông qua quá trình tiếp xúc trực tiếp với các dịch vụ giao nhận hàng hóa quốc tế tại phòng kinh doanh và xuất nhập khẩu của công ty Phương pháp xử lý số liệu + Phương pháp thống kê: Phương pháp thống kê được sử dụng trong khóa luận để đánh giá thực trạng về dịch vụ giao nhận hàng hóa quốc tế của Công ty CP Vận tải và Lắp máy Hà Nội thông qua các tài liệu nội bộ mà công ty cung cấp trong giai đoạn 2009 – 2012 (3 quý đầu năm 2012) + Phương pháp phân tích: Phương pháp phân tích là cách thức sử dụng quá trình tư duy logic để nghiên cứu và so sánh các mối quan hệ đáng tin cậy giữa các dữ liệu thống kê được từ tài liệu nội bộ về hiệu quả hoạt động của công ty trong thời gian phân tích nhằm đánh giá sự hợp lý và không hợp lý của các dữ liệu này + Phương pháp so sánh: Tiêu chuẩn so sánh trong phạm vi khóa luận tốt nghiệp là các chỉ tiêu về chất lượng dịch vụ, hiệu quả sử dụng lao động, hiệu quả quản lý chi phí và kết quả đạt được của mỗi kỳ kinh doanh đã qua trong giai đoạn 2009 – 2012 của Công ty CP Vận tải và Lắp máy Hà Nội. + Phương pháp tổng hợp: Phương pháp này sử dụng nhằm tổng hợp lại những phân tích và so sánh để đưa ra nhận xét và đánh giá về thực trạng dịch vụ giao nhận hàng hóa quốc tế tại Công ty CP Vận tải và Lắp máy Hà Nội, từ đó đưa ra các giải pháp nhằm phát triển dịch vụ giao nhận hàng hóa quốc tế của Công ty. 1.5. Kết cấu của khóa luận 5 Ngoài lời phần tóm lược, lời cảm ơn, mục lục, danh mục bảng biểu, danh mục sơ đồ, hình vẽ, danh mục từ viết tắt, tài liệu tham khảo và kết luận, khóa luận được kết cấu theo 4 chương như sau: Chương 1: Tổng quan về đề tài “Các giải pháp hoàn thiện quy trình giao nhận ở công ty giao nhận kho vận mê linh” Chương 2 : Cơ sở lý luận của quy trình giao nhận vận tải tại các công ty logistics Chương 3 : Thực trạng kinh doanh dỊch vụ vận tải biển tại công ty cổ phần giao nhận kho vận Mê Linh Chương 4 : Định hướng và giải pháp phát triển dịch vụ giao nhận hàng hoá quốc tế của công ty cổ phần giao nhận kho vận Mê Linh 6 Chương 2 : CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUY TRÌNH GIAO NHẬN VẬN TẢI TẠI CÁC CÔNG TY LOGISTICS 2.1. Một số khái niệm, phân loại và tầm quan trọng của hoạt động giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu 2.1.1. Khái niệm giao nhận,người giao nhận 2.1.1.1. Khái niệm và vai trò của Giao nhận hàng hóa: Giao nhận hàng hoá quốc tế là hoạt động nằm trong khâu phân phối, lưu thông một khâu quan trọng trong kinh doanh. Giao nhận hàng hoá quốc tế thực hiện chức năng chuyển giao hàng hoá từ nơi sản xuất đến nơi tiêu dùng ở hai quốc gia khác nhau. Đặc điểm nổi bật trong thương mại quốc tế là người mua và người bán ở các nước khác nhau. Sau khi hợp đồng mua bán được kí kết, người bán thực hiện việc giao hàng, tức là hàng hoá được vận chuyển từ người bán sang người mua. Để cho quá trình vận chuyển đó bắt đầu được, kết thúc được, tức là hàng hoá đến được tới tay người mua cần phải thực hiện một loạt các công việc khác nhau liên quan đến quá trình chuyên chở như đưa hàng ra cảng, làm thủ tục gửi hàng, xếp hàng nên tàu, chuyển tải hàng hoá ở dọc đường, dỡ hàng ra khỏi tàu và giao cho người nhận...Tập hợp tất cả các công việc đó gọi là giao nhận. Như vậy giao nhận hàng hoá quốc tế (International Forwarding) là tập hợp các nghiệp vụ có liên quan đến quá trình vận tải nhằm thực hiện việc di chuyển hàng hoá từ nơi gửi hàng đến nơi nhận hàng ở hai nước khác nhau Thực chất của giao nhận hàng hoá quốc tế là tổ chức quá trình chuyên chở hàng hoá từ nước này sang nước khác và giải quyết tất cả các thủ tục liên quan đến quá trình chuyên chở đó. Vai trò của hoạt động giao nhận 7 Hiện nay sự trao đổi giao thương giữa các nước ngày càng phát triển, số lượng hàng hóa ngày càng lớn và đa dạng. Đường lối đúng đắn của chính phủ đã và đang khuyến khích các công ty trong nước xuất khẩu, do đó lượng hàng xuất nhập khẩu ngày càng tăng và chủng loại ngày càng phong phú hơn, số lượng các công ty đăng ký kinh doanh ngày càng nhiều. Bên cạnh đó, ngày càng có nhiều hợp đồng mua bán hàng hóa trong và ngoài nước được ký kết thúc đẩy nền kinh tế phát triển, đem lại nguồn ngoại tệ lớn cho ngân sách nhà nước và sự sống còn của đa số các công ty trong nước. Để thực hiện tốt và hoàn thành đúng hợp đồng thì không thể không nhắc đến vai trò của các công ty giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu. Cùng với sự phát triển về kinh doanh xuất nhập khẩu hàng hóa, công tác giao nhận xuất nhập khẩu ngày càng trở nên quan trọng và số lượng nhân viên trong công tác giao nhận ngày một tăng giúp cho sự lưu thông hàng hóa trong và ngoài nước trở nên dễ dàng hơn. Tuy nhiên giao nhận là một việc làm tương đối phức tạp, đòi hỏi người làm giao nhận phải có kiến thức chuyên môn và sự năng động nhanh nhẹn. Nếu một nhân viên giao nhận yếu về nghiệp vụ thì có khi lô hàng sẽ bị chậm trễ và dẫn đến nhiều khó khăn như: giao nhận hàng chậm. Điều này sẽ làm cho doanh nghiệp hay chủ hàng thiếu nguyên vật liệu để sản xuất, không có hàng để bán ra thị trường trong khi thị trường đang khan hiếm, hoặc phải đóng tiền lưu kho, lưu bãi,… - Người giao nhận: Trong thương mại quốc tế, việc dịch chuyển hàng hóa từ người bán đến người mua thường phải trải qua nhiều hơn một phương thức vận tải với các thủ tục xuất khẩu, nhập khẩu và những thủ tục khác liên quan. Vì vậy xuất hiện người giao nhận với nhiệm vụ thu xếp tất cả những vấn đề thủ tục và các phương thức vận tải nhằm dịch chuyển hàng hóa từ quốc gia nàyđến quốc gia khác một cách hợp lý và giảm thiểu chi phí. 8 Theo Liên đoàn Quốc tế các Hiệp hội giao nhận thì “Người giao nhận là người lo toan để hàng hóa được chuyên chở theo hợp đồng ủy thác và hoạt động vì lợi ích của người ủy thác mà bản thân anh ta không phải là người vận tải”. Theo điều 164, Luật Thương mại năm 1997 của Việt Nam thì người giao nhận là: “Người làm dịch vụ giao nhận hàng hóa là thương nhân có giấy chứng nhận kinh doanh dịch vụ giao nhận hàng hóa” Người giao nhận có thể đảm đương các vai trò dưới đây:  Môi giới hải quan Nhiệm vụ của người giao nhận lúc bấy giờ là làm thủ tục hải quan đối với hàng nhập khẩu. Sau đó anh ta mở rộng hoạt động dịch vụ ra cả hàng xuất khẩu và dành chỗ chở hàng trong thương mại quốc tế hoặc lưu cước với các hãng tàu theo sự uỷ thác của người xuất khẩu hoặc người nhập khẩu tuỳ thuộc vào hợp đồng mua bán. Trên cơ sở được nhà nước cho phép, người giao nhận thay mặt người xuất khẩu hoặc người nhập khẩu để khai báo, làm thủ tục hải quan như một môi giới hải quan.  Đại lý Người chuyên chở chỉ hoạt động như một cầu nối giữa người gửi hàng và người chuyên chở như một đại lý của người gửi hàng. Người giao nhận, nhận uỷ thác từ chủ hàng hoặc người chuyên chở để thực hiện các công việc khác nhau như: nhận hàng, giao hàng, lập chứng từ, làm thủ tục hải quan, lưu kho...trên cơ sở hợp đồng uỷ thác. 9  Người gom hàng Trong ngành vận tải hàng hoá bằng container dịch vụ gom hàng là không thể thiếu được nhằm biến lô hàng lẻ (LCL) thành lô hàng nguyên (FCL) để tận dụng sức chở của container và giảm cước phí vận tải.  Người chuyên chở Ngày nay, trong nhiều trường hợp, người giao nhận lại đóng vai trò là người chuyên chở, tức là người giao nhận trực tiếp ký kết hợp đồng vận tải với chủ hàng và chịu trách nhiệm chuyên chở hàng hoá từ một nơi này đến một nơi khác.  Người kinh doanh vận tải đa phương thức (MTO) Trong trường hợp người vận tải cung cấp dịch vụ đi suốt hoặc còn gọi là vận tải trọn gói từ cửa tới cửa “door to door”, thì người giao nhận đã đóng vai trò là người vận đa phương thức (MTO). MTO cũng là người chuyên chở và phải chịu trách nhiệm về hàng hoá trong suốt hành trình vận tải. Với các vai trò nêu trên, tùy vào yêu cầu cụ thể của hợp đồng và điều kiện tác động khác mà doanh nghiệp giao nhận cung cấp các dịch vụ có khả năng đáp ứng nhu cầu khách hàng ở mức cao nhất với chi phí vận hành thấp nhất cho khách hàng là các doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng hàng hóa quốc tế. 2.1.2. Vị trí của người giao nhận trong quá trình XNK hàng hóa Người giao nhận chiếm vị trí ngày càng quan trọng trong hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu, kết nối người mua (người nhận hàng) và người bán (người gửi hàng) với nhau để quan hệ mua – bán có thể diễn ra một cách trơn tru, liên tục. Sơ đồ 2.1: Mối quan hệ giữa người giao nhận và các bên tham gia vào quy trình giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu đường biển Tổ chức giám định hàng hóa Cảng biển (nơi diễn ra hoạt động giao – nhận 10 hóa) hàng Hải quan cảng biển Người bán Người gửi hàng/chủ hàng Người mua - Người giao nhận Chuyên chở hàng hóa Đại lý của chủ hàng Tổng hợp (logistics) Các cơ quan, tổ chức khác Quan hệ vận chuyển hàng hóa Quan hệ nghiệp vụ giao nhận hàng hóa Quan hệ mua – bán hàng hóa 11 Người nhận hàng Trong xu thế phát triển ngày càng nhanh của vận tải nói chung và vận tải đường biển nói riêng, người giao nhận đường biển – không chỉ làm đại lý, người nhận ủy thác mà còn cung cấp các dịch vụ vận tải và đóng vai trò như một người chuyên chở, người gom hàng, người kinh doanh vận tải đường biển, hoạt động tổng hợp mọi khâu trong logistics. Người giao nhận chiếm vị trí ngày càng quan trọng trong hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu, kết nối người mua (người nhận hàng) và người bán (người gửi hàng) với nhau để quan hệ mua – bán có thể diễn ra một cách trơn tru, liên tục. 2.1.3. Tầm quan trọng của hoạt động giao nhận hàng hóa XNK Doanh nghiệp giao nhận cung cấp dịch vụ giao nhận hàng hóa ngày càng mang lại lợi ích lớn hơn cho các doanh nghiệp xuất nhập khẩu nói riêng và với nền kinh tế nói chung. - Đối với doanh nghiệp xuất nhập khẩu: Dịch vụ giao nhận giúp hoạt động giao nhận tạo điều kiện cho hóa lưu thông nhanh chóng, an toàn, tiết kiệm mà không cần có sự tham gia hiện diện của người gửi cũng như người nhận hàng. Bên cạnh đó hoạt động giao nhận tạo điều kiện cho các nhà xuất nhập khẩu có thể tập trung vào hoạt động kinh doanh của họ góp phần giảm giá hàng hóa xuất nhập khẩu. Ngoài ra, giao nhận cũng giúp các nhà xuất nhập khẩu giảm bớt các chi phí không cần thiết như: Chi phí xây dựng kho tàng, bến bãi nhờ vào việc sử dụng kho tàng, bến bãi của người giao nhận, chi phí đào tạo nhân công. - Đối với nền kinh tế quốc dân: Hoạt động giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu đóng góp tích cực vào thành tựu tăng trưởng, phát triển kinh tế xã hội. Tỷ trọng hoạt động giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu đóng góp vào GDP tăng dần theo từng năm, bổ sung nguồn vốn quan trọng cho nền kinh tế. Ngoài ra giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu là ngành nghề dịch vụ thương mại gắn liền và liên quan mật thiết và tác động tới hoạt động ngoại thương và vận tải đối ngoại. Đây là một loại hình dịch vụ thương mại không cần đầu tư nhiều vốn nhưng mang lại một nguồn lợi tương đối chắc chắn và ổn định nếu biết khéo léo tổ chức và điều hành 12