Tài liệu Đề thi học sinh giỏi quốc gia môn địa lý lớp 12 có hướng dẫn và đáp án

Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o Kú thi chän häc sinh giái quèc gia Líp 12 THPT n¨m häc 2003-2004 §Ò chÝnh thøc M«n: §Þa lÝ - B¶ng A Thêi gian: 180 phót (kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò) Ngµy thi: 11/3/2004 C©u 1: a) H·y vÏ vÞ trÝ cña Tr¸i §Êt trªn quü ®¹o chuyÓn ®éng quanh MÆt Trêi vµo c¸c ngµy Xu©n ph©n, Thu ph©n, H¹ chÝ, §«ng chÝ. Vµo c¸c ngµy ®ã, ¸nh s¸ng MÆt Trêi chiÕu vu«ng gãc ë vÜ ®é nµo trªn Tr¸i §Êt? Gi¶i thÝch t¹i sao? b) Tr×nh bµy ®Æc ®iÓm chuyÓn ®éng cña Tr¸i §Êt quanh MÆt Trêi. C©u 2: §äc Atl¸t §Þa lÝ ViÖt Nam vµ dùa vµo kiÕn thøc ®Þa lÝ ®· häc, h·y ph©n tÝch ¶nh h­ëng cña ®Þa h×nh ®èi víi l­îng m­a ë n­íc ta. C©u 3: a) §äc Atl¸t §Þa lÝ ViÖt Nam vµ dùa vµo kiÕn thøc ®Þa lÝ ®· häc, h·y so s¸nh c¬ cÊu ngµnh c«ng nghiÖp cña Hµ Néi vµ Thµnh phè Hå ChÝ Minh? Ph©n tÝch c¸c ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn c«ng nghiÖp cña Hµ Néi. b) Dùa vµo kiÕn thøc ®· häc, h·y cho biÕt h­íng chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh c«ng nghiÖp cña n­íc ta trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc? C©u 4: §äc Atl¸t §Þa lÝ ViÖt Nam vµ dùa vµo kiÕn thøc ®Þa lÝ ®· häc, h·y nhËn xÐt vµ gi¶i thÝch ®Æc ®iÓm ph©n bè d©n c­ vµ d©n téc ë Vïng kinh tÕ Nam Trung Bé (Ranh giíi Vïng kinh tÕ Nam Trung Bé lÊy theo B¶n ®å trang 19, Atl¸t §Þa lÝ ViÖt Nam). -------------------------------------------------------ThÝ sinh kh«ng ®­îc sö dông tµi liÖu ngoµi quy ®Þnh. Gi¸m thÞ kh«ng gi¶i thÝch g× thªm. Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o Kú thi chän häc sinh giái quèc gia Líp 12 THPT n¨m häc 2003-2004 H­íng dÉn chÊm ®Ò thi chÝnh thøc m«n ®Þa lÝ - b¶ng A C©u 1: 4 ®iÓm - VÏ 1,5 + §óng vÞ trÝ, cã ®Ò ngµy th¸ng, tªn c¸c vÞ trÝ. + VÏ ®­êng quü ®¹o vµ h­íng chuyÓn ®éng cña Tr¸i §Êt quanh MÆt Trêi + VÏ ®óng trôc nghiªng cña Tr¸i §Êt vµ c¸c ®­êng xÝch ®¹o, chÝ tuyÕn. - X¸c ®Þnh c¸c vÜ ®é vµ gi¶i thÝch 1,5 Do trôc tr¸i ®Êt nghiªng vµ kh«ng ®æi h­íng trong khi chuyÓn ®éng quanh mÆt trêi nªn: + C¸c ngµy Xu©n ph©n vµ Thu ph©n kh«ng nöa cÇu nµo chóc vÒ phÝa MÆt Trêi, ¸nh 0,5 s¸ng chiÕu th¼ng gãc vµo vÜ ®é 00 ( xÝch ®¹o) + Ngµy H¹ chÝ (22/6) BBC chóc nhiÒu nhÊt vÒ phÝa MÆt Trêi, ¸nh s¸ng chiÕu th¼ng 0,5 gãc víi vÜ ®é 23027’B (chÝ tuyÕn B) + Ngµy §«ng chÝ (22/12) NBC chóc nhiÒu nhÊt vÒ phÝa MÆt Trêi ¸nh s¸ng chiÕu th¼ng 0,5 gãc víi vÜ ®é 23027’ N (chÝ tuyÕn N) - §Æc ®iÓm chuyÓn ®éng cña Tr¸i §Êt quanh MÆt Trêi 1,0 + Tr¸i §Êt quay xung quanh MÆt Trêi trªn quÜ ®¹o h×nh elip theo chiÒu tõ t©y sang 0,25 ®«ng. + Khi quay trôc Tr¸i §Êt lu«n t¹o víi mÆt ph¼ng Hoµng ®¹o 1 gãc 66033’, h­íng 0,50 nghiªng cña trôc kh«ng ®æi (chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn). + Thêi gian quay xung quanh MÆt trêi lµ 365 ngµy 5 giê, 48 phót vµ 46 gi©y. Th­ëng: nÕu hs tr×nh bµy ®­îc thªm tèc ®é chuyÓn ®éng trªn quü ®¹o, khi chuyÓn ®éng Tr¸i §Êt cã 1 0,25 lóc ë ®iÓm cËn nhËt cã lóc ë ®iÓm viÔn nhËt. C©u 2: 5 ®iÓm - Kh¸i qu¸t: 1,0 + KhÝ hËu nhiÖt ®íi Èm, l­îng m­a cña n­íc ta phong phó : 1500 –2000 mm 0,25 + §Þa h×nh lµ nh©n tè quan träng tham gia vµo sù ph©n ho¸ phøc t¹p cña l­îng m­a 0,25 + Kh¸i qu¸t ®Æc ®iÓm ®Þa h×nh 0,50 - ¶nh h­ëng cña ®Þa h×nh ®Õn l­îng m­a 4,0 + L­îng m­a bÞ chi phèi bëi ®é cao, h­íng nói vµ h­íng s­ên cña ®Þa h×nh. 0,5 + L­îng m­a trung b×nh n¨m lín nhÊt ( trªn 3000 mm) ë c¸c vïng nói cao trªn 2000 0,5 m nh­ B¹ch M·, Ngäc LÜnh, T©y C«n LÜnh... + H­íng nói ë n­íc ta phÇn lín theo h­íng T©y B¾c - §«ng Nam, nªn tïy theo mïa 0,5 giã mµ cã c¸c s­ên ®ãn giã vµ khuÊt giã, g©y ra l­îng m­a kh¸c nhau ë mçi s­ên theo mïa. - D·y Hoµng Liªn S¬n ch¾n giã §«ng B¾c, lµm cho vµo ®Çu vµ gi÷a mïa ®«ng s­ên 0,5 phÝa §B m­a trªn 1200 mm, cßn phÝa TB chØ d­íi 400 mm, t­¬ng tù nh­ vËy víi Tam §¶o vµ Khèi vßm s«ng Ch¶y. - Nói cao ë biªn giíi ViÖt Lµo, d·y Tr­êng S¬n B¾c ch¾n giã T©y Nam vµo ®Çu mïa 0,5 h¹ g©y ph¬n ( T©y B¾c, BTBé ). - Vïng khuÊt giã: S¬n La (do cao nguyªn Hña Phan), L¹ng S¬n ( do c¸nh cung 0,5 §«ng TriÒu), Thung lòng s«ng Ba ( Tr­êng S¬n Nam). + C¸c d·y nói ch¹y ngang ra biÓn: Hoµnh S¬n, B¹ch M·, Väng Phu lµm cho mïa 0,5 ®«ng c¸c vïng nµy cã m­a ë s­ên B¾c, mïa h¹ cã m­a lín ë s­ên Nam + C¸c d·y nói cùc Nam Trung Bé song song víi h­íng c¶ hai mïa giã kh«ng mang l¹i 0,5 m­a cho vïng Ninh ThuËn , B×nh ThuËn - m­a thÊp d­íi 800 mm. - §ång b»ng do Ýt cã sù kh¸c biÖt vÒ ®é cao, nªn ®Þa h×nh kh«ng chi phèi sù ph©n hãa l·nh thæ cña l­îng m­a. (ý nµy dµnh ®Ó th­ëng: 0,25 ®iÓm) C©u 3: 6 ®iÓm 2 a) So s¸nh c¬ cÊu: 2,0 Gièng nhau: + §Òu lµ hai trung t©m c«ng nghiÖp cã c¬ cÊu ngµnh ®a d¹ng 1,5 . CN c¬ khÝ ( kÓ tªn c¸c ngµnh nhá theo b¶n ®å trang 14), (0,5) . C«ng nghiÖp ho¸ chÊt (kÓ tªn c¸c ngµnh nhá theo b¶n ®å trang 14) (0,25) . C«ng nghiÖp nhÑ: (kÓ tªn c¸c ngµnh nhá theo b¶n ®å trang 14) (0,5) . C«ng nghiÖp thùc phÈm (kÓ tªn c¸c ngµnh nhá theo b¶n ®å trang 14) (0,25) Kh¸c nhau: C¬ cÊu ngµnh cña TP HCM ®a d¹ng h¬n Hµ Néi víi c¸c ngµnh 0,5 . CN luyÖn kim (luyÖn kim ®en vµ mµu) (0,25) . CN n¨ng l­îng (nhiÖt ®iÖn) (0,25) Th­ëng 0,25 ®iÓm nÕu thÝ sinh bæ sung c¸c th«ng tin sau - §­a ra gi¸ trÞ tæng s¶n l­îng c«ng nghiÖp, sè l­îng c¸c c¬ së s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cña hai thµnh phè so víi c¶ n­íc (theo néi dung trong SGK). - HoÆc cã nh÷ng dù b¸o vÒ sù ph¸t triÓn c¬ cÊu CN cña 2 thµnh phè. b) Ph©n tÝch c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn c«ng nghiÖp cña Hµ Néi 3,0 + Vai trß lµ Thñ ®«, trung t©m chÝnh trÞ, kinh tÕ, v¨n hãa, KHKT quan träng nhÊt c¶ 0,25 n­íc + VÝ trÝ ®Þa lÝ thuËn lîi: 1,0 - Trong vïng §BSH vµ phô cËn, mét vïng ®«ng d©n, kinh tÕ ph¸t triÓn cña n­íc ta; (0,5) n»m trong vïng kinh tÕ träng ®iÓm vµ víi c¶ n­íc. - Cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong hîp t¸c s¶n xuÊt víi c¸c trung t©m CN kh¸c ë §BSH (0,25) vµ phô cËn. - GÇn nguån cung cÊp nguyªn liÖu, n¨ng l­îng (dÉn chøng). (0,25) + §Çu mèi giao th«ng lín nhÊt ë phÝa B¾c (dÉn chøng) thuËn lîi ®Ó më réng vïng 0,25 cung cÊp nguyªn liÖu, n¨ng l­îng vµ vïng tiªu thô s¶n phÈm . + Thµnh phè triÖu d©n, cã thÞ tr­êng t¹i chç, nguån lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n 0,25 cao. + §­êng lèi chÝnh s¸ch 0,25 + C¬ së vËt chÊt kÜ thuËt. Kh¶ n¨ng thu hót m¹nh ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc 0,5 + ThÞ tr­êng trong n­íc vµ xuÊt khÈu. 0,25 - Ph©n tÝch c¸c ®iÒu kiÖn ch­a thuËn lîi: C¬ së vËt chÊt kÜ thuËt ch­a ®¸p øng yªu cÇu 0,25 ph¸t triÓn. c) H­íng chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh c«ng nghiÖp 3 1,0 + Giai ®o¹n ®Çu cña thêi kú c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ chó träng ph¸t triÓn c¸c 0,5 ngµnh c«ng nghiÖp nhãm B ®Ó tËn dông c¸c lîi thÕ vÒ lao ®éng, nguyªn liÖu t¹i chç, nh÷ng ngµnh cÇn vèn thÊp vµ thu håi vèn nhanh, ®¸p øng thÞ tr­êng, ®ång thêi t¹o nguån hµng xuÊt khÈu. + Giai ®o¹n sau: chó träng ph¸t triÓn c¸c ngµnh CN nhãm A, trong ®ã cã nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp träng ®iÓm, c¸c ngµnh c«ng nghÖ cao. 0,5 C©u 4: 5 ®iÓm - X¸c ®Þnh ®óng ranh giíi cña vïng theo trang 19 Atl¸t: bao gåm T©y Nguyªn vµ Duyªn h¶i 0,5 nam Trung Bé; B¾c gi¸p víi vïng BTB, T©y gi¸p Lµo vµ Campuchia, TN gi¸p §NB, §«ng gi¸p biÓn §«ng. - NhËn xÐt vµ gi¶i thÝch ®Æc ®iÓm vÒ sù ph©n bè d©n c­. + Nh×n chung mËt ®é d©n sè thÊp vµ kh«ng ®Òu 1,75 0,25 + Dùa vµo thang mµu mËt ®é d©n sè trong b¶ng chó gi¶i ®Ó nhËn xÐt: vïng th­a d©n 0,5 nhÊt lµ d­íi 50ng/km2, vïng ®«ng d©n nhÊt 500-1000 ng/km2 (dÉn chøng) + Ph©n bè: Theo chiÒu §-T: mËt ®é th­a dÇn (dÉn chøng), 0,5 + KÓ tªn c¸c ®iÓm d©n c­ lµ thµnh phè hoÆc thÞ x· cña vïng theo quy m« d©n sè (dùa 0,5 vµo b¶ng chó gi¶i). L­u ý : NÕu hs kh«ng nªu ®Çy ®ñ dÉn chøng th× chØ cho tèi ®a 1/2 tæng sè. - Gi¶i thÝch c¸c ®Æc ®iÓm vÒ sù ph©n bè d©n c­: 1,25 + MËt ®é cã sù ph©n ho¸ v× ¶nh h­ëng cña nhiÒu nhiÒu nh©n tè: §iÒu kiÖn tù nhiªn , 0,25 tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ, lÞch sö khai th¸c l·nh thæ... + MËt ®é d©n sè cao ë phÝa ®«ng, th­a h¬n ë phÝa t©y v× vïng ®ång b»ng duyªn h¶i 0,5 phÝa ®«ng cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n cho s¶n xuÊt vµ c­ tró, cã lÞch sö khai th¸c l·nh thæ sím h¬n, cßn phÝa t©y lµ ®åi nói vµ cao nguyªn. + C¸c vïng cã mËt ®é d©n sè cao cßn do t¸c ®éng cña c¸c ®« thÞ lµ trung t©m hµnh 0,25 chÝnh, kinh tÕ, v¨n hãa cña tØnh. + C¸c ®« thÞ ph©n bè tËp trung ë däc theo quèc lé 1 (ven biÓn) vµ quèc lé 14 trªn T©y 0,25 Nguyªn. - NhËn xÐt c¸c ®Æc ®iÓm vÒ sù ph©n bè d©n téc: 0,5 + C¸c d©n téc cña vïng thuéc 2 dßng ng«n ng÷ chÝnh lµ Dßng Nam ¸ (nhãm ViÖt 0,25 M­êng vµ nhãm M«n Kh¬ me), dßng Nam §¶o (Malai, Polinªxia) 0.25 0,5 - Dßng Nam ¸: ph©n bè réng + C¸c d©n téc thuéc nhãm ng«n ng÷ ViÖt M­êng: ph©n bè tËp trung trªn d¶i ven biÓn 0,25 (®ång b»ng vµ ®åi thÊp). 0,25 4 + C¸c d©n téc thuéc nhãm ng«n ng÷ M«n-Kh¬ me: cã diÖn ph©n bè réng, chñ yÕu ë phÇn l·nh thæ ®åi nói vµ cao nguyªn phÝa t©y cña vïng ( B¾c vµ Nam T©y Nguyªn) - Dßng Nam §¶o: ph©n bè tËp trung ë phÇn l·nh thæ gi÷a vïng kÐo dµi tõ T-§ (hoÆc nãi râ 0,25 tõ gi¸p ven biÓn Phó Yªn- Ninh ThuËn sang biªn giíi phÝa t©y) - Gi¶i thÝch c¸c ®Æc ®iÓm vÒ sù ph©n bè d©n téc. 0,5 + ViÖt M­êng ë d¶i ven biÓn (hay ®ång b»ng vµ ®åi thÊp) v× c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ g¾n 0,25 víi n«ng nghiÖp vµ khai th¸c biÓn, ®Þnh c­ sím. + C¸c nhãm cßn l¹i cã ho¹t ®éng kinh tÕ g¾n víi n«ng-l©m nghiÖp (khai th¸c vïng ®åi 0,25 nói) L­u ý: - §iÓm th­ëng kh«ng v­ît qu¸ 01 ®iÓm. - Tæng ®iÓm toµn bµi kh«ng v­ît qu¸ 20 ®iÓm. 5 Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o Kú thi chän häc sinh giái quèc gia Líp 12 THPT n¨m häc 2003-2004 §Ò chÝnh thøc M«n: §Þa lÝ - B¶ng B Thêi gian: 180 phót (kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò) Ngµy thi: 11/3/2004 C©u 1: a) H·y vÏ vÞ trÝ cña Tr¸i §Êt trªn quü ®¹o chuyÓn ®éng quanh MÆt Trêi vµo c¸c ngµy Xu©n ph©n, Thu ph©n, H¹ chÝ, §«ng chÝ. Vµo c¸c ngµy ®ã, ¸nh s¸ng MÆt Trêi chiÕu vu«ng gãc ë vÜ ®é nµo trªn Tr¸i §Êt? Gi¶i thÝch t¹i sao? b) Tr×nh bµy ®Æc ®iÓm chuyÓn ®éng cña Tr¸i §Êt quanh MÆt Trêi. C©u 2: §äc Atl¸t §Þa lÝ ViÖt Nam vµ dùa vµo kiÕn thøc ®Þa lÝ ®· häc, h·y tr×nh bµy nh÷ng ®Æc ®iÓm cña s«ng ngßi MiÒn B¾c vµ §«ng B¾c B¾c Bé (Ranh giíi miÒn lÊy theo B¶n ®å trang 7, ¸tl¸t §Þa lÝ ViÖt Nam). C©u 3: §äc Atl¸t §Þa lÝ ViÖt Nam vµ dùa vµo kiÕn thøc ®Þa lÝ ®· häc, h·y so s¸nh c¬ cÊu ngµnh c«ng nghiÖp cña Hµ Néi vµ Thµnh phè Hå ChÝ Minh? Ph©n tÝch c¸c ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn c«ng nghiÖp cña Hµ Néi. C©u 4: §äc Atl¸t §Þa lÝ ViÖt Nam vµ dùa vµo kiÕn thøc ®Þa lÝ ®· häc, h·y nhËn xÐt vµ gi¶i thÝch ®Æc ®iÓm ph©n bè d©n c­ vµ d©n téc ë Vïng kinh tÕ Nam Trung Bé (Ranh giíi Vïng kinh tÕ Nam Trung Bé lÊy theo B¶n ®å trang 19, Atl¸t §Þa lÝ ViÖt Nam). -------------------------------------------------------ThÝ sinh kh«ng ®­îc sö dông tµi liÖu ngoµi quy ®Þnh. Gi¸m thÞ kh«ng gi¶i thÝch g× thªm. Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o Kú thi chän häc sinh giái quèc gia Líp 12 THPT n¨m häc 2003-2004 H­íng dÉn chÊm ®Ò thi chÝnh thøc m«n ®Þa lÝ - b¶ng B C©u 1: 4 ®iÓm - VÏ 1,5 + §óng vÞ trÝ, cã ®Ò ngµy th¸ng, tªn c¸c vÞ trÝ. + VÏ ®­êng quü ®¹o vµ h­íng chuyÓn ®éng cña Tr¸i §Êt quanh MÆt Trêi + VÏ ®óng trôc nghiªng cña Tr¸i §Êt vµ c¸c ®­êng xÝch ®¹o, chÝ tuyÕn. - X¸c ®Þnh c¸c vÜ ®é vµ gi¶i thÝch 1,5 Do trôc tr¸i ®Êt nghiªng vµ kh«ng ®æi h­íng trong khi chuyÓn ®éng quanh mÆt trêi nªn: + C¸c ngµy Xu©n ph©n vµ Thu ph©n kh«ng nöa cÇu nµo chóc vÒ phÝa MÆt Trêi, ¸nh 0,5 s¸ng chiÕu th¼ng gãc vµo vÜ ®é 00 ( xÝch ®¹o) + Ngµy H¹ chÝ (22/6) BBC chóc nhiÒu nhÊt vÒ phÝa MÆt Trêi, ¸nh s¸ng chiÕu th¼ng 0,5 gãc víi vÜ ®é 23027’B (chÝ tuyÕn B) + Ngµy §«ng chÝ (22/12) NBC chóc nhiÒu nhÊt vÒ phÝa MÆt Trêi ¸nh s¸ng chiÕu th¼ng 0,5 gãc víi vÜ ®é 23027’ N (chÝ tuyÕn N) - §Æc ®iÓm chuyÓn ®éng cña Tr¸i §Êt quanh MÆt Trêi 1,0 + Tr¸i §Êt quay xung quanh MÆt Trêi trªn quÜ ®¹o h×nh elip theo chiÒu tõ t©y sang 0,25 ®«ng. + Khi quay trôc Tr¸i §Êt lu«n t¹o víi mÆt ph¼ng Hoµng ®¹o 1 gãc 66033’, h­íng 0,50 nghiªng cña trôc kh«ng ®æi (chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn). + Thêi gian quay xung quanh MÆt trêi lµ 365 ngµy 5 giê, 48 phót vµ 46 gi©y. Th­ëng: nÕu hs tr×nh bµy ®­îc thªm tèc ®é chuyÓn ®éng trªn quü ®¹o, khi chuyÓn ®éng Tr¸i §Êt cã 1 0,25 lóc ë ®iÓm cËn nhËt cã lóc ë ®iÓm viÔn nhËt. C©u 2: 5 ®iÓm - Ph¹m vi l·nh thæ: 0,5 - MËt ®é l­íi s«ng kh¸ dµy ®Æc. 0,25 - H­íng ch¶y: 1,50 + TB-§N: s«ng Hång, s«ng Ch¶y vµ h¹ l­u s«ng L«, s«ng §¸y 0,25 + Vßng cung: c¸c s«ng thuéc hÖ thèng s«ng Th¸i B×nh (s«ng CÇu, s«ng Th­¬ng, s«ng 0,50 Lôc Nam), s«ng G©m, do ¶nh h­ëng cña c¸c d·y nói vßng cung: Ng©n S¬n, §«ng TriÒu, S«ng G©m. 0,25 + C¸c h­íng kh¸c: T- § chi l­u s«ng Hång (s«ng §uèng, s«ng Luéc, s«ng Trµ LÝ) c¸c s«ng ven biÓn Qu¶ng Ninh, h­íng s«ng Kú Cïng, B»ng Giang... 0,5 + HÇu hÕt c¸c s«ng b¾t nguån tõ vïng nói cao phÝa b¾c, biªn giíi ViÖt Trung, ®æ ra VÞnh B¾c Bé (trõ hÖ thèng s«ng Kú Cïng, B»ng Giang ®æ sang s«ng T¶ Giang cña Trung Quèc) - ChÕ ®é n­íc: 1,5 + Nguån cung cÊp n­íc chñ yÕu do n­íc m­a vµ n­íc ngÇm, tæng l­îng n­íc phong 0,5 phó. + Mïa lò trïng víi mïa m­a tõ th¸ng 5-10, mïa c¹n trïng víi mïa kh« tõ th¸ng 11-4 0,5 + Kh«ng ®Òu: Mïa lò chiÕm 70-80% tæng l­îng dßng ch¶y trªn n¨m, mïa c¹n 20 – 30% 0,5 - H×nh th¸i: 1,0 + D¹ng nan qu¹t, nªn tËp trung lò nhanh 0,25 + §é dµi: HÇu hÕt lµ c¸c s«ng trung b×nh vµ ng¾n trõ s«ng Hång 0,25 + Nh×n chung c¸c s«ng cã ®é dèc lßng kh«ng lín do ch¶y trªn miÒn ®Þa h×nh t­¬ng 0,25 ®èi thÊp ( d­íi 500 m), ngo¹i trõ c¸c s«ng G©m, L«, Ch¶y cã ®é dèc lín ë th­îng l­u (b¾t nguån ë vïng nói cao tõ 500- 1000 m) + PhÇn h¹ l­u c¸c s«ng hîp thµnh mét hÖ thèng sau ®ã ph©n nh¸nh ®æ ra biÓn b»ng 0,25 nhiÒu cöa ( B¹ch §»ng, V¨n óc, Th¸i B×nh, Ba L¹t...) - L­îng phï sa: nhiÒu, ®Æc biÖt lµ s«ng Hång. 0,25 Th­ëng: NÕu häc sinh nªu gi¸ trÞ cña s«ng ngßi th× th­ëng 0,25 ®iÓm. C©u 3: 6 ®iÓm 2 a) So s¸nh c¬ cÊu: 2,5 Gièng nhau: + §Òu lµ hai trung t©m c«ng nghiÖp cã c¬ cÊu ngµnh ®a d¹ng 1,75 . CN c¬ khÝ ( kÓ tªn c¸c ngµnh nhá theo b¶n ®å trang 14), (0,5) . C«ng nghiÖp ho¸ chÊt (kÓ tªn c¸c ngµnh nhá theo b¶n ®å trang 14) (0,5) . C«ng nghiÖp nhÑ: (kÓ tªn c¸c ngµnh nhá theo b¶n ®å trang 14) (0,5) . C«ng nghiÖp thùc phÈm (kÓ tªn c¸c ngµnh nhá theo b¶n ®å trang 14) (0,25) Kh¸c nhau: C¬ cÊu ngµnh cña TP HCM ®a d¹ng h¬n Hµ Néi víi c¸c ngµnh 0,75 . CN luyÖn kim (luyÖn kim ®en vµ mµu) (0,5) . CN n¨ng l­îng (nhiÖt ®iÖn) (0,25) Th­ëng 0,25 ®iÓm nÕu thÝ sinh bæ sung c¸c th«ng tin sau - §­a ra gi¸ trÞ tæng s¶n l­îng c«ng nghiÖp, sè l­îng c¸c c¬ së s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cña hai thµnh phè so víi c¶ n­íc (theo néi dung trong SGK). - HoÆc cã nh÷ng dù b¸o vÒ sù ph¸t triÓn c¬ cÊu CN cña 2 thµnh phè. b) Ph©n tÝch c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn c«ng nghiÖp cña Hµ Néi 3,5 + Vai trß lµ Thñ ®«, trung t©m chÝnh trÞ, kinh tÕ, v¨n hãa, KHKT quan träng nhÊt c¶ 0,5 n­íc + VÝ trÝ ®Þa lÝ thuËn lîi: 1,0 - Trong vïng §BSH vµ phô cËn, mét vïng ®«ng d©n, kinh tÕ ph¸t triÓn cña n­íc ta; 0,5 n»m trong vïng kinh tÕ träng ®iÓm vµ víi c¶ n­íc. - Cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong hîp t¸c s¶n xuÊt víi c¸c trung t©m CN kh¸c ë §BSH 0,25 vµ phô cËn. - GÇn nguån cung cÊp nguyªn liÖu, n¨ng l­îng (dÉn chøng). 0,25 + §Çu mèi giao th«ng lín nhÊt ë phÝa B¾c (dÉn chøng) thuËn lîi ®Ó më réng vïng 0,5 cung cÊp nguyªn liÖu, n¨ng l­îng vµ vïng tiªu thô s¶n phÈm . + Thµnh phè triÖu d©n, cã thÞ tr­êng t¹i chç, nguån lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n 0,25 cao. + §­êng lèi chÝnh s¸ch 0,25 + C¬ së vËt chÊt kÜ thuËt. Kh¶ n¨ng thu hót m¹nh ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc 0,5 + ThÞ tr­êng trong n­íc vµ xuÊt khÈu. 0,25 - Ph©n tÝch c¸c ®iÒu kiÖn ch­a thuËn lîi: C¬ së vËt chÊt kÜ thuËt ch­a ®¸p øng yªu cÇu 0,25 ph¸t triÓn. C©u 4: 5 ®iÓm - X¸c ®Þnh ®óng ranh giíi cña vïng theo trang 19 Atl¸t: bao gåm T©y Nguyªn vµ Duyªn h¶i 0,5 nam Trung Bé; B¾c gi¸p víi vïng BTB, T©y gi¸p Lµo vµ Campuchia, TN gi¸p §NB, §«ng gi¸p biÓn §«ng. 3 - NhËn xÐt vµ gi¶i thÝch ®Æc ®iÓm vÒ sù ph©n bè d©n c­. + Nh×n chung mËt ®é d©n sè thÊp vµ kh«ng ®Òu 1,75 0,25 + Dùa vµo thang mµu mËt ®é d©n sè trong b¶ng chó gi¶i ®Ó nhËn xÐt: vïng th­a d©n 0,5 nhÊt lµ d­íi 50ng/km2, vïng ®«ng d©n nhÊt 500-1000 ng/km2 (dÉn chøng) + Ph©n bè: Theo chiÒu §-T: mËt ®é th­a dÇn (dÉn chøng), 0,5 + KÓ tªn c¸c ®iÓm d©n c­ lµ thµnh phè hoÆc thÞ x· cña vïng theo quy m« d©n sè (dùa 0,5 vµo b¶ng chó gi¶i). L­u ý : NÕu hs kh«ng nªu ®Çy ®ñ dÉn chøng th× chØ cho tèi ®a 1/2 tæng sè. - Gi¶i thÝch c¸c ®Æc ®iÓm vÒ sù ph©n bè d©n c­: 1,25 + MËt ®é cã sù ph©n ho¸ v× ¶nh h­ëng cña nhiÒu nhiÒu nh©n tè: §iÒu kiÖn tù nhiªn , 0,25 tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ, lÞch sö khai th¸c l·nh thæ... + MËt ®é d©n sè cao ë phÝa ®«ng, th­a h¬n ë phÝa t©y v× vïng ®ång b»ng duyªn h¶i 0,5 phÝa ®«ng cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n cho s¶n xuÊt vµ c­ tró, cã lÞch sö khai th¸c l·nh thæ sím h¬n, cßn phÝa t©y lµ ®åi nói vµ cao nguyªn. + C¸c vïng cã mËt ®é d©n sè cao cßn do t¸c ®éng cña c¸c ®« thÞ lµ trung t©m hµnh 0,25 chÝnh, kinh tÕ, v¨n hãa cña tØnh. + C¸c ®« thÞ ph©n bè tËp trung ë däc theo quèc lé 1 (ven biÓn) vµ quèc lé 14 trªn T©y 0,25 Nguyªn. - NhËn xÐt c¸c ®Æc ®iÓm vÒ sù ph©n bè d©n téc: 0,5 + C¸c d©n téc cña vïng thuéc 2 dßng ng«n ng÷ chÝnh lµ Dßng Nam ¸ (nhãm ViÖt 0,25 M­êng vµ nhãm M«n Kh¬ me), dßng Nam §¶o (Malai, Polinªxia) 0.25 0,5 - Dßng Nam ¸: ph©n bè réng + C¸c d©n téc thuéc nhãm ng«n ng÷ ViÖt M­êng: ph©n bè tËp trung trªn d¶i ven biÓn 0,25 (®ång b»ng vµ ®åi thÊp). + C¸c d©n téc thuéc nhãm ng«n ng÷ M«n-Kh¬ me: cã diÖn ph©n bè réng, chñ yÕu ë 0,25 phÇn l·nh thæ ®åi nói vµ cao nguyªn phÝa t©y cña vïng ( B¾c vµ Nam T©y Nguyªn) - Dßng Nam §¶o: ph©n bè tËp trung ë phÇn l·nh thæ gi÷a vïng kÐo dµi tõ T-§ (hoÆc nãi râ 0,25 tõ gi¸p ven biÓn Phó Yªn- Ninh ThuËn sang biªn giíi phÝa t©y) - Gi¶i thÝch c¸c ®Æc ®iÓm vÒ sù ph©n bè d©n téc. 0,5 + ViÖt M­êng ë d¶i ven biÓn (hay ®ång b»ng vµ ®åi thÊp) v× c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ g¾n 0,25 víi n«ng nghiÖp vµ khai th¸c biÓn, ®Þnh c­ sím. + C¸c nhãm cßn l¹i cã ho¹t ®éng kinh tÕ g¾n víi n«ng-l©m nghiÖp (khai th¸c vïng ®åi 0,25 nói) L­u ý: - §iÓm th­ëng kh«ng v­ît qu¸ 01 ®iÓm. - Tæng ®iÓm toµn bµi kh«ng v­ît qu¸ 20 ®iÓm. 4 Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o k× thi chän häc sinh giái quèc gia líp 12 THPT n¨m 2005 M«n: ®Þa lÝ, B¶ng A Thêi gian: 180 phót (kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò) Ngµy thi: 10/3/2005 ®Ò thi chÝnh thøc C©u 1 1) TÝnh gãc tíi cña tia s¸ng MÆt Trêi lóc 12 giê tr­a c¸c ngµy 21/3 vµ 23/9 ë nh÷ng ®Þa ®iÓm d­íi ®©y: §Þa ®iÓm Lòng Có (Hµ Giang) L¹ng S¬n Hµ Néi VÜ ®é 23023'B 21050'B 21002'B §Þa ®iÓm HuÕ TP. Hå ChÝ Minh Xãm Mòi (Cµ Mau) VÜ ®é 16026'B 10047'B 8034'B 2) Nªu ý nghÜa cña gãc tíi. C©u 2 1) Sö dông trang C¸c miÒn tù nhiªn, C - MiÒn Nam Trung Bé vµ Nam Bé cña Atl¸t §Þa lÝ ViÖt Nam, vÏ l¸t c¾t ®Þa h×nh th¼ng tõ biªn giíi ViÖt Nam - Cam pu chia qua thµnh phè Bu«n Ma Thuét, nói Väng Phu tíi bê ®«ng b¸n ®¶o Hßn Gèm theo tØ lÖ ngang 1: 2 000 000, tØ lÖ ®øng 1:100 000. 2) C¨n cø vµo Atl¸t §Þa lÝ ViÖt Nam, h·y ph©n tÝch ®Æc ®iÓm tù nhiªn däc theo l¸t c¾t nµy. C©u 3 Dùa vµo Atl¸t §Þa lÝ ViÖt Nam vµ kiÕn thøc ®· häc, h·y x¸c ®Þnh nh÷ng ®iÓm gièng vµ kh¸c nhau cña c¸c nguån lùc ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi gi÷a §«ng Nam Bé víi Trung du vµ miÒn nói phÝa B¾c. C©u 4 Cho b¶ng sè liÖu d­íi ®©y: Tæng s¶n phÈm trong n­íc (GDP) theo gi¸ thùc tÕ ph©n theo khu vùc kinh tÕ cña n­íc ta (§¬n vÞ tÝnh: tØ ®ång) N«ng, l©m nghiÖp C«ng nghiÖp N¨m DÞch vô vµ thuû s¶n vµ x©y dùng 1990 16 252 9 513 16 190 1995 62 219 65 820 100 853 1996 75 514 80 876 115 646 1997 80 826 100 595 132 202 2000 108 356 162 220 171 070 2002 123 383 206 197 206 182 (Nguån: Niªn gi¸m thèng kª CHXHCN ViÖt Nam, NXB Thèng kª, 2004, trang 49) 1 1. a) Nªu c¸c d¹ng biÓu ®å cã thÓ vÏ ®­îc (chØ nªu c¸c d¹ng vµ c¸ch vÏ, kh«ng cÇn vÏ cô thÓ) ®Ó thÓ hiÖn sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu GDP theo sè liÖu ®· cho. b) Lùa chän mét d¹ng biÓu ®å thÝch hîp nhÊt vµ gi¶i thÝch t¹i sao cã sù lùa chän nµy. c) VÏ biÓu ®å ®· ®­îc lùa chän. 2. Tõ biÓu ®å ®· vÏ, nhËn xÐt vµ gi¶i thÝch sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu GDP ph©n theo khu vùc kinh tÕ cña n­íc ta. - ThÝ sinh kh«ng ®­îc sö dông tµi liÖu ngoµi qui ®Þnh. - C¸n bé coi thi kh«ng gi¶i thÝch g× thªm. 2 Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o k× thi chän häc sinh giái quèc gia líp 12 THPT n¨m 2005 h­íng dÉn chÊm ®Ò thi chÝnh thøc M«n: ®Þa lÝ, B¶ng A Ngµy thi: 10/3/2005 C©u 1 (4 ®iÓm) 1) TÝnh gãc tíi 2,5 a) C«ng thøc tæng qu¸t tÝnh gãc tíi t¹i c¸c ®Þa ®iÓm cã vÜ ®é kh¸c nhau: h0 = 900 -    0,5 Trong ®ã, h0 : gãc tíi,  : vÜ ®é cña ®Þa ®iÓm cÇn tÝnh,  : gãc nghiªng cña tia s¸ng MÆt Trêi víi mÆt ph¼ng xÝch ®¹o. b) Vµo c¸c ngµy 21/3 vµ 23/9,  = 0, nªn h0 = 900 -  0,5 c) Gãc tíi t¹i c¸c ®Þa ®iÓm vµo chÝnh tr­a ngµy 21/3 vµ 23/9: Mçi §Þa ®iÓm ho §Þa ®iÓm h0 ®Þa 0 ' 0 Lòng Có (Hµ Giang) 66 37 HuÕ 73 34' ®iÓm 0 ' 0 ' L¹ng S¬n 68 10 TP. Hå ChÝ Minh 79 13 ®óng 0 ' 0 ' Hµ Néi 68 58 Xãm Mòi (Cµ Mau) 81 26 = 0,25 2) Nªu ý nghÜa cña gãc tíi 1,5 - Cho biÕt l­îng ¸nh s¸ng vµ l­îng nhiÖt ®em tíi mÆt ®Êt. Gãc tíi cµng gÇn vu«ng, l­îng ¸nh s¸ng vµ nhiÖt ®em tíi mÆt ®Êt cµng lín. 0,75 - Cho biÕt ®é cao cña MÆt Trêi so víi mÆt ®Êt. 0,75 Th­ëng, víi ®iÒu kiÖn c©u 1 ch­a ®¹t ®iÓm tèi ®a, nÕu cã nhËn xÐt: Gãc tíi thay ®æi ë c¸c ®Þa ®iÓm cã vÜ ®é kh¸c nhau. VÜ ®é cµng cao, gãc tíi cµng nhá vµ ng­îc l¹i. C©u 2 (5 ®iÓm) 1,5 1) VÏ l¸t c¾t ®Þa h×nh, yªu cÇu: - VÏ cã kÜ thuËt vµ ®Ñp, phãng ®óng tØ lÖ, ghi ®ñ thang chiÒu cao (m), thÓ hiÖn ®ñ vµ ®óng c¸c 1,25 d¹ng ®Þa h×nh. - Ghi mét sè ®èi t­îng ®Þa lÝ tiªu biÓu trªn l¸t c¾t: biªn giíi ViÖt Nam - Cam pu chia, s«ng 0,25 §¾k Kr«ng, TP. Bu«n Ma Thuét, CN. §¾k L¾k, nói Väng Phu, biÓn, b¸n ®¶o Hßn Gèm. Cã thÓ tham kh¶o h×nh giíi thiÖu sau: H×nh 1. L¸t c¾t ®Þa h×nh tõ biªn giíi ViÖt Nam - Cam pu chia ®Õn b¸n ®¶o Hßn Gèm (TØ lÖ ngang 1: 2 000 000, tØ lÖ ®øng 1: 100 000) 1 2) Ph©n tÝch ®Æc ®iÓm tù nhiªn däc theo l¸t c¾t - VÞ trÝ: L¸t c¾t cã h­íng gÇn trïng §«ng - T©y, chiÒu dµi trªn 200 km, ch¹y qua l·nh thæ cña c¸c tØnh §¾k N«ng, §¾k L¾k, Kh¸nh Hoµ, phÇn lín ch¹y trªn ®Êt liÒn, c¾t qua vÞnh V¨n Phong vµ b¸n ®¶o Hßn Gèm. - §Þa chÊt: Cã nÒn ®Þa chÊt phøc t¹p. Tõ T©y sang §«ng cã c¸c tÇng trÇm tÝch tuæi T2 - J2 , phÇn d­íi lµ ®¸ trÇm tÝch biÓn, phÇn gi÷a lµ trÇm tÝch lôc nguyªn, phÇn trªn lµ c¸c thµnh t¹o lôc ®Þa; phun trµo maphic tuæi N2 - Q1; c¸c lo¹i ®¸ x©m nhËp a xit, trung tÝnh tuæi Pz1 vµ K - Kz; cuéi, c¸t, sÐt kÕt vµ c¸c thµnh t¹o rêi bë tuæi Kz cïng mét sè ®øt g·y ®Þa chÊt,... - §Þa h×nh: + Cã nhiÒu d¹ng ®Þa h×nh kh¸c nhau: cao nguyªn, nói, ®ång b»ng, vÞnh biÓn, b¸n ®¶o,... + Kh¸c biÖt gi÷a phÝa §«ng vµ phÝa T©y nói Väng Phu (cao 2051 m). PhÝa T©y, ®Þa h×nh tho¶i, t­¬ng ®èi b»ng ph¼ng vµ thÊp dÇn vÒ phÝa Cam pu chia, cã CN §¾k L¾k cao trªn 500 m. PhÝa §«ng, ®Þa h×nh dèc nhanh xuèng ®ång b»ng hÑp ven biÓn vµ vÞnh V¨n Phong. - §Êt: Cã c¸c lo¹i: ®Êt feralit trªn c¸c lo¹i ®¸ kh¸c nhau chiÕm diÖn tÝch lín nhÊt; ®Êt feralit trªn ®¸ ba dan tËp trung nhiÒu ë khu vùc Bu«n Ma Thuét; ®Êt phï sa ë ®ång b»ng vµ ®Êt c¸t biÓn ë b¸n ®¶o Hßn Gèm. Ngoµi ra, cßn cã ®Êt kh¸c trªn nói Väng Phu vµ ®Êt x¸m. - KhÝ hËu: NhiÖt ®é trung b×nh n¨m trªn 200C. ë vïng nói, nhiÖt ®é thÊp h¬n, do ®é cao. Biªn ®é nhiÖt gi÷a hai mïa kh«ng lín. L­îng m­a trung b×nh n¨m 1600 - 2000 mm, riªng nói Väng Phu - trªn 2000 mm, ®ång b»ng ven biÓn vµ b¸n ®¶o Hßn Gèm - tõ 1200 ®Õn 1600 mm. PhÝa T©y Väng Phu, m­a nhiÒu vµo c¸c th¸ng V - X; phÝa §«ng Väng Phu, m­a nhiÒu vµo c¸c th¸ng IX - XI. Trong n¨m, cã hai lo¹i giã chñ yÕu: giã §B vµo mïa ®«ng vµ giã TN vµo mïa hÌ. - S«ng ngßi: Cã s«ng §¾k Kr«ng, s«ng Hinh. - Thùc, ®éng vËt: Cã rõng rông l¸ ë phÝa T©y nói Väng Phu vµ rõng th­êng xanh ë phÝa §«ng. Cã nhiÒu loµi ®éng vËt kh¸c nhau thuéc khu ®Þa lÝ ®éng vËt Trung Trung Bé vµ Nam Trung Bé: voi, h­¬u, nai, bß tãt, c¸ sÊu... - BiÓn: Cã vÞnh V¨n Phong. Th­ëng, víi ®iÒu kiÖn c©u 2 ch­a ®¹t ®iÓm tèi ®a: Ph©n tÝch c¸c yÕu tè khÝ hËu ë tr¹m Bu«n Ma Thuét, nªu gi¸ trÞ kinh tÕ cña tù nhiªn. 3,5 0,5 0,5 0,25 0,25 0,5 0,5 0,25 0,5 0,25 C©u 3 (5 ®iÓm) 1) Nªu kh¸i qu¸t vÞ trÝ ®Þa lÝ cña mçi vïng 2) Sù gièng nhau - C¶ hai vïng ®Òu gi¸p biÓn vµ c¸c n­íc l¸ng giÒng, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc giao l­u trong n­íc vµ quèc tÕ. - Tµi nguyªn thiªn nhiªn ®a d¹ng, phong phó. + §Þa h×nh, ®Êt ®ai thÝch hîp víi viÖc ph¸t triÓn c©y c«ng nghiÖp (l©u n¨m, hµng n¨m),... + Nguån kho¸ng s¶n t¹o c¬ së cho viÖc ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp khai th¸c, chÕ biÕn. + Tµi nguyªn du lÞch phong phó t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn du lÞch. - C¬ së h¹ tÇng, c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt phôc vô c¸c ngµnh kinh tÕ ®· ®­îc h×nh thµnh. + C¬ së h¹ tÇng (m¹ng l­íi giao th«ng, th«ng tin liªn l¹c, n¨ng l­îng...). + C¸c c¬ së c«ng nghiÖp, c¸c vïng chuyªn canh. 2 0,5 1,5 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 3) Sù kh¸c nhau a) VÒ vÞ trÝ ®Þa lÝ + §«ng Nam Bé (§NB) cã thuËn lîi trong giao l­u víi Cam pu chia. + Trung du vµ miÒn nói phÝa B¾c (TD&MNPB) cã lîi thÕ trong viÖc giao l­u víi Trung Quèc vµ Lµo (tuy cßn h¹n chÕ). b) §«ng Nam Bé - ThÕ m¹nh (so víi TD&MNPB) + Tµi nguyªn dÇu khÝ ë thÒm lôc ®Þa t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn c«ng nghiÖp khai th¸c vµ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c (c¸c má dÇu: Hång Ngäc, R¹ng §«ng, B¹ch Hæ, Rång, §¹i Hïng). + §Þa h×nh (t­¬ng ®èi b»ng ph¼ng), ®Êt (ba dan, ®Êt x¸m...) thuËn lîi cho sù h×nh thµnh vïng chuyªn canh c©y c«ng nghiÖp lín nhÊt n­íc ta. + D©n c­ ®«ng (cã TP. Hå ChÝ Minh), nguån lao ®éng dåi dµo, cã tr×nh ®é cao. + C¬ së h¹ tÇng, c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt tèt nhÊt c¶ n­íc, thu hót ®Çu t­ (trong n­íc, ngoµi n­íc) lín. - H¹n chÕ chñ yÕu: thiÕu n­íc trong mïa kh«, « nhiÔm m«i tr­êng,.... c) Trung du vµ miÒn nói phÝa B¾c - ThÕ m¹nh (so víi §NB) + TËp trung nhiÒu kho¸ng s¶n (kÓ tªn vµ n¬i ph©n bè), lµm c¬ së ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp khai kho¸ng, chÕ biÕn.... + Nguån thuû n¨ng lín nhÊt so víi c¸c vïng trong c¶ n­íc (37%), t¹o ®iÒu kiÖn x©y dùng c¸c nhµ m¸y thuû ®iÖn c«ng suÊt lín (Hoµ B×nh, Th¸c Bµ, S¬n La, Nµ Hang,....) + §Þa h×nh, ®Êt feralit, khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa cã mïa ®«ng l¹nh thuËn lîi cho viÖc trång c©y c«ng nghiÖp, c©y d­îc liÖu, rau qu¶ cËn nhiÖt vµ «n ®íi vµ cho ch¨n nu«i gia sóc. + Cã nhiÒu d©n téc (kÓ tªn) víi kinh nghiÖm vµ truyÒn thèng s¶n xuÊt. - H¹n chÕ chñ yÕu: ®Þa h×nh nói cao, d©n c­ th­a, c¬ së h¹ tÇng cßn nhiÒu khã kh¨n. Th­ëng, ®iÒu kiÖn c©u 3 ch­a ®¹t ®iÓm tèi ®a: Nªu c¸c biÖn ph¸p kh¾c phôc khã kh¨n, ph¸t huy c¸c nguån lùc mçi vïng. 3,0 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 C©u 4 (6 ®iÓm) 1) Lùa chän vµ vÏ biÓu ®å thÝch hîp nhÊt a) Nªu c¸c d¹ng cã thÓ vÏ ®­îc ®Ó thÓ hiÖn sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu - BiÓu ®å trßn (xö lÝ sè liÖu vµ vÏ 6 h×nh trßn). - BiÓu ®å cét chång (xö lÝ sè liÖu vµ vÏ 6 cét chång). - BiÓu ®å « vu«ng (xö lÝ sè liÖu vµ vÏ 6 « vu«ng). - BiÓu ®å miÒn (xö lÝ sè liÖu vµ vÏ biÓu ®å miÒn). b) Chän mét d¹ng thÝch hîp nhÊt vµ gi¶i thÝch - Chän biÓu ®å miÒn - Gi¶i thÝch: + C¸c d¹ng cßn l¹i tuy kh«ng sai, nh­ng kh«ng gi¶i thÝch ®­îc c¬ cÊu vµ sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu mét c¸ch trùc quan. + D¹ng biÓu ®å miÒn ®¸p øng ®­îc ®Çy ®ñ yªu cÇu cña c©u hái vµ rÊt trùc quan. 3 4,0 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,5 c) VÏ biÓu ®å miÒn - KÕt qu¶ xö lÝ sè liÖu (%): N¨m Tæng céng 0,5 N«ng, l©m nghiÖp, thuû s¶n 38,7 27,2 27,8 25,8 24,5 23,0 Chia ra C«ng nghiÖp vµ x©y dùng 22,7 28,8 29,7 32,1 36,7 38,5 DÞch vô 1990 100,0 38,6 1995 100,0 44,0 1996 100,0 42,5 1997 100,0 42,1 2000 100,0 38,8 2002 100,0 38,5 - VÏ biÓu ®å miÒn, yªu cÇu: + VÏ chÝnh x¸c kho¶ng c¸ch n¨m, chia vµ ghi ®Çy ®ñ % ë trôc ®øng vµ n¨m ë trôc ngang, ®Ñp. + Cã chó gi¶i vµ tªn biÓu ®å. Cã thÓ tham kh¶o biÓu ®å sau: 1,5 100% 90% 80% 70% 60% DV 50% CN-XD 40% N-L-Ng 30% 20% 10% 0% 1995 2000 2002 N¨m 9 19 0 91 19 9 19 2 9 19 3 9 19 4 9 19 5 9 19 6 9 19 7 9 19 8 9 20 9 0 20 0 0 20 1 02 1990 19 H×nh 2. C¬ cÊu tæng s¶n phÈm trong n­íc ph©n theo khu vùc 2) NhËn xÐt vµ gi¶i thÝch a) NhËn xÐt - Cã sù chuyÓn dÞch rÊt râ rÖt. - Xu h­íng lµ t¨ng tØ träng cña khu vùc II (C«ng nghiÖp - X©y dùng) vµ khu vùc III (DÞch vô), gi¶m tØ träng khu vùc I (N«ng - L©m nghiÖp - Thuû s¶n). b) Gi¶i thÝch - Theo xu thÕ chung cña thÕ giíi. - §¸p øng ®­îc yªu cÇu ®æi míi ®Êt n­íc, phôc vô sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸. L­u ý: - §iÓm th­ëng kh«ng v­ît qu¸ 1,0 ®iÓm. - Tæng ®iÓm toµn bµi thi kh«ng v­ît qu¸ 20 ®iÓm. - Linh ho¹t trong c¸ch tr¶ lêi cña häc sinh. 4 2,0 0,5 0,5 0,5 0,5 5 Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o k× thi chän häc sinh giái quèc gia líp 12 THPT n¨m 2005 M«n: ®Þa lÝ, B¶ng B Thêi gian: 180 phót (kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò) Ngµy thi: 10/3/2005 ®Ò thi chÝnh thøc C©u 1 1) TÝnh gãc tíi cña tia s¸ng MÆt Trêi lóc 12 giê tr­a c¸c ngµy 21/3 vµ 23/9 ë nh÷ng ®Þa ®iÓm d­íi ®©y: §Þa ®iÓm VÜ ®é Lòng Có (Hµ Giang) L¹ng S¬n Hµ Néi 23023'B 21050'B 21002'B §Þa ®iÓm VÜ ®é 16026'B 10047'B 8034'B HuÕ TP. Hå ChÝ Minh Xãm Mòi (Cµ Mau) 2) Nªu ý nghÜa cña gãc tíi. C©u 2 C¨n cø vµo Atl¸t §Þa lÝ ViÖt Nam, h·y ph©n tÝch ®Æc ®iÓm ®Þa h×nh, s«ng ngßi, ®Êt, thùc vËt vµ ®éng vËt cña miÒn T©y B¾c vµ B¾c Trung Bé. C©u 3 Dùa vµo Atl¸t §Þa lÝ ViÖt Nam vµ kiÕn thøc ®· häc, h·y x¸c ®Þnh nh÷ng ®iÓm gièng vµ kh¸c nhau cña c¸c nguån lùc ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi gi÷a §«ng Nam Bé víi Trung du vµ miÒn nói phÝa B¾c. C©u 4 Cho b¶ng sè liÖu d­íi ®©y: Tæng s¶n phÈm trong n­íc (GDP) theo gi¸ thùc tÕ ph©n theo khu vùc kinh tÕ cña n­íc ta (§¬n vÞ tÝnh: tØ ®ång) N¨m 1990 1995 1996 1997 2000 2002 N«ng, l©m nghiÖp vµ thuû s¶n 16 252 62 219 75 514 80 826 108 356 123 383 C«ng nghiÖp vµ x©y dùng 9 513 65 820 80 876 100 595 162 220 206 197 DÞch vô 16 190 100 853 115 646 132 202 171 070 206 182 Nguån: Niªn gi¸m thèng kª CHXHCN ViÖt Nam, NXB Thèng kª, 2004, trang 49 1) Nªu c¸c d¹ng biÓu ®å cã thÓ vÏ ®­îc (chØ nªu c¸c d¹ng vµ c¸ch vÏ, kh«ng cÇn vÏ cô thÓ) ®Ó thÓ hiÖn sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu GDP theo sè liÖu ®· cho. 2) Lùa chän mét d¹ng biÓu ®å thÝch hîp nhÊt vµ gi¶i thÝch t¹i sao cã sù lùa chän nµy. 3) VÏ biÓu ®å ®· ®­îc lùa chän. - ThÝ sinh kh«ng ®­îc sö dông tµi liÖu ngoµi qui ®Þnh. - C¸n bé coi thi kh«ng gi¶i thÝch g× thªm.