Tài liệu Các giải pháp nhằm đẩy mạnh chuyển giao tiến bộ kỹ thuật cho sản xuất lúa ở đồng bằng sông cửu long giai đoạn 2003 2010

BQ GIAO Dl)C VA DAO T~O TRUONG D~I HQC KINH TE TP. HO CHI MINH LE , ? CAOTHANH , . x ~ CAC GIAI PHAP NHAM DAY MANH • X ,.( A - A CHUYEN GIAO TIEN BO. KY THUAT . ,.( ? , CHO SAN.XUAT LUA (j DONG BANG SONG cuu LONG 2003 - 2010 GIAI f>OAN • Chuyen nganh : Kinh T~ Quan Ly va K~ Ho~ch H6a Kinh Te' Qu6c Dan Ma s6 : 5. 02. 05 ,... , "' ,..., """ LU.t).N AN TIEN SI KIND TE NGUOI HUONG DAN KHOA HQC: 1. GS. TS. Hoang Van Chau 2. TS. Ph~mTan Blnh BO.GIAO OI)C VA DAO Tft,.O TRUONG f>H KINH TE TP.IiCi·." THUVIJ!;:N G;' TP. H6 Chi Minh - 2003 !{ G6 Oo LOI CAM ElOAN T6i xin cam doan day la c6ng trlnh nghien cuu cua rieng t6i. Cac s6 li~u, ke't lu~n ke't qua neu trong Lu~n CUa lu~n An la trung thlfc. Nhung an chu'a tung du'QC ai COng b6 trong bfft ky c6ng trlnh nao khac. Tac gia lu~n an Le Cao Thanh Trang ph\1 bia Loi cam doan Mt,lC lt,lC Danh mt,lc p1c ky hi~u, cac chu vi~t tcit \' . Danh ffi\IC cac bang Danh ffi\IC cac hinh ve Vlll Danh ffi\IC cac deS thi 1\IO lX o.tu trang 1 Chztdngl: ruC)T so VAN DE LY LUi).N vA THVC TIEN ciJA CHUYE~ GIAO TIEN BQ KY THUi).T THONG SAN XUAT LfA 1.1. TIEN BQ KY THU~ T (TBKT) TRONG SAN XUAT LUA 1.1.1.Khai ni~m 1.1.2. Quan h~ 5 v€ tie'n be) ky thu~ 5 ' trong san xuat lua 5 giua khoa h9c va TBKT san xuat lua 1.1.3. Khai quat qua trlnh phat tri~n ,..? ,.,/' " - 1.2. CHUYEN GIAO TIEN BQ KY 1.2.1. Khai ni~m v€ chuy~n 1.2.2. Cac kenh chuy~n 11 TBKT san xuat lua tren the' gioi ,.. THU~ ? 1'\, 12 , 14 T CHO SAN XUAT LUA giao TBKT cho san xuat lila 14 giao TBKT trong nong nghi~p 1.2.3. Cac phu'dng phap chuy~n 16 giao TBKT trong nong nghi~p 1.2.4. Cac ye'u tO' anh hu'dng de'n chuy~n 20 giao TBKT trong nong nghi~p 1.2.5. MC)t sO' chi tieu danh gia ke't qua va hi~u TBKT trong nong nghi~p qua cong tac chuy~n 24 giao 26 1.3. CHUYEj\ GIAO TBKT TRONG SAN XUAT LUA TREN THE GIOI 30 1.3.1. Chuy~n giao TBKT san xuat d m(>t sO' n€n nong nghi~p phat tri€n 30 1.3.2. Chuy~n giao TBKT san xuat lua d m(>t sO' nu'oc thu(>c nh6m NICs 32 1.3.3. Chuy~n giao TBKT san xuat Ilia d m(>t sO' nu'oc ASE.AN 33 11 1.4. CHUYEN GIAO TBKT TRONG SAN XUAT LUA (J VItT NAM va TiNH ,.., ? A, A ,..? A? · CAP THIET CUA VI:Ij:C DAY M~NH ') CHUYEN GIAO TBKT TRONG SAN XUAT LUA (J DBSCL 34 1.4.1. Chuy€n giao TBKT trong san xufft Ilia d VN nhung nam g~n 1.4.2. Tinh cffp thi~ Chudng 2: day 34 dffy m<;tnh chuy€n giao TBKT san xufft Iliad BBSCL PHUONG PIIAP NGIDEN CUU LUi).N AN 2.1. PHUONG PHAP TlEP C~N CUA LU~N 2.1.1. Ti~p c?n tll' Iy thuy~ 2.1.2. Ti~p c?n tll' thlfc ti€n va k~ 41 53 AN 53 53 thll'a cac k~t qua nghien 55 CUll 2.1.3. Cau.hoi nghien cuu chinh 56 2.1.4. Khung phan tich 57 2.2. DlA BAN NGHIEN cuu CUA LU~N AN 59 2.2.1. ChQn d!a ban nghien cuu t6ng quat 59 2.2.2. ChQn dta b~m nghien CUll sau 60 2.3. PHUONG PHAP THU TH!P DU LitU 2.3.1. Thu th~p du Ii~u b~ng 65 phuong phap danh gia nhanh nong thon 66 2.3.2. Phong vffn nong h9 san xufft Ilia theo bang cau hoi 70 2.4. PHUONG PHAP CHU YEU DUNG TRONG PHAN TiCH DU Litu 75 2.4.1. Phuong phap th6ng ke 75 2.4.2. Phuong phap so sanh d6i chi~u 76 2.4.3. Phuong phap h~ 77 ' th6ng ' A? A, A - A Chztdng 3 : TINH IDNH CHUYEN GIAO TIEN Bf) KY THU.t). T CHO SAN XUAT LUA 3.1. Ho.~ 0 DBSCL TliOI GIAN QUA T DONG cHuv:EN GIAo TBKT cHo sAN xu AT LUA 3.1.1. H~ aDBscL th6ng chuy€n TBKT cho san xufft Iliad BBSCL 79 79 79 3.1.2. Cac kenh chuy€n giao TBKT cho san xufft Iliad BBSCL 83 3.1.3. Ho<;tt d9ng chuy€n giao TBKT cho san· xufft Iliad BBSCL 90 lli , , ,... 3.2. DANH GIA aDBSCL HO~ ,..? ? ,.., 100 3.2.1. Banh gia ke't qml,hi~u 3.2.2. Banh gia h~ qua ehuy~n th6ng ehuy~n giao TBKT san xufft lua cHo sAN xuAT LuA aDBscL a BBSCL aBBSCL giao TBKT san xufft IUa 3.3. cAc v:Eu TO ANH Hu'dNG DEN Ho~ T DONG cHUYEN GIAO TBKT 133 3.3.2. M9t s6 ehfnh saeh anh h11C1ng de'n ho~t giao TBKT eho san xufft lua d BBSCL l"~(}T " ,.., ~ 100 112 3.3 .1. M9t s6 ye'u t6 tlf nhien, kinh te', xa h9i anh hl1C1ng de'n chuy~n TBKT san xufft lua C1 BBSCL Clutdng 4: , T DONG CHUYEN GIAO TBKT CHO SAN XUA T LUA 133 d9ng nghien euu va ehuy~n 135 ~ , giao ,...9 SO GIAI PHAP NHAM DAY l"I~NH HO~ T DONG . CHUYEN . GIAO TBKT CHO SAN XU.c\.T LUA 0 DBSCL, GIAI DO~N 2003-2010 139 " ? ,..? 4.1. QUAN DIEM DlNH Hu'ONG HO~ sA.N xuAT LuA 139 d9ng chuy~n 2003- 2010 giao TBKT eho san xufft lUa d9ng chuy~n 2003-2010 giao TBKT eho san xufft 142 giao TBKT cho san xufft lua DONG CHUYEN GIAO 2003-2010 148 4.2.1. Tang eliong nang life h~ th6ng nghien euu ph~,Ie 4.2.2. Tang eu'ong nang life h~ th6ng khuye'n nong nha nu'oc VI,! san xufft lua 4.2.4. Xay difng mo hlnh lien ke't "4 nha" trong IInh vife ehuy~n eho san xufft h1a aBBSCL giao TBKT phu h<;1p voi di€u ki~n 4.2.6. Phat huy sue m~nh t6ng h<;1p d~ d9ng ehuy~n giao TBKT 4.2.7. Tang kha nang tie'p c~n thlfe hi~n 148 150 giao TBKT a BBSCL 4.2.3. Tang eu'ong nang life cae kenh ehuy~n d9ng ehuy~n a 146 HO~T 4.2. CAC GIAI PHAP NHAM DAY M~NH TBKT CHO SAN XUAT LUA (J DBSCL, GIAI DO~N 4.2.5. T6 ehue ho~t a 139 dinh huang ho~t d9ng ehuy~n 4.1.2. Quan di~m lUa a BBCSL, giai do~n 2003- 2010 4.1.3. M1,1c tieu eiia ho~t BBSCL, giai do~n , T DONG CHUYEN GIAO TBKT CHO anBscL 4.1.1. B6i canh eiia ho~t BBCSL, giai do~n ,.., 153 giao TBKT 166 BBSCL 170 qua trlnh d5ng b9 h6a ho~t TBKT eho nong dan 174 177 4.3. MQT s6 DE xuAT, KlEN NGHl 4.3.1. Phat tri~n cd sd h<;t tfing nong nghi~p yeu du dffy rn<;tnh chuy~n 4.3.2. Phat tri~n 183 nong thon D.BSCL c6 tfnh toi 183 giao TBKT ngu6n nhan ltfc (J DBSCL theo yeu du cua qua trlnh hi~n d<;ti h6a san xua't nong nghi~p 4.3.3. Hoan thi~n 184 chfnh sach khoa hQC cong ngh~ 4.3.4. Quan ly san xua't kinh doanh v~t trong nong nghi~p ~85 tu', may rn6c thie't bi nong nghi~p 186 4.3.5. Tie'p tl,lC d6i rnoi chfnh sach tin dl,lng c6 tinh toi Stf h6 trq ho<;tt dong chuy~n giao TBKT trong nong nghi~p 186 KET LU~N 187 .1' ..... ' - ...... ,..! ? , ? DANH MlJC CAC CONG TRINH DA CONG BO CUA TAC GIA TAl LieuTHAM KHAo PHlJ LlJC v DANH Ml)C CAC Cl)M TiJ VIET TAT AGPPS AnGiang Plant Protection Services BVTV bao v~ CLB d.u l(;lc bq CNH cong E>B d6ng b~ng E>BSCL d6ng b~ng Song Cuu Long E>BSH d6ng b~ng song H6ng E>H d?ihQC FAO Food Agriculture Ognization H8H hi~n thtfc v~t nghi~p h6a d?i h6a HTX h<;fp tac xa IPM Intergrated Pest Management IRRI International Rice Research Institute KHCN khoa hQC cong KHKT khoa hQc ky NN nang NICs New Industry Countries PTNT phat tri~n TBKT tie'n bq ky thu~ TP th~n ngh~ thu~ t nghi~p nang th~n ph6 UBND uy ban nhan dan VAC Vu'dn- ao - chu6ng (rna hlnh san xufft) Vl ' ? DANH MVC CAC BANG 1.1. B~c di€m v~ ky thu~ cua n~ 1.2. Tang tn.tdng san xua't lua g~o 1.3 M9t s6 thfmh tlfu thuy lqi h6a cua Vi~t 1.4. M9t s6 thfmh ttju cd gioi h6a san xua't lua d Vi~t 1.5. Xua't khffu g~o 1.6. Trang bf may moe chu ye'u cho nong nghi~p 1.7. Ke't qua san xua't lua d BBSCL, 1976- 1988 1.8. Trang 2.1. Khai quat v~ vung nghien CUll 2.2. T6m Uit ke' ho~c thu th~p du li~u 2.3. Tlnh hlnh cd ban cua vung di~u 3.1. Ph?m vi ph6 bie'n m9t s6 TBKT duqc chuy€n giao d DBSCL,2002 3.2. Thai gian hao phi trung blnh cua m9t qua trlnh chuy€n giao giong cua Vi~t san xua't lua hi~n d Vi~t Vi~n trancr1:> 14 Nam 1989-2001 35 Nam, 1990-2000 37 Nam, 1990-1999 Nam 1989-2001 bi may m6c tinh theo di~n moi tu d~i 43 BBSCL, 1975-1985 46 an 63 da cong b6 tra va vi~c 69 xac dinh mftu di~u tra Lua cho toan DBSCL 7-+ 101 102 3.3. Toe d9 chuy€n giao m9t s6TBKT d BBSCL,1992-2002 3.4. Ty 1~ nong h9 duqc hu'ong dfin each sli' d~mg 45 45 tich lua d BBSCL cua Lu~n 38 khi mua v~t 103 tu', may 10-+ . m6c, thie't bi 3.5. Ty 1~ nong h9 di~u 3.6. Tang hi~u tra khong sa'y lua chia theo cac ly do 105 qua kinh te' san xua't lua d DBSCL 2001 so voi 1992 nho ap dt,mg TBKT 106 3.7 Voc luqng hi~u 106 3.8. Voc tinh hi~u 3.9. Hi~u qua cuaap dt,mg gi6ng moi d BBSCL, 1990-2002 aBBSCL, 2001 107 qua san xua't 1 ha lua dong -xuan dAn Giang, 2000-2003 109 qua S? hang Vll 3.10. Tac d(>ng cua TBKT san xua't lila de'n vi~c giam ba't blnh ding xa h(>i (J BBSCL, 1990-1997 111 3.11. Chi ngan sach theo ke' ho<;1ch cua Vi~n Lila BBSCL, 1999 3.12. Trlnh d(> h9c va'n cua can b(> khuye'n nong An Giang 3.13. -Du' nq cho vay nong Nong 3.14. Ty 1~ nghi~p nghi~p- va PTNT Vi~t 112 114 nong thon BBSCL cua Ngan Hang Nam, 1995- 2000 nong h(> di€u tra vay vO'n theo cac ngu6n tin dt,mg 115 116 3.15. Muc lai su!t nong h(> di€u tra phai vay 117 3.16:- Phuong phap chuy~n 125 3.17. Banh gia khai quat ~ac phuong phap cho di~m giao TBKT trong c(>ng d6ng (J vung di€u tra kenh chuy~I1 giao TBKT (J BBSCL theo 132 Vlll DANH Ml)C CA C HINH VE 1.1. Kenh chuy~n giao chu ye'u v~ 1.2. M6 hlnh tang tntdng chi~u 1.3. TBKT va phat tri~n 2.1. M6 ta cac ye'u gi6ng lua (J Mi~n r9ng va phatri~n B~c chi~u san xua't theo chi~u trang 36 sau 49 sau t6 tac d9ng de'n chuy~n 51 giao TBKT · 56 2.2. Khung phan tich 58 2.3. Cach xay dlfng m§u di~u 3.1. Sd d6 ~6 tra chuc h<$ th6ng chuy~n 73 giao TBKT cho san xua't lua (J 8BSCL 82 3.2. Sd d6 chuy~n giao TBKT theo kenh "khoa_ h9c -khuye'n 84 nong- nong dan" (J 8BSCL 3.3. Sd d6 chuy~n giao TBKT theo kenh "khoa h9c -doanh 84 nghi<$p - nong dan" (J 8BSCL 3.4. Sd d6 chuy~n giao TBKT theo kenh khuye'n nong nha mtoc (J 8BSCL 85 I 3.5. Sd d6 chuy~n giao TBKT theo kenh "doanh nghi<$p- dC;li ly - nong dan" (J BBSCL 3.6. Sd d6 chuy~n 86 giao TBKT theo kenh "doanh nghi<$p- nong . dan" d 8BSCL 3.7. Sd d6 kenh chuy~n 87 giao TBKT theo chu'dng trlnh, dlf an (J 8BSCL 3.8. Sd d6 kenh chuy~n 88 g1ao TBKT d(;lng ve't dgu loang (J 89 8BSCL 3.9. Sd d6 h<$ th6ng nhan gi6ng 3 ca'p (J 8BSCL 4.1. Sd d6 m6 ta quan h<$ giua h<$ th6ng nghien khuye'n n6ng (J BBSCL (theo d~ xua't cua Lu~n 91 CUll va h<$ th6ng An) 165 lX DANH Ml)C CAC DOTH{ 1.1. Tang tn.tdng san Iu'<;fng Ilia d DBSCL 1990-2002 42 1.2. Nang suft Iliad DBSCL, 1968- 1973 44 1.3. Di~n tich du'<;fc cd gioi h6a Utm dfft cua DBSCL 47 tich tuoi tieu chu d9ng Ci DBSCL, 1994 47 1.4. Di~n 1.5. Chenh _l~ch va Vi~t gh1 g;;to xuft khffu cling phffm cffp giua Thai Ian Nam 1.6. Tie'n bQ ky thu~ 47 va du'ong cong t6ng san phffm 51 3.1. Cac ye'u t6 giam t6ng chi phi san xuft Ilia dong -xuan d An Giang, 2000-2003 3.2. Ty 1~ nong hQ chia theo ml,IC dich vay v6n 3.3. M6i lien h~ tie'n bQ ky thu~ 3.4. Ty 1~ 109 116 giua trlnh dQ hc;>c vffn va Stf san sang ap d~rng cua nong hQ d Cfrn Thd va An Giang nong hQ tie'p nh~ tie'n bQ ky thu~ tu nong hQ khac 117 130 1 ., ltiO DAU ~ 1. Tinh eftp thie't cua d~ tai 86ng Bang Song Cl'tu Long (BBSCL) la m()t vung lua c6 vai tro d~c bit%t quan trQng trong vit%c dam bao an ninh lu'dng thl,l'c va dffy m~nh khffu cua Vit%t Nam. Vdi sl,l' tang tntdng m~nh me, giai do~n xufit 1990-2002, blnh quan hang nam DBSCL san xufit gftn 17 trit%u ta'n lua, chie'm tren 50S: t6ng san ht<;Jng lua cua ca nude va dong g6p 90% lu<;Jng g~o nhien, ben c~nh nhii'ng thanh tl,l'u Wn da d~t hit%n dang d6i dit%n nhi€u vfin d€ nan giai, d~c xufit khffu. Tuy du<;Jc, san xufit lua Ci DBSCL bit%t la sue c~nh tranh tren th! tni'dng the' gidi con kern, hit%u qua san xufit thfip, thu nh?p cua nong dan bfip benh, ... MC)t trong nhii'ng nguyen nhan chu ye'u cua tlnh hlnh tren la trlnh de) khoa hQC ky thu?t cong nght% san XUftt lua conl~ Di~u h?u. dang suy nghi Ia khong phai Vit%t Nam thie"u ngu6n tie"n be) ky thu? t. Hang nam, cac Cd quan khoa hQC hoan thanh hang tram cong trlnh nghien CUU lien quan de'"n san XUftt lua, nhung ke'"t qua dU<;JC ap dt,mg khong nhi€u, ph~m vi ap dl}ng con h~n d6 ch(rng to ding ho~t dudng tftm nhit%m d()ng chuy~n hyp, hit%u qua ap dl}ng chua cao. Thl,l'c tr~ng giao tie"n be) ky thu?t hit%n nay chua Vl). Trong mQt s6 cong trlnh nghien cuu ky thu?t san xufit Iua, Sl,l' quan t:im de'n khia c~nh each ap d~mg v€ cd che chuy~n chuy~n giao mdi chi dU'ng I~i (J vit%c hudng dfin nong dan tU'ng tie'n be) ky thu?t cho tU'ng d!a ban rieng le. Nhii'ng vfin d~ giao, ht% th6ng chuy€n giao, giai phap d6ng bQ, moi 2 tntong chinh sach, v.v ... thl ch! duqc de c?p thoang qua, d g6c nh1n nho h~p. R5 dmg la, vi~c thie'u h~ th6ng giai phap toan di~n va can co, thie'u nhung tac d(>ng tich clfc cua moi truong chinh sach da khong cho phep khai thong va md r(>ng dong chay tie'n b(> ky thu?t vao san xua't lila d DBSCL. Trong nhung nam toi, vai tro quan trQng cua san xua't lila d 8BSCL d6i voi an ninh luang thlfc va xua't kh~u tie'p tl;lc duqc khAng dinh. Yeu cau moi ve tang trudng san lu'qng, gia tang sue qtnh tranh va hi~u lila se khong-t~ thlfc hi~n khong duqc cai thi~n. duqc ne'u ho~t d(>ng chuy~n Thtfc te' d6 da thilc d~y qua san xuat giao tie'n b(> ky thu4t chilng toi nghien cuu de tai: "Cac giai phap nh/im dily m(!nh chuyin giao tiln bQ ky thu{jt cho san xufzt lzla d FJBSCL giai dof!n 2003-2010 ". 2. wive tieu nghien cuu cua Lu~n an Ml;lc tieu t6ng quat cua Lu?n an la tim giai phap d~y giao TBKT cho san xua't lila d 8BSCL, nh~m lila hang h6a qui mo IOn, hi~n C~nh tranh Va hi~u chuy~n th~ d~i, qua. 8€ d~t phat tri~n m~nh chuy~n m(>t nen san xuat dam bao an ninh luang thlfc, tang tinh ml;lC tieu lOn tren day, nhung ffil;lC tieu Cl,l cua Lu?n an la t1m ra nguyen nhan cua Slf ye'u kern trong ho~t giao tie'n b(> ky thu?t cho san xua't lila d 8BSCL hi~n tren co sd d6 xay dlfng h~ th6ng giai phap toan di~n, d(>ng nay, ddng thC1i can co d~ d~y m~nh chuy€n giao tie'n b(> ky thu?t cho san xua't lila d DBSCL. 3. D6i tliQ'ng va ph~m vi nghien cuu cua Lu~n 86i tuqng nghien cuu cua Lu?n an la ho~t va'n de lien quan de'n hoc_lt d<)ng chuy~n an d(>ng chuy~n giao tie'n b9 ky thu~ giao va nhii'ng san xua't lua d 3 DBSCL. V~ ph<;tm vi, Lu~n an ke't ht h~ th6ng kie'n thuc duqc ap dl;lng trong mc;>t khau nfw c16 ella qua trlnh san xua't, tieu thl;l, luu thong, bao quan hang h6a, ... nh~m l~i hi~u qua kinh te' [98]. Cong ngh~ la mc;>t h~ Tu d6, c6 th~ ke't hqp cua cac ye'u tO' sau day: hi~u cong ngh~ dem th6ng g6m 4 ye'u to: ye'u tO' v?t cha't ky thu?t, ky. nang cua ngudi sl'r dl;lng cong ngh~, chuc c6ng ngh~. t6 thong tin cong ngh~, san xuat lua la h~ t6 th6ng c6 slf 6 (l )- Trang thie't bi va v~t tu' san xuat lua, bao g6m: cong CIJ lam dat, may born, may tu6t, gi6ng, phan b6n, nong du' ph~n giil.a cac ye'u t6 ky thu~ cffu thanh c6ng ngh~. CJ trlnh d9 du'<;fc coi la xu'ong c6t se b~o bie'n ct6i, dfrn cte'n sv ra doi c6ng ngh~ Thzc hai, quan h~ Nhung ye'u t6 ky theo cac ye'u t6 mdi. kh6ng ch?t che nhu' quan h~ BBSCL, ne'u m(>t n6ng dan A sll' dl,lng may cay, may tu6t, bon phan theo mau la, ... nhu'ng kh6ng co sl,l' ph6i h<;fp theo m9t qui trlnh chu£n thl ch! du'qc coila ngu'oi co ky thu~ n6ng dan A sll' dl,lng thie't bi va thao tac ky thu~ san xufft t6t. Ne'u tren m9t each h<;fp ly thea qui trlnh ch?t che, thl co thS coi nong dan A san xufft lua theo cong ngh~ Thz[ ba, ky thu~ m~. n?ng v~ Dudi goc d9 ky thu~, phfin cling, trong khi c6ng ngh~ hi~n a<_1i. n<)ng v~ phfrn nguoi ta quan tam cte'n ye'u t6 may moe, thie't tlm each td loi cau hoi "lam bttng cdi gi ?". Duoi goc d9 c6ng ngh~, bi va nguoi ta coi trQng ye'u t6 con ngu'oi va tlm lOi dap cho cau hoi "lam bttng each nao ?". Tuy nhien, sl,l' phan bi~t giua ky thu~ va c6ng ngh~ h<;fp la tu'ong ct6i. Ngay nay trong nhi~u "c6ng ngh~ la cac phu'ong ti~n ky thu~, khoa hQc ling dl,lng vao thl,l'c ti~n thu~ Et each thuc thl,l'c hi~n may moe, thie't thu~" bi. Rfft nhi~u ctS thay the' khai ni~m tai li~u t6t m9t c6ng vi~c, v~t chfft hoa cac tri thuc C5 BBSCL n6ng dan thu'ong coi ky thuong ct6ng nhfft c6ng ngh~ nguoi co thoi quen dung khai ni~m "cong ngh~ ". tntong khoa hQc, ngu'oi ta vfrn coi la Sl,l' thS hi~n "[20, tr.26]. trong nhi~u voi "may moe ky 8 va d{ic diim Clla tien bQ ky thu(jt (TBKT) san xuat Ilia 1.1.1.2. Khdi ni~m a. Khdi ni~m Hi~n vi TBKT san xuat Uta s6 khai nay c6 m<)t ni~m khac nhau v~ Ban & H.S.Hawkins: "TBKT la m<)t quan di~m. m<)t cac th~ n~w c6 th~ t6m t~ gi6ng mC1i; ky thu?t mC1i, cong ngh~ bie'n bao quan. sau thu ho~c; trlnh cong ngh~ d6i co diu; v?t li~u Nam bi~u ... Gi6ng mC1i c6 th~ ap dt,mg s~ hi~n tren, c6 th~ (J nhii'ng khia c~nh c6 m<)t, ho~c nhi~u la Slf cai tie'n v~ hi~u TBKT san nhu' sau: ph~m t6t, c6 sue ch6ng ch!u cha't tren day. each thuc lam dat, la tBng h - Xem thêm -