Tài liệu Các giải pháp nhằm mở rộng sử dụng thẻ thanh toán tại việt nam

I l A ' ' ' QO GIAO Dl)C DAO T~O . ,...,. ' ,.., , HOC KINH TE THANH PHO HO CHI MINH ro®03 ~ . TRUONG D~I '.... ~ TRUONG THJ HONG , ? ~ , ? " CAC GIAI PHAP NHAM MO RONG sif DUNG THE THANH TOAN TAI • • VIETNAM • CHUYEN NGANH: TAl CHANH- LUU THONG TIEN Tt MA s6 : 5.02.09 ,... LU~N - ,..., , vA TiN DVNG ,..., AN TIEN SI KINH TE ... , E ~' ~ 0 t,.~ . \ . '.\ ... : IRUONG t·H . 1\l!\:i-i . ~ '1:Tt tJ V t rj~oq:i . NGUOI Hl1<1NG DAN KHOA HQC : ., ;.) f;: l'\1 ---· . , ~ ·- . ·- . ~ 1. TS. HOANG DUC 2. TS.NGUYEN NGQC HUNG ,.. ' ,.., ~ , ..., . THANH PHO HO CHI MINH NAM 2002 I LOICAMDOAN · Toi cam doan toan b9 ke't qua nghien cuu c~a f CUU dQC l~p lu~n an Ia cong trlnh nghien cua rieng toi Va chu'a tung du'QC cong bQ' tren tai Ii~u cong khai nao. TACGIA Qd~o/Lv- ------. Trlidng Thj H6ng MVCLVC Trang Trang ph1,1 bla Loi cam doan Ml,IC ll,IC Danh ffil,IC cac chfi' vie't tift Danh ffil,IC cac bang Danh ffil,IC cac hlnh ve Md dffu: ................................................................................................................................... l ~ A ~ ~ ' CHUONG l:MQT SO VAN DE LY LU~N ~ A ? ' CHUNG VE THE THANH TOAN l.l.TH:E THANH ToAN MOT pmJdNo TleN THANH ToAN KHoNo DUNG TrEN MAT TRONG NEN KINH TE ............................................. 6 ' quat ve~ than h toan ' khong d'ung tten ~ ~ .......................................... . 6 mr;tt 1. 1. 1Khaz 0 0 ' A 1.1.2 Cdc phucmg thac thanh todn khong dung tien mijt trong nen kinh tt ....... 10 1.1.3 Slf h'inh thanh va phdt triin cua the thanh todli ....................................... 14 1.1. 4 Lf/i fch cua the thanh todn .............. .......................................................... 27 . 1.2 QUY TRINH PHAT HANH v A su DlJNG THE THANH TOAN .......... 28 1.2.1 Nhilng thut!-t ngil chuyen mon c6 lien quan dtn vi?c phdt hanh va sa df:l-ng the thanh todn ..................................................................................... 28 1. 2. 2 Quy trtnh phdt hanh va sa dz.mg the thanh todn ...................................... 33 1.3. MQT SO KINH NGHieM RUT RA TU v1ec , ? , , A SU DlJNG THE THANH K, TOAN d CAC NVOC TREN THE GIOI ........................................................ 42 1.3 .1 Slf phan vung thi tru&ng the thanh toim lJ cac nullc ................................ 42 1.3.2 MQt so' riH ro khi sa df!,ng the thanh todn lJ cdc nlidc .............................. 47 SU Dl)NG THE THANH TO.AN fJ VJtT NAM CHUONG 2: THl)'C TR~NG TRONG THOI GIAN QUA ' ' " A ~ '· _. 2.1 TINH HINH THANH TOAN KHONG DUNG TIEN M~ A T T~I VIt:T NAM TRONG THOI GIAN QUA .............................................................................. 54 2.1.1 Ca sa phap ly cho vi~c thanh toan khong dung tMn mijt t(li Viet Nam ..... 54 2.1.2 Tlnh h'inh thanh toan khong dung ti~n mat t(li Vi~t Nam trong thai gian qua ............................................................................................ 57_ 2.2 THl)'C TMNG VE HO~T E>QNG KINH DOANH THE T~I VI.ST NAM TRONG THOI GIAN QUA............................................................................................................ .-... 62 2.2.1 Ca sa phap ly cua vi~c phat himh, sii df:lng va thanh toan the a Vi~t Nam .......................................................................................................................... 62 2.2.2 Sf! du nhfjp cdc lo(li the quffc tt vao Vi~t Nam ........................................ 70 2.2.3 Tlnh h'inh phat hanh va thanh toan the quffc tt t(li Vi~t A" 2.3 PHAN TICH HO~ A ? T E>QNG KINH DOANH THE T ~I Nam .................. 72 A,.., A MOT SO NGAN HANG TIEU BIEU (J VI.ST NAM TRONG THOI GIAN QUA .................... 80_ 2.3.1 Ho(lt dl)ng kinh doanh the t(li ngan hang ngo(li thucmg TP HCM ............ so2.3.2 Hor;zt dl)ng kinh doanh the tr;zi ngan hang thucmg m(li ctJ phOn A Chau ... 89 . · 2.4 NHAN XET VE vi-Se su DlJNG THE THANH TOAN T~I vi.ST NAM TRONG THOI GIAN QUA ............................................................................. 1002.4.1 Nhung thanh qua d(lt duf/c ................................................................ , ..... 100 / 2.4.2 Nhung hr;zn cht trong vi~c ma rl)ng the thanh toan t(li Vi~t Nam ........... ,.... 102 ". CHUONG 3: MQT SO GIAI PHAP GOP PHAN Md RQNG vJtc Slr ? , Dl)NG THE THANH TOAN T~I " V:fflT NAM 3.1 NHUNG E>lNH Hu'ONG LON VE CONG TAC THANH TOAN KHONG ~ ~ l.JA DUNGTIENMATON uCTA .................................................................... 114 ' ? 3.2 cAc aiAI PHAP a6P PHAN Md RQNG v1ec su DlJNG THE THANH TOAN d vieTNAM ........................................................................ 120 d" ' gzat • p hap ' (I cap X Q vz- mo ................................................................. . 120 3 .2.1 Cac ? • ? A ' gzat p h' X .'f" Vl mo .......................................................... . 134 ap thUQC cap uQ 3 .2.2 Cac 0 0 0 ? ,.., KE T LU~N " A ......................................................................................... 161 Danh mvc cac cong trlnh ciia tac gh\ TEti lit;u tham khao Phv Ivc A ., - ,..., .& DANH MVC CAC CHU VIET TAT - ACB: Ngan hang A Chau. - VCB-HCM : Ngan hang Ngo~i - VCB-Visa: The Visa do Ngan hang Ngo~i - VCB-Mastercard: The Mastercard do Ngan hang Ngo~i - ACB-Visa: The Visa do Ngan hang A Chau phat hanh. - ACE-Mastercard: The Mastercard do Ngan hang A Chau phat hanh. - Amex : The American Express. thu'dng Thanh pho' Hd Chi Minh. thudng phat hanh. thu'dng phat hanh. \ , ? DANH Ml)C CAC BANG Trang .:~ .... ~ qua cac ' nam ~ 01 ch uyen ve;, nuC1c ............................... . 59 B ang 2 . 1: L u't s6 nu'6c trong khu vgc 61 Bang 2.5: Doanh s6 sil' dvng the ciia cac Ngan hang Vi~t Nam phat hanh ..... 73 Bang 2.6: Doanh s6 thanh toan cac 1o~i the qu6c t6 ~i Vi~t Nam1996-1997. 77 Bang 2.7: Doanh s6 thanh toan cac 1o~i the qu6c t6 ~i Vi~t Nam1998,1999 2000 .................................................................................................................. 78 Bang 2.8: Doanh s6 thanh toan, phi du'ng phat hanh the ciia VCB-HCM ............. 85 Bang 2.11: Tmh hlnh thanh toan the qu6c t6 do VCB-HCM phat hanh .......... 88 Bang 2.12: S61uqng cd sd chffp nh~ the t~i ACB ............................................................. 90 Bang 2.13: Doanh s6 thanh toan qua cac cd sd chffp nh~ t~i ACB ........................ 91 Bang 2.14: S61uqng the qu6c t6 Mastercard va Visa do ACB phat hanh........... 95 Bang 2.15: S61uqng the n(>i dia do ACB phat hanh ........................................ 97 Bang 2.16: Doanh s6 thanh toan the qu6c t6Visa va Mastercard do ACB phat hanh ..................................................................................................... ;........... 98 Bang 3.1: Bieu phi kinh doanh the cua VCB-HCM va ACB ........................... 124 DANHMVC cAc HiNHvE vA so Do Trang Sd d6 1.1: Sd d6 t6 chuc the theo hic$p hoi ....................................................... 34 Sd d6 1.2 : Sd d6 t6 chuc the theo ngan hftng hay cong ty ............................... 35 Sd d6 1.3 : Quy trlnh thanh toan the t6ng quat.. ............................................... 40 H'mh 2.1 : Doanh s6 sii' d1,mg the cua cac Ngan hang Vic$t Narn phat hanh ..... 73 H'mh 2.2 : S6 cd sd cha'p nh~ the duqc phan theo nganh cong nghic$p , dich vu ............................................................................................................... 75 H'mh 2.3 : Doanh thu cua cac cd sd cha'p nh~ the theo nganh cong nghic$p ... 75 H'mh 2.4: Doanh s6 thanh toan cac lo~i the qu6c te' ~i Vic$t Narn1996-1997 ...77 H'mh 2.5: Doanh s6 thanh toan cac lo~i the qu6c te' ~i Vic$t Narn1998-2000 ...78 Hlnh 2.6: : Doanh s6 thanh toan, phi duqc hu'dng t~i VCB-HCM .................... 81 H'mh 2.7: The VCB-Mastercard vaVCB-Visa do VCB_HCM phat hanh ....... 83 H'mh 2.8: Phi thu duqc tU ho~t dong phat hanh the cua VCB-HCM ............... 85 H'mh 2.9: Tlnh hlnh thanh toan the tin d1,mg qu6c te' do VCB-HCM phat hanh ........................................................................................................... 88 H'mh 2.10 : S6luqng cd sd cha'p nh~ the t~i ACB .......................................... 90 H'mh 2.11: Doanh s6 thanh toan qua cac cd sd cha'p nh~ Hlnh 2.12 : Ty trQng thanh toan cua tung lo~i t~i ACB ................ 91 the ........................................... 93 H'mh 2.13 : S6luqng the qu6c te' Mastercard va Visa do ACB phat hanh ....... 95 Hlnh 2.14: Doanh s6 thanh toan the qu6c te'Visa va Mastercard do ACB phat hanh .................................................................................................................. 98 1 ~ ? MODAU , "" ,.., ~ ? ' 1. TINH CAP THIET CUA DE TAl Song song vdi vi~c chuy~n dcSi n~ kinh te' t~p trung sang n~ kinh te' thi tntong, nude ta da md cii'a giao thuong vdi cac nude khac , lam cho nguoi nam co di~u cang hi~n ki~n d~i tie'p c~n duqc vdi n~ hoa n~ kinh te' d~i cong nghi~p Nam tang dang k~, dung vao h~ng d() tang trudng kinh te' cao (8% - 9% I nam). Vl v~y Nam da kha hon, tu thu nh~p thu<)c h~ng blnh quan d~u cac nude kern phat tri~n, bo ca'm v~n h()i nh~p h~ con l~i Nam vdi ph~n muc sO'ng cua nguoi dan nguoi tha'p hon 200 USD/nam blnh quan Ia 700- 800 USD/nguoi/nam. cua My nam 1993 d~ hai nude, d6ng thai vdi vi~c giii'a Vi~t cac nude co t6c de'n nay da xa'p xi 300 USD/nam va dang ph{n da'u de'n nam 2003, muc thu nh~p Vi~c va tu do, ngay kinh te' cua mlnh so vdi nhii'ng nam 1980 - 1985 ' t6c d() tang trudng kinh te' cua Vi.~t Vi~t Vi~t tie'n tdi blnh thuong hoa quan h~ vao ASEAN nam 1995 lam cho mO'i quan cua the' gidi ngay cang mCJ r()ng va g~n bo hon. Do do thi truong sfm xua't va dich v1;1 (J nude ta cling ngay cang phat tri~n, ca v~ qui mo ldn ph~m vi ho~t cling tang dang Di~u k~. d()ng. Muc d~u do chung to ho~t tu cua nude ngoai vao Vi~t d()ng kinh te' (J Vi~t Nam Nam ngay cang trd nen soi d<)ng hon, kh5'i luqng giao dich kinh te' ngay cang gia tang. Cling voi vi~c dcSi moi cua da't nuoc, nganh du Itch da b~t luqng khach du lich vao Vi~t d~u phat tri~n, Nam ngay cang gia tang nhanh. chong. Theo danh gia cua nganh du Itch, muc tang trudng cua nganh khmlng 40%/nam. Trong di~u nhi~u khCii s~c, gian truoc. Nh~m ki~n da d~ng phat tri~n hon v~ dap ung nhu c~u hang da khong ngung hi~n d~i cua d{t nuoc nhu v~y, nhi~p ho~t d()ng ngan hang co v1;1 va nhanh hon v~ nhip d() so voi thai giao dich r()ng Ion cua n~ hoa cong ngh~ cua mlnh. M~t kinh te', cac ngan khac cac phuong 2 ti~n thanh toan moi: sec d~c bi~t ,Uy nhi~m chi, ... dang du'<;lc md r(>ng la the thanh toan du'<;lc du nh~p vao Vi~t Nam d~ chi tnl ciia khach nu'oc ngoai dang gia tang. Voi d~c hang trong nu'oc hoa nh~p t~o vao· m~ng hi~n d~i. vi ap d1,1ng, dap ung voi nhu c~u di~m an toan, ti~n nhanh chong, the thanh toan dang du'<;lc khach hang quan tam. du'<;lc xem la hanh vi van minh trong xa h(>i ph~m Vi~c l<;li, sii' d1,1ng the The con giup cho cac ngan lu'oi thanh toan qu6c te' tren toan the' giOi, ra slf gia tang sue mua hang h6a, dich v1,1 thong qua lu'<;lng tin d1,1ng ca'p cho ngu'oi sii' d1,1ng the. tri~n Tu Ngo~i nam 1990, Ngan hang thu'dng Vi~t Nam ( Vietcombank) da khai dich Vl,l thanh toan the VOi tu' each la ngan hang d~i ly thanh toan cho cac t6 chuc the qu6c te' nhu' : Visa, Master, JCB, America Express. Thang 3 1995 du'<;lc Th6ng d6c Ngan hang Nha nu'oc Vi~t chinh thuc gia nh~p Nam cho phep, Vietcombank t6 chuc Mastercard va sau d6 tham gia t6 chuc Visa International. The thanh toan tuy khong phcii la phu'dng ti~n giOi nhu'ng con xa 1~ C1 thi tru'ong Vi~t thanh toan moi me tren the' ti~n Nam, n6 chu'a trd thanh phu'dng toan ph6 bie'n trong dan cu. Tinh hlnh sii' d1,1ng the thanh toan C1 Vi~t nhu' ke't qua phat hanh the thanh toan t~i Ngan hang Ngo~i thanh Nam cfing thu'dng va Ngan hang k~ A Chau chua nhi€u, doanh s6 thanh toan chua cao ... Nhu'ng Ia slf phat tri~n tru'oc thi tru'ong con qua moi nhu' C1 Vi~t Thlfc tr~ng tren xua't phat khach quan nhu' the thanh toan v~n eli, con phai k~ tu Nam. nhi€u nguyen nhan, ngoai nguyen nhan con la va'n de moi d6i voi cac t~ng de'n cac nguyen nhan chii quan lam h~n chu'dng trlnh sii' d1,1ng the r(>ng kha'p trong h~ rieng va thi tru'ong the oVi~t dang Nam n6i chung. che' vi~c tri~n lOp dan khai m(>t th6ng Ngan hang Thu'dng m~i n6i 3 Va'n de dc}t ra Ut phai tlm du'qc nguyen nhan chu ye'u d~ dung d~n nhAm thlfc hi~n mn l<;>c th6ng h6a cling nhu' nghien cuu cac van ban hanh trong tung n<)i dung va toan b<) d~ tai. dvng kha nang nghien cuu thlfc ti€n ke't h<;ip vdi ly lu~n dinh va d~ xua't tung va'n d~. 5. NHfJ'NG DONG GOP co BAN CUA LU~N - G6p phffn nghien cuu m<)t each c6 h~ vi~c sii' dvng the, cd sd phap ly cua Nam. N<)i dung va nhung thong tin trong lu~n AN th6ng nhung va'n d~ thanh tmin :Slf ra doi va phat tri€n, ban cha't, phan lo~i, ich cua d€ t6ng vi~c cd ban v~ quy trlnh thanh toan, l<;ii phat hanh va sii' dvng the d an la tai li~u the Vi~t tham khao cffn thie't 5 cho nhfi'ng ngu'oi quan tam v€ the thanh toc:in hi~u 'each v~n h~m cua n6 cling nhu' tri~n - B~ng V<;mg t~i sau sa:c hdn v€ the thanh toan Vi~t each nghien cuu tlnh hlnh sli' d1;1ng the t~i Ngan hang Ngo~i Nam. Vi~t Nam cling nhu' t~i thu'dng Thanh ph6 H6 Chi Minh va Ngan hang thu'dng m~i phffn A Chau g6p phffn nh~ dinh vi~c nhfi'ng nguyen nhan Utm h~n che' slf phat tri~n sli' d1;1ng the t~i thi tru'ong Vi~t c6 Nam , cling nhu' m()t sO' thanh qua d~t du' con s6 ti€n tren to sec nhi€u hon thl nguoi th1;1 hu'dng se phai cho d<;Ji ,tranh cha'p, ... Do d6 cac ngan hang ngay nay thu'ong lam thu tl;lC bao chung cho khach hang. Nghia la ngan hang se bao dam chi tra tO sec sau khi da Iffy ti€n tren tai khoan cua ngu'oi phat hanh va lu'u ky (1 m9t tai khoan rieng (sec c6 xac nh~: cretified cheque). Ngu'oi th1;1 hu'dng sec c6 quy€n rut ti€n mi,it hay thanh toan b~ng khoan. D€ phan bi~t hai hlnh thuc nay ngan hang phat hanh mfiu sec c6 g~ch cheo (crossed cheque) chi thanh toan b~ng D€ tranh tlnh tr~ng chuy€n chuy€n khoan cho ngu'oi th1;1 hu'dng. ngu'oi th1;1 hu'dng ca't giu sec qua lau khong xua't trlnh cho ngan hang gay r~c r6i cho qua trlnh thanh toan thl Lu~t dinh thoi gian hi~u ll,l'c, ne'u qua thoi gian nay thl sec khong con gia tri. Sec (1 cac nu'oc luon qui