Tài liệu Các nhân tố ảnh hưởng đến sự lựa chọn phần mềm kế toán của các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại bình định

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH VÕ THỊ NGỌC ÁNH CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ LỰA CHỌN PHẦN MỀM KẾ TOÁN CỦA CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI BÌNH ĐỊNH LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Thành phố Hồ Chí Minh – Năm 2016 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH VÕ THỊ NGỌC ÁNH CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ LỰA CHỌN PHẦN MỀM KẾ TOÁN CỦA CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI BÌNH ĐỊNH Chuyên ngành: Kế Toán Mã số: 60340301 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. MAI THỊ HOÀNG MINH Thành phố Hồ Chí Minh – Năm 2016 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề tài nghiên cứu này do chính tôi thực hiện dưới sự hướng dẫn của PGS.TS. Mai Thị Hoàng Minh. Các số liệu, kết quả nghiên cứu trong luận văn là hoàn toàn trung thực. Tất cả những phần kế thừa từ các nghiên cứu trước tôi đều trích dẫn và trình bày nguồn cụ thể trong các mục tài liệu tham khảo. Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 10 năm 2016 Người thực hiện luận văn Võ Thị Ngọc Ánh MỤC LỤC TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT DANH MỤC BẢNG BIỂU DANH MỤC HÌNH PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 1 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu ....................................................................... 1 2. Mục tiêu nghiên cứu ............................................................................................... 2 3. Câu hỏi nghiên cứu ................................................................................................. 2 4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu .............................................................................. 2 5. Phương pháp nghiên cứu ........................................................................................ 2 6. Kết cấu của luận văn ............................................................................................... 3 CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU.......................................................... 4 1.1. Tổng quan nghiên cứu nước ngoài ....................................................................... 4 1.2. Tổng quan nghiên cứu trong nước ..................................................................... 10 1.3. Xác định khoảng trống cần nghiên cứu và hướng nghiên cứu của tác giả ........ 15 1.3.1. Xác định khoảng trống cần nghiên cứu ........................................................... 15 1.3.2. Hướng nghiên cứu của tác giả ......................................................................... 15 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1.......................................................................................... 15 CHƯƠNG 2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT ....................................................................... 16 2.1.Giới thiệu tổng quan phần mềm kế toán ............................................................. 16 2.1.1. Khái niệm phần mềm kế toán.......................................................................... 16 2.1.2. Mô hình hoạt động của phần mềm kế toán ..................................................... 16 2.1.3. Phân loại phần mềm kế toán ........................................................................... 17 2.1.4. Vai trò phần mềm kế toán ............................................................................... 18 2.1.5. Tính ưu việt của phần mềm kế toán ................................................................ 20 2.2.Phần mềm kế toán áp dụng doanh nghiệp nhỏ và vừa ........................................ 20 2.2.1. Khái quát doanh nghiệp nhỏ và vừa ................................................................ 20 2.2.2. Các tiêu chí lựa chọn phần mềm kế toán ........................................................ 21 2.2.3. Quy trình lựa chọn phần mềm kế toán ............................................................ 23 2.3.Các lý thuyết có liên quan đến đề tài .................................................................. 24 2.3.1. Thuyết hành động hợp lý TRA ....................................................................... 24 2.3.2. Mô hình chấp nhận công nghệ TAM .............................................................. 25 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2.......................................................................................... 26 CHƯƠNG 3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .................................................. 27 3.1. Thiết kế nghiên cứu ............................................................................................ 27 3.2. Quy trình nghiên cứu ......................................................................................... 28 3.3. Các phương pháp nghiên cứu ............................................................................ 30 3.3.1. Phương pháp nghiên cứu định tính ................................................................. 30 3.3.2. Phương pháp nghiên cứu định lượng .............................................................. 30 3.3.3. Phương pháp thu thập dữ liệu nghiên cứu ...................................................... 31 3.3.4. Phương pháp xử lý và phân tích dữ liệu ......................................................... 32 3.4. Mô hình nghiên cứu và thang đo ....................................................................... 34 3.4.1. Mô hình nghiên cứu và thang đo dự thảo........................................................ 34 3.4.2. Kết quả nghiên cứu định tính và hiệu chỉnh thang đo..................................... 38 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3.......................................................................................... 40 CHƯƠNG 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN ................................. 41 4.1. Kết quả nghiên cứu ............................................................................................ 41 4.1.1. Kết quả nghiên cứu định tính .......................................................................... 41 4.1.2. Kết quả nghiên cứu định lượng ....................................................................... 41 4.1.2.1. Thống kê mô tả mẫu...................................................................................... 41 4.1.2.2. Kiểm định và đánh giá thang đo Cronbach’s Alpha ..................................... 44 4.1.2.3. Phân tích nhân tố khám phá EFA.................................................................. 48 4.1.2.4. Phân tích hồi quy........................................................................................... 53 4.2. Bàn luận ............................................................................................................. 62 KẾT LUẬN CHƯƠNG 4.......................................................................................... 64 CHƯƠNG 5. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ......................................................... 65 5.1. Kết luận .............................................................................................................. 65 5.2. Kiến nghị ............................................................................................................ 66 5.2.1. Kiến nghị đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa ................................................... 66 5.2.2. Kiến nghị đối với nhà cung cấp phần mềm kế toán ........................................ 68 5.2.3. Kiến nghị đối với cơ quan chức năng có liên quan ......................................... 69 5.3. Hạn chế của luận văn và hướng nghiên cứu tiếp theo ....................................... 70 5.3.1. Những hạn chế của luận văn ........................................................................... 70 5.3.1. Hướng nghiên cứu tiếp theo ............................................................................ 70 KẾT LUẬN CHƯƠNG 5.......................................................................................... 71 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT DN Doanh nghiệp DNVVN Doanh nghiệp nhỏ và vừa NCC Nhà cung cấp PMKT Phần mềm kế toán TRA Thuyết hành động hợp lý TAM Mô hình chấp nhận công nghệ DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 1.1. Tổng hợp các nghiên cứu nước ngoài.........................................................8 Bảng 1.2. Tổng hợp các nghiên cứu trong nước .......................................................13 Bảng 3.1. Bảng tổng hợp các nhân tố dự thảo ..........................................................34 Bảng 3.2. Thang đo hiệu chỉnh sau nghiên cứu định tính .........................................38 Bảng 4.1. Thống kê mô tả theo giới tính...................................................................42 Bảng 4.2. Thống kê mô tả theo chức vụ ...................................................................42 Bảng 4.3. Thống kê mô tả theo loại hình hoạt động .................................................42 Bảng 4.4. Thống kê mô tả theo quy mô nguồn vốn ..................................................43 Bảng 4.5. Thống kê mô tả theo sản phẩm phần mềm ...............................................43 Bảng 4.6. Kết quả kiểm định thang đo “Yêu cầu của người sử dụng” .....................44 Bảng 4.7. Kết quả kiểm định thang đo “Tính năng của phần mềm” ........................44 Bảng 4.8. Kết quả kiểm định thang đo “Tính tin cậy NCC phần mềm kế toán” ......45 Bảng 4.9. Kết quả kiểm định thang đo “Khả năng hỗ trợ DN của NCC PMKT”........46 Bảng 4.10. Kết quả kiểm định thang đo “Giá phí của phần mềm” ...........................46 Bảng 4.11. Kết quả kiểm định thang đo “Dịch vụ sau bán hàng” ............................47 Bảng 4.12. Kết quả kiểm định thang đo “Sự lựa chọn phần mềm kế toán” .............48 Bảng 4.13. Kết quả kiểm định KMO and Bartlett's Test của các biến độc lập .........48 Bảng 4.14. Tổng phương sai trích của các biến độc lập ...........................................49 Bảng 4.15. Kết quả phân tích nhân tố các biến độc lập sau khi xoay .......................50 Bảng 4.16. Kết quả kiểm định KMO, Bartlett's Test của các biến phụ thuộc ..........51 Bảng 4.17. Tổng phương sai trích của các biến phụ thuộc .......................................52 Bảng 4.18. Kết quả phân tích nhân tố biến phụ thuộc ..............................................52 Bảng 4.19. Ma trận tương quan của các nhân tố .......................................................53 Bảng 4.20. Tóm tắt mô hình hồi quy ........................................................................54 Bảng 4.21. Phân tích phương sai (ANOVA) các nhân tố .........................................55 Bảng 4.22. Hệ số hồi quy (Coefficients) của các nhân tố .........................................55 Bảng 4.23: Kết quả kiểm định giả thuyết của mô hình .............................................58 DANH MỤC HÌNH Hình 2.1. Thuyết hành động hợp lý (TRA) ...............................................................25 Hình 2.2. Mô hình chấp nhận công nghệ (TAM)......................................................26 Hình 3.1. Quy trình nghiên cứu của đề tài ................................................................28 Hình 3.2. Mô hình nghiên cứu ..................................................................................37 Hình 4.1. Mô hình hồi quy sau nghiên cứu định lượng ............................................59 Hình 4.2. Đồ thị phân tán Scatterplot........................................................................60 Hình 4.3. Đồ thị Histogram .......................................................................................61 Hình 4.4. Đồ thị Q-Q Plot .........................................................................................61 1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu Trong những năm qua, cùng với quá trình phát triển kinh tế xã hội là sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin. Sự xuất hiện của nhiều hệ thống thông tin và phần mềm ứng dụng góp phần thành công vào việc quản lý các nguồn lực, qua đó tăng tính cạnh tranh và giúp doanh nghiệp sống sót và phát triển trong thời hội nhập. Đi đôi với sự phát triển của hệ thống thông tin là việc tin học hóa công tác kế toán. Một trong những ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác kế toán là ứng dụng phần mềm kế toán. Phần mềm kế toán là công cụ đắc lực hỗ trợ cho người làm kế toán trong quá trình thu thập, ghi nhận, xử lý dữ liệu kế toán và cung cấp thông tin kế toán hữu ích theo yêu cầu quản lý của doanh nghiệp và cho các đơn vị bên ngoài doanh nghiệp (cơ quan thuế, sở chứng khoán, nhà đầu tư, chủ nợ,…). Nhu cầu đối với các gói phần mềm đáng tin cậy và chất lượng được liên tục tăng lên. Để đáp ứng nhu cầu khách hàng, các công ty sản xuất phần mềm đã cho ra đời các sản phẩm phần mềm có thể tùy chỉnh và cải tiến, đáp ứng các nhu cầu cụ thể của doanh nghiệp. Tuy nhiên, việc tìm hiểu, đánh giá, lựa chọn và ứng dụng các phần mềm thích hợp là một thách thức rất lớn cho các doanh nghiệp, đặc biệt là với các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Vì thị trường cung cấp các dịch vụ, phần mềm, hệ thống thông tin đa dạng, với nhiều nhà cung cấp khác nhau, nhiều phiên bản khác nhau, kèm theo sự đa dạng về các tiêu chí lựa chọn cũng như các yêu cầu của khách hàng cũng khác nhau, đã tạo nên sự phức tạp trong tiến trình ra quyết định cho các doanh nghiệp (Jadhav & Sonar, 2009). Thách thức lớn nhất trong việc lựa chọn phần mềm kế toán cho doanh nghiệp là tính hiệu quả và khả năng đáp ứng các mục tiêu riêng của mỗi doanh nghiệp. Lựa chọn phần mềm kế toán không phù hợp sẽ gây thiệt hại về tài chính và ảnh hưởng đến quá trình kinh doanh của doanh nghiệp (Abu Musa, Ahmad A., 2005). Một câu hỏi mà hầu hết các doanh nghiệp đều đặt ra là lựa chọn sản phẩm của nhà cung cấp nào là phù hợp nhất đối với doanh nghiệp của mình, làm sao để chọn được gói phần mềm kế toán phù hợp với đặc thù tổ chức đang trở thành một trong nhưng quyết định quan trọng của các doanh nghiệp. Đây cũng chính là lý do tôi thực hiện đề tài: “Các nhân tố ảnh hưởng đến sự lựa chọn phần mềm kế toán của các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Bình Định”. 2 2. Mục tiêu nghiên cứu Xác định các nhân tố ảnh hưởng đến quyết định lựa chọn phần mềm kế toán của các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Bình Định. Đo lường mức độ tác động của từng nhân tố đến quyết định lựa chọn phần mềm kế toán của các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Bình Định. 3. Câu hỏi nghiên cứu Để đạt được mục tiêu của đề tài, nội dung nghiên cứu nhằm trả lời các câu hỏi như sau: Câu hỏi nghiên cứu 1: Những nhân tố nào ảnh hưởng đến sự lựa chọn phần mềm kế toán của các doanh nghiệp nhỏ và vừa? Câu hỏi nghiên cứu 2: Các nhân tố này tác động như thế nào đến sự lựa chọn phần mềm kế toán của các doanh nghiệp nhỏ và vừa? 4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu: Các nhân tố ảnh hưởng đến sự lựa chọn phần mềm kế toán. Phạm vi nghiên cứu: Không gian nghiên cứu: Các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Bình Định. Thời gian nghiên cứu: Nghiên cứu và khảo sát được thực hiện từ tháng 8 đến tháng 10 năm 2016. 5. Phương pháp nghiên cứu Luận văn sử dụng đồng thời hai phương pháp nghiên cứu định tính và định lượng. Phương pháp nghiên cứu định tính được dùng để khái quát hóa, mô tả các lý thuyết, các công trình nghiên cứu trong và ngoài nước về những nhân tố ảnh hưởng đến sự lựa chọn phần mềm kế toán. Từ đó, tác giả xây dựng mô hình nghiên cứu và thang đo. Đồng thời, tác giả thực hiện phỏng vấn các chuyên gia để hiệu chỉnh mô hình và thang đo ban đầu. Sau đó, tác giả thiết lập bảng câu hỏi cho phân tích định lượng. 3 Phương pháp nghiên cứu định lượng: Tác giả tiến hành khảo sát ý kiến của các doanh nghiệp nhỏ và vừa thông qua bảng câu hỏi chính thức, kết hợp với sử dụng phần mềm SPSS để kiểm định các nhân tố đã được tổng hợp, nhằm xác định rõ mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố làm cơ sở cho các đề xuất của luận văn. 6. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu và phụ lục, luận văn gồm 5 chương: • Chương 1: Tổng quan nghiên cứu • Chương 2: Cơ sở lý thuyết • Chương 3: Phương pháp nghiên cứu • Chương 4: Kết quả nghiên cứu và bàn luận • Chương 5: Kết luận và kiến nghị 4 CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU Chương này trình bày các nghiên cứu có liên quan đến đề tài được thực hiện ở nước ngoài và trong nước. Từ đó, tác giả đưa ra nhận xét và hướng nghiên cứu tiếp theo của đề tài. 1.1. Tổng quan nghiên cứu nước ngoài Nghiên cứu của Parry và cộng sự (2001) Parry và cộng sự trong nghiên cứu “Giá trị khách hàng và các mối quan hệ giữa các công ty phần mềm nhỏ và vừa”. Tác giả đã đưa ra các thuộc tính giá trị khách hàng của các công ty phần mềm nhỏ và vừa thông qua các yếu tố: Giá cả, chức năng phần mềm, vị trí địa lý công ty phần mềm, chất lượng phần mềm, truyền thông, khả năng am hiểu khách hàng, khả năng song ngữ của phần mềm, mối quan hệ, dịch vụ sau bán hàng, sự chuyên nghiệp, sự tin tưởng, khả năng chuyên môn của nhân viên. Nghiên cứu của Ajay Adhikaria và cộng sự (2004) Ajay Adhikaria và cộng sự tiến hành nghiên cứu “Đặc điểm doanh nghiệp và và sự lựa chọn phần mềm kế toán quốc tế”. Nhóm tác giả thực hiện việc điều tra, khảo sát các công ty tại Hoa Kỳ về việc lựa chọn phần mềm kế toán quốc tế. Kết quả khảo sát cho thấy các mối quan hệ giữa đặc điểm, tính năng và tiêu chí lựa chọn phần mềm tùy thuộc vào qui mô công ty và mức độ quốc tế hóa. Mối quan hệ giữa đặc điểm công ty và tiêu chí lựa chọn chung – như hỗ trợ và bảo mật, phần cứng và nền tảng điều hành, tính linh hoạt và chi phí là không đáng kể. Từ kết quả nghiên cứu cho thấy: Đặc điểm công ty là một yếu tố quan trọng trong việc lựa chọn và thiết kế phần mềm kế toán quốc tế. Nghiên cứu của Abu Musa, Ahmad A., (2005) Trong một nghiên cứu “Các yếu tố quyết định lựa chọn phần mềm kế toán: Mô hình đề xuất” Abu Musa, Ahmad A., đã phát triển một khuôn khổ tích hợp các yếu tố chính tác động đến quyết định lựa chọn phần mềm kế toán. Tác giả đưa ra 4 yếu tố chính cho việc lựa chọn phần mềm kế toán bao gồm: Nhu cầu người sử dụng, 5 các tính năng phần mềm kế toán, môi trường và cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin, tính tin cậy nhà cung cấp. Yếu tố nhu cầu người sử dụng: Các phần mềm đáp ứng tốt nhu cầu hiện tại và dễ dàng thích ứng với các nhu cầu của doanh nghiệp trong tương lai. Doanh nghiệp nên xem xét số người sử dụng phần mềm, kể cả số người bổ sung khi mở rộng vi mô kinh doanh. Doanh nghiệp nên lựa chọn phần mềm phù hợp với loại hình kinh doanh của doanh nghiệp và có kế hoạch lựa chọn phần mềm kế toán 3-5 năm để đáp ứng nhu cầu chiến lược của doanh nghiệp trong tương lai. Yếu tố các tính năng phần mềm kế toán: Tính năng quan trọng trong việc lựa chọn phần mềm kế toán là tính năng tùy biến và lập báo cáo tài chính. Bên cạnh đó cần phải xem xét các tính năng như: Cấu trúc tài khoản kế toán, tính năng web và thương mại điện tử, báo cáo bằng đồng ngoại tệ, hỗ trợ cơ sở dữ liệu, an toàn dữ liệu, bảo mật thông tin và các tính năng khác của phần mềm. Yếu tố môi trường và cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin: Trước hết doanh nghiệp cần lựa chọn phần mềm đáp ứng nhu cầu của công ty, sau đó mới tìm những phần cứng tốt nhất để chạy phần mềm. Nếu doanh nghiệp đang sử dụng phần cứng thì có thể nâng cấp hệ thống để tương thích với hệ thống phần mềm mới. Yếu tố tính tin cậy nhà cung cấp: Nhà cung cấp cần tư vấn và hỗ trợ dịch vụ cho doanh nghiệp. Do vậy, khi lựa chọn phần mềm kế toán cần chọn những nhà cung cấpđáng tin cậy, có nguồn lực đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp và luôn sẵn sàng hỗ trợ doanh nghiệp khi cần thiết. Nghiên cứu đã đề xuất một mô hình với các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định lựa chọn phần mềm kế toán và đưa ra các phương pháp thực nghiệm để thực hiện. Tuy nhiên, mô hình đề xuất này chỉ áp dụng cho các doanh nghiệp mua mới phần mềm kế toán hoặc chuyển từ kế toán thủ công sang sử dụng phần mềm. Nghiên cứu của Sharad K. Maheshwari and Michael P. McLain(2006) Theo nghiên cứu của Sharad K. Maheshwari and Michael P. McLain về “Lựa chọn phần mềm kế toán cho doanh nghiệp nhỏ theo phương pháp AHP (Analytical Hierarchy Process)” được thực hiện theo hai tiêu chí: Nhu cầu người sử dụng và 6 đánh giá/so sánh các gói phần mềm. Nghiên cứu đề xuất một mô hình kết hợp nhu cầu người sử dụng và đánh giá phần mềm khi lựa chọn gói phần mềm cho doanh nghiệp. Các tác giả chia quá trình ra quyết định theo nhiều cấp độ. Mô hình được thiết lập gồm bốn cấp độ tương ứng với bốn gia đoạn chính của quá trình ra quyết định trong việc lựa chọn phần mềm kế toán của doanh nghiệp nhỏ. Cấp độ 1 – Lựa chọn phần mềm kế toán cho doanh nghiệp nhỏ. Cấp độ 2 – Xem xét các tiêu chí: Chi phí, tính năng, hỗ trợ và hiệu suất. Cấp độ 3 – Đánh giá các tính năng kế toán, tính năng kỹ thuật, và chi phí hỗ trợ gián tiếp. Cấp độ 4 – Tiêu chí dễ sử dụng. Nghiên cứu của Elikai và cộng sự (2007) Nhóm tác giả thực hiện nghiên cứu “Lựa chọn phần mềm kế toán và và sự hài lòng của người sử dụng” thông qua khảo sát, đối chiếu ý kiến giữa của người sử dụng và nhà cung cấp phần mềm trong việc quyết định lựa chọn phần mềm kế toán. Kết quả nghiên cứu cho thấy chức năng của phần mềm là yếu tố quan trọng nhất trong việc lựa chọn, giữ lại hoặc thay thế phần mềm kế toán. Kế đến là yếu tố chi phí và khả năng tương thích. Yếu tố chức năng của phần mềm: Chức năng chính của phần mềm là tính linh hoạt. Tính linh hoạt bao gồm các chức năng: Xử lý thời gian thực, thân thiện với người dùng, bảo mật, sự cải tiến. Trong đó, chức năng được đánh giá quan trọng nhất là sự cải tiến. Yếu tố chi phí bao gồm: Chi phí mua ban đầu và chi phí hoạt động hàng năm được đánh giá quan trọng hơn chi phí cài đặt và chi phí đào tạo. Yếu tố khả năng tương thích: Khả năng tương thích với hệ điều hành được đánh giá có ý nghĩa hơn so với khả năng tương thích với phần cứng hoặc phần mềm khác. Nghiên cứu cho thấy sự khác biệt trong sự lựa chọn phần mềm kế toán giữa người sử dụng và nhà cung cấp. Qua đó, tác giả đưa ra các giải pháp để giúp nhà cung cấp hiểu được nhu cầu khách hàng, nâng cao chất lượng phần mềm và tăng sự hài lòng của người dùng. Tuy nhiên, các nhân tố mà tác giả đưa ra cũng dựa trên các nghiên cứu trước nên có thể các nhân tố chưa phù hợp với dữ liệu hiện tại thu được do mỗi nghiên cứu được thực hiện trên những loại phần mềm khác nhau. 7 Nghiên cứu của Anil Jadhav and R. Sonar (2009) Trong nghiên cứu về lĩnh vực “Đánh giá và lựa chọn các gói phần mềm”. Nhóm tác giả đã tổng hợp các nghiên cứu trước và đưa ra một phương pháp bao gồm các bước cơ bản để lựa chọn bất kỳ gói phần mềm nào. Hệ thống, công cụ, những kỹ thuật, tiêu chí để đánh giá và lựa chọn các gói phần mềm. Kết quả nghiên cứu cung cấp một cơ sở để cải thiện quy trình đánh giá và lựa chọn các gói phần mềm. Nhóm tác giả đã đưa ra các tiêu chí để lựa chọn phần mềm kế toán bao gồm: Chất lượng phần mềm, nhà cung cấp phần mềm, chi phí và lợi ích, đặc điểm đầu ra của gói phần mềm, ý tưởng thiết kế phần mềm. Nghiên cứu mang tính tổng quát, áp dụng cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên thế giới, nhưng nghiên cứu chưa bao gồm các kết quả nghiên cứu thực nghiệm tại Việt Nam. Nghiên cứu của Edison và cộng sự, (2012) Nghiên cứu “Đánh giá các nhân tố ảnh hưởng đến sự lựa chọn tin học hóa hệ thống thông tin kế toán của các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Chinhoyi” đưa ra một số lợi ích mà việc tin học hóa hệ thống thông tin kế toán mang lại cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa: Nâng cao hiệu quả và hiệu suất hoạt động của tổ chức, giúp doanh nghiệp ứng biến linh hoạt hơn khi đối mặt với những thay đổi không ngừng của môi trường kinh doanh, tin học hóa quá trình kinh doanh, cung cấp dữ liệu đúng thời gian thực, cải thiện chất lượng thông tin ra quyết định. Nghiên cứu cũng đưa ra kết luận rằng các nhân tố ảnh hưởng đến việc không ứng dụng tin học hóa hệ thống thông tin kế toán bao gồm: Lợi ích và chi phí, thiếu sự hỗ trợ của chính phủ, khó khăn về tài chính, sự phức tạp của hệ thống thông tin kế toán. Các tác giả đã đưa ra các đề xuất để thúc đẩy việc ứng dụng hệ thống thông tin kế toán: Nhà cung cấp phần mềm cung cấp các gói sản phẩm phù hợp với nhu cầu của doanh nghiệp nhỏ và vừa, tổ chức các hội thảo để tư vấn về những lợi ích phần mềm mang lại; chính phủ cần có những chính sách hỗ trợ cho doanh nghiệp nhỏ và vừa trong việc ứng dụng hệ thống thông tin kế toán. 8 Bảng 1.1. Tổng hợp các nghiên cứu nước ngoài Tên tác giả (Năm) Tên đề tài Giá trị khách hàng và các Parry và mối quan hệ cộng sự giữa các công (2001) ty phần mềm nhỏ và vừa Nơi công bố nghiên cứu Bangor Business School Working Paper Mục tiêu nghiên cứu Nghiên cứu giá trị khách hàng và các mối quan hệ giữa các công ty phần mềm nhỏ và vừa Đặc điểm Nghiên cứu đặc Adhikari doanh nghiệp Journal of điểm doanh a và và và sự lựa International nghiệp và và chọn phần cộng sự Accounting, sự lựa chọn phần mềm kế toán Auditing & (2004) mềm kế toán quốc tế Taxation 13 quốc tế. Abu Musa ,Ahmad A (2005) The Review Các yếu tố of Business quyết định lựa Information chọn phần Systems mềm kế toán: Summer Mô hình đề 2005, xuất Volume 9, Number 3 Mahesh Lựa chọn wari and phần mềm kế toán cho McLain doanh nghiệp (2006) nhỏ theo Proceedings of the Academy of Accounting and Nghiên cứu các yếu tố chính của một tổ chức cần xem xét khi quyết định lựa chọn phần mềm kế toán. Đề xuất mô hình các yếu tố quyết định lựa chọn phần mềm kế toán. Nghiên cứu về lựa chọn phần mềm kế toán cho doanh nghiệp nhỏ theo phương Kết quả nghiên cứu Kết quả nghiên cứu cho thấy các thuộc tính giá trị khách hàng của các công ty phần mềm nhỏ và vừa: Giá cả, chức năng phần mềm, vị trí địa lý công ty phần mềm, chất lượng phần mềm, truyền thông, khả năng am hiểu khách hàng, khả năng song ngữ của phần mềm, mối quan hệ, dịch vụ sau bán hàng, sự chuyên nghiệp, sự tin tưởng, khả năng chuyên môn của nhân viên. Đặc điểm công ty là một yếu tố quan trọng trong việc lựa chọn và thiết kế phần mềm kế toán quốc tế. Kết quả nghiên cứu cho thấy 4 yếu tố chính cho việc lựa chọn phần mềm kế toán bao gồm: Nhu cầu người sử dụng, các tính năng phần mềm kế toán, môi trường và cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin, độ tin cậy của nhà cung cấp. Đề xuất một mô hình kết hợp nhu cầu người sử dụng và đánh giá phần mềm khi lựa chọn gói phần mềm cho doanh 9 phương pháp AHP Lựa chọn Elikai và phần mềm kế cộng sự toán và và sự hài lòng của (2007) người sử dụng Anil Jadhav and R. Sonar, (2009) Đánh giá và lựa chọn các gói phần mềm Financial Studies, Volume 11, Number 2 The CPA Journal pháp AHP được thực hiện theo hai tiêu chí: Nhu cầu người sử dụng và sánh các gói phần mềm. Nghiên cứu sự khác biệt trong sự lựa chọn phần mềm kế toán giữa người sử dụng và nhà cung cấp và sự hài lòng của người sử dụng phần mềm kế toán. Nghiên cứu phương pháp, hệ Inform. thống, công cụ, Software những kỹ thuật, Tech, Vol. tiêu chí để đánh 51, No. 3 giá và lựa chọn các gói phần mềm. Đánh giá các nhân tố ảnh Đánh giá các hưởng đến sự lựa nhân tố ảnh chọn tin học hóa hưởng đến sự Interdiscipl hệ thống thông inary lựa chọn tin tin kế toán của Edison Journal of học hóa hệ các doanh nghiệp và cộng thống thông Contempor nhỏ và vừa tại sự, ary tin kế toán của Chinhoyi (2012) Research in các doanh Đưa ra các đề nghiệp nhỏ và Business xuất để thúc đẩy vừa tại việc ứng dụng hệ Chinhoyi thống thông tin kế toán (Nguồn tác giả tự tổng hợp) nghiệp Chức năng của phần mềm là yếu tố quan trọng nhất trong việc lựa chọn, giữ lại hoặc thay thế phần mềm kế toán. Kế đến là yếu tố chi phí và khả năng tương thích Kết quả nghiên cứu cho thấy các tiêu chí để lựa chọn phần mềm kế toán bao gồm: Chất lượng phần mềm, nhà cung cấp phần mềm, chi phí và lợi ích, đặc điểm đầu ra của gói phần mềm, ý tưởng thiết kế phần mềm. Kết quả nghiên cứu chỉ ra các nhân tố ảnh hưởng đến việc không ứng dụng tin học hóa hệ thống thông tin kế toán bao gồm: Lợi ích và chi phí, thiếu sự hỗ trợ của chính phủ, khó khăn về tài chính, sự phức tạp của hệ thống thông tin kế toán. 10 1.2. Tổng quan nghiên cứu trong nước Nghiên cứu của Trần Phước (2007) Trong nghiên cứu “Một số giải pháp nâng cao chất lượng tổ chức phần mềm kế toán doanh nghiệp Việt Nam” tác giả đã tiến hành nghiên cứu về thực trạng việc thiết kế và tổ chức sử dụng các phần mềm kế toán doanh nghiệp hiện nay qua các phiếu khảo sát và thống kê kinh nghiệm bản thân từng thiết kế cũng như sử dụng nhiều loại phần mềm kế toán khác nhau. Nghiên cứu đưa ra những giải pháp tổ chức sử dụng hiệu quả phần mềm kế toán, đề xuất quy trình lựa chọn phần mềm kế toán phù hợp với quy mô, đặc điểm của doanh nghiệp, đưa ra phương pháp thiết kế bộ mã hóa thông tin kế toán phục vụ cho kế toán tài chính và kế toán quản trị. Đồng thời, tác giả còn đề xuất giải pháp cung ứng và tổ chức thiết kế phần mềm kế toán. Nghiên cứu của Nguyễn Văn Thông (2009) Tác giả đã tiến hành nghiên cứu“Tổ chức hệ thống kế toán doanh nghiệp trong điều kiện tin học hóa”. Kết quả khảo sát cho thấy 90% doanh nghiệp quan tâm đến phần mềm phù hợp với đặc điểm, quy mô của doanh nghiệp, 78% doanh nghiệp quan tâm đến dịch vụ tư vấn triển khai, 65% doanh nghiệp quan tâm đến giá cả, 50% quan tâm đến phần mềm dễ sử dụng. Đồng thời, tác giả đưa ra những đề cần quan tâm khi lựa chọn phần mềm kế toán phù hợp cho doanh nghiệp như: Quy mô kinh doanh, lĩnh vực kinh doanh, các phân hệ cần dùng, dịch vụ hỗ trợ sau bán hàng, nguồn lực tài chính, tham khảo ý kiến chuyên gia - đồng nghiệp, phần mềm dễ sử dụng và phù hợp với đội ngũ kế toán hiện có, phần mềm phải tương thích với hệ thống kỹ thuật hiện tại của doanh nghiệp. Tác giả đã đưa ra một số giải pháp tổ chức hệ thống kế toán trong điều kiện tin học hóa. Tuy nhiên mẫu khảo sát bao gồm cả doanh nghiệp nhỏ, vừa và doanh nghiệp lớn nên các giải pháp mà tác giả đưa ra còn khá chung chung, chưa phù hợp với tưng loại hình doanh nghiệp và khó áp dụng trong thực tế. Nghiên cứu của Lương Đức Thuận (2012) Theo kết quả khảo sát của nghiên cứu “Các tiêu chí lựa chọn phần mềm kế toán của các đơn vị sự nghiệp có thu trên địa bàn TP.Hồ Chí Minh” cho thấy các 11 tiêu chí lựa chọn phần mềm kế toán của các đơn vị sự nghiệp có thu như: Phù hợp với đặc điểm quy mô của đơn vị, thân thiện và dễ sử dụng, tính linh hoạt và kiểm soát của phần mềm, giá phí của phần mềm. Tác giả đưa ra những kiến nghị về việc lựa chọn và sử dụng phần mềm kế toán của các đơn vị sự nghiệp có thu là phải quan tâm các tiêu chí: Đáp ứng yêu cầu người dùng, phần mềm có tính kiểm soát cao, tính linh hoạt của phần mềm, tính phổ biến và tính ổn định, giá phí của phần mềm. Bài nghiên cứu của tác giả chỉ giới hạn ở một số đơn vị sự nghiệp y tế và giáo dục trên điạ bàn TP.Hồ Chí Minh. Nghiên cứu của Thái Ngọc trúc phương (2013) Trong nghiên cứu “Các tiêu chí lựa chọn phần mềm kế toán áp dụng phù hợp cho doanh nghiệp nhỏ và vừa – nghiên cứu trên địa bàn quận Tân Phú, Thành phố Hồ Chí Minh”. Tác giả đưa ra 2 nhóm tiêu chí lựa chọn phần mềm kế toán là: Phù hợp các yêu cầu của người sử dụng và có khả năng đáp ứng các tính năng. Tiêu chí phù hợp các yêu cầu của người sử dụng: Phần mềm kế toán phải hỗ trợ cho người sử dụng tuân thủ các quy định của nhà nước về kế toán, phần mềm phải hỗ trợ tốt nhất cho người sử dụng, phần mềm thân thiện dễ sử dụng. Tiêu chí phần mềm kế toán có thể đáp ứng các tính năng: Tính linh hoạt của phần mềm; độ tin cậy, chính xác của phần mềm; bảo mật và an toàn; tính phổ biến của phần mềm; cam kết bảo hành, bảo trì; chi phí đầu tư và sử dụng. Nghiên cứu của tác giả đã xác lập các tiêu chí lựa chọn phần mềm kế toán phù hợp cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa và đưa ra định hướng những phần mềm kế toán có thể áp dụng cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa cũng như hướng đầu tư những phần mềm kế toán thích hợp. Tuy nhiên, phạm vi nghiên cứu còn hạn chế, mẫu lấy thuận tiện nên tính đại diện còn thấp, khả năng khái quát chưa cao. Nghiên cứu của Nguyễn Văn Điệp (2014) Tác giả Nguyễn Văn Điệp trong nghiên cứu “Lựa chọn phần mềm kế toán phù hợp với doanh nghiệp trong ngành giao thông vận tải” của đã đề cập 4 nội dung cơ bản: Phần mềm kế toán và mô hình hoạt động, các tiêu chí lựa chọn phần mềm kế toán, thực trạng sử dụng phần mềm kế toán hiện nay và một số hạn chế thường gặp