Tài liệu Công tác tập hợp chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm xây lặp tại công ty phát triển đô thị Sơn La

Lêi më ®Çu Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®Êt níc ta ®ang chuyÓn m×nh ho¹t ®éng theo c¬ chÕ míi c«ng cuéc "C«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸" ®Êt níc ®ang trong thêi gian gÊp rót hoµn thµnh môc tiªu kinh tÕ - x· héi. V× vËy cïng víi sù ra ®êi cña nh÷ng chÝnh s¸ch vµ chÕ ®é míi thÝch hîp cña Nhµ níc. Bé mÆt cña ®Êt níc ®ang ®æi thay tõng ngµy, tõng giê trong sù thay ®æi nµy cã mét phÇn ®ãng gãp kh«ng nhá lµ cña ngµnh c«ng nghiÖp nãi chung vµ ngµnh c¬ b¶n nãi riªng. §èi víi c¸c doanh nghiÖp mµ nhiÖm vô kinh doanh chÝnh lµ s¶n xuÊt ra s¶n phÈm ®Ó cung cÊp cho x· héi th× viÖc ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh chñ yÕu th«ng qua chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh. Chi phÝ lµ giai ®o¹n khëi ®Çu cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Th«ng qua chi phÝ vµ gi¸ thµnh th× doanh nghiÖp cã thÓ biÕt ®îc sè vèn bá ra vµ biÓu hiÖn díi h×nh thøc lµ lîi nhuËn. Gióp co doanh nghiÖp quyÕt ®Þnh c¸c ph¬ng ¸n ®Çu t, c¸c ph¬ng ¸n tiÕt kiÖm tèi ®a c¸c kho¶n chi phÝ nh»m mang l¹i nhiÒu lîi nhuËn cho doanh nghiÖp mµ cßn cung cÊp nh÷ng sè liÖu quan träng ®Ó doanh nghiÖp c¨n cø vµo ®ã thùc hiÖn quyÒn vµ nghÜa vô ®èi víi Nhµ níc. Tõ ý nghÜa thiÕt thùc cña kÕ to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh vèn dÜ ®· lµ mét phÇn c¬ b¶n cña c«ng t¸c kÕ t¸on l¹i cµng cã ý nghÜa quan träng ®èi víi c«ng ty ph¸t triÓn ®« thÞ S¬n La. TËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ c¬ së ®Ó gi¸m s¸t c¸c ho¹t ®éng ®Ó tõ ®ã kh¾c phôc nh÷ng tån t¹i, ph¸t huy nh÷ng tiÒm n¨ng míi ®¶m b¶o cho c«ng ty tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong c¬ chÕ h¹ch to¸n kinh doanh cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®ång thêi lµ c¬ së ®Ó Nhµ níc kiÓm so¸t vèn ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n. NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña vÊn ®Ò trªn. Qua thêi gian thùc tËp t¹i c«ng ty Ph¸t triÓn ®« thÞ S¬n La, ®îc sù gióp ®ì cña c« gi¸o híng dÉn C« D¬ng H¶i Oanh vµ c« Nhung phßng tµi vô - kÕ to¸n trëng c«ng ty ®· nhiÖt t×nh híng dÉn, gióp ®ì em hoµn thµnh chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp víi ®Ò tµi: "C«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y lÆp t¹i c«ng ty ph¸t triÓn ®« thÞ S¬n La". Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp nµy ngoµi lêi më ®Çu vµ kÕt luËn gåm 3 phÇn sau: PhÇn I: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p t¹i c¸c doanh nghiÖp kinh doanh x©y l¾p. PhÇn II: Thùc tr¹ng tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p t¹i c«ng ty §« thÞ ph¸t triÓn S¬n La 1 PhÇn III: Mét sè ý kiÕn ®ãng gãp nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p t¹i c«ng ty Ph¸t triÓn ®« thÞ S¬n La. Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu mÆc dï em ®· cè g¾ng vµ ®îc sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña c« gi¸o D¬ng H¶i Oanh, c« Nhung cïng nh©n viªn phßng kÕ to¸n cña c«ng ty. Do thêi gian vµ tr×nh ®é cã h¹n nhÊt lµ bíc dÇu tiÕp cËn víi thùc tÕ nªn bµi cña em cßn nhiÒu h¹n chÕ vµ thiÕt xãt em rÊt mong nhËn ®îc sù gióp ®ì, tiÕp thu nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp bæ sung nh»m hoµn thiÖn h¬n n÷a vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña m×nh. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì cña c¸c thµnh viªn trong c«ng ty. NhÊt lµ c« Nhung phßng tµi vô- kÕ to¸n cña c«ng ty ®· gióp ®ì em hoµn thµnh ®Ò tµi nµy. S¬n La, ngµy….th¸ng….n¨m 2006 Sinh viªn NguyÔn ThÞ Phîng 2 PhÇn I Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p t¹i c¸c doanh nghiÖp kinh doanh x©y l¾p. I. §Æc ®iÓm cña doanh nghiÖp x©y l¾p ¶nh hëng tíi c«ng t¸c ho¹ch to¸n kÕ to¸n * S¶n phÈm cña ngµnh x©y l¾p cã nh÷ng ®Æc ®iÓm sau - S¶n phÈm x©y l¾p lµ nh÷ng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, vËt kiÕn tróc… cã quy m« lín, kÕt cÊu phøc t¹p, mang tÝnh ®¬n chiÕc thêi gian thi c«ng l©u dµi vµ ph©n t©m… MÆt kh¸c cã rÊt nhiÒu ph ¬ng thøc kü thuËt thi c«ng kh¸c nhau dÉn ®Õn gi¸ trÞ c«ng tr×nh kh¸c nhau. V× vËy ®ßi hái viÖc qu¶n lý h¹ch to¸n s¶n phÈm x©y l¾p nhÊt thiÕt ph¶i ®îc h¹ch to¸n, gi¸ thµnh s¶n xuÊt ph¶i ®îc h¹ch to¸n, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ph¶i so s¸nh víi dù to¸n vµ lÊy dù to¸n lµm thíc ®o. - S¶n phÈm x©y l¾p hoµn thµnh kh«ng thÓ nhËp kho mµ ®îc tiªu thô sö dông ngay theo gi¸ dù to¸n hoÆc gi¸ thÇu ®· ®îc tho¶ thuËn víi chñ ®Çu t tõ tríc. Do vËy tÝnh chÊt hµng ho¸ cña s¶n phÈm kh«ng ®îc thÓ hiÖn râ. - Thêi gian sö dông s¶n phÈm l©u dµi ®ßi hái chÊt lîng c«ng tr×nh ph¶i ®¶m b¶o ®Æc ®iÓm nµy ®ßi hái c«ng t¸c kÕ to¸n ph¶i ®îc tæ chøc tèt sao cho chÊt lîng s¶n phÈm nh dù to¸n ph¶i ®îc tæ chøc tèt kÕ to¸n t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc bµn giao c«ng tr×nh ghi nhËn doanh thu vµ thu håi vèn. Tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng cña s¶n phÈm x©y l¾p tæ chøc s¶n xuÊt t¹i doanh nghiÖp x©y l¾p còng cã nh÷ng nÐt riªng. * Ho¹t ®éng x©y l¾p ®îc diÔn ra víi tÝnh chÊt cña c«ng viÖc kh«ng æn ®Þnh lu«n biÕn ®æi theo ®Þa ®iÓm c«ng tr×nh vµ ®iÒu kiÖn thi c«ng. Do vËy ph¶i lu«n thay ®æi lùa chän ph¬ng ¸n thi c«ng thÝch hîp ®Ó ®¶m b¶o chÊt lîng vµ tiÕn ®é. * Chu kú s¶n xuÊt x©y l¾p kÐo dµi lµm cho nguån ®Çu t ø ®äng, do vËy c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc ®Çu t nµy sÏ gÆp rñi ro ngÉu nhiªn theo thêi gian nh: Hao mßn v« h×nh, ®iÒu kiÖn tù nhiªn. * Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt diÔn ra trªn 1 ph¹m vi hÑp víi sè lîng c«ng nh©n vµ vËt liÖu lín, ®ßi hái c«ng t¸c tæ chøc x©y l¾p s¾p xÕp hîp lý, cã sù phèi hîp ®ång bé vµ chÆt chÏ gi÷a c¸c bé phËn vµo c¸c giai ®o¹n c«ng viÖc. * S¶n xuÊt x©y l¾p diÔn ra ngoµi trêi nªn chÞu ¶nh hëng lín cña ®iÒu kiÖn tù nhiªn ®iÓm nµy ®ßi hái kÕ ho¹ch thi c«ng ph¶i ®îc v¹ch ra theo mét tiÕn ®é thÝch hîp ®Ó tr¸nh c¸c thiÖt h¹i cã thÓ x¶y ra. Tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn trong c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh x©y l¾p c«ng t¸c kÕ to¸n b¾t buéc ph¶i ®¶m b¶o yªu cÇu ph¶n ¸nh chung cña mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt lµ ghi chÐp, tÝnh to¸n ®Çy ®ñ c¸c ghi chÐp gi¸ thµnh s¶n phÈm thùc hiÖn phï hîp víi ngµnh nghÒ, ®óng chøc n¨ng, cung cÊp th«ng tin vµ c¸c sè liÖu chÝnh x¸c phôc vô qu¶n lý doanh nghiÖp. II. C¬ së lý luËn vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p l¾p 1. Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt vµ kh¸i niÖm gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y - Sù ph¸t sinh vµ ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi g¾n liÒn víi bÊt kú ph¬ng thøc nµo còng g¾n liÒn víi sù vËn ®éng vµ tiªu hao cña c¸c yÕu tè c¬ b¶n t¹o nªn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t liÖu lao ®éng, ®èi tîng lao ®éng, vµ søc lao ®éng, ngµnh x©y l¾p cã ®Æc ®iÓm riªng so víi c¸c ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt kh¸c nhng ®Ó t¹o ra s¶n phÈm còng cÇn ph¶i cã t liÖu lao ®éng (gåm c¸c lo¹i m¸y mãc thiÕt bÞ, c¸c lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh…) ®èi t îng lao ®éng (c¸c nguyªn vËt liÖu, c¸c thiÕt bÞ ®a ®i l¾p ®Æt) vµ søc lao ®éng cña con ngêi, sù kÕt hîp cña 3 yÕu tè 3 nµy trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt h×nh thµnh nªn 3 lo¹i chi phÝ vÒ sö dông t liÖu lao ®éng, chi phÝ vÒ ®èi tîng vµ chi phÝ vÒ lao ®éng sèng trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt. Hµng ho¸ vµ chi phÝ nµy ®îc biÓu hiÖn díi d¹ng gi¸ trÞ cßn l¹i gäi lµ chi phÝ s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c hao phÝ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸, mµ doanh nghiÖp bá ra cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh (th¸ng, quý, n¨m) nh vËy chØ ®îc tÝnh vµo chi phÝ vÒ tµi s¶n vµ lao ®éng cã liªn quan vÒ khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra trong kú. Nh vËy gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ qu¸ tr×nh thèng nhÊt bao gåm hai mÆt: mÆt hao phÝ s¶n xuÊt vµ mÆt kÕt qu¶ s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt ph¶n ¸nh tÊt c¶ nh÷ng kÕt qu¶ chi phÝ ph¸t sinh trong kú, kú tríc kÕt chuyÓn sang vµ chi phÝ trÝch tríc cã liªn quan ®Õn kÕt qu¶ s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú sÏ t¹o nªn chi tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm + Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c kho¶n hao phÝ vÒ lao ®éng sèng, lao ®éng vËt ho¸ liªn quan ®Õn khèi lîng hoµn thµnh trong kú. + Còng nh bÊt kú c¸c ngµnh s¶n xuÊt kinh doanh kh¸c gi¸ thµnh cña s¶n phÈm x©y l¾p còng ®îc thùc hiÖn víi hai chøc n¨ng chñ yÕu: ®ã lµ bï ®¾p chi phÝ vµ t¸i s¶n xuÊt më réng. Sè tiÒn thu vÒ khi bµn giao c«ng tr×nh ph¶i ®ñ ®Ó bï ®¾p toµn bé chi phÝ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra tõ khëi c«ng ®Õn khi tiªu thô mÆt kh¸c c¬ chÕ thÞ trêng môc ®Ých vµ nguyªn t¾c kinh doanh lµ ngµy cµng ®Çu t ph¸t triÓn quy m« muèn vËy ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp ph¶i ®em l¹i lîi nhuËn. 2. Mèi quan hÖ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p - Chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ 2 mÆt thèng nhÊt cña qu¸ tr×nh x©y l¾p do ®ã chóng. Gièng nhau: VÒ chÊt ®Òu lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña c¸c hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ c¸c doanh nghiÖp bá ra, tuy nhiªn gi÷a chóng l¹i cã sù. Kh¸c nhau vÒ c¬ b¶n nÕu nãi chi phÝ s¶n xuÊt lµ tæng hîp tÊt c¶ nh÷ng kho¶n chi phÝ ph¸t sinh trong kú th× gÝa thµnh l¹i lµ sù tæng hîp tÊt c¶ nh÷ng kho¶n chi phÝ g¾n liÒn víi viÖc s¶n xuÊt vµ hoµn thµnh mét khèi lîng c«ng viÖc x©y l¾p nhÊt ®Þnh ®Ó nghiÖm thu bµn giao gi¸ thµnh kh«ng bao gåm chi phÝ dë dang ®Çu kú, chi phÝ ®· trÝch tríc, nh÷ng thùc tÕ cha chi vµ nh÷ng kho¶n chi phÝ tríc ph©n bæ cho kú nµy. ViÖc tËp hîp chi phÝ ®Çy ®ñ ®óng ®¾n sÏ t¹o c¬ së cho c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh chÝnh x¸c ®ã lµ hai bíc c«ng viÖc kÕ tiÕp cña quy tr×nh. C«ng thøc: = + 3. §Æc ®iÓm vµ yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p a. §Æc ®iÓm XuÊt ph¸t tõ quy ®Þnh vÒ lËp dù to¸n chu tr×nh x©y dùng c¬ b¶n lµ ph¶i lËp theo tõng h¹ng môc c«ng tr×nh ph¶i ph©n tÝch theo tõng kho¶n môc chi phÝ còng nh ®Þa ®iÓm t¹i ®¬n vÞ nhËn thÇu. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p cã c¸c ®Æc ®iÓm sau: - KÕ to¸n chi phÝ nhÊt thiÕt ph¶i ®îc ph©n tÝch theo tõng kho¶n môc chi phÝ, tõng h¹ng môc c«ng tr×nh, tõng c«ng tr×nh cô thÓ, qua ®ã thêng xuyªn so s¸nh kiÓm tra viÖc thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ xem xÐt nguyªn nh©n vît hôt dù to¸n chi phÝ vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh. - §èi tîng kÕ to¸n chi phÝ cã thÓ lµ c«ng tr×nh h¹ng môc c«ng tr×nh, c¸c ®¬n ®Æt hµng c¸c giai ®o¹n cña h¹ng môc hay nhãm h¹ng môc. V× thÕ lËp dù to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh theo tõng h¹ng môc giai ®o¹n cña h¹ng môc. 4 - Gi¸ thµnh c«ng tr×nh x©y l¾p thiÕt bÞ kh«ng bao gåm nh÷ng chi phÝ do doanh nghiÖp x©y l¾p bá ra cã liªn quan ®Õn x©y l¾p c«ng tr×nh. Bëi vËy khi nhËn thiÕt bÞ do ®¬n vÞ chñ ®Çu t bµn giao ®Ó l¾p ®Æt gi¸ c¸c thiÕt bÞ ®îc ghi vµo c¸ bªn nî tµi kho¶n 002. Gi¸ thµnh c«ng t¸c x©y dùng vµ l¾p ®Æt kÕt cÊu bao gåm gi¸ trÞ vËt kÕt cÊu vµ gi¸ trÞ thiÕt bÞ kÌm theo nh c¸c thiÕt bÞ vÖ sinh, th«ng giã. b. Yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý ®èi víi chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp x©y l¾p Trong nhãm c¸c ngµnh trùc tiÕp s¸ng t¹o ra cña c¶i vËt chÊt cho x· héi, x©y dùng c¬ b¶n nãi chung, x©y l¾p nãi riªng lµ mét ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt ®éc lËp cã chøc n¨ng c¶i t¹o l¹i tµi s¶n cè ®Þnh cho nÒn kinh tÕ quèc d©n. Víi ®Æc ®iÓm ®Æc thï s¶n phÈm x©y l¾p do vËy viÖc tæ chøc qu¶n lý chØ ®¹o s¶n xuÊt th× c«ng cµng cã nÐt riªng biÖt cña nã. Cô thÓ h¬n viÖc qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp x©y l¾p lu«n ph¶i ®îc quan t©m chó träng ®Ó lµm sao qu¶n lý chÆt chÏ vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån vèn ®Çu t nh»m: - §¶m b¶o ®óng môc tiªu chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi trong tõng thêi kú theo híng x· héi chñ nghÜa, thùc hiÖn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo ®Þnh híng c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸. §Èy m¹nh tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt tinh thÇn nh©n d©n. -Huy ®éng vµ sö dông cã hiÖu qña cao nhÊt lµ nguån vèn ®Çu t trong níc còng nh níc ngoµi ®Çu t t¹i ViÖt Nam, khai th¸c tèt tµi nguyªn, tiÒm n¨ng lao ®éng ®Êt ®ai vµ mäi tiÒm lùc kh¸c, ®ång thêi b¶o vÖ m«i trêng sinh th¸i, chèng mäi hµnh vi tham « l·ng phÝ trong ho¹t ®éng ®Çu t x©y dùng. -NhËn thøc râ tÇm quan träng cña viÖc qu¶n lý vèn ®Çu t, tr¸nh t×nh tr¹ng thÊt tho¸t tham « l·ng phÝ, Nhµ níc thùc hiÖn qu¶n lý x©y dùng th«ng qua viÖc ban hµnh c¸c chÕ ®é, chÝnh s¸ch vÒ gi¸. Nhµ níc quy ®Þnh cô thÓ c¸c nguyªn t¾c, ph¬ng ph¸p lËp dù to¸n, ®Þnh møc kinh tÕ, kü thuËt ®¬n gi¸ x©y dùng cô thÓ… §Ó tõ ®ã x¸c ®Þnh møc vèn ®Çu t tæng dù to¸n c«ng tr×nh vµ dù to¸n cho tõng h¹ng môc c«ng tr×nh ®îc chÝnh x¸c vµ hîp lý. - Gi¸ tróng thÇu chÝnh lµ gi¸ thanh to¸n cña c«ng tr×nh kÌm theo c¶ ®iÒu kiÖn ®îc ghi trong hîp ®ång gi÷a chñ ®Çu t vµ doanh nghiÖp tróng thÇu, gi¸ tróng thÇu ph¶i nhá h¬n gi¸ dù to¸n ®îc duyÖt. - Thùc tÕ hiÖn nay trong lÜnh vùc x©y dùng c¬ b¶n chñ yÕu ¸p dông ph¬ng ph¸p ®Êu thÇu vµ giao thÇu x©y l¾p. Do vËy ®Ó doanh nghiÖp cã thÓ tróng thÇu th× ph¶i x©y dùng ®îc ®¬n gi¸ thÇu hîp lý cho c«ng tr×nh dùa trªn c¬ së ®Þnh møc ®¬n gi¸ x©y dùng c¬ b¶n do Nhµ níc ban hµnh gi¸ thÞ trêng vµ kh¶n n¨ng cña b¶n th©n doanh nghiÖp. - Còng nh c¸c doanh nghiÖp kh¸c. Doanh nghiÖp x©y l¾p muèn ®øng v÷ng trªn thÞ trêng mµ s¶n xuÊt kinh doanh cã l·i th× ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i t¨ng cêng c«ng t¸c qu¶n lý kinh tÕ, mµ träng t©m lµ qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p do kÕ to¸n cung cÊp cho c¸c nhµ qu¶n lý. Doanh nghiÖp n¾m ®îc c¸c kho¶n chi phÝ thùc tÕ cho c«ng tr×nh, tõng h¹ng môc c«ng tr×nh ®Ó ph©n tÝch ®¶m b¶o yªu cÇu chñ yÕu sau: - X¸c ®Þnh ®èi tîng kinh tÕ tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, ®èi tîng vµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh khoa häc hîp lý. - Tæ chøc tËp hîp chi phÝ vµ ph©n bæ tõng lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo ®óng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®· ®îc x¸c ®Þnh b»ng ph¬ng ph¸p ®· chän. §ång thêi ph¶i cung cÊp kÞp thêi nh÷ng th«ng tin, sè liÖu tæng hîp vÒ c¸c kho¶n môc chi phÝ vµ yÕu tè quy ®Þnh dë dang cuèi kú. + VËn dông ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp tÝnh to¸n gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p theo ®óng kho¶n môc quy ®Þnh vµ kú tÝnh gi¸ thµnh ®· x¸c ®Þnh. - §Þnh kú ph¶i cung cÊp b¸o c¸o vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cho c¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp tiÕn hµnh ph©n tÝch t×nh h×nh thùc 5 hiÑn ®Þnh møc chi phÝ dù to¸n chi phÝ, thùc hiÖn kÞp thêi kh¶ n¨ng tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. 4. NhiÖm vô cña c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm vai trß cña c«ng t¸c nµy lµ cung cÊp th«ng tin cho c¸c nhµ qu¶n trÞ phôc vô cho viÖc ra quyÕt ®Þnh V× vËy viÖc tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp kinh doanh, x©y l¾p nãi riªng ph¶i thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô sau: - Ph¶i ph¶n ¸nh kÞp thêi ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. - X¸c ®Þnh ®èi tîng h¹ch to¸n vµ tÝnh gi¸ thµnh mét c¸ch chÝnh x¸c ph©n bæ chi phÝ theo ®óng ®èi tîng. - Liªn tôc ®èi chiÕu kiÓm tra gi÷a c¸c chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh víi dù to¸n cung cÊp th«ng tin kÞp thêi cho c¸c nhµ qu¶n lý ®Ó ®a ra quy ®Þnh ®iÒu chØnh - TÝnh to¸n gi¸ thµnh s¶n phÈm mét c¸ch chÝnh x¸c cho tõng ®èi tîng tõ ®ã ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña viÖc tæ chøc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. 5. ý nghÜa vai trß cña chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp x©y l¾p - Mét doanh nghiÖp nãi chung doanh nghiÖp x©y l¾p nãi riªng cã tån t¹i ho¹t ®éng vµ ph¸t triÓn ®îc hay kh«ng cßn ph¶i phô thuéc vµo viÖc tiªu thô s¶n phÈm cña doanh nghiÖp ®ã trªn thÞ trêng lµ nh thÕ nµo? S¶n phÈm mµ doanh nghiÖp t¹o ra cã ®ù¬c thÞ trêng chÊp nhËn hay kh«ng? s¶n phÈm cña doanh nghiÖp x©y l¾p mÆc dï cã nh÷ng ®Æc ®iÓm, ®Æc thï næi bËt nh s¶n phÈm mang tÝnh ®¬n chiÕc cè ®Þnh, t¹i chç, s¶n phÈm cã quy m« lín kÕt cÊu phøc t¹p. Thêi gian x©y dùng l©u dµi… nhng nã vÉn tån t¹i mang ®Æc ®iÓm chung, gièng c¸c s¶n phÈm kh¸c, v× vËy tæ chøc kÕ to¸n ®óng hîp lý vµ chÝnh x¸c chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã ý nghÜa rÊt lín trong c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ gi¸ thµnh, tæ chøc kiÓm tra tÝnh hîp ph¸p, hîp lÖ cña chi phÝ ph¸t sinh ë doanh nghiÖp nãi chung. Gãp phÇn qu¶n lý tµi s¶n vËt t lao ®éng, tiÒn vèn vËt t, tiÕt kiÖm cã hiÖu qu¶, mÆt kh¸c t¹o ®iÒu kiÖn vµ cã biÖn ph¸p h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. N©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, ®ã lµ 1 trong nh÷ng ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó thÞ trêng chÊp nhËn s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. III. Tæ chøc c«ng t¸c chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp x©y l¾p 1. Nguyªn t¾c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp x©y l¾p Tríc nguyªn t¾c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp x©y l¾p Tríc hÕt doanh nghiÖp x©y l¾p còng lµ mét doanh nghiÖp nãi chung. Vµ s¶n xuÊt kinh doanh vµ ®i t×m lîi nhuËn cho nªn viÖc theo chÕ ®é quy ®Þnh vÒ h¹ch to¸n kinh tÕ, hiÖn nay tÝnh vµo gi¸ s¶n phÈm, nh÷ng kho¶n chi phÝ c¬ b¶n trùc tiÕp (chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng, chi phÝ s¶n xuÊt chung)/ Cßn chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp chi phÝ bµn giao c«ng tr×nh ®îc h¹ch to¸n gi¸ thµnh thùc tÕ cña c«ng tr×nh hoµn thµnh. Nh÷ng kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c: Nh chi phÝ ®Çu t, chi phÝ ho¹t ®éng tæ chøc, chi phÝ vÒ c¸c kho¶n bÊt thêng, c¸c kho¶n chi phÝ ®· cã nguån bï ®¾p riªng, chi phÝ cã tÝnh ph©n bè l¹i… kh«ng ho¹ch to¸n vµo chi phÝ x©y l¾p hoµn thµnh. 2. Néi dung tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 2.1. Tæ chøc tËp hîp chi phÝ a. §èi täng h¹ch to¸n chi phÝ 6 - §Ó phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh chÝnh x¸c c«ng viÖc ®Çu tiªn ®ßi hái nhµ qu¶n lý ph¶i lµm lµ x¸c ®Þnh ®óng ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. X¸c ®Þnh ®èi tîng ho¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ x¸c ®Þnh giíi h¹n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt thùc chÊt lµ x¸c ®Þnh n¬i ph¸t sinh, chi phÝ vµ n¬i chÞu chi phÝ s¶n phÈm cña ngµnh x©y l¾p, thêng lµ ®¬n chiÕc cã gi¸ trÞ lín. Ngoµi ra ph¬ng thøc kho¸n gän c¸c tæ, ®éi s¶n xuÊt tiÕn hµnh tæ chøc cung øng vËt t, nh©n lùc thi c«ng cho tíi lóc hoµn thµnh bµn giao c«ng tr×nh. Do ®ã ®èi tîng chi phÝ s¶n xuÊt ë doanh nghiÖp x©y l¾p ®îc x¸c ®Þnh theo c«ng tr×nh. b. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt lµ viÖc s¾p xÕp chi phÝ s¶n xuÊt tõng lo¹i, tõng nhãm kh¸c nhau theo nh÷ng ®Æc trng nhÊt ®Þnh, trong thùc tÕ cã rÊt nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ. Mçi c¸ch ®Òu øng cho mét môc ®Ých qu¶n lý ho¹ch to¸n vµ kiÓm tra, kiÓm so¸t chi phÝ ph¸t sinh. V× thÕ c¸c c¸ch ph©n lo¹i ®Òu tån t¹i vµ gi÷ vai trß nhÊt ®Þnh trong qu¶n lý. b1. Ph©n lo¹i theo yÕu tè chi phÝ Thùc chÊt cña c¸ch ph©n lo¹i nµy lµ chi tiÕt ho¸ 3 yÕu tè chi phÝ vÒ ®èi tîng lao ®éng, chi phÝ t liÖu lao ®éng, nh»m cung cÊp th«ng tin vÒ chi phÝ mét c¸ch cô thÓ phôc vô cho viÖc x©y dùng vµ phan tÝch ®îc chia lµm c¸c yÕu tè sau: + YÕu tè nguyªn vËt liÖu bao gåm toµn bé gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô.. + YÕu tè nhiªn liÖu ®éng lùc sö dông vµo quy tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh + YÕu tè tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp l¬ng + YÕu tè BHXH, BHYT, KPC§ c¸c kho¶n trÝch theo tû lÖ quy ®Þnh. + YÕu tè khÊu hao TSC§ + YÕu tè dÞch vô mua ngoµi + YÕu otã chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn b.2. Ph©n lo¹i theo kho¶n môc chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n phÈm C¸ch ph©n lo¹i nµy dùa vµo c«ng dông cña chi phÝ vµ møc ph©n bæ chi phÝ cho tõng ®èi tîng nh»m môc ®Ých phôc vô cho yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt theo ®Þnh møc, cung cÊp sè liÖu cho c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña x©y l¾p ®îc h×nh thµnh tõ c¸c kho¶n môc chi phÝ sau: + CPNVL trùc tiÕp: lµ chi phÝ cña vËt liÖu chÝnh vËt liÖu phôc vô c¸c cÊu kiÖn hoÆc c¸c bé phËn, vËt liÖu lu©n chuyÓn tham gia cÊu thµnh thùc thÓ s¶n phÈm x©y l¾p hoÆc gióp cho viÖc thùc hiÖn vµ hoµn thµnh khèi lîng x©y l¾p. + CPNCTT: lµ toµn bé tiÒn l¬ng chÝnh, tiÒn l¬ng phô cÊp cã tæ chøc. L¬ng ph¶i tr¶ cho CNTT x©y l¾p c¸c c«ng tr×nh c«ng nh©n phôc vô MTC. + CPMTC: gåm chi phÝ thêng xuyªn vµ chi phÝ t¹m thêi/ - Chi phÝ thêng xuyªn sö dông m¸y thi c«ng gåm: chi phÝ söa ch÷a lín m¸y thi c«ng, chi phÝ c«ng tr×nh t¹m thêi m¸y thi c«ng, chi phÝ nµy ®îc ph©n bæ trong thêi gian sö dông. + CPSX chung: ph¶n ¸nh chi phÝ cña ®éi c«ng trêng x©y dùng gåm: l¬ng nh©n viªn qu¶n lý x©y dùng, kho¶n trÝch BHXH. b.3. Ph©n lo¹i theo c¸ch øng xö cña chi phÝ. - C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông ®èi víi gi¸ trÞ kinh doanh cña doanh nghiÖp ph©n tÝch ®iÓm hoµ vèn vµ phôc vô cho viÖc ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý cÇn thiÕt ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ t¨ng hiÖu qu¶ kinh doanh. Tæng chi phÝ ®îc chia thµnh biÕn phÝ vµ ®Þnh phÝ. BiÕn phÝ: lµ nh÷ng kho¶n môc chi phÝ cã quan hÖ tû lÖ thuËn víi biÕn ®éng vÒ møc ®é ho¹t ®éng. §Þnh phÝ: lµ nh÷ng kho¶n môc chi phÝ kh«ng biÕn ®æi khi ®Þnh møc ho¹t ®éng thay ®æi, ®µo t¹o nh©n viªn, chi phÝ nh©n c«ng. 7 l¾p c. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ - Gåm 3 ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp x©y + Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ theo c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. Hµng th¸ng chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh nµo th× tËp hîp cho c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®ã, ph¬ng ph¸p nµy ®îc sö dông khi ®èi tîng tËp hîp chi phÝ trong doanh nghiÖp. + Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ theo ®¬n ®Æt hµng Chi phÝ ph¸t sinh hµng th¸ng sÏ ®îc ph©n lo¹i cho tõng ®¬n hµng, ®¬n ®Æt hµng ®ã chÝnh lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm, ph¬ng ph¸p nµy ®îc sö dông trong trêng hîp doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ ®¬n ®Æt hµng. + Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ theo tæ chøc ®éi thi c«ng. C¸c ph¬ng ph¸p ph¸t sinh trong kú ®îc tËp hîp theo tõng tæ chøc ®éi thi c«ng c«ng tr×nh trong tõng tæ, ®éi cã chi phÝ l¹i ®îc tËp hîp theo tõng ®èi tîng chÞu chi phÝ nh h¹ng môc c«ng tr×nh, nhãm môc c«ng tr×nh. d. Tr×nh tùu ho¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ bíc c«ng viÖc cÇn thiÕt tiÕn hµnh ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh kÞp thêi chÝnh x¸c còng nh c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh¸c chi phÝ s¶n xuÊt cña ngµnh x©y l¾p gåm c¸c bíc sau: Bíc 1: TËp hîp chi phÝ c¬ b¶n (CPNVLTT, CPNCTT) cã liªn quan ®Õn ®èi tîng sö dông (c«ng tr×nh h¹ng môc, tæ ®éi thi c«ng) Bíc 2: TÝnh to¸n vµ ph©n bæ lao vô cña ngµnh s¶n xuÊt kinh doanh phôc vô c¸c liªn quan tíi trùc tiÕp cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh trªn c¬ së khèi lîng lao vô phôc vô vµ ®¬n gi¸ thµnh lao vô. Bíc 3: TËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho c¸c c«ng tr×nh cã liªn quan theo tiªu thøc thÝch hîp. Bíc 4: X¸c ®Þnh chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang cuèi kú. TÝnh ra gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p hoµn thµnh. 2.2 §èi tîng, ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p a. §èi tîng gi¸ thµnh X¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c«ng viÖc ®Çu tiªn trong bíc 2 quy tr×nh ho¹ch to¸n ®ã lµ tÝnh ra gÝa thµnh cña s¶n phÈm. B¸n thµnh s¶n phÈm c«ng vô, lao vô hoµn thµnh trong kú ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ lµ s¶n phÈm cuèi cïng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hay ®ang trªn d©y truyÒn c«ng nghÖ s¶n xuÊt. Trong doanh nghiÖp x©y l¾p ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh ®· hoµn thµnh c¸c giai ®o¹n c«ng viÖc ®· hoµn thµnh c¸c khèi lîng x©y l¾p cã tÝnh dù to¸n riªng ®· hoµn thµnh x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ lµ c¨n cø ®Ó kÕ to¸n tæ chøc ghi sæ c¸i chi tiÕt, tæ chøc ghi chÐp, ban ®Çu vµ tæ chøc tËp hîp ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt hîp lý gióp doanh nghiÖp t¨ng cêng kiÓm tra, tiÕt kiÖm chi phÝ thùc hiÖn tèt h¹ch to¸n kinh doanh. b. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh §èi víi doanh nghiÖp x©y l¾p chu kú s¶n xuÊt l©u dµi, s¶n phÈm ®¬n chiÕc vµ chØ hoµn thµnh khi kÕt thóc chu kú s¶n xuÊt, hµng th¸ng kÕ to¸n vÉn tiÕn hµnh tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng ®èi tîng cã liªn quan khi nhËn ®îc chøng tõ x¸c minh c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®· hoµn thµnh. * C¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh trùc tiÕp Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông chñ yÕu trong doanh nghiÖp x©y l¾p phï hîp ®Æc ®iÓm s¶n phÈm ®¬n chiÕc vµ chi phÝ s¶n xuÊt ®îc tËp hîp riªng cho tõng ®èi tîng theo ph¬ng ph¸p nµy c«ng thøc tÝnh gi¸ thµnh nh sau: Z = D®k + C - DCK Trong ®ã Z: Gi¸ thµnh s¶n phÈm 8 D®k: Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®Çu k× DCK: Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú * Ph¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ Ph¬ng ph¸p nµy thêng ®îc ¸p dông trong doanh nghiÖp x©y l¾p cã quy m« lín, qu¸ tr×nh x©y l¾p ®îc chi thµnh c¸c tæ, ®éi s¶n xuÊt hay tõng giai ®o¹n c«ng tr×nh, trong ®ã ®èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ tõng ®éi s¶n xuÊt. Theo tõng ph¬ng ph¸p nµy gÝa thµnh ®îc tÝnh nh sau: Z = D®k + C1 + C2 +… + Cn - DCK Trong ®ã: C1, C2… Cn lµ chi phÝ ph¸t sinh ë tõng ®éi tæ, hay tõng giai ®o¹n thi c«ng. * Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng Ph¬ng ph¸p nµy thêng ®ù¬c ¸p dông trong trêng hîp bªn giao thÇu ký hîp ®ång víi doanh nghiÖp x©y l¾p thi c«ng bao gåm nhiÒu c«ng viÖc kh¸c nhau mµ kh«ng cÇn h¹ch to¸n riªng cho tõng c«ng viÖc khi ®ã ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ ®¬n ®Æt hµng. * Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh møc môc ®Ých cña ph¬ng ph¸p nµy lµ kÞp thêi v¹ch ra mäi chi phÝ s¶n xuÊt tho¸t ly nh»m t¨ng cêng tÝnh chÊt kiÓm tra, ph©n tÝch c¸c sè liÖu, chi phÝ s¶n xuÊt gi¸ thµnh, ®ång thêi còng t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc tÝnh to¸n ®¬n gi¶n vµ cung cÊp sè liÖu gi¸ thµnh kÞp thêi. - C¨n cø vµo ®Þnh møc vµ dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ®îc duyÖt, ®Ó tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh møc cho s¶n phÈm. - Tæ chøc c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ phï hîp víi ®Þnh møc vµ sæ chi phÝ s¶n xuÊt chªnh lÖch tho¸t ly ®Þnh møc. - Gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm ®îc tÝnh theo c«ng thøc: Ztt + SP = Z®msp + chªnh lÖch do thay ®æi ®Þnh møc + chªnh lÖch do tho¸t ly ®Þnh møc Trong ®ã gi¸ thµnh ®Þnh møc ®îc x¸c ®Þnh c¨n cø vµo møc quyÕt ®Þnh cña Bé Tµi chÝnh cÊp. C¨n cø vµo chøng tõ b¸o do thay ®æi ®Þnh møc C. Ph©n lo¹i tÝnh gi¸ thµnh * Ph©n lo¹i theo thêi gian vµ c¬ së sè liÖu gi¸ thµnh: - Gi¸ thµnh dù to¸n, lµ tæng hîp chi phÝ ®ã hoµn thµnh khèi lîng x©y l¾p c«ng tr×nh ®îc x¸c minh theo khung gi¸ quy ®Þnh ¸p dông theo tõng vïng l·nh thæ. - Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ®îc s¶n phÈm x©y l¾p dùa vµo ®Þnh møc chi phÝ néi bé cña doanh nghiÖp x©y l¾p, gi¸ kÕ ho¹ch ph¶i ®îc tÝnh tríc khi bíc vµo chu kú s¶n xuÊt kinh doanh, ®©y lµ môc tiªu, lµ c¨n cø ®Ó so s¸nh ph©n tÝnh ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh vµ kÕ ho¹ch h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. - Trong ®ã: Gi¸ trÞ dù to¸n lµ chØ tiªu dïng lµm c¨n cø cho c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p c¸c kho¶n trÝch tÝnh vµo gi¸ trÞ dù to¸n gåm c¸c chi phÝ trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung, lîi nhuËn ®Þnh møc. - Lîi nhuËn ®Þnh møc: lµ chØ tiªu Nhµ níc quy ®Þnh vÒ tÝch luü cho x· héi do ngµnh x©y dùng. * Ph©n lo¹i theo ph¹m vi tÝnh gi¸ thµnh - Møc h¹ gi¸ thµnh kÕ ho¹ch thÓ hiÖn tr×nh ®é vµ n¨ng lùc qu¶n lý s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp víi doanh nghiÖp kh¸c trong cïng ngµnh. - Gi¸ thùc tÕ x©y l¾p Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm x©y l¾p kh«ng chØ bao gåm nh÷ng chi phÝ trùc tiÕp kh«ng cÇn thiÕt nh: chi phÝ thiÖt h¹i ph¸ ®i lµm l¹i. Do nh÷ng nguyªn nh©n chñ quan do doanh nghiÖp 9 - Gi¸ thµnh hoµn chØnh lµ gi¸ thµnh cña nh÷ng c«ng tr×nh h¹ng môc, c«ng tr×nh ®· hoµn chØnh ®¶m b¶o kü thuËt ®óng thiÕt kÕ vµ hîp ®ång ®· bµn giao cho chñ ®Çu t vµ hä chÊp nhËn thanh to¸n. - Gi¸ thµnh c«ng t¸c x©y l¾p ph¶n ¸nh tæng chi phÝ doanh nghiÖp, chØ ra cho x©y dùng c«ng tr×nh ®¹t ®Õn 1 ®iÓm dõng kü thuËt nhÊt ®Þnh ®Ó thu thËp th«ng tin t¹m thêi vÒ chi phÝ cho tõng giai ®o¹n thi c«ng. - Ngoµi ra cßn sö dông + Gi¸ thµnh x©y l¾p: lµ dù to¸n mµ chñ ®Çu t ®a ra ®Ó c¸c ®¬n vÞ x©y l¾p lµm c¨n cø x¸c ®Þnh ®Êu thÊu cña m×nh, th× míi ®¸p øng ®îc môc ®Ých tiÕt kiÖm vèn ®Çu t h¹ thÊp chi phÝ lao ®éng x· héi gãp phÇn thóc ®Èy n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng. + Gi¸ hîp ®ång x©y l¾p lµ lo¹i gi¸ thµnh dù to¸n ghi trong hîp ®ång kinh tÕ vµ ®îc ký kÕt gi÷a ®¬n vÞ x©y l¾p vµ chñ ®Çu t sau khi tho¶ thuËn giao nhËn thÇu. VËn dông hai lo¹i gi¸ thµnh lµ yÕu tè quan träng trong viÖc hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ trong x©y dùng. IV. TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp x©y l¾p HiÖn nay c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p ®ang ¸p dông chÕ ®é kÕ to¸n ban hµnh theo quyÕt ®Þnh sè 1864/Q§ - BTC ngµy 16 th¸ng 12 n¨m 1998 trong ®ã quy ®Þnh vÒ tµi kho¶n sö dông nguyªn t¾c h¹ch to¸n lËp b¸o c¸o tµi chÝnh vµ hÖ thèng tµi kho¶n ¸p dông trong Q§ - 1141/TC/C§KT ngµy 01 th¸ng 11 n¨m 1995 cña Bé trëng, Bé Tµi chÝnh theo quyÕt ®Þnh hiÖn hµnh, ®Ó h¹ch to¸n hµng tån kho trong x©y l¾p kÕ to¸n chi phÝ ¸p dông ph¬ng ph¸p c«ng khai thêng xuyªn. V× vËy hÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n ¸p dông trong doanh nghiÖp x©y l¾p cã mét sè kh¸c biÖt so víi hÖ thèng tµi kho¶n chung. 1. Nguyªn t¾c h¹ch to¸n chi phÝ trong doanh nghiÖp x©y l¾p - §èi víi NVL dÞch vô mua ngoµi sö dông ngay (kh«ng qua kho) cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt hµng ho¸, dÞch vô thuéc ®èi tîng chÞu thuÕ GTGT th× chi phÝ h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n lo¹i 6 lµ gi¸ mua cha tÝnh thuÕ GTGT ®Çu vµo cña khèi lîng NVL, dÞch vô mua ngoµi, dïng ngay cho s¶n xuÊt kinh doanh. - §èi víi tµi kho¶n ®Ó tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt (TK 154 chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang) ngoµi viÖc ho¹ch to¸n tæng hîp cßn ph¶i ho¹ch to¸n chi tiÕt theo n¬i ph¸t sinh chi phÝ: tæ, ®éi s¶n xuÊt, s¶n phÈm nhãm s¶n phÈm - §èi víi chi phÝ s¶n xuÊt kh«ng cã kh¶ n¨ng h¹ch to¸n trùc tiÕp vµo c¸c ®èi tîng chÞu chi phÝ, tríc hÕt ph¶i tËp hîp c¸c chi tiÕt nµy vµo tµi kho¶n tËp hîp chi phÝ sau ®ã tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ ®· tËp hîp cho c¸c ®èi tîng chÞu chi phÝ. 2. Ph¬ng ph¸p chi phÝ trong doanh nghiÖp x©y l¾p 2.1. Chøng tõ ban ®Çu KÕ to¸n chi phÝ trong doanh nghiÖp x©y l¾p sö dông c¸c chøng tõ nh: phiÕu xuÊt kho vËt t nguyªn vËt liÖu - C¸c chøng tõ ph¶n ¸nh mua vËt liÖu ngoµi vÒ dïng cho x©y dùng c¬ b¶n - B¶ng thanh to¸n l¬ng hoÆc tiÒn c«ng cña c«ng nh©n x©y l¾p - C¸c chøng tõ liªn quan ®Õn chi phÝ m¸y thi c«ng, tÝnh khÊu hao c¬ b¶n m¸y thi c«ng. PhiÕu xuÊt kho nhiªn liÖu dïng m¸y thi c«ng B¶ng tÝnh trÝch BHXH, BHYT, KPC§ vµ c¸c chøng tõ cã liªn quan 2.2. KÕ to¸n chi phÝ x©y dùng trong doanh nghiÖp x©y l¾p ®îc sö dông C¸c tµi kho¶n 621, chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp 622, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp 623, chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng 627, chi phÝ s¶n xuÊt chung. 2.2.1. KÕ to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp 10 a. KÕt cÊu cña tµi kho¶n sö dông Tµi kho¶n 621 - chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Bªn nî: - Gi¸ trÞ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y l¾p trong kú vµo tµi kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang hoÆc chi tiÕt cho c¸c ®èi tîng ®Ó tÝnh gi¸ thµnh c«ng tr×nh x©y l¾p. Tµi kho¶n 621 cuèi kú kh«ng cã sè d b. Nguyªn t¾c h¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp (CPNVLTT) - Chi phÝ h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n nµy nh÷ng chi phÝ n vl (c¶ vËt liÖu chÝnh, vËt liÑu phô) ®îc sö dông trùc tiÕp ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm x©y l¾p trong kú s¶n xuÊt kinh doanh, chi phÝ nguyªn vËt liÖu ph¶i ®îc tÝnh theo gi¸ thùc tÕ khi xuÊt sö dông. - Trong kú h¹ch to¸n thùc hiÖn viÖc ghi chÐp, tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu thùc tøª theo tõng ®èi tîng sö dông (trong trêng hîp x¸c ®Þnh cô thÓ râ rµng cho tõng c«ng tr×nh sö dông sè nguyªn vËt liÖu nµy. - Trêng hîp doanh nghiÖp x©y l¾p sö dông nguyªn vËt liÖu (kh«ng qua kho) cho s¶n xuÊt kinh doanh chÞu thuÕ GTGT khi chi phÝ NVL mua vµo sö dông lµ gi¸ thµnh cha cã thuÕ GTGT ®Çu vµo. Cßn ®èi tîng NVL dïng ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh hµng ho¸ kh«ng chÞu thuÕ GTGT th× gi¸ mua bao gåm c¶ thuÕ GTGT ®Çu vµo. Cuèi kú h¹ch to¸n thùc hiÖn viÖc kÕt chuyÓn (nÕu nguyªn vËt liÖu ®· ®îc tËp hîp riªng biÖt cho tõng ®èi tîng sö dông) hoÆc tiÕn hµnh tÝnh ph©n bæ vµ kÕt chuyÓn (nÕu tËp hîp riªng cho tõng ®èi tîng sö dông) vµo tµi kho¶n liªn quan phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cho c«ng tr×nh x©y l¾p trong kú kÕ to¸n. Khi tiÕn hµnh ph©n bæ gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu vµo gi¸ thµnh c«ng tr×nh x©y l¾p ph¶i sö dông c¸c tiªu thøc ph©n bæ hîp lý nh tû lÖ ®Þnh møc sö dông - ChØ nh÷ng chi tiÕt NVL thùc sù sö dông s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm x©y l¾p míi ®îc kÕt chuyÓn vµo tµi kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang ®Ó tÝnh gi¸ thµnh c«ng tr×nh x©y l¾p. NÕu doanh nghiÖp sö dông kh«ng hÕt toµn bé NVL ®· xuÊt dïng trong kú, sè kh«ng hÕt ngoµi phÇn nhËp l¹i kho ®îc ®Ó l¹i hiÖn trêng, ph©n xëng s¶n xuÊt sö dông trong kú h¹ch to¸n tiÕp theo ®îc kÕt chuyÓn vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang. c. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ NVL trùc tiÕp - Khi xuÊt kho nguyªn vËt liÖu sö dông trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y l¾p ghi: Nî TK 621 (chi tiÕt ®èi tîng) tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu Cã TK 152 (chi phÝ vËt liÖu) - Trêng hîp thu mua nguyªn vËt liÖu chuyÓn ®Õn tËn ch©n c«ng tr×nh th«ng qua kho sö dông trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y l¾p. Nî TK 621 (chi tiÕt ®èi tîng) gi¸ mua kh«ng thuÕ GTGT. Nî Tk 133 (331) ThuÕ GTGT ®Çu vµo ®îc khÊu trõ Cã TK 111, 112, 1412, 331… tæng gi¸ thanh to¸n - Trêng hîp t¹m øng chi phÝ ®Ó thùc hiÖn gi¸ trÞ kho¸n x©y l¾p néi bé (bé phËn kho¸n kh«ng tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n riªng), khi quyÕt to¸n øng vÒ khèi lîng x©y l¾p néi bé hoµn thµnh ®· bµn giao ®îc duyÖt kÕ to¸n ghi nhËn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. KÕ to¸n ghi chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp Nî TK 621 (chi tiÕt ®èi tîng) tËp hîp chi phÝ Cã Tk 141 (1413) kÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu - Trêng hîp vËt liÖu dïng kh«ng hÕt nhËp kho hay b¸n thu håi" Nî Tk 111, 112, 152 Cã TK 621 (Chi tiÕt ®èi tîng) 11 - Cuèi kú kÕt chuyÓn hoÆc ph©n bæ gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp theo tõng c«ng tr×nh. Nî TK 154 (1541) chi tiÕt ®èi tîng Cã Tk 621 (chi tiÕt ®èi tîng) 2.2.2. KÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp a. Kh¸i niÖm chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ nh÷ng kho¶n thï lao ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm, trùc tiÕp thùc hiÖn c¸c lao vô, dÞch vô nh: tiÒn l¬ng, tiÒn l¬ng chÝnh, tiÒn l¬ng phô vµ c¸c kho¶n phô cÊp nh: (phô cÊp khu vùc, ®éc h¹i, phô cÊp lµm thªm giê…). Ngoµi giê chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cßn bao gåm c¸c kho¶n ®ãng gãp cho c¸c quü b¶o hé x· héi, b¶o hé y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn. Do chñ sö dông lao ®éng chÞu vµ ®îc tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh theo tû lÖ nhÊt ®Þnh víi sè tiÒn l¬ng ph¸t sinh cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. b. KÕt cÊu tµi kho¶n sö dông Tµi kho¶n 622: chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Bªn nî: chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp tham gia quy tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm x©y l¾p. Bªn cã: kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo bªn nî tµi kho¶n 154 chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang - Tµi kho¶n 622 cuèi kú kh«ng cã sè d c. Nguyªn t¾c ho¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp (CPNCTT) - Kh«ng ho¹ch to¸n vµo tµi kho¶n nµy, nh÷ng kho¶n ph¶i tr¶ vÒ tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp… cho nh©n viªn qu¶n lý, nh©n viªn v¨n phßng cña bé m¸y qu¶n lý doanh nghiÖp. Kh«ng ho¹ch to¸n vµo tµi kho¶n nµy c¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§. TÝnh trªn quü l¬ng nh©n c«ng trùc tiÕp cña ho¹t ®éng x©y l¾p. - Tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiÕt theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ d.Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp liªn quan ®Õn h¹ng môc c«ng tr×nh nµo, h¹ch to¸n trùc tiÕp cho h¹ng môc c«ng tr×nh ®ã. Trêng hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp liªn quan ®Õn nhiÒu hµng môc c«ng tr×nh ph¶i ph©n bæ cho tõng h¹ng môc c«ng tr×nh theo tiªu thøc phï hîp. 1. TiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho CNVTT thùc hiÖn ho¹t ®éng x©y l¾p kho¶n ph¶i tr¶ vÒ tiÒn c«ng cho CN tríc thuÕ nogµi, ghi: Nî TK 622: chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Cã Tk 334: ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn Cã TK 111, 112 2. T¹m øng chi phÝ nh©n c«ng ®Ó thùc hiÖn gi¸ trÞ kho¶n x©y l¾p néi bé (trêng hîp ®¬n vÞ nhËn thÇu kho¸n kh«ng tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n riªng). Khi b¶n quyÕt to¸n t¹m øng vÒ gi¸ trÞ khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh ®· bµn giao dîc duyÖt ghi: Nî Tk 622: chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp TK 141: t¹m øng TKCã334 TK 622 TK 154 3. Cuèi kú kÕ to¸n, tÝnh ph©n bæ vµ kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp (CPNCTT) theo ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ghi: TÝnh154: l¬ngCPSXKD ph¶i tr¶ cho Nî TK dëlao dang Ph©n bæ vµ kÕt chuyÓn ®éng trùc tiÕp Cã TK 622: CPNCTT CPNC trùc tiÕp (Phôc thùc Trong h×nhvô) thøc kÕhiÖn to¸nho¹t chøng tõ ghi sæ, c¨n cø vµo chøng tõ gèc (b¶ng ®éng hîp x©y ®ång l¾p kho¸n, b¶ng tæng hîp khèi lîng…) ®Ó lËp b¶ng thanh to¸n tiÒn l¬ng, ph©n bæ CPNC, sau ®ã lËp chøng tõ ghi sæ, vµo sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi vµo sæ c¸i. TKC¨n 141cø vµo chøng tõ gèc ghi vµo sæ chi tiÕt CPNCTT Thanh to¸n t¹m øng CPNCTT 12 2.2.3. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt m¸y thi c«ng a. Kh¸i niÖm chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng - Lµ nh÷ng chi phÝ vÒ sö dông m¸y mãc thiÕt bÞ dïng ®Ó thi c«ng x©y dùng c«ng tr×nh bao gåm: - Chi phÝ thêng xuyªn: chi phÝ NVL dïng cho m¸y mãc thi c«ng tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y thi c«ng, chi phÝ khÊu hao MTC, chi phÝ phôc vô mua ngoµi dïng cho m¸y thi c«ng. - Chi phÝ kh«ng thêng xuyªn ®ã lµ chi phÝ mét lÇn dïng cho m¸y thi c«ng hoÆc ph©n bæ 1 lÇn c«ng cô dông cô cho MTC. - Chi phÝ m¸y sö dông thi c«ng ®îc tËp hîp riªng sau ®ã ph©n bæ cho tõng c«ng tr×nh theo tiªu thøc thÝch hîp. Ph©n bæ chi phÝ thêng xuyªn. Tæng chi phÝ sö dông m¸y ph¸t sinh Chi phÝ sö dông m¸y Khèi lîng m¸y thi c«ng ph©n bæ cho = Tæng khèi lîng m¸y x phôc vô cho tõng tõng ®èi tîng ®èi tîng ®· phôc vô cho c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh Ph©n bæ chi phÝ = x b. KÕt cÊu tµi kho¶n sö dông TK 623 - Chi phÝ sö dông MTC Bªn nî: - C¸c chi phÝ liªn quan ®Õn MTC (CPNVL cho m¸y ho¹t ®éng chi phÝ tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp l¬ng, tiÒn c«ng, cña c«ng nh©n trùc tiÕp ®iÒu khiÓn m¸y, chi phÝ b¶o dìng, söa ch÷a MTC…) - KÕt chuyÓn chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng vµ bªn nî TK 154 chi phÝ s¶n xuÊt dë dang. - Tµi kho¶n 623 cuèi kú kh«ng cã d Tµi kho¶n nµy ®îc chi tiÕt thµnh 6 tµi kho¶n cÊp 2. + TK 6231: CPNC (l¬ng chÝnh l¬ng phôc, phô cÊp l¬ng, ph¶i tr¶ CNTT ®iÒu khiÓn xe m¸y, phôc vô thi c«ng vËn chuyÓn cung cÊp NVL cho xe m¸y: + TK 6232: CP vËt liÖu + TK 6233: Cp c«ng cô, dông cô + TK 6234: CP dÞch vô mua ngoµi + TK 6238: CP b»ng tiÒn kh¸c c. Nguyªn t¾c kÕ to¸n sö dông m¸y thi c«ng (CPSDMTC) 13 - KÕ to¸n chi phÝ sö dông xe, m¸y thi c«ng ®èi víi trêng hîp doanh nghiÖp thùc hiÖn x©y l¾p theo ph¬ng thøc võa thñ c«ng võa kÕt hîp b»ng m¸y. Trêng hîp doanh nghiÖp thùc hiÖn x©y l¾p c«ng tr×nh hoµn thµnh theo ph¬ng ph¸p b»ng m¸y kh«ng sö dông tµi kho¶n nµy mµ h¹ch to¸n CPXLTT vµo c¸c kho¶n CPNVLTT, CPNCTT, CPSXC. d. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n CPSDMTC KÕ to¸n chi pÝ sö dông MTC phô thuéc vµo h×nh thøc sö dông m¸y thi c«ng cô thÓ: * Trêng hîp m¸y thi c«ng thuª ngoµi - Chi phÝ thuª m¸y thi c«ng tËp hîp vµo tµi kho¶n 623 Nî TK 623 (6237) gi¸ cha thuÕ Nî TK 133 (1331) thuÕ GTGT ®Çu vµo ®îc khÊu trõ Cã TK 331, 111, 112.. Tæng gi¸ thuª ngoµi cuèi kú kÕt chuyÓn vµo tµi kho¶n 154 theo tõng ®èi tîng. Nî TK 154 (1541) chi tiÕt chi phÝ SDMTC Cã TK 623 (6237) kÕt chuyÓn CPMTC * Trêng hîp c«ng ty cã tæ chøc ®éi MTC riªng trªn c¸c tµi kho¶n 621, 622, 627 chi tiÕt ®éi MTC cuèi kú tæng hîp chi phÝ vµo TK 154, 1543 chi tiÕt ®éi m¸y thi c«ng ®Ó tÝnh gi¸ thµnh ca m¸y tõ ®ã x¸c ®Þnh gi¸ trÞ mµ ®éi MTC phôc vô tõng c«ng phôc vô cho tõng ®èi tîng cô thÓ. NÕu c¸c bé phËn doanh nghiÖp kh«ng tÝnh to¸n kÕt qu¶ riªng mµ thùc hiÖn ph¬ng thøc cung cÊp lao vô lÉn nhau: Nî TK 623: gi¸ trÞ cña m¸y thi c«ng phôc vô cho ®èi tîng Cã TK 154 (1543) chi tiÕt m¸y thi c«ng gi¸ thµnh dÞch vô cña ®éi m¸y thi c«ng phôc vô tíi c¸c ®èi tîng. NÕu bé phËn trong doanh nghiÖp x¸c ®Þnh kÕt qu¶ riªng Nî TK 632: gi¸ trÞ phôc vô lÉn nhau trong néi bé Cã TK 154 (1543) chi tiÕt MTC: gi¸ thµnh dÞch vô cña ®éi MTC phôc vô cho c¸c ®èi tîng trong néi bé. - §ång thêi kÕ to¸n ph¶n ¸nh gi¸ b¸n néi bé vÒ chi phÝ SDMTC cung cÊp lÉn nhau: Nî TK 623: gi¸ b¸n néi bé Nî TK 133 (1331): thuÕ ®Çu vµo ®îc khÊu trõ nÕu cã Cã TK 512: doanh thu tiªu thô néi bé Cã TK 3331 (33311): thuÕ ®Çu ra ph¶i nép nÕu cã * Trêng hîp tõng ®éi x©y l¾p cã MTC - TËp hîp chi phÝ vËt liÖu Nî TK 623 (6232) tËp hîp CPSDMTC cã tµi kho¶n liªn quan (152, 111…) - TËp hîp chi phÝ tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng cña c«ng nh©n ®iÒu khiÓn vµ phôc vô mTC Nî TK 623 (6231) tËp hîp CPSDMTC Cã TK liªn quan (3341, 3342, 111…) - C¸c chi phÝ liªn quan tíi MTC trong tõng ®éi Nî TK 623 (chi tiÕt tiÓu kho¶n) tËp hîp chi phÝ Nî TK 133 (1331) thuÕ GTGT ®Çu vµo ®îc khÊu trõ nÕu cã Cã TK liªn quan (214, 152, 111, 112) - Trêng hîp t¹m øng chi phÝ ®Ó thùc hiÖn gi¸ trÞ kho¸n x©y l¾p néi bé khi kÕ to¸n quyÕt to¸n t¹m øng vÒ khèi lîng x©y l¾p néi bé hoµn thµnh ®· bµn giao ®îc duyÖt, kÕ to¸n ghi nhËn CPSD MTC. Nî TK 623 tËp hîp CPSD MTC Cã TK 111 (1113) kÕt cÊu CPSD MTC - KÕt cÊu hoÆc ph©n bæ CPSD MTC cho ®èi tîng vµo cuèi kú Nî TK 154: chi tiÕt CPSD MTC 14 Cã TK 623: kÕt cÊu hoÆc phan bæ cho CPSD MTC 15 S¬ ®å h¹ch to¸n chi phÝ SDMTC TK 334 TK 623 TiÒn l¬ng ph¶i tr¶ CN §iÒu khiÓn m¸y, phôc vô m¸y TK 154 KÕt chuyÓn chi phÝ SD MTC TK 152, 153 XuÊt khi NL, VL, CCDC dïng cho xe, MTC TK 214 CP khÊu hao xe, m¸y Thi c«ng TK 111, 112, 331 CP dÞch vô mua ngoµi TK 141 2.2.4. KÕ to¸n chi phÝ sö dông chung a. Kh¸i Thanh niÖm; chi chung to¸nphÝ t¹ms¶n øngxuÊt - Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµCP nh÷ng chi phÝ qu¶n lý, phôc vô s¶n xuÊt vµ c«ng nh÷ng chi phÝ cÇn m¸y thiÕtthi cßn l¹i ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm sau chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, CPNCTT ®©y lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong ph¹m vi c¸c ph©n xëng, mçi bé phËn s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. b. KÕt cÊu tµi kho¶n sö dông Tµi kho¶n 627 - chi phÝ s¶n xuÊt chung Bªn nî - C¸c chi phÝ ph¸t sinh trong kú Bªn cã: - C¸c kho¶n ghi gi¶m ph¸t sinh chi phÝ s¶n xuÊt chung (nÕu cã) - KÕt cÊu chi phÝ s¶n xuÊt chung vµo bªn nî tµi kho¶n - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh Tµi kho¶n 627 cuèi kú kh«ng cã sè d Tµi kho¶n nµy ®îc chi tiÕt thµnh 6 tµi kho¶n cÊp 2. 16 + Tµi kho¶n 6271: CPNVPX (l¬ng chÝnh, l¬ng phô, phô cÊp l¬ng, phô cÊp lu ®éng ph¶i tr¶ cho nh©n viªn qu¶n lý ®éi x©y dùng, tiÒn ¨n ca, gi÷a ca cña nh©n viªn qu¶n lý ®éi, cña nh©n viªn x©y l¾p, kho¶n trÝch BHXH, BHYT theo tû lÖ quy ®Þnh trªn l¬ng ph¶i tr¶ CNTTXL nh©n viªn SD MTC vµ NVQL. + TK 6272: CPVL (vËt liÖu dïng ®Ó söa ch÷a, b¶o dìng, TSC§ + TK 6273: CP dông cô s¶n xuÊt CCDCSX dïng cho ho¹t ®éng qu¶n lý + TK6274: CP khÊu hao TSC§ + TK 6277: CP dÞch vô mua ngoµi, CP phôc vô cho ho¹t ®éng cña ®éi x©y dùng. + TK 6273: CP b»ng tiÒn kh¸c c. KÕ to¸n CPSXC - Ph¶n ¸nh tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng, phô cÊp ph¶i tr¶ cho nh©n viªn qu¶n lý.TiÒn ¨n ca cña toµn bé CNV trong ®éi. Nî TK 627 (6271): tËp hîp CPSXC Cã TK 334: tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng ph¶i tr¶ - TrÝch KPC§, BHXH, BHYT trªn tæng sè l¬ng tr¶ cho toµn bé nh©n viªn. Nî TK 627: tËp hîp CPSXC Cã Tk 338: (3382,3383,3384) - TËp hîp chi phÝ vËt liÖu, dông cô xuÊt dïng cho tõng ®éi x©y dùng Nî TK 627 (6272, 6273) tËp hîp CPSXC Cã TK liªn quan 152, 153 - TrÝch khÊu hao m¸y mãc, TBSD cho tõng ®éi x©y dùng. Nî TK 627 (6272) tËp hîp CPSXC Cã TK 214 trÝch khÊu hao TSC§ - C¸c CP dù to¸n tÝnh vµo CPSXC cho tõng ®éi x©y l¾p kú nµy Nî TK 627 (chi tiÕt tõng kho¶n) tËp hîp CPSXC Cã TK 242: ph©n bæ CP tr¶ tríc dµi h¹n Cã TK 335: trÝch tríc CP ph¶i tr¶ C¸c kho¶n CPSXC kh¸c ph¸t sinh (®iÖn, níc, söa ch÷a TSC§). Nî TK 627: tËp hîp CP Nî TK 133( 1331) thuÕ GTGT®Çu vµo ®îc khÊu trõ Cã TK liªn quan 331, 111, 112…Tæng gi¸ trÞ thanh to¸n c¸c kho¶n thu håi ghi gi¶m chi phÝ CPSXC Nî TK liªn quan 152, 111, 112… Cã TK 627: ghi gi¶m CP chung Trêng hîp t¹m øng CP ®Ó thùc hiÖn gi¸ trÞ kho¸n x©y l¾p néi bé khi quyÕt to¸n t¹m øng vÒ khèi lîng x©y l¾p néi bé hoµn thµnh bµn giao ®îc duyÖt, kÕ to¸n CPSXC. Nî TK 627: tËp hîp CP chung Cã TK 141 (1413) kÕt chuyÓn CPSXC - Ph©n bæ hoÆc kÕt chuyÓn CPSXC cho tõng ®éi sö dông Nî TK 154 (chi tiÕt tõng ®èi tîng) tËp hîp CP Cã TK627 chi tiÕt bé phËn ®éi 17 S¬ ®å h¹ch to¸n CPSXC TK 334 TK 627 TiÒn l¬ng ph¶i tr¶ N.viªn ®éi x©y dùng TK 111,112,138 C¸c kho¶n gi¶m CP SXC TK 154 TK 338 TrÝch BHXH, BHYT, KPC§ TK 141 Thanh to¸n t¹m øng CPSXC TK 152, 153, 142 Gi¸ trÞ NL, VL, CCDC dïng Cho ®éi x©y dùng TK 214 CP khÊu hao TSC§ TK111, 112 CP dÞch vô mua ngoµi TK133 ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ 18 Ph©n bæ, kÕt chuyÓn CP SXC V. KÕ to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p 1. KÕ to¸n tæng hîp chi phÝ Trong kú ph¸t sinh chi phÝ, kÕ to¸n ®· ph¶n ¸nh theo tõng kho¶n môc chi phÝ (CPNVLTT, CPNCTT, CPSDMTC, CPSXC). C¨n cø vµo kÕt qu¶ c¸c b¶n ph©n bæ ci phÝ ®Ó tÝnh gi¸ thµnh c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. - Tµi kho¶n sö dông ®Ó tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ TK 154: CPSXKDDD kÕt cÊu TK nh sau: TK 154 CPSXKDDD Bªn nî: - CPNVL, CPNCTT, CPSDMTC, CPSXC ph¸t sinh trong kú liªn quan ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. Bªn cã: - Gi¸ thµnh SPXL hoµn thµnh bµn giao + C¸c kho¶n gi¶m chi phÝ Sè d bªn nî CPSXKD DD cuèi kú Tµi kho¶n 154 ®îc chi tiÕt 4 tµi kho¶n cÊp 2. + TK 1541 XL tËp hîp CP vµ tÝnh gi¸ thµnh SPXL vµ ph¶n ¸nh gi¸ trÞ SPXLDD cuèi kú. + TK 1542 s¶n phÈm kh¸c tËp hîp CPSP kh¸c vµ ph¶n ¸nh gi¸ trÞ s¶n phÈm kh¸c DD cuèi kú. + TK 1543 dÞch vô tËp hîp CP tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô ph¶n ¸nh dÞch vô DD cuèi kú. + TK 1544: CP b¶o hµnh XL: tËp hîp CP b¶o hµnh c«ng tr×nh ph¸t sinh trong kú vµ gi¸ trÞ c«ng tr×nh b¶o hµnh XL cß DD cuèi kú. - KÕt chuyÓn CP vËt t trùc tiÕp Nî TK 154 (1541 - chi tiÕt ®èi tîng, tæng hîp CP) Cã TK 621 (1541 - chi tiÕt ®èi tîng) kÕt chuyÓn CP - KÕt chuyÓn CP NCTT Nî Tk 154: Tæng hîp CP Cã TK 622: kÕt chuyÓn CP - KÕt chuyÓn hoÆc (phæ) CPSD MTC Nî TK 154 (1542 - chi tiÕt) tæng hîp CP Cã TK 623 kÕt chuyÓn CP - Trêng hîp doanh nghiÖp lµ nhµ thÇu chÝnh, khi nhËn b¸n khèi lîng XL hoµn thµnh Nî TK 154: gi¸ trÞ b¸n (nÕu cha x¸c ®Þnh lµ tiªu thô) Nî TK 632: gi¸ trÞ bµn giao (nÕu bªn A nghiÖm thu) Nî TK 133: thuÕ GTGT ®Çu vµo khÊu trõ Cã TK 331 (33312): Tæng sè tiÒn ph¶i tr¶ nhµ thÇu - Tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt c«ng tr×nh XL hoµn thµnh trong kú Nî TK 632: bµn giao cho chñ ®Çu t hay cho nhµ thÇu chÝnh (kÓ c¶ trêng hîp ®¬n vÞ nhËn kho¸n néi bé, tæ chøc h¹ch to¸n vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ riªng bµn giao khèi lîng SPXL hoµn thµnh Nî TK 155: bªn SPXL hoµn thµnh, chë tiªu thô Nî Tk 241: Gi¸ thµnh c«ng tr×nh l¸n tr¹i nhµ ë t¹m Cã TK 154: gi¸ thµnh s¶n xuÊt c«ng tr×nh hoµn thµnh 2. KiÓm kª ®¸nh gi¸ SPDD - H¹ch to¸n tæng häp chi phÝ s¶n xuÊt lµ bíc c«ng viÖc cung cÊp sè liÖu cho kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh cña c«ng tr×nh hoµn thµnh. - TÝnh gi¸ thµnh cã chÝnh x¸c hay kh«ng cßn phô thuéc vµo viÖc tÝnh gi¸ thµnh SPDDCK. V× vËy kÕ to¸n hµng th¸ng ph¶i tiÕn hµnh kiÓm kª SPDD. - NÕu quy ®Þnh thanh to¸n SPXL sau khi hoµn thµnh toµn bé th× gi¸ s¶n phÈm lµ tæng CP ph¸t sinh tõ lóc khëi c«ng ®Õn khi hoµn thµnh. Do ®ã ®Õn cuèi kú s¶n phÈm cha hoµn thµnh th× toµn bé CP ®îc tÝnh vµo gi¸ trÞ SPDD. 19 - NÕu quy ®Þnh thanh to¸n SPXL theo ®iÓm dõng kü thuËt hîp lý (x¸c ®Þnh gi¸ trÞ dù to¸n) th× s¶n phÈm dë dang lµ c¸c kü n¨ng khèi lîng XL. CP thùc tÕ khèi lîng XLDDCK ®îc tÝnh theo c«ng thøc: CP thùc tÕ khèi lîng XL dë dang cuèi kú CPTT khèi lîng CPTT khèi l- + XL thùc hiÖn trong îng XL DDCK kú = CP dù to¸n + CP dù to¸n khèi l- x khèi lîng îng XL hoµn XLDD cuèi kú thµnh trong kú CP dù to¸n khèi lîng XL DD cuèi kú 3. KÕ to¸n tæng hîp CPSX vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i ®¬n vÞ thùc hiÖn c¬ chÕ kho¸n. - ViÖc kho¸n SPXL cho xÝ nghiÖp XL thµnh viªn c¸c tæ ®éi thi c«ng ®îc thùc hiÖn theo 2 ph¬ng thøc. + Ph¬ng thøc kho¸n gän c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh: theo ph¬ng thøc nµy ®¬n vÞ giao kho¸n toµn bé gi¸ trÞ trong c«ng tr×nh cho ®¬n vÞ nhËn kho¸n. Tuy nhiªn ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng kho¸n tr¾ng ®¬n vÞ giao kho¸n ph¶i gi¸m s¸t chÆt chÏ tÝnh hîp lý cña kho¶n CP. §¬n vÞ nhËn kho¸n cã ®ñ ®iÒu kiÖn tù tæ chøc cung øng vËt t, kü thuËt b¶o ®¶m chÊt lîng c«ng tr×nh. §¬n vÞ nhËn kho¸n cã tæ chøc kÕ to¸n riªng vµ cã kh¶ n¨ng h¹ch to¸n ®îc bé phËn c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ph¸t sinh t¹i ®¬n vÞ. - Ph¬ng thøc kho¸n gän kho¶n môc chi phÝ theo ph¬ng tøc nµy ®¬n vÞ giao kho¸n chØ kho¸n c¸c kho¶n môc chi phÝ nhÊt ®Þnh (thêng lµ tiÒn c«ng) cßn kho¸n c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c do ®¬n vÞ tù chØ phÝ h¹ch to¸n. Quy tr×nh ho¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i ®¬n vÞ ¸p dông c¬ chÕ kho¸n ®îc h¹ch to¸n. * KÕ to¸n t¹i ®¬n vÞ giao kho¸n. a. Trêng hîp ®¬n vÞ nhËn kho¸n kh«ng tæ chøc kÕ to¸n riªng. KÕ to¸n c«ng ty XL (®¬n vÞ giao kho¸n) tiÕn hµnh Khi t¹m øng vËt t, tiÒn vèn cho ®¬n vÞ nhËn kho¸n. Nî TK 141 (1413): chi tiÕt ®¬n vÞ nhËn kho¸n Cã TK liªn quan (152, 153, 111, 112…) - Khi thanh lý hîp ®ång c¨n cø vµo quyÕt to¸n t¹m øng vÒ gi¸ trÞ khèi lîng XL ®· hoµn thµnh, bµn giao kÕ to¸n ph¶n ¸nh sè chi thùc tÕ. Nî TK 621: TËp hîp CPNVLTT Nî TK 622: TËp hîp CPNCTT Nî Tk 623: TËp hîp CPSDMTC Nî TK 627: TËp hîp CPSXC Nî TK 133 (1331): thuÕ GTGT ®Çu vµo nÕu cã Cã TK 141 (1413): KÕt chuyÓn XL bµn giao kho¸n néi bé. Trêng hîp gi¸ trÞ XL giao kho¸n néi bé ph¶i tr¶ nî h¬n sè ®· t¹m øng ghi nhËn hay thanh to¸n bæ sung sè thiÕu cho ®¬n vÞ nhËn kho¸n. Nî TK 141 (1413 -chi tiÕt ®¬n vÞ): ghi t¨ng gi¸ trÞ giao kho¸n phÇn chªnh lÖch sè t¹m øng Cã TK 111, 112, 3388… - Trêng hîp sè ®· t¹m øng gi¸ trÞ giao kho¸n néi bé, sè thõa ph¶i thu håi ghi Nî TK 111, 112, 334, 1388… Cã TK 141 (1413 - chi tiÕt ®¬n vÞ) Ghi gi¶m gi¸ trÞ giao kho¸n néi bé phÇn chªnh lÖch (sè t¹m øng). b. Trêng hîp ®¬n vÞ nhËn kho¸n tæ chøc kÕ to¸n 20