Tài liệu Các nhân tố tác động đến thu nhập và nghèo đói tại huyện cờ đỏ tp. cần thơ

BQ GIAO Dl)C VA DAO Tl}O ·TRUONG Di}l HOC KINH TE TP. HO CHi MINH ***** Nguy~n Sinh Cong CAC NilAN TO TAC DONG DEN THU N~P VA NGHEO DOl ~ TA.I HUY:eN Cd. DO, TP. CAN THO ,.., ' ? Chuyen nganh: Kinh te' phat tri~n Ma s6: 5.02.05 LUAN . vAN THA. c si KINH TE NGUOI HUONG DAN KHOA HOC: TS. NGUYEN TRONG HOAI r,:B¢;-G~IAo 0~1,.; TP.HO CHI MINH- NAM 2004 V~AE>OT,.:; TRUONG DH KINH T~ TP.HCM THt!VI:¢N bJ1J;6'0A . CHU VIET TAT TRONG LU~N vAN TLSX : Tti li~u CNH-HBH : Cong BBSCL : B6ng b~ng XBGN : Xoa d6i giam ngheo LBTB&XH : Lao dqng, thuong binh va xa hqi UBND : Uy ban nhan dan LHQ :Lien h<;Jp qu6c UNDP : Chuang trlnh phat tri€n Lien h<;Jp qu6c WB : Ngan hang the' gioi TCTK : T6ng c~1 VLSS : T6ng di~u CN-TTCN : Cong nghi~p-t€u THCS : Trung hqc co sd THPT : Trung hqc ph6 thong LHPN : Lien hi~p NHCSXH : Ngan hang chinh sach xa hc va'n tha'p, voi cac ngu6n lVC Va dich Vl.,l cong kern, VV... nen phat tri€n ch~m, lam VaO canh ngheo doi, thie'u thO'n nhil'ng nhu cfiu CO ban CUa CUQC sO'ng con ngu'oi .. N6i nhu' v~y khong c6 nghia la nhung nguai c6 nhung nhu du co ban ctla m()t con nguai thi khong phai la nhung ngu'oi ngheo rna ngheo la m()t khai ni~m d€ chi nhung ngu'oi c6 thu nh~p Vl v~y tu'Cfng dO'i va muc sO'ng tha'p duoi muc phd bie'n cua c()ng d6ng. ngay ca o nhung nuoc giau v~n t6n t?i ngu'a~:1heo. Nguai ngheo ngay cang c6 it co h()i phat tri€n d€ dudi kip nguai giau trong qua trinh phat tri€n vi v~y hQ cang lam vao canh ngheo han. Do d6, chinh sach Clla Chinh phtl cac quo'c gia deu quan tam .2 de'n vit%c t~o ngheo, t~o cd hoi cho nguoi ngheo vudn leri nh~m sv cong b~ng va phat tri~n I thu ng~ khoang each giau ben vung cua xa hoi. Cling nhu cac nuoc dang phat tri~n khac tren the' gioi, tren con duong CNH- HDH da't nuoc, Vit%t Nam dang phai dudng dffu voi cuoc chie'n cho'ng doi ngheo. Chinh phtl Vit%t Nam da tri~n ngheo tren ph~m khai nhung chudng trlnh, chinh sach nh~m vi toan qu6c rna n6i b~t xoa doi giam la chu'dng trlnh 135 (chudng trlnh phat tri~n kinh te'-xa hoi ddi VOi cac xa d1[lc bit%t kho khan vung dan toe mien nui, Vung bien gioi hai dao, vung sau, vung xa). Trong hdn mot th~p ky qua, Vit%t Nam da d~t du<;1c nhung thanh tl,(U tuyt%t VOi trong CUOC chie'n nay VOi hdn 1/3 dan sd tren toan qudc da thoat ra khoi canh doi ngheo. Tuy nhien, ty lt% ngheo doi d Vit%t Nam vfin con d muc cao tren 12% nam 2003 (TCTK, 2003), va nguy cd tai ngheo doi vfin con de dQa. Theo Bo LDTB&XH, ffi\tC tieu cua Vit%t Nam la h~ ty lt% ho ngheo theo chuffn ngheo ctla Bo ap d\tng cho thoi ky 2001-2005 xu6ng 10%. Theo tieu chuffn chung ve ngheo doi, nhung dia phu'dng co ty lt% ngheo doi cao ctla nuoc ta nam 2002 n~m B~c: 68%, vung BBSCL 23,4%, Tay Nguyen 51,8%, B~c nhung dia phudng co ke't ca'u h~ Chin nhieu h~u N~m tffng v~t d cac tinh vung mii Tay trung bo: 43,9%. Day la cha't-xa hoi ye'u kern, trlnh do dan tri tha'p. qtla ctla thien tai... (TCTK, 2002). trong vung DBSCL, Huyt%n Co Do, thanh phd Cffn Thd la mot huyt%n chu ye'u san xua't nong nghit%p, co ty lt% ho ngheo vao lo~i tudng d6i cao cua Vit%t Nam (8,62% so voi 17,2% - Socialist Republic of VietNam 2002). Hit%n t~i, ty lt% ho ngheo chung ctla ca nuoc la12%. R6 rang d6i voi mot huyt%n thuoc thanh phd trl,(c thuoc Trung u'dng, va nhieu tiem nang nhu huyt%n Co Do, ty lt% ho ngheo nhu tren la tu'dng d6i cao. Vl v~y, vit%c h~ tha'p ty lt% ho ngheo co mot y nghia d?c bi~t quan trQng trong vit%c dua nen kinh te' cua huyt%n di len theo huang CNH-HDH, va du<;5c cac ca'p lanh d~o ctla Huyt%n ra't quan tam. Trong nhung nam qua, Huyt%n da tie'n hanh ra't nhieu tri~n chu'dng trlnh xoa doi giam ngheo do phong lao dong-thudng binh xa hoi cua Huyt%n khai. Tuy nhien d.c chudng trlnh nay d~t hit%u qua chua cao do chua co cac ··,. 3 nghien CUll khoa hQC a€ xac dinh nguyen nhan va cac ye'u to' anh hu:'dng de'n ngheo d6i va nang cao thu nh~p hi~u cua Huy~n a€ tu d6 c6 th€ de ra cac giai phap kh~c qua. Cac chuong trlnh xoa d6i giam ngheo ctla Huy~n phvc c6 trong nhG'ng nam qua chu ye'u la giup do tai chinh cho cac hQ ngheo trong huy~n tren co sd tho'ng ke cac hQ ngheo ctla cac a'p, xa nen khong th€ lu:'qng hoa va v~ch ra cac ye'u to' lien quan de'n ngheo d6i. Do d6 kh~c ph\lC du:'<;fc h~n che' nay trong cac chu:'ong trl:rth xoa d6i giam ngheo va nang cao muc so'ng dan cu:' cua Huy~n Nh~m giup dia phu:'ong c6 m9t lu~n c6 m9t y nghia he't sue quan trQng. eli khoa hQC de c6 cac giai phap kha thi trong CUQC chie'n cho'ng d6i ngheo toi da ch9n ae tai: "Cac nlzfin t{/ tac d{jng de'n t/zu nlzljp va ngMw doi t{li huy?n CiJ Do, than/z plio' Ciin Thd" lam lu~n van to't nghi~p. Mvc tieu nghien cuu Trong de tai nay' chung toi t~p trung vao nghien CUll manh gia thlfc tr~ng ngheo d6i t~i huy~n Co E>o, TP. cgn Tho thong qua cac thuck dove muc d9 ngheo thong qua tieu chi thu nh~p tr~ng Danh gia thlfc phan hoa giau ngheo do ve muc d9 ba't blnh d~ng ve thu nh~p t~i huy~n ctla cac h9 gia dlnh. Co E>o dlfa tren cac thu:'oc giua cac h9 va nh6m h9 gia dlnh. ;:;·, Xac dinh cac d~c ngheo d6i d huy~n ·ai€m cua nguoi ngheo va nguyen nhan d~n Co E>o. Lu:'<;fng hoa cac nhan to' anh hudng de'n thu nh~p cling nhu:' tlnh tr~ng ngheo d6i d huy~n blnh quan ctla cac h9 gia dlnh Co E>o. Tren co sd d6, chung toi dua ra m9t so' giai phap nh~m d6i, giam ngheo va nang cao thu Y nghia cua d~ de'n tlnh tr~ng nh~p cua dan cu:' dffy m~nh huy~n to'c d9 xoa Co E>o. Hd Trong nhG'ng nam qua, cling voi slf tang tru:'dng kinh te', Vi~t nhung tie'n b9 vu:'<;ft b~c Nam da d~t du:'<;fc trong cuang va Nha nu:'oc rfit quan tam de'n cong CUQC XE>GN tren ph~m vi ca·nu:'oc "th~c hi¢n chuang tr1nh xoa d6i, gidm ngheo thong qua nh(lng bi¢n phdp qt tid, sat tlnh hznh qt thl cua ti(ng dja 4 phuang" (Vifn ki¢n Dfli h9i ilfli biiu toim quae DCSV/1.! Zdn thri IX). Di6u nay thS hit%n quan diSm cua Vit%t Nam trong CUQC chie'n cho'ng doi ngheo ra't linh ho?t, din eli vao d~c die'm kinh te'-xa h9i cua tung dia phudng. Vi v?y, khong the' co m9t chinh sach chung ap d\lllg cho IDQi dja phu'dng tren ph?m Vi ngheo. Ngu<;Jc l?i, m6i dja phu'dng co nhung d~c ca nu'OC trong CUQC chie'n cho'ng doi thu rieng v€ di6u kit%n kinh te'-xa hQi nhu': ke't ca'u h? u~ng, vi tri dja ly, ngudn nhan h,tc, phong tvc t?p quan, vv ... nen dn co nhung each lam sang t~o rieng cho thich h<;Jp. DS co du'<;Jc nhung chinh sach to't, kha thi, m6i dia phu'dng dn co nhung nghien cuu nghiem tlic, khoa h9c dS V?ch ra du'<;Jc thvc tr?ng va nguyen nhan ngheo doi t?i dia phu'dng c{l.a mlnh. Vdi y nghia do, d€ tai nay mQt m~t ngheo doi (j huyt$n Co Do, m~t nghien cuu thvc tr?ng khac lu'<;Jng hoa cac nhan to' anh hu'dng d~n de'n ngheo doi, thu nh?p; tren cd sd do d€ ra cac giai phap d§:y ID?nh qua trlnh XDGN t?i dia phu'dng nh~m th~ng nang cao doi so'ng va't cha't, tinh thffn cho cu' dan, gop pMb thvc hit%n l<;Ji ID\lC tieu CNH-HDH cua huyt%n. Co sO' ly thuye't va kinh nghi~m cua d& tai Cac nghien CUll v€ ngheo doi ra't phong phu, du'<;Jc thvc hit%n bdi cac nha nghien CUll trong va ngoai nu'oc. D€ tai nay d\fa tren cac cd sd ly thuye't va kinh nghit%m sau day: Ly lu?n v€ ngheo doi cua cac nha nghien cuu trong va ngoai nude, chuffn v€ ngheo doi cua BQ LDTB&XH Vit%t Nam, va chuffn v€ doi ngheo cua Lit$n h<;Jp quo'c. Thvc tien mo hlnh cho'ng ngheo doi cua m(>t so' dia phu'dng (j Vit%t Nam va mQt so' nude tren the' gioi. Dung mo hlnh kinh te' lu'<;Jng Ngu6n dii' li~u Di€u tra trvc tie'p: tie'n hanh khao sat, di6u tra thlJ'c te' b~ng each phong va'n trvc tie'p 333 hQ gia dlnh tren 9 xa va thi tra'n cua huyt%n Co Do, vdi thai gian la 3 thang. Day la ngudn du lit%u sd ca'p quan trQng dS co the' phan anh m9t each trung th\fc Va khoa hQC tlnh tr?ng ngheo doi Va cac nhan to' anh hu'dng. 5 Cac tai lit$u vS ngheo d6i co lien quan ctla Huyt$n uy, UBND huyt$n, phong t6 chuc lao d9ng-thu'ong binh xa h9i huyt$n, cac t6 chuc cua huyt$n nhu' h9i phv nu, h9i cvu chie"n binh, doan thanh nien, ... Nien giam tho'ng ke cua qu6c gia va dia phu'ong. Cac cong trlnh nghien cuu tru'oc d6 c6 lien quan de"n ngheo d6i t?i dia phu'ong. Ph~m vi nghien cuu Ph?m vi khong gian: aS tai duejc tie"n hanh tnfc tie"p nghien cuu vS ngheo d6i t?i huyt$n Co Do, TP. Cfin Tho. Ph?m vi thai gian: dS tai du'ejc thl;t'c hit$n trong nam 2004. CHu'dNGl NHUNG LY LU~N CHUNG ChlfCJng nay nhl1m m{lC dfch neu len m9t VE NGHEO DOl so' quan dilm, ly luf{ln vi ngheo d6i nhl1m lam CCI sa ly luf{in cho nghien CUU cua luf{ln van. 1.1/ Quan nic%m v~ ngheo doi 1.1.1/Mf}t sfl khai ni?m vi nghiw doi Theo chung toi, ngheo d6i la m9t khai nit$m da du'ejc dung ra't !au r6i tren the' gioi va cho de"n nay vfin gay ra ra't nhiSu tranh lu~n ai€m chung aueJc nh1n nh~ va ban cai. Tuy nhien, c6 m9t vs ngheo aoi la chi tl.nh tr?ng muc s6ng tha'p cua m9t ngu'oi, mQt nh6m dan Cu', ffiQt CQng a6ng, ffiQt qu6c gia SO VOi ffiUC s6ng cua ffiQt CQng a6ng ho~c qu6c gia khac. Tu d6 chung ta cung co th€ xem ngu'oi ngheo la nhung ngu'oi CO CUQC s6ng ba'p benh Vl khong tie"p c~n a€ c6 du'ejc m9t CUQC so'ng a'm no. HQ thie"u c~ thi€u cua con ngu'oi vS an, m~c voi cac diSu kit$n V~t cha't va dich Vl;J. diSu kit$n dam bao cac nhu du to'i , d, di l?i, hQc hanh va cham soc sue khoe; tie"p c~n 6 bi t6n thudng; voi cac ke't ca"u h? tffng va cac ngudn lq.'c xa h()i kern; thie'u tv tin va d~ it c6 dieu kit$n tham gia vao cac quye't dinh cua dia phudng va tang tnl'ong, phat tri~n kinh te'-xa h()i. Khai nit$m ve nguoi ngheo ra"t phong phu va khong c6 m()t chuffn mvc chung cho toan the' gioi. Ngheo d6i chi la m()t khai nit$m tudng d6i, bi~u quan ve thu nh~p gian C\l th~. hit$n tudng va muc so'ng cua cac tffng lOp dan eli trong m()t thai gian va khong Sau day la m()t so' cac khai nit$m ve ngheo d6i Clta m()t so' nha nghien cuu: Vao nhung nam cu6i cua th~p nien 80 va dffu nhung nam 90 cU. a the' ky XX, nha xa h()i h<;>c William Wilson da dua ra thu~ ca"p duoi) d~ ngu "underclass" (tffng lOp duoi hay giai chi nguoi ngheo. Theo do h<;> duc;1c g<;>i la nhung nguoi khong co trlnh d() va ky nang, luon chin sv tach bit$t ve xa h()i, khong c6 kha nang tie'p c~n ho~c khong CO du'QC cac m6i lien ht$ vdi cac ca nhan khac, VOi nhung thl che' dem l?i cho hQ nhung ngudn lc;1i ve kinh te' va cac vi the' ve xa h()i (Luang H6ng Quang, 2002). Theo WB, ngheo la each d<;>c phai sinh tu "cas~ huu ca nhan ve thu nh~p, quyen duc;1c nhln nh~ di t6n duc;1c do b~ng sv so SUC khoe, dinh duong, giao d\lC, tai san, nha cli'a Va cac trong xa h()i nhu tv do ngon lu~n, m()t sv thie'u tho'n cac cd h()i, quyen lvc va d~ nguoi thie'u kha nang d~ t;~i" bi h()i h<;>p, ... Vl v?y, ngheo la tdn thudng. Nguoi ngheo la nhung dong vai tro ?mh huang trong xa h()i, thie'u th6n va d~ bi t6n thudng, thie'u quyen quye't dinh do'i vdi cac lo?i hEmg hoa va dich V\). n6i chung d~ co m()t muc s6ng hqp ly trong xa h()i. Trong khi d6, Oliver de So/ages (1996) cho r~ng, dieu kit$n s6ng bi ngheo khd cling eve la m()t h?n che' boi suy dinh duong, mu chu, bt$nh t~, moi trliong bi 0 nhiem, ty lt$ tli' vong cua tre sd sinh cao va tudi th<;> tha"p, con tt$ h?i hdn so voi ba"t ky dinh nghia nEl.O kha di cha"p nh~ GUQC ve m()t CUQC s6ng blnh di nha"t cua m()t con nguoi. Chudng trlnh nghien cuu hit$n tr?ng d6i ngheo t?i vung BBSCL, 2003 do AusAid tai trc;1 quan nit$m nguoi ngheo la nhung nguoi c6 cu()c so'ng ba"p benh vl 7 khong tie'p c?n dli<,JC VOi CaC dieu ki~n v?t cha't Va dich a'm no. MQt CUQC so'ng a'm no la: co dieu ki~n dieu ki~n ki~n tie'p c?n ve co sd h~ t~ng nhu: di~n, Vlf d€' CO th€' CO ffiQt CUQC so'ng hQC hanh va cham soc sue khoe; co thtly l<,Ji, duong xa, nude s~ch; co dieu tie'p c?n cac tai nguyen bao dam nhu du co ban ve an, m?c, d; co dieu ki~n tham gia cac quye't dinh ctla dia phuong ve tang tntdng va phat tri€'n kinh te'; co dieu ki~n tham gia cac chie'n lli<,Jc phat tri€'n nh~m cho'ng l~i khung hoang kinh te' va ba't ngo xay ra. Do'i voi Vi~t ngheo d Vi~t Nam, theo bao cao cua Action Aid Vi~t Nam-MQt thoang ve cai Nam-Heather Grady, da dua ra m(lt quan di€'m ve nguoi ngheo d Vi~t Nam la nhung nguoi khong co kha nang tie'p c?n ho?c khong ki€'m soat cac ngudn h;rc xa hQi, kinh te', chinh tri va do do hQ khong co kha nang thoa man cac nhu du co ban ctla con nguoi mQt each co phffm gia (Luang H6ng Quang, 2002). Theo TS. Nguyen Thi Canh, 2001: ngheo la tlnh tr~ng ctla m(lt bQ ph?n dan cu chi co cac dieu ki~n v?t cha't va tinh thfin d€' duy trl CUQC so'ng CUa gia dlnh hQ d duoi ffiUC so'ng to'i thi€'u trong dieu ki~n chung cua c(lng ddng. Nhln chung l~i tinh th~n co th€' hi€'u ngheo doi la sv thie'u h\lt cac dieu ki~n v?t cha't va d€' duy trl mQt muc so'ng h<,Jp ly trong m(lt xa hQi cv th€' vao mQt thai gian cv th€'. 1.1.21 Ngh'iw tuy?t dlfi Tu quan ni~m ngheo tuy~ va ngh'iw tuang dtfi ve ngheo, chung ta tha'y ngheo du<,Jc th€' hi~n tren hai khia c~nh la do'i va ngheo tltong do'i. 1.1.2.11 Ngheo tuy~ Ngheo tuy~ doz do'i la khai ni~m chi vi~c khong thoa man cac nhu du to'i thi€'u d€' duy trl CUQC so'ng cua con nguoi. Do la muc t6n t~i to'i thi€'u rna ba't eli mQt ca nhan hay hQ gia dlnh nao dang so'ng duoi muc nay, la tlnh tr:;mg khong thoa man nhung nhu du CO ban cho CUQC so'ng CUa COn ngltoi rna nhung nhu du nay da dlt<,JC thua nh?n tuy theo trlnh dQ phat tri€'n kinh te'-xa hQi va phong.tvc t?p quan cua tung dia phltong. 8 1.1.2.21 Ngheo tudng do'i Khai nit$m ngheo tt.;t' than n6 da mang tinh tu'ong a6i. Nguoi ngheo cua dja phu'ong nay c6 the' la khong ngheo so voi dia phu'ong khac. Vl v?y, khai nit$m ngheo tu'ong d6i chi m¢t muc d¢ cua dieu kit$n s6ng rna au'c,:IC xem la kern phat trie'n hon trong tu'ong quan a d6 nhung nguoi a t~ng SO lop duoi sanh voi nhung ngu'oi thUQC t~ng lOp khac. HQ la nhung ngu'oi c6 muc s6ng, thu nh?p kern hon so voi muc s6ng chung ctla c¢ng ddng. Nhu v?y, n6i de'n ngheo tuyt$t d6i la n6i ae'n cac tieu chuffn va cac nhu du dn thie't t6i thiS'u cua m¢t con ngu'oi. Trang khi d6, ngheo tu'ong d6i l~i de c?p de'n vi tri duoi muc phd' bie'n ctla m¢t c¢ng ddng. 1.1.31 NgztiJng ngh(w DS' c6 the' danh gia ve ngheo d6i, ngu'oi ta thu'ong dung cac tieu chive thu nh?p va chi tieu. D6i voi tung tieu chi aS' danh gia aeu c6 m¢t muc gioi h~n gQi la ngu'ong ngheo. Theo WB, m¢t ngu'oi nao d6 c6 muc s6ng duoi muc t6i thiS'u t~i nao d6 du'c;IC coi la ngheo. Gioi h~n djch V\l t6i thiS'u nay dt;(a tren m¢t r6 cac lo~i m¢t thai diS'm hang hoa va dung aS' thoa man cac nhu du CO ban, t6i thie'u CUa con ngu'oi bao gdm: dinh duong, nha a, qu~n ao, giao dt,tc, di l~i, nay gQi la ngu'ong ngheo (Vi~t Nam cham soc suc-khoe, ... Gia tri cua r6 hang hoa tan cong ngheo d6i, 1999). Ho~c ne'u xet ve muc thu nh?p, nguong ngheo theo LHQ la thu nh?p cua m¢t ngu'oi du'oi 1USD/ngay thl du'c;lc xe'p vao hang ngu nguoi ngheo. Chung ta se ban ky hon ve va'n de nay t~i ph~n: m¢t s6 chi tieu danh gia ve ngheo d6i. 1.1.41 S~t phfin hoa giau nghlw Trang qua trlnh phat trie'n tt.;t' nhien cua xa h¢i ta't ye'u d~n giau, nguoi ngheo, d6 la tlnh tr~ng ba't blnh d~ng thiS'u s6 nhung ngu'oi c6 thu nh?p cao, chie'm da ph~n ph~n Ion s6 nguoi con l~i chi chie'm ph~n de'n tlnh tr~ng c6 ke cua xa h¢i. St.;( phan eve m¢t ben la cua cai cua xa h¢i; trong khi d6, thiS'u s6 c;ia cai ctla xa h¢i. Nhu v?y, st.;( 9 phan hoa gi~m-nheo la kho~mg each ve thu nhftp giua lop ngu'oi c6 thu nhftp cao nha't (lop ngu'oi giau) va lOp ngu'oi c6 thu nhftp tha'p nha't (lOp ngu'oi ngheo) trong xa h()i. Khming each nay cang IOn, th~ hi~n muc d() phan hoa giau-ngheo trong xa h()i ngay cang cao. 1.2/ Cac nhan to' anh hu'O'ng de'n ngheo d6i Ra't nhieu nghien cuu cua cac nha nghien cuu ve ngheo d6i da chi ra ding, c6 ra't nhieu nguyen nhan lam cho nguoi ta lam vao dnh ngheo d6i nhu': trlnh d() dan tri tha'p, sue khoe kern, thie'u v6n, thie'u TLSX, ke't ca'u h:;t t~ng tai, ba't blnh d~ng ve gioi,vv ... Sau day xin gioi thi~u de'n ngheo d6i d Vi~t kern, dong con, bi thien m()t sO' nguyen nhan chinh d~n Nam. 1.2.11 Cd siJ hlJ tilng vqt ch{{t ylu kem Day la nhan tO' cd b~m ph\lC V\l trl):'c tie'p cu()c sO'ng lao d()ng, s~m ctl.a con nguoi nhu': du'ong sa, nha &, tru'ong h9c, di~n d~ phat tri~n xua't, sinh ho:;tt nu'oc, ... la nhung ye'u tO' cd ban kinh te'-xa h()i cU. a m()t vung, m()t qu6c gia. Vl vfty' cd sd h? tgng ye'u bSm se lam chftm sl):' phat tri~n kinh te'-xa h()i va d~n 2001, day la m()t trong ba nguyen nhan cd ban d~n de'n ngheo d6i. Theo UNDP, de'n ngheo d6i con t6n t:;ti &Vi~t Nam cling voi kha nang tie'p cftn cac ngu6n v6n san xua't, da't dai, cong ngh~ che'; va nli ro ve thien tai di lien voi tlnh tr<;lng phat tri~n cd che' thich ling dlf phong d~ giam thi~u con h:;tn tha'p kern, sv thie'u v~ilg cac cac rui ro d6. 1.2.21 Thilu d{{t La m()t nu'oc nong nghi~p ye'u ttl' nong nghi~p. Do d6, da't dai dong m()t vai tro ra't quan tr9ng trong vi~c giam ngheo 6 Vi~t 6 Vi~t Nam. Trong khi d6, di~n xoa d6i, blnh quan d~u ngu'oi cua TCTK: tich lc;ti nho le, manh mun, nang sua't lao d()ng trong nong l?i tha'p so voi cac nganh kinh te' khac (xem bang 1.1), nen thu nhftp cua nong dan tha'p va d~n ctla tich da't nong nghi~p Nam l?i ra't tha'p (khoang 1180 m 2/ngu'oi-tinh toan ttl' sO' li~u www.gso.gov. vn). Di~n nghi~p voi ggn 80% dan sO'la nong dan, thu nhftp cua h9 chu de'n ngheo d6i. 86 la ly do hi~n ca nu'oc tftp trung d khu vvc nong thon. nay & Vi~t Nam hdn 90% h9 ngheo 10 Bang 1.1: Nang sua't lao d()ng cua Vi~t Nam giai do~n 2000-2002 DVT: ngim dbnglnguiJi/nam 2000 2001 2002 3.841,65 3.831,76 4.164,48 20.720 22.804,74 23.739,50 Cang nghit%p 23.372,96 24.838,26 26.249,35 Dich Vl}. 38.040,07 39.095,17 40.954,63 Nglwh Nang, H\m nghit%p Thuy san Ngubn: TCTK: kinh te'-xa h9i Vi?t Nam 3 nam 2001-2003 1.2.31 Trinh dt) h{Jc v{{n th{{p Bay la nguyen nhan co ban gay nen tlnh P.Todaro (1997), co mQt m6i quan ht% thu~n tr~mg ngheo doi. Theo Michael giua trlnh dQ hQc va'n va muc s6ng. Nhung nguoi co trlnh d¢ hQc va'n cao thuong kie'm du<;fc nhung cang vi~c co thu nh~p cao han. Trong khi do, nhung nguoi ngheo li;ii it co co h9i du<;fc hQc cao va do thuong kho kie'm du<;fc nhung cang vi~c co thu nh~p cao, nhu v~y dnh ngheo doi va kho tho:H du<;fc canh doi ngheo. 8€' minh ho? nh~ 1.2, Ph\l 1\lC 1 cho chung ta tha'y m6i quan h~ Vi~t v~y, hQ cang d€ lam vao dinh nay, bang giua trlnh dQ hQC va'n va thu nh~p cua Nam. Theo do, nhung nguoi co hQc va'n cang cao (du<;fc dao t?o cang cao), co nh~p muc thu cang cao, d?c bi~t la voi nhom nhung nguoi co trlnh d¢ d?i hQc, cao d£ng trd len. 1.2.4/ H{ln clze' klza m1ng tie'p c{jn vdi cac ngulin vffn tin dzptg clzinlz thdc Nhu chung ta da bie't, vai tro cua v6n d§.u tu voi vi~c d¢ng, phat tri€'n kinh te'-xa h¢i. V6n d£\.u tu tha'p d~n theo thu nh~p cua hQ gia dlnh tha'p. Thu nh~p Tie't kit%m tha'p l?i la nguyen nhan d~n nh~p nang cao nang sua't lao de'n nang sua't lao d¢ng tha'p, keo tha'p l?i d~n de'n muc tie't kit%m tha'p. de'n thie'u hl}.t v6n d§.u tu, do do l?i d~n de'n thu tha'p. Trong khi do, ra't nhieu de tai nghien cuu ve tin dl}.ng nang than va tai chinh vi rna da chi ra dng: nguoi ngheo thuong bi h?n che'bCii kha nang tie'p c~n du<;fc cac ngudn v6n tin dl}.ng chinh thuc vl uy tin ctla hQ tha'p. Khang du v6n d£\.u tu, nguoi ngheo khang th€' d£\.u tt.( may ffiOC thie't bi, cai tie'n san XUfft, ap dl}.ng khoa hQC ky 11 thu~, gidng moi, d~n de'n nang sua't lao d<)ng tha'p, kh6 c6 dieu ki~n vu'on h~n, thoat khoi ngheo d6i. 1.2.51 B~nh tfjt Thvc te' cling nhu' nhieu nghien cuu cho tha'y, ngu'oi ngheo l~i b~nh t~ lam cho h9 cang ngheo them. Bieu nay th~ kern, ngu'oi b~nh khong nhung khong th~ de hi~u; khi m~c lao d<)ng san xua't d~ bi b~nh hay t~, t~o b~nh, va sue khoe ra nang sua't lao d<)ng nhu ngu'oi c6 sue khoe blnh thu'ong rna con phai to'n chi phi IOn so voi thu nh~p ctla h9 d~ chua b~nh. Vl v~y, h9 de Him vao canh ngheo d6i, thie'u h\lt. 8~c voi nhung ngu'oi c6 thu nh~p tha'p, m6i khi m~c b~nh, lam cho h9 khdn kh6 vl tien thuO'c vade lo~i ph\1- 1\lC 1 chi r6 quan h~ nh6m c6 thu nh~p ngheo d6i, b~nh va ty 1~ ra't d~t. chi tieu cho b~nh ct'l.a nh6m ngu'oi c6 thu nh~p cao do'i voi da chie'm m<)t ty tr9ng IOn ctla hQ, nen muc sO'ng cua h9 se tha'p di. 1.2.61 Bong con, tY l~ nguiJi ph¥ thuqc cao cO' dinh, khi bi chia se cho cang nhieu ngu'oi thl m6i ngu'oi Voi m<)t muc thu nh~p du' - Xem thêm -