Tài liệu định hướng phát triển kinh tế trang trại gia đình tỉnh bà rịa vũng tàu

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM ĐỖ HUY HOÀNG LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. Hồ Chí Minh – Năm 2000 LÔØI NOÙI ÑAÀU I. Ñaët vaán ñeà nghieân cöùu: Saûn xuaát Noâng nghieäp treân theá giôùi hieän nay coù nhieàu hình thöùc toå chöùc saûn xuaát khaùc nhau. Ñeán nay trang traïi gia ñình laø hình thöùc saûn xuaát oån ñònh nhaát, laø löïc löôïng saûn xuaát chuû yeáu, taïo ra phaàn lôùn khoái löôïng noâng saûn haøng hoaù ôû caùc nöôùc nhaát laø ôû caùc nöôùc ñaõ phaùt trieån, ñaõ tieán haønh coâng nghieäp hoaù vaø cô giôùi hoaù noâng nghieäp. Töø khi coù chuû tröông phaùt trieån kinh teá nhieàu thaønh phaàn, vaän ñoäng theo cô cheá thò tröôøng, coù söï quaûn lyù cuaû nhaø nöôùc, ôû Vieät Nam ñaõ xuaát hieän nhieàu loaïi hình kinh teá môùi trong noâng laâm nghieäp, trong ñoù coù kinh teá trang traïi. Ñoái vôùi nöôùc ta kinh teá trang traïi gia ñình môùi hình thaønh vaø ñang ôû giai ñoaïn ñaàu phaùt trieån trong neàn kinh teá thò tröôøng coøn sô khai. Thöïc traïng, xu höôùng phaùt trieån, ñònh höôùng phaùt trieån vaø caùc giaûi phaùp ñoàng boä cho kinh teá trang traïi gia ñình laø nhöõng vaán ñeà ñang ñaët ra moät caùch böùc xuùc treân phaïm vi caû nöôùc cuõng nhö ôû töøng ñiaï phöông. Giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà naøy laø giaûi quyeát moät trong nhöõng vaán ñeà cô baûn ñeå phaùt trieån noâng nghieäp. Thaät vaäy , ñoái vôùi tænh Baø Riaï -Vuõng taøu töø sau khi coù NQ 10/BCT ( 4/1988), NQ TW5 (khoaù VII) ban haønh thaùng 6 1993, luaät ñaát ñai naêm 1993, ñaõ xuaát hieän moâ hình kinh teá trang traïi. Kinh teá trang traïi phaùt trieån ñaõ taïo ra nhieàu hoä noâng daân khaù vaø nhöõng ngöôøi lao ñoäng noâng nghieäp trong vuøng coù coâng aên vieäc laøm vaø thu nhaäp taêng leân, lao ñoäng nhaøn roãi trong xaõ hoäi ñeàu ñöôïc söû duïng thu huùt vaøo caùc noâng traïi. Nhöng hoï chöa thaät söï an taâm, hoï thieáu moät haønh lang phaùp lyù cuaû nhaø nöôùc baûo hoä cho hoï. Beân caïnh ñoù, chuû trang traïi xuaát thaân töø ngöôøi saûn xuaát nhoû neân söï hieåu bieát veà thò tröôøng ít, chöa am hieåu nhieàu veà khoa hoïc vaø coâng ngheä, chuû yeáu quaûn lyù theo kinh nghieäm, voán coøn nhoû. Hay vieäc hình thaønh cô caáu saûn xuaát ôû caùc trang traïi mang naëng tính töï phaùt vaø coøn nhieàu baát hôïp lyù, trình ñoä saûn xuaát coøn thaáp. Do ñoù hieäu quaû, chaát löôïng vaø söùc caïnh tranh cuaû caùc saûn phaåm töø kinh teá trang traïi coù hôn kinh teá hoä noâng nghieäp, nhöng coøn thaáp so yeâu caàu thò tröôøng cuõng nhö so vôùi caùc saûn phaåm cuøng loaïi cuaû caùc nöôùc trong khu vöïc, daãn ñeán khoù tieâu thuï saûn phaåm, coù theå laâm vaøo tình traïng khoù khaên thaäm chí coù theå daãn ñeán phaù saûn. Vì vaäy vieäc ñònh höôùng phaùt trieån kinh teá trang traïi ôû Tænh Baø Riaï Vuõng taøu laø caàn thieát nhaèm taïo moät höôùng ñi ñuùng, hôïp quy luaät thuùc ñaåy vieäc khai thaùc tieàm naêng, phaùt huy noäi löïc ñeå phaùt trieån noâng nghieäp, noâng thoân theo höôùng coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi saûn xuaát haøng hoaù quy moâ lôùn; gaén phaùt trieån noâng nghieäp vôùi coâng nghieäp, vôùi thò tröôøng trong nöôùc vaø theá giôùi. Vôùi nhöõng lyù do treân, baûn thaân toâi choïn ñeà taøi: “ Ñònh höôùng phaùt trieån 1 kinh teá Trang traïi gia ñình ôû Tænh Baø Riaï- Vuõng Taøu” ñeå laøm luaän aùn toát nghieäp kinh teá chuyeân ngaønh quaûn trò kinh doanh. Hy voïng coâng trình nghieân cöùu naøy seõ goùp moät phaàn nhoû vaøo quaù trình phaùt trieån kinh teá trang traïi gia ñình ô ûBaø Riaï- Vuõng taøu . Vaán ñeà kinh teá trang traïi noùi chung vaø kinh teá trang traïi gia ñình noùi rieâng ôû nöôùc ta ñöôïc ñeà caäp vaø quan taâm töø sau ñoåi môùi nhaát laø töø sau 1993. Töø ñoù ñeán nay coù nhieàu baøi vieát cuaû nhieàu nhaø nghieân cöùu ñöôïc ñaêng treân nhieàu taïp chí. Tuy vaäy, cho ñeán nay vaãn coùn khaù nhieàu yù kieán khaùc nhau veà vaán ñeà mang tính thôøi söï naøy. II. Muïc tieâu nghieân cöùu: Phaân tích cô sôû khoa hoïc vai troø vaø xu höôùng phaùt trieån kinh teá trang traïi gia ñình. Töø ñoù ñeà xuaát ñònh höôùng vaø giaûi phaùp chuû yeáu nhaèm phaùt trieån kinh teá trang traïi gia ñình ôû tænh Baø Riaï- Vuõng taøu sao cho ñuùng höôùng vaø coù hieäu quaû. III. Noäi dung nghieân cöùu 1. Heä thoáng vaø laøm roõ nhöõng vaán ñeà lyù luaän veà kinh teá trang traïi . 2. Ñaùnh giaù thöïc traïng vaø xu theá phaùt trieån kinh teá trang traïi gia ñình ôû tænh Baø Riaï- Vuõng taøu. 3. Töø thöïc tieãn saûn xuaát, ñeà ra moät soá ñònh höôùng vaø caùc giaûi phaùp cuï theå ñeå coù theå quaûn lyù vaø phaùt trieån kinh teá trang traïi gia ñình ôû tænh Baø Riaï Vuõng Taøu. Kieán nghò veà chuû tröông , cô cheá chính saùch, luaät phaùp ñoái vôùi loaïi hình kinh teá naøy., haàu goùp phaàn taïo moät noäi löïc môùi trong vieäc phaùt huy caùc tieàm naêng veà ñaát ñai, lao ñoäng, voán.v.v..... trong noâng nghieäp noâng thoân. IV. Ñoái töôïng vaø phaïm vi giôùi haïn nghieân cöùu Ñoái töôïng nghieân cöùu laø: caùc trang traïi gia ñình - laø kieåu trang traïi ñoäc laäp saûn xuaát kinh doanh cuaû töøng gia ñình do ngöôøi coù naêng löïc vaø uy tín trong gia ñình ñöùng ra quaûn lyù vaø lao ñoäng chuû yeáu laø caùc thaønh vieân trong gia ñình ( khoâng quan taâm tôùi caùc loaïi hình khaùc nhö Hôïp taùc xaõ, Noâng tröôøng ) thuoäc caùc laõnh vöïc bao goàm : chaên nuoâi, troàng troït, nuoâi troàng thuyû saûn, laøm muoái, laâm nghieäp trong phaïm vi tænh Baø Ròa- Vuõng taøu. V. Phöông phaùp nghieân cöùu: Treân cô sôû phöông phaùp duy vaät bieän chöùng va duy vaät lòch söû , luaän aùn coøn söû duïng caùc phöông phaùp nghieân cöùu khaùc nhö: phöông phaùp phaân tích heä thoáng, phöông phaùp thoáng keâ so saùnh, phöong phaùp ñieàu tra chuyeân saâu : phoûng vaán. VII. Boá cuïc cuaû luaän aùn goàm: lôøi môû ñaàu, 3 chöông, keát luaän vaø danh muïc taøi lieäu tham khaûo. 2 CHÖÔNG I MOÄT SOÁ VAÁN ÑEÀ LYÙ LUAÄN VEÀ KINH TEÁ TRANG TRAÏI I. NHÖÕNG GIÔÙI HAÏN CUAÛ KINH TEÁ TIEÅU NOÂNG VAØ TÍNH TAÁT YEÁU CUAÛ KINH TEÁ TRANG TRAÏI. Theo nhieàu nghieân cöùu, toång keát ôû caùc nöôùc cho thaáy kinh teá noâng hoä thöôøng phaùt trieån qua 4 giai ñoaïn : - Giai ñoaïn ñaàu mang tính kinh teá töï nhieân, con ngöôøi döïa vaøo thieân nhieân nhieàu nhö saên baén, haùi löôïm, saûn xuaát chöa ñaùp öùng nhu caàu toái thieåu cuûa cuoäc soáng. - Giai ñoaïn thöù hai, kinh teá hoä saûn xuaát töï tuùc, töï caáp nhaèm ñaûm baûo nhu caàu thieát yeáu cuûa gia ñình. - Giai ñoaïn thöù ba, ñaõ coù tích luõy moät ít voán, töøng böôùc môû roäng saûn xuaát, töø ñoäc canh caây löông thöïc, chuyeån sang kinh doanh toång hôïp, saûn xuaát haøng hoùa baét ñaàu xuaát hieän. - Giai ñoaïn thöù tö, nhôø söï phaùt trieån thuaän lôïi cuûa giai ñoaïn tröôùc, voán tích luõy ñöôïc nhieàu hôn, coù ñieàu kieän öùng duïng khoa hoïc kyõ thuaät tieán tieán, töøng böôùc thöïc hieän cô giôùi hoùa noâng nghieäp. Naêng suaát, chaát löôïng, soá löôïng saûn phaåm taêng voït so vôùi giai ñoaïn tröôùc, saûn xuaát haøng hoùa laø muïc ñích chuû yeáu, quy moâ saûn xuaát môû roäng, ñaåy maïnh tìm kieám thò tröôøng tieâu thuï saûn phaåm. Töø saûn xuaát thuaàn noâng chuyeån sang saûn xuaát kinh doanh toång hôïp noâng - coâng nghieäp- dòch vuï ñaõ ñaët ra, vaø tìm thò tröôøng tieâu thuï saûn phaåm, töøng böôùc hình thaønh caùc hôïp taùc xaõ mang tính chaát kinh doanh coå phaàn. Trong nhöõng naêm qua, töø sau nghò quyeát 10 cuûa boä chính trò (4/1988) vaø nghò quyeát hoä nghò TW 6 (3/1989) gia ñình xaõ vieân trôû thaønh ñôn vò kinh teá töï chuû. Hoä noâng daân caû nöôùc ñaõ huy ñoäng moïi khaû naêng saún coù nhö lao ñoäng, vaät tö tieàn voán ñeå saûn xuaát. Nhôø ñoù maø noâng nghieäp vaø ñôøi soáng noâng thoân nhìn chung ñaõ ñaït ñöôïc keát quaû cao hôn caùc thôøi kyø tröôùc, tuy nhieân tyû suaát haøng hoùa cuûa noâng hoä coøn thaáp nhö quy moâ vaø nhöõng ñieàu kieän saûn xuaát nhö ruoäng ñaát, voán, kyõ thuaät, thò tröôøng…bò haïn heïp, daãn ñeán naêng suaát lao ñoäng thaáp. Saûn phaåm laøm ra môùi ñuû töï caáp, töï tuùc, phaàn coøn laïi laø saûn phaåm haøng hoùa raát ít. Nhö C.Maùc ñaõ phaân tích veà kinh teá tieåu noâng: “Nhöõng ngöôøi saûn xuaát, töùc noâng daân ôû ñaây ñaõ tieâu duøng ñaïi boä phaän saûn phaåm noâng nghieäp laø tö lieäu sinh hoaït tröïc tieáp vaø chæ moät phaàn dö ra môùi ñi vaøo löu thoâng buoân baùn vôùi thò tröôøng vôùi tö caùch laø haøng 3 hoùa.(C.Maùc toaøn taäp 25 tr. 520). Ñoù chính laø nhöõng giôùi haïn cuûa kinh teá tieåö noâng hay kinh teá noâng hoä. Trong neàn kinh teá thò tröôøng nhö hieän nay, tính chaát saûn xuaát cuaû kinh teá tieåu noâng khoâng coøn phuø hôïp nöaõ maø ñoøi hoûi phaûi coù 1 hình thöùc toå chöùc saûn xuaát khaùc tieán boä hôn, phuø hôïp hôn mang laïi hieäu quaû kinh teá hôn. Töø ñoù kinh teá trang traïi ra ñôøi.Do ñoù xu höôùng phaùt trieån töø kinh teá tieåu noâng sang kinh teá trang traïi laø taát yeáu, khaùch quan cuûa quùa trình phaùt trieån vì nhöõng leõ sau: - Tích tuï vaø taäp trung tö baûn trong saûn xuaát laø quy luaät cuûa quùa trình chuyeån töø saûn xuaát nhoû leân saûn xuaát lôùn, töø saûn xuaát haøng hoùa giaûn ñôn leân saûn xuaát haøng hoùa trình ñoä cao. Chæ khi maø tö lieäu saûn xuaát, voán, söùc lao ñoäng ñöôïc taäp trung ôû moät quy moâ nhaát ñònh thì môùi coù ñieàu kieän phaùt trieån phaân coâng lao ñoäng caû chieàu roäng laãn chieàu saâu vaø saûn xuaát haøng hoùa do vaäy phaùt trieån. - Xuaát phaùt töø quy luaät quan heä saûn xuaát phaûi phuø hôïp vôùi tính chaát vaø trình ñoä phaùt trieån cuûa löïc löôïng saûn xuaát. Sau hôn 10 naêm ñoåi môùi, cuøng vôùi söï taêng cöôøng tieàm löïc cô sôû vaät chaát kyõ thuaät trong noâng nghieäp thì moät ñoäi nguõ noâng daân saûn xuaát gioûi, bieát laøm giaøu, coù naêng löïc saûn xuaát kinh doanh cuõng ñaõ töøng böôùc hình thaønh. Nhö vaäy laø tính chaát vaø trình ñoä cuûa löïc löôïng saûn xuaát trong noâng nghieäp ñaõ coù söï phaùt trieån môùi. Do vaäy ñoøi hoûi quy moâ sôû höõu, quan heä, caùch thöùc, coâng cuï vaø bieän phaùp quaûn lyù saûn xuaát kinh doanh cuõng coù söï "chuyeån dòch "töông öùng. Thöïc tieãn cho thaáy quy moâ quùa nhoû beù, phaân taùn veà tö lieäu saûn xuaát, voán, söùc lao ñoäng laø nhöõng caûn ngaïi cho vieäc cô giôùi hoùa vaø vieäc aùp duïng roäng raõi, coù hieäu quaû caùc tieán boä khoa hoïc - coâng ngheä vaøo saûn xuaát. - Söï hình thaønh kinh teá trang traïi laø keát quaû cuûa quùa trình chuyeån dòch cô caáu noâng nghieäp vaø kinh teá noâng thoân theo höôùng coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa. Ñoàng thôøi do ñaëc ñieåm, öu theá voán coù cuûa mình neân kinh teá trang traïi laïi coù khaû naêng ñaùp öùng nhu caàu cuûa söï chuyeån dòch cô caáu coâng nghieäp vaø kinh teá noâng thoân ñaët ra. Maët khaùc, söï phaùt trieån cuûa kinh teá trang traïi seõ taïo ra nhöõng ñieàu kieän vaø ñoäng löïc thuùc ñaåy chuyeån dòch cô caáu noâng nghieäp vaø kinh teá noâng thoân nhanh hôn, hieäu quaû hôn. - Xuaát phaùt töø yeâu caàu thöïc tieãn vaø naâng cao trình ñoä xaõ hoäi hoùa thöïc teá cuûa neàn kinh teá. Noäi dung cô baûn cuûa xaõ hoäi hoùa laø gia taêng caû chieàu roäng laãn chieàu saâu söï lieân keát, hôïp taùc saûn xuaát kinh doanh vaø ñaûm baûo nhöõng ñieàu kieän cho söï chuyeån hoùa linh hoaït veà vai troø, vò trí cuûa caùc khu vöïc trong neàn kinh teá. Söï phaùt trieån cuûa kinh teá trang traïi gaén lieàn vôùi söï phaùt trieån cuûa phaân coâng lao ñoäng vaø ñoàng thôøi cuõng phaûn aùnh trình ñoä phaân coâng lao ñoäng. Phaân coâng lao ñoäng caøng cao, thaëng dö caøng nhieàu thì taát yeáu quan heä trao ñoåi cuõng môû roäng vaø do vaäy, söï lieân keát, hôïp taùc trong saûn xuaát kinh doanh theo ñoù cuõng gia taêng. - Xuaát phaùt töø noäi dung vaän haønh cuûa cô cheá kinh teá thò tröôøng. Quy moâ, dung löôïng cuûa thò tröôøng ñöôïc quyeát ñònh bôûi soá löôïng, chuûng loaïi haøng hoùa. 4 Trong kinh teá thò tröôøng, ai cung caáp ñöôïc nhieàu haøng hoùa chaát löôïng cao, giaù caû thaáp thì ngöôøi ñoù taêng cöôøng ñöôïc söùc caïnh tranh. Caïnh tranh do vaäy, khoâng chæ taïo neân söùc eùp buoäc moãi doanh nhaân khoâng nhöõng phaûi löïa choïn coâng ngheä saûn xuaát thích hôïp maø coøn phaûi löïa choïn ñöôïc höôùng ñaàu tö coù khoa hoïc, toå chöùc lao ñoäng, quaûn lyù kinh doanh cuûa moãi yeáu toá ñaàu ra ñaàu vaøo baûo ñaûm sinh lôïi nhieàu nhaát. Trang traïi vôùi öu theá veà quy moâ, vöøa coù ñieàu kieän taêng naêng suaát lao ñoäng, taêng naêng suaát treân moät ñôn vò dieän tích, vöøa coù khaû naêng khai thaùc höõu hieäu lôïi theá so saùnh cuûa töøng vuøng laõnh thoå. Nhôø vaäy, trang traïi coù khaû naêng thöïc hieän toát vieäc saûn xuaát ra haøng loaït saûn phaåm vôùi chi phí thaáp nhaát, treân cô sôû ñoù thuùc ñaåy taêng tröôûng caû thò tröôøng ñaàu ra laãn thò tröôøng ñaàu vaøo. Toùm laïi, kinh teá trang traïi laø moâ hình toå chöùc saûn xuaát kinh doanh cuûa moät neàn noâng nghieäp thöông phaåm maø söï xuaát hieän vaän ñoäng cuûa noù naûy sinh töø nhöõng yeâu caàu khaùch quan bôûi quùa trình phaùt trieån cô cheá thò tröôøng trong noâng nghieäp, noâng thoân. Töø kinh nghieäm caùc nöôùc treân theá giôùi vaø thöïc tieãn nöôùc ta, coù theå thaáy con ñöôøng ñeå saûn xuaát noâng nghieäp töø töï caáp, töï tuùc chuyeån sang saûn xuaát haøng hoùa laø con ñöôøng phaùt trieån kinh teá trang traïi maø phoå bieán laø trang traïi gia ñình. II. ÑAËC ÑIEÅM VAØ XU HÖÔÙNG VAÄN ÑOÄNG CUAÛ KINH TEÁ TRANG TRAÏI GIA ÑÌNH 1. Ñaëc ñieåm kinh teá trang traïi gia ñình - Kinh teá trang traïi gia ñình laø hình thöùc toå chöùc saûn xuaát phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm saûn xuaát noâng nghieäp maø ñoái töôïng chuû yeáu laø sinh vaät. Ngöôøi chuû trang traïi tröïc tieáp taùc ñoäng vaøo quaù trình sinh saûn cuaû caây troàng, vaät nuoâi luoân baùm saùt ruoäng ñoàng, chuoàng traïi neân ñaït hieäu quaû cao trong saûn xuaát. - Kinh teá trang traïi gia ñình thöïc chaát laø moät taäp theå lao ñoäng gia ñình bao goàm chuû traïi, lao ñoäng chính, lao ñoäng phuï vaø khi caàn thueâ theâm 1 ít lao ñoäng. Vì vaäy vieäc ñieàu haønh quaûn lyù lao ñoäng raát thuaän lôïi, ñem laïi hieäu quaû cao. - Khaùc vôùi neàn saûn xuaát noâng nghieäp töï cung, töï caáp cuaû tieåu noâng, kinh teá trang traïi laø böôùc phaùt trieån môùi, trôû thaønh löïc löôïng saûn xuaát quan troïng, noåi baät trong neàn kinh teá noâng nghieäp thöông phaåm. - Cô sôû saûn xuaát cuaû kinh teá trang traïi gia ñình phoå bieán laø quy moâ vöaø phaûi, goïn nheï neân coù khaû naêng thích öùng linh hoaït tröôùc caùc bieán ñoäng cuaû thò tröôøng vaø hoaøn caûnh cho pheùp thay ñoåi nhanh choùng cô caáu saûn xuaát, phöông höôùng, taïo theá caïnh tranh coù lôïi cho neàn kinh teá thò tröôøng. 5 - Kinh teá trang traïi gia ñình tuy laø cô sôû saûn xuaát kinh doanh caù theå nhöng khoâng ñoái laäp vôùi kinh teá hôïp taùc vaø caùc loaïi hình kinh teá khaùc maø traùi laïi coù khaû naêng thoâng qua lieân doanh lieân keát ñeå taêng theâm naêng löïc saûn xuaát , kinh doianh cho baûn thaân noù, ñoàng thôøi taïo moái lieân heä thuùc ñaåy caùc loaïi kinh teá khaùc cuøng phaùt trieån. Noù coøn coù khaû naêng dung naïp nhieàu trình ñoä khoa hoïc vaø coâng ngheä khaùc nhau töø thoâ sô ñeán hieän ñaïi phuø hôïp vôùi yeâu caàu , ñieàu kieän khaû naêng cho pheùp ñoái vôùi töøng loaïi trang traïi ñeå saûn xuaát saûn phaåm vôùi chi phí thaáp, coù hieäu quaû trong kinh doanh. 2. Xu höôùng vaän ñoäng cuaû kinh teá trang traïi gia ñình Hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuaû toå chöùc kinh teá trang traïi laø phaûi gaén vôùi quan heä thò tröôøng, do thò tröôøng vaø vì thò tröôøng ñeå toàn taïi vaø phaùt trieån. Tuy nhieân tuyø hoaøn caûnh cuï theå maø chuùng coù nhöõng quy moâ trình ñoä, moâ hình toå chöùc quaûn lyù, tính chaát ngaønh ngheà ..... khaùc nhau, trong troàng troït cuõng nhö trong chaên nuoâi gia suùc, gia caàm, thuûy haûi saûn....... Phuø hôïp caùc yeâu caàu, caùc quy luaät kinh teá vaø ñöôøng loái ñaåy maïnh coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù phaùt trieån kinh teá nhieàu thaønh phaàn theo ñònh huôùng XHCN, xu höôùng vaän ñoäng cuaû kinh teá trang traïi seõ coù nhöõng bieåu hieän sau ñaây: Moät laø, quy moâ tích tuï ruoäng ñaát söû duïng seõ döøng laïi ôû möùc trung bình khoaûng 5-10 ha/trang traïi Hai laø, vieäc ñaàu tö saûn xuaát kinh doanh seõ ngaøy caøng höôùng vaøo phaùt trieån theo chieàu saâu. Ba laø, phaùt trieån kinh doanh toång hôïp. III . VAI TROØ KINH TEÁ TRANG TRAÏI GIA ÑÌNH TRONG QUAÙ TRÌNH COÂNG NGHIEÄP HOAÙ, HIEÄN ÑAÏI HOAÙ NOÂNG NGHIEÄP NOÂNG NOÂNG THOÂN. - Thuùc ñaåy nhanh vieäc saûn xuaát haøng hoaù: do kinh teá trang traïi laøm ra saûn phaåm ñeå baùn neân kích thích saûn xuaát vaø ñoøi hoûi phaûi caïnh tranh ñeå toàn taïi vaø phaùt trieån. - Goùp phaàn ñöa saûn xuaát Noâng nghieäp ñi leân saûn xuaát lôùn, laøm cô sôû cho quaù trình coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù do : hoaït ñoäng theo phöông thöùc saûn xuaát haøng hoaù , caùc trang traïi phaûi tìm moïi bieän phaùp huy ñoäng voán môû roäng saûn xuaát ñeå taêng theâm lôïi nhuaän. Söï taäp trung saûn xuaát ñoøi hoûi caùc trang traïi phaûi söû duïng maùy moùc ñeå saûn xuaát naâng cao naêng suaát lao ñoäng, ñaàu tö khoa hoïc coâng ngheä maùy moùc thieát bò, taêng cöôøng quaûn lyù , naâng cao hieäu quaû saûn xuaát kinh doanh. - Taêng tích luõy vaø thu nhaäp cho ñaát nöôùc , cho noâng daân. 6 - Goùp phaàn thuùc ñaåy hình thaønh phaân coâng laïi lao ñoäng xaõ hoäi trong khu vöïc vaø chuyeån dòch cô caáu kinh teá ôû ñòa baøn. IV. QUAÙ TRÌNH HÌNH THAØNH VAØ PHAÙT TRIEÅN KINH TEÁ TRANG TRAÏI ÔÛ VIEÄT NAM VAØ THEÁ GIÔÙI. 1. Lòch söû phaùt trieån kinh teá trang traïi caùc nöôùc treân Theá giôùi Traûi qua maáy traêm naêm phaùt trieån cuaû chuû nghiaõ Tö Baûn, döôùi taùc ñoäng cuaû caùc quy luaät kinh teá thò tröôøng, kinh teá trang traïi trong noâng nghieäp ñaõ ra ñôøi vaø phaùt trieån khaù phoå bieán ôû caùc nöôùc treân theá giôùi vaø ngaøy nay ñaõ trôû thaønh moät moâ hình toå chöùc kinh teá cô baûn ñem laïi hieäu quaû cao ôû nhieàu nöôùc. - ÔÛ Chaâu Aâu, tröôùc heát Taây Aâu laø caùi noâi cuaû cuoäc Caùch Maïng Coâng nghieäp laàn thöù nhaát, ñoàng thôøi cuõng laø nôi xuaát hieän ñaàu tieân hình thöùc toå chöùc saûn xuaát trang traïi gia ñình trong noâng nghieäp saûn xuaát noâng saûn haøng hoaù thay theá cho hình thöùc tieåu noâng vaø hình thöùc ñaïi ñieàn trang cuaû giai caáp quyù toäc. ÔÛ Nöôùc Anh, theo thöïc tieãn cho thaáy saûn xuaát noâng nghieäp taäp trung quy moâ lôùn , söû duïng lao ñoäng laøm thueâ khoâng mang laïi hieäu quaû mong muoán. Vì vaäy chính nöôùc Anh vaãn toàn taïi vaø phaùt trieån kinh teá trang traïi gia ñình , theo thoáng keâ naêm 1987 ôû Anh coù 254.000 trang traïi. ÔÛ caùc nöôùc Chaâu Aâu khaùc nhö Phaùp, Ñöùc, Italy, Haø Lan, Ñan Maïch, Na Uy, Thuî Ñieån..... trang traïi gia ñình raát phaùt trieån, saûn xuaát ra nhieàu saûn phaåm haøng hoaù. Ví duï: ÔÛ Phaùp naêm 1928 coù 5.672.000 trang traïi gia ñình quy moâ bình quaân 5,9ha ñeán naêm 1892 soá trang traïi taêng leân 5.703.000 vaø quy moâ bình quaân 5,8ha. ÔÛ Ñöùc naêm 1882 coù 5.276.000 trang traïi quy moâ bình quaân 6ha ñeán naêm 1907 soá trang traïi taêng leân 5.736.000 vaø quy moâ bình quaân 5,8ha. ÔÛ Hoa Kyø naêm 1988 coù 2.159.000 trang traïi naém 65% dieän tích ñaát ñai, cung caáp 70% giaù trò noâng saûn caû nöôùc. - Caùc nöôùc Chaâu AÙ laø nôi coù löôïng noâng daân nhieàu nhaát so vôùi caùc Chaâu luïc khaùc , nhöng do chaäm tieán haønh coâng nghieäp hoaù neân vieäc chuyeån dòch töø kinh teá tieåu noâng sang kinh teá trang traïi dieãn ra chaäm chaïp hôn. Tuy nhieân maáy thaäp kyû gaàn ñaây ôû moät soá nöôùc Chaâu AÙ, tröôùc heát laø ôû Vuøng Ñoâng Baéc AÙ trong quaù trình phaùt trieån coâng nghieäp hoaù ñaõ vaø ñang dieãn ra quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån kinh teá trang traïi gia ñình saûn xuaát ra nhieàu noâng saûn haøng hoaù ñem laïi hieäu quaû kinh teá roõ reät, cuï theå nhö : Nhaät Baûn laø nöôùc coâng nghieäp hoaù sôùm nhaát vaø ñaït trình ñoä cao nhaát Chaâu AÙ neân kinh teá trang traïi trong noâng nghieäp phaùt trieån vaø trình ñoä coâng nghieäp hoaù 7 cuaû caùc trang traïi raát cao. Tính ñeán naêm 1990 Nhaät Baûn coù 739.000 trang traïi, quy moâ bình quaân 1,4ha. Ñaøi Loan vaø Haøn Quoác laø hai nöôùc tieán haønh coâng nghieäp hoaù sau Nhaät Baûn nhöng kinh teá trang traïi cuõng raát phaùt trieån, Ñaøi Loan coù 821.604 trang traïi quy moâ töø 1-2ha. Haøn Quoác coù 2.155.000 trang traïi. Trung quoác thôøi gian gaàn ñaây baét ñaàu Coâng nghieäp hoaù, kinh teá trang traïi gia ñình môùi phoâi thai töø sau caûi caùch kinh teá naêm 1979. Ñeán nay xu theá phaùt trieån kinh teá trang traïi gia ñình saûn xuaát noâng saûn haøng hoaù ngaøy caøng roõ neùt. Soá löôïng trang traïi ngaøy caøng taêng, tuy nhieân so vôùi 180 trieäu hoä noâng daân caû nöôùc thì tyû leä vaãn coøn thaáp. Duø laø kinh teá trang traïi gia ñình cuaû caùc nöôùc ñi tröôùc nhö Nhaät Baûn, Ñaøi Loan, Haøn Quoác, hay ñi sau nhö Trung Quoác, ñeàu cho thaáy kinh teá trang traïi phaùt trieån laø xu theá taát yeáu trong quaù trình coâng nghieäp hoaù ñem laïi hieäu quaû kinh teá xaõ hoäi roõ reät. - Caùc nöôùc Ñoâng Nam AÙ, trong ñieàu kieän môùi baét ñaàu coâng nghieäp hoaù, kinh teá trang traïi gia ñình cuõng ñaõ xuaát hieän, taäp trung chuû yeáu ôû caùc vuøng ñoài nuùi saûn xuaát noâng saûn xuaát khaåu, coøn chính ôû vuøng Ñoàng baèng saûn xuaát löông thöïc thì phaàn lôùn vaãn laø hoä tieåu noâng saûn xuaát coøn mang naëng tính chaát töï cung töï caáp. ÔÛ Malaixia, Inñoânexia töø laâu ñaõ coù caùc ñoàn ñieàn troàng cao su, caø pheâ söû duïng coâng nhaân laøm thueâ theo phöông thöùc tö baûn doanh nghieäp. Töø khi giaønh ñöôïc ñoäc laäp ñaõ chuyeån sang hình thöùc caùc coâng ty quoác doanh vaø tö nhaân saûn xuaát kinh doanh theo phöông thöùc cho caùc hoä noâng daân töï khai phaù ñaát ñai laäp trang traïi saûn xuaát caây coâng nghieäp ôû vuøng taäp trung . Quy moâ trang traïi chæ töø 12ha laø phoå bieán, nhöng toaøn boä saûn phaåm laøm ra ñeàu laø haøng hoaù. Caùc coâng ty quoác doanh vaø tö nhaân ñaûm baûo dòch vuï ñaàu vaøo, ñaàu ra cho caùc trang traïi gia ñình saûn xuaát luaù vaø caây coâng nghieäp. Ñaëc bieät ôû Malaixia ñaõ toå chöùc phaùt trieån trang traïi gia ñình ôû caùc vuøng ñaát môùi troàng caây coâng nghieäp xuaát khaåu nhö cao su, daàu coï..... khaù thaønh coâng vaø ñaït hieäu quaû cao, tieáp ñeán laø phaùt trieån kinh teá trang traïi trong ngaønh chaên nuoâi gia caàm vaø boø söaõ. Theo soá lieäu naêm 1992 ôû Malaixia coù 600.000 trang traïi quy moâ töø 2-3ha ñaõ saûn xuaát 4 trieäu taán daàu coï, 1 trieäu taán cao su, 6,5 trieäu taán daàu thöïc vaät vaø 23.000 taán haït tieâu. ÔÛ Thaùi Lan, cuõng hình thaønh caùc vuøng saûn xuaát noâng saûn xuaát khaåu nhö caø pheâ, cao su, saén maø löïc löôïng saûn xuaát chuû yeáu laø caùc trang traïi gia ñình. Ñeán naêm 1988 Thaùi Lan coù 5.245 trang traïi quy moâ bình quaân 4,52 ha. 2. Lich söû phaùt trieån kinh teá trang traïi ôû Vieät Nam qua caùc giai ñoaïn 2.1 Tröôùc 1975 ÔÛ Vieät Nam kinh teá trang traïi ñaõ coù töø laâu, nhöng coù leõ phaûi ñeán khi thöïc 8 daân Phaùp thieát laäp cheá ñoä thuoäc ñiaï taïi Vieät Nam vaøo cuoái theá kyû XIX thì kinh teá trang traïi môùi hình thaønh roõ neùt do ngöôøi Phaùp laäp ra caùc ñoàn ñieàn troàng cao su , caø pheâ cheø ôû caùc tænh Mieàn Ñoâng Nam boä, Taây Nguyeân vaø mieàn nuùi phía Baéc. - Kinh teá tieåu noâng cuaû nhöõng gia ñình baàn noâng vaø moät phaàn trung noâng lôùp döôùi laø nhöõng gia ñình coù chuùt ít ruoäng ñaát vaø coâng cuï saûn xuaát thöôøng phaûi laõnh canh ruoäng ñaát cuaû ñòa chuû ñeå caøy caáy theâm. Vieäc laøm thueâ chæ laø phuï. - Kinh teá trang traïi cuaû caùc ñòa chuû phuù noâng . Hoaït ñoäng cuaû hoï theo phöông thuùc phaùt canh thu toâ vaø thueâ taàng lôùp coá noâng, baàn noâng lao ñoäng. - Kinh teá ñoàn ñieàn cuaû caùc chuû ñoàn ñieàn cao su ngöôøi Phaùp, toå chöùc saûn xuaát cao su treân nhöõng dieän tích roäng lôùn haøng traêm haøng nghìn ha. Ñaát ñai khoâng phaûi thueâ möôùn maø laø chieám khoâng ñeå saûn xuaát. Chuû Ñoàn ñieàn chæ thueâ lao ñoäng , ñaàu tö maùy moùc, coâng cuï gioáng, phaân boùn.... ñeå khai hoang vaø saûn xuaát. Trong loaïi hình kinh teá naøy maùy moùc ñöôïc söû duïng khaù roäng raõi. Nhaân löïc ñöôïc söû duïng döôùi daïng laøm thueâ. Hoï lao ñoäng theo söï höôùng daãn cuaû caùc nhaø kyõ thuaät vaø quaûn lyù. Moïi coâng vieäc cuaû ñoàn ñieàn do chính ngöôøi chuû ñaûm nhieäm hoaëc do nhöõng nhaân vieân kyõ thuaät vaø quaûn lyù ñöôïc thueâ quaûn lyù. Tuyeät ñaïi boä phaän saûn phaåm cuaû noâng nghieäp ñoàn ñieàn ñöôïc tieâu thuï treân thò tröôøng. 2.2 Töø 1975-1986 Naêm 1975 ñaát nöôùc thoáng nhaát , caû nöôùc böôùc vaøo thôøi kyø quaù ñoä leân CNXH, thöïc hieän chuû tröông caûi taïo Noâng nghieäp, phaàn lôùn caùc ñoàn ñieàn ñöôïc quoác höõu hoaù, hình thaønh caùc noâng tröôøng quoâc doanh, ñaåy maïnh phong traøo hôïp taùc hoaù noâng nghieäp ñöa noâng daân vaøo hôïp taùc xaõ, taäp ñoaøn saûn xuaát. Ñaëc ñieåm trong thôøi kyø nay laø kinh teá hôïp taùc, kinh teá quoác doanh phaùt trieån nhanh choùng, kinh teá tieåu chuû, hoä gia ñình saûn xuaát haøng hoaù giaûm bôùt. Kinh teá hôïp taùc caøng phaùt trieån thì kinh teá hoä saûn xuaát haøng hoaù seõ caøng bò thu heïp. 2.3 Töø 1986 ñeán nay - Nghò quyeát 10 cuaû Boä Chính trò Trung öông Ñaûng ( 1988)vaø nghò quyeát hoäi nghò trung öông Ñaûng laàn thöù 6 ( khoaù VI) ñaõ khaúng ñònh vai troø hoä noâng daân, thöaø nhaän hoä noâng daân laø ñôn vò kinh teá töï chuû, noâng daân chæ coøn moät nghóa vuï noäp thueá, thöïc hieän chính saùch moät giaù, vôùi noâng daân chuû yeáu laø giaù thoaû thuaän, thöïc hieän thöông maïi hoaù vaät tö... - Ñaïi hoäi laàn thöù VII ghi roõ: “ ÔÛ noâng thoân treân cô sôû taêng cöôøng vai troø kinh teá töï chuû cuaû hoä xaõ vieân, caùc hôïp taùc xaõ höôùng hoaït ñoäng vaøo nhöõng khaâu vaø lónh vöïc maø hoä xaõ vieân khoâng coù ñieàu kieän töï laøm hoaëc laøm khoâng coù hieäu quaû”. “ Caùc hoä noâng daân ñöôïc nhaø nöôùc giao quyeàn söû duïng ruoäng ñaát laâu daøi vaø caáp giaáy chöùng nhaän. Luaät phaùp quy ñònh quyeàn thöaø keá vaø chuyeån quyeàn quyeàn söû duïng ruoäng ñaát” 9 - Nhö vaäy sau 30 naêm toå chöùc phong traøo hôïp taùc hoaù, ñeán nay chuùng ta môùi coù quan nieäm ñöùng ñaén veà kinh teá hoä vaø kinh teá hôïp taùc trong noâng nghieäp. Töø vieäc coi hoä gia ñình laø ñôn vò kinh teá töï chuû , neân caùc hoä ñöôïc giao quyeàn söû duïng ñaát- tö lieäu saûn xuaát chuû yeáu moät caùch oån ñònh, laâu daøi vaø coù quyeàn sôû höõu caùc tö lieäu saûn xuaát khaùc. Caùc hoä gia ñình hoaït ñoäng theo cô cheá thò tröôøng, töï haïch toaùn, töï trang traûi, laáy thu buø chi vaø laøm aên coù laõi. Ñaây laø nguoàn goác ñoäng löïc môùi, taïo ñieàu kieän ñeå caùc hoä gia ñình hoaït ñoäng theo phöong thöùc saûn xuaát haøng hoaù, trôû thaønh caùc trang traïi gia ñình. Beân caïnh ñoùù chính phuû thöïc hieän chöông trình 327 veà phuû xanh ñaát troáng, ñoài troïc, chuû tröông giao ñaát, giao röøng nhieàu hoä gia ñình mieàn Ñoâng Nam boä ñaõ möôïn ñaát troàng röøng, troàng caây coâng nghieäp daøi ngaøy nhö caây cao su, ñieàu.... ñaõ hình thaønh nhöõng hoä coù dieän tích canh taùc lôùn, kinh teá trang traïi phaùt trieån nhanh choùng. Cho ñeán nay coù treân 100 ngaøn trang traïi hình thaønh, thu huùt haøng chuïc vaïn lao ñoäng, taïo ra moät khoái löôïng noâng saûn haøng hoaù ngaøy caøng cao. V. KHAÙI NIEÄM VEÀ KINH TEÁ TRANG TRAÏI 1. Ñònh nghiaõ cuaû moät soá taùc giaû veà kinh teá trang traïi ÔÛ nöôùc ta kinh teá trang traïi coù töø laâu ñôøi , tuy nhieân qua caùc thôøi kyø lòch söû kinh teá trang traïi cuõng coù luùc thaêng, luùc traàm.Trong nhöõng naêm gaàn ñaây vôùi ñöôøng loái môùi cuûa Ñaûng chuû tröông phaùt trieån kinh teá haøng hoùa nhieàu thaønh phaàn, vaän ñoäng theo cô cheá thò tröôøng coù söï quaûn lyù cuûa nhaø nöôùc, theo ñònh höôùng XHCN ,hoä noâng daân ñöôïc khaúng ñònh laø ñôn vò kinh teá töï chuû thì kinh teá trang traïi ñöôïc phaùt trieån nhanh choùng ôû khaép moïi mieàn ñaát nöôùc. Song cho ñeán nay xung quanh vaán ñeà kinh teá trang traïi coù raát nhieàu yù kieán khaùc nhau. Sau ñaây laø moät soá ñònh nghóa cuûa moät soá taùc giaû veà kinh teá trang traïi. Coù taùc giaû cho raèng :” Kinh teá trang traïi laø loaïi hình toå chöùc saûn xuaát haøng hoùa lôùn trong noâng laâm ngö nghieäp cuûa moät chuû hoä coù söùc ñaàu tö lôùn; coù naêng löïc quaûn lyù tröïc tieáp quaù trình saûn xuaát kinh doanh; coù caùi ñaàu giaùm nghó caùi maø ngöôøi khaùc chöa nghó tôùi; coù caùch laøm maø ngöôøi khaùc khoâng giaùm laøm; coù phöông phaùp taïo ra söùc sinh lôïi cao hôn bình thöôøng treân ñoàng voán boû ra; Coù trình ñoä ñöa nhöõng thaønhtöïu khoa hoïc coâng ngheä môùi keát tinh trong haøng hoùa taïo ra söùc caïnh tranh cao hôn treân thò tröôøng xaõ hoäi, mang laïi hieäu quaû kinh teá raát nhieàu laàn bình quaân kinh teá hoä trong vuøng”. Töøø toång keát thöïc tieãn kinh teá trang traïi tænh Bình Döông, Ban Kinh teá Tænh uyû Bình Döông ñöa ra khaùi nieäm:" Kinh teá trang traïi laø ñôn vò saûn xuaát noâng-laâmngö nghieäp, laáy dieän tích ñaát ñai laø tö lieäu chuû yeáu ñeå taïo ra saûn phaåm haøng hoùa, coù thueâ möôùn lao ñoäng, coù quy moâ dieän tíchvaø thu nhaäp lôùn hôn möùc bình quaân chung cuûa ñòa phöông töø 3 laàn trôû leân”. 10 Cuõng baøn veà kinh teá trang traïi,ban kinh teá tænh uûy Bình Thuaän quan nieäm: " Trang traïi laø hình thöùc toå chöùc saûn xuaát cuûa caùc toå chöùc, caù nhaân, hoä gia ñình tuøy theo töøng loaïi hình coù söû duïng dieän tích ñaát ñai hôn möùc bình quaân chung cuûa vuøng töø 7-10 laàn trôû leân,coù thueâ möôùn lao ñoäng, taïo ra tyû suaát haøng hoùa cao hôn nhieàu laàn so vôùi möùc bình quaân chung trong vuøng”. Ban kinh teá tænh uûy Laâm Ñoàng cho raèng:"Kinh teá trang traïi laø hình thöùc toå chöùc saûn xuaát coù hieäu quaû trong noâng nghieäp vôùi ñaëc tröng cô baûn laø saûn xuaát ra haøng hoùa coù tyû suaát giaù trò cao”. ÔÛ moät tænh mieàn nuùi phía Baéc, ban kinh teá tænh uûy Yeân Baùi quan nieäm kinh teá trang traïi nhö sau: “Kinh teá trang traïi laø hình thöùc kinh teá noâng –laâm-ngö nghieäp, hình thaønh chuû yeáu töø kinh teá hoä gia ñình vôùi söï taäp trung, tích tuï cao hôn veà ñaát ñai, tieàn voán, lao ñoäng chuyeân moân hoùa vôùi tyû suaát cao hôn. Chuû trang traïi laø ngöôøi coù yù chí, coù voán vaø coù kinh nghieäm trong quaûn lyù saûn xuaát”. Theo baùo caùo soá 258/KTTW, ngaøy 22/08/98 cuaû Ban Kinh teá Trung öông veà keát quaû hoäi nghò nghieân cöùu kinh teá trang traïi ñaõ sô boä xaùc ñònh caùc ñaëc tröng chuû yeáu cuaû kinh teá trang traïi nöôùc ta hieän nay: - “ Trang traïi laø moät hình thöùc toå chöùc kinh teá trong noâng, laâm, ngö nghieäp, phoå bieán ñöôïc hình thaønh treân cô sôû kinh teá hoä, nhöng mang tính saûn xuaát haøng hoaù roõ reät. - Caùc trang traïi coù söï taäp trung, tích tuï cao hôn roõ reät so vôùi möùc bình quaân cuaû caùc hoä kinh teá gia ñình trong xaõ hoäi ôû töøng vuøngveà caùc ñieàu kieän saûn xuaát ( ñaát ñai, voán, lao ñoäng) ; ñaït khoái löôïng vaø tyû leä saûn phaåm haøng hoaù lôùn hôn vaø thu ñöôïc lôïi nhuaän nhieàu hôn. - Nhìn chung chuû trang traïi laø nhöõng ngöôøi coù yù chí laøm giaøu, coù ñieàu kieän laøm giaøu vaø bieát laøm giaøu, coù voán, trình ñoä kyõ thuaät coù khaû naêng quaûn lyù, coù hieåu bieát nhaát ñònh veà thò tröôøng, baûn thaân vaø gia ñình thöôøng tröïc tieáp tham gia lao ñoäng quaûn lyù, saûn xuaát cuaû trang traïi ñoàng thôøi coù thueâ möôùn theâm lao ñoäng ñeå saûn xuaát kinh doanh. - Kinh teá trang traïi mang tính chaát saûn xuaát haøng hoaù, gaén lieàn vôùi thò tröôøng, chính vì vaäy coù nhu caàu cao hôn haún kinh teá hoä, mang naëng tính töï caáp vaø töï tuùc veà tieáp thò, veà söï taùc ñoäng cuaû khoa hoïc- coâng ngheä vaøo saûn xuaát noâng nghieäp, veà söï phaùt trieån cuaû coâng nghieäp, tröïc tieáp laø coâng nghieäp baûo quaûn, cheá bieán noâng laâm thuyû saûn, cheá taïo noâng cuï nhaèm taêng naêng suaát lao ñoäng, haï giaù thaønh saûn xuaát vaø ñaùp öùng ñöôïc ñoøi hoûi cuaû khaùch haøng veà quy caùch chaát löôïng saûn phaåm." Quy moâ söû duïng ( cuõng laø möùc ñoä tích tuï), caùc ñieàu kieän saûn xuaát ( ñaát, lao ñoäng, voán) laø nhöõng yeáu toá cô baûn quyeát ñònh tính chaát saûn xuaát haøng hoaù cuaû trang 11 traïi.Vì vaäy, tieâu chí ñeå xem xeùt moät hoä saûn xuaát noâng laâm ngö nghieäp coù phaûi laø trang traïi hay khoâng phaûi coøn caên cöù vaøo: quy moâ söû duïng ñaát, lao ñoäng vaø tieàn voán”. Veà ñònh löôïng, quy moâ cuï theå cuûa caùc yeáu toá naøy phaûi phuø hôïp vôùi töøng loaïi hình kinh doanh, nhöng noùi chung phaûi ñuû ñeå phaân bieät moät caùch roõ reät so vôùi möùc bình quaân cuûa kinh teá hoä trong vuøng : coù söï khaùc nhau theo vuøng vaø thay ñoåi theo thôøi gian. Hieän nay, caùc trang traïi ôû nöôùc ta phaàn lôùn coù quy moâ ruoäng ñaát ôû döôùi möùc haïn ñieàn: söû duïng döôùi 10 lao ñoäng thueâ möôùn thöôøng xuyeân . Coù theå xem ñoù laø nhöõng trang traïi gia ñình vaø thöïc chaát ñoù laø kinh teá tieåu chuû trong noâng – laâm – ngö nghieäp. Toùm laïi: " Kinh teá trang traïi laø moät loaïi hình toå chöùc saûn xuaát kinh doanh noâng nghieäp haøng hoaù ( bao goàm caû noâng -laâm-ngö nghieäp, coâng nghieäp cheá bieán hoaït ñoäng dòch vuï) treân moät ñiaï baøn töông ñoái taäp trung, coù tyû suaát veà khoái löôïng haøng hoaù lôùn; coù quy moâ veà tích tuï voán, ñaát ñai, lao ñoäng ôû moät möùc ñoä nhaát ñònh phuø hôïp vôùi töøng loaïi caây troàng vaät nuoâi, nghaønh ngheà vaø ñòa baøn saûn xuaát ôû moät thôøi ñieåm xaùc ñònh. Chuû trang traïi laø ngöôøi coù naêng löïc vaø trình ñoä toå chöùc quaûn lyù, bieát tieáp thu vaø öùng duïng caùc tieán boä khoa hoïc -coâng ngheä vaøo saûn xuaát kinh doanh laøm cho naêng suaát caây troàng, vaät nuoâi, nghaønh ngheà vaø naêng suaát lao ñoäng khoâng ngöøng taêng leân ñem laïi hieäu quaû kinh teá lôùn” 2. Phaân loaïi kinh teá trang traïi: Kinh teá trang traïi laø moät loaïi hình toå chöùc saûn xuaát kinh doanh noâng nghieäp haøng hoaù raát phong phuù vaø ña daïng caû veà quy moâ cuõng nhö caáp ñoä phaùt trieån, caû veà phöông höôùng saûn xuaát kinh doanh cuõng nhö caùc hình thöùc sôû höõu vaø chuû theå quaûn lyù. Do ñoù caàn phaûi coù söï phaân loaïi. Vieäc phaân loaïi khoâng phaûi ñeå phaân bieät ñoái xöû , hoaëc haïn cheá caám ñoaùn maø chuû yeáu laø ñeå hieåu roõ hôn baûn chaát quy luaät vaän ñoäng rieâng cuaû töøng loaïi, töø ñoù ñeà ra ñöoäc moät heä thoáng caùc chính saùch taùc ñoäng phuø hôïp nhaèm thuùc ñaåy kinh teá trang traïi phaùt trieån theo ñònh höôùng XHCN. 2..1 Phaân theo hình thöùc toå chöùc quaûn lyù - Trang traïi gia ñình cuaû caùc hoä kinh teá ñoäc laäp saûn xuaát , kinh doanh do ngöôøi chuû quaûn lyù , coùn caùc thaønh vieân khaùc trong gia ñình tham gia saûn xuaát, kinh doanh. Ñaây laø hình thöùc phoå bieán nhaát ôû nöôùc ta vaø nhieàu nöôùc treân theá giôùi. - Trang traïi hôïp taùc lieân doanh laø kieåu trang traïi thoâng thöôøng do 2 ,3 trang traïi gia ñình töï nguyeän hôïp nhaát laïi thaønh 1 trang traïi lôùn ñeå ñuû söùc caïnh 12 tranh vôùi caùc trang traïi coù quy moâ lôùn khaùc , nhöng vaãn giöõ quyeàn töï chuû saûn xuaát, kinh doanh cuaû töøng trang traïi gia ñình. Ñoái töôïng lieân doanh thöôøng laø baø con thaân thuoäc hoaëc baïn beø thaân thieát. - Trang traïi hôïp doanh theo coå phaàn, toå chöùc theo nguyeân taéc cuaû coâng ty coå phaàn , chuû yeáu laø trong dòch vuï cho saûn xuaát cheá bieán, tieâu thuï saûn phaåm kinh doanh chuyeân moân hoaù söû duïng lao ñoäng theo cheá ñoä traû coâng, hôïp ñoàng. 2.2 Phaân theo phöông thöùc saûn xuaát kinh doanh - Coù trang traïi saûn xuaát thuaàn noâng . Loaïi naøy coù 2 caáp ñoä phaùt trieån: + Trang traïi saûn xuaát kinh doanh theo höôùng chuyeân moân hoaù, + Trang traïi saûn xuaát kinh doanh nhieàu caây con nhaèm khai thaùc hôïp lyù khoâng gian vaø thôøi gian, heä sinh thaùi laáy ngaén nuoâi daøi vôùi nhieàu loaïi hình ña daïng : VAC (Vöôøn- Ao- Chuoàng) VACR ( Vöôøn- Ao- Chuoàng- Troàng röøng ) - Trang traïi kinh doanh toång hôïp caû troàng troït , chaên nuoâi coâng nghieäp cheá bieán , hoaït ñoäng dòch vuï. Ñaây laø loaïi loaïi trang traïi coù trình ñoä phaùt trieån cao noù laøm thay ñoài moät caùc cô baûn cô caáu saûn xuaát, cô caáu lao ñoäng, cô caáu thu nhaäp cuaû kinh teá noâng nghieäp, noâng thoân. 2.3 Phaân loaïi theo cô caáu saûn xuaát: cô caáu naøy ñöôïc xaùc ñònh caên cöù vaøo ñieàu kieän töï nhieân , trình ñoä saûn xuaát vaø thò tröôøng cuaû töøng vuøng - Trang traïi troàng röøng - Trang traïi troàng caây coâng nghieäp daøi ngaøy: cao su, caø pheâ, tieâu ñieàu, cheø…. - Trang traïi troàng caây coâng nghieäp ngaén ngaøy: miaù, boâng, ñaäu phoäng, ñaäu naønh…. - Traïng traïi troàng caây aên traùi: mít, choâm choâm, saàu rieâng, cam quyùt, maõng caàu.... - Trang traïi chaên nuoâi boø söaõ, boø ñaøn, heo naùi, heo thòt gaø coâng nghieäp, vòt ñaøn, chim cuù, traên, caù saáu, nuoâi caù loàng, nuoâi toâm, nuoâi ba ba, eách trai, laáy ngoïc.... - Trang traïi kinh doanh sinh vaät caûnh: troàng hoa, caây caù caûnh. 3. Tieâu thöùc ñeå nhaän daïng trang traïi Hieän nay, moãi tænh coù moät tieâu thöùc rieâng ñeå nhaän daïng kinh teá trang traïi treân ñiaï baøn cuaû mình. Saép tôùi coù leõ cuõng caàn coù söï thoáng nhaát ñeå nhaän daïng kinh 13 teá trang traïi treân phaïm vi caû nöôùc. Tuy vaäy , chuùng toâi cho raèng tieâu thöùc ñeå nhaän daïng kinh teá trang traïi chæ mang tính chaát quy öôùc vaø theo thôøi gian coù theå ñieàu chænh cho phuø hôïp vôùi tình hình. Theo suy nghó cuaû chuùng toâi ñeå nhaän daïng trang traïi trong thöïc teá caàn phaûi löôïng hoaù moât soá chæ tieâu sau: - Voán (Coá ñònh+ Löu ñoäng) ñöôïc chuû trang traïi ñöa vaøo quaù trình saûn xuaát kinh doanh - Giaù trò toång saûn löôïng haøng hoaù vaø thu nhaäp do trang traïi taïo laäp ra trong moät naêm:coù theå coù moät con soá baèng caùch so saùnh vôùi möùc bình quaân hoä noâng daân trong vuøng hoaëc trong phaïm vi toaøn quoác. - Soá lao ñoäng thueâ muôùn - Dieän tích ruoäng ñaát: coù quy moâ tuyø theo ñaëc ñieåm ngaønh ngheà saûn xuaát kinh doanh vaø trình ñoä thaâm canh. Ngoaøi ra coøn coøn coù theå coù moät soá chæ tieâu ñònh tính: öùng duïng khoa hoïc kyõ thuaät, coâng ngheä, trang bò maùy moùc, thieát bò…. Trong tröôøng hôïp trang traïi gia ñình thì chuû trang traïi phaûi laø ngöôøi tröïc tieáp quaûn lyù, ñieàu haønh toaøn boä quaù trình saûn xuaát kinh doanh cuaû trang traïi. Töø nhaän thöùc treân, khi tieán haønh ñieàu tra thöïc traïng kinh teá trang traïi, Ban kinh teá Tænh Uyû tænh Baø Riaï Vuõng taøu löaï choïn ñoái töôïng ñieàu tra bao goàm nhöõng trang traïi coù voán (coá ñònh + löu ñoäng- khoâng keå giaù trò quyeàn söû duïng ñaát) ñöôïc chuû trang traïi ñöa vaøo quaù trình saûn xuaát kinh doanh khoaûng töø 100 trieäu ñoàng trôû leân. Theo chuùng toâi chæ tieâu veà voán laø chæ tieâu coù theå phaûn aùnh khaùi quaùt möùc ñoä taäp trung, tích tuï caùc ñieàu kieän saûn xuaát kinh doanh , xu höôùng saûn xuaát haøng hoaù vaø do ñoù coù theå laø daáu hieäu ban ñaàu ñeå nhaän daïng kinh teá trang traïi. 14 CHÖÔNG II THÖÏC TRAÏNG PHAÙT TRIEÅN KINH TEÁ TRANG TRAÏI GIA ÑÌNH ÔÛ TÆNH BAØ RIAÏ VUÕNG TAØU I. VÒ TRÍ ÑIAÏ LYÙ VAØ ÑIEÀU KIEÄN TÖÏ NHIEÂN-KINH TEÁ- XAÕ HOÄI NOÂNG NGHIEÄP NOÂNG THOÂN BAØ RIAÏ-VUÕNG TAØU 1. Vò trí ñiaï lyù Tænh Baø Riaï - Vuõng taøu naèm trong ñiaï baøn troïng ñieåm kinh teá phía Nam, goàm Thaønh phoá Hoà Chí Minh, Ñoàng Nai, Bình Döông vaø Baø Riaï Vuõng Taøu, vôùi ñôn vò haønh chaùnh: 5 huyeän: Xuyeân Moäc, Long Ñaát, Chaâu Ñöùc, Taân Thaønh vaø Coân Ñaûo, thò xaõ Baø Ròa vaø Thaønh phoá Vuõng taøu. Toång dieân tích töï nhieân 2.006,7 km; chieàu daøi ñiaï giôùi 162,10 km2, chieàu daøi bôø bieån 305,4 km, trong ñoù coù hôn 70km baõi bieån ñeïp vaø thoaûi. 2. Ñaëc ñieåm töï nhieân 2.1 Khí töôïng Baø Ròa - Vuõng Taøu naèm trong cheá ñoä nhieät ñôùi gio ùmuaø, chòu aûnh höôûng cua bieåûn. Cheá ñoä nhieät ôû Baø Ròa - Vuõng Taøu thích hôïp cho vieäc phaùt trieån caây vaø con nhieät ñôùi. Baø Ròa - Vuõng Taøu thuoäc vuøng naéng doài daøo thuaän lôïi cho söï sinh tröôûng vaø phaùt trieån cuaû caây troàng vaät nuoâi. Ñieàu kieän töï nhieân ôû Baø Ròa - Vuõng Taøu cho pheùp phaùt trieån nuoâi troàng thuyû saûn ôû caû 3 vuøng sinh thaùi (maën,lôï, ngoït) töø phuïc vuï yeâu caàu noäi ñiaï cho ñeán xuaát khaåu,cho pheùp saûn xuaát caùc loaïi toâm gioáng nöôùc ngoït vaø toâm bieån phuïc vuï cho caùc tænh khaùc. 2.2 Ñaát ñai: “ Taøi nguyeân ñaát vaø khaû naêng söû duïng ñaát ñai ôû Baø Ròa - Vuõng Taøu ” cuûa Phaân vieän quy hoaïch vaø thieát keá noâng nghieäp thì toaøn tænh coù 24 loaïi ñaát vaø ñöôïc xeáp thaønh 9 nhoùm (xem baûng 1- phaàn phuï luïc) Trong toång soá 190.742 ha ñöôïc ñieàu tra khaûo saùt thì ñaát coù ñoä doác 0-8ñoä laø 156.449 ha ( chieám 82%). Ñieàu ñoù cho thaáy ñaát ñai Baø Ròa Vuõng taøu töông ñoái baèng phaúng thuaän lôïi cho cô giôùi hoaù saûn xuaát noâng nghieäp vaø giao thoâng vaän taûi. Xeùt veà quy moâ dieän tích, hieän traïng söû duïng vaø khaû naêng thích öùng cuaû caùc nhoùm caây thì boán nhoùm ñaát coù yù nghiaõ hôn caû trong saûn xuaát noâng nghieäp laø caùc nhoùm: ñaát ñoû vaøng, ñaát xaùm, ñaát ñen vaø ñaát phuø sa. 15 Neáu xeùt treân ñoä phì canh taùc noâng nghieäp, ñaát ñai Baø Ròa - Vuõng Taøu chia thaønh 6 loaïi nhö sau: Baûng 1: Tính chaát ñaát ñai cuûa BRVT Loaïi ñaát Dieän tích (ha) Tyû leä (%) 1. 2. 3. 4. 5. 6. 37.437 50.504 27.030 19.620 16.740 39.556 19,6 26,4 14,0 10,0 9,3 20,7 Ñaát raát toát Ñaát toát Ñaát trung bình Ñaát keùm Ñaát coù khaû naêng caûi taïo Ñaát khoù caûi taïo Nguoàn: Sôû ñòa chính tænh BRVT - Coù 37.437 ha ñaát raát toát chieám 19,6% goàm ñaát taàng daøy, ñaát ñoû bazan. Thích hôïp troàng caây coâng nghieäp daøi ngaøy nhö :cao su, hoà tieâu, caây aên quaû. - Coù 50.504 ha ñaát toát chieám 26,4% bao goàm ñaát maøu vaøng treân bazan, ñaát ñen, maøu vaøng treân phuø sa coå, caùc loaïi ñaát phuø sa. Öu tieân ñaát phuø sa cho canh taùc luùa. Caùc loaïi ñaát coøn laïi daønh cho caây noâng nghieäp vaø hoa maøu. - Coù 27.030 ha ñaát trung bình chieám 14% goàm ñaát xaùm treân phuø sa coå, ñaát maën ít vaø trung bình, ñaát doác tuï. Höôùng söû duïng ñaát xaùm cho caây coâng nghieäp daøi ngaøy, ñaát maën ñeå nuoâi troàng, ñaát doác tuï ñeå troàng luùa. - Coù 19.620 ha chieám 10% ñaát keùm bao goàm ñaát caùt traéng , ñaát caùt vaøng, ñaát caùt gley vaø ñaát ñoû , vaøng treân ñaù phieán seùt. Loaïi ñaát naøy thieáu huït hoaëc maát caân ñoái veà chaát din h döôõng. Höôùng söû duïng laø choå naøo giaûi quyeát ñöôïc nöôùc töôùi seõ troàng rau xanh, thöïc phaåm; thieáu nöôùc seõ troàng ñieàu, maõng caàu. - Coù 16.740 ha ñaát xaáu coù khaû naêng caûi taïo bao goàm coàn ñaát, ñuïn caùt, ñaát xaùm treân grant. Tuy haïn cheá veà ñoä phì nhöng coù khaû naêng caûi taïo cho noâng nghieäp. Neáu khoâng coù voán caûi taïo thì caûi taïo ñeå troàng röøng coù taùn che giöõ ñaát. - Coù 39.556 ha chieám 20,7% ñaát khoù caûi taïo nhö ñaát pheøn, ñaát soùi moøn, trô soûi ñaù, ñaát vaøng treân grant. Ñaát ôû ñaây coù taàng ñaát quaù moûng, thieáu ñoä phì laïi ôû ñòa hình cao, chuû yeáu ñeå troàng röøng. 2.3 Nguoàn nöôùc vaø moâi tröôøng sinh thaùi: - Nguoàn nöôùc ôû BRVT coù 3 löu vöïc chính: soâng Thò Vaûi, soâng Dinh, soâng Ray. - Soâng Thò Vaûi chaûy doïc theo quoác loä 51,daøi 30km, roäng 200- 400m do gaàn cöûa bieån bò thuûy trieàu xaâm laán neân bò maën quanh naêm khoâng duøng cho sinh hoaït vaø töôùi caây troàng ñöôïc, chæ coù theå lôïi duïng nuoâi troàng thuûy saûn maën, lôï. 16 - Soâng Dinh thöôïng löu laø soâng Xoaøi, phía Taây quoác loä 56, daøi 58km, löu vöïc roäng 504 km2. Caùc suoái Chaâu Pha, Ñaù ñen, suoái son ,suoái caàu, suoái Ngheä chaûy vaøo soâng Dinh laø nguoàn nöôùc ngoït chuû yeáu cuûa tænh. Coù hoà Kim Long töôùi cho 500 ha cafeâ; coù 2 ñaäp daâng lôùn ( soâng Dinh vaø soâng Xoaøi) vaø moät soá ñaäp daâng nhoû töôùi cho 1.000 ha luùa vaø cung caáp 30.000 m3 / ngaøy ñeâm sinh hoaït - Heä thoáng soâng Ray: thöôïng löu baét nguoàn töø ñòa phaän tænh Ñoàng nai, daøi 120 km vôùi 1.300km2 löu vöïc. Ñi qua phía ñoâng tænh daøi 49km, treân soâng ñaõ coù 1 traïm thuûy ñieän vaø hoà nöôùc nhoû, ñaäp daâng ñeå töôùi cho caây troàng, cuõng laø moät nguoàn nöôùc ngoït quan troïng cuûa tænh. - Nguoàn nöôùc ngaàm cuûa tænh coù ñoä saâu 60 – 90m. ÔÛ khu vöïc xa soâng, suoái, ñoài cao töø 15 – 20m laø möùc coù ít nöôùc. Khai thaùc möïc nöôùc ngaàm hieän nay coù nhaø maùy nöôùc ngaàm Baø Ròa vaø Phuù Myõ coù coâng suaát 20.000m3 / ngaøy ñeâm / nhaø maùy. − Moâi tröôøng sinh thaùi: Baø Ròa -Vuõng Taøu coù heä sinh thaùi bieån raát ñieån hình goàm 3 loaïi chính: heä sinh thaùi vuøng bieån cöûa soâng, heä sinh thaùi noäi ñòa treân ñaát lieàn, heä sinh thaùi Coân Ñaûo. Sinh thaùi moâi tröôøng ôû Baø Ròa -Vuõng Taøu vaán ñeà chính laø söï khoâi phuïc cho ñöôïc thaûm thöïc vaät nhieät ñôùi laø söï caân baèng sinh thaùi ven bieån beàn vöõng. 3. Ñaëc ñieåm kinh teá-xaõ hoäi: 3.1 Tình hình söû duïng ñaát ñai Toång dieän tích ñaát töï nhieân cuûa toaøn tænh laø 200.670 ha, trong ñoù dieän tích ñaát noâng nghieäp toaøn tænh khoâng coù söï thay ñoåi lôùn, trong giai ñoaïn naêm 1992 – 1995, laø 81.968,2 ha chieám tyû leä 40,84% toång dieän tích toaøn tænh. Cô caáu söû duïng ñaát noâng nghieäp cho thaáy theá maïnh cuûa tænh laø caây coâng nghieäp laâu naêm, caây aên quaû, caây coâng nghieäp ngaén ngaøy vaø caùc loaïi maøu. Ñaát chöa söû duïng chieám 4,92% toång dieän tích ñaát töï nhieân chuû yeáu laø ñaát cuûa noâng laâm tröôøng chöa coù keá hoaïch ñaàu tö, moät phaàn laø ñaát cuûa ngöôøi daân. Hoï ngaàn ngaïi chöa ñaàu tö do thieáu voán ,xa nhaø, xa ñöôøng xaù vaø trung taâm. Theo soá lieäu cuûa Cuïc thoáng keâ naêm 1994, quy moâ ñaát noâng nghieäp bình quaân moät hoä noâng nghieäp ôû Tænh Baø Riaï Vuõng taøu 8.724m2 (Ñoâng Nam Boä 9.169m2) ; dieän tích ñaát noâng nghieäp bình quaân 1 nhaân khaåu laø 1.626m2 ; 1 lao ñoäng noâng nghieäp laø: 3.005m2 ( töông öùng vôùi Ñoâng Nam Boä laø 1757m2 vaø 3184m2) . Quy moâ saûn xuaát nhö treân laø nhoû manh muùn trong noâng nghieäp, laø trôû ngaïi lôùn cho vieäc ñoái vôùi yeâu caàu cô giôùi hoùa hieän ñaïi hoùa theo höôùng saûn xuaát haøng hoaù, naâng cao naêng suaát lao ñoäng vaø hieäu quaû kinh teá trong saûn xuaát noâng nghieäp. Tieàm naêng veà nuoâi troàng thuyû saûn coøn lôùn, chöa khai thaùc heát (xem baûng 8 - phaàn phuï luïc). 17 Baûng 2: Tình hình söû duïng ñaát Haïng muïc Toång dieän tích töï nhieân 1. Ñaát noâng nghieäp - Ñaát troàng caây haøng naêm - Ñaát troàng caây laâu naêm - Ñoàng coû 2. Ñaát laâm nghieäp 3. Dieän tích maët nöôùc 4. Ñaát ôû 5. Ñaát chuyeân duøng 6. Ñaát chöa söû duïng Dieän tích (ha) 200.670,00 81.968,20 34.464,00 47.038,00 192,00 54.282,57 4.316,77 50.017,00 226,74 9.858,72 Tyû leä (%) 100,00 40,84 17,17 23,57 0,09 27,05 2,15 24,92 0,12 4,92 Nguoàn: Sôû ñòa chính tænh BRVT 3.2 Tình hình saûn xuaát noâng nghieäp. Baûng 3 : Saûn Xuaát Noâng Nghieäp Tænh Baø Ròa - Vuõng Taøu CAÙC CHÆ TIEÂU ÑVT 1992 1993 1994 1995 1996 1997 Toác ñoä PHAÙT TRIEÅN. BQ 92/96 Toång giaù trò saûn löôïng 1- Theo giaù hieän haønh - Troàng troït - Chaên nuoâi 511,275 595,490 690,275 793,148 907 970 tyû 391,591 433,523 526,076 577,591 ñoàng nt 119,684 161,967 164,649 215,557 629 657 278 313 639,698 669,275 690,725 752,760 798 834 106,05 tyû 484,604 508,118 526,076 569,620 590,5 ñoàng nt 155,094 161,157 164,649 183,140 207,5 617 105,14 217 108,78 2- Theo giaù CÑ4 - Troàng troït - Chaên nuoâi A. TROÀNG TROÏT 1- DTGT caây haøng naêm Ha 58.155 59.801 61.831 64.962 63.080 65.184 102,05 - DT caây löông thöïc Ha 40.297 41.387 43.203 46.602 45.792 45.755 103,25 - DT caây thöïc phaåm Ha 12.455 13.030 13.148 12.357 12.912 13.000 100,90 - DT caây CN ngaén Ha ngaøy 2. Toång DT caây laâu naêm Ha 5.153 5.255 5.142 5.557 4.116 6.200 94,54 33.473 33.493 41.938 45.291 47.000 47.000 108,86 Nguoàn : Sôû Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån Noâng thoân 18 Saûn xuaát noâng nghieäp coù söï taêng tröôûng khaù oån ñònh vôùi nhòp ñoä bình quaân haèng naêm laø 5.18% trong giai ñoaïn 1991-1997. Cô caáu caây troàng vaät nuoâi ñaõ chuyeån ñoåi theo höôùng taêng tyû troïng caùc saûn phaåm coù giaù trò kinh teá cao. Dieän tích caây coâng coâng nghieäp laâu naêm, rau, caây aên quaû taêng nhanh. Ñaõ hình thaønh moät soá vuøng taäp trung chuyeân canh nhö : - Caây cao su :19.165ha ( Chaâu Ñöùc : 9.882ha, Xuyeân Moäc: 8.915ha), - Caây caø pheâ : 7072ha ( Chaâu Ñöùc: 4.426ha; Taân Thaønh: 1.324ha, Xuyeân Moäc: 1.161ha), Caây hoà tieâu ( Chaâu Ñöùc, Xuyeân Moäc) - Caây Ñieàu: 14.800ha ( Xuyeân Moäc:6.136ha ,Taân Thaønh:4.256ha, Chaâu Ñöùc: 3.475ha), - Caây baép: 15.020ha (Chaâu Ñöùc: 10.053ha, Xuyeân Moäc: 3.461ha), - Caây luaù: 21.603ha ( Long Ñaát: 9.360ha - Chaâu Ñöùc: 4.072ha - Baø Ròa:3.209haï), - Caây aên quaû ( Taân Thaønh Chaâu Ñöùc, Baø Ròaï).... Chaên nuoâi phaùt trieån töông ñoái toaøn dieän. Qua soá lieäu treân huyeän Chaâu Ñöùc, Xuyeân Moäc coù theá maïnh veà caây coâng nghieäp daøi ngaøy:cao su ñieàu, caø pheâ, caây baép vaø caây mì. Huyeän Long ñaát vaø thò xaõ Baø Riaï neân taäp trung caây luaù vaø rau. Huyeän Taân thaønh caây ñieàu vaø caø pheâ 3.3 Daân soá vaø lao ñoäng noâng nghieäp noâng thoân Baø Ròa- Vuõng Taøu laø moät tænh coâng nghieäp vaø kinh teá dòch vuï treân ñòa baøn töông ñoái phaùt trieån so vôùi moät soá ñiaï phöông khaùc nhöng coù moät boä phaän lôùn noâng daân soáng baèng noâng nghieäp. Baûng 4: Cô caáu hoä noâng nghieäp phaân theo ngaønh ngheà Toång soá hoä 1. Hoä noâng nghieäp 2. Hoä laâm nghieäp 3. Hoä thuyûsaûn 4. Hoä CN,tieåu thuû CN 5. Hoä xaây döïng 6. Hoä thöông nghieäp 7. Hoä dòch vuï 8. Hoä khaùc Soá hoä (hoä) 88.678 50.520 134 9.535 1.010 800 6.884 1.719 18.085 Tyû leä (%) 100 54,35 0,15 10,75 1,14 0,90 7,76 1,94 23,03 Nguoàn: Cuïc thoáng keâ tænh BRVT Daân soá naêm 1997 laø 735.377 ngöôøi. Daân soá thaønh thò laø 278.284 chieám 37,84%, daân soá ôû noâng thoân taäp trung khaù nhieàu 457.093 ngöôøi chieám 62,16% ñaây laø moät lôïi theá cho neàn noâng nghieäp cuûa Baø Ròa - Vuõng Taøu . Daân soá noâng nghieäp laø 311.493 ngöôøi chieám 42,36%, daân soá phi noâng nghieäp laø 432.884 ngöôøi chieám 57,64%. Lao ñoäng noâng – laâm nghieäp ( khoâng keå 19