TRÍCH ĐOẠN SÁCH CÔNG PHÁ HOÁ VERSION 2
TÁC GIẢ HO[NG ĐÌNH QUANG
Số đt: 01639521384
Các danh hiệu:
a. \ khoa đại học ngoại thương h{ nội 2012 với 29,5 điểm (10 hoá và 9,75 môn lí)
b. Sinh viên đạt điểm cao nhất 4 kì học liên tiếp ở đại học ngoại thương h{ nội, đạt 3,98/4 và 9,44/10 lập kỉ lục
50 năm ở ngoại thương
c. Việc tử tế được bình chọn nhiều nhất tháng 5/2015 trên VTV1
Một số b{i b|o v{ chương trình tivi có đề cập đến tác giả: VTC1, VTC2, VTV1, truyền hình quốc phòng, truyền
hình quốc hội:
http://news.zing.vn/Bang-diem-xuat-sac-cua-9X-noi-tieng-Dai-hoc-Ngoai-thuong-post552396.html
http://news.zing.vn/Bang-diem-xuat-sac-cua-9X-noi-tieng-Dai-hoc-Ngoai-thuong-post552396.html
http://news.zing.vn/9X-dat-ky-luc-Dai-hoc-Ngoai-thuong-mo-lop-on-thi-mien-phi-post538333.html
http://kenh14.vn/doi-song/chan-dung-chang-sv-dat-diem-so-khong-tuong-39840-cua-dh-ngoai-thuong2015051808184179.chn
http://vnexpress.net/tin-tuc/giao-duc/lop-luyen-thi-dai-hoc-mien-phi-cua-a-khoa-truong-ngoai-thuong3220137.html
http://m.vietnamnet.vn/vn/giao-duc/236946/tu-bet-bang-den-ky-luc-chua-tung-co-o-dh-ngoai-thuong.html#
http://news.zing.vn/9X-dat-ky-luc-Dai-hoc-Ngoai-thuong-mo-lop-on-thi-mien-phi-post538333.html
http://www.baomoi.com/A-khoa-Ngoai-thuong-mo-lop-mien-phi-cong-pha-de-thi-Hoa-hoc/59/16610383.epi
https://www.youtube.com/watch?v=a2AYMwxAQ5Q&feature=youtu.be
https://www.youtube.com/watch?v=bTNbB4Oj0Qc
https://www.youtube.com/watch?v=UsvizQgfxmE
http://news.zing.vn/Bang-diem-xuat-sac-cua-9X-noi-tieng-Dai-hoc-Ngoai-thuong-post552396.html
https://www.youtube.com/watch?v=5hhdbhDLS34
http://m.24h.com.vn/ban-tre-cuoc-song/gap-9x-pha-ky-luc-diem-so-50-nam-cua-dh-ngoai-thuongc64a710857.html
http://news.zing.vn/Viec-tu-te-cua-9X-noi-tieng-Dai-hoc-Ngoai-thuong-post543017.html
http://kenh14.vn/doi-song/chan-dung-chang-sv-dat-diem-so-khong-tuong-39840-cua-dh-ngoai-thuong2015051808184179.chn
http://m.vietnamnet.vn/vn/giao-duc/236946/tu-bet-bang-den-ky-luc-chua-tung-co-o-dh-ngoai-thuong.html
MỤC LỤC SÁCH CÔNG PHÁ HOÁ
(
{
{
{
đượ
ớ
A. Lời mở đ u
B. Cách sử dụng cuốn sách
1. Lộ trình cho học sinh lớp 10
2. Lộ trình cho học sinh lớp 11
3. Lộ trình cho học sinh lớp 12
4. Lộ trình cho học sinh ôn thi lại
C. Nội dung cuốn sách
Ph n 1. Phương ph|p giải hoá
Trang 11 – 37 : Phương ph|p số đếm
Phụ lục
: Cơ sở toán học và cách nhận diện phương ph|p số đếm
Trang 38 – 66 : Phương ph|p trung bình
Trang 67 – 87 : Phương ph|p bảo toàn khối lượng
Phụ lục
: Tuyển tập bài tập peptit hay và khó
Trang 88 – 118
: Phương ph|p bảo to{n electron (cơ bản và mở rộng)
Phụ lục
: Tuyển tập bài tập vô cơ hay v{ khó
Ph n 2. Một số dạng bài khó
Trang 119 – 138: Chuyên đề 1: Viết đồng phân của hợp chất hữu cơ
Trang 139 – 156: Chuyên đề 2: Sự điện phân
Trang 157 – 177: Bài toán 1: Al, Zn và hợp chất của Al, Zn tác dụng với dung dịch kiềm
Trang 178 – 179: Bài toán 2: Bài toài sục khí CO v{o dung dịch chứa OH v{ Ca
Trang 180 – 181: Bài toán 3: Nhỏ dung dịch H v{o dung dịch chứa HCO v{ CO
: B{i to|n 4: C|ch giải t ng qu|t d{nh cho 8 dạng đồ thị cơ bản
Trang 182 – 186: B{i to|n 5: B{i to|n về tốc độ phản ứng
Trang 187 – 196: B{i to|n 6: B{i to|n về c}n bằng ho| học
: B{i to|n 7: Tuyển tập c|c b{i to|n thí nghiệm có hình vẽ
: B{i to|n 8: Ho| học ứng dụng v{o đời sống (c}u hỏi thực tiễn
Ph n 3. Một số mẹo giải hoá
: Mẹo số 1: ỨNG DỤNG MÁY TÍNH GIẢI NHANH HOÁ HỌC
Phụ lục:
: Bài tập ứng dụng máy tính c m tay
Trang 197 – 198 : Mẹo số 2: Phương ph|p chặn hai đ u
Trang 199 – 200 : Mẹo số 3: Sử dụng phương trình phản ứng
(a 1 n
Trang 201 – 206 : Mẹo số 4: Sử dụng công thức n
n
: Mẹo số 5: PHƯƠNG PH\P T\CH CHẤT
Phụ lục ph n 3 : Một số phương ph|p viết phương trình ho| học
Ph n 4. T ng hợp lí thuyết
Trang 211 - 258: Ho| vô cơ
Trang 211 - 213: B{i 1: Nitơ
Trang 214 - 215: Bài 2: Amoniac
Trang 216 - 223: Bài 3: Muối amoni
Trang 224 - 225: Bài 4: Axit nitric
Trang 226 – 233: Bài 5: Muối nitrat
Trang 234 – 239: Bài 6: Photpho
Trang 240 - 241: Bài 7: Axit photphoric
Trang 242 - 243: Bài 8: Muối photphat
Trang 244 – 248: Bài 9: Phân bón hoá học
Trang 249 - 250: Bài 10: Cacbon
Trang 251 – 252: Bài 11. Cacbon monooxit
Trang 253 – 254: B{i 12: Cacbon đioxit
Trang 255 – 256: Bài 13: Muối cacbonat
Trang 257 – 257: Bài 14: Silic
Trang 258 – 258: Bài 15: Hợp chất của Silic
Trang 259 - 428: Hoá hữu cơ
Trang 259 – 260: Bài 1: Hợp chất hữu cơ
Trang 261 – 270: Bài 2: Ankan
Trang 271 – 276: Bài 3: Xicloankan
Trang 277 – 281: Bài 4: Anken
Trang 282 – 283: B{i 5: Ankađien
Trang 284 – 285: Bài 6: Ankin
Trang 286 – 287: Bài 7: Aren
Trang 287 – 289: Bài 8: Stiren
Trang 290 – 291: Bài 9: Dẫn xuất halogen
Trang 292 – 296: Bài 10: Ancol
Trang 297 – 298: Bài 11: Phenol
Trang 299 – 305: B{i 12: Anđehit v{ Xeton
Trang 306 – 321: Bài 13: Axit cacboxylic
Trang 321 – 328: Bài 14: Este
Trang 329 – 329: Bài 15: Lipit
Trang 330 – 335: Bài 16: Chất béo
Trang 336 – 342: Bài 17: Chất giặt rửa
Trang 343 – 343: B{i 18: Cacbohiđrat
Trang 344 – 348: Bài 19: Glucozo
Trang 349 – 365: Bài 20: Fructozo
Trang 366 – 368: Bài 21: Saccarozo
Trang 369 – 374: Bài 22: Mantozo
Trang 375 – 376: Bài 23: Tinh bột
Trang 377 – 381: Bài 24: Xenlulozo
Trang 382 – 389: Bài 25: Amin
Trang 390 – 403: Bài 26: Amino axit
Trang 404 – 406: Bài 27: Peptit
Trang 407 – 423: Bài 28: Protein
Trang 424 – 428: Bài 29: Polime
Trang 429 - 508 : Đại cương kim loại v{ d~y điện hoá
Trang 429 – 434: B{i 1: Đại cương về kim loại
Trang 435 – 443: Bài 2: Hợp kim
Trang 444 – 451: B{i 3: D~y điện hoá của kim loại
Trang 452 – 461: Bài 4: Sự ăn mòn kim loại
Trang 462 – 465: B{i 5: Điều chế kim loại
Trang 466 – 468: Bài 6: Nhóm các kim loại kiềm
Trang 469 – 470: Bài 7: Một số hợp chất quan trọng của kim loại kiềm
Trang 471 – 473: Bài 8: Kim loại kiềm th
Trang 474 – 481: Bài 9: Một số hợp chất quan trọng của kim loại kiềm th
Trang 482 – 484: Bài 10: Nhôm
Trang 485 - 485: Bài 11: Kẽm
Trang 486 – 491: Bài 12: Sắt
Trang 492 – 508: Bài 13: Crom
Trang 509-540 : T ng hợp lí thuyết lớp 10
Cấu tạo nguyên tố hoá học
Bảng tu n hoàn các nguyên tố hoá học
Nhóm halogen
Nhóm oxi
Ph n 5: Đề tự luyện
Trang 509 – 513: Đề số 1
Trang 541 - 546 : Đề số 2
Trang 576 - 579: Đề số 3
Trang 602 - 606: Đề số 4
Trang 628 - 632: Đề số 5
Trang 658 - 662: Đề đại học A – 2014 (đ~ sửa đ i)
Trang 680 - 683: Đề đại học B – 2014 (đ~ sửa đ i)
: Giải đề đại học chính thức 2015
: Giải đề đại học minh hoạ 2015
: Đề định hướng 2016 số 1
: Đề định hướng 2016 số 2
Ph n 6: Tuyển tập 200 câu trắc nghiệm hay v{ khó trong đề thi thử 2015-2016
Phụ lục:
Bảng hỗ trợ tìm kiếm
Tìm kiếm các khái niệm hoá học (bậc của ancol, bậc của amin, chất tẩy m{u, ….
Tìm kiếm các dạng bài tập (c|c c}u khó đạt 9,10 điểm; các câu lí thuyết; ….
Ph n 1: Phương ph|p giải hóa
Phương pháp 1: Phương pháp số đếm
Trong c|c kì thi v{o đại học v{ cao đẳng, các bạn thường xuyên gặp một số bài hóa hữu cơ có c|ch giải rất đặc
biệt đòi hỏi các bạn phải nắm vững được công thức cấu tạo của các chất hữu cơ cũng như nắm vững được tính
chất của các chất hữu cơ mới có thể giải ra được đ|p |n. Tuy nhiên, các bạn cũng sẽ thấy các bài toán trên có thể
được giải theo cách hoàn toàn mới sau đ}y.
*****
Ví dụ 1: [Câu 49 - Đề năm 2015 của Bộ Giáo Dục v{ Đ{o Tạo]
Hỗn hợp X gồm 2 ancol CH OH, C H OH có cùng số mol và 2 axit C H COOH và HOOC [CH ]
COOH. Đốt
cháy hoàn toàn 1,86 gam X c n dùng vừa đủ 0,09 mol oxi thu được hỗn hợp Y gồm khí v{ hơi. Dẫn Y qua nước
vôi trong dư thấy khối lượng dung dịch giảm m gam. Giá trị g n m nhất là?
A. 2,75
B. 4,25
C. 2,25
D. 3,75
Bài làm
Ta quyết định bỏ đi HOOC [CH ]
COOH.
Khi đó X còn lại 3 chất với số mol l n lượt là a, b, c mol.
a b
n
n
m
32a 46b 74c 1,86
1,86 gam
Ta có: { m
{
4 1
6 1
6 2
n
0,09
n
a (1
) b (2
) c (3
) 0,09
4 2
4 2
4 2
a 0,0025
n
a 2b 3c 0,075
{b 0,0025 {
n
2a 3b 3c 0,08
c 0,0225
m
m
m
m
0,075.44 0,08.18 0,075.100
2,76
đ
Dung dịch nước vôi trong sẽ giảm 2,76 gam Đ|p |n A.
Bài 1: [Câu 1 - Đại học A 2011 - M~ đề 482]
Đốt cháy hoàn toàn 3,42 gam hỗn hợp gồm axit acrylic, vinyl axetat, metyl acrylat và axit oleic, rồi hấp thụ hoàn
toàn các sản phẩm cháy vào dung dịch Ca(OH dư. Sau phản ứng thu được 18 gam kết tủa và dung dịch X. Khối
lượng dung dịch X so với khối lượng dung dịch Ca(OH ban đ u đ~ thay đ i như thế nào.
Bài làm
Do Ca(OH
dư
n
n
18
100
0,18 mol
Axit acrylic: CH
CH COOH
Vinyl axetat: CH COOC H
Metyl acrylat: CH
CH COOCH
Axit oleic: C H COOH
* Nhận xét: Ta bỏ đi hai chất l{ axit oleic v{ metyl acrylat Hỗn hợp chỉ còn axit acrylic và vinyl axetat
Đặt số mol của axit acrylic và vinyl axetat l n lượt là a và b mol
n
3a 4b 0,18 mol (1
(27 45 a (59 27 b 72a 86b 3,42 gam (2
m ỗ ợ
m
m
a
0,06 mol
Từ (1 v{ (2 ta có: {
b 0,09 mol
n
2n
3n
2a 3b 2. ( 0,06
3.0,09 0,15 mol
m
m
m
m
0,18.44 0,15.18 18
7,38 gam
đ
Dung dịch X đ~ giảm đi 7,38 gam
Bài 2: [Câu 35 - Đại học B 2011 - M~ đề 153]
Hỗn hợp khí X gồm etilen, metan, propin và vinyl axetilen có tỉ khối so với H l{ 17. Đốt cháy hoàn toàn 0,05 mol
hỗn hợp X rồi hấp thụ hoàn toàn sản phẩm ch|y v{o bình đựng dung dịch Ca(OH dư thì thấy khối lượng bình
tăng thêm m gam. Tìm m.
Bài làm
M
17. M
17.2 34
Etilen: CH
CH
Metan: CH
Propin: CH C CH
Vinyl axetilen: CH
CH C CH
* Nhận xét: Ta bỏ đi hai chất cuối c ng Hỗn hợp X chỉ còn có etilen và metan
Đặt số mol của etilen và metan l n lượt là a và b mol
(m
m
28a 16b
Ta có: M
34 (1
n
a b
Ta có: a b n
0,05 mol (2
a 0,075 mol
Từ (1 v{ (2
{
b
0,025 mol
n
2a b 2. (0,075
1. ( 0,025
0,125 mol
n
2a 2b 2. (0,075
2. ( 0,025
0,1 mol
m ì
m
m
0,125.44 0,1.18 7,3 gam
đ
Bài 3: [Câu 14 - Đại học A 2012 - M~ đề 296]
Hỗn hợp X gồm axit fomic, axit acrylic, axit oxalic và axit axetic. Cho m gam X phản ứng hết với dung dịch
NaHCO thu được 1,344 lít khí CO (đktc . Đốt cháy hoàn toàn m gam X c n 2,016 lít khí O (đktc , thu được
4,84 gam CO v{ a gam nước. Giá trị của a là:
Bài làm
1,344
0,06 mol
22,4
2,016
n
0,09 mol
22,4
4,84
n (
0,11 mol
44
Axit fomic: HCOOH
Axit acrylic: CH
CH COOH
Axit oxalic: HOOC COOH
Axit axetic: CH COOH
* Nhận xét: Ta bỏ đi axit acrylic Hỗn hợp X chỉ còn axit fomic, axit oxalic và axit axetic
Đặt số mol của axit fomic, axit oxalic và axit axetic l n lượt là a, b, c mol
Ta có: n (
n
a 2b c 0,06 mol (1
2 2
2 4
4 2
Ta có: n
(1
) a (2
) b (2
) c 0,5a 0,5b 2c 0,09 mol (2
4 2
4 2
4 2
Ta có: n (
a 2b 2c 0,11 mol (3
n
(
a
0,05 mol
Từ (1 , (2 , (3 . Ta có: {b 0,03 mol
c 0,05 mol
n
a b 2c
0,05 0,03 2.0,05
Bài 4: [Câu 15 - Đại học B 2012 - M~ đề 359]
0,08 mol
a
m
0,08.18
1,44 gam
Cho hỗn hợp X gồm ancol metylic, etilen glicol v{ glixerol. Đốt ch|y ho{n to{n m gam X ta thu được 6,72 lít khí
CO (đktc . Cũng m gam X nói trên tác dụng với Na thu được tối đa V lít khí hidro (đktc . Tìm V
Bài làm
6,72
0,3 mol
22,4
* Nhận xét: Ta bỏ đi 2 chất cuối
n
hỗn hợp X chỉ có ancol metylic
1
1
Ta có: n
n
0,3 mol n
n
. 0,3 0,15 mol V 0,15.22,4 3,36 lít
2
2
Bài 5: Hỗn hợp X gồm hidro, propen, axit acrylic, ancol anlylic. Đốt ch|y ho{n to{n 0,75 mol X, thu được 30,24 lít
khí CO (đktc . Đun nóng X với bột Ni một thời gian, thu được hỗn hợp Y. Tỉ khối hơi của Y so với X bằng 1,25.
Cho 0,1 mol Y tác dụng vừa đủ với V lít dung dịch brom 0,1 M. Tìm V.
Bài làm
30,24
1,35 mol
22,4
Propen: CH
CH CH
Axit acrylic: CH
CH COOH
Ancol anlylic: CH
CH CH OH
m
(n ) n
M
0,75
0,75
m
m
1,25 n
0,6 mol
m
M
n
n
1,25
n
* Nhận xét: Ta bỏ đi 2 chất cuối hỗn hợp X chỉ còn 2 chất là hidro và propen
Đặt số mol của hidro và propen l n lượt là a và b mol
Ta có: n
a b 0,75 mol (1
n
0. a 3. b 1,35 mol (2
a 0,3 mol
Từ (1 v{ (2 ta có: {
b 0,45 mol
C H
H
C H
x mol x mol x mol
(b x
n
0,6 mol (a x
x a b x 0,75 x x 0,15 mol
n
n
b x 0,45 0,15 0,3 mol
ư
0,3
Vì 0,6 mol Y phản ứng với 0,3 mol Br
0,1 mol Y phản ứng với
0,05 mol Br
6
* Có thể các bạn cho rằng:
n
V
0,05
0,1
0,5 lít
(1) Cách làm trên chỉ là may mắn, và chẳng có một chút cơ sở nào hết, hoàn toàn là ngẫu hứng
(2) Bạn có thể làm dễ dàng các bài toán trên bằng phương ph|p kh|c, chuẩn x|c hơn v{ có định hướng hơn
nhiều.
Có thể là bạn đúng, nhưng trước khi nhận xét như trên, xin mời các bạn giải quyết b{i to|n sau đ}y theo cách
khác, chuẩn x|c hơn v{ có định hướng hơn của các bạn.
Bài 6: Đốt cháy hoàn toàn 122,6 gam hỗn hợp X gồm anđehit acrylic, C H O, C H O v{ axit axetic thu được 5,9
mol CO v{ y mol nước. Tìm y
Bài làm
Anđehit acrylic: CH
CH CH O
Axit axetic: CH COOH
Hỗn hợp X gồm: C H O, C H O, C H O v{ C H O
* Nhận xét: Bài toán trên có lẽ sẽ g}y khó khăn đối với bạn, vì bạn khó có thể tìm ra được mối liên hệ giữa các
chất để có thể giải được b{i to|n. Nhưng bạn nghĩ sao với cách giải sau: Ta sẽ bỏ đi 2 chất ở giữa
có
{
.
hỗn hợp X chỉ
Đặt số mol của anđehit acrylic v{ axit axetic l n lượt là a và b mol
Ta có: m
m
m
56a 60b 122,6 gam (1
Ta có: n
3a 2b 5,9 mol (2
a 1,6 mol
Từ (1 v{ (2 ta có: {
n
2a 2b 2.1,6 2.0,55 4,3 mol y 4,3 mol
b 0,55 mol
* Như vậy, phương ph|p trên l{ kh| hiệu quả, đơn giản, dễ thực hiện, nhưng liệu rằng phương ph|p trên có phải
do ăn may hay không? Phương ph|p trên d ng được khi n{o? Không d ng được khi nào? Liệu rằng phương ph|p
trên có hoàn toàn chính xác hay không?
Đó không phải là những câu hỏi dễ trả lời. Để giải đ|p những vướng mắc trên v{ để tìm hiểu tỉ mỉ phương ph|p
"số đếm" một phương ph|p đóng vai trò như kim chỉ nam của c|c phương ph|p kh|c. Xin mời các bạn đọc tiếp
ph n bình luận và suy diễn sau đ}y.
* Bình luận: Chắc chắn các em đang rất tò mò, tự hỏi tại sao phương pháp SỐ ĐẾM lại kì lạ đến vậy? Tại sao lại có
thể gạch đi các chất có trong đề bài? Tại sao nghiệm âm vẫn ra được kết quả? Và có lẽ hai câu hỏi quan trọng
nhất là:
Câu hỏi 1: Những bài tập dạng nào có thể vận dụng phương ph|p SỐ ĐẾM để giải? Dấu hiệu nhận biết một bài có
thể giải bằng SỐ ĐẾM là gì?
Câu hỏi 2: Liệu rằng có c|ch n{o để chứng minh phương ph|p SỐ ĐẾM hay không?
Hai câu hỏi trên sẽ được chính tác giả PHƯƠNG PHÁP SỐ ĐẾM, đồng thời là tác giả cuốn sách CÔNG PHÁ HOÁ
HỌC gửi tới các em trong bài viết dưới đ}y, bài viết mang tên: CƠ SỞ TOÁN HỌC CỦA PHƯƠNG PHÁP SỐ ĐẾM
VÀ DẤU HIỆU NHẬN BIẾT PHƯƠNG PHÁP SỐ ĐẾM.
Cách chứng minh PHƯƠNG PH\P SỐ ĐẾM
A. PHƯƠNG PH\P SỐ ĐẾM
C|c bước vận dụng:
Bước 1: Đếm số chất có trong hỗn hợp có m chất có m ẩn số (là số mol của m chất)
Bước 2: Đếm số dữ kiện Có n dữ kiện Có n phương trình to|n học có m ẩn
Bước 3: Bỏ đi (m-n) chất bất kì Ta còn lại n chất ứng với n ẩn (là số mol n chất v{ n phương trình toán học. Ta
có n phương trình n ẩn Ta dễ dàng tìm ra n ẩn số
Bước 4: Đề bài yêu c u tìm giá trị của biểu thức T (t hợp của m ẩn số ban đ u . Ta tìm T’ thông qua gi| trị của n
ẩn số vừa tìm được, ta có T = T’
Nhiệm vụ của chúng ta là phải chứng minh: T = T’
* Chuyển ngôn ngữ hoá học sang ngôn ngữ toán học
1 Đề bài gốc
(1 x a x b x c A
Ta có 3 ẩn l{ a, b, c v{ 2 phương trình: {
(với x , y , A, B là các hằng số cho trước)
(2 y a y b y c B
Hãy tìm T ma nb pc (với m, n, p là các hằng số cho trước)
2) Ta chuyển đề b{i trên sang đề bài mới thông qua PHƯƠNG PH\P SỐ ĐẾM.
Ta thấy có 3 ẩn là a, b, c (m=3). Ta có 2 dữ kiện (Phương trình (1 v{ (2
n 2. Ta bỏ đi (m-n)=(3-2) chất
bất kì Giả sử bỏ đi ẩn c Đề bài mới
(1 x a x b
A
Ta có 2 ẩn l{ a’ v{ b’ v{ 2 phương trình: {
(với x , y , A, B là các hằng số cho trước)
(2 y a y b
B
H~y tìm T’ ma’ nb’.
Hãy chứng minh rằng: Nếu có thể tìm được T là một số cụ thể thì T T’
B. MỘT SỐ VẤN ĐỀ LIÊN QUAN ĐẾN PHƯƠNG PH\P SỐ ĐẾM
B1. Nếu đề b{i đúng thì số đếm luôn đúng
Một số th y giáo và học sinh sau khi biết đến phương ph|p số đếm, đ~ cố gắng tìm c|ch để chứng minh số đếm
sai. Một th y gi|o đ~ gửi tới một b{i ho| có đề bài sau:
Cho m gam hỗn hợp X chứa
,
. Đốt ch|y ho{n to{n X thu được 1 mol
. Hãy tìm m?
* Bình luận của th y giáo:
Ta thấy X có 2 chất ứng với 2 ẩn m 2
Ta thấy có 1 dữ kiện duy nhất là n
1 mol n 1
Ta bỏ đi (m-n)=1 chất bất kì Bỏ đi CH O X còn lại 1 chất duy nhất là C H O với số mol là x mol
1
Ta có: n
2n
2x mol 1 mol x
2
1
m m
m
. 46 23 gam
2
Nếu bỏ đi C H O thì X chỉ còn lại CH O với số mol là x mol n
n
x mol 1 mol x 1
m m
m
1.32 32 gam 23 gam Bỏ các chất khác nhau tạo ra c|c đ|p số khác nhau
SỐ ĐẾM SAI???????
* Bình luận của tác giả phương ph|p số đếm: (HO[NG ĐÌNH QUANG – TÁC GIẢ SÁCH CÔNG PHÁ HOÁ)
Số đếm không hề sai, m{ đề bài th y đưa ra đ~ bị sai
Chứng minh đề bài th y đưa ra bị sai:
n
a 2b 1
Giả sử số mol 2 chất là a và b mol. Ta có: {
m
m 32a 46b
Để có thể tìm được m thì phải tồn tại k thoả mãn 32a 46b k(a 2b
32a 46b ka 2kb
k 32
vô nghiệm Không thể tìm được giá trị chính xác của m
{
2k 46
Như vậy bài toán trên là không thể giải được. Không thể tìm được giá trị cụ thể của m, hay nói cách khác là có vô
số giá trị của m. Tuy nhiên, ta hoàn toàn có thể tìm được khoảng x|c định giá trị của m bằng MẸO CHẶN 2 ĐẦU
cũng đ~ được đề cập trong SÁCH CÔNG PHÁ HOÁ:
Ta có: a 2b 1, tìm m 32a 46b
1
46.1
TH1: a 0 b
m 32.0
23
2
2
TH2: b 0 a 1 m 32.1 46.0 32 gam
Tóm lại: 23 gam m 32 gam
B2: Cách chứng minh một đề b{i l{ đúng hoặc sai đề
Có rất nhiều em gửi bài tới cho anh nói rằng: Số đếm sai, tại sao em bỏ đi c|c chất khác nhau lại ra c|c đ|p số
khác nhau??? Lí do rất đơn giản: Đề bài sai, yêu c u đề bài là không thể tính được. Để tiết kiệm thời gian, sau đ}y
anh sẽ trình bày cách chứng minh một đề b{i l{ đúng hoặc sai BẰNG CÁCH GIẢI TỔNG QUÁT DẠNG TOÁN NÀY.
*Chú ý: Mọi đề bài có dạng: “Cho một hỗn hợp X chứa m chất …. (biết hết CTPT) trải qua một số quá trình hoá
học (n phương trình . H~y tìm T“ đều có thể được giải t ng quát thông qua cách này.
Ví dụ (đ}y l{ đề b{i được đưa ra từ một số th y giáo và các em học sinh):
Đốt cháy hoàn toàn m gam hỗn hợp X gồm propanđial, fomanđehit, anđehit oxalic, anđehit acrylic c n 21,84 lít
khí oxi thu được 20,16 lít khí CO v{ 11,7 gam nước. Nếu cho m gam X + dd AgNO NH dư thu được khối lượng
Ag là:
A. 54 gam
B. 108 gam
C. 162 gam
D. 216 gam
Bài làm
Đặt a, b, c, d là số mol 4 chất
n
3a b 1,5c 3,5d 0,975
3a b 2c 3d 0,9
{ n
n
2a b c 2d 0,65
Do có 4 ẩn m{ có 3 phương trình Không thể tìm được cụ thể 4 ẩn số. Ta chỉ có thể tìm n nếu số mol Ag bằng
t hợp 3 phương trình trên
n
4a 4b 4c 2d m(3a b 1,5c 3,5d
n(3a b 2c 3d
p(2a b c 2d
a(3m 3n 2p
b(m n p
c(1,5m 2n p
d(3,5m 3n 2p
3m 3n 2p 4
m n p 4
Ta có: ( {
1,5m 2n p 4
3,5m 3n 2p 2
Nếu (*) có 1 nghiệm > đề đúng
Nếu (**) vô nghiệm > đề sai
3m 3n 2p 4
m
8
Giải 3 phương trình đ u tiên: { m n p 4
{ n 4 (không thoả m~n 3,5m 3n 2p 2
p 8
1,5m 2n p 4
( vô nghiệm n không thể biểu diễn thành một t hợp của 3 dữ kiện Bài toán không thể giải được bằng
mọi cách Đề sai.
* Nhắc lại: NẾU ĐỀ ĐÚNG V[ CÓ Đ\P SỐ DUY NHẤT THÌ SỐ ĐẾM LUÔN LUÔN ĐÚNG
NẾU SỐ ĐẾM SAI > ĐỀ SAI HOẶC BẠN TÍNH SAI (KHÔNG CÓ NGOẠI LỆ)
* Bình luận: Như vậy ta đ~ có cả 2 câu trả lời cho 2 câu hỏi mà ta đ~ đặt ra.
Câu hỏi 1: Dấu hiệu để nhận biết một bài tập có thể sử dụng số đếm là gì?
Trả lời: Nếu đề bài cho một hỗn hợp có nhiều chất, tất cả các chất n{y đều biết hết CTPT thì ta có thể vận dụng
được phương ph|p SỐ ĐẾM.
Ví dụ 1: Cho hỗn hợp X gồm CH C CH OH, C H , CH
C CH COOH, CH C CH
CH OH. Đốt cháy
hoàn toàn X c n dùng 4,15 mol O , thu được 3,5 mol CO . Nếu cho X tác dụng với Na dư ta thấy có 0,4 mol H
thoát ra.
a. Cho X tác dụng với 0,4 mol KOH thu được dung dịch, cô cạn dung dịch thu m gam chất rắn. Tìm m
b. Tìm khối lượng của hỗn hợp X
Câu hỏi 2: PHƯƠNG PH\P SỐ ĐẾM có chứng minh được hay không?
Trả lời: PHƯƠNG PH\P SỐ ĐẾM đ~ được chứng minh bằng toán học sơ cấp. Để nhằm mục tiêu giúp cuốn sách
trở nên dễ hiểu đối với bạn đọc, tác giả cuốn s|ch CÔNG PH\ HO\ đồng thời là tác giả PHƯƠNG PH\P SỐ ĐẾM sẽ
gửi tới bạn đọc cách chứng minh hoàn thiện bằng toán học cao cấp trong các tài liệu chuyên s}u hơn.
* Bình luận: Trong ĐỀ THI ĐẠI HỌC MÔN HOÁ có tới 50% lí thuyết và 50% bài tập tính toán. Trong số các bài tập
tính toán thì số lượng bài tập có dạng: “ cho một hỗn hợp X gồm nhiều chất, …” chiếm tới 70%. Đối với dạng bài
này, chỉ có 2 trường hợp xảy ra:
TH1: Biết hết CTPT của c|c chất trong X (ví dụ 1
D ng SỐ ĐẾM
⟦
TH2: Không biết hết CTPT của c|c chất trong X (ví dụ 2, 3
D ng TRUNG BÌNH
Như vậy, chỉ với PHƯƠNG PH\P SỐ ĐẾM v{ PHƯƠNG PH\P TRUNG BÌNH trong s|ch CÔNG PH\ HO\, chúng ta
đ~ có thể giải quyết 70% số lượng bài tập tính to|n trong đề thi đại học c|c năm từ 2007-2015.
Sau đ}y, chúng ta sẽ nhắc lại c|c bước làm của PHƯƠNG PH\P SỐ ĐẾM, sau đó sẽ vận dụng SỐ ĐẾM để định
hướng cách làm cho các bài tập mẫu nhằm gia tăng tốc độ vận dụng SỐ ĐẾM, các bạn nên đọc thêm ỨNG DỤNG
M\Y TÍNH trong s|ch để có thể giải nhanh chóng hơn.
B4: Một số bài toán vận dụng số đếm
Trước tiên, chúng ta c n nắm lại c|c bước giải một bài toán bằng số đếm:
Bước 1: Một bài toán có thể được giải bằng số đếm nếu đề bài cho một hỗn hợp X, hỗn hợp X chứa nhiều chất, tất
cả các chất n{y đều biết hết CTPT.
Bước 2: Đếm số chất có trong hỗn hợp X, có m chất ứng với m ẩn là số mol của m chất đó
Bước 3: Đếm số dữ kiện, có n dữ kiện
Muốn đếm n dữ kiện, chúng ta c n trải qua 2 bước nhỏ:
Bước 3a: Đếm số thông tin: là các con số, các mối quan hệ xuất hiện trong đề bài
Bước 3b: Thông tin sẽ trở thành dữ kiện nếu thông tin đó có thể chuyển hoá thành một phương trình có m ẩn số
ban đ u
Bước 4: Bỏ đi (m-n) chất bất kì sao cho số dữ kiện không thay đ i (giữ nguyên n dữ kiện)
Sau đó còn lại n ẩn v{ n phương trình. Sử dụng n phương trình giải ra n ẩn. Có 2 TRƯỜNG HỢP xảy ra:
TH1: Có nghiệm (nghiệm chẵn, nghiệm lẻ, nghiệm }m : tính bình thường
TH2: Vô nghiệm: Bỏ đi (m-n) chất khác
Ph n 1. Bài tập vận dụng phương pháp SỐ ĐẾM
Ví dụ 1: [Câu 49 - Đề năm 2015 của Bộ Giáo Dục v{ Đào Tạo]
Hỗn hợp X gồm 2 ancol CH OH, C H OH có cùng số mol và 2 axit C H COOH và HOOC [CH ]
COOH. Đốt
cháy hoàn toàn 1,86 gam X c n dùng vừa đủ 0,09 mol oxi thu được hỗn hợp Y gồm khí v{ hơi. Dẫn Y qua nước
vôi trong dư thấy khối lượng dung dịch giảm m gam. Giá trị g n m nhất là?
A. 2,75
B. 4,25
C. 2,25
D. 3,75
Bài 1. Hỗn hợp X gồm O và O có tỉ khối so hidro bằng 17,6. Đốt cháy hoàn toàn 1 mol hh Y gồm CH , CH COOH
c n V lít khí X, tìm V
Bài 2: Cho hh X gồm ax oxalic, ax ađipic, glucozo, fructozo, mantozo, saccarozo trong đó số mol của ax ađipic 3
số mol ax oxalic. Đốt cháy m gam hỗn hợp X tạo hh khí Y có 16,56 gam nước. Hấp thụ Y vào dung dịch chứa
Ba(OH dư thu được (m+168,44) gam kết tủa. Tìm m
Bài 3: Cho hơi nước đi qua than nóng đỏ, thu được 15,68 lít hỗn hợp khí X(đktc gồm CO, CO v{ H . Cho toàn bộ
X tác dụng hết với CuO dư, nung nóng, thu được hỗn hợp chất rắn Y. Hòa tan toàn bộ Y bằng dung dịch HNO
lo~ng, dư được 0,4 mol NO (sản phẩm khử duy nhất). %thể tích CO trong X là?
Bài 4: Cho m gam hỗn hợp X chứa Cu S v{ FeS tác dụng với dd HNO thu được dd Y chỉ chứa muối sunfat và 1
mol NO. H~y x|c định m
Ví dụ 1: Cho hỗn hợp X gồm CH C CH OH, C H , CH
C CH COOH, CH C CH
CH OH. Đốt cháy
hoàn toàn X c n dùng 4,15 mol O , thu được 3,5 mol CO . Nếu cho X tác dụng với Na dư ta thấy có 0,4 mol H
thoát ra.
a. Cho X tác dụng với 0,4 mol KOH thu được dung dịch, cô cạn dung dịch thu m gam chất rắn. Tìm m
b. Tìm khối lượng của hỗn hợp X
Ví dụ 2: Hỗn hợp X hồm axit Y đơn chức và axit Z hai chức (Y và Z có cùng số C). Chia X thành 2 ph n bằng nhau.
Ph n I tác dụng với Na dư, thu 0,2 mol hidro. Đốt cháy ph n II, thu 0,6 mol CO . Tìm % về khối lượng của Z trong
hỗn hợp X
Ví dụ 3: Đốt cháy hoàn toàn 1 mol hỗn hợp khí X gồm đimetyl amin v{ 3 hidrocacbon, thu được 5,5 mol hỗn hợp
khí v{ hơi nước. Nếu cho Y đi qua dd axit sunfuric đặc dư thì còn lại 2,5 mol khí thoát ra ngoài.
Cho X qua dd Br2 dư, thấy có x mol Br2 phản ứng. Tìm x
Câu 1: Đốt cháy hoàn toàn 1,2 mol X chứa ancol metylic, ancol etilen glicol, metan, etan, propan (n
n
thấy c n dùng vừa đủ 3,95 mol oxi v{ thu được 2,4 mol cacbonic. Tìm khối lượng của X và t ng số
mol của etan và propan.
Bài 2: Cho hỗn hợp X gồm CH C CH OH, C H , CH
C CH COOH, CH C CH
CH OH. Đốt cháy
hoàn toàn X c n dùng 4,15 mol O , thu được 3,5 mol CO . Nếu cho X tác dụng với Na dư ta thấy có 0,4 mol H
thoát ra.
a. Cho X tác dụng với 0,4 mol KOH thu được dung dịch, cô cạn dung dịch thu m gam chất rắn. Tìm m
b. Tìm khối lượng của hỗn hợp X
Bài 3: Cho 82 gam hỗn hợp X gồm MgO, CaCO , Ca, KHCO tác dụng với dd HCl dư thu được 0,7 mol CO và thấy
có 1,6 mol HCl tham gia phản ứng. Tìm % khối lượng của KHCO trong hỗn hợp X
Câu 4: Hỗn hợp X hồm axit Y đơn chức và axit Z hai chức (Y và Z có cùng số C). Chia X thành 2 ph n bằng nhau.
Ph n I tác dụng với Na dư, thu 0,2 mol hidro. Đốt cháy ph n II, thu 0,6 mol CO . Tìm % về khối lượng của Z trong
hỗn hợp X
Bài 5: Cho 76,2 gam hỗn hợp X gồm C H O, C H O, C H O , C H đốt ch|y trong oxi dư thấy có 6,2 mol oxi
tham gia phản ứng thu được 4,4 mol cacbonic. Tính % khối lượng của O trong X.
Bài 6: Cho 44,8 gam hỗn hợp X gồm CaO, Ca, Fe, MgO tác dụng với dd HCl dư thấy có 2 mol HCl phản ứng. Nếu cho
hỗn hợp X trên tác dụng với dung dịch Cu(NO
dư, sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn thấy có 0,7 mol
Cu(NO
tham gia phản ứng. Tìm % khối lượng của MgO trong hỗn hợp X
Câu 7: Đốt cháy hoàn toàn m gam chất béo X chứa tristearin, tripanmitin, axit stearic, axit panmitic. Sau phản
ứng thu được 0,42 mol cacbonic v{ 0,406 mol nước. Nếu thuỷ phân chất béo trên với hiệu suất 90% thì ta có thể
thu được tối đa bao nhiêu gam glixerol?
A. 0,58
B. 1,74
C. 1,16
D. 0,64
Câu 9: Cho 1,1 mol hỗn hợp X gồm axit axetic, axit propionic, axetilen, propin, eten và etan tham gia phản ứng
cháy với một lượng vừa đủ oxi l{ 3,65 mol, thu được 2,5 mol nước. Nếu cho X tác dụng với lượng dư nước brom
thì thấy có x mol brom phản ứng, tìm x
Câu 8: Hỗn hợp khí X gồm anken M và ankin N có cùng số nguyên tử C trong phân tử. Hỗn hợp X có khối lượng
12,4 gam và có số mol l{ 0,3 mol. X|c định % khối lượng của M
Bài 14: Cho 76,2 gam hỗn hợp X gồm 2 ancol đơn chức, 1 ancol 2 chức và 1 hidrocacbon có CTPT l n lượt là
C H O, C H O, C H O , C H thu được 193,6 gam CO v{ x mol nước. Nếu cho X tác dụng với lượng dư Na thu
được 0,45 mol hidro. Tìm x
Bài 15: Cho hỗn hợp X có 2 ancol và 1 hidrocacbon có CTPT là: C H O, C H O, C H . Đốt cháy hoàn toàn X c n
dùng 2,25 mol O , thu được 1,9 mol CO . Nếu cho X tác dụng hoàn toàn với Na dư thu được x mol hidro. Tìm x
Bài 16: Cho hỗn hợp X chứa 3 ancol và 1 hidrocacbon có CTPT C H O, C H O, C H , C H O. Nếu cho 58,6 gam X
tác dụng với Na dư thu được 0,35 mol hidro. Nếu cho m gam X đốt cháy hoàn toàn thấy c n dùng vừa đủ 0,705
mol oxi v{ thu được 0,51 mol cacbonic. Nếu cho X tác dụng với lượng dư Na thấy có x mol Na phản ứng. Tìm x
Bài 17: Cho hỗn hợp X gồm MgCO , CaCO , KHCO , NaHCO tác dụng với dung dịch HCl dư thấy có 1 mol CO
thoát ra và có 1,4 mol HCl tham gia phản ứng. Tìm số mol cacbonic thu được khi nhiệt ph}n ho{n to{n lượng
cacbonat trung hoà trong hỗn hợp X
Bài 18: Cho 38,7 gam hỗn hợp X gồm: Mg, Cu, Zn, Ca với số mol của Mg bằng Ca. Nếu cho X tác dụng với nước đến
phản ứng ho{n to{n thu được dung dịch chứa 2 chất tan và chất rắn Y. Cho Y tác dụng với dung dịch HNO dư
thu được 0,6 mol NO (sản phẩm khử duy nhất của N . Tìm khối lượng Zn trong hỗn hợp X.
Câu 19. Hoà tan hết 100,8 gam hỗn hợp X gồm Fe O , CuO, Ag O bằng một lượng vừa đủ dung dịch HCl, thu được
dung dịch Y. Cho Y tác dụng với lượng dư dung dịch H S, kết thúc các phản ứng thu được 12,8 gam kết tủa. Tìm
thể tích dung dịch HCl đ~ d ng biết trong hỗn hợp X có n
n
Câu 20: Đốt cháy hoàn toàn 1,2 mol X chứa ancol metylic, ancol etilen glicol, metan, etan, propan (n
n
thấy c n dùng vừa đủ 3,95 mol oxi v{ thu được 2,4 mol cacbonic. Tìm khối lượng của X và t ng số
mol của etan và propan.
Câu 21: Cho 66,9 gam X gồm axit fomic, axit Glutamic, Glyxin, axetilen tác dụng hoàn toàn với lượng dư dung
dịch KOH thấy có 0,8 mol KOH phản ứng. Nếu đốt ch|y ho{n to{n lượng X trên ta thu được 2,15 mol nước, x mol
cacbonic và c n dùng vừa đủ V lít khí oxi. Mặt khác, nếu cho X tác dụng với dung dịch HCl dư ở nhiệt độ thường
thì thấy có y mol HCl phản ứng. Tìm V và y.
Câu 22. Hỗn hợp X gồm Al, Al O , Fe O , CuO trong đó oxi chiếm 25,39% khối lượng hỗn hợp. Cho m gam hỗn
hợp X tác dụng với 8,96 lít CO (điều kiện tiêu chuẩn) sau 1 thời gian thu được chất rắn Y và hỗn hợp khí Z có tỉ
khối so với hiđro l{ 19. Cho chất rắn Y tác dụng với dung dịch HNO lo~ng dư thu được dung dịch T và 7,168 lít
NO (điều kiện tiêu chuẩn, sản phẩm khử duy nhất). Cô cạn dung dịch T thu được 34,56 gam muối khan. Giá trị
của m là
Câu 23. Đốt cháy hoàn toàn 0,25 mol hỗn hợp X có khối lượng 28,7 gam gồm Cu, Zn, Sn, Pb trong oxi dư thu được
34,3 gam chắt rắn. Ph n trăm khối lượng Sn trong hỗn hợp X là
Câu 24. Thực hiện phản ứng craking butan thu được hỗn hợp X gồm các ankan và các anken. Cho toàn bộ X vào
dung dịch nước brom dư đến phản ứng hoàn toàn ta thấy có Z thoát ra. Biết n
60%n . Bình đựng nước brom
tăng 3,92 gam v{ đ~ có 0,112 mol brom phản ứng. Đốt ch|y ho{n to{n Z thu được t ng khối lượng sản phẩm là:
Câu 25: Cho hỗn hợp X chứa C H , C H , C H , H . Cho m gam X vào bình kín chứa Ni v{ nung nóng đến hoàn
toàn thu được Y. Đốt cháy Y c n vừa đủ a mol oxi, cho sản phẩm ch|y qua bình đựng nước vôi trong dư thấy khối
lượng dung dịch giảm 21,45 gam. Nếu cho Y tác dụng với brom dư thì thấy có 0,15 mol brom phản ứng. Mặt khác
0,5 mol X có khả năng phản ứng với tối đa 0,4 mol brom. H~y x|c định a?
Câu 26: Đốt cháy hoàn toàn m gam hỗn hợp X gồm metanol, etanol, sobitol, glixerol, etilen glicol c n vừa đủ
0,1428 mol oxi thu được 0,1568 mol nước. Mặt khác nếu cho 0,1 mol X tác dụng với Na dư thì có 0,10625 mol
hidro thoát ra. Tìm % khối lượng của etanol có trong X.
Câu 27. Khi craking butan thu T gồm CH , C H , C H , C H , C H , H v{ C H . Đốt T thu được 0,4 mol CO2 và T
làm mất màu dd chứa 0,12 mol br2. Biết n
n
. Tìm %n của C H
Câu 28: Hỗn hợp X gồm Gly và Ala. Người ta lấy m gam X cho tác dụng với KOH vừa đủ thu được 13,13 gam hỗn
hợp muối. Mặt kh|c cũng từ lượng X trên, ta điều chế được Y chỉ chứa các peptit có t ng khối lượng m’ v{ nước.
Đốt ch|y ho{n to{n m’ gam peptit trên c n 7,224 lít khí oxi. Tìm giá trị g n m nhất.
A. 7
B. 8
C. 9
D. 10
Câu 29: Cho 38,04 gam hỗn hợp X gồm Mg, Ca, MgO, CaO, MgCO , CaCO tác dụng với dung dịch HCl vừa đủ thu
được 9,408 lít hỗn hợp khí Y có tỉ khối với hidro là 12,5 và dung dịch Z chứa 25,65 gam hốn hợp muối
MgCl v{ CaCl . Tính t ng khối lượng muối có trong Z g n nhất với:
A. 60
B. 64
C. 68
D. 58
Câu 30: Cho hơi nước đi qua than nóng đỏ thu được m gam hỗn hợp khí G gồm CO , CO v{ H . Toàn bộ lượng khí
G được đưa qua Fe O dư, nung nóng thu được x mol Fe v{ 10,8 gam nước. Cho x mol sắt tan vừa hết trong y mol
H SO thu được dung dịch chỉ có 105,6 gam muối và một sản phẩm khử duy nhất. Biết y=2,5x, giả sử Fe O chỉ
bị khử về Fe. Giá trị g n m nhất là?
A. 16
B. 14
C. 18
D. 12
Câu 31. Cho m gam hỗn hợp X gồm axit axetic, axit fomic, axit oxalic và axit adipic tác dụng vừa đủ với
dung dịch NaOH thu được 9,48 gam hỗn hợp muối. Mặt khác, đốt cháy hoàn toàn m gam X cần 4,256 lít khí
O2 (đktc), thu được 0,18 mol H2O. Giá trị của m là:
Câu 32. Hỗn hợp X gồm C H , C H , C H và H . Cho 7,64 gam hỗn hợp X qua bình đựng dung dịch brom
dư thấy có 41,6 gam brom tham gia phản ứng. Mặt khác đốt cháy hoàn toàn 13,44 lít khí X thu được 47,52
gam khí cacbonic và m gam nước. Tìm m
A. 21,24
B. 21,06
C. 20,70
D. 20,88
Câu 33. Hỗn hợp X gồm hidro, propen, axit acrylic, ancol anllylic. Đốt cháy hoàn toàn 0,75 mol X thu được
30,24 lít khí cacbonic. Đun nóng X với bột Ni một thời gian, thu được hỗn hợp khí Y. Tỷ khối hơi của Y so
với X bằng 1,25. Cho 0,1 mol Y phản ứng vừa đủ với V lít dung dịch brom 0,1M. Tìm giá trị của V?
A. 0,3
B. 0,4
C. 0,6
D. 0,5
Câu 34. Hỗn hợp A gồm C H , C H O, C H O , C H O . Đốt cháy hoàn toàn 36,5 gam A cần 45,92 lít khí
oxi. Hấp thụ hoàn toàn sản phẩm cháy qua bình đựng dung dịch Ba(OH dư thấy khối lượng dung dịch
trong bình giảm 262,35 gam. Tìm khối lượng của C H O trong 36,5 gam A?
A. 3,48
B. 2,90
C. 4,35
D. 4,64
Câu 35. Hỗn hợp T gồm 3 chất hữu cơ X, Y, Z (50 M
M
M và đều tạo nên từ các nguyên tố C, H,
O). Đốt cháy hoàn toàn m gam T thu được nước và 2,688 lít khí CO . Cho m gam T phản ứng với lượng dư
dung dịch NaHCO thu được 1,568 lít khí CO . Mặt khác, cho m gam T phản ứng hoàn toàn với lượng dư
dung dịch AgNO trong NH thu được 10,8 gam bạc. Tìm m
A.4,6
B. 4,8
C. 5,2
D. 4,4
Câu 36. Hoà tan hoàn toàn 13,92 gam hỗn hợp X gồm MgO,FeO,Fe O phải dùng vừa hết 520ml dung dịch
HCl 1M. Mặt khác, khi lấy 0,27 mol hỗn hợp X đốt nóng trong ống sứ không có không khí rồi thổi vào một
luồng H dư đi qua đề phản ứng xảy ra hoàn toàn thi thu được m gam chất rắn và 4,86 gam nước. xác định
m?
{
. Cho 25,6 gam hỗn hợp X gồm Fe, Cu, Al tác dụng với 100 ml dung dịch hỗn hợp gồm HNO , HCl.
Sau khi kết thúc thí nghiệm ta thu được 0,4 mol hỗn hợp khí gồm N , N O, NO, NO với n
n
và dung
dịch Y. Cho dung dịch Y tác dụng với NaOH thì thấy có khí Z thoát ra ngoài và khối lượng kết tủa tối đa có
thể thu được là 68,1 gam. Nếu cho khí Z đi qua ống đựng 20,6 gam CuO nung nóng thì sau thí nghiệm thu
được 18,2 gam chất rắn. Biết HCl dư và dd Y không chứa ion NO , hãy xác định nồng độ của HNO
Câu 38. Đốt cháy hoàn toàn 29,2 gam hỗn hợp X gồm anđehit acrylic, metyl axetat, anđehit axetic và etylen
glicol thu được 1,15 mol khí cacbonic và 23,4 gam nước. Mặt khác, khi cho 36,5 gam hỗn hợp X trên tác
dụng hết với dung dịch AgNO trong NH dư thì thu được m gam Ag. Giá trị gần m nhất là?
A. 43,5
B. 64,8
C. 53,9
D. 81,9
Bài 39: Nung nóng hỗn hợp X (gồm hidrocacbon Y và hidro) với bột Ni, ta thu được hỗn hợp Z chỉ có các
hidrocacbon. Tỉ khối của Z so với hidro l{ 27,75. Đốt cháy hoàn toàn X c n dùng vừa đủ V lít không khí và thu
được 0,5625 mol nước. Tìm V biết Y là hidrocacbon có ít nguyên tử H nhất trong các hidrocacbon mạch hở có 4
C.
Câu 40: Hoà tan hoàn toàn 2 gam hỗn hợp X gồm Mg, Al, Fe, Zn vào dung dịch HCl, sau khi phản ứng xảy ra hoàn
to{n thu được 0,05 mol khí. Nếu cho hỗn hợp X tác dụng với axit sunfuric đặc nóng dư thì ta thu được 7,088 gam
muối. Tìm % khối lượng của Fe trong X
A. 22,4%
B. 19,2%
C. 16,8%
D. Cả A, B, C đều sai
Câu 41: Cho 1,1 mol hỗn hợp X gồm axit axetic, axit propionic, axetilen, propin, eten và etan tham gia phản ứng
cháy với một lượng vừa đủ oxi l{ 3,65 mol, thu được 2,5 mol nước. Nếu cho X tác dụng với lượng dư nước brom
thì thấy có x mol brom phản ứng, tìm x
Câu 42. Oxi hoá hoàn toàn 14,3 gam hỗn hợp bột kim loại gồm Mg, Al và Zn bằng oxi dư thu được 22,3 gam hỗn
hợp c|c oxit. Cho lượng oxit này tác dụng với dung dịch HCl thì khối lượng hỗn hợp muối khan tạo thành là
A. 57,8 gam
B. 32,05 gam
C. 49,8 gam
D. 50,8 gam
Câu 43. Cho m gam hỗn hợp X gồm C, P, S vào dung dịch HNO đặc, nóng, dư. Sau khi c|c phản ứng xảy ra hoàn
to{n thu được hỗn hợp hai khí trong đó có 0,9 mol khí NO (sản phẩm khử duy nhất) và dung dịch Y. Đem dung
dịch Y tác dụng với dung dịch BaCl dư thu được 4,66 gam kết tủa. Khi đốt cháy hoàn toàn m gam hỗn hợp X
trong oxi vừa đủ thì thể tích khí oxi (ở đktc tối thiểu đ~ phản ứng là
A. 10,08 lít
B. 5,6 lít
C. 4,816 lít
D. 5,04 lít.
Câu 44. Đốt cháy vừa hết một hỗn hợp A gồm Glucozo, Fructozo, Andehit fomic và Metylfomat c n V lít O (đktc .
Hấp thụ toàn bộ sản phẩm cháy vào dung dịch nước vôi trong dư thấy khối lượng dung dịch sau phản ứng giảm
3,8 gam so với ban đ u. Giá trị của V là
A. 1,2 lít
B. 3,36 lít
C. 2,24 lít
D. 8,512 lít
Câu 45. Hòa tan hoàn toàn hỗn hợp A gồm Fe, FeO, Fe O , Fe O , Fe(OH , Fe(OH , FeCO trong dung dịch HCl
dư thu được 1,344 lít (đktc hỗn hợp khí có tỉ khối so với He bằng 5,75 và dung dịch chứa m gam muối. Mặt khác
hoàn tan hoàn toàn hỗn hợp rắn A trong dung dịch HNO dư thu được dung dịch X chứa 48,4 gam muối và 1,12
lít (đktc hỗn hợp khí Y gồm (N O ; CO ). Biết rằng N O là sản phẩm khử duy nhất của NO . Giá trị của m là?
Câu 46. Hoà tan hoàn toàn 13,92 gam hỗn hợp X gồm MgO,FeO,Fe O phải dùng vừa hết 520ml dung dịch HCl
1M. Mặt khác, khi lấy 0,27 mol hỗn hợp X đốt nóng trong ống sứ không có không khí rồi th i vào một luồng H2
dư đi qua đề phản ứng xảy ra ho{n to{n thi thu được m gam chất rắn v{ 4,86 gam nước. x|c định m?
Câu 47. Cho X gồm có C H , axit C H O , ancol C H O v{ ancol C H (OH . Cho X tác dụng với Na thu 0,05 mol
hidro, đốt cháy thấy vừa đủ 0,39 mol oxi v{ a gam nước. Biết 0,15 mol X đốt cháy hoàn toàn tạo ra 0,45 mol
cacbonic. Tìm a
}
: Hỗn hợp X gồm axit axetic, axit fomic, axit o-hidroxi benzoic. Cho a gam X tác dụng vừa đủ với 400 ml
dung dịch NaOH 1M. Nếu đốt cháy hoàn toàn a gam X thì c n d ng 16,24 lít khí oxi, thu được 35,2 gam khí
cacbonic v{ m gam nước. Tìm m
A. 14,4 gam
B. 12,24 gam
C. 10,8 gam
D. 18 gam
Câu 49: Hỗn hợp X gồm axit stearic, axit oleic và axit linoleic. Trung hòa m gam X c n dùng 40ml dung dịch NaOH
1 M. Mặt khác, nếu đốt cháy hoàn toàn X thì c n dùng 22,5344 lít khí oxi. Tìm m
A. 11 gam
B. 12 gam
C. 11,224 gam
D. Cả A, B, C đều sai
Câu 50: X là hỗn hợp các muối Cu(NO , Fe(NO , Fe(NO
Mg(NO
trong đó O chiếm 55,68% về khối
lượng. Cho dung dịch KOH dư v{o dung dịch chứa 50 gam hỗn hợp muối trên, lọc kết tủa thu được, đem nung
trong ch}n không đến khối lượng không đ i thu được m gam oxit, x|c định m
A. 31,44
B. 18,68
C. 23,32
D. 12,88
Câu 51: Nung nóng a mol hỗn hợp X gồm C2H2 và H2 trong bình kín có xúc t|c thích hợp thu được hỗn hợp khí Y.
Dẫn Y qua lượng dư dung dịch AgNO3 trong NH3, sau khi phản ứng ho{n to{n thu được 24 gam kết tủa v{ hỗn
hợp khí Z. Hỗn hợp Z l{m mất m{u tối đa 40 gam brom trong dung dịch v{ còn lại hỗn hợp khí T. Đốt ch|y ho{n
to{n hỗn hợp T thu được 11,7 gam nước. Gi| trị của a l{
A. 1,00.
B. 0,80.
C. 1,50.
D. 1,25.
Câu 52: Nhiệt ph}n 50,56 gam KMnO4, sau một thời gian thu được 46,72 gam chất rắn. Cho to{n bộ lượng khí
sinh ra phản ứng hết với hỗn hợp X gồm Mg, Fe thu được hỗn hợp Y nặng 13,04 gam. Hòa tan ho{n to{n hỗn hợp
Y trong dung dịch H2SO4 đặc, nóng, dư thu được 1,344 lít SO2 ở đktc (sản phẩm khử duy nhất . Ph n trăm khối
lượng của Mg trong hỗn hợp X l{
A. 39,13%.
B. 46,15%.
C. 28,15%.
D. 52,17%.
Câu 53. Hỗn hợp X có C2H5OH, C2H5COOH, CH3CHO trong đó C2H5OH chiếm 50% theo số mol. Đốt cháy m
gam hỗn hợp X thu được 3,06 gam H2O và 3,136 lít CO2 (đktc . Mặt khác 13,2 gam hỗn hợp X thực hiện phản ứng
tráng bạc thấy có p gam Ag kết tủa. Giá trị của p là
A. 9,72.
B. 8,64.
C. 10,8.
D. 2,16.
Câu 54. Hòa tan hoàn toàn 3,76 gam hỗn hợp T: S, FeS, FeS2 trong HNO3 dư được 0,48 mol NO2 và dung dịch X.
Cho dung dịch Ba(OH)2 dư v{o X, lọc kết tủa nung đến khối lượng không đ i thì khối lượng chất rắn thu được là:
A. 17,545 gam
B. 18,355 gam
C. 15,145 gam
D. 2,4 gam
Câu 55. Hỗn hợp X gồm các chất: ancol metylic, ancol etylic, ancol propylic v{ nước. Cho m gam X tác dụng với Na
dư, thu được 15,68 lít khí hidro (đktc . Mặt khác, nếu đốt ch|y ho{n to{n m gam X thì thu được V lít khí cacbonic
(đktc v{ 46,8 gam nước. X|c định m và V:
A. 61,2 và 26,88
B. 42 và 42,56
C. 19,6 và 26,88
D. 42 và 26,88
Phương pháp 2: Phương pháp trung bình
*****
Bình luận: Có thể nói phương ph|p số đếm v{ phương ph|p trung bình l{ hai phương ph|p quan trọng nhất
được sử dụng để giải các bài toán hóa học hữu cơ. Còn phương ph|p bảo to{n electron v{ phương ph|p "thêm
qu| trình" l{ hai phương ph|p quan trọng nhất trong giải toán vô cơ. Đ u tiên, chúng ta sẽ đi tìm hiểu về phương
ph|p trung bình trước và nhận ra rằng phương ph|p số đếm v{ phương ph|p trung bình l{ hai phương ph|p
song sinh, b trợ cho nhau.
Nhận định: Trong đề thi đại học, có khá nhiều bài yêu c u chúng ta phải biện luận để tìm được công thức phân tử
của các chất. Dạng bài này có dấu hiệu n i bật là những chất tham gia phản ứng chưa được biết hết công thức
phân tử, và nếu chúng ta có đặt ẩn để tìm ra công thức phân tử thì số phương trình luôn ít hơn số ẩn, điều này
khiến chúng ta thực sự bối rối. Nếu bạn gặp tình huống nói trên, thì chứng tỏ bạn c n d ng đến phương ph|p
trung bình để biện luận. Ta sẽ đi tìm hiểu cơ sở của phương ph|p trung bình.
* Tất cả các hợp chất hữu cơ chứa C, H, O đều có CT chung là:
Trong đó: a số liên kết
số vòng trong ph}n tử
v
2n 2 (2n 2 2a
2.số nguyên tử C 2 số nguyên tử H
Vì a
2
2
Nếu xét hợp chất hữu cơ có CTPT l{ C H O , thì hợp chất trên sẽ có: a
Từ nay ta sẽ kí hiệu a
í ụ:
v trong đó
l{ số lk
v
.
(1a
v{ v l{ số vòng no
2 2
2, m{ C H có v 0
2
2
C2 H2 có 2 lk trong ph}n tử, mạch hở
2.2 2 6
C H có a
v
0
v 0
2
C2 H6 không có vòng v{ không có lk đôi
2.2 2 6
C H O có a
v
0
v 0
2
C2 H6 O2 l{ hợp chất no (không có lk đôi v{ mạch hở (do không có vòng
- T ng quát: Nếu hợp chất hữu cơ có CTPT l{ C H O X N với X là nguyên tử halogen (Cl, Br, F, I) thì:
2x 2 (y t p
(1b
a
v
2
Thực ra công thức (1b cũng giống hệt công thức (1a).
Bắt đ u đi từ C H O X N , ta thay t nguyên tử X bằng t nguyên tử H thì ta được chất mới là C H O N . Tiếp
theo, ta bỏ đi p nguyên tử N, v{ cũng đồng thời bỏ đi p nguyên tử H (vì N v{ H t|ch đi c ng nhau
ta được hợp
chất C H
O . Hợp chất này có a bằng với hợp chất C H O X N
Ta dùng công thức (1a để tính số a của C H
O thì số a đó cũng l{ số a của C H O X N
2x 2 (y t p
a
2
Chú ý: Công thức trên chỉ đúng với các hợp chất hữu cơ m{ ph}n tử của chúng chỉ có liên kết cộng hóa trị, nếu
phân tử của chúng có chứa liên kết ion thì công thức trên sẽ sai. í ụ:
,
,
, …(bạn có thể tự tính)
C H có a
v
2.2
í ụ: Ta xét HOOC CH
NH Cl, chất này chỉ có duy nhất 1 liên kết đôi ở chức COOH
v 1. Tuy nhiên, chất trên có CTPT là C H O ClN.
1 v{ v
0
a
2.2 2 (6 1 1
0 1 (đ|p số đúng l{ 1
2
Bài 1: Đốt cháy hoàn toàn 59,8 gam hỗn hợp X gồm hai ancol đơn chức, mạch hở có cùng số nguyên tử C trong
phân tử, thu được 3 mol CO v{ 3,9 mol H O. X|c định 2 ancol có trong X
Bài 2: Đốt cháy hoàn toàn 34,8 gam hỗn hợp 2 ancol có cùng số nhóm chức -OH, thu được 1,2 mol CO và 2,2 mol
H O. Tìm 2 ancol trên biết 2 ancol hơn kém nhau 2 nguyên tử C
Bài 3: Đốt cháy hoàn toàn 66,8 gam hỗn hợp X gồm 2 ancol mạch hở, đa chức, có cùng số nhóm chức và cùng số
nguyên tử H với nhau, thu được 2,4 mol CO . Cho hỗn hợp X tác dụng với lượng dư Na, thấy thoát ra 1 mol H .
X|c định % số mol của 2 ancol biết 2 ancol hơn kém nhau 2 nguyên tử C.
Bài 4: Đốt cháy hoàn toàn 66,8 gam hỗn hợp X gồm 2 ancol mạch hở có cùng số nhóm chức và cùng số nguyên tử
H với nhau, thu được 2,4 mol CO . Cho hỗn hợp X tác dụng với lượng dư Na, thấy thoát ra 1 mol H .
Cho hỗn hợp X t|c dụng với lượng dư hidro ở nhiệt độ cao, x|c định số mol H pư
Bài 5. Cho 0,4 mol hỗn hợp X gồm hai axit hữu cơ thu n chức, có số nhóm chức hơn kém nhau l{ 1 t|c dụng với
lượng dư Na, thấy thoát ra 0,55 mol hidro. Nếu đốt ch|y lượng hỗn hợp X trên, ta thấy có 2,4 mol CO . X|c định 2
axit trên.
Bài 6: Đốt cháy 0,5 mol hỗn hợp X gồm 2 ancol chỉ có nhóm chức ancol ( 2 ancol hơn kém nhau 1 nguyên tử C) ta
thu được 1,7 mol CO . X|c định % số mol của ancol có ít nguyên tử C hơn trong X
* Bình luận: Chắc chắn sau khi đọc qua một số bài vận dụng phương ph|p TRUNG BÌNH, nhiều bạn sẽ cảm thấy
kh| khó khăn khi tiếp cận phương ph|p n{y, c|c bạn sẽ đặt ra một số câu hỏi điển hình như:
Nếu ta d ng công thức (1b để tìm a, ta sẽ có: a
v
Câu hỏi 1: Khi nào thì vận dụng phương ph|p TRUNG BÌNH? Có dấu hiệu nào cho biết bài toán có thể giải được
bằng phương ph|p TRUNG BÌNH hay không?
(ví dụ: Tại sao 6 b{i to|n đ u tiên lại vận dụng phương ph|p trung bình?
C|c b{i to|n n{y có đặc điểm gì chung với nhau?)
Câu hỏi 2: Lúc nào thì xét C, H, O, để biện luận tìm ra các chất?
(ví dụ: Tại sao bài 2 và bài 3 lại đi biện luận thông qua
mà không biện luận thông qua C v{ H ?)
Câu hỏi 3: Cách thức biện luận các giá trị trung bình như thế nào?
(ví dụ: Nếu đề cho C thì ta sẽ biện luận như thế n{o để tìm ra CTPT của các chất?)
Tất cả các câu hỏi trên sẽ được trả lời qua bài viết: CÁCH NHẬN BIẾT VÀ CÁCH BIỆN LUẬN SỬ DỤNG PHƯƠNG
PHÁP TRUNG BÌNH. Có một điểm c n chú ý: Chỉ c n bạn học to|n được 5 trở lên thì chắc chắn phương ph|p
TRUNG BÌNH l{ không khó đối với bạn!
PHƯƠNG PH\P TRUNG BÌNH
A. Dấu hiệu nhận biết
Như đ~ ph}n tích trong b{i PHƯƠNG PH\P SỐ ĐẾM, nếu đề bài cho hỗn hợp X, hỗn hợp X chứa nhiều chất.
TH1: Biết CTPT của tất cả c|c chất trong X Sử dụng số đếm
⟦
TH2: Chưa biết CTPT tất cả hoặc một số chất trong X Sử dụng trung bình
Ví dụ 1: Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp X chứa chất hữu cơ Y (mạch hở), buta-1,3-dien, buten, ancol butylic, axit
metacrylic thu được hỗn hợp sản phẩm Y. Cho Y tác dụng với lượng dư dung dịch nước vôi trong, thấy khối
lượng bình tăng lên 209,3 gam v{ có 400 gam kết tủa. Hãy tìm số CTCT của Y
Bài làm
Bước 1: Nhận diện PP trung bình
Đề bài cho hỗn hợp X chứa 5 chất, có 1 chất chưa biết CTPT (chất Y) Dùng pp trung bình
Ví dụ 2: Đốt cháy hoàn toàn 65 gam hỗn hợp X chứa 2 axit không no, mạch hở, đơn chức thấy c n 2,25 mol oxi,
thu được 137 gam hỗn hợp sản phẩm khí v{ hơi. H~y tìm % khối lượng 2 chất trong X
Bài làm
Bước 1: Nhận diện PP trung bình
Đề bài cho hỗn hợp X chứa 2 chất, cả 2 chất đều chưa biết CTPT Dùng pp trung bình
B. C|c bước vận dụng phương ph|p trung bình
Ph n này sẽ đưa ra c|ch nhận diện c|ch đặt CTTB phù hợp cho từng bài, vận dụng nhu n nhuyễn TƯ DUY SỐ
ĐẾM đ~ được đề cập đến trong ph n PHƯƠNG PH\P SỐ ĐẾM: CÓ N PHƯƠNG TRÌNH THÌ CHỈ GIẢI ĐƯỢC N ẨN
SỐ
Xem lại 6 bài tập ở ph n đ u của chương, ta thấy có 2 giai đoạn để giải bằng phương ph|p trung bình:
Giai đoạn 1: Chuyển đề bài về CTTB có dạng:
Giai đoạn 2: Sử dụng CTTB
để biện luận
* Tóm lại c|c giai đoạn sử dụng PP trung bình là:
Giai đoạn 1: Chuyển đề bài về CTTB có dạng: C H O
Bước 1: Đếm số dữ kiện, giả sử có n dữ kiện
Bước 2: Đưa ra CTTB ph hợp nhất với n dữ kiện, tốt nhất là CTTB có số ẩn bằng số dữ kiện (vì khi đó ta sẽ tìm
được cụ thể n ẩn số)
Bước 3: Tính to|n, x|c định CTTB
+ Giai đoạn 2: Sử dụng CTTB C H O để biện luận
Nguyên tắc: Sử dụng C để biện luận trước, sau đó đến H, sau đó l{ O, sau đó l{ sử dụng
* Bình luận: Như vậy ta có 2 giai đoạn c n thực hiện khi sử dụng PHƯƠNG PH\P TRUNG BÌNH.
Tiếp theo các em sẽ được luyện tập thành thục 2 giai đoạn này một cách riêng biệt để n}ng cao kĩ năng v{ gia
tăng tốc độ làm bài.
RÈN LUYỆN GIAI ĐOẠN 1: X|c định CTTB
Bài 1: Đốt cháy hoàn toàn 66,8 gam hỗn hợp X gồm 2 ancol mạch hở, đa chức, có cùng số nhóm chức và cùng số
nguyên tử H với nhau, thu được 2,4 mol CO . Cho hỗn hợp X tác dụng với lượng dư Na, thấy thoát ra 1 mol H .
X|c định % số mol của 2 ancol biết 2 ancol hơn kém nhau 2 nguyên tử C.
Đề bài mới: X chứa 2 ancol mạch hở, đa chức, cùng số H, cùng số O, số C chênh nhau 2 và có CTTB là (C , H O ) .
Tìm % số mol của 2 ancol
Bài 2: Hỗn hợp M gồm ancol no, đơn chức X v{ axit cacboxylic đơn chức Y, đều mạch hở và có cùng số nguyên tử
C, t ng số mol của 2 chất là 0,5 mol (n > n . Nếu đốt ch|y ho{n to{n M thu được 1,5 mol CO và 1,4 mol
nước. Mặt khác, nếu đun nóng M với axit sunfuric đặc để thực hiện este hóa với hiệu suất 80% thì số gam este
thu được là?
Đề bài mới: M chứa ancol no đơn chức X v{ axit đơn chức Y (cùng số C). Ta có 0,5 mol M có CTTB C H , O . Thực
hiện phản ứng este hoá với H=80%. Tìm khối lượng este thu được
Bài 3. Cho 0,4 mol hỗn hợp X gồm hai axit hữu cơ thu n chức, có số nhóm chức hơn kém nhau l{ 1 t|c dụng với
lượng dư Na, thấy thoát ra 0,55 mol hidro. Nếu đốt ch|y lượng hỗn hợp X trên, ta thấy có 2,4 mol CO . X|c định 2
axit trên.
Đề bài mới: X chứa 2 axit có số chức hơn kém nhau l{ 1 có CTTB l{ C H O , . Tìm 2 axit
Bài 4: Đốt cháy 0,5 mol hỗn hợp X gồm 2 ancol chỉ có nhóm chức ancol ( 2 ancol hơn kém nhau 1 nguyên tử C) ta
thu được 1,7 mol CO . X|c định % số mol của ancol có ít nguyên tử C hơn trong X
Đề mới: Cho X chứa 2 ancol hơn kém nhau 1C có CTTB l{ C , H O . Tìm % số mol của ancol có ít C hơn trong X
Câu 5: Hỗn hợp khí X gồm anken M và ankin N có cùng số nguyên tử C trong phân tử. Hỗn hợp X có khối lượng
12,4 gam và có số mol l{ 0,3 mol. X|c định % khối lượng của M
Bài mới: Ta có X chứa anken M và ankin N có cùng số C có CTTB là C H với 12m+n=41,33. Tìm % khối lượng
của M
* Bình luận: Việc tìm CTTB là cực kì dễ dàng, tuân theo những qui tắc giống nhau. Chắc chắn là thông qua 5 ví dụ
trên, các bạn sẽ không còn cảm thấy lo lắng trong việc tìm ra CTTB của hỗn hợp chất X. Việc tiếp theo chúng ta
- Xem thêm -
.PDF 
127 
279 
120 
