Tài liệu Chiến lược xuất khẩu cà phê việt nam đến 2010

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM ---- K --- ĐỖ THỊ THANH NIÊN CHIẾN LƯỢC XUẤT KHẨU CÀ PHÊ VIỆT NAM ĐẾN 2010 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – 2000 1 Ñeà taøi nghieân cöùu “ Xaây döïng chieán löôïc vaø caùc giaûi phaùp phaùt trieån xuaát khaåu caø pheâ Vieät Nam” bao goàm 3 chöông: Trong chöông I, em ñaõ nghieân cöùu moâi tröôøng beân ngoaøi, cuï theå laø phaân tích tình hình saûn xuaát, xuaát khaåu, tieâu thuï, toàn kho cuõng nhö ñaëc ñieåm giaù caû caø pheâ theá giôùi nhaèm ruùt ra caùc cô hoäi vaø nguy cô ñoái vôùi caø pheâ Vieät Nam. Caùc cô hoäi bao goàm: tieâu thuï caø pheâ theá giôùi tieáp tuïc gia taêng qua caùc nieân vuï; caùc taäp ñoaøn kinh doanh thöông maïi vaø caùc nhaø rang xay, cheá bieán caø pheâ ñang höôùng veà Vieät Nam; Chính phuû ñaõ pheâ duyeät nguoàn voán ADF cuûa Phaùp ñeå môû roäng dieän tích troàng caø pheâ cheø ôû caùc tænh mieàn nuùi vaø trung du phía Baéc…Caùc nguy cô bao goàm: giaù caø pheâ theá giôùi dao ñoäng vôùi bieân ñoä raát roäng; giaù caø pheâ töông ñoái vöõng trong caùc naêm 1994,1995 vaø 1998 ñaõ kích thích nhieàu nöôùc môû roäng dieän tích, taêng cöôøng thaâm canh laøm taêng saûn löôïng; ñoàng tieán Brazil vaø Indonesia maát giaù neân laøm taêng söùc caïnh tranh cuûa caø pheâ xuaát khaåu töø caùc nöôùc naøy… Trong chöông II, em ñaõ phaân tích moâi tröôøng beân trong, cuï theå laø phaân tích hieän traïng khaâu saûn xuaát, cung öùng, cheá bieán vaø xuaát khaåu caø pheâ Vieät Nam nhaèm ñaùnh giaù ñuùng caùc ñieåm maïnh vaø ñieåm yeáu cuûa caø pheâ Vieät Nam. Caùc ñieåm maïnh bao goàm: coù nguoàn ñaát, ñieàu kieän tö nhieân thích hôïp cho vieäc troàng caø pheâ; nguoàn nhaân coâng doài daøo vôùi giaù nhaân coâng reû; naêng suaát caø pheâ Vieät Nam thuoäc vaøo loaïi cao so vôùi möùc bình quaân theá giôùi; caø pheâ Vieät Nam coù thöù haïng cao treân thöông tröôøng quoác teá; caø pheâ laø maët haøng ñöôïc nhaø nöôùc nöôùc khích xuaát khaåu ( thueá xuaát khaåu caø pheâ baèng 0%)… Caùc ñieåm yeáu bao goàm: saûn phaåm caø pheâ xuaát khaåu cuûa Vieät Nam coøn raát ñôn ñieäu, chæ xuaát khaåu caø pheâ nguyeân lieäu, chöa xuaát khaåu caø pheâ thaønh phaåm; vieäc môû roäng thò tröôøng coøn raát mang tính töï phaùt, chuû yeáu qua caùc trung gian thöông maïi, chöa tieáp caän ñöôïc caùc nhaø rang xay; chaát löôïng caø pheâ xuaát khaåu chöa ñoàng ñeàu vaø chöa oån ñònh; tieâu chuaån caø pheâ xuaát khaåu chöa phuø hôïp vôùi thoâng leä mua baùn quoác teá; cô sôû vaät chaát phuïc vuï cheá bieán vaø phöông phaùp cheá bieán coøn thieáu vaø yeáu; vieäc tieáp nhaän vaø xöû lyù thoâng tin trong kinh doanh xuaát khaåu caø pheâ chöa toát; vaãn coøn tình traïng tranh mua tranh baùn laøm giaûm giaù xuaát khaåu…. Trong chöông III, baèng vieäc vaän duïng kyõ thuaät phaân tích TOWS, em ñaõ ñeà xuaát chieán löôïc vaø caùc giaûi phaùp phaùt trieån xuaát khaåu caø pheâ Vieät Nam, cuï theå : tieáp tuïc môû roäng vaø phaùt trieån thò tröôøng (ñaëc bieät cho saûn phaåm caø pheâ cheø), nhanh choùng tieáp caän caùc nhaø rang xay, cheá bieán caø pheâ; naâng cao chaát löôïng caø pheâ xuaát khaåu, tieán tôùi xuaát khaåu caø pheâ coù tieâu chuaån mua baùn phuø hôïp vôùi thoâng leä quoác teá; töøng böôùc ña daïng hoùa maët haøng caø pheâ xuaát khaåu; toå chöùc vaø quaûn lyù toát caùc ñôn vò tham gia xuaát khaåu; phaùt trieån nhaân söï ñeå xöû lyù toát caùc thoâng tin nhaèm giaûm thieåu ruûi ro trong kinh doanh xuaát khaåu caø pheâ… 2 ÑAËT VAÁN ÑEÀ CHÖÔNG I: PHAÂN TÍCH TÌNH HÌNH SAÛN XUAÁT, XUAÁT KHAÅU VAØ TIEÂU THUÏ CAØ PHEÂ THEÁ GIÔÙI I. PHAÂN TÍCH TÌNH HÌNH SAÛN XUAÁT VAØ XUAÁT KHAÅU CAØ PHEÂ THEÁ GIÔÙI ...1 1. Phaân tích tình hình saûn xuaát caø pheâ theá giôùi ....................................................1 2. Phaân tích tình hình xuaát khaåu caø pheâ theá giôùi ..................................................3 3. Trieån voïng cung caø pheâ theá giôùi ......................................................................3 4. Phaân tích thöïc löïc moät soá ñoái thuû caïnh tranh chính cuûa Vieät Nam....................4 II. PHAÂN TÍCH TÌNH HÌNH TIEÂU THUÏ CAØ PHEÂ THEÁ GIÔÙI...................................6 1. Toång quan tình hình tieâu thuï caø pheâ theá giôùi ....................................................6 2. Trieån voïng caàu caø pheâ theá giôùi ........................................................................7 III. PHAÂN TÍCH ÑAËC ÑIEÅM GIAÙ CAØ PHEÂ THEÁ GIÔÙI .............................................8 IV. PHAÂN TÍCH TÌNH HÌNH DÖÏ TRÖÕ CAØ PHEÂ THEÁ GIÔÙI ...................................10 VI. KEÁT LUAÄN ÑAÙNH GIAÙ CAÙC CÔ HOÄI VAØ NGUY CÔ BEÂN NGOAØI ...............10 CHÖÔNG II: PHAÂN TÍCH HIEÄN TRAÏNG SAÛN XUAÁT, CUNG ÖÙNG, CHEÁ BIEÁN VAØ XUAÁT KHAÅU CAØ PHEÂ VIEÄT NAM I. PHAÂN TÍCH HIEÄN TRAÏNG KHAÂU SAÛN XUAÁT CAØ PHEÂ VIEÄT NAM ..........................................................................................................12 1. Nguoàn goác caây caø pheâ Vieät Nam ...................................................................12 2. Dieän tích gieo troàng caø pheâ Vieät Nam ...........................................................12 3. Dieän tích caø pheâ Vieät Nam theo thaønh phaàn kinh teá. .....................................13 4. Phaân boå vuøng saûn xuaát caø pheâ.......................................................................13 5. Saûn löôïng caø pheâ Vieät Nam...........................................................................14 3 6. Chuûng loaïi caø pheâ Vieät Nam .........................................................................14 7. Naêng suaát caø pheâ Vieät Nam ..........................................................................14 8. Keát luaän ñaùnh giaù hieän traïng khaâu saûn xuaát caø pheâ Vieät Nam.........................15 II. PHAÂN TÍCH HIEÄN TRAÏNG KHAÂU CUNG ÖÙNG CAØ PHEÂ XUAÁT KHAÅU .......................................................................................................16 1. Ñoái vôùi hình thöùc thu mua tröïc tieáp ...............................................................17 2. Ñoái vôùi hình thöùc thu mua giaùn tieáp...............................................................18 3. Keát luaän ñaùnh giaù hieän traïng khaâu cung öùng caø pheâ Vieät Nam .......................18 III. PHAÂN TÍCH TÌNH HÌNH CHEÁ BIEÁN CAØ PHEÂ XUAÁT KHAÅU ........19 1. Veà cô sôû vaät chaát ..........................................................................................19 2. Ñaùnh giaù veà phöông phaùp cheá bieán caø pheâ xuaát khaåu ....................................20 IV. PHAÂN TÍCH HIEÄN TRAÏNG KHAÂU XUAÁT KHAÅU CAØ PHEÂ VIEÄT NAM ..........................................................................................................21 1. Phaân tích veà khoái löôïng vaø kim ngaïch xuaát khaåu caø pheâ Vieät Nam.................21 2. Phaân tích tình hình xuaát khaåu caø pheâ theo ñôn vò...........................................24 3. Phaân tích tình hình xuaát khaåu caø pheâ Vieät Nam theo thò tröôøng ......................25 4. Ñaùnh giaù veà saûn phaåm caø pheâ xuaát khaåu. ......................................................26 5. Ñaùnh giaù veà giaù caø pheâ xuaát khaåu. ................................................................28 6. Moät vaøi ñaùnh giaù veà hoaït ñoäng Marketing trong xuaát khaåu caø pheâ ..................29 7. Ñaùnh giaù taùc ñoäng cuûa cô cheá quaûn lyù xuaát khaåu caø pheâ Vieät Nam ................30 8. Keát luaän ñaùnh giaù hieän traïng khaâu xuaát khaåu caø pheâ Vieät Nam ......................31 CHÖÔNG III: XAÂY DÖÏNG CHIEÁN LÖÔÏC VAØ CAÙC GIAÛI PHAÙP PHAÙT TRIEÅN XUAÁT KHAÅU CAØ PHEÂ VIEÄT NAM I. MA TRAÄN ÑIEÅM MAÏNH ÑIEÅM YEÁU CÔ HOÄI VAØ NGUY CÔ CUÛA CAØ PHEÂ VIEÄT NAM (SWOT) ............................................................................................33 1. Chieán löôïc ñaàu tö thaâm canh, môû roäng dieän tích gieo troàng caø pheâ .................33 2. Chieán löôïc thaâm nhaäp thò tröôøng ...................................................................37 4 3. Chieán löôïc hieän ñaïi hoaù cô sôû vaät chaát kyõ thuaät, coâng ngheä cheá bieán caø pheâ xuaát khaåu ......................................................................................................37 4. Chieán löôïc phaùt trieån thò tröôøng .....................................................................37 5. Chieán löôïc phaùt trieån saûn phaåm ....................................................................38 6. Chieán löôïc ña daïng hoùa saûn phaåm ................................................................38 7. Chieán löôïc phaùt trieån nguoàn nhaân löïc ............................................................38 II. CAÙC GIAÛI PHAÙP PHAÙT TRIEÅN XUAÁT KHAÅU CAØ PHEÂ VIEÄT NAM ..................39 1. Taêng cöôøng môû roäng dieän tích gieo troàng caø pheâ, ñaëc bieät laø caø pheâ cheø. .......39 2. Taêng cöôøng ñaàu tö taêng naêng suaát caø pheâ ......................................................43 3. Ñaàu tö vaøo coâng ngheä cheá bieán caø pheâ theo phöông phaùp öôùt vaø nhanh choùng ñoåi môùi thieát bò cheá bieán caø pheâ....................................................................43 4. Tieáp tuïc môû roäng vaø phaùt trieån thò tröôøng, höôùng xuaát khaåu caø pheâ cho caùc nhaø rang xay, cheá bieán caø pheâ ......................................................................44 5. Höôùng tôùi xuaát khaåu caø pheâ coù tieâu chuaån mua baùn phuø hôïp vôùi thoâng leä quoác teá. .... 46 6. Toå chöùc vaø quaûn lyù toát caùc doanh nghieäp tham gia xuaát khaåu caø pheâ..............46 7. Giaûi phaùp veà voán phuïc vuï xuaát khaåu caø pheâ ..................................................47 8. Giaûi phaùp veà thoâng tin ñònh höôùng xuaát khaåu caø pheâ Vieät Nam......................47 KEÁT LUAÄN ................................................................................................49 5 1. Lyù do choïn ñeà taøi: Caø pheâ laø maët haøng xuaát khaåu chuû löïc trong neàn kinh teá Vieät Nam. Trong nhöõng nieân vuï gaàn ñaây, nhôø dieän tích vaø saûn löôïng caø pheâ xuaát khaåu gia taêng nhanh choùng, ngaønh caø pheâ Vieät Nam ñaõ vöôn leân ñöùng haøng thöù ba treân theá giôùi. Chuû tröông cuûa ngaønh trong thôøi gian tôùi laø môû roäng dieän tích, ñaàu tö thaâm canh gia taêng saûn löôïng nhaèm vöôn tôùi vò trí cao hôn. Tuy nhieân, vôùi moät thöù haïng cao nhö vaäy, ngaønh caø pheâ Vieät Nam vaãn chöa coù tieáng noùi thaät söï cuûa mình treân thöông tröôøng quoác teá, tình hình xuaát khaåu caø pheâ Vieät Nam coøn nhieàu baáp beânh. Ñeå ngaønh caø pheâ Vieät Nam coù theå vöõng vaøng böôùc vaøo theá kyû môùi, chuùng ta haõy cuøng nhau baøn baïc, suy ngaãm caùc ñieåm maïnh, ñieåm yeáu, cô hoäi vaø nguy cô cuûa ngaønh, töø ñoù ñònh höôùng chieán löôïc vaø ñeà xuaát caùc giaûi phaùp phaùt trieån xuaát khaåu caø pheâ Vieät Nam trong thôøi gian tôùi. Vôùi mong öôùc goùp phaàn nhoû cuûa mình giuùp cho caø pheâ Vieät Nam ngaøy moät ñi xa vaø khaúng ñònh danh tieáng cuûa mình treân thöôøng tröôøng quoác teá, em ñaõ thöïc hieän ñeà taøi nghieân cöùu: “Xaây döïng chieán löôïc vaø caùc giaûi phaùp phaùt trieån xuaát khaåu caø pheâ Vieät Nam” 2. Phaïm vi vaø muïc ñích nghieân cöùu: Nghieân cöùu toaøn dieän veà caây caø pheâ laø moät ñeà taøi raát roäng vaø phöùc taïp. Trong thôøi gian ngaén vaø khuoân khoå cho pheùp, em khoâng coù tham voïng nghieân cöùu thaáu ñaùo moïi vaán ñeà maø chæ taäp trung vaøo giaûi quyeát 3 muïc tieâu chính nhö sau: 2.1 - Phaân tích tình hình saûn xuaát, xuaát khaåu vaø tieâu thuï caø pheâ theá giôùi ñeå xaùc ñònh caùc cô hoäi vaø nguy cô ñoái vôùi ngaønh caø pheâ Vieät Nam 2.2 - Phaân tích hieän traïng saûn xuaát, cung öùng, cheá bieán vaø xuaát khaåu caø pheâ Vieät Nam ñeå chæ ra caùc ñieåm maïnh vaø ñieåm yeáu cuûa ngaønh caø pheâ Vieät Nam. 6 2.3 - Treân cô sôû keát hôïp nhöõng cô hoäi, nguy cô , caùc ñieåm maïnh vaø ñieåm yeáu cuûa ngaønh caø pheâ Vieät Nam, em ñeà xuaát chieán löôïc vaø caùc giaûi phaùp phaùt trieån xuaát khaåu caø pheâ Vieät Nam trong thôøi gian tôùi. 3. Nguoàn taøi lieäu vaø phöông phaùp nghieân cöùu 3.1 - Nguoàn taøi lieäu nghieân cöùu: ñeå thöïc hieän ñeà taøi, em ñaõ tham khaûo caùc taøi lieäu sau: -Taøi lieäu cuûa Toång coâng ty caø pheâ Vieät Nam (Vinacafe). -Baùo caùo Vuï Xuaát Nhaäp khaåu, Boä Thöông maïi qua caùc naêm. -Baùo caùo cuûa Hieäp hoäi caø pheâ vaø ca cao Vieät Nam (Vicofa). -Soá lieäu cuûa Cafecontrol. -Baùo caùo taäp ñoaøn kinh doanh caø pheâ BERNHARD ROTHFOS thaùng 2/1998. -Soá lieäu cuûa haõng thoâng tin F.O. LITCH vaø Reuters. 3.2 – Phöông phaùp nghieân cöùu: ñeå thöïc hieän ñeà taøi, em ñaõ söû duïng ba phöông phaùp nghieân cöùu: -Phöông phaùp phaân tích toång hôïp treân cô sôû caùc soá lieäu ñaõ ñöôïc thu thaäp -Phöông phaùp quan saùt tröïc tieáp baèng vieäc khaûo saùt vuøng caø pheâ lôùn nhaát Vieät Nam – Ñaéc Laéc. -Phöông phaùp chuyeân gia, ñaëc bieät laø vieäc trao ñoåi yù kieán vôùi caùc Chuù Baùc coâng taùc taïi coâng ty caø pheâ Vieät Ñöùc – moät trong nhöõng ñôn vò saûn xuaát, cheá bieán vaø xuaát khaåu caø pheâ haøng ñaàu cuûa Vieät Nam. 4. Boá cuïc ñeà taøi: Trong phaïm vi, muïc ñích vaø phöông phaùp nghieân cöùu, ñeà taøi ñöôïc chia laøm 3 chöông: CHÖÔNG I : PHAÂN TÍCH TÌNH HÌNH SAÛN XUAÁT VAØ TIEÂU THUÏ CAØ PHEÂ THEÁ GIÔÙI. CHÖÔNG II : PHAÂN TÍCH HIEÄN TRAÏNG SAÛN XUAÁT, CUNG ÖÙNG, CHEÁ BIEÁN VAØ XUAÁT KHAÅU CAØ PHEÂ VIEÄT NAM 7 CHÖÔNG III : XAÂY DÖÏNG CHIEÁN LÖÔÏC VAØ CAÙC GIAÛI PHAÙP PHAÙT TRIEÅN XUAÁT KHAÅU CAØ PHEÂ VIEÄT NAM 5. Keát quaû ñeà taøi nghieân cöùu: 5.1 - Veà hieäu quaû kinh teá xaõ hoäi: vieäc xaây döïng chieán löôïc vaø ñeà xuaát caùc giaûi phaùp phaùt trieån xuaát khaåu caø pheâ Vieät Nam nhaèm phaùt huy heát caùc ñieåm maïnh vaø haïn cheá caùc ñieåm yeáu ñeå taän duïng caùc cô hoäi vaø traùnh neù caùc nguy cô töø beân ngoaøi . Ñeà taøi nghieân cöùu nhaèm goùp phaàn gia taêng kim ngaïch xuaát khaåu caø pheâ Vieät Nam, taïo coâng aên vieäc laøm , thu nhaäp cho ngöôøi lao ñoäng, giuùp cho caø pheâ Vieät Nam ngaøy caøng lôùn maïnh vaø coù tieáng noùi thaät söï cuûa mình treân thöông tröôøng quoác teá 5.2 - Veà phaïm vi aùp duïng: ñeà taøi nghieân cöùu laø taøi tieäu tham khaûo cho caùc nhaø hoaïch ñònh chính saùch, nhaø saûn xuaát vaø kinh doanh xuaát khaåu caø pheâ Vieät Nam trong vieäc xaây döïng chieán löôïc toång theå cho toaøn ngaønh cuõng nhö chieán löôïc boä phaän cuûa töøng ñôn vò cô sôû. Vì thôøi gian coù haïn, ñeà taøi haún khoâng traùnh khoûi nhöõng thieáu soùt. Raát mong nhaän ñöôïc nhöõng ñoùng goùp quí baùu töø caùc Thaày coâ vaø caùc baïn ñoïc quan taâm ñeán vaán ñeà naøy. 8 CHÖÔNG I: PHAÂN TÍCH TÌNH HÌNH SAÛN XUAÁT, XUAÁT KHAÅU VAØ TIEÂU THUÏ CAØ PHEÂ THEÁ GIÔÙI Haàu heát caùc quoác gia saûn xuaát caø pheâ treân theá giôùi cuõng nhö Vieät Nam, caø pheâ ñöôïc saûn xuaát laø ñeå xuaát khaåu ra thò tröôøng theá giôùi. Chính vì vaäy, tình hình caø pheâ theá giôùi ñoùng vai troø quan troïng vaø coù aûnh höôûng saâu saéc ñeán tình hình saûn xuaát kinh doanh caø pheâ cuûa töøng quoác gia. Do ñoù, vieäc tìm hieåu tình hình caø pheâ theá giôùi laø raát caàn thieát. Muïc ñích cuûa vieäc phaân tích tình hình saûn xuaát, xuaát khaåu vaø tieâu thuï caø pheâ theá giôùi nhaèm ñeå cung caáp nhöõng thoâng tin, chæ ra caùc nhaân toá aûnh höôûng tôùi nguoàn cung, caàu vaø giaù caû caø pheâ theâ giôùi, cuõng nhö caùc cô cô hoäi vaø nguy cô laøm cô sôû ñeå xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån xuaát khaåu caø pheâ Vieät Nam. I. PHAÂN TÍCH TÌNH HÌNH SAÛN XUAÁT VAØ XUAÁT KHAÅU CAØ PHEÂ THEÁ GIÔÙI Caây caø pheâ ñöôïc bieát ñeán töø theá kyû XV, coù nguoàn goác töø Baéc Phi, queâ höông cuûa noù laø Ethiopia. Töø Chaâu Phi, caây caø pheâ ñöôïc troàng roäng khaép theá giôùi. Caø pheâ laø maët haøng xuaát khaåu chuû löïc cuûa nhieàu nöôùc vaø laø thöùc uoáng ñöôïc öa chuoäng maø chöa coù saûn phaåm naøo thay theá ñöôïc. 1. Phaân tích tình hình saûn xuaát caø pheâ theá giôùi: Cho ñeán nay, treân theá giôùi coù hôn 80 quoác gia troàng caø pheâ vôùi dieän tích treân 10 trieäu ha. Boán nöôùc coù dieän tích caø pheâ nhieàu nhaát laø: Brazil coù hôn 3 trieäu ha, Bôø Bieån Ngaø, Indonesia vaø Colombia coù gaàn 1 trieäu ha caø pheâ. Vôùi dieän tích neân treân, saûn löôïng caø pheâ theá giôùi qua caùc nieân vuï nhö sau: Baûng 1: SAÛN LÖÔÏNG CAØ PHEÂ THEÁ GIÔÙI QUA CAÙC NIEÂN VUÏ Nieân vuï 93-94 94-95 95-96 96-97 97-98 98-99 Saûn löôïng (trieäu bao 60 kg) 91,914 93,869 86,981 100,791 94,631 105,332 Cheânh leäch (trieäu bao) - 1,955 -6,888 13,810 -6,160 10,701 Toác ñoä taêng lieân hoaøn % - 2.13% -7.34% 15.88% -6.11% 11.31% Nguoàn : Taäp ñoaøn Neuman Coffee Group, tin Reuters. 9 Qua baûng 1 ta thaáy: saûn löôïng caø pheâ theá giôùi coù söï bieán bieán ñoäng thöôøng xuyeân qua caùc nieân vuï. Dieãn bieán cuûa thôøi tieát coù theå noùi laø moät nhaân toá taùc ñoäng maïnh meõ ñeán saûn löôïng caø pheâ theá giôùi. Cuï theå laø vaøo nieân vuï 95-96, do aûnh höôûng cuûa söông giaù ôû nhieàu nöôùc saûn xuaát caø pheâ lôùn nhö Brazil, Colombia, saûn löôïng caø pheâ theá giôùi giaûm maïnh (giaûm 6,88 trieäu bao), chæ ñaït 86,98 trieäu bao. Nieân vuï 96-97, thôøi tieát thuaän lôïi coäng vôùi vieäc giaù caû caø pheâ taêng khuyeán khích ngöôøi troàng caø pheâ taêng cöôøng thaâm canh taêng naêng suaát, do ñoù laøm taêng saûn löôïng caø pheâ (taêng 13,8 trieäu bao) ñaït 100,791 trieäu bao. Ñi saâu phaân tích saûn löôïng caø pheâ theá giôùi ta thaáy, saûn löôïng caø pheâ theá giôùi khoâng ñoàng ñeàu giöõa caùc khu vöïc. Saûn löôïng caø pheâ theá giôùi theo khu vöïc theå hieän qua baûng soá lieäu sau: Baûng 2: SAÛN LÖÔÏNG CAØ PHEÂ THEÁ GIÔÙI THEO KHU VÖÏC Ñôn vò tính : 1000 bao , 1 bao = 60 kg. Nieân vuï 96-97 97-98 98-99 Saûn löôïng Tyû troïng Saûn löôïng Tyû troïng Saûn löôïng Tyû troïng 1. Chaâu Phi 18.618 18.10% 16.393 17.32% 17.072 16.25% 2. Baéc & Trung Myõ 19.357 18.81% 19.715 20.83% 16.483 15.69% 3. Nam Myõ 43.719 42.49% 38.8884 41.09% 51.678 49.18% 4. Chaâu AÙ 19.897 19.34% 19.094 20.18% 18.531 17.64% 5.Chaâu Ñaïi Döông 1.094 1.06% 1.085 1.15% 1.305 1.24% 102.885 100% 94.631 100% 105.069 100% Khu vöïc Theá giôùi Nguoàn: F.O. LITCH Qua baûng 2 ta thaáy: saûn löôïng caø pheâ theá giôùi taäp trung nhieàu nhaát ôû Nam Myõ chieám khoaûng 49,1% toång saûn löôïng caø pheâ toaøn theá giôùi trong nieân vuï 97- 10 98. Saûn löôïng caø pheâ ôû Baéc - Trung Myõ, Chaâu Phi vaø Chaâu AÙ chieám tyû troïng khoaûng 18%. Treân theá giôùi, hieän coù hai loaïi caø pheâ chuû yeáu, ñoù laø caø pheâ cheø(Arabica) vaø caø pheâ voái (Robusta). Caø pheâ cheø chuû yeáu ñöôïc troàng ôû Trung – Nam Myõ, moät soá nöôùc ôû Ñoâng Phi nhö: Kenya, Cameroon… vaø moät soá nöôùc ôû Chaâu AÙ nhö: Aán Ñoä, Vieät Nam… Saûn löôïng caø pheâ theá giôùi theo chuûng loaïi theå hieän qua baûng sau: Baûng 3: SAÛN LÖÔÏNG CAØ PHEÂ THEÁ GIÔÙI THEO CHUÛNG LOAÏI Ñôn vò: 1000 bao, 1bao = 60kg Nieân vuï 96-97 97-98 98-99 (öôùc) Caø pheâ Arabica 66.784 62.562 72.204 Caø pheâ Robusta 36.101 32.069 32.865 Toång coäng 102.885 94.361 105.569 Loaïi Nguoàn: F.O. LITCH Qua baûng 3 ta thaáy: saûn löôïng caø pheâ cheø chieám gaàn 70% toång saûn löôïng caø pheâ toaøn theá giôùi. Ñieàu naøy cho ta thaáy, thoùi quen tieâu duøng caø pheâ treân theá giôùi ñoù laø caø pheâ cheø. Neáu so saùnh giöõa caø pheâ cheø vaø caø pheâ voái thì caø pheâ cheø ñöôïc öa chuoäng hôn caø pheâ voái do coù muøi thôm ñaëc tröng. Ngoaøi ra, caø pheâ cheø coù giaù trò kinh teá cao hôn caø pheâ voái: giaù baùn caø pheâ cheø cao hôn giaù baùn caø pheâ voái töø 1,3 – 1,5 laàn. Toùm laïi, saûn löôïng caø pheâ theá giôùi bieán ñoäng thöôøng xuyeân qua caùc nieân vuï do chòu aûnh höôûng nhieàu vaøo dieãn bieán cuûa thôøi tieát. Ñaây laø cô hoäi cho ngaønh caø pheâ Vieät Nam trong vieäc löïa choïn thôøi ñieåm xuaát khaåu thích hôïp.Thöïc teá cho thaáy, cöù sau hai naêm, saûn löôïng caø pheâ theá giôùi seõ suït giaûm. 2. Phaân tích tình hình xuaát khaåu caø pheâ theá giôùi: 11 Saûn löôïng caø pheâ xuaát khaåu theá giôùi bieán ñoäng cuøng chieàu vôùi söï bieán ñoäng saûn löôïng, cuï theå nhö sau: Baûng 4: TÌNH HÌNH XUAÁT KHAÅU CAØ PHEÂ THEÁ GIÔÙI. Ñôn vò tính: trieäu bao, 1 bao = 60 kg Nieân vuï 96-97 97-98 Nöôùc 1.Brazil 98-99 99-00 ( öôùc) (döï ñoaùn) 17 16,7 23,5 23 - 14,9 15,2 15,5 3.Colombia 11,17 10,5 11,2 12 4.Vieät Nam 5,166 5,9 5,5 6,8 5. Indonesia 4,633 4,5 5 5,88 6. Bôø Bieån Ngaø 2,475 3,5 3,8 4,5 - 17,4 18,3 18,8 81,071 76,3 87,5 91 2.Meâhico & Trung Myõ 7. Caùc Nöôùc Khaùc Theá giôùi Nguoàn: F.O. LITCH Chuù thích: “ – “ khoâng coù soá lieäu Qua baûng 4 ta thaáy, xuaát khaåu caø pheâ theá giôùi nieân vuï 97-98 giaûm 4,7 trieäu bao so nieân vuï 96-97, chæ ñaït 76,3 trieäu bao. Trong nieân vuï 1999-2000, saûn löôïng caø pheâ xuaát khaåu döï ñoaùn taêng theâm 2,5 trieäu bao, ñaït 91 trieäu bao. Xuaát khaåu caø pheâ cuûa Brazil luoân ôû vò trí daãn ñaàu chieám khoaûng 25% toång saûn löôïng xuaát khaåu.Thöïc teá cho thaáy, caùc nhaân toá taùc ñoäng ñeán tình hình caø pheâ Brazil ñeàu taùc ñoäng maïnh meõ ñeán thò tröôøng caø pheâ theá giôùi. Cho neân, nhöõng bieán ñoäng naøy caàn phaûi ñöôïc theo doõi ñeå coù quyeát ñònh kòp thôøi. Moät vuï caø pheâ boäi thu cuûa Brazil coù theå khieán giaù caø pheâ giaûm suùt treân toaøn theá giôùi. Trong khi ñoù, moät tin ñoàn veà söông giaù ôû nöôùc naøy cuõng ñuû ñeå ñaåy giaù caø pheâ taêng voït leân. 3. Trieån voïng cung caø pheâ theá giôùi: 12 Cuõng qua baûng 1, maëc duø saûn löôïng caø pheâ theá giôùi bieán ñoäng raát thaát thöôøng qua caùc nieân vuï nhöng em thaáy dieãn bieán saûn löôïng caø pheâ theá giôùi coù daïng ñöôøng gaáp khuùc vôùi xu höôùng ñi leân. Ñieàu naøy chöùng toû saûn löôïng caø pheâ theá giôùi tieáp tuïc gia taêng. Nguyeân nhaân laø do giaù caø pheâ töông ñoái vöõng trong caùc naêm 1985, 1986, 1987 vaø caùc naêm 1994, 1995, 1998 laø nhöõng nhaân toá kích thích môû roäng dieän tích caø pheâ, taêng cöôøng thaâm canh laøm taêng theâm cung. Nhìn chung, saûn löôïng caø pheâ theá giôùi tieáp tuïc gia taêng, nhöng nhöõng yeáu toá ñaëc bieät cuûa thôøi tieát cuõng coù theå laøm haïn cheá nguoàn cung trong ngaén haïn ñoù laø söông giaù coù theå xaûy ra ôû Nam Myõ, haïn haùn ôû Chaâu Phi vaø aûnh höôûng cuûa hieän töôïng Elnino. Ngoaøi nhöõng bieán ñoäng leân xuoáng baát thöôøng cuûa thieân nhieân, saûn löôïng caø pheâ coøn phuï thuoäc vaøo tình hình kinh teá caùc nöôùc, chính saùch cuûa Hieäp hoäi caùc quoác gia saûn xuaát caø pheâ, Toå chöùc caø pheâ theá giôùi… Söï can thieäp cuûa Hieäp hoäi caùc quoác gia saûn xuaát caø pheâ nhaèm haïn cheá nguoàn cung caø pheâ ra thò tröôøng ñeå giöõ giaù, baûo veä lôïi ích cuûa caùc quoác gia thaønh vieân. 4. Phaân tích thöïc löïc cuûa moät soá ñoái thuû caïnh tranh: Muïc tieâu cuûa vieäc phaân tích nghieân cöùu caùc ñoái thuû caïnh tranh nhaèm ñaùnh giaù ñuùng ñieåm maïnh vaø ñieåm yeáu cuûa hoï, töø ñoù ñeà xuaát caùc giaûi phaùp phaùt trieån xuaát khaåu caø pheâ Vieät Nam. Ñoái thuû cuûa Vieät Nam veà maët haøng caø pheâ raát nhieàu, trong khuoân khoå cho pheùp, em xin choïn ba quoác gia thaät söï coù theá maïnh vaø coù aûnh höôûng saâu saéc ñeán tình hình cung caàu vaø giaù caû caø pheâ theá giôùi ñeå nghieân cöùu , ñoù laø : Brazil, Colombia vaø Indonesia. 4.1 - Brazil: 4.1.1 - Brazil laø quoác gia saûn xuaát vaø xuaát khaåu caø pheâ haøng ñaàu theá giôùi. Theo ATO/ Sau Paulo, dieän tích troàng caø pheâ cuûa Brazil laø 2,24 trieäu ha (gaáp 7 laàn dieän tích caø pheâ Vieät Nam ) töông ñöông 4,27 tyû caây, trong ñoù 3,33 tyû caây ñang ôû thôøi kyø thu hoaïch, soá coøn laïi ñang trong giai ñoaïn kieán thieát cô baûn. Saûn löôïng caø pheâ 13 cuûa Brazil chieám khoaûng 30% saûn löôïng caø pheâ theá giôùi. Thöïc teá, trong nhieàu naêm qua, Brazil laø quoác gia coù aûnh höôûng raát lôùn ñeán thò tröôøng caø pheâ theá giôùi. 4.1.2 - Caø pheâ Brazil chuû yeáu laø caø pheâ cheø, chieám khoaûng 90% toång saûn löôïng. Saûn phaåm caø pheâ Conillon cuûa Brazil (töông ñöông vôùi caø pheâ voái Vieät Nam) coù chi phí töông ñoái thaáp, coù khaû naêng caïnh tranh vôùi caø pheâ voái (Robusta) cuûa Vieät Nam. 4.1.3 - Caùc saûn phaåm caø pheâ xuaát khaåu cuûa Brazli khaù ña daïng, bao goàm: Conillon, Arabica, caø pheâ rang xay, caø pheâ hoøa tan. Khoái löôïng vaø kim ngaïch xuaát khaåu caø pheâ cuûa Brazil nhö sau: Baûng 5: KHOÁI LÖÔÏNG VAØ KIM NGAÏCH XUAÁT KHAÅU CAØ PHEÂ BRAZIL Ñôn vò tính: khoái löôïng bao, 60 kg, quy xanh; kim ngaïch 1000 USD. Vuï 95-96 Chuûng loaïi Soá löôïng Vuï 96-97 Kim ngaïch Soá löôïng Kim ngaïch Loaïi Conillon - - 984.569 121.173 Loaïi Arabica 8.732.193 1.328.936 15.626.598 2.426.057 9.383 2.176 2.289.346 1.412 Loaïi hoøa tan 2.681.752 470.010 Toång coäng 12.407.897 1.922.295 Loaïi ñaõ rang xay 344.681 18.881.908 2.863.002 Nguoàn: ATO/ Sau Paulo. 4.1.4 - Saûn phaåm caø pheâ hoøa tan cuûa Brazil chuû yeáu ñöôïc xuaát khaåu sang Nga, Myõ, Nhaät vaø Ucraina. Nga laø nöôùc nhaäp khaåu 1/3 saûn löôïng caø pheâ hoøa tan cuûa Brazil. Tình hình kinh teá taøi chính ôû Nga ñaõ laøm aûnh höôûng ñeán vieäc tieâu thuï caø pheâ hoøa tan ôû nöôùc naøy. Ñeå tieáp tuïc duy trì xuaát khaåu, Brazil aét phaûi ñaåy maïnh xuaát khaåu sang caùc nöôùc khaùc. Tuy nhieân, Brazil khoù coù theå taêng cöôøng xuaát khaåu sang caùc nöôùc khaùc ñeå buø laïi sö thua thieät naøy. Bôûi vì ôû lieân minh Chaâu Aâu, thueá nhaäp khaåu caø pheâ cuûa Brazil raát cao 8,1% vaø döï kieán seõ taêng 10,2 % töø thaùng 1/1999. Trung Quoác cuõng ñaët 67% thueá nhaäp khaåu caø pheâ tan. 14 4.1.5 - Tình hình khuûng hoaûng taøi chính ôû Brazil ñöôïc xem laø moät lôïi theá cho caùc nhaø xuaát khaåu caø pheâ nöôùc naøy. Bôûi vì ñoàng Real maát giaù seõ coù taùc duïng khuyeán khích xuaát khaåu. 4.1.6 - Saûn löôïng caø pheâ cuûa Brazil luoân bieán ñoäng vaø phuï thuoäc nhieàu vaøo thôøi tieát. Thöïc teá cho thaáy, cöù hai naêm, saûn löôïng caø pheâ Brazil suït giaûm. 4.1.7 – Xuaát khaåu caø pheâ Brazil tuaân thuû theo haïn ngaïch maø Hieäp hoäi caùc quoác gia saûn xuaát caø pheâ quy ñònh. Nieân vuï 98-99, haïn ngaïch xuaát khaåu caø pheâ cuûa Brazil laø 15 trieäu bao. Theo doõi vieäc söû duïng haïn ngaïch cuûa Brazil laø ñieàu raát caàn thieát, bôûi vì noù aûnh höôûng nhieàu ñeán giaù caû caø pheâ theá giôùi. Tuy nhieân, cuõng caàn löu yù raèng, thaát baïi cuûa Hieäp hoäi caùc quoác gia saûn xuaát laø pheâ chính laø khoâng kieåm soaùt chaët cheõ vieäc söû duïng haïn ngaïch cuûa caùc quoác gia thaønh vieân. 4.2 – Colombia: 4.2.1 - Colombia laø nöôùc saûn xuaát caø pheâ ñöùng haøng thöù hai treân theá giôùi.Theo tuøy vieân noâng nghieäp Myõ taïi Colombia, vuï caø pheâ 97-98 cuûa nöôùc naøy taêng 11% ñaït 11,9 trieäu bao do thôøi tieát toát. Nieân vuï 98-99, saûn löôïng coù theå taêng 5%, ñaït 12,5 trieäu bao vaø chaát löôïng caø pheâ cuõng cao hôn. Nieân vuï 97-98 kim ngaïch xuaát khaåu caø pheâ ñaït 1,9 tyû, giaûm 0,2 tyû USD so vôùi nieân vuï tröôùc. 4.2.2 – Colombia laø quoác gia daãn ñaàu veà saûn xuaát caø pheâ röõa (Mild Arabica) ñöôïc cheá bieán theo phöông phaùp öôùt. Chaát löôïng caø pheâ loaïi naøy raát cao, phuø hôïp vôùi thò hieáu tieâu duøng cuûa caùc quoác gia phaùt trieån nhö Myõ, Nhaät… 4.2.3 – Trong thôøi gian gaàn ñaây, Colombia ñaõ quan taâm ñeán vieäc saûn xuaát caø pheâ saïch: khoâng söû duïng thuoác dieät coû, thuoác tröø saâu hay phaân boùn hoùa hoïc. Hieän taïi, Colombia coù khoaûng 0,2% laø caø pheâ saïch vaø ñang taêng daàn veà soá löôïng. 4.2.4 – Khoâng gioáng nhö caùc quoác gia saûn xuaát caø pheâ khaùc: taêng saûn löôïng baèng vieäc môû roäng dieän tích, Colombia gia taêng saûn löôïng baèng vieäc thay theá nhöõng vuøng caø pheâ cuõ , tieán haønh troàng gioáng môùi coù khaû naêng khaùng beänh vaø cho naêng 15 suaát cao. Nhöõng naêm gaàn ñaây, naêng suaát caø pheâ bình quaân cuûa Colombia vaøo khoaûng 0,9 taán/ha, nhieàu nôi leân ñeán 2,5 taán/ha. 4.2.5 – Gioáng nhö Brazil, Colombia cuõng laø thaønh vieân cuûa Hieäp hoäi caùc quoác gia saûn xuaát caø pheâ. Nieân vuï 97-98, haïn ngaïch xuaát khaåu caø pheâ cuûa Colombia laø 10,5 trieäu. Trong nieân vuï 98-99, möùc haïn ngaïch naøy vaãn laø 10,5 trieäu bao. 4.3 – Indonesia:(1) 4.3.1 – Indonesia laø quoác gia saûn xuaát caø pheâ ñöùng haøng thöù ba treân theá giôùi. 95% saûn löôïng caø pheâ do caùc trang traïi saûn xuaát nhoû naém giöõ. Caùc pheâ Robusta chieám 70% löôïng caø pheâ cuûa Indonesia. Ñaây laø quoác gia caïnh tranh raát maïnh vôùi Vieät Nam veà maët haøng caø pheâ. 4.3.2 – Töông töï nhö Vieät Nam, caø pheâ laø maët haøng xuaát khaåu chuû löïc cuûa Indonesia. Chính phuû nöôùc naøy ñang noå löïc taêng saûn xuaát caø pheâ Arabica ñeå xuaát khaåu. Kim ngaïch xuaát khaåu caø pheâ chieám 15,6% toång kim ngaïch xuaát khaåu haøng noâng saûn. Tieâu thuï caø pheâ noäi ñòa taïi Indonesia giaûm do aûnh höôûng cuûa cuoäc khuûng hoaûng kinh teá laøm giaûm söùc mua. 4.3.3 – Xuaát khaåu caø pheâ cheá bieán cuûa Indonesia chieám tyû troïng nhoû. Hieän nay, Indonesia ñang noå löïc trong vieäc gia taêng xuaát khaåu caø pheâ cheá bieán saâu. Naêm 1998, xuaát khaåu caø pheâ cheá bieán cuûa Indonesia ñaït 13.000 bao, chuû yeáu sang Nhaät vaø Malaysia. II. PHAÂN TÍCH TÌNH HÌNH TIEÂU THUÏ CAØ PHEÂ THEÁ GIÔÙI 1. Toång quan tình hình tieâu thuï caø pheâ theá giôùi: Tieâu thuï caø pheâ treân theá giôùi luoân taêng qua caùc nieân vuï theå hieän qua baûng soá lieäu sau ñaây : (1) Taïp chí Ngoaïi Thöông (18-24/6/1999) 16 Baûng 6: TIEÂU THUÏ CAØ PHEÂ TREÂN THEÁ GIÔÙI QUA CAÙC NIEÂN VUÏ Nieân vuï 96-97 97-98 98-99 (öôùc) 99-00 (dñ) Caùc nöôùc nhaäp khaåu (tr.bao) 74,9 76,7 77,8 78,9 Tieâu thuï ôû caùc nöôùc xuaát khaåu (tr.bao) 24,9 25,1 26,1 26,4 Toång coäng (tr.bao) 99,8 101,8 103,9 105,3 Nguoàn: Toång hôïp Baùo caùo 2/98 cuûa taäp ñoaøn BERNHARD ROTHFOS vaø F.O.LITCH. Qua baûng 6 ta thaáy: nieân vuï 97-98 toång löôïng caø pheâ tieâu thuï ñaït 101,8 trieäu bao, taêng 2 trieäu bao so vôùi nieân vuï tröôùc. Döï ñoaùn trong nieân vuï 98-99, toác ñoä taêng naøy vaãn ñöôïc giöõ vöõng vaø ñaït 103,9 trieäu bao. Ñi saâu phaân tích tình hình tieâu thuï caø pheâ theá giôùi, em coù theå chia tieâu thuï caø pheâ theá giôùi laøm 2 nhoùm: tieâu thuï taïi caùc nöôùc nhaäp khaåu vaø tieâu thuï taïi caùc nöôùc saûn xuaát. 1.1 - Tieâu thuï taïi caùc nöôùc nhaäp khaåu : Veà caùc nöôùc nhaäp khaåu caø pheâ coù theå chia thaønh hai nhoùm chính: nhoùm thò tröôøng truyeàn thoáng vaø nhoùm thò tröôøng môùi noåi. Nhoùm thò tröôøng naøy bao goàm naêm quoác gia, ñoù laø Myõ, Ñöùc , Nhaät, Phaùp vaø YÙ. Nhoùm thò tröôøng môùi noåi bao goàm: Ba lan, Nga vaø Trung Quoác. Tieâu thuï taïi caùc nöôùc nhaäp khaåu chieám 75 % toång saûn löôïng caø pheâ tieâu thuï toaøn theá giôùi. Trong caùc nöôùc nhaäp khaåu, Myõ laø quoác gia daãn ñaàu veà nhaäp khaåu caø pheâ trong nhieàu thaäp kyû qua, taát caû caø pheâ tieâu thuï ôû Myõ ñeàu laø caø pheâ nhaäp khaåu, ôû Myõ khoâng coù nôi naøo troàng ñöôïc caø pheâ (1) . Caø pheâ nhaäp vaøo Myõ ñöôïc kieåm tra bôûi FDA ( Food and Drug Administration). Neáu loâ haøng naøo bò phaùt hieän coù saâu beänh hoaëc coù chöa chaát ñoäc haïi thì phaûi ñöôïc hun truøng vaø thaäm chí phaûi bò taùi xuaát. Nhaät cuõng laø nöôùc tieâu thuï caø pheâ ñöùng haøng thöù ba treân theá giôùi. Caø pheâ xuaát khaåu vaøo Nhaät ñoøi hoûi raát nghieäm ngaët veà chaát löôïng, thöôøng caø pheâ xuaát sang Nhaät ñeàu phaûi gôûi maãu tröôùc vaø thöôøng yeâu caàu thöû neám. (1) Taïp chí Ngoaïi Thöông soá ra ngaøy 8-14/10/1997 17 1.2 - Tieâu thuï taïi caùc nöôùc saûn xuaát caø pheâ: Tieâu thuï taïi caùc quoác gia saûn xuaát caø pheâ chieám khoaûng 25% toång saûn löôïng caø pheâ tieâu thuï treân toaøn theá giôùi. Caùc quoác gia saûn xuaát daãn ñaàu veà tieâu thuï caø pheâ laø Brazil, Colombia vaø Indonesia. 2. Trieån voïng caàu caø pheâ theá giôùi Nghieân cöùu tình hình tieâu thuï caø pheâ ôû caùc nöôùc nhaäp khaåu, ta nhaän thaáy tình tình tieâu thuï caø pheâ ôû caùc thò tröôøng vaø khu vöïc bieán ñoäng theo xu höôùng sau: Baûng 7: DÖÏ ÑOAÙN TIEÂU THUÏ CAØ PHEÂ ÔÛ CAÙC KHU VÖÏC VAØ QUOÁC GIA Nieân vuï 96-97 97-98 98-99(dñ) 99-00 ( dñ) 20 20,2 20,2 20,3 Myõ 17,8 17,9 18 16.2 2. Chaâu Aâu 42,5 44,5 45,9 45,9 2.1 - EU 33,7 35,4 35,9 36,3 Ñöùc 9,7 9,8 9,9 10,1 Phaùp 5,6 5,6 5,6 5,7 YÙ 4,9 5,0 5,1 5,2 2.2 - Nöôùc khaùc 8,6 9,1 9,4 9,6 3- Chaâu phi 1,9 1,9 1,8 1,8 4 -Chaâu AÙ 9,7 9,4 9,2 9,6 Nhaät 6,4 6,0 6,1 6,3 5 -Chaâu Myõ La Tinh 0,8 0,7 0,8 0,8 1. Baéc Myõ Nguoàn : F.O. FITCH. 2.1 Tieâu thuï caø pheâ ñang coù chieàu höôùng giaûm ôû Myõ : Theo nhö döï baùo cuûa haõng F.O.Litch, tieâu thuï caø pheâ ôû Myõ trong vuï 99-2000 seõ giaûm coøn 16,2 trieäu bao. Hieäp hoäi caø pheâ quoác gia Myõ cho bieát, tình hình tieâu thuï caø pheâ cuûa Myõ tieáp tuïc giaûm. Tuy nhieân, caùc nhaø rang xay Myõ vaãn laïc quan, bôûi vì tieâu thuï caø pheâ bình thöôøng ôû Myõ giaûm, song daân soá taêng seõ laøm taêng tieâu duøng caø pheâ. 2.2.Tieâu thuï caø pheâ gia taêng nheï taïi EU: nhaäp khaåu caø pheâ cuûa caùc nöôùc thuoäc EU nieân vuï 96-97 ñaït 33,7 trieäu bao, nieân vuï 97-98 ñaït 35,4 trieäu bao. Vôùi tyû leä 18 taêng nhö nhöõng naêm qua, döï ñoaùn ñeán vuï 99-2000, nhaäp khaåu caø pheâ cuûa EU taêng ñaït 36,3 trieäu taán. 2.3 Tieâu thuï ôû Chaâu AÙ ñang phuïc hoài: Tieâu thuï caø pheâ ôû Chaâu AÙ ñang coù daáu hieäu phuïc hoài sau khi cuoäc khuûng hoaûng taøi chính ôû khu vöïc naøy laéng xuoáng, döï ñoùan tieâu thuï caø pheâ ñaït 9,7 trieäu bao trong vuï 1999-2000. Theo Boä taøi chính Nhaät, tieâu thuï caø pheâ ôû Nhaät ngaøy caøng gia taêng(1), döï ñoaùn trong vuï 1999-2000, Nhaät seõ nhaäp khaåu 6,3 trieäu bao caø pheâ. 2.4 Tieâu thuï oån ñònh ôû Chaâu Phi: cuõng theo haõng F.O. LITCH, tieâu thuï caø pheâ ôû Chaâu Phi seõ giaûm 0,1 trieäu bao trong nieân vuï 98-99, ñaït 1,8 trieäu bao. Trong nieân vuï 1999-2000, tieâu thuï caø pheâ vaãn oån ñònh ôû möùc 1,8 trieäu bao. III. PHAÂN TÍCH ÑAËC ÑIEÅM GIAÙ CAÛ CAØ PHEÂ TREÂN THEÁ GIÔÙI Giaù caû chòu aûnh höôûng cuûa quy luaät cung caàu. Nhö ñaõ phaân tích, saûn löôïng (cung) caø pheâ theá giôùi bieán ñoåi thöôøng xuyeân neân laøm cho giaù caø pheâ dao ñoäng vôùi bieân ñoä lôùn. Muïc tieâu cuûa vieäc nghieân cöùu giaù caû caø pheâ theá giôùi nhaèm naém baét kòp thôøi dieãn bieán giaù caû, caùc ñaëc ñieåm giaù caû caø pheâ ñeå taän duïng chính xaùc thôøi cô kinh doanh. Dieãn bieán giaù caû caø pheâ Robusta (London) vaø Arabica (Neâw York) trong caùc thaùng cuûa naêm 1998 theå hieän qua bieåu ñoà döôùi ñaây: USD/taán Bieåu ñoà 1: Bieåu ñoà bieåu dieãn giaù caû caø pheâ theá giôùi 4500 4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 3757 3826 1760 1765 Jan98 3252 2940 2660 2640 2550 1886 2004 1690 1646 1685 Feb- Mar- Apr- May- Jun- Jul-98 Aug- Sep98 98 98 98 98 98 98 Robusta Thaùng (1) Arabica Nguoàn : Boä taøi chính Nhaät- Thôøi baùo kinh teá Saøi Goøn 12/11/1998 Oct- Nov98 98 19 Nguoàn: Taïp chí thò tröôøng giaù caû thaùng 12/1998 - Muïc thò tröôøng giaù caû vaø döï baùo. Qua bieåu ñoà 1 ta thaáy: neáu nhö giaù caû caø pheâ Arabica giaûm töø 3757 USD/taán trong thaùng 1/98, xuoáng coøn 2550 USD/taán vaøo thaùng 11/98. Coøn giaù caø pheâ Robusta ôû thò tröôøng Lon don thaùng 1/98 ñaït 1760 USD/taán, sang thaùng 5/98 giaù taêng 2004 USD/taán. Maëc duø, giaù caû caø pheâ bieán ñoäng thöôøng xuyeân, nhöng noù dieãn bieán theo ba quy luaät sau: - Giaù caû caø pheâ leân xuoáng do yeáu toá neàn taûng: duøng ñeå chæ caùc vaán ñeà lieân quan cung caàu seõ laøm thay ñoåi giaù veà laâu veà daøi. Neáu nhö cung caø pheâ giaûm maïnh thì giaù caû caø pheâ seõ taêng vöõng, vuï caø pheâ 94-95 laø moät ví duï ñieån hình. - Giaù caû caø pheâ leân xuoáng laø do caùc yeáu toá kyõ thuaät: chuû yeáu laø do ñaàu cô neân nhöõng yeáu toá naøy toàn taïi khoâng laâu. Giaù caû caø pheâ theá giôùi cuõng taùc ñoäng maïnh meõ khoâng keùm gì ñôït söông giaù ôû Brazil goïi laø “chieán tranh thöông maïi”, trong ñoù caùc quoác gia coù thöïc löïc luoân tìm caùch khoáng cheá thò tröôøng vaø naâng giaù caø pheâ. Nhöõng döï ñoaùn veà saûn löôïng caø pheâ taêng, giaûm lieân tieáp tung ra laøm cho giaù caø pheâ thay ñoåi theo. Khi kinh doanh caø pheâ, ñieàu quan troïng nguø7I kinh doanh caø pheâ phaûi tieáp nhaän vaø xöû lyù thoâng tin chính xaùc, phaân bieät ñaâu laø thoâng tin thaät vaø ñaâu laø thoâng tin giaû, mang tính ñaàu cô truïc lôïi. Söï dao ñoäng veà giaù trong tröôøng hôïp thoâng tin aûo laø khoâng toàn taïi laâu. Neáu ngöôøi kinh doanh caø pheâ coù quyeát ñònh baùn thì neân tranh thuû thôøi cô yeát giaù. - Giaù caø pheâ leân xuoáng theo traøo löu vaø phuï thuoäc vaøo yeáu toá taâm lyù: khi giaù caø pheâ ñi xuoáng, ngöôøi ta coù xu höôùng baùn ra laøm cho giaù rôùt nhanh. Ngöôïc laïi, khi giaù caø pheâ ñi leân ngöôøi ta seõ mua vaøo vaø ñaåy giaù caøng cao. Hieän nay, giaù caø pheâ theá giôùi ñang giaûm do yeáu toá neàn taûng (nguoàn cung caø pheâ taêng). Tuy nhieân, do taùc ñoäng cuûa yeáu toá kyõ thuaät, giaù caø pheâ theá giôùi coù theå seõ taêng trong thôøi gian ngaén nhö: ñình coâng vaø ñaàu cô.