Tài liệu đề tài giải pháp mở rộng tín dụng đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại chi nhánh ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn nam hà nội

1 Chuyên đề thực tập LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài. Hiện nay doanh nghiệp vừa và nhỏ đang dần khẳng định vai trò và vị trí của mình trong nền kinh tế thị trường. Các doanh nghiệp vừa và nhỏ đã và đang góp sức không nhỏ vào sự tăng trưởng kinh tế và giúp Nhà nước thực hiện các mục tiêu kinh tế xã hội. Để có thể đầu tư thêm vào tài sản cố định mở rộng sản xuất kinh doanh, thực hiện các dự án, doanh nghiệp vừa và nhỏ rất cần có sự góp sức của các nguồn vốn khác đặc biệt là tín dụng Ngân hàng. Về phía các Ngân hàng thương mại, xuất phát từ mục tiêu quản lý của mình đặc biệt là từ mối quan hệ chặt chẽ giữa chiến lược quản lý lãi suất, doanh thu, chi phí và lợi nhuận. Các ngân hàng thương mại cần phát triển đồng đều các khoản tín dụng cho doanh nghiệp vừa và nhỏ với các khoản tín dụng cho các doanh nghiệp lớn trên cơ sở đảm bảo chất lượng tín dụng. Với số lượng lớn các doanh nghiệp vừa và nhỏ trong tổng số các doanh nghiệp cả nước đây chính là lượng khách hàng tiềm năng mà các ngân hàng thương mại đang hướng tới. Mặc dù trong vài năm gần đây, Chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Nam Hà Nội đã thực hiện một số biện pháp nhằm tăng cường tín dụng đáp ứng nhu cầu vốn của các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Nhưng doanh số cho vay, dư nợ cho vay trung hạn và dài hạn đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại ngân hàng vẫn rất thấp so với số lượng doanh nghiệp vừa và nhỏ. Đứng trước vấn đề như vậy thì: “Giải pháp mở rộng hoạt động tín dụng đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Nam Hà Nội” là một vấn đề rất bức thiết. Bùi Công Lý Lớp: NHD_K10 2 Chuyên đề thực tập 2.Mục tiêu nghiên cứu của đề tài. Tìm hiểu những nhân tố ảnh hưởng đến đến hoạt động tín đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ, xem xét tình hình tín dụng, mở rộng tín dụng và tìm ra nguyên nhân, để từ đó đưa ra các giải pháp nhằm mở rộng hoạt động tín dụng tại Chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Nam Hà Nội. 3.Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài. - Đối tượng nghiên cứu: Tập trung nghiên cứu việc mở rộng tín dụng và các giải pháp nhằm mở rộng hoạt động tín dụng đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Nam Hà Nội qua các năm 2008 – 2010. - Phạm vi nghiên cứu: Hoạt động tín dụng đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Nam Hà Nội. 4.Phương pháp nghiên cứu của đề tài. Bài báo cáo sử dụng các phương pháp nghiên cứu như duy vật biện chứng, duy vật lịch sử kết hợp với các phương pháp thống kê, phân tích kinh tế, tổng hợp so sánh số liệu … 5.Kết cấu của đề tài. Đề tài gồm 3 phần. Chương 1: Lý luận chung về tín dụng Ngân hàng đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ. Chương 2: Thực trạng hoạt động tín dụng và tình hình mở rộng tín dụng đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Nam Hà Nội. Chương 3: Giải pháp mở rộng hoạt động tín dụng đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Nam Hà Nội. Bùi Công Lý Lớp: NHD_K10 Chuyên đề thực tập CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ MỞ RỘNG TÍN DỤNG NGÂN HÀNG ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ 1.1.Doanh nghiệp vừa và nhỏ trong nền kinh tế 1.1.1.Khái niệm Việc xác định thế nào là một doanh nghiệp vừa và nhỏ chủ yếu căn cứ vào hai tiêu chí phổ biến: Tiêu chí định tính: Được xây dựng dựa trên những đặc trưng cơ bản của các doanh nghiệp vừa và nhỏ như trình độ chuyên môn hóa thấp, số đầu mối quản lý ít, mức độ phức tạp của quản lý… Tiêu chí này có ưu thế là phản ánh đúng bản chất của việc phân định nhưng trên thực tế thường khó xác định. Do đó, chỉ được dùng để tham khảo, kiểm chứng mà ít được dùng để xác định qui mô doanh nghiệp. Tiêu chí định lượng: Xây dựng dựa trên những tiêu chí như số lượng lao động, tổng giá trị tài sản (hay tổng vốn), doanh thu hoặc lợi nhuận của doanh nghiệp. Số lượng lao động có thể là số lao động trung bình trong danh sách hoặc số lao động thường xuyên thực tế của doanh nghiệp. Tài sản hoặc vốn có thể bao gồm tổng giá trị tài sản (hay vốn) cố định hoặc giá trị tài sản còn lại (hay vốn) còn lại của doanh nghiệp. Các tiêu chí định lượng có vai trò rất quan trọng trong việc xác định qui mô doanh nghiệp. Tuy nhiên ở mỗi nước trên thế giới có các tiêu chí khác nhau để xác định doanh nghiệp vừa và nhỏ phụ thuộc vào các yếu tố sau: Trình độ phát triển của mỗi nước và tính chất của mỗi ngành nghề: Trình độ phát triển càng cao thì trị số các tiêu chí càng tăng. Vùng lãnh thổ: Mỗi vùng miền có trình độ phát triển khác nhau về cả quy mô và số lượng doanh nghiệp. Chính vì vậy, để đảm bảo tính tương thích trong việc so sánh giữa các vùng với nhau cũng cần tính đến hệ số vùng trong tiêu chuẩn xác định Bùi Công Lý Lớp: NHD_K10 Chuyên đề thực tập doanh nghiệp vừa và nhỏ. Vùng có nền kinh tế phát triển cao thì số lượng và quy mô doanh nghiệp phải cao hơn so với vùng có nền kinh tế phát triển thấp. Tính chất lịch sử: Như vậy tính chất lịch sử có ảnh hưởng đến việc xác định qui mô của doanh nghiệp nói chung, doanh nghiệp vừa và nhỏ nói riêng. Tóm lại, từ các yếu tố trên ta có thể hiểu: “doanh nghiệp vừa và nhỏ là cơ sở sản xuất kinh doanh độc lập, đã đăng kí kinh doanh theo pháp luật hiện hành, có số vốn đăng kí và số lao động ở một mức nhất định tùy theo từng thời kì, từng điều kiện của từng nước, đặc điểm từng vùng lãnh thổ, tính chất từng ngành nghề mà đặt ra yêu cầu khác nhau về chúng”. 1.1.2.Đặc điểm doanh nghiệp vừa và nhỏ. Doanh nghiệp vừa và nhỏ có một số đặc điểm cơ bản sau đây: - Doanh nghiệp vừa và nhỏ có nguồn lao động dồi dào nhưng chất lượng không cao - Tiềm lực tài chính hạn chế - Doanh nghiệp vừa và nhỏ năng động linh hoạt trong sản xuất kinh doanh - Trình độ khoa học công nghệ và quản lý chưa cao 1.1.3.Vai trò doanh nghiệp vừa và nhỏ. Đối với sự phát triển kinh tế của một đất nước thì không thể không kể đến sự đóng góp của các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Đặc biệt là đối với các nước đang phát triển thì doanh nghiệp vừa và nhỏ có vị trí, vai trò hết sức quan trọng. Vị trí và vai trò đó của doanh nghiệp vừa và nhỏ được thể hiện như sau:  Thu hút vốn và khai thác nguồn lực có sẵn trong dân cư  Góp phần quan trọng vào tổng sản phẩm quốc nội (GDP) và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế  Tạo ra sự phát triển giữa các vùng, ngành góp phần phát triển quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế của quốc gia Bùi Công Lý Lớp: NHD_K10 Chuyên đề thực tập 1.1.4.Nhu cầu vốn của doanh nghiệp vừa và nhỏ. Vốn là điều kiện đầu tiên để một doanh nghiệp tiến hành hoạt động sản xuất kinh doanh. Vốn có ý nghĩa quan trọng trong suốt quá trình hoạt động của doanh nghiệp vì vốn duy trì hoạt động và đảm bảo cho sản xuất được liên tục. Vốn và vay vốn luôn là một khó khăn của các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Bởi vì các doanh nghiệp vừa và nhỏ thường là các doanh nghiệp mới thành lập, chưa có bề dày và uy tín trên thương trường, lại thiếu tài sản thế chấp khi muốn vay vốn Ngân hàng hay các tổ chức tín dụng. 1.2.Hoạt động tín dụng của Ngân hàng thương mại. 1.2.1.Khái niệm tín dụng Ngân hàng Tín dụng Ngân hàng mang bản chất chung của quan hệ tín dụng. Đó là quan hệ tin cậy lẫn nhau trong việc vay và cho vay giữa các Ngân hàng, các tổ chức tín dụng với các pháp nhân và cá nhân, được thực hiện theo nguyên tắc hoàn trả và có lãi. 1.2.2.Các hình thức tín dụng ngân hàng thương mại. Tín dụng là hoạt động quan trọng nhất của các Ngân hàng nói chung và các trung gian tài chính nói chung, chiếm tỷ trọng cao nhất trong tổng tài sản, mang lại nhiều lợi nhuận nhất trong hoạt động của Ngân hàng đồng thời cũng mang lại rủi ro cao nhất. Việc phân loại tín dụng có cơ sở khoa học là tiền đề để thiết lập các quy trình tín dụng thích hợp, nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro cũng như đảm bảo an toàn hoạt động của toàn ngân hàng đáp ứng yêu cầu của khách hàng. Ngân hàng phân loại tín dụng dựa vào các tiêu chí sau: 1.2.2.1.Phân loại tín dụng theo thời gian. - Tín dụng ngắn hạn: là loại tín dụng có thời hạn dưới một năm. - Tín dụng trung và dài hạn: là loại tín dụng có thời hạn trên một năm trong đó các khoản tín dụng từ trên 1 đến 5 năm được coi là tín dụng trung hạn, tín dụng trên 5 năm được coi là tín dụng dài hạn. Bùi Công Lý Lớp: NHD_K10 Chuyên đề thực tập 1.2.2.2.Phân loại theo hình thức cấp tín dụng. - Chiết khấu giấy nợ: Giấy nợ là các chứng từ dùng để xác nhận cho người thụ hưởng một trái quyền về tiền đối với người phải trả. Giấy nợ là công cụ tài chính phổ biến, mang tính thống nhất trên thị trường tài chính. Chiết khấu giấy nợ là một nghiệp vụ tín dụng ngắn hạn, trong đó khách hàng chuyển nhượng quyền sở hữu giấy nợ chưa đáo hạn cho Ngân hàng để đổi một số tiền bằng giá trị của giấy nợ trừ chi phí chiết khấu và hoa hồng phí (nếu có). - Cho vay: Là hình thức cấp tín dụng, theo đó tổ chức tín dụng giao tiền cho khách hàng với cam kết khách hàng phải hoàn trả cả gốc và lãi trong khoảng thời gian xác định. Nghiệp vụ cho vay cũng bao gồm nhiều loại khác nhau trong đó có: Thấu chi: là nghiệp vụ cho vay qua đó ngân hàng cho phép người vay được cho trội (vượt) trên số dư tiền gửi thanh toán của mình đến một giới hạn nhất định và trong khoảng thời gian xác định, giới hạn này gọi là hạn mức thấu chi. Các khoản chi quá hạn mức thấu chi sẽ chịu lãi suất phạt và bị đình chỉ sử dụng hình thức này. Thấu chi là hình thức tín dụng ngắn hạn, linh hoạt, thủ tục đơn giản, phần lớn là không có đảm bảo. Nhìn chung hình thức này chỉ sử dụng đối với các khách hàng có độ tin cậy cao, thu nhập đều đặn và kỳ thu nhập ngắn. Cho vay trực tiếp từng lần: là hình thức cho vay tương đối phổ biến của Ngân hàng đối với các khách hàng không có nhu cầu vay thường xuyên, không có điều kiện để được cấp hạn mức thấu chi hay khi khách hàng có nhu cầu sử dụng vốn theo thời vụ như mở rộng sản xuất đặc biệt mới vay vốn Ngân hàng. Cho vay theo hạn mức: là nghiệp vụ tín dụng theo đó Ngân hàng thoả thuận cấp cho khách hàng hạn mức tín dụng và duy trì hạn mức này trong một thời gian nhất định. Hạn mức tín dụg có thể tính cho cả đầu kỳ hoặc cuối kỳ. Đó là số dư tối Bùi Công Lý Lớp: NHD_K10 Chuyên đề thực tập đa tại thời điểm tính. Hạn mức tín dụng được cấp trên cơ sở kế hoạch sản xuất kinh doanh, nhu cầu vốn và nhu cầu vay vốn của khách hàng. Cho vay luân chuyển: là nghiệp vụ cho vay dựa trên luân chuyển của hàng hoá. Doanh nghiệp khi mua hàng có thể thiếu vốn, Ngân hàng có thể cho vay để mua hàng và sẽ thu nợ khi doanh nghiệp bán hàng. Đầu năm hoặc đầu quý doanh nghiệp làm đơn xin vay luân chuyển và thoả thuận với Ngân hàng về phương thức vay, hạn mức tín dụng các nguồn cung cấp hàng hoá và khả năng tiêu thụ. Cho vay trả góp: là hình thức tín dụng theo đó Ngân hàng cho phép khách hàng trả gốc làm nhiều lần trong thời hạn tín dụng đã thoả thuận. Cho vay trả góp thường được áp dụng đối với các khoản vay trung và dài hạn, tài trợ cho tài sản cố định hoặc hàng lâu bền. Số tiền mỗi lần trả được tính toán phù hợp với khả năng trả nợ. Cho vay gián tiếp: phần lớn cho vay của Ngân hàng là cho vay trực tiếp bên cạnh đó các Ngân hàng còn phát triển các hình thức cho vay gián tiếp. Cho vay gián tiếp là hình thức cho vay thông qua các tổ chức trung gian. Ngân hàng có thể chuyển một vài khâu của hoạt động cho vay sang các tổ chức trung gian như thu nợ, phát tiền vay… Hình thức này áp dụng với thị trường có nhiều món vay nhỏ, người vay phân tán cách xa Ngân hàng. Trong trường hợp như vậy, cho vay qua trung gian có thể tiết kiệm chi phí cho vay. - Cho thuê tài sản (thuê – mua): Cho thuê của Ngân hàng thường là hình thức tín dụng trung và dài hạn. Ngân hàng mua tài sản cho khách hàng thuê với thời hạn sao cho khách hàng phải thu gần hoặc đủ giá trị của tài sản cho thuê cộng lãi. Hết thời hạn thuê, khách hàng có thể mua lại tài sản đó. Cho thuê (thuê – mua) giống một khoản cho vay thông thường ở chỗ ngân hàng phải xuất tiền với kỳ vọng thu về cả gốc lẫn lãi sau thời hạn nhất định; khách hàng phải có trách nhiệm trả gốc và lãi hàng kỳ. Ngân hàng phải đảm bảo cung cấp đúng loại tài sản khách hàng yêu cầu và phải đảm bảo chất lượng của tài sản đó. Bùi Công Lý Lớp: NHD_K10 Chuyên đề thực tập - Bảo lãnh hoặc tái bảo lãnh: Bảo lãnh của Ngân hàng là cam kết của Ngân hàng dưới hình thức thư bảo lãnh về việc thực hiện nghĩa vụ tài chính thay cho khách hàng khi khách hàng không thực hiện đúng nghĩa vụ như đã cam kết. Hình thức bảo lãnh rất đa dạng, phân theo mục tiêu bảo lãnh bao gồm: Bảo lãnh đảm bảo tham gia dự thầu: là cam kết của Ngân hàng với chủ đầu tư (hay chủ thầu) về việc trả tiền phạt thay cho bên dự thầu vi phạm các quy định trong hợp đồng dự thầu. Bảo lãnh thực hiện hợp đồng: là cam kết của Ngân hàng về việc chi trả tổn thất hộ khách hàng nếu khách hàng không thực hiện đầy đủ hợp đồng như cam kết, gây tổn thất cho bên thứ ba. Bảo lãnh đảm bảo hoàn trả tiền ứng trước: là cam kết của Ngân hàng về việc sẽ hoàn trả tiền ứng trước cho bên mua nếu bên cung cấp không trả. 1.2.2.3.Phân loại theo mục đích đảm bảo. Theo tiêu thức này, tín dụng được phân thành các loại sau: - Tín dụng có đảm bảo: thông thường các khoản tín dụng của Ngân hàng đều có tài sản đảm bảo. Tài sản đảm bảo có thể là tài sản của người nhận tín dụng hay tài sản, uy tín của người thứ ba. Tài sản đảm bảo cho phép ngân hàng có được nguồn thu nợ thứ hai bằng cách bán các tài sản đó hoặc thông qua khả năng trả nợ của người thứ ba khi nguồn thu nợ thứ nhất không có hoặc không đủ. - Tín dụng không có đảm bảo: là hình thức tín dụng không có tài sản đảm bảo hoặc không có bảo lãnh của bên thứ ba. Tín dụng không có đảm bảo có thể được cấp cho các khách hàng có uy tín, thường là khách hàng làm ăn thường xuyên có lãi, tình hình tài chính vững mạnh, ít xảy ra tình trạng nợ nần dây dưa, hoặc món vay tương đối nhỏ so với vốn của người vay, khách hàng thực hiện các dự án đầu tư thuộc chương trình kinh tế đặc biệt, chương trình kinh tế trọng điểm của Nhà Nước, chương trình kinh tế xã hội. Bùi Công Lý Lớp: NHD_K10 Chuyên đề thực tập 1.3.Sự cần thiết phải mở rộng hoạt động tín dụng đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ. 1.3.1.Vai trò của tín dụng đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ. Chúng ta phải thừa nhận rằng hiện nay nhu cầu vốn cho phát triển nền kinh tế nói chung và nhu cầu vốn phát triển các doanh nghiệp lớn và các doanh nghiệp vừa và nhỏ là rất lớn. Nhưng các doanh nghiệp vừa và nhỏ lại gặp rất nhiều khó khăn trong việc tìm nguồn tài trợ. Nguồn tín dụng ngân hàng đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ chiếm một vai trò rất quan trọng. Nó thể hiện ở các điểm sau: - Một là, nguồn vốn vay đáp ứng nhu cầu vốn kịp thời, mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. - Hai là, Nguồn vốn vay của Ngân hàng góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp vừa và nhỏ. 1.3.2.Đây là một thị trường tiềm năng đối với các Ngân hàng. Hiện nay doanh nghiệp vừa và nhỏ chiếm một tỉ trọng rất lớn trong các cơ sở sản xuất kinh doanh, đang thu hút được phần lớn lượng lao động trong xã hội. Có thể nói doanh nghiệp vừa và nhỏ đã giải quyết hàng chục ngàn công ăn việc làm cho xã hội. Đây là điểu rất quan trọng trong quá trình phát triển của bất kì một đất nước nào. Tuy nhiên, doanh nghiệp vừa và nhỏ luôn gặp phải những khó khăn mà không phải lúc nào cũng giải quyết được. Những khó khăn đó xuất phát từ cả phía ngân hàng lẫn doanh nghiệp vừa và nhỏ. Nguyên nhân thuộc về Ngân hàng:  Một là, xuất phát từ đặc điểm tín dụng đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ có nhiều đặc điểm khác biệt với cho vay đối với các doanh nghiệp lớn.  Thứ hai, khó khăn trong việc vay các khoản trung và dài hạn  Thứ ba, những hạn chế về hoạt động tín dụng là phải tuân theo qui định của pháp luật Bùi Công Lý Lớp: NHD_K10 Chuyên đề thực tập Nguyên nhân thuộc về doanh nghiệp vừa và nhỏ:  Một là, doanh nghiệp vừa và nhỏ thường thiếu tài sản đảm bảo cho các khoản vay.  Hai là, khả năng đáp ứng các yêu cầu về tài chính của doanh nghiệp vừa và nhỏ.  Ba là, các phương án sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp vừa và nhỏ. 1.4.Mục tiêu mở rộng tín dụng đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ 1.4.1.Mở rộng qui mô tín dụng đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ đi kèm với đảm bảo chất lượng tín dụng của việc mở rộng. Quy mô cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ có thể được đánh giá qua tỷ trọng cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ của Ngân hàng. Tại các Ngân hàng thương mại, số lượng vay của các doanh nghiệp vừa và nhỏ rất nhiều, tuy nhiên lượng vay thì rất nhỏ. So với doanh nghiệp lớn thì mặc dù với số lượng vay ít những mỗi lần vay là vay với con số rất lớn, bởi các doanh nghiệp lớn có uy tín, có tiềm lực tài chính lớn mạnh tạo được lòng tín cho Ngân hàng. Do đó, việc ưu tiên cho vay các khoản tiền lớn cho doanh nghiệp lớn là điều dễ hiểu. Bên cạnh việc mở rộng tín dụng cho doanh nghiệp vừa và nhỏ thì việc đảm bảo chất lượng tín dụng của việc mở rộng cũng cần được lưu ý. Chất lượng của việc mở rộng tín dụng có thể được đánh giá qua chỉ tiêu như mức tăng của nợ xấu, mức tăng của nợ quá hạn đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ. Nợ xấu Tỷ lệ nợ xấu = Tổng dư nợ Bùi Công Lý Lớp: NHD_K10 Chuyên đề thực tập Dư nợ quá hạn Tỷ lệ nợ quá hạn = Tổng dư nợ Nếu các tỷ lệ này tăng nhanh qua các năm thì chứng tỏ việc mở rộng hoạt động tín dụng đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ đang không được tốt, ngược lại nếu tỷ lệ này giảm dần qua các năm thì chiến lược phát triển của ngân hàng đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ là hợp lý. 1.4.2.Mở rộng thêm hình thức tín dụng đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ. Phân loại theo thời gian thì tín dụng Ngân hàng chia làm hai loại: tín dụng ngắn hạn, tín dụng trung và dài hạn. Trong quá trình cho vay đối với loại hình doanh nghiệp vừa và nhỏ thì tín dụng ngắn hạn là hình thức chủ yếu mà các Ngân hàng cho vay đối với loại hình doanh nghiệp này. Còn những khoản tín dụng trung và dài hạn thì thường chỉ áp dụng cho các doanh nghiệp lớn hoặc là các doanh nghiệp vừa và nhỏ nhưng có quan hệ lâu năm, tốt với ngân hàng. Điều này là rất thiệt thòi cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ mới thành lập, hơn nữa phần lớn các doanh nghiệp vừa và nhỏ đều là mới thành lập. Một doanh nghiệp mới thành lập chưa lâu sẽ khó khăn trong việc tạo uy tín với Ngân hàng, vì vậy những khoản vay dài hạn sẽ rất khó tiếp cận doanh nghiệp vừa và nhỏ. Chỉ tiêu phản ánh tình hình tín dụng trung và dài hạn là tỷ trọng dư nợ tín dụng, tỷ trọng cho vay trung và dài hạn. Dư nợ tín dụng doanh nghiệp vừa và nhỏ Tỷ trọng dư nợ tín dụng Bùi Công Lý = Lớp: NHD_K10 Chuyên đề thực tập Tổng dư nợ Dư nợ trung và dài hạn doanh nghiệp vừa và nhỏ Tỷ trọng cho vay trung và dài hạn = Dư nợ doanh nghiệp vừa và nhỏ Các tỷ số này tăng qua các năm thì có nghĩa Ngân hàng đang tâm trung chú trọng phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ, đang có những hướng đầu tư trang thiết bị nhà xưởng nhằm hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ sản xuất kinh doanh. Và ngược lại, nếu tỷ số này giảm dần thì mục tiêu trước mắt của ngân hàng vẫn chưa chú trọng vào loại hình doanh nghiệp vừa và nhỏ. 1.5.Các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động tín dụng đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ. 1.5.1.Các nhân tố từ doanh nghiệp vừa và nhỏ. Để có thể tiếp cận được nguồn vốn tín dụng của ngân hàng thì các doanh nghiệp vừa và nhỏ phải biết được các mục tiêu, nguyên tắc hoạt động cũng như các sản phẩm dịch vụ mà Ngân hàng cung cấp. Từ đó có thể chủ động thiết lập những điều kiện cần thiết theo yêu cầu của Ngân hàng. Các doanh nghiệp vừa và nhỏ phải đảm bảo được các yếu tố như: mức độ tín nhiệm của khách hàng với Ngân hàng, khả năng tài chính của doanh nghiệp cũng như ý chí trả nợ của khách hàng. - Một là, nhu cầu của doanh nghiệp vừa và nhỏ - Hai là, tình hình tài chính của doanh nghiệp vừa và nhỏ. Bùi Công Lý Lớp: NHD_K10 Chuyên đề thực tập - Ba là, năng lực quản lý kinh doanh cũng như đạo đức của chủ doanh nghiệp ảnh hưởng đến chất lượng khoản vay 1.5.2.Các nhân tố từ Ngân hàng. - Khả năng huy động vốn của ngân hàng: Đây là một nhân tố ảnh hưởng gián tiếp đến mở rộng cho vay của ngân hàng. Một Ngân hàng muốn phát triển cho vay tốt thì phải có nguồn vốn dồi dào hay nói cách khác để phát triển cho vay Ngân hàng phải có đủ vốn. Có thể nói công tác huy động vốn trong các Ngân hàng thương mại đóng vai trò vô cùng quan trọng -Chính sách tín dụng: Xây dựng một chính sách tín dụng hợp lý là để thống nhất, đảm bảo hiệu quả, an toàn và phát triển bền vững nhằm nâng cao sức mạnh cạnh tranh, tạo được hiệu quả tốt trong kinh doanh tín dụng. Bên cạnh đó, chính sách tín dụng cũng phải đảm bảo tuân thủ pháp luật, quy định của ngân hàng trung ương. Do đó, chính sách tín dụng phản ánh cương lĩnh tài trợ của một ngân hàng, là hướng dẫn chung cho cán bộ tín dụng và các bộ phận liên quan, tăng cường chuyên môn hoá trong phân tích tín dụng, tạo sự thống nhất chung trong hoạt động tín dụng nhằm hạn chế rủi ro và nâng cao khả năng sinh lời. Để mở rộng hoạt động tín dụng đòi hỏi Ngân hàng phải xây dựng chính sách tín dụng hợp lý, đúng đắn, linh hoạt, phù hợp với từng giai đoạn phát triển. - Chính sách hỗ trợ phát triển của các doanh nghiệp vừa và nhỏ của Ngân hàng: Trong điều kiện cạnh tranh khốc liệt các Ngân hàng như hiện nay, các Ngân hàng thường đưa ra nhiều chính sách để thu hút khách hàng. Có Ngân hàng tập trung vào đối tượng là doanh nghiệp lớn, có tiềm lực tài chính lớn để giảm thiểu rủi ro. Họ đưa ra các ưu tiên cho các doanh nghiệp lớn khi vay vốn. Điều đó làm các doanh nghiệp vừa và nhỏ càng khó khăn hơn khi vay vốn. Tuy nhiên, Bùi Công Lý Lớp: NHD_K10 Chuyên đề thực tập hiện nay một số Ngân hàng đã có những chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Các doanh nghiệp vừa và nhỏ tuy có qui mô nhỏ số lượng vay thường không lớn bằng các doanh nghiệp lớn nhưng tổng số các doanh nghiệp vừa và nhỏ lại rất lớn. Đây chính là lượng khách hàng tiềm năng của các Ngân hàng thương mại trong bối cảnh cạnh tranh khách hàng như hiện nay. 1.5.3.Các nhân tố khác. -Nhân tố về môi trường, quy chế, chính sách của Nhà nước: Môi trường kinh tế luôn tác động mạnh mẽ đến sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp. Khi nền kinh tế ổn định, môi trường thuận lợi sẽ tạo nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp mở rộng sản xuất, tìm kiếm thị trường. Từ đó làm tăng nhu cầu phát triển nguồn vốn để mua sắm thiết bị hiện đại, chi phí giao dịch, quản lý cho quá trình mở rộng sản xuất. Ngân hàng và các doanh nghiệp và nhỏ đều chịu sự quản lý của Nhà nước bằng hệ thống pháp luật, chính sách, tổ chức, thể chế về kinh tế - tài chính và các công cụ quản lý. Một nhân tố khá quan trọng đó là các chính sách của Nhà nước đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Nếu thiếu sự quan tâm của Nhà nước tức là thiếu chính sách hỗ trợ cần thiết cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ, sẽ gây khó khăn trong hoạt động sản xuất kinh doanh. - Sự phát triển của nền kinh tế: Sự phát triển của nền kinh tế và hệ thống Ngân hàng có mối quan hệ tác động qua lại lẫn nhau. Quá trình phát triển của nền kinh tế là điều kiện và đòi hỏi sự phát triển của ngân hàng, sự phát triển của hệ thống Ngân hàng là động lực phát triển nền kinh tế. Nền kinh tế phát triển làm tăng khả năng cạnh tranh, hiệu quả hoạt động của ngân hàng và các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Các doanh nghiệp cần sử dụng nguồn vốn tín dụng của Ngân hàng để thúc đẩy hoạt động của ngân hàng phát triển hơn. Bùi Công Lý Lớp: NHD_K10 Chuyên đề thực tập CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG VÀ TÌNH HÌNH MỞ RỘNG HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP NAM HÀ NỘI 2.1.Tổng quan về Chi nhánh ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Nam Hà Nội. 2.1.1.Quá trình hình thành và phát triển của Chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Nam Hà Nội. Tiền thân từ một bộ phận tín dụng nông nghiệp của ngân hàng Nhà nước tỉnh, Chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Nam Hà Nội được thành lập ngày 12/03/2001 và đi vào hoạt động chính thức vào ngày 08/05/2001 với nhiều khó khăn chồng chất. Do mới thành lập cách đây gần 7 năm nhưng Chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Nam Hà Nội cũng đã bước đầu thành công trong việc mở rộng thị trường và tạo uy tín cho mình trên địa bàn quận Thanh Xuân nói riêng trên địa bàn thành phố Hà Nội nói chung. Chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Nam Hà Nội là một Ngân hàng thương mại quốc doanh trực thuộc trực thuộc Ngân hàng Nông Bùi Công Lý Lớp: NHD_K10 Chuyên đề thực tập nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam, là chi nhánh loại một cũng như một chi nhánh Ngân hàng thương mại lớn trên địa bàn thủ đô Hà Nội cả về qui mô và phạm vi hoạt động. Trụ sở hiện tại đóng tại C3 Phương Liệt, đường Giải Phóng, quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội. Ngoài ra, Chi nhánh còn thực hiện các nghiệp vụ do Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam giao phó như đảm bảo an toàn kho quỹ, bảo đảm tiền mặt, bảo quản chi trả tiền mặt chính xác kịp thời. 2.1.2.Hệ thống bộ máy tổ chức và quản lý của Chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Nam Hà Nội. Ban lãnh đạo Chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Nam Hà Nội gồm có 1 Giám đốc và 3 Phó Giám đốc phụ trách 3 mảng công việc khác nhau. Bộ máy tổ chức được bố trí thành 7 phòng ban:  Phòng kế hoạch kinh doanh  Phòng tín dụng  Phòng thanh toán quốc tế  Phòng hành chính nhân sự  Phòng kế toán ngân quĩ  Phòng kiểm tra, kiểm toán nội bộ  Phòng thẩm định Hình 2.1: Sơ đồ tổ chức hoạt động của Chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Nam Hà Nội (là một chi nhánh cấp I của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam) Bùi Công Lý Lớp: NHD_K10 Chuyên đề thực tập Ban lãnh đạo Phòng kế hoạch kinh doanh Phòng tín dụng Phòng thanh toán quốc tế Phòng hành chính nhân sự Phòng kế toán ngân quĩ Phòng kiểm tra, kiểm toán nội bộ Phòng thẩm định 2.1.3.Tình hình hoạt động kinh doanh của Chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Nam Hà Nội. Đảm nhận vai trò quan trọng, Chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Nam Hà Nội với tư cách là chi nhánh ngân hàng cấp 1 đang ngày càng năng động trong lĩnh vực kinh doanh Ngân hàng. Ngân hàng đã cung cấp đa dạng các sản phẩm dịch vụ. Trong tiến trình phát triển của mình Chi nhánh đã gặt hái được những thành công đáng kể trong hoat động kinh doanh, góp phần to lớn vào sự phát triển lớn mạnh của Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển Nông thôn Việt Nam như hiện nay. Chúng ta có thể tìm hiểu sơ qua các đặc điểm chung ảnh hưởng đến Chi nhánh và hoạt động kinh doanh của Chi nhánh trong một vài năm gần đây qua một số mặt như sau: 2.1.3.1.Về hoạt động huy động vốn. Vốn là chìa khóa, là nguồn lực quan trọng để kinh doanh. Một Ngân hàng muốn hoạt động kinh doanh trước hết phải có vốn. Để thu hút được nhiều vốn nhàn dỗi từ nền kinh tế. Chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Nam Hà Nội đã sử dụng nhiều biện pháp như: đa dạng hóa hình thức huy Bùi Công Lý Lớp: NHD_K10 Chuyên đề thực tập động vốn, linh hoạt lãi suất, có kì hạn, không kì hạn, với nhiều dịch vụ Ngân hàng. Chi nhánh đã đi đôi với đổi mới phong cách giao dịch, mở rộng mạng lưới phát triển, phát triển ứng dụng công nghệ thông tin vào các sản phẩm dịch vụ Ngân hàng, phục vụ khách hàng nhanh chóng chính xác, an toàn, nhằm đẩy mạnh khai thác các nguồn vốn trong và ngoài nước, chủ yếu khai thác từ vốn nội lực trong nước (cả nội tệ và ngoại tệ). Từ những yếu tố cơ bản đó đã dẫn đến sự thành công của Chi nhánh trong việc tăng trưởng nguồn vốn nhanh và vững chắc của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam trong những năm gần đây. Tốc độ tăng trưởng nguồn vốn của Chi nhánh được thể hiện qua bảng số liệu sau: Bảng 2.1: Tổng nguồn vốn huy động của Chi nhánh Đơn vị: tỷ đồng Tăng giảm Chỉ tiêu 2008 2009/2008 % Tổng nguồn 6994 -10.7% Tăng giảm 2009 +/- 2010/2009 % +/- 2010 -751 6243 -10.2% -637 5606 -0.9% -20 2187 -0.05% -1 2186 -15.3% -732 4056 -15.7% -636 3420 vốn Trong đó: Huy động hộ 2207 trung ương Huy động tại 4788 địa phươg (Nguồn: Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ kinh doanh) Bùi Công Lý Lớp: NHD_K10 Chuyên đề thực tập Nhìn vào bảng số liệu ta thấy, năm 2008 tổng nguồn vốn huy động được lớn nhất trong 3 năm, sau đó giảm dần qua các năm.Năm 2009 giảm 751 tỷ đồng so với năm 2008 tương ứng với 10.7%.Năm 2010 giảm 637 tỷ đồng so với năm 2009 tương ứng với 10.2%.Xảy ra tình trạng trên là do cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới năm 2008.Do vậy đã làm ảnh hưởng đến nguồn huy động của Ngân hàng. Tuy nhiên với sự lỗ lực và với những chiến lược hợp lý, Ngân hàng đã hạn chế được mức tối đa mức ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng. Ngân hàng vẫn luôn đảm bảo được sự tin tưởng của khách hàng khi đến gửi tiền. Mặc dù năm 2010 có giảm nhưng con số đó là nhỏ, tốc độ giảm đang có xu hướng chậm lại. Biểu đồ 2.1: Nguồn vốn huy động 8000 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 Tổng nguồn vốn 2008 2009 2010 Nhìn chung, nguồn vốn của Ngân hàng là ổn định, đặc biệt là nguồn huy động tại trung ương.Mặc dù có giảm từ năm 2008 đến 2010 nhưng không bị giảm nhiều, những con số đó là chấp nhận được trong điều kiện kinh tế suy giảm Bùi Công Lý Lớp: NHD_K10 Chuyên đề thực tập hiện nay. Điều này chứng tỏ uy tín của Ngân hàng là rất tốt, được sự tín nhiệm của nhiều khách hàng. Đây là điều mọi Ngân hàng đều cần khi huy động vốn, đặc biệt trong giai đoạn hiện nay khủng hoảng kinh tế đã ảnh hưởng xấu đến nền kinh tế, việc trụ vững duy trì được hoạt động kinh doanh là rất khó khăn. Huy động tại địa phương là nguồn huy động chính của Ngân hàng. Nó thể hiện khả năng huy động thực có của Ngân hàng. Xem xét cơ cấu nguồn vốn huy động tại địa phương ta có bảng sau: Bảng 2.2: Phân loại nguồn vốn của Chi nhánh Đơn vị: tỷ đồng Tăng giảm Chỉ tiêu 2008 2009/2008 % 1- Phân theo Tăng giảm 2009 +/- 2010/2009 % +/- 2010 4788 -15.3% -732 4056 -15.7% -636 3420 + Nguồn nội tệ 4270 -17.6% -752 3518 -20.6% -724 2794 +Nguồn ngoại tệ 581 -7.4% -43 538 14.6% 88 626 2- Phân theo 4788 -15.3% -732 4056 -15.7% -636 3420 889 -6.6% -59 830 -19.8 -164 666 39 25.6% 10 49 149% 73 122 loại tiền thời gian + Tiền gửi không kì hạn + Tiền gửi ký Bùi Công Lý Lớp: NHD_K10