Tài liệu Dãy số thời gian trong việc phân tích và dự đoán thống kê về du lịch

§Ò ¸n lý thuyÕt thèng kª Phan Qu¸n Thµnh – Tkª40A Lêi nãi ®Çu Theo xu h−íng ph¸t triÓn chung cña thÕ giíi, nÒn kinh tÕ cña n−íc ta ®ang ngµy mét ®æi míi .Tõ c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung ,quan liªu bao cÊp chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng cã sù ®iÒu tiÕt cña nhµ n−íc, chóng ta ®/ gÆt h¸i ®−îc nhiÒu thµnh tùu trªn mäi lÜnh vùc mµ næi bËt lµ lÜnh vùc kinh tÕ . Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y nÒn kinh tÕ n−íc ta ph¸t triÓn rÊt nhanh nhÞp ®é t¨ng tr−ëng kh¸ cao . Tuy nhiªn ®ã chØ lµ con sè t−ng ®èi , cßn thùc tÕ th× ch−a cao . Bëi lÏ nÒn kinh tÕ n−íc ta cã xuÊt ph¸t ®iÓm rÊt thÊp so víi c¸c n−íc trªn thÕ giíi . Do ®ã kÕt qu¶ mµ chóng ta ®¹t ®−îc vÒ mÆt l−îng thùc sù vÉn ch−a cao . V× vËy ®Ó ®−a nÒn kinh tÕ n−íc ta vµo giai ®o¹n míi , hoµ nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc , chóng ta cÇn ph¶i nç lùc nhiÒu . Du lÞnh n−íc ta lµ mét trong nh÷ng nghµnh kinh tÕ con non trÎ , nh−ng ®−îc xem lµ mét nghµnh kinh tÕ mòi nhän . Tû xuÊt doanh lîi cña nghµnh Du LÞch th−êng cao h¬n rÊt nhiÒu lÇn so víi c¸c nghµnh kh¸c . Lîi nhuËn mang l¹i tõ ho¹t ®éng cña nghµnh Du LÞch chiÕm mét tû träng rÊt lín trong thu nhËp quèc d©n . §Êy lµ mét dÊu hiÖu tèt , song trong thùc tÕ th× nh÷ng g× chóng ta ®¹t ®−îc chØ lµ con sè rÊt khiªm tèn nã ch−a c©n xøng víi nh÷ng tiÒm n¨ng mµ ta cã . V× vËy chóng ta cÇn ph¶i x©y dùng mét kÕ ho¹ch ph¸t triÓn tr−íc m¾t còng nh− l©u dµi sao cho hîp lý nhÊt vµ mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao nhÊt cho nghµnh m×nh . §©y còng chÝnh lµ lý do em chän ®Ò tµi " D/y sè thêi gian trong viÖc ph©n tÝch vµ dù ®o¸n thèng kª vÒ Du LÞch " . §èi t−îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu gåm : tæng doanh thu cña c¸c ®¬n vÞ ho¹t ®éng kinh doanh Du LÞch vµ sè l−ît kh¸ch nghµnh Du LÞch phôc vô. Ngoµi phÇn lêi nãi ®Çu vµ kÕt luËn ®Ò ¸n cña em gåm cã ba ch−¬ng : - Ch−¬ng I. Du LÞch vµ vai trß cña thèng kª trong viÖc nghiªn cøu vÒ Du LÞch. - Ch−¬ng II . Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ ph−¬ng ph¸p d)y sè thêi gian vµ dù ®o¸n thèng kª . - Ch−¬ng III . VËn dông ph−¬ng ph¸p d)y sè thêi gian vµ dù ®o¸n thèng kª trong viÖc ph©n tÝch biÕn ®éng vµ dù ®o¸n Du LÞch ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m tíi . Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì cña c¸c thÇy c« gi¸o khoa thèng kª , ®Æc biÖt lµ thÇy gi¸o TrÇn Quang ®/ h−íng dÉn em hoµn thµnh ®Ò tµi nµy. Do tr×nh ®é vµ thêi gian nghiªn cøu cã h¹n nªn kh«ng thÓ tr¸nh khái sai sãt . V× vËy em rÊt mong nhËn ®−îc sù gãp ý cña c¸c thÇy c« ®Ó ®Ò tµi ®−îc hoµn thiÖn h¬n. Hµ néi . 5/2001. 1 §Ò ¸n lý thuyÕt thèng kª Phan Qu¸n Thµnh – Tkª40A Ch−¬ng I. Du lÞch vµ vai trß cña thèng kª trong viÖc nghiªn cøu vÒ du lÞch I. Thùc tr¹ng vÒ du lÞch thÕ giíi vµ n−íc ta trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ ®ang chuyÓn tõ l−ìng cùc sang ®a cùc, thÕ giíi ®/ vµ ®ang h×nh thµnh c¸c trung t©m kinh tÕ vµ liªn kÕt kinh tÕ míi. Xu h−íng ®èi tho¹i vµ hîp t¸c ®ang thay cho xu h−íng ®èi ®Çu vµ biÖt lËp. Do vËy c¸c quèc gia võa ph¶i biÕt chñ ®éng tham gia vµ khai th¸c c¸c mÆt tÝch cùc, võa ph¶i biÕt ®Êu tranh vµ kh¾c phôc nh÷ng ¶nh h−ëng tiªu cùc cña qu¸ tr×nh nµy. Tuy nhiªn khèi l−îng hµng ho¸ dÞch vô trao ®æi gi÷a c¸c quèc gia vµ ho¹t ®éng du lÞch quèc tÕ, kÓ c¶ gi÷a c¸c quèc gia cã chÕ ®é chÝnh trÞ kh¸c nhau, ®Òu t¨ng lªn hµng n¨m. Kinh tÕ dÞch vô du lÞch cña mçi n−íc ph¸t triÓn ®Òu g¾n liÒn víi xu thÕ vËn ®éng cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ : HiÖn nay trªn thÕ giíi cã 8 c−êng quèc ph¸t triÓn m¹nh mÏ vÒ kinh tÕ du lÞch :Mü, Italia, T©y Ban Nha, Ph¸p, Anh, §øc, Autralia vµ Trung Quèc. Riªng vÒ Trung Quèc hiÖn xÕp thø 8 v× tr−íc khi c¶i c¸ch më cöa th× Trung Quèc lµ quèc gia khÐp kÝn mäi mÆt, kh«ng nh÷ng kh«ng më cöa giao l−u kinh tÕ mµ cßn h¹n chÕ kh¸ch n−íc ngoµi vµo th¨m. N¨m 1978, tr−íc c¶i c¸ch më cöa mét n¨m, trªn ®Êt n−íc mªnh m«ng ®Çy danh lam th¾ng c¶nh vµ c¸c di tÝch lÞch sö-v¨n ho¸ nµy, chØ cã 1,8 triÖu l−ît kh¸ch víi thu nhËp ván vÑn 260 triÖu USD. Nhê c¶i c¸ch më cöa, Trung Quèc ®/ ph¸t huy ®−îc tiÒm n¨ng to lín vµ phong phó cña ngµnh du lÞch. Ngµy nay, nghµnh “c«ng nghiÖp kh«ng khãi” cña Trung Quèc ®/ trë thµnh mét trong nh÷ng nghµnh cã nhÞp ®é t¨ng tr−ëng nhÊt. Sè du kh¸ch ®Õn th¨m Trung Quèc n¨m 1997 lµ 57,588 triÖu l−ît ng−êi, t¨ng 31 lÇn so víi n¨m 1978, sè ngo¹i tÖ thu ®−îc ®¹t 12,1 tû USD. Tõ mét n−íc chËm më cöa nghµnh du lÞch, sau 20 n¨m c¶i c¸ch, Trung Quèc ®/ ®øng hµng thø 8 trªn thÕ giíi v× thu nhËp do du lÞch mang l¹i. ThÕ cßn du lÞch cña n−íc ta th× sao? Thùc tÕ sau ®¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI trong cuéc thùc hiÖn ®æi míi,trong sù chuyÓn m×nh ®i lªn chung cña c¶ n−íc,c¶ sù ph¸t triÓn n¨ng ®éng ®¸ng tù hµo vÒ kinh tÕ V¨n ho¸ Du lÞch ViÖt Nam 2 §Ò ¸n lý thuyÕt thèng kª Phan Qu¸n Thµnh – Tkª40A Ngµnh du lÞch ViÖt Nam ®/ gÆt h¸i ®−îc nhiÒu thµnh c«ng, sèl−ît kh¸ch du lÞch, doanh thu du lÞch hµng n¨m t¨ng lªn r¾t ®¸ng kÓ. Song nhÞp ®é t¨ng tr−ëng cña nghµnh Du lÞch n−íc ta thùc tÕ vÉn ch−a cao so víi tiÒm n¨ng vµ thuËn lîi mµ t¹o ho¸ vµ lÞch sö ®/ ®Ó l¹i trªn ®Êt n−íc ta.Víi chñ ®Ò “ViÖt Nam ®iÓm ®Õn cña thiªn niªn kû míi” cña ch−¬ng tr×nh hµnh ®éng quèc gia theo quan ®iÓm em ®©y lµ mét ®Þnh h− íng ®óng ®¾n vµ néi dung thÝch hîp .Tuy nhiªn tiÕn ®é triÓn khai ch−a nh− mong muèn vµ dù kiÕn møc ®é triÓn khai ch−a ®Õn kh¾p ë tÊt c¶ c¸c néi dung, chÝnh v× vËy ch−a t¹o ra b−íc ®ét ph¸ mang tÝnh chÊt t¹o ®µ vµ ch−a huy ®éng ®−îc tèi ®a nguån lùc trong vµ ngoµi n−íc trong viÖc thùc hiÖn thµnh c«ng ch−¬ng tr×nh nµy. §−¬ng nhiªn còng cã nh÷ng nguyªn nh©n kh¸ch quan nhÊt ®Þnh mµ chóng ta cÇn ph¶i nhËn thÊy vµ kh¾c phôc. II. Vai trß cña thèng kª trong viÖc nghiªn cøu vÒ du lÞch . Chóng ta biÕt mäi sù vËt hiÖn t−îng lu«n biÕn ®æi qua thêi gian vµ kh«ng gian theo nh÷ng quy luËt nhÊt ®Þnh, mµ chóng ta biÕt r»ng quy luËt kh«ng tù sinh ra vµ nã còng kh«ng tù mÊt ®i mµ chØ tån t¹i ë d¹ng nµy hay d¹ng kh¸c.Chóng ta kh«ng thÓ t¹o ra quy luËt khi chóng ta cÇn mµ ®iÒu kiÖn cña c¸c quy luËt ch−a xuÊt hiÖn,hay lo¹i bá quy lu©t ®i khi c¸c ®iÒu kiÖn quy luËt vÉn ®ang tån t¹i. Cô thÓ nh− mét n¨m gåm cã bèn mïa Xu©n-H¹-Thu§«ng cø sau mçi n¨m th× hiÖn t−îng nµy l¹i ®−îc lÆp l¹i(®©y lµ quy luËt) dï khoa häc cã ph¸t triÓn nh− thÕ nµo ®i ch¨ng n÷a th× còng kh«ng bao giê t¹o ra ®−îc hai mïa Xu©n trong mét n¨m,hay lo¹i bá mïa ®«ng ®i ®Ó trong mét n¨m chØ cßn l¹i ba mïa.Mµ chóng ta cÇn ph¶i biÕt r»ng mét n¨m cã bèn mïa,chóng ta cÇn ph¶i biÕt ®−îc ®Æc ®iÓm biÕn ®éng cña tõng mïa vµ tõ ®ã v¹ch ra xu h−íng ph¸t triÓn.VÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi chóng ta lµ lµm thÕ nµo ®Ó t×m ®−îc quy luËt vËn ®éng cña c¸c hiÖn t−îng. Trong thèng kª ®Ó nghiªn cøu sù biÕn ®éng cña hiÖn t−îng,ng−êi ta d−a vµo d/y sè thêi gian.Víi viÖc thèng kª c¸c hiÖn t−îng sè lín qua thêi gian cïng víi c¸c ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch thèng kª chóng ta sÏ t×m ra quy luËt vËn ®éng cña mçi hiÖn t−îng.V× vËy viÖc ph©n tÝch thèng kª c¸c hiÑn t−îng 3 §Ò ¸n lý thuyÕt thèng kª Phan Qu¸n Thµnh – Tkª40A s«th«ng qua thêi gian cã vai trß rÊt quan träng trong viÖc t×m ra c¸c quy luËt biÕn ®éng cña hiÖn t−îng.Qua d/y sè thêi gian ta cã thÓ nghiªn cøu vÒ ®Æc ®iÓm,vÒ sù biÕn ®éng cña hiÖn t−îng tõ ®ã v¹ch râ xu h−íng vµ tÝnh quy kuËt cña sù ph¸t triÓn ®ång thêi qua ®ã ta còng cã thÓ dù ®o¸n møc ®é cña hiÖn t−îng trong t−¬ng lai. Du lÞch lµ mét trong nh÷ng nghµnh kinh doanh ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cao, tû suÊt doanh lîi cña nã th−êng cao gÊp tõ 2 ®Õn 4 lÇn so víi c¸c nghµnh kh¸c vµ lîi nhuËn thu ®−îc tõ ho¹t ®éng kinh doanh cña nghµnh Du lÞch trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y chiÕm mét phÇn rÊt lín trong GDP vµ trong sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. Song tèc ®é t¨ng cña doanh thu vÒ du lÞch hµng n¨m trong thùc tÕ lµ ch−a cao so víi tiÒm n¨ng vµ ®iÒu kiÖn mµ ta cã. Nguyªn nh©n kh¸ch quan lµ chóng ta ch−a t×m thÊy quy luËt vËn ®éng cña nã, ch−a ®¸nh gi¸ nghiªm tóc thùc chÊt ®Ó t×m ®−îc nh÷ng −u, nh−îc ®iÓm, ch−a n©ng cao chÊt l−îng dÞch vô du lÞch, hiÖu qu¶ qu¶n lý cña nhµ n−íc vµ n©ng cao c¬ së vËt chÊt phôc vô du lÞch V× vËy viÖc nghiªn cøu tÝnh quy luËt cña nghµnh du lÞch lµ mét vÊn ®Ò tÊt yÕu, nã gióp chóng ta t×m ra ®−îc xu h−íng vËn ®éng tõ ®ã v¹ch râ xu h−íng ph¸t triÓn vµ qua ®ã chóng ta cã thÓ khai th¸c tèi ®a mäi tiÒm n¨ng nh»m ®−a du lÞch ViÖt Nam lªn tÇm cao míi, ®−a ViÖt Nam trë thµnh trung t©mdu lÞch - th−¬ng m¹i cã tÇm cì trong khu vùc còng nh− trªn thÕ giíi. 4 §Ò ¸n lý thuyÕt thèng kª Phan Qu¸n Thµnh – Tkª40A Ch−¬ng II. Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ ph−¬ng ph¸p d+y sè thêi gian I. Kh¸i niÖm d·y sè thêi gian, ý nghÜa vµ cÊu t¹o. 1. Kh¸i niÖm: -TÝnh tÊt yÕu: mÆt l−îng cña hiÖn t−îng th−êng xuyªn biÕn ®éng qua thêi gian. Trong thèng kª, ®Ó nghiªn cøu sù biÕn ®éng nµy ng−êi ta th−êng dùa vµo d/y sè thêi gian. -Kh¸i niÖm: D/y sè thêi gian lµ d/y c¸c trÞ sè cña chØ tiªu thèng kª ®−îc s¾p xÕp theo thø tù thêi gian. 2. ý nghÜa cña dy sè thêi gian Qua d/y sè thêi gian ta cã thÓ nghiªn cøu c¸c ®Æc ®iÓm vÌ sù biÕn ®éng cña hiÖn t−îng, v¹ch ra xu h−íng vµ tÝnh quy luËt cña sù ph¸t triÓn, ®ång thêi dù ®o¸n c¸c møc ®é cña hiÖn t−îng trong t−¬ng lai. 3. CÊu t¹o cña dy sè thêi gian Mçi d/y sè thêi gian ®−îc cÊu t¹o bëi hai thµnh phÇn lµ: thêi gian vÒ chØ tiªu vÒ hiÖn t−îng nghiªn cøu. a. Thêi gian cã thÓ lµ ngµy, tuÇn, th¸ng, quý, n¨m.. ®i dµi gi÷a hai thêi gian liÒn nhau ®−îc gäi lµ kho¶ng c¸ch thêi gian. b. ChØ tiªu vÒ hiÖn t−îng ®−îc nghiªn cøu cã thÓ lµ sè tuyÖt ®èi, sè t−¬ng ®èi, sè b×nh qu©n..,trÞ sè cña chØ tiªu gäi lµ møc ®é cña d/y sè. 4. C¸c d¹ng dy sè thêi gian C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm tån t¹i vÒ quy m« cña hiÖn t−îng qua thêi gian cã: a. D)y sè thêi kú. D/y sè thêi kú biÓu hiÖn quy m«(khèi l−îng) cña hiÖn t−îng trong tõng kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh. VD: Cã tµi liÖu vÒ sè l−îng kh¸ch tham quan ®Õn ViÖt Nam qua mét sè n¨m nh− sau: N¨m L−ît ng−êi 1995 1996 1997 1998 1999 1351296 1607155 1715673 1520128 1781754 5 §Ò ¸n lý thuyÕt thèng kª Phan Qu¸n Thµnh – Tkª40A VÝ dô trªn lµ mét d/y sè thêi kú ph¶n ¸nh sè l−ît kh¸ch quèc tÕ ®Õn ViÖt Nam qua tõng n¨m. Trong d/y sè thêi kú c¸c møc ®é lµ nh÷ng sè tuyÖt ®èi thêi kú,do ®ã ®é dµi cña kho¶ng c¸ch thêi gian ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn trÞ sè cña chØ tiªu vµ còng cã thÓ céng c¸c trÞ sè cña chØ tiªu ®Ó ph¶n ¸nh quy m« cña hiÖn t−îng trong nh÷ng kho¶ng thêi gian dµi h¬n b. D)y sè thêi ®iÓm D/y sè thêi ®iÓm biÓu hiÖn quy m« (khèi l−îng )cña hiÖn t−îng l¹i nh÷ng thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh VD. Cã tµi liÖu vÒ sè l−îng kh¸ch du lÞch cña mét DNKDDL vµo c¸c ngµy ®Çu th¸ng 1,2,3,4,5 n¨m 1999 nh− sau: Ngµy 1-1 1-2 1-3 1-4 1-5 Sè l−îng 8500 7960 8437 8309 8257 kh¸ch (ng−êi) C¸c sè liÖu trªn chØ ph¶n ¶nh sè l−îng kh¸ch du lÞch vµo ngµy ®Çu cña c¸c th¸ng. Møc ®é cña hiÖn t−îng ë thêi ®iÓm sau th−êng bao gåm toµn bé hoÆc mét bé phËn møc ®é cña hiÖn t−îng ë thêi ®iÓm tr−íc ®ã. V× nÕu chóng ta céng c¸c trÞ sè cña chØ tiªu kh«ng ph¶n ¸nh ®−îc quy m« cña hiÖn t−îng. §©y còng chÝnh lµ ®iÓm mÊu chèt ®Ó ph©n biÖt lÞch sö kh¸c nhau gi÷a d/y sè thêi kú vµ d/y sè thêi ®iÓm. II. C¸c chØ tiªu ph©n tÝch d·y sè thêi gian. §Ó ph¶n ¸nh ®Æc ®iÓm biÕn ®éng qua thêi gian cña hiªn t−îng nghiªn cøu ng−êi ta th−êng tÝnh c¸c chØ tiªu sau ®©y: 1) Møc ®é trung b×nh theo thêi gian . ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh møc ®é ®aÞ biÓu cña c¸c møc ®é tuyÖt ®èi trong mét d/y sè thêi gian. Tuú theo d/y sè thêi kú hay d/y sè thêi ®iÓm mµ cã c¸c c«ng thøc kh¸c nhau a) §èi víi d/y sè thêi kú møc ®é trung b×nh theo thêi gian ®−îc tÝnh : n y + y 2 + ... + y n y = 1 = n 6 ∑ yi i =1 n (1 . 1 ) §Ò ¸n lý thuyÕt thèng kª Phan Qu¸n Thµnh – Tkª40A b) §èi víi d/y sè thêi ®iÓm . Cã kho¶ng c¸ch thêi gian b»ng nhau th× møc ®é trung b×nh ®−îc tÝnh b¨ng c«ng thøc: y1 n−1 yn + ∑yi + −− 2 i=1 2 (1.2) y= n −1 Kho¶ng c¸ch thêi gian kh«ng b»ng nhau th× møc ®é trung b×nh theo n thêi gian ®−îc tÝnh b»ng c«ng thøc : −− y t + y 2 .t 2 + ... + y n .t n y = 1. 1 = t 1 + t 2 + ... + t n ∑ y i .t y i =1 n (1.3) ∑ti i =1 2) L−îng t¨ng (hoÆc gi¶m) tuyÖt ®èi. ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh sù thay ®æi vÒ møc ®é tuyÖt ®èi gi÷a hai thêi gian nghiªn cøu. NÕu møc ®é cña hiÖn t−îng nµy t¨ng lªn th× trÞ sè cña hai chØ tiªu mang dÊu d−¬ng (+) vµ ng−îc l¹i mang dÊu ©m(-). Tuú theo môc ®Ých nghiªn cøu mµ ta cã c¸c chØ tiªu vÒ l−îng t¨ng(hoÆc gi¶m) sau ®©y: - L−îng t¨ng (hoÆc gi¶m) tuyÖt ®èi liªn hoµn (hay tõng kú) gäi lµ hiÖu sè gi÷a møc ®é kú nghiªn cøu (yi) vµ møc ®é kú ®øng liÒn tr−íc nã (yi-1) chØ tiªu nµy ph¶n ¸nh møc ®é t¨ng (hoÆc gi¶m) tuyÖt ®èi gi÷a hai thêi gian liÒn nhau (thêi gian i-1 vµ thêi gian i). C«ng thøc tÝnh: δi = yi −yi−1 i = 2, n (2.1) δ i : lµ l−îng t¨ng hoÆc gi¶m tuyÖt ®èi liªn hoµn. - L−îng t¨ng (hoÆc gi¶m) tuyÖt ®èi ®Þnh gèc (hay tÝnh dån) lµ hiÖu sè gi÷a møc ®é kú nghiªn cøu (yi) vµ møc ®é cña mét kú nµo ®ã ®−îc chän lµm gèc, th−êng lµ møc ®é ®Çu tiªn trong d/y sè (y1) chØ tiªu nµy ph¶n ¸nh møc t¨ng(hoÆc gi¶m) tuyÖt ®èi trong nh÷ng kho¶ng thêi gian dµi. C«ng thøc tÝnh: ∆i = yi - y1 (i=2,3...n) (2.2) Trong ®ã: 7 §Ò ¸n lý thuyÕt thèng kª Phan Qu¸n Thµnh – Tkª40A ∆i: lµ c¸c l−îng t¨ng (hoÆc gi¶m tuyÖt ®èi ®Þnh gèc) n Ta nhËn thÊy r»ng : (i=2,3...n) ∑ δi = ∆i i =2 Tøc lµ tæng c¸c l−îng t¨ng(hoÆc gi¶m) tuyÖt ®èi liªn hoµn b»ng l−îng t¨ng (hoÆc gi¶m) tuyÖt ®èi ®Þnh gèc. -L−îng t¨ng (hoÆc gi¶m )tuyÖt ®èi trung b×nh lµ møc trung b×nh cña c¸c l−îng t¨ng hoÆc gi¶m tuyÖt ®èi liªn hoµn. n ∑ δi δ= i= 2 n −1 = ∆n y − y1 = n (2.3) n −1 n −1 Trong ®ã : δ : lµ l−îng t¨ng(hoÆc gi¶m) tuyÖt ®èi trung b×nh. 3) Tèc ®é ph¸t triÓn. Tèc ®é ph¸t triÓn lµ mét sè t−¬ng ®èi ( th−êng ®−îc biÓu hiÖn b»ng lÇn hoÆc %) ph¶n ¸nh tèc ®é vµ xu h−íng biÕn ®éng cña hiÖn t−îng qua thêi gian tuú theo môc ®Ých nghiªn cøu ta cã c¸c lo¹i tèc ®é ph¸t triÓn sau ®©y: -Tèc ®é ph¸t triÓn liªn hoµn ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng cña hiÖn t−îng gi÷a hai thêi gian liÒn nhau. C«ng thøc tÝnh nh− sau: ti = yi (i=2,3..n) y i−1 (3.1) Trong ®ã: ti: lµ tèc ®é ph¸t triÓn liªn hoµn cña thêi gian i so víi thêi gian i-1. - Tèc ®é ph¸t triÓn ®Þnh gèc ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng cña hiÖn t−îng trong nh÷ng kho¶ng thêi gian dµi. C«ng thøc tÝnh nh− sau: Ti = yi y1 (i=2,3..n) (3.2) Trong ®ã: Ti :lµ tèc ®é ph¸t triÓn ®Þnh gèc. 8 §Ò ¸n lý thuyÕt thèng kª Phan Qu¸n Thµnh – Tkª40A Chó ý: Gi÷a tèc ®é ph¸t triÓn liªn hoµn vµ tèc ®é ph¸t triÓn ®Þnh gèc cã c¸c mèi liªn hÖ sau ®©y: +TÝch tèc ®é ph¸t triÓn liªn hoµn b»ng tèc ®é ph¸t triÓn ®Þnh gèc tøc lµ: t2 . t3...tn =Tn (i= (2,3..n) Πti = Ti + Th−¬ng cña hai tèc dé ph¸t triÓn ®Þnh gèc liÒn nhau b¨ng tèc ®é ph¸t triÓn ®Þnh gèc liªn hoµn gi÷a hai thêi gian ®ã.Tøc lµ: Ti = ti Ti−1 (i=1,2,...,n). -Tèc ®é ph¸t triÓn trung b×nh lµ trÞ sè ®¹i biÓu cña c¸c tèc ®é ph¸t triÓn liªn hoµn C«ng thøc: t = n −1 n t 2 . t 3 .... t n = n −1 ∏ ti i= 2 (3.3) Trong ®ã t lµ tèc ®é ph¸t triÓn trung b×nh. V× n ∏ ti = Tn = i=2 Suy ra t = n −1 yn y1 yn (3 .4 ) y1 Tõ c«ng thøc (3.4) cho ta thÊy chØ nªn tÝnh chØ tiªu tèc ®é ph¸t triÓn trung b×nh ®èi víi nh÷ng hiÖn t−îng biÕn ®éng theo mét xu h−íng nhÊt ®Þnh. 4) Tèc ®é t¨ng (hoÆc gi¶m). ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh tèc ®é cña hiÖn t−îng gi÷a hai thêi gian ®/ t¨ng(+) hoÆc gi¶m(-) bao nhiªu lÇn (hoÆc bao nhiªu %). T−¬ng øng víi c¸c tèc ®é ph¸t triÓn ta cã tèc ®é t¨ng hoÆc gi¶m sau ®©y: -Tèc ®é t¨ng (hoÆc gi¶m) liªn hoµn (hay tõng kú) lµ tû sè gi÷a l−îng t¨ng hoÆc gi¶m liªn hoµn víi møc ®é kú gèc liªn hoµn. 9 §Ò ¸n lý thuyÕt thèng kª Phan Qu¸n Thµnh – Tkª40A ai = Suy ra δi yi −1 = yi − yi −1 yi −1 ai=ti-1 = yi − yi −1 yi −1 yi −1 (i=2,3,...,n) Trong ®ã: ai : lµ tèc ®é t¨ng hoÆc gi¶m liªn hoµn. -Tèc ®é t¨ng hoÆc giÈm ®Þnh gèc lµ tû sè gi÷a l−îng t¨ng (gi¶m) ®Þnh gèc víi møc ®é kú gèc cè ®Þnh. C«ng thøc Ai = ∆i y i − y1 y i y1 = = − (i = 2,3,..., n) y1 y1 y1 y1 Ai=Ti-1 hoÆc Ai (%) =Ti (%) -100( %) Trong ®ã: Ai : lµ tèc ®é t¨ng hoÆc gi¶m ®Þnh gèc. -Tèc ®é t¨ng hoÆc gi¶m trung b×nh lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh tèc ®é t¨ng hoÆc gi¶m ®¹i biÓu trong suèt thêi gian nghiªn cøu. C«ng thøc: a = t −1 HoÆc a % = t % − 100 % 5) Gi¸ trÞ tuyÖt ®èi cña 1% t¨ng (hoÆc gi¶m). ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh cø 1% t¨ng (hoÆc Gi¶m) cña tèc ®é t¨ng hoÆc gi¶m liªn hoµn th× t−¬ng øng víi mét trÞ sè tuyÖt ®èi lµ bao nhiªu. C«ng thøc: Trong ®ã: gi = δi ( i = 2,3,..., n ) ai% gi : lµ gi¸ trÞ tuyÖt ®èi cña 1% t¨ng hoÆc gi¶m: Ta còng cã thÓ biÕn ®æi: gi = y i − y i −1 y = i −1 y i − y i −1 100 * 100 y i −1 Chó ý : ChØ tiªu nµy chØ tÝnh cho tèc ®é t¨ng hoÆc gi¶m liªn hoµn. V× ®èi víi tèc ®é t¨ng hoÆc gi¶m ®Þnh gèc th× kh«ng tÝnh v× lu«n lµ mét sè kh«ng ®æi y1/100. 10 §Ò ¸n lý thuyÕt thèng kª Phan Qu¸n Thµnh – Tkª40A III. Mét sè ph−¬ng ph¸p biÓu hiÖn xu h−íng biÕn ®éng c¬ b¶n cña hiÖn t−îng. 1) Ph−¬ng ph¸p më réng kho¶ng c¸ch thêi gian. Ph−¬ng ph¸p nµy ®−îc sö dông khi mét d/y sè thêi kú cã kho¶ng c¸ch thêi gian t−¬ng ®èi ng¾n vµ cã nhiÒu møc ®é mµ qua ®ã ch−a ph¶n ¸nh ®−îc xu h−íng biÕn ®éng cña hiÖn t−îng. 2) Ph−¬ng ph¸p sè trung b×nh tr−ît (di ®éng). Sè trung b×nh tr−ît lµ sè trung b×nh céng cña mét nhãm nhÊt ®Þnh c¸c møc ®é cña d/y sè ®−îc tÝnh b»ng c¸ch lÇn l−ît lo¹i dÇn c¸c møc ®é ®Çu, ®ång thêi thªm vµo c¸c møc ®é tiÕp theo, sao cho nã b»ng tæng c¸c møc ®é tiÕp theo, sao cho tæng sã l−îng c¸c møc ®é tham gia tÝch sè trung b×nh kh«ng thay ®æi. Gi¶ sö cã d/y sè thêi gian: y1,y2,y3,...,yn-2,yn-1,,yn. Nªó tÝch trung b×nh tr−ît cho nhãm ba møc ®é , ta cã. y1 + y2 + y3 3 −− y +y +y y3 = 2 3 4 3 −− y2 = ................................... ................................... −− y n−1 = yn−2 + yn−1 + yn 3 Trung b×nh tr−ît cµng ®−îc tÝnh tõ nhiÒu møc ®é th× cµng cã t¸c dông san b»ng ¶nh h−ëng c¸c nh©n tè ngÉu nhiªn . Nh−ng mÆt kh¸c l¹i lµm gi¶m sè l−îng c¸c møc ®é cña d/y trung b×nh tr−ît. 3) Ph−¬ng ph¸p håi quy . -Ph−¬ng ph¸p håi quy lµ ph−¬ng ph¸p ®−îc sö dông ®Ó biÓu hÖn xu h−íng ph¸t triÓn c¬ b¶n cña hiÖn t−îng cã nhiÒu dao ®éng ngÉu nhiªn , møc 11 §Ò ¸n lý thuyÕt thèng kª Phan Qu¸n Thµnh – Tkª40A ®é gi¶m thÊt th−êng. Néi dung cña ph−¬ng ph¸p nµy lµ ng−êi ta t×m mét ph−¬ng tr×nh håi quy ®−îc x©y dùng trªn c¬ së d/y sè thêi gian gäi lµ hµm xu thÕ . -Hµm xu thÕ tæng qu¸t cã d¹ng . yt = f (t, a0, a1,...,an ) Trong ®ã : −− y t møc ®é lý thuyÕt . a0 ,, a1 ...,an .. c¸c tham sè cña ph−¬ng tr×nh håi quy vµ th−êng ®−îc x¸c ®Þnh b×nh ph−¬ng nhá nhÊt tøc lµ. −− Σ( y t − y t ) 2 = min t: thø tù thêi gian . - Mét sè ph−¬ng tr×nh th−êng gÆp . 3.1 .Ph−¬ng ph¸p tuyÕn tÝnh. −− y t = a0 + a1t. Ph−¬ng tr×nh nµy th−êng ®−îc sö dông khi c¸c l−îng t¨ng hoÆc gi¶m tuyÖt ®èi liªn hoµn δi (cßn gäi lµ sai ph©n bËc mét) xÊp xØ nhau . Cã hai c¸ch x¸c ®Þnh tham sè a0 , a1 . - B»ng ph−¬ng ph¸p b×nh ph−¬ng nhá nhÊt a0, a1 tho¶ m/n hÖ ph−¬ng tr×nh sau .  Σ y = n . a 0 + a 1 .Σ t  2  Σ ty = a 0 .Σ t + a 1 Σ t - Ta còng cã thÓ t×m a0, a1 : B»ng c¸ch tÝnh : n n SS ( x ) = n ∑ ( x i − x ) 2 = ∑ x 2i − i =1 i =1 12 (∑ x i ) 2 i =1 n §Ò ¸n lý thuyÕt thèng kª Phan Qu¸n Thµnh – Tkª40A n n SS ( y ) = ∑ (y i − −− y )2 = i =1 n ∑ y 2i − (∑ y i ) 2 i =1 n i =1 n n ∑ x i .∑ y i n −− SS(x.y) = ∑ (x i − x) (y i − y ) = ∑ x y − i=1 i i i =1 n i =1 i =1 n Khi ®ã: a1 = SS ( x. y ) SS ( x ) −− −− a0 = y − a1 . x 3.2. Ph−¬ng tr×nh bËc 2 . yt = a0 + a1.t + a2t 2 Ph−¬ng tr×nh nµy ®−îc sö dông khi c¸c sai ph©n bËc hai( tøc lµ sai ph©n cña sai ph©n bËc mét) xÊp xØ nhau . ∆2i = ∆11 − ∆1i −1 T ∆1i yt ∆2i I 1 a0 a1 a2 2 a0 2a1 4a2 a1 3a2 3 a0 3a1 9a2 a1 5a2 2a2 4 a0 4a1 16a2 a1 7a2 2a2 c¸c tham sè a0 , a1 , a2 ®−îc x¸c ®Þnh bëi hÖ ph−¬ng tr×nh : 13 §Ò ¸n lý thuyÕt thèng kª Phan Qu¸n Thµnh – Tkª40A  Σ y = na 0 + a 1 Σ t + a 2 Σ t 2  2 3  Σ ty = a 0 Σ t + a 1 Σ t + a 2 Σ t  2 2 3 4  Σ t y = a 0 Σ t + a 1 Σ t + a 3 Σ t 3.3. Ph−¬ng tr×nh hµm mò Ph−¬ng tr×nh hµm mò ®−îc sö dông khi c¸c tèc ®é ph¸t triÓn liªn hoµn xÊp xØ b»ng nhau . Theo ph−¬ng ph¸p b×nh ph−¬ng nhá nhÊt ta t×m a0,a1 th«ng qua hÖ ph−¬ng tr×nh sau: ∑ lg y = n. lg a0 + lg a1 ∑ t ∑t.lg y = lg a0 ∑t + lg a1.∑t 2 3.4) Ph−¬ng ph¸p biÓu hiÖn biÕn ®éng thêi vô: BiÕn ®éng thêi vô lµ biÕn ®éng mang tÝnh chÊt lÆp ®i lÆp l¹i trong tõng thêi gian nhÊt ®Þnh cña tõng n¨m. -NÕu biÕn ®éng thêi vô qua thêi gian nhÊt ®Þnh cña tõng n¨m cã c¸c n¨m t−¬ng ®èi æn ®Þnh, kh«ng cã hiÖn t−îng t¨ng hoÆc gi¶m râ rÖt th× chØ sè biÕn ®éng thêi vô ®−îc tÝnh theo c«ng thøc: Ii = yi y0 . 100 Trong ®ã : i: thø tù thêi gian(th¸ng hoÆc quý). yi Sè b×nh qu©n cña c¸c møc ®é thêi gian cïng tªn i y o Sè b×nh qu©n chung cña tÊt c¶ c¸c møc ®é trong d/y. Ii: ChØ sè thêi vô cña thêi gian thø i. - NÕu biÕn ®éng thêi vô qua nh÷ng thêi gian nhÊt ®Þnh cña c¸c n¨m cã sù t¨ng hoÆc gi¶m râ rÖt th× chØ sè biÕn ®éng thêi vô ®−îc x¸c ®Þnh: Ii = ∑ 14 yi yt n .100 §Ò ¸n lý thuyÕt thèng kª Phan Qu¸n Thµnh – Tkª40A Trong ®ã: Yi: c¸c møc ®é thùc tÕ trong d/y sè. yt : Møc ®é lý thuyÕt b»ng ph−¬ng ph¸p håi quy. N: Sè n¨m. 3.5). Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch c¸c thµnh phÇn cña d)y sè thêi gian. Ph−¬ng ph¸p phæ biÕn nhÊt lµ ph©n tÝch d/y sè thêi gian gåm ba thµnh phÇn. -Thµnh phÇn thø nhÊt lµ hµm xu thÕ (ft) ph¶n ¸nh xu h−íng c¬ b¶n cña hiÖn t−îng kÐo dµi qua thêi gian. -Thµnh phÇn thø hai lµ biÕn ®énh thêi vô (st) nã lµ sù lÆp l¹i cña hiÖn t−îng trong kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh hµng n¨m -Thµnh phÇn thø ba lµ biÕn ®éng ngÉu nhiªn (zt). - Ba thµnh phÇn trªn cã thÓ kÕt hîp víi nhau thµnh hai d¹ng. +D¹ng kÕt hîp nh©n phï hîp víi biÕn ®éng thêi vô cã biªn ®é biÕn ®æi t¨ng: yt = ft .st .zt +D¹ng kÕt hîp céng phï hîp víi biÕn ®éngthêi vô cã biÕn ®éng Ýt yt = ft +st +zt Th«ng th−êng ta dïng b¶ng Buys-Ballot (B¶ng B.B) ®Ó ph©n tÝch c¸c thµnh phÇn cña d/y thêi gian. Gi¶ sö hµm xu thÕ lµ d¹ng tuyÕn tÝnh: f t = a + b.t BiÕn ®éng thêi vô theo th¸ng St=ei −− −− −− − ( th¸ng i = 1,12 , n¨m j = 1, n ). BiÕn ®éng ngÉu nhiªn cã ®é lÖch b»ng 0. Zt=0 15 §Ò ¸n lý thuyÕt thèng kª Phan Qu¸n Thµnh – Tkª40A Vµ ba thµnh phÇn ®−îc kÕt hîp theo d¹ng céng ta cã: y t = a + b.t + ci + z t Trong thùc tÕ Zt rÊt khã x¸c ®Þnh v× vËy nªn ta cã: yt = a + b.t + ci C¸c tham sè a,b,ci ®−îc x¸c ®Þnh b¨ng ph−¬ng ph¸p b×nh ph−¬ng nhá nhÊt. D¹ng tæng qu¸t. Th¸ng, m 1 quý ...... i ... m Tj = ∑yij yj = i=1 N¨m 1 Y11 ... yil ... ym1 Y1j ... yij ... ymj y1n ... yin ... ymn Tj m j.Tj ..... j ... n m m S = ∑j.Tj i=1 i=1 yi = m T = ∑Ti Tj = ∑yij Ti n y= j=1 T m.n Cj Trong ®ã : b= a= 12  S n +1  .T  . − 2 m.n.(n − 1)  m 2.m  T n.m + 1 − b. n.m 2 C j = y − y − b( j − m +1 ) 2 16 j = 1, n §Ò ¸n lý thuyÕt thèng kª Phan Qu¸n Thµnh – Tkª40A IV) Mét sè ph−¬ng ph¸p dù ®o¸n thèng kª ng¾n h¹n trªn c¬ së d·y sè thêi gian. Dù ®o¸n thèng kª ng¾n h¹n (d®tknh) lµ viÖc dù ®o¸n qu¸ tr×nh tiÕp theo cña hiÖn t−îng trong nh÷ng kho¶ng thêi gian t−¬ng ®èi ng¾n, nèi tiÕp víi hiÖn t¹i b»ng viÖc sö dông nh÷ng th«ng tin thèng kª vµ ¸p dông c¸c ph−¬ng ph¸p thÝch hîp. -Môc ®Ých cña d®tknh lµ nh»m ®−a ra kÕt qu¶ tõ ®ã lµm c¨n cø ®Ó tiÕn hµnh ®iÒu chØnh lËp c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, lµm sao cho cã hiÖu qu¶ nhÊt vµ kÞp thêi nhÊt. 1)Dù ®o¸n dùa vµo ph−¬ng tr×nh håi quy b»ng ph−¬ng ph¸p ngo¹i suy ph−¬ng tr×nh håi quy. ^ y t + h = f ( t + h , a 0 , a 1 ,..., a n ) Trong ®ã: h=1,2,3,.... ^ y t + h : Møc ®é chØ ®o¸n ë møc t+h 2) Dù ®o¸n dùa vµo l−îng t¨ng hoÆc gi¶m tuyÖt ®èi b×nh qu©n. Ta cã m« h×nh sau: ^ y n + h = y n + δ .h Trong ®ã: δ = y n − y1 : lµ l−îng t¨ng hoÆc gi¶m tuyÖt ®èi b×nh qu©n. n −1 Yn: Møc ®é cuèi cïng cña d/y sè thêi gian. 3) Dù ®o¸n dùa vµo tèc ®é ph¸t triÓn trung b×nh. Ph−¬ng ph¸p nµy ®−îc ¸p dông khi tèc ®é ph¸t triÓn liªn hoµn xÊp xØ nhau. M« h×nh cña dù ®o¸n theo n¨m: ^ () y n+h = y n . t 17 h §Ò ¸n lý thuyÕt thèng kª Phan Qu¸n Thµnh – Tkª40A t= n −1 yn y1 Trong ®ã: Y1: Møc ®é ®Çu tiªn cña d/y sè thêi gian. Yn: Møc ®é cuèi cïng cña d/y sè thêi gian. h:TÇm xa cña dù ®o¸n. t : Tèc ®é ph¸t triÓn liªn hoµn. Trong tr−êng hîp cã tµi liÖu cña tõng quý ta cã thÓ sö dông m« h×nh dù ®o¸n. y ij (t ) = y. i j −1 δt () 2 () st =1+t + t +...+ t n−2 Trong ®ã: yi,j:Møc ®édù ®o¸n cña quý i(i=1 , 4 ) cña n¨m J ( j = 1, n ) Yi: Tæng c¸c møc ®é cña quý i. 4) Dù ®o¸n dùa vµo b¶ng Buys.Ballot (b¶ng B.B). M« h×nh cã d¹ng: Y=a+b.t+cj Trong ®ã: a: lµ tham sè tù do. b: hÖ sè håi quy cj:hÖ sè thêi vô 18 §Ò ¸n lý thuyÕt thèng kª Phan Qu¸n Thµnh – Tkª40A Ch−¬ng III. vËn dông ph−¬ng ph¸p d+y sè thêi gian vµ dù ®o¸n thèng kª trong viÖc ph©n tÝch biÕn ®éng cña du lÞch ViÖt Nam. I) Kh¸i niÖm vµ vai trß cña Du lÞch. 1) Kh¸i niÖm. - Kh¸i niÖm du lÞch lµ nh÷ng ho¹t ®éng cña con ng−êi ®i tíi mét n¬i (ngoµi m«i tr−êng th−êng xuyªn cña m×nh) trong mét kho¶ng thêi gian ®/ d−îc c¸c tæ chøc du lÞch quy ®Þnh tr−íc môc ®Ých cña chuyÕn ®i kh«ng ph¶i lµ ®Ó kiÕm tiÒn trong ph¹m vi cña vïng tíi th¨m. 2)Vai trß cña du lÞch: - Khi ®êi sèng cña x/ héi ngµy cµng ®−îc c¶i thiÖn vµ n©ng cao, nhu cÇu x/ héi cña con ng−êi ngµy cµng t¨ng th× du lÞch ®/ trë thµnh mét mãn ¨n tinh thÇn kh«ng thÓ thiÕu ®−îc ®èi víi cuéc sèng hµng ngµy cña mçi chóng ta. Kh«ng nh÷ng thÕ du lÞch cßn trë thµnh mét ngµnh kinh tÕ quan träng cña nhiÒu quèc gia trªn thÕ giíi trong ®ã cã ViÖt Nam. ë n−íc ta nÒn kinh tÕ vÒ du lÞch tuy cßn kh¸ míi mÎ nh−ng nã còng ®/ vµ ®ang gãp mét phÇn rÊt lín trong thu nhËp quèc d©n. Song thùc tÕ lµ ch−a cao. Bëi lÏ ViÖt Nam cña chóng ta ®−îc coi lµ mét ®Êt n−íc cã nhiÒu tiÒm n¨ng vÒ du lÞch, cã nhiÒu c¶nh quan ®Ñp, ®ã lµ mét trong nh÷ng thÕ m¹nh mµ thiªn nhiªn −u ®/i xong chóng ta ch−a biÕt khai th¸c hoÆc chØ míi khai th¸c ®−îc mét phÇn rÊt nhá. Víi xu thÕ chung cña thÕ giíi du lÞch ngµy ®/ trë thµnh mét tiÒm n¨ng kinh tÕ mòi nhän cña ®Êt n−íc chóng ta. Song viÖc khai th¸c nh÷ng tiÒm n¨ng vÒ du lÞch lµ mét vÊn ®Ò mµ chóng ta cÇn ph¶i ®Æt dÊu chÊm hái (?). §Ó cã thÓ tr¶ lêi ®−îc c©u hái ®ã chóng ta cÇn ph¶i ®i s©u vµo hai vÊn ®Ò ®ã lµ: + Sè l−ît kh¸ch mµ ngµnh du lÞch phôc vô + Tæng doanh thu cña c¸c ®¬n vÞ kinh doanh du lÞch. Th«ng qua viÖc nghiªn cøu hai vÊn ®Ò nµy ta cã thÓ dù ®o¸n ®−îc sù biÕn ®éng cña thÞ tr−êng du lÞch trong t−¬ng lai ®Ó tõ ®ã ®−a ra nh÷ng chÝnh s¸ch qu¶n lý hîp lý nh»m mang l¹i hiÖu qu¶ tèt nhÊt. §Ó cã thÓ ®−a du lÞch VÖt 19 §Ò ¸n lý thuyÕt thèng kª Phan Qu¸n Thµnh – Tkª40A Nam chóng ta lªn mét tÇm cao míi, ®Ó ViÖt Nam trë thµnh mét trung t©m du lÞch th−¬ng m¹i – dÞch vô cã tÇm cì trong khu vùc còng nh− trªn thÕ giíi. II) D·y sè thêi gian trong viÖc ph©n tÝch biÕn ®éng vÒ tæng doanh thu cña c¸c ®¬n vÞ kinh doanh du lÞch. 1) Ph©n tÝch ®Æc ®iÓm sù biÕn ®éng tæng doanh thu qua thêi gian. Tæng doanh thu lµ mét trong nh÷ng chØ tiªu quan träng ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña ngµnh du lÞch. Nã lµ c¨n cø quan träng ®Ó chóng ta lËp c¸c kÕ ho¹ch ho¹t ®éng trong nh÷ng n¨m tíi .V× vËy viÖc nghiªn cøu tæng doanh thu cña nghµnh Du LÞch lµ mét ®iÒu tÊt yÕu khi chóng ta sö dông ph−¬ng ph¸p d/y sè thêi gian ®Ó ph©n tÝch vµ dù ®o¸n thèng kª vÒ Du LÞch ViÖt Nam . Tõ sè liÖu vÒ tæng doanh thu cña nghµnh Du LÞch ViÖt Nam tõ sè liÖu ë niªn gi¸m thèng kª 1997- 2000 ta lËp ®−îc b¶ng sè liÖu qua c¸c n¨m , th«ng qua b¶ng sè liÖu ta thÊy ®−îc sù biÕn ®éng tæng doanh thu theo thêi gian qua mét sè chØ tiªu : N¨m Tæng DT du L−îng t¨ng (gi¶m) Tèc ®é ph¸t Tèc ®é t¨ng lÞch (triÖu tuyÖt ®èi hµng triÓn liªn (gi¶m) liªn ®ång) n¨m(triÖu ®ång) hoµn(%) hoµn (%) 1995 5653169 - - - 1996 5954155 300986 105,32 5,32 1997 6430175 476020 107,99 7,99 1998 6631049 200874 103,12 3,12 1999 6519761 -111188 98,32 -1,68 Tæng 31188409 *) C¸c chØ tiªu b×nh qu©n giai ®o¹n 1995 – 1998 + Tæng doanh thu du lÞch b×nh qu©n. y= ∑ yi 246685,48 = = 6167137 ( TriÖu ®ång/n¨m) n 4 + L−îng t¨ng gi¶m tuyÖt ®èi b×nh qu©n: 20