BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM
PHẠM XUÂN VIÊN
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
TP. Hồ Chí Minh – Năm 2000
MUÏC LUÏC
MÔÛ ÑAÀU
CHÖÔNG 1: LYÙ LUAÄN CÔ BAÛN VEÀ COÅ PHAÀN HOÙA
1/. NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ CÔ BAÛN VEÀ COÂNG TY COÅ PHAÀN: ____________ 8
1.1/ Khaùi nieäm veà coâng ty coå phaàn: _____________________________ 8
1.2/ Nhöõng noäi dung cô baûn cuûa loaïi hình coâng ty coå phaàn: _________ 11
1.3/ Coâng ty coå phaàn theo phaùp luaät Vieät Nam: __________________ 13
2/. TAÙC ÑOÄNG CUÛA THÒ TRÖÔØNG CHÖÙNG KHOAÙN VAØ CAÙC ÑÒNH
CHEÁ TAØI CHÍNH TRUNG GIAN ÑOÁI VÔÙI COÂNG TY COÅ PHAÀN: __ 14
2.1/ Taùc ñoäng cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn: ______________________ 14
2.2/ Taùc ñoäng cuûa nhöõng ñònh cheá taøi chính trung gian trong vieäc coå
phaàn hoùa: _____________________________________________ 17
3/. KHAÙI NIEÄM VEÀ COÅ PHAÀN HOÙA LIEÂN DOANH COÙ VÑTNN: _____ 19
CHÖÔNG 2: THÖÏC TRAÏNG CAÙC LIEÂN DOANH COÙ VÑTNN TAÏI
VIEÄT NAM VAØ KINH NGHIEÄM COÅ PHAÀN HOÙA CAÙC
DOANH NGHIEÄP COÙ VÑTNN TAÏI TRUNG QUOÁC
1/. CÔ SÔÛ PHAÙP LYÙ ÑOÁI VÔÙI DOANH NGHIEÄP LIEÂN DOANH COÙ
VÑTNN TRONG VIEÄC HÌNH THAØNH VAØ PHAÙT TRIEÅN TAÏI VIEÄT
NAM: __________________________________________________ 21
2/. PHAÂN TÍCH VAI TROØ CAÙC DOANH NGHIEÄP LIEÂN DOANH COÙ
VÑTNN ÑOÁI VÔÙI SÖÏ PHAÙT TRIEÅN KINH TEÁ VIEÄT NAM TÖØ
NAÊM 1988 ÑEÁN 1999: _____________________________________ 23
2.1/. Toång quaùt veà tình hình ñaàu tö cuûa caùc lieân doanh coù VÑTNN: __ 23
2.2/. Vai troø cuûa caùc lieân doanh coù VÑTNN ñoái vôùi söï phaùt trieån kinh
teá xaõ hoäi Vieät Nam töø 1988 ñeán 1999: ______________________ 26
1
3/. KINH NGHIEÄM COÅ PHAÀN HOAÙ CAÙC DOANH NGHIEÄP COÙ
VÑTNN TAÏI TRUNG QUOÁC: _______________________________ 46
CHÖÔNG 3: CAÙC QUAN ÑIEÅM VAØ GIAÛI PHAÙP VEÀ COÅ PHAÀN HOÙA
CAÙC LIEÂN DOANH COÙ VÑTNN
1/. MUÏC TIEÂU COÅ PHAÀN HOÙA CAÙC LIEÂN DOANH COÙ VÑTNN: ____________ 52
2/. NHÖÕNG QUAN ÑIEÅM CHUNG VEÀ COÅ PHAÀN HOÙA CAÙC LIEÂN DOANH COÙ
VÑTNN: ________________________________________________ 54
2.1/ Nhöõng ñieàu kieän thuaän lôïi cuûa lieân doanh coù VÑTNN khi coå
phaàn hoùa _____________________________________________ 54
2.2/ Toaøn caàu hoùa, hoäi nhaäp kinh teá aûnh höôûng ñeán chính saùch coå
phaàn hoùa lieân doanh coù VÑTNN: __________________________ 56
2.3/ Ñoái töôïng coå phaàn hoùa lieân doanh coù VÑTNN: ______________ 57
2.4/ Hình thöùc coå phaàn hoùa lieân doanh coù VÑTNN: ______________ 57
2.5. Caùc ñaëc tröng cuûa lieân doanh coù VÑTNN: __________________ 58
3/. CAÙC NGUYEÂN TAÉC COÅ PHAÀN HOÙA CAÙC LIEÂN DOANH COÙ VÑTNN: ______ 59
4/. XAÙC ÑÒNH GIAÙ TRÒ DOANH NGHIEÄP LIEÂN DOANH TRÖÔÙC KHI COÅ PHAÀN
HOÙA:____________________________________________________
62
5/. XAÂY DÖÏNG HEÄ THOÁNG PHAÙP LUAÄT VEÀ COÅ PHAÀN HOÙA CAÙC LIEÂN DOANH
COÙ VÑTNN:______________________________________________
66
6/. VAÁN ÑEÀ BAÙN COÅ PHAÀN: ______________________________________ 68
6.1 Xaùc laäp cô cheá chuyeån caùc beân tham gia lieân doanh thaønh caùc coå
ñoâng saùng laäp: _________________________________________ 68
6.2. Ñoái töôïng ñöôïc mua coå phieáu laàn ñaàu vaø thöù töï giaønh quyeàn öu
tieân mua coå phaàn cuûa lieân doanh coù VÑTNN ñöôïc coå phaàn hoùa: _ 70
6.3. Chính saùch ñoái vôùi ngöôøi lao ñoäng Vieät Nam trong lieân doanh
ñöôïc coå phaàn hoùa: ______________________________________ 71
2
6.4. Ñònh giaù coå phieáu, möùc ñoä baùn coå phaàn cho caùc ñoái töôïng mua
coå phieáu laàn ñaàu: _______________________________________ 71
6.5. Caùc boä, ngaønh, ñòa phöông:_______________________________ 72
7/. XAÂY DÖÏNG QUI TRÌNH COÅ PHAÀN HOÙA CAÙC LIEÂN DOANH COÙ VÑTNN: ___ 73
8/. CAÙC CHÍNH SAÙCH ÖU ÑAÕI ÑOÁI VÔÙI LIEÂN DOANH SAU KHI ÑÖÔÏC COÅ PHAÀN
HOÙA:____________________________________________________
77
8.1. Chính saùch moät giaù: _____________________________________ 77
8.2. Tieàn löông toái thieåu traû ngöôøi lao ñoäng Vieät Nam: ____________ 78
8.3. Tieàn thueâ ñaát, maët nöôùc, maët bieån sau khi heát haïn theo giaáy pheùp
ñaàu tö cuûa lieân doanh: ___________________________________ 79
8.4. Caùc chính saùch thueá ñoái vôùi lieân doanh khi coå phaàn hoùa vaø sau
khi coå phaàn hoùa: _______________________________________ 80
9/. MOÄT SOÁ KIEÁN NGHÒ VEÀ VIEÄC COÅ PHAÀN HOÙA CAÙC LIEÂN DOANH COÙ
VÑTNN: ________________________________________________ 81
KEÁT LUAÄN
PHUÏ LUÏC
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
MÔÛ ÑAÀU
3
1/. Lyù do choïn ñeà taøi:
Thaùng 12/1987, Luaät ñaàu tö nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam ñaõ ñöôïc ban haønh.
Sau hôn 10 naêm thöïc hieän, hình thöùc lieân doanh laø phoå bieán nhaát trong caùc
hình thöùc ñaàu tö nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam. Tính ñeán 31/12/1999 coù 1.437 döï
aùn, vôùi toång voán ñaàu tö 29,760.5 trieäu USD ñaõ coù nhöõng ñoùng goùp quan troïng
trong söï nghieäp phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi, taêng tröôûng kinh teá, ñaåy maïnh quaù
trình CNH-HÑH ñaát nöôùc, goùp phaàn tích cöïc chuyeån dòch cô caáu kinh teá theo
höôùng coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa, taïo ra nhieàu ngaønh ngheà môùi, naêng löïc
saûn xuaát môùi, ñaåy maïnh xuaát khaåu, taêng nguoàn thu ngaân saùch, goùp phaàn giaûi
quyeát vieäc laøm cho haøng traêm nghìn lao ñoäng tröïc tieáp vaø giaùn tieáp, goùp phaàn
tích cöïc thuùc ñaåy tieán trình hoäi nhaäp kinh teá cuûa nöôùc ta vôùi khu vöïc vaø theá
giôùi, cuûng coá vaø phaùt trieån vò theá Vieät Nam treân tröôøng quoác teá.
Tuy nhieân, beân caïnh nhöõng keát quaû ñaùng khích leä, hoaït ñoäng lieân doanh coù
VÑTNN cuõng xuaát hieän khoâng ít nhöõng vaán ñeà naûy sinh aûnh höôûng ñeán söï phaùt
trieån kinh teá–xaõ hoäi ñaát nöôùc: toác ñoä thu huùt VÑTNN cuûa hình thöùc lieân doanh
trong nhöõng naêm gaàn ñaây nhaát keå töø 1997 ñeán nay khoâng nhöõng giaûm caû veà soá
löôïng döï aùn vaø toång voán ñaàu tö, hieäu quaû kinh teá, xaõ hoäi coøn thaáp, caùc thaønh
phaàn kinh teá tröø doanh nghieäp nhaø nöôùc tham gia lieân doanh raát ít, tæ leä haøng hoùa
dòch vuï xuaát khaåu taêng tröôûng khoâng töông xöùng vôùi toác ñoä taêng cuûa haøng hoùa
dòch vuï ñöôïc saûn xuaát ra, tieâu thuï coù xu höôùng vaøo noäi ñòa, coâng ngheä saûn xuaát
vaø phöông phaùp quaûn lyù chöa cao, thu hoài voán ñaàu tö cuûa caùc nhaø ñaàu tö gaëp
nhieàu khoù khaên, nhieàu hieän töôïng quan heä giöõa ñoái taùc Vieät Nam vôùi beân nöôùc
ngoaøi luoân xung ñoät, baát hôïp taùc laøm ñình ñoán hoaït ñoäng lieân doanh.
Thöïc traïng naøy ñaët ra moät vaán ñeà caàn phaûi xaây döïng ñöôïc giaûi phaùp thu
huùt voán ñaàu tö vaøo caùc lieân doanh vôùi nöôùc ngoaøi môùi phuø hôïp xu höôùng
caïnh tranh thu huùt VÑTNN ngaøy caøng gay gaét trong khu vöïc vaø treân theá giôùi.
4
Taát caû nhöõng lyù do treân ñaõ thoâi thuùc taùc giaû maïnh daïn choïn ñeà taøi “Coå
phaàn hoùa caùc doanh nghieäp lieân doanh coù VÑTNN taïi Vieät Nam”.
2/. Muïc ñích nghieân cöùu cuûa ñeà taøi:
Phaân tích laøm roõ nhöõng vaán ñeà cô baûn veà coå phaàn hoùa moät doanh nghieäp
vaø vaán ñeà nhieàu hình thöùc sôû höõu ñan xen nhieàu hình thöùc kinh doanh ñeå hình
thaønh lyù luaän nhaän thöùc veà söï caàn thieát ñeà ra caùc chuû tröông chính saùch coå phaàn
hoùa caùc lieân doanh coù VÑTNN.
Chöùng minh baèng caùc döõ lieäu veà thöïc traïng caùc doanh nghieäp lieân doanh
coù VÑTNN thôøi gian qua vaø ñi ñeán keát luaän caàn coù nhöõng giaûi phaùp môùi thích
hôïp caûi thieän moâi tröôøng ñaàu tö Vieät Nam thu huùt coù hieäu quaû nguoàn voán trong
nöôùc vaø nöôùc ngoaøi keå caû voán ñaàu tö tröïc tieáp vaø voán ñaàu tö giaùn tieáp.
Keá thöøa nhöõng thaønh töïu vaø kinh nghieäm coå phaàn hoùa caùc doanh nghieäp coù
VÑTNN cuûa Trung Quoác vaø coå phaàn hoùa caùc DNNN, ñeà xuaát caùc chuû tröông,
chính saùch, tieán trình coå phaàn hoùa caùc lieân doanh coù VÑTNN mang tính ñaëc thuø
ôû moät nöôùc coù neàn kinh teá thò tröôøng (giai ñoaïn ñaàu) theo ñònh höôùng xaõ hoäi chuû
nghóa.
3/. Giôùi haïn cuûa luaän aùn:
Cho tôùi nay, Chính phuû Vieät Nam chöa coù baát kyø moät vaên baûn phaùp lyù naøo
cho pheùp caùc lieân doanh coù VÑTNN ñöôïc coå phaàn hoùa, maëc duø treân caùc phöông
tieän thoâng tin ñaïi chuùng nhieàu laàn ñeà caäp vaán ñeà naøy vaø lieân quan ñeán nhieàu vaán
ñeà nhö phaùp luaät, kinh teá, khoa hoïc lyù luaän, moâi tröôøng… Song do giôùi haïn cuûa
ñeà taøi, luaän aùn ñeà caäp nhöõng vaán ñeà cô baûn ñeà ra chính saùch vaø moâ hình ñeå coå
phaàn caùc lieân doanh coù VÑTNN.
4/. Cô sôû lyù luaän vaø phöông phaùp nghieân cöùu:
Cô sôû lyù luaän: Ñeà taøi ñöôïc nghieân cöùu treân cô sôû lyù luaän cuûa hoïc thuyeát
Maùc – Leânin, coù tham khaûo moät soá hoïc thuyeát veà kinh teá thò tröôøng vaø döïa treân
5
caùc quan ñieåm, chuû tröông ñöôøng loái cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc veà phaùt trieån neàn
kinh teá haøng hoùa nhieàu thaønh phaàn, nhieàu hình thöùc sôû höõu.
Phöông phaùp nghieân cöùu: Vaän duïng phöông phaùp duy vaät bieän chöùng, ñi töø
caùi chung ñeán caùi rieâng, töø caùi cuï theå ñeán tö duy tröøu töôïng ñeå toång hôïp phaân
tích vaán ñeà, laáy lyù luaän laøm cô sôû ñeà ra giaûi phaùp trong thöïc tieãn, ñoàng thôøi laáy
kinh nghieäm ñeå cuûng coá vaø phaùt trieån tö duy lyù luaän.
5/. YÙ nghóa thöïc tieãn:
Lieân doanh coù VÑTNN theo moâ hình coâng ty TNHH vôùi tính chaát vöøa ñoái
nhaân, vöøa ñoái voán; noù chæ phuø hôïp vôùi neàn kinh teá cuûa Vieät Nam trong giai ñoaïn
ñaàu môû cöûa vaø sô khai. Song cuøng thôøi gian vaø yeâu caàu môû roäng qui moâ, taêng
khaû naêng huy ñoäng voán thì nhu caàu chuyeån ñoåi lieân doanh sang hình thöùc coâng
ty coå phaàn ngaøy caøng böùc xuùc vaø laø yeâu caàu taát yeáu khaùch quan.
Ña daïng hoùa, phong phuù veà chuûng loaïi vaø chaát löôïng haøng hoùa chöùng
khoaùn, giaûi toûa vieäc thieáu huït nghieâm troïng haøng hoùa chöùng khoaùn, ñaåy maïnh
toác ñoä phaùt trieån thò tröôøng chöùng khoaùn coøn non treû cuûa Vieät Nam.
Coå phaàn hoùa lieân doanh coù VÑTNN laø vieäc tieáp tuïc thöïc hieän ña daïng hoùa
sôû höõu ñan xen nhieàu hình thöùc kinh doanh, mang tính ñaëc thuø cuûa neàn kinh teá
thò tröôøng Vieät Nam theo ñònh höôùng XHCN. Ñaây laø vaán ñeà hoaøn toaøn môùi meû,
phöùc taïp, song döïa treân tính ñaëc thuø ñoù, luaän aùn ñaõ ñeà xuaát moät soá chính saùch vaø
giaûi phaùp vöøa mang tính nguyeân taéc, vöøa cuï theå vaø coù theå coi ñaây laø moät trong
nhöõng phöông caùch ñeå tieán haønh coå phaàn hoùa caùc lieân doanh coù VÑTNN vaø
tröôùc heát thí ñieåm coå phaàn hoùa loaïi doanh nghieäp naøy.
6/. Keát caáu noäi dung:
Ngoaøi phaàn môû ñaàu vaø keát luaän, noäi dung chính ñöôïc trình baøy trong
phaïm vi ba chöông:
Chöông 1: Lyù luaän cô baûn veà coå phaàn hoùa.
6
Chöông 2: Thöïc traïng caùc lieân doanh coù VÑTNN vaø kinh nghieäm coå
phaàn hoùa caùc doanh nghieäp coù VÑTNN taïi Trung Quoác.
Chöông 3: Caùc quan ñieåm vaø giaûi phaùp veà coå phaàn hoùa caùc lieân doanh
coù VÑTNN.
Nguoàn soá lieäu trong luaän aùn chuû yeáu töø Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö, Sôû Keá
hoaïch vaø Ñaàu tö TP.HCM, Toång cuïc Thoáng keâ.
7
CHÖÔNG 1:
LYÙ LUAÄN CÔ BAÛN VEÀ COÅ PHAÀN HOÙA
1/. NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ CÔ BAÛN VEÀ COÂNG TY COÅ PHAÀN:
1.1/ Khaùi nieäm veà coâng ty coå phaàn:
1.1.1 Khaùi nieäm:
Coâng ty coå phaàn laø doanh nghieäp trong ñoù caùc coå ñoâng goùp voán kinh
doanh vaø chòu traùch nhieäm trong phaïm vi phaàn voán cuûa mình, ñöôïc chia lôïi
nhuaän vaø caû nhöõng ruûi ro trong töông lai.
1.1.2 Nhöõng ñaëc tröng cuûa coâng ty coå phaàn vaø coâng ty TNHH:
Coâng ty coå phaàn vaø coâng ty TNHH coù ñieåm cô baûn gioáng nhau veà traùch
nhieäm höõu haïn ñoái vôùi caùc khoaûn nôï vaø khoaûn cam keát trong phaïm vi giôùi
haïn möùc goùp voán cuûa coâng ty.
a. Ñaëc tröng cuûa coâng ty coå phaàn:
Öu theá:
Mang tính ñoái voán: Caên cöù vaøo ñoàng voán ñeå laøm chuaån möïc cö xöû trong
moái quan heä, cô caáu voán cuûa coâng ty coå phaàn ñöôïc thöïc hieän theo phöông thöùc
chia nhoû voán thaønh nhieàu phaàn baèng nhau goïi laø coå phaàn. Ngöôøi coù coå phaàn goïi
laø coå ñoâng. Quyeààn cuûa caùc coå ñoâng ñöôïc phaân chia theo möùc ñoä goùp voán.
Caùc coå ñoâng chæ chòu traùch nhieäm höõu haïn ñoái vôùi soá voán maø hoï goùp vaøo
coâng ty coå phaàn, taïo ra cô cheá phaân taùn ruûi ro nhaèm haïn cheá tôùi möùc thaáp
nhaát caùc taùc ñoäng tieâu cöïc veà kinh teá xaõ hoäi khi moät doanh nghieäp laâm vaøo
khuûng hoaûng.
Coâng ty coå phaàn taïo ra caùc coâng cuï ñeå coù theå huy ñoäng voán moät caùch
nhanh choùng, vôùi quy moâ vaø hieäu quaû baèng vieäc phaùt haønh coå phieáu vaø caùc
8
loaïi traùi phieáu ñeå huy ñoäng voán. Coå phieáu coù theå chuyeån nhöôïng töø ngöôøi
naøy sang ngöôøi khaùc, ngöôøi mua coå phaàn khoâng coù quyeàn ruùt voán chæ ñöôïc
quyeàn sôû höõu vaø mua baùn coå phaàn. Do vaäy coâng ty coå phaàn ñöôïc lieân tuïc
trong saûn xuaát kinh doanh, lôïi ích coå ñoâng gaén chaët vaøo hoaït ñoäng coâng ty coå
phaàn. Coå phaàn ñöôïc mua baùn chuyeån nhöôïng do vaäy caùc nhaø ñaàu tö coù theå
thu hoài voán ôû nhöõng möùc ñoä khaùc nhau vaø chuyeån ruûi ro, maïo hieåm cuõng nhö
söï may maén cho nhöõng coå ñoâng môùi.
Coå ñoâng ñöôïc giaûi phoùng khoûi coâng vieäc quaûn lyù, ñieàu haønh kinh doanh,
coâng vieäc naøy ñöôïc chuyeån cho caùc nhaø quaûn lyù chuyeân nghieäp, coâng ty coå
phaàn coù cô caáu toå chöùc quaûn lyù chaët cheõ, phaân ñònh roõ raøng quyeàn sôû höõu vaø
quyeàn kinh doanh, traùch nhieäm daân söï ñöôïc xaùc ñònh roõ raøng trong cô caáu toå
chöùc hoaït ñoäng cuûa coâng ty ñoái vôùi töøng thaønh vieân HÑQT, TGÑ vaø töøng
thaønh vieân kieåm soaùt.
Coâng ty coå phaàn laø moät hình thöùc toå chöùc kinh doanh mang tính chaát xaõ
hoäi hoùa cao, ñaây laø öu theá noåi baät hôn taát caû caùc loaïi hình coâng ty khaùc ôû caùc
ñieåm sau:
Chuû sôû höõu coâng ty khoâng chæ laø moät vaøi ngöôøi, hay chæ cuûa Nhaø
nöôùc maø laø cuûa moät soá coå ñoâng, haøng traêm, haøng ngaøn ngöôøi, ñaëc bieät laø
nhöõng ngöôøi quaûn lyù vaø lao ñoäng trong chính coâng ty.
Ngöôøi kieåm soaùt hoaït ñoäng cuûa coâng ty khoâng chæ laø moät nhoùm thieåu
soá ngöôøi hay caùc coå ñoâng maø chuû yeáu laø thò tröôøng, laø caû xaõ hoäi. Thoâng qua
vieäc mua baùn coå phieáu, traùi phieáu treân thò tröôøng chöùng khoaùn do vaäy caùc
thoâng tin taøi chính, kinh doanh phaûi ñöôïc coâng khai.
Laø hình thöùc huy ñoäng vaø thu huùt caùc nguoàn voán trong daân cö moät
caùch coù hieäu quaû, laø keânh thu huùt voán daøi haïn raát caên baûn cuûa xaõ hoäi.
9
Caùc nguoàn voán coù theå dòch chuyeån töø lónh vöïc naøy sang lónh vöïc khaùc
taïo ra nhöõng aùp löïc xaõ hoäi to lôùn buoäc caùc doanh nghieäp phaûi ñoåi môùi hoaït
ñoäng, naâng cao hieäu quaû.
Thôøi gian hoaït ñoäng cuûa coâng ty coå phaàn khoâng bò haïn ñònh vaø söï toàn taïi
cuûa noù khoâng phuï thuoäc vaøo söï bieán ñoäng cuûa coå ñoâng, caùc quan heä coå ñoâng
keå caû coå ñoâng laø nhaø nöôùc ñöông quyeàn.
Nhöôïc ñieåm:
Möùc thueá cao: Thu nhaäp cuûa coâng ty coå phaàn laø ñoái töôïng chòu thueá thu
nhaäp, ngoaøi ra caùc coå ñoâng laïi bò ñaùnh thueá thu nhaäp treân toång soá thu nhaäp töø
coå töùc maø hoï nhaän ñöôïc; Khoâng giöõ ñöôïc bí maät, vì phaûi coâng khai thoâng tin;
Töông ñoái ít ñöôïc tín nhieäm trong quan heä tín duïng; Khoù thay ñoåi phaïm vi
kinh doanh vì phaûi caên cöù vaøo ñieàu leä coâng ty.
b. Ñaëc tröng cuûa coâng ty TNHH:
Öu theá:
Coâng ty TNHH coù tính ñoái voán vaø ñoái nhaân, bôûi ngoaøi vieäc caên cöù vaøo
voán goùp, coøn caên cöù vaøo thaân nhaân ngöôøi goùp voán ñeå xöû lyù caùc moái quan heä,
caùch môøi hoï cuøng goùp voán kinh doanh; Trong quaù trình hoaït ñoäng, taát caû caùc
thaønh vieân ñeàu ñöôïc tham gia quyeát ñònh caùc vaán ñeà lieân quan ñeán hoaït ñoäng
saûn xuaát kinh doanh, toå chöùc, phaân phoái lôïi nhuaän... do vaäy noù taïo söï quan
taâm vaø keát hôïp trí tueä cuûa nhieàu ngöôøi; Phuø hôïp vôùi nhöõng doanh nghieäp vöøa
vaø nhoû vaø coù theå naêng ñoäng trong kinh doanh.
Nhöôïc ñieåm:
Coâng ty TNHH raát khoù taêng voán, khoù chuyeån nhöôïng voán, laøm keït voán
cuûa nhöõng nhaø ñaàu tö, vì moïi söï thay ñoåi phaûi ñöôïc söï chaáp nhaän cuûa taát caû
caùc thaønh vieân; Gaây ra nhöõng khoù khaên nhaát ñònh trong vieäc quaûn lyù coâng ty,
vì thaønh vieân naøo cuõng laø chuû; Ñôøi soáng cuûa coâng ty phuï thuoäc vaøo söï bieán
10
ñoäng cuûa caùc thaønh vieân trong coâng ty, deã bò giaûi theå khi coù söï baát ñoàng yù
kieán giöõa caùc thaønh vieân trong HÑQT; Coâng taùc quaûn trò yeáu keùm hôn coâng
ty coå phaàn, do khoâng coù chuyeân moân hoùa cao; Khoù thay ñoåi phaïm vi kinh
doanh.
Lieân doanh coù VÑTNN thuoäc loaïi hình coâng ty TNHH, do vaäy taát caû
nhöõng öu theá, nhöôïc ñieåm cuûa coâng ty TNHH cuõng chính laø öu theá, nhöôïc
ñieåm cuûa coâng ty lieân doanh coù VÑTNN.
1.2/ Nhöõng noäi dung cô baûn cuûa loaïi hình coâng ty coå phaàn:
1.2.1 Caùc loaïi coâng ty coå phaàn:
Coâng ty coå phaàn coù 03 loaïi ñoù laø:
Coâng ty coå phaàn noäi boä: Laø coâng ty coå phaàn chæ phaùt haønh coå phieáu
trong phaïm vi giôùi haïn, ñoái töôïng mua baùn coå phieáu laø caùc saùng laäp vieân cuûa
coâng ty, cuõng coù theå laø caùc phaùp nhaân laø nhöõng ñôn vò tröïc thuoäc, nhöõng ñôn
vò cuøng taäp ñoaøn.
Coâng ty coå phaàn coâng coäng: Laø coâng ty coå phaàn coù phaùt haønh coå phieáu
roäng raõi trong coâng chuùng, noù bao goàm caû theå nhaân vaø phaùp nhaân ôû trong vaø
ngoaøi coâng ty coå phaàn.
Coâng ty coå phaàn coâng coäng ñaõ ñaêng kyù: Laø coâng ty coå phaàn ñaõ ñaêng kyù
chöùng khoaùn ñaõ giao dòch treân thò tröôøng chöùng khoaùn coù toå chöùc laø sôû giao
dòch chöùng khoaùn.
1.2.2 Voán coå phaàn:
Voán coå phaàn laø do caùc coå ñoâng ñoùng goùp vaøo coâng ty, sau ñoù ñöôïc coâng
ty giao cho coå ñoâng moät soá löôïng coå phieáu coù toång giaù trò danh nghóa töông
ñöông vôùi soá tieàn ñaõ goùp vaøo coâng ty. Töø ñoù coå ñoâng trôû thaønh chuû sôû höõu, taøi
saûn hôïp nhaát cuûa coâng ty coå phaàn, hoï khoâng coù quyeàn sôû höõu ñoái vôùi taøi saûn
hoï ñaõ ñoùng goùp, chæ coù quyeàn sôû höõu caùc coå phieáu cuûa mình; hoï coù quyeàn
11
mang caùc coå phieáu ra baùn treân thò tröôøng chöùng khoaùn ñeå thu hoài voán vaø laõi
neáu coù, giaù baùn coù theå cao hoaëc thaáp hôn giaù thaønh danh nghóa coå phieáu vaø
luùc naøy coå phieáu trôû thaønh moät loaïi haøng hoùa phuï thuoäc vaøo quan heä cungcaàu treân thò tröôøng chöùng khoaùn.
1.2.3 Coå phieáu:
Coå phieáu laø giaáy chöùng nhaän coå phaàn, xaùc nhaän söï goùp voán vaø quyeàn sôû
höõu cuûa ngöôøi mua, ngöôøi sôû höõu coå phieáu goïi laø coå ñoâng.
Coå phieáu ñöôïc chia thaønh nhieàu loaïi khaùc nhau tuyø theo caùch phaân loaïi:
coå phieáu thöôøng, coå phieáu öu ñaõi, coå phieáu öu ñaõi tích luõy, coå phieáu öu ñaõi
khoâng doàn laõi, coå phieáu ñôn phieáu, coå phieáu ña phieáu, coå phieáu sô caáp, coå
phieáu thöù caáp.
1.2.4 Taêng voán ñieàu leä: Phoå bieán ñöôïc chia laøm ba caùch laø:
Phaùt haønh coå phieáu môùi khi thaønh laäp hoaëc ñeå huy ñoäng taêng voán ñieàu
leä.
Chuyeån caùc quyõ cuûa coâng ty töø caùc quyõ döï tröõ, quyõ ñaàu tö phaùt trieån,
quyõ khen thöôûng phuùc lôïi.
Chuyeån traùi phieáu thaønh coå phieáu: chæ ñöôïc thöïc hieän töø caùc traùi phieáu
coù khaû naêng chuyeån ñoåi thaønh coå phieáu ñeå taêng voán coå phaàn.
1.2.5 Heä thoáng ñaàu phieáu:
Ñaàu phieáu theo coå phieáu laø moät trong nhöõng nguyeân taéc quaûn lyù cô baûn
trong coâng ty coå phaàn ñeå baàu cöû HÑQT hay bieåu quyeát thoâng qua caùc vaán ñeà
quan troïng cuûa doanh nghieäp. Veà nguyeân taéc moät coå phieáu töông ñöông moät
phieáu baàu, coå phieáu trong tröôøng hôïp naøy goïi laø coå phieáu baàu. Toång soá phieáu
baàu cuûa coâng ty phuï thuoäc vaøo toång voán ñaàu tö.
12
1.3/ Coâng ty coå phaàn theo phaùp luaät Vieät Nam:
Taát caû caùc coâng ty coå phaàn Vieät Nam trong quaù trình hoaït ñoäng, phaùt
trieån hoaëc giaûi theå, phaù saûn ñeàu bò chi phoái bôûi Luaät doanh nghieäp vaø tröôùc
ñaây bò chi phoái bôûi Luaät coâng ty. Beân caïnh ñoù coøn coù moät soá coâng ty coå phaàn
bò chi phoái bôûi Luaät doanh nghieäp nhaø nöôùc ñoù laø nhöõng coâng ty coå phaàn coù
voán coå phaàn chi phoái hoaëc coå phaàn ñaëc bieät cuûa nhaø nöôùc.
Nhoùm coâng ty coå phaàn ñaõ hình thaønh vaø ñöôïc ñieàu chænh laïi theo Luaät
coâng ty: caùc coâng ty lieân doanh 100% voán nhaø nöôùc vaø coâng ty lieân doanh coù
voán taäp theå kinh teá tö nhaân thaønh laäp theo nghò ñònh 28 cuûa Thuû töôùng Chính
phuû ñöôïc chuyeån thaønh coâng ty coå phaàn coù voán goùp cuûa caùn boä vieân chöùc vaø
tö nhaân nhö FIDICO, SCITEC… ñaây laø hình thöùc taïo voán cuûa tö nhaân cuøng
nhaø nöôùc ñaàu tö. Theo ñieàu 2 Luaät coâng ty, caùc xí nghieäp lieân doanh ñöôïc
thaønh laäp tröôùc ñaây theo nghò ñònh 28/HÑBT neáu ñuû ñieàu kieän ñeàu thuoäc
phaïm vi ñieàu chænh Luaät coâng ty.
Coâng ty coå phaàn ñöôïc hình thaønh theo Luaät coâng ty vaø Luaät doanh
nghieäp: Töø nhieàu coâng ty vaø toå chöùc kinh teá quoác doanh, tö doanh goùp voán
cuøng voán cuûa caùc toå chöùc ñoaøn theå, tö nhaân thaønh laäp coâng ty coå phaàn nhö
coâng ty coå phaàn Ñoàng Taâm, may da xuaát khaåu 30/4, döôïc phaåm Meâ Coâng.
Caùc coâng ty coå phaàn thaønh laäp môùi theo Luaät Coâng ty vaø Luaät doanh
nghieäp nhö Ngaân haøng thöông maïi coå phaàn Chaâu AÙ, Ngaân haøng thöông maïi
coå phaàn Ñoâng AÙ.
Coâng ty coå phaàn hình thaønh töø chuû tröông coå phaàn hoùa doanh nghieäp nhaø
nöôùc baèng quyeát ñònh 202/CT cuûa Chính phuû ngaøy 09/06/1992 thöïc hieän thí
ñieåm chuyeån moät soá doanh nghieäp nhaø nöôùc thaønh coâng ty coå phaàn, sau ñoù
nghò ñònh 28/CP ngaøy 07/05/1996, nghò ñònh 44/1998/NÑ-CP ngaøy
29/06/1998. Tính ñeán 31/12/1999 toång soá doanh nghieäp nhaø nöôùc ñöôïc coå
13
phaàn hoùa laø 370 doanh nghieäp vôùi toång soá voán ñieàu leä 2.616 tyû ñoàng, trong
ñoù nhaø nöôùc naém giöõ 1.432 tyû ñoàng; voán töø caù nhaân, phaùp nhaân, thaønh phaàn
kinh teá khaùc laø 1.184 tyû ñoàng. Vieäc thu huùt 1.184 tyû ñoàng vaøo caùc doanh
nghieäp nhaø nöôùc laø raát quan troïng ñaõ khôi daäy, phaùt huy caùc nguoàn löïc trong
nöôùc coù ñieàu kieän ñoåi môùi coâng ngheä, môû roäng hoaït ñoäng SXKD, thay ñoåi
phöông phaùp quaûn lyù doanh nghieäp theo höôùng hieän ñaïi, naâng cao hieäu quaû
SXKD.
2/. TAÙC ÑOÄNG CUÛA THÒ TRÖÔØNG CHÖÙNG KHOAÙN VAØ CAÙC ÑÒNH CHEÁ
TAØI CHÍNH TRUNG GIAN ÑOÁI VÔÙI COÂNG TY COÅ PHAÀN:
2.1/ Taùc ñoäng cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn:
2.1.1 Taïo phöông tieän ñieàu hoøa huy ñoäng voán:
Trong xaõ hoäi luoân luoân coù hai nguoàn tieàn teä: nguoàn voán tieàn teä taïm thôøi
nhaøn roãi vaø nguoàn voán chôø cô hoäi ñaàu tö.
Nguoàn tieàn teä taïm thôøi nhaøn roãi thöôøng ñöôïc göûi vaøo ngaân haøng vaø ngaân
haøng thöôøng cho vay ngaén haïn, trung haïn vôùi caùc ñieàu kieän khaét khe, thaäm
chí kieåm soaùt chaët cheõ quaù trình söû duïng voán cuûa doanh nghieäp khoù ñaùp öùng
yeâu caàu doanh nghieäp.
Nhôø coù thò tröôøng chöùng khoaùn laø keânh daãn voán tröïc tieáp töø nhaø ñaàu tö
ñeán nôi caàn voán ñaàu tö thoâng qua nhöõng coâng cuï môùi ña daïng, phong phuù cuûa
moät heä thoáng haøng chuïc loaïi coå phieáu, traùi phieáu khaùc nhau cuûa nhieàu ngaønh
kinh teá, nhaø ñaàu tö coù theå töï mình hoaëc thoâng qua caùc nhaø taøi chính chuyeân
moân löïa choïn nhöõng hình thöùc ñaàu tö thích hôïp, coù hieäu quaû. Töø vieäc nhöõng
nhaø ñaàu tö nhaän ñöôïc coå töùc haøng naêm, nhaát laø söï taêng giaù coå phieáu cuûa hoï,
ngöôøi mua coå phieáu coøn thöïc hieän quyeàn kieåm soaùt coâng ty… chính nhöõng taùc
nhaân naøy kích thích nguoàn voán chôø cô hoäi ñaàu tö ngaøy caøng lôùn thu huùt vaøo
cuoäc ñaàu tö. Nhôø coù thò tröôøng chöùng khoaùn caùc coâng ty coå phaàn nhanh
14
choùng, deã daøng thu huùt moät nguoàn voán ñaàu tö raát lôùn cho coâng cuoäc kinh
doanh cuûa mình maø moät hoaëc moät soá ngaân haøng khoâng ñaùp öùng ñöôïc. Caùc
coâng ty coå phaàn laøm aên coù hieäu quaû, uy tín caøng coù ñieàu kieän thuaän lôïi thu
huùt caùc nguoàn voán nhaøn roãi trong xaõ hoäi.
2.1.2 Cho pheùp ñaàu tö daøi haïn ñöôïc taøi trôï baèng nguoàn voán ngaén haïn:
Nhôø thò tröôøng thöù caáp hoaït ñoäng taáp naäp cho pheùp caùc nhaø ñaàu tö nhaát
laø nhaø ñaàu tö nhoû coù theå baùn soá chöùng khoaùn hoï ñang sôû höõu treân thò tröôøng
naøy ñeå thu hoài voán ñaàu tö. Vôùi tính chaát naøy thò tröôøng chöùng khoaùn ñaõ bieán
nhöõng nguoàn voán ngaén haïn, leû teû trôû thaønh nhöõng nguoàn voán ñaàu tö daøi haïn
to lôùn.
2.1.3 Thò tröôøng chöùng khoaùn laø baø ñôõ cho quaù trình coå phaàn hoùa:
Coå phaàn hoùa laø haønh ñoäng mang tính kyõ thuaät chia voán cuûa moät doanh
nghieäp ñang do moät ngöôøi hoaëc moät soá ngöôøi laøm chuû cho nhieàu ngöôøi laøm
chuû, keát quaû cuoái cuøng cuûa coå phaàn hoùa doanh nghieäp lieân doanh coù VÑTNN
ñang hoaït ñoäng theo Luaät ñaàu tö nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam, thaønh moät coâng ty
coå phaàn hoaït ñoäng theo Luaät doanh nghieäp söûa ñoåi boå sung. Thoâng qua hoaït
ñoäng mua baùn chöùng khoaùn haøng ngaøy, haøng giôø treân thò tröôøng chöùng khoaùn
vôùi nguyeân taéc hoaït ñoäng ñaáu giaù vaø coâng khai, thò tröôøng chöùng khoaùn seõ laø
neàn taûng, laø cô sôû haï taàng cho quaù trình coå phaàn hoùa.
2.1.4. Thò tröôøng chöùng khoaùn taïo tính thanh khoaûn:
Thò tröôøng thöù caáp laø nôi mua baùn caùc loaïi coå phieáu vaø traùi phieáu ñaõ
phaùt haønh, haønh ñoäng mua baùn treân thò tröôøng thöù caáp khoâng taïo theâm nguoàn
voán môùi cho coâng ty coå phaàn maø chæ ñôn giaûn thay ñoåi quyeàn sôû höõu ñoái vôùi
caùc loaïi chöùng khoaùn. Do vaäy thò tröôøng thöù caáp coù moät vai troø kinh teá quan
troïng laø ñaûm baûo tính thanh khoaûn cuûa caùc coâng cuï taøi chính. Chính söï ñaûm
15
baûo naøy maø caù nhaân hay caùc ñònh cheá taøi chính saün saøng mua caùc chöùng
khoaùn treân thò tröôøng thöù caáp, qua ñoù goùp phaàn thuùc ñaåy tieán trình coå phaàn
hoùa.
2.1.5. Thò tröôøng chöùng khoaùn ñieàu tieát vieäc phaùt haønh coå phieáu:
Thò tröôøng chöùng khoaùn coù quyeàn taïm ngöng mua baùn caùc loaïi coå phieáu
naøo vi phaïm, coù theå ñöa ñeán thieät haïi cho nhaø ñaàu tö vaø chæ cho pheùp yeát giaù
trôû laïi khi moïi ñieàu kieän caàn thieát ñöôïc ñaùp öùng ñaày ñuû, noù ñaûm baûo an toaøn
cho nhaø ñaàu tö xem xeùt ñaùnh giaù caùc loaïi coå phieáu tröôùc khi ñöa vaøo mua baùn
vaø thò tröôøng chöùng khoaùn coù vai troø ñieàu tieát, höôùng caùc doanh nghieäp vaøo
nhöõng ngaønh, lónh vöïc ñöôïc khuyeán khích, cuõng nhö thuùc ñaåy chöông trình coå
phaàn hoùa.
2.1.6 Thò tröôøng chöùng khoaùn laø coâng cuï thu huùt vaø kieåm soaùt VÑTNN:
Vieät Nam laø nöôùc ñang phaùt trieån raát caàn voán ñaàu tö cho quaù trình
CNH–HÑH ñaát nöôùc, nguoàn voán trong nöôùc coù haïn do vaäy caàn coù VÑTNN,
thu huùt VÑTNN coù theå thöïc hieän baèng vay tín duïng, thu huùt voán ñaàu tö tröïc
tieáp theo Luaät ñaàu tö vaø ñaàu tö qua thò tröôøng chöùng khoaùn.
“Baát cöù nhaø ñaàu tö naøo khi xem xeùt quyeát ñònh ñaàu tö ñeàu tính tôùi moái
quan heä ba yeáu toá: ruûi ro, lôïi nhuaän vaø khaû naêng luaân chuyeån voán. Moái quan
heä giöõa caùc yeáu toá naøy raát phöùc taïp, nhöng noùi chung moät quyeát ñònh ñaàu tö
ñöôïc coi laø coù nguy cô ruûi ro cao hay khaû naêng luaân chuyeån voán thaáp thì
thöôøng coù khaû naêng seõ cho lôïi nhuaän cao. Caùc nhaø ñaàu tö sau khi ñaõ caân nhaéc
kyõ yeáu toá lôïi nhuaän vaø ruûi ro ñeàu phaûi tính ñeán yeáu toá tính luaân chuyeån voán,
noù coù taàm quan troïng soáng coøn cuûa kinh teá, chính trò, xaõ hoäi cuûa moät nöôùc”.
Nhaø ñaàu tö coù theå chuyeån ñoåi voán ñaàu tö cuûa mình thaønh tieàn maët ñeå chuyeån
ra nöôùc ngoaøi khi caàn hoaëc ñeå chuyeån töø lónh vöïc ñaàu tö naøy sang lónh vöïc
ñaàu tö khaùc coù lôïi hôn. Hieän nay ñaàu tö vaøo Vieät Nam ñöôïc coi laø khoâng coù
16
tính luaân chuyeån, moät khi thò tröôøng chöùng khoaùn hoaït ñoäng coù hieäu quaû seõ
coù taùc duïng thu huùt voán ñaàu tö cuûa nöôùc ngoaøi cao hôn baát cöù luaät ñaàu tö naøo
côûi môû nhaát, thò tröôøng chöùng khoaùn luoân luoân hoaït ñoäng theo nguyeân taéc
coâng khai, nghóa laø ñoøi hoûi coâng khai toaøn boä caùc thoâng tin lieân quan ñeán giaù
trò chöùng khoaùn, khaû naêng taøi chính trong giao dòch mua baùn chöùng khoaùn
thoâng qua thò tröôøng chöùng khoaùn coù toå chöùc, nhaø nöôùc thöïc hieän vieäc kieåm
soaùt voán ñaàu tö cuûa ngöôøi nöôùc ngoaøi baèng vieäc nhaø nöôùc quy ñònh moät tyû leä
nhaát ñònh naøo ñoù cho moãi loaïi chöùng khoaùn ñöôïc baùn cho ngöôøi nöôùc ngoaøi
thoâng qua ñoù nhaø nöôùc khoáng cheá vieäc tham gia quaûn trò vaø kieåm soaùt coâng ty
coù VÑTNN. “Ñaây laø öu ñieåm tuyeät ñoái cuûa bieän phaùp thu huùt voán ñaàu tö qua
thò tröôøng chöùng khoaùn”.
Thò tröôøng chöùng khoaùn vaø coâng ty coå phaàn nhö hình vôùi boùng. Moät khi
thò tröôøng chöùng khoaùn ñöôïc hoaït ñoäng ôû Vieät Nam, vieäc thöïc hieän chöông
trình coå phaàn hoùa caùc doanh nghieäp lieân doanh coù VÑTNN coù yù nghóa raát lôùn
trong vieäc thu huùt VÑTNN.
2.2/ Taùc ñoäng cuûa nhöõng ñònh cheá taøi chính trung gian trong vieäc coå phaàn
hoùa:
Caùc ñònh cheá taøi chính trung gian seõ ñoùng vai troø chuû yeáu laø ngöôøi cung
öùng caùc dòch vuï trong tieán trình coå phaàn hoùa, ñoàng thôøi cuõng laø ngöôøi cung
öùng voán cho caùc coâng ty coå phaàn theå hieän caùc maët sau:
2.2.1. Ñoái vôùi Nhaø nöôùc:
Caùc ñònh cheá taøi chính trung gian vôùi ñoäi nguõ chuyeân vieân kinh teá taøi
chính khaù doài daøo keát hôïp vôùi caùc chuyeân vieân cuûa caùc ngaønh khaùc trong vaø
nöôùc ngoaøi hình thaønh boä tham möu tö vaán cho nhaø nöôùc xaây döïng coå phaàn
hoùa caùc doanh nghieäp lieân doanh coù VÑTNN töông ñoái toaøn dieän, ñuùng
höôùng.
17
2.2.2. Ñoái vôùi coâng ty coå phaàn:
Tö vaán giuùp doanh nghieäp coå phaàn hoùa xaây döïng phöông aùn coå phaàn
hoùa. Ñaây laø moät trong nhöõng giai ñoaïn quan troïng cuûa quy trình coå phaàn hoùa
doanh nghieäp lieân doanh coù VÑTNN.
Hoã trôï phaùt haønh coå phieáu: caùc coâng ty coå phaàn thöôøng thoâng qua caùc
ñònh cheá taøi chính trung gian ñöa ra coâng chuùng nhöõng loaïi chöùng khoaùn môùi
thoâng thöôøng baèng hai hình thöùc:
Caùc ngaân haøng hoaëc coâng ty taøi chính dòch vuï ñaïi lyù phaùt haønh coå phieáu,
baùn theo moät giaù ñònh saün vaø höôûng hoa hoàng theo doanh soá baùn. Tröôøng hôïp
naøy ñöôïc aùp duïng khi coâng ty coå phaàn coù uy tín cao, caùc ñònh cheá taøi chính
trung gian chöa bieát roõ veà tình hình hoaëc quaù trình kinh doanh cuûa coâng ty.
Caùc ngaân haøng hoaëc coâng ty taøi chính nhaän laøm dòch vuï baûo haønh töùc laø
hoï cam keát mua toaøn boä soá coå phieáu moät ñôït phaùt haønh naøo ñoù cuûa coâng ty coå
phaàn, ñeå roài sau ñoù baùn laïi nhöõng ngöôøi muoán ñaàu tö voán vaøo coâng ty coå
phaàn.
2.2.3. Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi muoán ñaàu tö mua coå phieáu:
Caùc ñònh cheá taøi chính trung gian tö vaán phaân tích, taøi chính, höôùng daãn
caùc nhaø ñaàu tö mua caùc loaïi chöùng khoaùn thích hôïp.
Nhìn chung nhöõng ngöôøi coù tieàn tieát kieäm ñeàu khoâng coù khaû naêng phaân
tích caùc thoâng tin ruùt ra töø nhöõng ñaùnh giaù veà caùc maët quaûn lyù cuûa coâng ty
phaùt haønh coå phieáu. Vì theá hoï muoán ñaàu tö voán moät caùch hôïp lyù thöôøng phaûi
thoâng qua caùc caùc coâng ty ñaàu tö hoaëc phaûi nhôø dòch vuï tö vaán cuûa chuyeân
vieân phaân tích taøi chính ñeå phuïc vuï cho nhu caàu ñaàu tö cuûa mình. Do vaäy caùc
ñònh cheá taøi chính trung gian laø caàu noái giöõa coå ñoâng vôùi coâng ty coå phaàn,
thuùc ñaåy nhöõng ngöôøi coù tieàn tieát kieäm tìm ñuùng ñeán nôi caàn voán vaø bieát söï
duïng voán coù hieäu quaû.
18
3/. KHAÙI NIEÄM VEÀ COÅ PHAÀN HOÙA LIEÂN DOANH COÙ VÑTNN:
Coå phaàn hoaù thuaàn tuùy laø chuyeån theå moät doanh nghieäp töø daïng doanh
nghieäp chöa laø coâng ty coå phaàn thaønh coâng ty coå phaàn. Ñieàu naøy ñaõ gôïi môû
cho Vieät Nam thöïc hieän coù hieäu quaû chöông trình coå phaàn hoaù caùc doanh
nghieäp nhaø nöôùc; khôûi ñaàu baèng quyeát ñònh 202/CT ngaøy 08/06/1992 cuûa
chính phuû sau 4 naêm thí ñieåm coå phaàn hoaù ñöôïc 5 doanh nghieäp nhaø nöôùc,
sau ñoù chính phuû Vieät Nam môû roäng chöông trình coå phaàn hoaù baèng Nghò
ñònh 28/CP naêm 1996 vaø Nghò ñònh 44/1998. Tính ñeán 31/12/1999 ñaõ coå phaàn
hoaù ñöôïc 370 doanh nghieäp nhaø nöôùc. Vaäy thöïc chaát coå phaàn hoaù doanh
nghieäp nhaø nöôùc ôû Vieät Nam laø gì? Coå phaàn hoaù doanh nghieäp nhaø nöôùc coù
theå trình baøy moät caùch vaén taét: Sau khi xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp theo giaù
thò tröôøng, trò giaù ñoù ñöôïc chia ñeàu thaønh caùc phaàn baèng nhau goïi laø coå phaàn,
toång soá coå phaàn ñoù ñöôïc ñem baùn cho caùc ñoái töôïng coù nhu caàu caàn mua bao
goàm caùc toå chöùc kinh teá xaõ hoäi, caùc coâng ty taøi chính, caùc quyõ baûo hieåm vaø
caùc taàng lôùp daân cö. Nhaø nöôùc vôùi tö caùch ngöôøi baùn coù theå giöõ laïi moät soá coå
phaàn cuûa doanh nghieäp, nhöõng ngöôøi mua coå phaàn goïi laø coå ñoâng, nhöõng coå
ñoâng laø nhöõng ngöôøi chuû thöïc söï cuûa doanh nghieäp thoâng qua ñieàu leä, baàu ra
HÑQT, quyeát ñònh chieán löôïc, phöông aùn keá hoaïch kinh doanh môùi cuûa coâng
ty coå phaàn môùi. Quaù trình coå phaàn hoaù doanh nghieäp nhaø nöôùc thöïc chaát laø
quaù trình chuyeån ñoåi sôû höõu moät phaàn hoaëc toaøn boä giaù trò doanh nghieäp cho
caùc thaønh phaàn kinh teá vaø caù nhaân, noùi caùch khaùc coå phaàn hoaù doanh nghieäp
nhaø nöôùc thuoäc haønh vi mua baùn trong ñoù nhaø nöôùc seõ thu ñöôïc tieàn do baùn
caùc coå phieáu töø doanh nghieäp nhaø nöôùc, coøn caùc coå ñoâng seõ ñöôïc quyeàn sôû
höõu doanh nghieäp, quyeàn quyeát ñònh toaøn boä hoaït ñoäng kinh doanh vaø höôûng
lôïi nhuaän sau khi ñaõ laøm nghóa vuï thueá. Xu höôùng coå phaàn hoaù khoâng chæ xaåy
19
- Xem thêm -
.PDF 
109 
6 
98 
