tailieuonthi
Lêi nãi ®Çu
Hoµ nhÞp víi sù ph¸t triÓn cña thÕ giíi, nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®ang tiÕn
nh÷ng bíc v÷ng ch¾c. Sau mét sè n¨m tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ cã chiÒu
híng gi¶m sót th× ®Õn n¨m 2000 tØ lÖ nµy ®· t¨ng lªn cïng víi sù ph¸t triÓn
kh¶ quan cña nÒn kinh tÕ.
§¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu nµy kh«ng thÓ bá qua vai trß cùc kú quan
träng cña hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam. Víi t c¸ch lµ mét trung gian tµi
chÝnh trong nÒn kinh tÕ, ng©n hµng ®· ®iÒu chuyÓn vèn tõ n¬i thõa ®Õn n¬i
thiÕu, ngoµi ra ng©n hµng cßn cung cÊp nhiÒu dÞch vô hç trî cho c¸c ho¹t
®éng th¬ng m¹i : b¶o l·nh, tµi trî ngo¹i th¬ng, thanh to¸n quèc tÕ ... HÖ
thèng ng©n hµng trung ¬ng cïng víi c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i thùc sù lµ
“bµ ®ì” cña nªn kinh tÕ.
Lµ mét trong bèn trô cét cña hÖ thèng Ng©n hµng Th¬ng m¹i quèc
doanh, Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n ®· ®em l¹i sù thay
®æi lín lao cho sù ph¸t triÓn n«ng nghiÖp nãi riªng vµ cho nÒn kinh tÕ nãi
chung.
Cïng víi ®ãng gãp cña hÖ thèng, Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn
N«ng th«n Tõ Liªm- mét chi nh¸nh lµm ¨n cã hiÖu qu¶ cña chi nh¸nh ng©n
hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n Hµ Néi còng cã sù chuyÓn biÕn râ
rÖt. D nî cïng víi cho vay n¨m sau lu«n cao h¬n n¨m tríc. §iÒu ®ã chøng
tá ho¹t ®éng tÝn dông cña ng©n hµng lµ tèt.
N»m trªn ®Þa bµn cã nhiÒu triÓn väng ph¸t triÓn trong nh÷ng n¨m s¾p tíi
(thÞ trÊn CÇu DiÔn), ban l·nh ®¹o ng©n hµng lu«n tr¨n trë mét ®iÒu lµ lµm sao
ho¹t ®éng cña ng©n hµng lu«n ®¸p øng ®îc sù ph¸t triÓn ®ã. Do ®ã vÊn ®Ò
®îc ®Æt ra lµ : ®Ó më réng ho¹t ®éng kinh doanh, tho¶ m·n tèt nhÊt nhu cÇu
kh¸ch hµng vµ mang l¹i lîi nhuËn cao nhÊt cho ng©n hµng th× ng©n hµng ph¶i
kh«ng ngõng n©ng cao chÊt lîng c«ng t¸c huy ®éng vèn - c¬ së lµm ra t¨ng
nguån vèn kinh doanh cña ng©n hµng.
1
tailieuonthi
Sau mét thêi gian thc tËp t¹i ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng
th«n Tõ Liªm, nhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña c«ng t¸c huy ®éng vèn ®èi
víi ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng, em ®· m¹nh d¹n chän ®Ò tµi : “C¸c
gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c huy ®éng vèn t¹i Ng©n hµng N«ng
nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n Tõ Liªm“ lµm kho¸ luËn tèt nghiÖp cña
m×nh.
§èi tîng nghiªn cøu cña ®Ò tµi lµ thùc tr¹ng c«ng t¸c huy ®éng vèn cña
ng©n hµng tõ n¨m 1998 cho ®Õn nay.
VÊn ®Ò huy ®éng vèn lµ mét lÜnh vùc réng lín vµ phøc t¹p song trong
qu¸ tr×nh t×m hiÓu thùc tiÔn t¹i ng©n hµng ®Ó gi¶i quyÕt yªu cÇu cña kho¸ luËn
em x©y dùng kÕt cÊu nh sau:
Ch¬ng I : Mét sè vÊn ®Ò chung vÒ c«ng t¸c huy ®éng vèn ë Ng©n hµng
Th¬ng m¹i.
Ch¬ng II : Thùc tr¹ng c«ng t¸c huy ®éng vèn cña Ng©n hµng N«ng
nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n Tõ Liªm.
Ch¬ng III : Nh÷ng gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c huy ®éng vèn
t¹i ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n Tõ Liªm.
§Ò tµi nghiªn cøu lµ mét vÊn ®Ò phong phó. Trong thêi gian thùc tËp t¹i
ng©n hµng em vÉn cßn nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh, cho nªn b¶n kho¸ luËn nµy
kh«ng tr¸nh khái nh÷ng khiÕm khuyÕt. Em rÊt mong sù tham gia gãp ý cña
c¬ quan thùc tiÔn, c¸c thÇy c« vµ c¸c b¹n ®Ó bµi viÕt ®îc hoµn thiÖn h¬n.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n.
2
tailieuonthi
CH¬ng I : Mét sè vÊn ®Ò chung vÒ c«ng t¸c
huy ®éng vèn ë ng©n hµng th¬ng m¹i
I
Ng©n hµng Th¬ng m¹i trong nÒn kinh tÕ thÞ
trêng:
1. Kh¸i niÖm Ng©n hµng Th¬ng m¹i:
Sù ph¸t triÓn kinh tÕ ngµy cµng m¹nh mÏ tÊt yÕu sÏ dÉn ®Õn sù ra ®êi cña
thÞ trêng tµi chÝnh - tµi chÝnh trùc tiÕp vµ c¸c trung gian tµi chÝnh - tµi chÝnh
gi¸n tiÕp. C¸c trung gian tµi chÝnh tiªu biÓu lµ c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i víi
chøc n¨ng chñ yÕu lµ chuyÓn tiÒn tiÕt kiÖm tõ ngêi thõa vèn sang nh÷ng ®èi
tîng cÇn vèn, cung cÊp tÝn dông cho nÒn kinh tÕ, thóc ®Èy kinh tÕ kh«ng
ngõng ph¸t triÓn.
ë ViÖt Nam, hiÖn ®ang trong bíc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ theo c¬ chÕ thÞ
trêng cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc, thùc hiÖn chÝnh s¸ch kinh tÕ nhiÒu thµnh
phÇn theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa, c¸c Tæ chøc tÝn dông trong ®ã cã c¸c
Ng©n hµng Th¬ng m¹i ®· ®îc thµnh lËp ®Ó kinh doanh tiÒn tÖ - tÝn dông.
Theo ®iÒu 20 luËt c¸c tæ chøc tÝn dông cña ViÖt Nam cã ®a ra c¸c kh¸i niÖm
sau:
“ Tæ chøc tÝn dông lµ mét doanh nghiÖp ®îc thµnh lËp theo quy ®Þnh
cña luËt nµy vµ c¸c quy ®Þnh kh¸c cña ph¸p luËt ®Ó ho¹t ®éng kinh doanh tiÒn
tÖ, lµm dÞch vô ng©n hµng víi néi dung nhËn tiÒn göi ®Ó cÊp tÝn dông, cung
øng c¸c dÞch vô thanh to¸n.”
“ Ng©n hµng lµ lo¹i h×nh tæ chøc tÝn dông ®îc thùc hiÖn toµn bé ho¹t
déng ng©n hµng vµ c¸c ho¹t déng kinh doanh kh¸c cã liªn quan. Theo tÝnh
chÊt vµ môc tiªu ho¹t ®éng, c¸c lo¹i h×nh ng©n hµng gåm cã Ng©n hµng
Th¬ng m¹i, ng©n hµng ph¸t triÓn, ng©n hµng ®Çu t, ng©n hµng chÝnh s¸ch,
ng©n hµng hîp t¸c vµ c¸c lo¹i h×nh ng©n hµng kh¸c.”
3
tailieuonthi
2. Chøc n¨ng cña Ng©n hµng Th¬ng m¹i :
2.1. Chøc n¨ng trung gian tµi chÝnh:
§©y lµ chøc n¨ng ®Æc trng nhÊt cña c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i, c¸c tæ
chøc tµi chÝnh vµ c¸c c«ng ty b¶o hiÓm... Ng©n hµng Th¬ng m¹i nhËn tiÒn
göi vµ cho vay chÝnh lµ ®· thùc hiÖn viÖc chuyÓn tiÒn tiÕt kiÖm thµnh tiÒn ®Çu
t. Ngêi cã tiÒn d thõa cã thÓ thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc tµi chÝnh nh : cæ
phiÕu, tr¸i phiÕu, chøng kho¸n cña chÝnh phñ vµ c«ng ty trùc tiÕp qua trung
t©m tµi chÝnh. Tuy nhiªn, Tµi chÝnh trùc tiÕp ®«i khi kh«ng ®em l¹i hiÖu qu¶
cao nhÊt cho ngêi ®Çu t, v× ngêi cã tiÒn ®Çu t vµ ngêi sö dông tiÒn ®Çu t
thiÕu th«ng tin chÝnh x¸c vÒ nhau, hay chi phÝ giao dÞch qu¸ lín vµ do ®ã rñi
ro ®Çu t lµ t¬ng ®èi cao.
ChÝnh v× nh÷ng h¹n chÕ ®ã c¸c trung gian Tµi chÝnh ®· ra ®êi vµ ph¸t
triÓn rÊt nhanh, ®iÓn h×nh lµ c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i. Víi m¹ng líi giao
dÞch réng kh¾p, c¸c dÞch vô ®a d¹ng, cung cÊp th«ng tin nhiÒu chiÒu, ho¹t
®éng ngµy cµng phong phó vµ chuyªn m«n ho¸ vµo tõng lÜnh vùc, Ng©n hµng
Th¬ng m¹i ®· thùc sù bæ sung ®îc c¸c h¹n chÕ cña Tµi chÝnh trùc tiÕp, gãp
phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn vèn trong nÒn kinh tÕ thÞ
trêng.
2.2. Chøc n¨ng t¹o tiÒn vµ huû tiÒn
T¹o tiÒn vµ huû tiÒn lµ hai chøc n¨ng cùc kú quan träng cña c¸c Ng©n
hµng Th¬ng m¹i. C¸c chøc n¨ng nµy ®îc thùc hiÖn th«ng qua c¸c ho¹t ®éng
tÝn dông vµ ®Çu t cña c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i trong mèi quan hÖ víi
Ng©n hµng Trung ¬ng ®Æc biÖt lµ trong qu¸ tr×nh thùc thi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ,
mµ môc tiªu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ lµ æn ®Þnh gi¸ trÞ ®ång tiÒn, t¹o sù t¨ng
trëng kinh tÕ vµ t¹o ®îc nhiÒu viÖc lµm. Do ®ã khèi lîng tiÒn cung øng
ph¶i võa ®ñ vµ kh«ng ®îc phÐp vît. NÕu tiÒn cung øng t¨ng qu¸ nhanh, tÊt
yÕu sÏ x¶y ra l¹m ph¸t vµ g©y ra nh÷ng hËu qu¶ xÊu mµ nÒn kinh tÕ ph¶i g¸nh
chÞu. Khèi lîng tiÒn ®îc ®iÒu tiÕt qua c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i lµ :
4
tailieuonthi
D R.
1
rd
Trong ®ã
D : khèi lîng tiÒn qua hÖ thèng Ng©n hµng Th¬ng m¹i
R : sè lîng tiÒn ban ®Çu ng©n hµng ph¸t hµnh
rd : tØ lÖ dù tr÷ b¾t buéc
1
: hÖ sè nh©n tiÒn
rd
C¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i ho¹t ®éng nh mét kªnh dÉn ®Ó th«ng qua
®ã tiÒn cung øng ®îc t¨ng lªn hay gi¶m xuèng nh»m ®¹t ®îc c¸c môc tiªu
quan träng nãi trªn.
Søc m¹nh cña hÖ thèng Ng©n hµng Th¬ng m¹i nh»m t¹o tiÒn mang ý
nghÜa kinh tÕ to lín. HÖ thèng tÝn dông n¨ng ®éng lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho sù
ph¸t triÓn kinh tÕ theo mét hÖ sè t¨ng trëng v÷ng ch½c. NÕu tÝn dông ng©n
hµng kh«ng t¹o ®îc tiÒn ®Ó më ra nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt vµ nh÷ng ho¹t ®éng cña nã th× trong nhiÒu trêng hîp s¶n xuÊt
kh«ng thùc hiÖn ®îc vµ nguån tÝch luü tõ lîi nhuËn, c¸c nguån kh¸c sÏ bÞ
h¹n chÕ. Cho nªn nãi t¹o tiÒn vµ huû tiÒn lµ chøc n¨ng v« cïng quan träng cña
c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i.
2.3. Chøc n¨ng cung cÊp vµ qu¶n lý c¸c ph¬ng tiÖn thanh to¸n
Cïng víi sù ph¸t triÓn cña c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i ®Æc biÖt lµ c«ng
nghÖ ng©n hµng, c¸c ph¬ng tiªn thanh to¸n cho ng©n hµng cung cÊp ngµy
cµng ®a d¹ng, phong phó vµ rÊt thuËn tiÖn cho kh¸ch hµng: c¸c lo¹i sÐc
chuyÓn tiÒn, chuyÓn kho¶n, thÎ tÝn dông, card ®iÖn tö... Sù xuÊt hiÖn c¸c
ph¬ng tiÖn thanh to¸n nµy t¹o ®iÒu kiÖn dÔ dµng cho c¸c doanh nghiÖp trong
giao dÞch th¬ng m¹i, mua b¸n hµng ho¸ an toµn, nhanh chãng vµ chi phÝ
thÊp.
5
tailieuonthi
2.4. Chøc n¨ng cung cÊp c¸c dÞch vô m«i giíi, b¶o l·nh, tµi trî ngo¹i
th¬ng
C¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i ngµy nay thêng cung cÊp c¸c dÞch vô cho
kh¸ch hµng, bªn c¹nh ®ã hä còng t vÊn cho kh¸ch hµng. Do nhu cÇu ph¸t
triÓn cña nÒn kinh tÕ, c¸c ng©n hµng më réng c¸c h×nh thøc phôc vô cña m×nh
: m«i giíi, mua b¸n chøng kho¸n, t vÊn ®Çu t, b¶o l·nh...
3. VÞ trÝ vµ vai trß cña c«ng t¸c huy ®éng vèn trong ho¹t ®éng kinh
doanh cña Ng©n hµng Th¬ng m¹i
BÊt cø mét Ng©n hµng Th¬ng m¹i nµo còng ho¹t ®éng víi môc ®Ých
chung lµ v× lîi nhuËn vµ v× sù t¨ng trëng kh«ng ngõng cña nguån vèn. §©y
lµ yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu ®îc ®Ó tiÕn hµnh vµ ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng kinh
doanh.
Vèn lµ c¬ së ®Ó Ng©n hµng Th¬ng m¹i tæ chøc mäi ho¹t ®éng kinh
doanh cña m×nh. Bëi v× víi ®Æc trng ho¹t ®éng Ng©n hµng Th¬ng m¹i, vèn
kh«ng chØ lµ ph¬ng tiÖn kinh doanh chÝnh mµ cßn lµ ®èi tîng kinh doanh
chñ yÕu cña Ng©n hµng Th¬ng m¹i. ChÝnh v× vËy cã thÓ nãi vèn lµ ®iÓm ®Çu
tiªn trong chu kú kinh doanh cña ng©n hµng. Do ®ã ngoµi nguån vèn ban ®Çu
cÇn thiÕt th× ng©n hµng ph¶i thêng xuyªn ch¨m lo tíi viÖc t¨ng trëng vèn
trong suèt qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña m×nh.
Vèn quyÕt ®Þnh quy m« ho¹t ®éng tÝn dông vµ c¸c ho¹t ®éng kh¸c cña
ng©n hµng. Vèn cña ng©n hµng quyÕt ®Þnh ®Õn viÖc më réng hay thu hÑp khèi
lîng tÝn dông. C¸c ng©n hµng trêng vèn sÏ cã lîi h¬n so víi c¸c ng©n hµng
nhá v× kh¶ n¨ng vèn cña hä cã thÓ ®¸p øng ®îc nhiÒu nhu cÇu vay trªn thÞ
trêng.
Vèn quyÕt ®Þnh n¨ng lùc c¹nh tranh vµ ®¨m b¶o uy tÝn cña ng©n hµng
trªn thÞ trêng. §Ó tån t¹i vµ ngµy cµng më réng quy m« ho¹t ®éng ®ßi hái
c¸c ng©n hµng ph¶i cã uy tÝn cao, víi tiÒm n¨ng vèn lín, ng©n hµng cã thÓ
ho¹t ®éng kinh doanh víi quy m« ngµy cµng më réng, tiÕn hµnh c¸c ho¹t
®éng c¹nh tranh cã hiÖu qu¶ võa gi÷ ch÷ tÝn võa n©ng cao uy tÝn cña ng©n
hµng.
6
tailieuonthi
Vèn quyÕt ®Þnh n¨ng lùc c¹nh tranh cña ng©n hµng. Kh¶ n¨ng vèn lín lµ
®iÒu kiÖn thu©n lîi ®èi víi ng©n hµng trong viÖc më réng quan hÖ tÝn dông víi
c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. §iÒu ®ã sÏ thu hót ngµy cµng nhiÒu kh¸ch hµng,
doanh sè ho¹t ®éng cña ng©n hµng sÏ t¨ng lªn nhanh chãng vµ ng©n hµng sÏ
cã nhiÒu thuËn lîi h¬n trong kinh doanh. §ång thêi vèn lín sÏ gióp ng©n hµng
cã ®ñ kh¶ n¨ng tµi chÝnh ®Ó kinh doanh ®a n¨ng trªn thÞ trêng kh«ng chØ ®¬n
thuÇn lµ cho vay mµ cßn më réng c¸c h×nh thøc liªn doanh, liªn kÕt...
Bªn c¹nh vai trß quan träng cña nguån vèn trong kinh doanh ng©n hµng
th× chøc n¨ng ho¹t ®éng cña ng©n hµng lµ “®i vay ®Ó cho vay”®· ®Æt ra cho
c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i mét vÊn ®Ò lµ: ph¶i kh«ng ngõng ch¨m lo tíi sù
ph¸t triÓn cña nguån vèn ®Ó ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh.
Do ®ã, hiÖn nay cïng víi c«ng t¸c sö dông vèn th× c¸c ng©n hµng còng
rÊt quan t©m ®Õn c«ng t¸c huy ®éng vèn. Cho nªn c«ng t¸c huy ®éng vèn cã
vai trß hÕt søc quan träng trong ho¹t ®éng kinh doanh cña mçi Ng©n hµng
Th¬ng m¹i.
II. Néi dung cña c«ng t¸c huy ®éng vèn
1. C¸c h×nh thøc huy ®éng vèn
1.1. Ph©n lo¹i theo thêi gian huy ®éng
1.1.1 Huy ®éng vèn ng¾n h¹n
§©y lµ h×nh thøc ng©n hµng huy ®éng vèn ®Ó cho vay ng¾n h¹n thêng lµ
díi 1 n¨m. Vèn ng¾n h¹n thêng chiÕm tû träng kh¸ cao trong tæng nguån
vèn huy ®éng ( nÕu ng©n hµng thuéc khèi phôc vô cho vay d©n c) : cho vay
®Ó mua ®å sinh ho¹t, cho vay tiªu dïng, cho vay vèn lu ®éng...Do vËy nguån
vèn nµy ®îc huy ®éng víi l·i suÊt thÊp.
1.1.2. Huy ®éng vèn dµi h¹n
§©y lµ h×nh thøc ng©n hµng ®Ó huy ®éng ®Ó phôc vô ho¹t ®éng cho vay
trung vµ dµi h¹n, víi thêi h¹n tõ 1 n¨m trë lªn. Nguån vèn huy ®éng dµi h¹n
®îc sö dông chñ yÕu cho c¸c kho¶n tÝn dông trung h¹n vµ dµi h¹n nh : ®Çu
7
tailieuonthi
t chiÒu s©u cho c¸c doanh nghiÖp thay ®æi c«ng nghÖ, c¶i tiÕn s¶n phÈm, ®Çu
t x©y dùng c¬ b¶n, mua s¾m m¸y mãc thiÕt bÞ, ®æi míi d©y chuyÒn c«ng
nghÖ... §©y lµ kho¶n vèn huy ®éng mµ ng©n hµng ph¶i tr¶ l·i cao.
1.2. Ph©n lo¹i theo ®èi tîng
1.2.1 Huy ®éng vèn tõ c¸c tæ chøc kinh tÕ, doanh nghiÖp, c¬ quan nhµ
níc
§©y lµ lÜnh vùc ng©n hµng huy ®éng ®îc nhiÒu vèn nhÊt v× c¸c ®¬n vÞ
nµy göi mét khèi lîng lín tiÒn vµo ng©n hµng ®Ó hëng c¸c dÞch vô thanh
to¸n cña ng©n hµng. Giao dÞch tiÒn tÖ gi÷a c¸c tæ chøc kinh tÕ, doanh nghiÖp,
c¬ quan nhµ níc chiÕm tû träng lín trong tæng nguån vèn huy ®éng cña hä.
Do cã sù ®an xen gi÷a c¸c kho¶n ph¶i thanh to¸n vµ c¸c kho¶n ph¶i thu tiÒn
mµ trªn tµi kho¶n cña c¸c tæ chøc nµy t¹i ng©n hµng lu«n tån t¹i mét sè d
tiÒn göi nhÊt ®Þnh vµ trë thµnh mét nguån vèn cã chi phÝ thÊp gióp c¸c ng©n
hµng thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô cho vay ng¾n h¹n ®«i khi c¶ trung h¹n. Tuy
nhiªn, tÝnh æn ®Þnh vµ ®é lín cña nguån vèn nµy phô thuéc rÊt nhiÒu vµo quy
m« vµ lo¹i h×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp.
1.2.2. Huy ®éng vèn tõ c¸c tÇng líp d©n c
Mçi gia ®×nh, mçi c¸ nh©n ®Òu cã nh÷ng kho¶n tiÒn dù phßng cho nh÷ng
tiªu dïng vµ rñi ro trong t¬ng lai. Khi x· héi cµng ph¸t triÓn th× c¸c kho¶n
dù phßng cµng t¨ng lªn. N¾m b¾t ®îc nh÷ng ®Æc tÝnh ®ã, c¸c Ng©n hµng
Th¬ng m¹i t×m mäi h×nh thøc ®Ó huy ®éng c¸c kho¶n tiÕt kiÖm nµy, v× nÕu
gom ®îc chóng ng©n hµng sÏ cã mét nguån vèn kh«ng nhá ®Ó ®¸p øng nhu
cÇu vèn cña nÒn kinh tÕ ®ång thêi thu ®îc lîi nhuËn.
1.2.3.Huy ®éng vèn tõ c¸c ng©n hµng kh¸c vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh
C¸c h×nh thøc huy ®éng vèn nãi trªn ®ãng vai trß chñ yÕu trong c«ng t¸c
huy ®éng vèn cña Ng©n hµng Th¬ng m¹i. Tuy nhiªn, trong t×nh h×nh kinh
doanh cña c¸c ng©n hµng ngµy nay, sÏ lµ thiÕu sãt nÕu kh«ng ®Ò cËp ®Õn
nguån vèn cã thÓ huy ®éng ®îc b»ng c¸ch vay c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i
8
tailieuonthi
kh¸c th«ng qua thÞ trêng néi tÖ vµ ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng. C¸c Ng©n hµng
Th¬ng m¹i lµ nh÷ng doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong c¸c lÜnh vùc kinh doanh
tiÒn tÖ, gièng nh nh÷ng doanh nghiÖp kinh doanh trong c¸c lÜnh vùc kh¸c, ë
c¸c ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh còng thêng xuÊt hiÖn t×nh tr¹ng t¹m
thêi thõa, thiÕu vèn so víi nhu cÇu ë ®Çu ra cña hä.
1.3. Ph©n lo¹i theo c¸c c«ng cô huy ®éng vèn cña ng©n hµng
1.3.1. Huy ®éng c¸c tµi kho¶n tiÒn göi cña kh¸ch hµng
§©y lµ bé phËn chñ yÕu trong c¬ cÊu tµi s¶n nî cña c¸c Ng©n hµng
Th¬ng m¹i. Huy ®éng tiÒn göi lµ ®Æc trng c¬ b¶n trong kinh doanh cña c¸c
ng©n hµng. TiÒn göi bao gåm :
*
TiÒn göi thanh to¸n (thêng kh«ng cã kú h¹n)
§ã lµ c¸c kho¶n tiÒn göi kh«ng kú h¹n tríc hÕt ®îc sö dông ®Ó tiÕn
hµnh thanh to¸n, chi tr¶ cho c¸c ho¹t ®éng hµng ho¸, dÞch vô vµ c¸c kho¶n chi
kh¸c ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh kinh doanh mét c¸ch thêng xuyªn, an toµn vµ
thuËn tiÖn. TiÒn göi thanh to¸n thêng ®îc b¶o qu¶n t¹i ng©n hµng trªn hai
lo¹i tµi kho¶n : tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n vµ tµi kho¶n v·ng lai. §èi víi tµi
kho¶n tiÒn göi thanh to¸n, viÖc rót tiÒn hoÆc chi tr¶ cho bªn thø ba ®îc thùc
hiÖn b»ng sÐc hay chuyÓn kho¶n. Tµi kho¶n v·ng lai lµ tµi kho¶n cã lóc d Nî
cã lóc d Cã. Víi tµi kho¶n nµy, kh¸ch hµng cßn cã thÓ ®îc ng©n hµng d¸p
øng nhu cÇu tÝn dông trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh.
§øng trªn gãc ®é ng©n hµng, tiÒn göi kh«ng kú h¹n lµ mét kho¶n nî mµ
ng©n hµng ph¶i chñ ®éng tr¶ cho kh¸ch hµng vµo bÊt cø lóc nµo. Tuy nhiªn,
trong mçi ng©n hµng do cã sù kh«ng khíp nhÞp gi÷a xuÊt vµ nhËp trªn mçi tµi
kho¶n tiÒn göi thanh to¸n cña doanh nghiÖp hay gi÷a c¸c tµi kho¶n cña c¸c
doanh nghiÖp lµm cho nhËp lín h¬n xuÊt, t¹o nªn tån kho¶n mµ ng©n hµng
®îc phÐp sö dông mét phÇn lµm vèn kinh doanh.
*
TiÒn göi cã kú h¹n
Lµ lo¹i tiÒn ®îc uû th¸c vµo ng©n hµng trªn c¬ së cã sù tho¶ thuËn vÒ
thêi gian rót tiÒn gi÷a kh¸ch hµng vµ ng©n hµng. Nh vËy, theo nguyªn t¾c
9
tailieuonthi
kh¸ch hµng ký th¸c chØ ®îc rót ra khi ®Õn h¹n ®· tho¶ thuËn. §¹i bé phËn
nguån tiÒn göi nµy cã nguån gèc tõ tÝch luü vµ xÐt vÒ b¶n chÊt chóng ®îc ký
th¸c víi môc ®Ých hëng l·i. Do ®ã, kh¸c víi tiÒn göi kh«ng kú h¹n yÕu tè l·i
suÊt cã t¸c ®éng rÊt lín ®Õn nguån nµy. C¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i nhËn hai
lo¹i tiÒn göi cã kú h¹n : tiÒn göi cã kú h¹n vµ tiÒn göi b¸o rót (khi rót ph¶i b¸o
tríc). VÒ c¬ b¶n, c¸c kho¶n tiÒn cã kú h¹n kh«ng ®îc sö dông ®Ó tiÕn hµnh
thanh to¸n nh c¸c tµi kho¶n chi tr¶ b»ng vèn trªn tµi kho¶n v·ng lai. Th«ng
thêng, tiÒn göi cã kú h¹n lµ c¸c kho¶n tiÒn göi cã thêi h¹n dµi vµ cã l·i suÊt
cao.
TiÒn göi cã kú h¹n gi÷ vai trß trung gian gi÷a tiÒn göi thanh to¸n vµ tiÒn
göi tiÕt kiÖm. §©y lµ nguån tiÒn t¬ng ®èi æn ®Þnh, ng©n hµng cã thÓ sö dông
phÇn lín tån kho¶n vµo kinh doanh. §Ó t¨ng cêng kh¶ n¨ng huy ®éng nguån
nµy, tríc hÕt c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i thêng ¸p dông nhiÒu kú h¹n kh¸c
nhau nh»m ®¸p øng ®îc mäi nhu cÇu cña c¸c lo¹i kh¸ch hµng kh¸c nhau.
Mçi kú h¹n ng©n hµng thêng ¸p dông mét møc l·i suÊt t¬ng øng, víi
nguyªn t¾c thêi h¹n cµng dµi th× l·i suÊt cµng cao.
*
TiÒn göi tiÕt kiÖm
ë c¸c níc ph¸t triÓn, trong c¸c lo¹i tiÒn göi vµo ng©n hµng th× tiÒn göi
tiÕt kiÖm ®øng ë vÞ trÝ thø hai vÒ mÆt sè lîng. TiÒn göi tiÕt kiÖm lµ kho¶n ®Ó
dµnh cña c¸ nh©n ®îc göi vµo ng©n hµng nh»m hëng l·i theo ®Þnh kkú. TiÒn
göi tiÕt kiÖm gåm cã : tiÒn göi kh«ng kú h¹n vµ tiÒn göi cã kú h¹n.
TiÒn göi tiÕt kiÖm kh«ng kú h¹n lµ kho¶n tiÒn göi cã thÓ rót ra
bÊt cø lóc nµo song kh«ng ®îc sö dông c¸c c«ng cô thanh to¸n ®Ó chi tr¶
cho ngêi kh¸c.
TiÒn göi tiÕt kiÖm cã kú h¹n lµ kho¶n tiÒn cã sù tho¶ thuËn vÒ
thêi h¹n göi vµ rót tiÒn, cã møc l·i suÊt cao h¬n so víi tiÒn göi tiÕt kiÖm
kh«ng kú h¹n.
10
tailieuonthi
1.3.2 Huy ®éng vèn qua thÞ trêng
C¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i cßn t¨ng cêng nguån vèn b»ng c¸ch vay
vèn trªn thÞ trêng, ph¸t hµnh c¸c phiÕu nî nh kú phiÕu, tÝn phiÕu, tr¸i phiÕu
Ng©n hµng Th¬ng m¹i. C¸c h×nh thøc nµy ngµy cµng phæ biÕn vµ mang l¹i
nh÷ng kÕt qu¶ tèt .
Ph¸t hµnh c¸c lo¹i phiÕu nî:
Tr¸i phiÕu vµ kú phiÕu ng©n hµng lµ nh÷ng h×nh thøc huy ®éng vèn rÊt c¬
®éng vµ tho¸ng. B»ng c¸c c«ng cô nµy c¸c ng©n hµng cã thÓ t¹o ra mét khèi
lîng vèn lín nh mong muèn mét c¸ch nhanh chãng ®Ó ®¸p øng nhu cÇu vèn
cÊp b¸ch. §iÒu nµy ®Æc biÖt cÇn thiÕt khi nÒn kinh tÕ cã l¹m ph¸t. C¸c tr¸i
phiÕu, kú phiÕu ng©n hµng ®îc ph¸t hµnh ra võa cã t¸c dông duy tr× khèi
lîng huy ®éng võa cã t¸c dông chèng l¹m ph¸t. C¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i
ph¶i tr¶ l·i suÊt cao h¬n cho c¸c h×nh thøc huy ®éng nµy so víi l·i suÊt tiÒn
göi huy ®éng. Nh vËy, khi thùc hiÖn huy ®éng vèn díi c¸c h×nh thøc nµy,
c¸c ng©n hµng ph¶i c¨n cø vµo ®Çu ra ®Ó quyÕt ®Þnh vÒ khèi lîng huy ®éng,
møc l·i suÊt vµ thêi h¹n, ph¬ng ph¸p huy ®éng vèn. Vèn nµy chØ ®îc huy
®éng trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh, khi ®· ®ñ khèi lîng vèn theo dù kiÕn c¸c
ng©n hµng sÏ ngõng viÖc huy ®éng (b¸n) kú phiÕu, tr¸i phiÕu.
Huy ®éng vèn th«ng qua viÖc vay c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i,
c¸c tæ chøc tÝn dông vµ ng©n hµng trung ¬ng (huy ®éng th«ng qua c¸c
h×nh thøc vay vèn kh¸c trªn thÞ trêng ):
C¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i khi xuÊt hiÖn trªn thÞ trêng ®Ó vay vèn
thêng do mét sè nguyªn nh©n cÊp thiÕt nh thiÕu hôt dù tr÷ t¹i ng©n hµng
trung ¬ng, thiÕu tiÒn mÆt... nªn ngoµi viÖc ph¸t hµnh phiÕu nî, c¸c Ng©n
hµng Th¬ng m¹i cã thÓ ®i vay lÉn nhau gi÷a c¸c ng©n hµng t¹i nh÷ng kho¶n
dù tr÷ t¹i ng©n hµng trung ¬ng hoÆc ph¸t hµnh RPs tho¶ thuËn mua l¹i. §©y
lµ c¸c kho¶n mua b¸n chøng kho¸n mµ Ng©n hµng Th¬ng m¹i ®ang kinh
doanh bªn tµi s¶n Cã ®èi víi c¸c tæ chøc trung gian tµi chÝnh kh¸c. Thêi h¹n
vay mîn gi÷a c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i rÊt linh ho¹t cã thÓ Ýt ngµy còng cã
11
tailieuonthi
thÓ dµi h¹n phï hîp víi nhu cÇu vÒ vèn cña Ng©n hµng Th¬ng m¹i trong tõng
giai ®o¹n cô thÓ.
Trong trêng hîp vèn vay trªn tiÕp tôc kh«ng ®¸p øng ®îc ®ñ nhu cÇu
sö dông cña Ng©n hµng Th¬ng m¹i th× Ng©n hµng Th¬ng m¹i sÏ ®i vay cña
ng©n hµng trung ¬ng. Trong quan hÖ víi ng©n hµng trung ¬ng, c¸c Ng©n
hµng Th¬ng m¹i ®ãng vai trß lµ kh¸ch hµng thêng xuyªn vµ ng©n hµng
trung ¬ng víi t c¸ch lµ ng©n hµng cña c¸c ng©n hµng ®ång thêi lµ ngêi
“cøu c¸nh cuèi cïng” ®èi víi c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i.
2. C¸c tiªu chÝ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ c«ng t¸c huy ®éng vèn:
§iÓm kh¸c nhau c¬ b¶n trong nguån vèn cña Ng©n hµng Th¬ng m¹i víi
c¸c doanh nghiÖp phi tµi chÝnh lµ: Ng©n hµng Th¬ng m¹i kinh doanh chñ
yÕu b»ng nguån vèn huy ®éng tõ nÒn kinh tÕ cßn c¸c doanh nghiÖp kh¸c ho¹t
®éng dùa trªn vèn tù cã lµ chÝnh. V× vËy ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ c«ng t¸c huy ®éng
vèn lµ c«ng t¸c kh«ng thÓ thiÕu trong nghiªn cøu nguån vèn cña c¸c ng©n
hµng.
Khi ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ c«ng t¸c huy ®éng vèn, c¸c nhµ nghiªn cøu
thêng tËp trung vµo mét sè tiªu chÝ sau ®©y:
TØ lÖ quü ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n:
Dù tr÷ ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n .100%
Tæng vèn huy ®éng
C¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i ph¶i chÊp hµnh tû lÖ nµy nh»m ®¶m b¶o an
TØ lÖ quü ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n =
toµn cho c¸c kho¶n huy ®éng. Ng©n hµng nµo cã tû lÖ nµy ®óng theo quy ®Þnh
chøng tá ng©n hµng ®ã rÊt coi träng c«ng t¸c huy ®éng vèn bëi v× bªn c¹nh
huy ®éng vèn - môc tiªu cña ng©n hµng th× ng©n hµng còng ®¶m b¶o ®îc an
toµn cho kh¸ch hµng, t¹o ®îc t©m lý yªn t©m cho kh¸ch hµng khi hä “göi
g¾m ” tiÒn cho ng©n hµng.
Së dÜ c¸c ng©n hµng ph¶i chÊp hµnh tû lÖ nµy v× kh«ng ph¶i c¸c kho¶n
huy ®éng nµo còng cã tÝnh æn ®Þnh, c¸c ng©n hµng ph¶i cã kh¶ n¨ng thanh
12
tailieuonthi
to¸n ®Ó ®¶m b¶o cho c¸c nhu cÇu rót tiÒn mÆt bÊt thêng cña kh¸ch hµng
nh»m kh«ng ¶nh hëng ®Õn kh¶ n¨ng thanh to¸n cña ng©n hµng, tõ ®ã gãp
phÇn lµm æn ®Þnh nguån vèn kinh doanh cña ng©n hµng, ®¶m b¶o an toµn cho
ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng.
TØ lÖ tiÒn göi tiÕt kiÖm b×nh qu©n ®Çu ngêi :
§Ó ®¸nh gi¸ møc ®é huy ®éng ®îc tõ d©n c, ta xÐt hÖ sè
Tæng sè tiÒn göi tiÕt kiÖm cña ®Þa bµn
Tæng sè d©n c cña ®Þa bµn
NÕu tØ lÖ nµy cµng cao chøng tá ho¹t ®éng huy ®éng vèn ®¹t kÕt qu¶
tèt, bëi v× ng©n hµng ®· t¸c ®éng vµo ý thøc tiÕt kiÖm, ý thøc göi tiÒn vµo ng©n
hµng vµ ®· thu hót ®îc mét nguån vèn t¹m thêi nhµn rçi tõ d©n c ®Ó phôc
vô cho sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ.
So s¸nh nguån vèn huy ®éng vµ viÖc sö dung vèn:
NÕu mét Ng©n hµng Th¬ng m¹i cã nguån sö dông vèn t¬ng xøng víi
nguån vèn huy ®éng, chøng tá nguån vèn huy ®éng ®· ®îc sö dông cã hiÖu
qu¶ vµ c«ng t¸c huy ®éng vèn cña ng©n hµng ®· thµnh c«ng. Bëi v× phÇn lín
thu nhËp tõ ho¹t ®éng sö dông vèn sÏ bï ®¾p phÇn nµo chi phÝ huy ®éng vµ
®em l¹i lîi nhuËn chñ yÕu cho ng©n hµng. H¬n n÷a viÖc sö dông vèn tèt sÏ
thóc ®Èy ho¹t ®éng huy ®éng vèn. Cho nªn khi ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng
cña c«ng t¸c huy ®éng vèn ngêi ta thêng xem xÐt ®Õn c«ng t¸c sö dông vèn
cña ng©n hµng ®ã.
Tèc ®é t¨ng trëng nguån vèn hµng n¨m:
Sù ph¸t triÓn cña c¸c ng©n hµng ®Òu tËp trung vµo môc tiªu lîi nhuËn
vµ t¨ng trëng d nî. §Ó t¨ng trëng ®îc d nî th× ng©n hµng ph¶i më réng
doanh sè cho vay vµ ®iÒu nµy cã liªn quan ®Õn nguån vèn kinh doanh cña
ng©n hµng lín hay nhá. ViÖc gia t¨ng nguån vèn biÓu hiÖn qua nghiÖp vô huy
®éng vèn. NÕu huy ®éng vèn cã hiÖu qu¶ sÏ lµm t¨ng nguån vèn kinh doanh,
t¨ng doanh sè cho vay, t¨ng lîi nhuËn. §iÒu ®ã còng cã nghÜa lµ nguån vèn
13
tailieuonthi
cña ng©n hµng ®cî bæ sung nh thÕ nµo tuú thuéc chñ yÕu vµo ho¹t ®éng huy
®éng vèn cña ng©n hµng ®ã.
- ChØ tiªu ®¸nh gi¸ c¬ cÊu c¸c kho¶n huy ®éng:
C¬ cÊu c¸c kho¶n huy ®éng =
Sè d tõng kho¶n huy ®éng
Tæng vèn huy ®éng
Mçi lo¹i tiÒn göi cã c¸c yªu cÇu kh¸c nhau vÒ chi phÝ, thanh kho¶n,
thêi h¹n...Do ®ã, viÖc x¸c ®Þnh râ c¬ cÊu vèn huy ®éng sÏ gióp cho ng©n hµng
h¹n chÕ rñi ro cã thÓ gÆp ph¶i vµ tèi thiÓu ho¸ chi phÝ ®Çu vµo.
Chóng ta sÏ so s¸nh nh÷ng kho¶n vèn cã tÝnh thêi h¹n dµi so víi c¸c
kho¶n vèn cã tÝnh thêi h¹n thÊp ®Ó xem xÐt sù æn ®Þnh cña nguån vèn huy
®éng. Tõ ®ã t×m ra nguyªn nh©n vµ biÖn ph¸p ®Ó t¨ng c¸c kho¶n huy ®éng cã
thêi h¹n dµi. Chi phÝ huy ®éng lµ vÊn ®Ò mµ c¸c ng©n hµng ®Òu quan t©m. §Ó
cã ®îc chi phÝ ®Çu vµo hîp lý, cã lîi cho ng©n hµng th× c¸c ng©n hµng ph¶i
xem xÐt kho¶n môc nµo cã tû träng lín nhÊt. Trong thùc tÕ c¸c kho¶n huy
®éng tõ c¸c doanh nghiÖp, tæ chøc kinh tÕ cã tÝnh æn ®Þnh t¬ng ®èi cao, chi
phÝ võa ph¶i rÊt cã lîi cho ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng. Cho nªn ®Ó
®Èy m¹nh hiÖu qu¶ c«ng t¸c huy ®éng vèn th× c¸c ng©n hµng ph¶i t×m c¸ch
n©ng cao tû träng cña nhãm nµy lªn h¬n n÷a trong c¬ cÊu vèn huy ®éng cña
m×nh. Bªn c¹nh ®ã c¸c kho¶n vèn huy ®éng tõ khu vùc d©n c rÊt tiÒm tµng
gióp Ng©n hµng më réng kinh doanh tÝn dông tiªu dïng, thùc hiÖn thanh to¸n
kh«ng dïng tiÒn mÆt, tiÕt kiÖm chi phÝ lu th«ng cã lîi cho nÒn kinh tÕ.
3. Nh÷ng nh©n tè ¶nh hëng ®Õn hiÖu qu¶ c«ng t¸c huy ®éng vèn:
NghiÖp vô huy ®éng vèn lµ mét trong nh÷ng nghiÖp vô kinh doanh
truyÒn thèng cña c¸c ng©n hµng. Nã cã ý nghÜa quan träng víi ho¹t ®éng cña
bÊt cø Ng©n hµng Th¬ng m¹i nµo v× nã cung cÊp vèn cho ho¹t ®éng kinh
doanh cña ng©n hµng. Do ®ã ®Ó nghiÖp vô nµy mang l¹i kÕt qu¶ cao nhÊt th×
bªn c¹nh viÖc t×m ra c¸c gi¶i ph¸p ®Ó n©ng cao chÊt lîng huy ®éng vèn, c¸c
14
tailieuonthi
Ng©n hµng Th¬ng m¹i còng ph¶i xem xÐt tíi c¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn
c«ng t¸c huy ®éng vèn, ®Ó t×m c¸ch h¹n chÕ chóng.
3.1 Nhãm nh©n tè kh¸ch quan:
ý thøc tiÕt kiÖm cña d©n c:
Xu híng hiÖn nay cña c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i ë c¸c níc ph¸t triÓn
lµ ®Èy m¹nh c«ng t¸c huy ®éng vèn trong khu vùc d©n c, n¬i mµ tÇng líp
trung lu ®ang t¨ng lªn nhanh chãng, cã nhiÒu tiÒn nhµn rçi vµ tû lÖ tiÒn göi
tiÕt kiÖm ë c¸c níc nµy chiÕm mét tû träng kh¸ cao trong vèn huy ®éng(
thêng lµ : 80%). §©y lµ lîng tiÒn t¹m thêi nhµn rçi cã ®îc trong d©n c vµ
ng©n hµng cã thÓ dïng cho vay. Thùc tÕ ®· chøng minh : nÕu quèc gia nµo cã
tû lÖ tiÕt kiÖm cao th× quy m« vµ chÊt lîng c«ng t¸c huy ®éng vèn cña ng©n
hµng sÏ t¨ng lªn vµ do ®ã c«ng t¸c tÝn dông còng rÊt ph¸t triÓn.
Nh©n tè thu nhËp cña d©n c:
Kh¶ n¨ng huy ®éng vèn cña ng©n hµng tû lÖ thuËn víi thu nhËp cña d©n
c, cã nghÜa lµ thu nhËp cña d©n c cµng cao th× tiÒn göi tiÕt kiÖm cµng t¨ng
lªn. Tuy nhiªn khèi lîng tiÒn trong d©n c kh«ng thÓ x¸c ®Þnh mét c¸ch dÔ
dµng. Do vËy, muèn d©n chóng göi tiÒn vµo ng©n hµng th× ph¶i cã chÝnh s¸ch
l·i suÊt thÝch hîp cïng víi sù hÊp dÉn vÒ c¸c dÞch vô ng©n hµng.
Lßng tin cña d©n chóng ®èi víi ng©n hµng vµo ®ång b¶n tÖ:
Khi nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn kh«ng æn ®Þnh, cã l¹m ph¸t hay cã nguy c¬
xuÊt hiÖn l¹m ph¸t th× ngêi d©n phÇn lín kh«ng thÝch göi tiÕt kiÖm, hä thÝch
tÝch tr÷ vµng, hoÆc ngo¹i tÖ m¹nh nh ®« la, víi kú väng lµ b¶o toµn ®îc gi¸
trÞ. Trong hoµn c¶nh nµy nÕu ng©n hµng kh«ng cã chÝnh s¸ch huy ®éng vèn
thÝch hîp vµ hÊp dÉn nh tiÒn göi ®¶m b¶o b»ng vµng, tiÒn göi cã tÝnh ®Õn
trît gi¸ th× sÏ kh«ng huy ®éng ®îc tiÒn göi tiÕt kiÖm vµ l¹m ph¸t cã thÓ bÞ
®Èy lªn cao h¬n.
Nh©n tè thêi vô tiªu dïng:
Thêi vô tiªu dïng còng cã ¶nh hëng lín ®Õn t×nh h×nh huy ®éng tiÒn göi
tiÕt kiÖm cña mét Ng©n hµng Th¬ng m¹i trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. Vµo
thêi vô tiªu dïng th× nãi chung tiÒn göi tiÕt kiÖm gi¶m xuèng. Ch¼ng h¹n vµo
15
tailieuonthi
dÞp TÕt Nguyªn ®¸n ch¼ng nh÷ng tiÒn göi tiÕt kiÖm kh«ng t¨ng mµ cßn cã thÓ
gi¶m do d©n chóng rót tiÒn ®Ó s¾m TÕt.
-
Nh©n tè m«i trêng ph¸p lý
Trong ho¹t ®éng ng©n hµng ®ßi hái ph¶i cã hÖ thèng luËt ®iÒu chØnh th×
ho¹t ®éng kinh doanh míi cã thÓ an toµn, ®ång thêi c¸c Ng©n hµng Th¬ng
m¹i tu©n thñ nghiªm chØnh luËt ph¸p còng lµ mét h×nh thøc t¹o niÒm tin ®èi
víi kh¸ch hµng cña m×nh, cã vËy x· héi míi ®i vµo trËt tù, kû c¬ng. Ho¹t
®éng huy ®éng vèn cña ng©n hµng còng ph¶i tu©n theo sù ®iÒu hµnh cña c¸c
chÝnh s¸ch tiÒn tÖ do chÝnh phñ vµ ng©n hµng nhµ níc ban hµnh.
-
Nh©n tè m«i trêng kinh doanh
M«i trêng kinh doanh ®ã lµ c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi n¬i ng©n hµng
ho¹t ®éng vµ sù c¹nh tranh gi÷a c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i trªn cïng mét
®Þa bµn. M«i trêng kinh doanh cã thÓ t¹o ®iÒu kiÖn hoÆc h¹n chÕ kh¶ n¨ng
huy ®éng vèn cña b¶n th©n ng©n hµng, do vËy ng©n hµng ph¶i linh ho¹t b¸m
s¸t thÞ trêng, quyÕt ®o¸n trong khi quyÕt ®Þnh ¸p dông c¸c h×nh thøc huy
®éng vèn cho thÝch hîp nh»m huy ®éng tèi ®a lîng tiÒn tiÕt kiÖm trong d©n
chóng.
-
B¶o hiÓm tiÒn göi :
C¸c tæ chøc kinh tÕ vµ d©n c göi tiÒn vµo ng©n hµng ®Òu tin tëng ng©n
hµng lµ n¬i gi÷ tiÒn an toµn nhÊt. Nhng do sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ cã
thÓ cã biÕn ®éng ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng ng©n hµng vµ t¸c ®éng ®Õn t©m lý
ngêi d©n. §Ó xo¸ ®i t©m lý lo l¾ng vÒ sù an toµn cña c¸c kho¶n tiÒn göi, c¸c
Ng©n hµng Th¬ng m¹i nªn phèi hîp víi c«ng ty b¶o hiÓm ®Ó më b¶o hiÓm
tiÒn göi. NÕu cã rñi ro x¶y ra, ng©n hµng kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n th×
c«ng ty b¶o hiÓm sÏ thanh to¸n thay. Lµm tèt b¶o hiÓm tiÒn göi, c¸c ng©n
hµng sÏ h¹n chÕ ®îc mét nh©n tè ¶nh hëng ®Õn c«ng t¸c huy ®éng vèn gãp
phÇn t¨ng cêng c«ng t¸c huy ®éng vèn t¹i ng©n hµng.
16
tailieuonthi
3.2. Nh©n tè chñ quan:
-
ChÝnh s¸ch l·i suÊt c¹nh tranh
ChÝnh s¸ch l·i suÊt c¹nh tranh( bao gåm l·i suÊt c¹nh tranh huy ®éng vµ
l·i suÊt c¹nh tranh cho vay) lµ mét chÝnh s¸ch quan träng cña ng©n hµng. ViÖc
duy tr× l·i suÊt c¹nh tranh huy ®éng ®Æc biÖt cÇn thiÕt khi l·i suÊt thÞ trêng ®·
ë møc t¬ng ®èi cao. C¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i kh«ng chØ c¹nh tranh giµnh
vèn víi nhau mµ cßn víi c¸c tæ chøc tiÕt kiÖm vµ ngêi ph¸t hµnh c¸c c«ng cô
kh¸c nhau cña thÞ trêng vèn. §Æc biÖt trong giai ®o¹n khan hiÕm tiÒn tÖ, dï
cho nh÷ng kh¸c biÖt t¬ng ®èi nhá vÒ l·i suÊt còng thóc ®Èy ngêi göi tiÕt
kiÖm vµ nhµ ®Çu t chuyÓn vèn tõ mét c«ng cô mµ hä ®ang cã sang tiÕt kiÖm
hoÆc ®Çu t hay tõ mét tæ chøc tiÕt kiÖm nµy sang mét tæ chøc hay mét c«ng
ty kh¸c.
-
ChÝnh s¸ch kh¸ch hµng:
Trong c«ng t¸c kh¸ch hµng, ng©n hµng thêng chia kh¸ch hµng ra lµm
nhiÒu lo¹i ®Ó cã c¸ch øng xö phï hîp. Víi nh÷ng kh¸ch hµng l©u n¨m, giao
dÞch thêng xuyªn, cã sè d tiÒn göi lín, g©y ®îc tÝn nhiÖm cho b¶n th©n
ng©n hµng th× ng©n hµng sÏ cã mét chÝnh s¸ch thÝch hîp vÒ l·i suÊt, kú h¹n
cña mãn vay còng nh viÖc b¶o l·nh c¸c hîp ®ång...
-
C«ng t¸c c©n ®èi vèn cña ng©n hµng :
Mét chiÕn lîc huy ®éng vèn ®óng ®¾n, phï hîp víi kÕ ho¹ch sö dông
vèn trong tõng thêi kú sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i ®¹t
®îc môc tiªu lîi nhuËn tèi ®a vµ t¨ng trëng nguån vèn kinh doanh. Sù hµi
hoµ gi÷a huy ®éng vèn vµ sö dông vèn chÝnh lµ c«ng t¸c c©n ®èi vèn cña
ng©n hµng. C«ng t¸c c©n ®èi vèn lµ hÕt søc quan träng vµ cÇn thiÕt ®èi víi
ho¹t ®éng cña bÊt kú ng©n hµng nµo. §ã lµ mét biÖn ph¸p nghiÖp vô, lµ mét
c«ng cô qu¶n lý cña c¸c nhµ l·nh ®¹o ng©n hµng, th«ng qua b¶ng c©n ®èi vèn
®· lËp, c¸c c¸n bé ng©n hµng xem xÐt, ph©n tÝch c¬ cÊu, tû träng c¸c nguån
vèn vµ tõng kho¶n sö dông ®Ó dù ®o¸n nhu cÇu vèn biÕn ®éng trong t¬ng
lai, tõ ®ã co chÝnh s¸ch huy ®éng vèn thÝch hîp.
-
C¸c h×nh thøc huy ®éng vèn cña ng©n hµng :
17
tailieuonthi
§©y còng lµ mét trong nh÷ng nh©n tè cã ¶nh hëng lín ®Õn ho¹t ®éng
huy ®éng vèn cña ng©n hµng. H×nh thøc huy ®éng vèn cña ng©n hµng cµng ®a
d¹ng, phong phó bao nhiªu th× kh¶ n¨ng thu hót vèn tõ nÒn kinh tÕ sÏ cµng
lín bÊy nhiªu. §iÒu nµy xuÊt ph¸t tõ sù kh¸c nhau trong nhu cÇu t©m lý cña
c¸c tÇng líp d©n c. Møc ®é ®a d¹ng c¸c h×nh thøc cµng cao th× cµng dÔ
dµng ®¸p øng mét c¸ch tèi ®a nhu cÇu cña d©n c, v× hä ®Òu t×m thÊy cho
m×nh mét h×nh thøc göi tiÕt kiÖm phï hîp mµ l¹i an toµn. Do vËy c¸c Ng©n
hµng Th¬ng m¹i thêng c©n nh¾c rÊt kü tríc khi ®a vµo ¸p dông mét h×nh
thøc huy ®éng míi.
-
C¸c dÞch vô do ng©n hµng cung øng:
Mét ng©n hµng cã dÞch vô tèt, ®a d¹ng hiÓn nhiªn cã nhiÒu lîi thÕ h¬n
c¸c ng©n hµng cã c¸c dÞch vô h¹n chÕ. Trong ®iÒu kiÖn thµnh phè thiÕu b·i
®Ëu xe, ng©n hµng cã b·i ®Ëu xe réng r·i còng lµ mét lîi thÕ, hoÆc ng©n hµng
cã quÇy giao dÞch mÆt ®êng trªn c¸c phè chÝnh, cã hÖ thèng rót tiÒn tù ®éng
lµm viÖc ngµy ®ªm... cã c¸n bé giao dÞch niÒm në, cã tr¸ch nhiÖm t¹o ®îc
niÒm tin víi kh¸ch hµng còng lµ nh÷ng lîi thÕ ®¸ng quan t©m cña c¸c Ng©n
hµng Th¬ng m¹i. Kh¸c víi c¹nh tranh vÒ l·i suÊt, c¹nh tranh vÒ dÞch vô
ng©n hµng kh«ng cã giíi h¹n, do vËy ®©y lµ ®iÓm m¹nh ®Ó c¸c ng©n hµng
th¾ng thÕ trong c¹nh tranh.
-
ChÝnh s¸ch Marketing
Kh«ng mét ai cã thÓ phñ nhËn vai trß to lín cña ngµnh qu¶ng c¸o trong
thêi ®¹i ngµy nay. Trong ho¹t ®éng ng©n hµng hiÖn ®¹i qu¶ng c¸o lu«n ®îc
®Ò cao vµ cÇn ph¶i cã mét chi phÝ nhÊt ®Þnh cho c«ng t¸c nµy. §ång thêi ng©n
hµng còng ph¶i cã chiÕn lîc qu¶ng c¸o ®Æc biÖt kh«ng chØ trªn truyÒn h×nh
mµ nªn dïng c¶ pan«, ¸p phÝch nh»m ®Èy m¹nh c«ng t¸c huy ®éng vèn.
18
tailieuonthi
III. Sù cÇn thiÕt n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c huy ®éng vèn
cña NHTM :
1. §èi víi ng©n hµng:
Trong m«i trêng kinh doanh ngµy nay sù c¹nh tranh diÔn ra gay g¾t th×
vèn lµ mét yÕu tè gióp c¸c ng©n hµng th¾ng thÕ trong c¹nh tranh. Ng©n hµng
nµo trêng vèn sÏ cã kh¶ n¨ng tho¶ m·n tèt nhÊt nhu cÇu cña kh¸ch hµng, cã
kh¶ n¨ng më réng ho¹t ®éng kinh doanh, t¨ng thªm thu nhËp vµ cñng cè vÞ thÕ
trªn thÞ th¬ng trêng ... NhËn thøc ®îc vai trß to lín cña vèn trong ho¹t
®éng kinh doanh, c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i lu«n t×m c¸ch ph¸t triÓn nguån
vèn cña m×nh, t×m mäi biÖn ph¸p ®Ó ®Èy m¹nh hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c huy
®éng vèn.
Huy ®éng vèn lµ mét nghiÖp vô truyÒn thèng cña ng©n hµng. Tõ khi cã
c¸c ng©n hµng ra ®êi th× nghiÖp vô huy ®éng vèn ®· g¾n liÒn víi c¸c ho¹t
®éng cña nã, tr¶i qua qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña hÖ thèng ng©n hµng th× nghiÖp
vô huy ®éng vèn còng ®îc ®æi míi cho phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña x· héi.
HiÖu qu¶ c«ng t¸c huy ®éng vèn ®îc c¸c ng©n hµng quan t©m kh«ng chØ v×
nã lµ mét nghiÖp vô truyÒn thèng cña ng©n hµng ma cßn v× nã lµ mét trong
nh÷ng ho¹t ®éng chñ yÕu vµ mang l¹i nhiÒu lîi nhuËn cho ng©n hµng. Do ®ã
trong mäi giai ®o¹n, n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c huy ®éng vèn lu«n lµ vÊn ®Ò
®îc c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i chó träng.
Nhu cÇu ph¸t triÓn cña x· héi ngµy cµng t¨ng kÐo theo nhu cÇu vÒ vèn
cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, cña d©n c... §Ó ®¸p øng ®îc mäi yªu cÇu nµy th×
c¸c ng©n hµng ph¶i cã mét nguån vèn ®ñ lín ®Ó cã thÓ phôc vô cho sù ph¸t
triÓn chung cña nÒn kinh tÕ, mµ nguån vèn tù cã cña ng©n hµng lu«n lµ qu¸
“nhá bД tríc yªu cÇu ph¸t triÓn cña x· héi. Do ®ã ®Ó cã thÓ cã mét lîng
vèn cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn sø mÖnh “bµ ®ì” cho nÒn kinh tÕ th× c¸c Ng©n hµng
Th¬ng m¹i ph¶i t×m c¸ch t¨ng trëng nguån vèn hiÖn cã cña m×nh vµ vÊn ®Ò
n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c huy ®éng vèn ®îc ®Æt ra rÊt bøc thiÕt.
C¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i ho¹t ®éng trªn thÞ trêng víi t c¸ch lµ c¸c
trung gian tµi chÝnh víi chøc n¨ng chñ yÕu lµ ph©n phèi l¹i tiÒn tÖ trong x·
19
tailieuonthi
héi, thóc ®Èy nÒn kinh tÕ kh«ng ngõng ph¸t triÓn. Ho¹t ®éng huy ®éng vèn
chÝnh lµ viÖc thu hót c¸c nguån vèn nhµn rçi trong x· héi ®Ó råi sau ®ã ng©n
hµng ph©n phèi ®Õn n¬i thiÕu vèn (b»ng c¸c ho¹t ®éng cho vay, ®Çu t). Lµm
tèt c«ng t¸c huy ®éng vèn còng ®ång nghÜa víi ng©n hµng lµm tèt nhiÖm vô
quan träng nhÊt cña m×nh . Cho nªn mäi Ng©n hµng Th¬ng m¹i ®Òu ý thøc
®îc sù cÇn thiÕt cña viÖc ®Èy m¹nh hiÖu qu¶ ho¹t ®éng huy ®éng vèn.
2. §èi víi kh¸ch hµng:
§èi víi d©n c:
NghiÖp vô huy ®éng vèn ®· cung cÊp cho mäi ngêi d©n c¸c ph¬ng
thøc tiÕt kiÖm tiÒn hîp lý vµ an toµn. Nguån tiÒn tiÕt kiÖm trong d©n c rÊt dåi
dµo, cã nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ng©n hµng sö dông kinh doanh. §Ó thu
hót ®îc c¸c nguån vèn nµy c¸c ng©n hµng ®· sö dông nhiÒu h×nh thøc huy
®éng vèn phong phó vµ tiÖn lîi. §iÒu nµy gióp ngêi d©n dÔ dµng lùa chän
mét h×nh thøc göi tiÒn phï hîp víi ®Æc ®iÓm kho¶n tiÒn cña m×nh. Do ®ã t©m
lý ngêi d©n lu«n mong ng©n hµng ®a ra ®îc c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn
hiÖu qu¶, cã lîi cho c¶ hai bªn: võa Ých níc võa lîi nhµ, võa an toµn tµi s¶n.
§èi víi c¸c tæ chøc kinh tÕ, doanh nghiÖp :
NghiÖp vô huy ®éng vèn ®· gióp cho c¸c tæ chøc kinh tÕ, c¸c doanh
nghiÖp thuËn tiÖn trong thanh to¸n giao dÞch th«ng qua tµi kho¶n tiÒn göi
thanh to¸n. NÕu ng©n hµng ®Èy m¹nh c«ng t¸c huy ®éng vèn th× sÏ gióp c¸c
doanh nghiÖp rÊt nhiÒu trong ho¹t ®éng kinh doanh, lµm cho ho¹t ®éng cña
doanh nghiÖp vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ lu«n tr«i ch¶y. H¬n n÷a, c¸c doanh
nghiÖp vµ tæ chøc kinh tÕ ®Òu cã quan hÖ tÝn dông víi ng©n hµng vµ huy ®éng
vèn cã hiÖu qu¶ sÏ gióp cho doanh nghiÖp cã vèn kÞp thêi bÊt cø lóc nµo mµ
doanh nghiÖp cÇn vèn. Do ®ã ®øng ë gãc ®é doanh nghiÖp th× n©ng cao hiÖu
qu¶ c«ng t¸c huy ®éng vèn ë mçi ng©n hµng lµ cÇn thiÕt.
3. §èi víi nÒn kinh tÕ :
NghiÖp vô huy ®éng vèn gióp cho c¸c nguån vèn nhµn rçi trong x· héi
®îc tËp trung vÒ mét mèi, thuËn tiÖn cho viÖc ph©n phèi l¹i chóng. Tr¸nh
®îc t×nh tr¹ng l·ng phÝ nguån vèn, mét sè ngêi tæ chøc “hôi”, “hä” g©y
20
- Xem thêm -