Tài liệu Các dạng vẽ biểu đồ địa lý 12

58 bµi tËp thùc hµnh vÏ biÓu ®å ¤n thi TN, C§&§H Bµi tËp 1 - Dùa vµo b¶ng sè liÖu díi ®©y h·y vÏ vµ nhËn xÐt biÓu ®å sù t¨ng trëng kinh tÕ níc ta trong thêi gian 1976-2005 (§¬n vÞ %/n¨m ) N¨m, giai ®o¹n 76/80 1988 1992 1994 1999 2002 2004 2005 GDP 0,2 5,1 8,3 8,40 4,8 7,04 7,80 8,20 C«ng nghiÖp – 0,6 3,3 12,6 14,4 7,7 14,5 12,5 13,5 X©y dùng N«ng- L©m- Ng 2,0 3,9 6,3 3,9 5,2 5,8 5,20 4,85 nghiÖp 1)VÏ biÓu ®å. D¹ng cét ®¬n ph©n theo c¸c nhãm cét, mçi n¨m hoÆc giai ®o¹n vÏ 3 cét thÓ hiÖn GDP, CNXD, NLN. Cã thÓ vÏ thµnh d¹ng biÓu ®å thanh ngang. 2)NhËn xÐt. a)Nh÷ng n¨m tríc ®æi míi ( tõ 1976 ®Õn n¨m 1988). T¨ng trëng kinh tÕ chËm: GDP chØ ®¹t 0,2%/n¨m; c«ng nghiÖp lµ 0,6%, n«ng nghiÖp t¨ng kh¸ h¬n ®¹t 2%. Sù ph¸t triÓn kinh tÕ dùa vµo n«ng nghiÖp lµ chÝnh. Lý do tèc ®é t¨ng trëng thÊp. b) Giai ®o¹n sau ®æi míi (tõ 1988 tíi 2005) T¨ng trëng kinh tÕ nhanh h¬n rÊt nhiÒu: tèc ®é t¨ng GDP cao nhÊt vµo n¨m 1994, so víi giai ®o¹n 76/80 gÊp 40,2 lÇn; c«ng nghiÖp cao gÊp 24 lÇn; n«ng nghiÖp gÊp 1,4 lÇn. C«ng nghiÖp lµ ®éng lùc chÝnh ®èi víi sù t¨ng trëng GDP. Lý do... N¨m 1999 sù t¨ng trëng kinh tÕ cã gi¶m ®i ®¸ng kÓ lµ do t¸c ®éng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh trong khu vùc §NA. N¨m 2002 tíi 2005 tèc ®é t¨ng trëng ®· ®îc kh«i phôc l¹i tuy cã thÊp h¬n so víi c¸c n¨m tríc ®ã. Bµi tËp 2 - VÏ vµ nhËn xÐt sù suy gi¶m sè lîng vµ chÊt lîng rõng cña níc ta trong giai ®o¹n tõ n¨m 1943 ®Õn n¨m 2003. DiÖn tÝch rõng níc ta trong thêi gian 1943 - 2003. (§¬n vÞ: TriÖu ha) N¨m DiÖn tÝch tù nhiªn DiÖn tÝch rõng Trong ®ã: Rõng giÇu 1943 32,9 14,0 9,0 1993 32,9 9,3 0,6 2003 32,9 12,4 0,6 1-Xö lý sè liÖu vÏ biÓu ®å: - Cã thÓ cã nhiÒu c¸ch lùa chän kiÓu biÓu ®å: Cét chång tuyÖt ®èi, cét chång t¬ng ®èi; biÓu ®å c¬ cÊu tuyÖt ®èi t¬ng ®èi (h×nh trßn, h×nh vu«ng). 1 §Ó tÝnh to¸n cÇn n¾m v÷ng kh¸i niÖm ph©n lo¹i ®Êt: §Êt tù nhiªn ph©n theo môc ®Ých sö dông gåm: ®Êt n«ng nghiÖp, ®Êt l©m nghiÖp, ®Êt chuyªn dïng vµ thæ c, ®Êt cha sö dông. §Êt rõng (®Êt cã rõng) ph©n theo sù ®a d¹ng sinh häc gåm: rõng giÇu cã tr÷ lîng gç trªn 150m3 trë lªn; rõng nghÌo - díi 150m3 gç/ha. KÕt qu¶ tÝnh to¸n c¸c lo¹i ®Êt nh sau: (§¬n vÞ Ngh ha Lo¹i ®¬n vÞ §¬n vÞ % N¨m 1943 1993 2003 1943 1993 2003 DiÖn tÝch tù nhiªn 32,9 32,9 32,9 100 100 100 Tæng diÖn tÝch rõng 14 9,3 12,4 43,3 28,1 37,7 9 0,6 0,6 27,2 1,8 Trong ®ã:Rừng giÇu 1,8 Rõng nghÌo 5 8,7 11,8 15,1 26,3 35,9 C¸c lo¹i ®Êt kh¸c 19,1 23,8 20,5 57,7 71,9 62,3 -VÏ biÓu ®å. cã thÓ vÏ biÓu ®å h×nh cét chång (sö dông sè liÖu tuyÖt ®èi) hoÆc h×nh trßn. Lo¹i biÓu ®å h×nh trßn cÇn ph¶i xö lý sè liÖu tríc khi vÏ. BiÓu ®å thÓ hiÖn suy gi¶m sè lîng vµ chÊt lîng tµi nguyªn rõng níc ta trong giai ®o¹n 1943 - 2003. 2NhËn xÐt vµ gi¶i thÝch; a-Sè lîng rõng thÓ hiÖn b»ng tØ lÖ ®é che phñ: DiÖn tÝch rõng tõ 14 triÖu ha chØ cßn 9,3 tr ha vµo n¨m 1993, gi¶m 5tr ha. §é che phñ gi¶m tõ 43,3% cßn 28,1% vµo n¨m 1993. N¨m 2001 ®· t¨ng lªn ®¸ng kÓ, ®· trång thªm ®îc 2 Tr. ha so víi n¨m 1993, ®é che phñ t¨ng lªn 32,3%. Lµ do ... §é che phñ cha b¶o ®¶m sù c©n b»ng sinh th¸i v× níc ta ®åi nói chiÕm tØ lÖ lín. b-ChÊt lîng rõng suy gi¶m nghiªm träng. DiÖn tÝch rõng giÇu tõ 9 triÖu ha gi¶m chØ cßn 0,6 triÖu ha vµo c¸c n¨m 1993 vµ 2001. DiÖn tÝch rõng giÇu gi¶m nhanh h¬n hµng chôc lÇn so víi diÖn tÝch rõng. TØ lÖ tõ 27,2% diÖn tÝch tù nhiªn gi¶m chØ cßn 1,8% n¨m 1993 vµ n¨m 2001. Kh«ng thÓ kh«i phôc l¹i ®îc rõng giÇu, diÖn tÝch rõng nghÌo t¨ng lªn tõ 15,1% diÖn tÝch tù nhiªn t¨ng lªn 26,3% n¨m 1993 vµ 33,4% n¨m 2001. Bµi tËp 3 - VÏ vµ nhËn xÐt biÓu ®å c¬ cÊu sö dông ®Êt cña ViÖt Nam trong giai ®o¹n 1989 -2003 dùa theo b¶ng sè liÖu díi ®©y. §Ó sö dông cã hiÖu qu¶ vèn ®Êt níc ta cÇn gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò g×? (§¬n vÞ % so víi tæng diÖn tÝch tù nhiªn) N¨m 1989 1993 2003 Tæng diÖn tÝch tù nhiªn 100,0 100,0 100,0 §Êt n«ng nghiÖp 21,0 22,2 28,9 §Êt l©m nghiÖp 29,2 29,1 37,7 §Êt chuyªn dïng vµ thæ c 4,9 5,7 6,5 §Êt cha sö dông 44,9 44,9 26,9 1)VÏ biÓu ®å. 2 Lo¹i biÓu ®å thÓ hiÖn sù thay ®æi c¬ cÊu nh biÓu ®å cét chång, trßn, vu«ng, miÒn ... ( sö dông sè liÖu t¬ng ®èi). BiÓu ®å c¬ cÊu sö dông tµi nguyªn ®Êt cña níc ta trong giai ®o¹n 1989 - 2003. xÐt. 2)NhËn ViÖc sö dông tµi nguyªn ®Êt cña níc ta cßn nhiÒu bÊt hîp lý. a- §Êt n«ng nghiÖp. ChiÕm tØ lÖ thÊp chØ díi 30 % diÖn tÝch tù nhiªn g©y khã kh¨n ®èi víi ph¸t triÓn n«ng nghiÖp. §Êt n«ng nghiÖp t¹i §BSH, DHMT bÞ chuyÓn ®æi sang c¸c môc ®Ých kh¸c; mét bé phËn bÞ tho¸i ho¸. §Êt n«ng nghiÖp thay ®æi rÊt Ýt trong thêi gian 1989-1993; trong thêi gian 1999 2001 ®· t¨ng lªn tõ 22,2% lªn 28,4%. Sù t¨ng tØ träng ®Êt n«ng nghiÖp nh÷ng n¨m gÇn ®©y chñ yÕu lµ do më réng ®Êt trång c©y c«ng nghiÖp ë MNTDPB, T©y Nguyªn, më réng diÖn tÝch mÆt níc nu«i trång thuû, h¶i s¶n t¹i §BSCL, DHMT, §BSH. b- §Êt l©m nghiÖp. ChiÕm tØ lÖ kho¶ng 30% diÖn tÝch tù nhiªn, kh«ng ®¸p øng ®îc sù c©n b»ng sinh th¸i. Thêi kú 1989 - 1993 ®· t¨ng lªn nhng rÊt chËm do t×nh tr¹ng tµn ph¸ rõng diÔn ra nghiªm träng, diÖn tÝch rõng trång t¨ng kh«ng ®¸ng kÓ so víi rõng bÞ ph¸. Tõ 1993 -2001 tØ lÖ ®Êt l©m nghiÖp ®· t¨ng lªn nhanh tõ 29,2% lªn 35,2% diÖn tÝch tù nhiªn. Lµ do chÝnh s¸ch b¶o vÖ tµi nguyªn rõng cña Nhµ níc ta ®· cã kÕt qu¶.. c- §Êt CD vµ TC ChiÕm mét tØ lÖ thÊp nhÊt trong sè c¸c lo¹i ®Êt ph©n theo môc ®Ých sö dông. TØ träng lo¹i ®Êt nµy t¨ng lªn liªn tôc, n¨m 2001 ®· chiÕm 6% diÖn tÝch tù nhiªn. TØ lÖ nµy lµ rÊt cao so víi tr×nh ®é ®« thÞ ho¸, c«ng nghiÖp ho¸ cña níc ta. Lµ do... d- §Êt cha sö dông ChiÕm tØ lÖ rÊt lín trong diÖn tÝch tù nhiªn níc ta, lµ sù bÊt hîp lý lín nhÊt. Lµ do ... Cã xu thÕ gi¶m dÇn tØ träng tõ 44,9% cßn 30,4%. Lµ do... Bµi tËp 4 - VÏ ®å thÞ thÓ hiÖn sè d©n níc ta trong thêi gian tõ 1901- 2005 theo b¶ng sè liªu díi ®©y. a) H·y ph©n tÝch t×nh h×nh t¨ng d©n sè cña níc ta trong thêi gian 1901- 2005. b) HËu qu¶ cña viÖc d©n sè t¨ng nhanh, c¸c biÖn ph¸p ®Ó gi¶m gia t¨ng d©n sè. c) Níc ta ®· thµnh c«ng nh thÕ nµo trong viÖc gi¶m gia t¨ng d©n sè. Sè d©n níc ta trong thêi gian 19001-2005. ( §¬n vÞ triÖu ng¬×) N¨m 1901 1936 1956 1960 1979 1989 1999 2001 2005 Sè d©n 13,5 17,5 27,5 30,4 52,5 64,4 76,3 78,7 82,6 1-VÏ biÓu ®å. Lùa chän kiÓu vÏ ®å thÞ, hoÆc biÓu ®å cét. C¸ch vÏ ®å thÞ lµ thÝch hîp nhÊt. 3 §å thÞ sè d©n níc ta tõ n¨m 1901 tíi 2005 2-NhËn xÐt. Sù gia t¨ng d©n sè phô thuéc vµo hµng lo¹t nh©n tè: c¸c quy luËt sinh häc, ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi, ®êng lèi chÝnh s¸ch... Sau 104 n¨m d©n sè níc ta t¨ng thªm 69,1triÖu ngêi, gÊp gÇn 6 lÇn sè d©n n¨m 1901. C¸c giai ®o¹n cã tèc ®é d©n sè t¨ng kh¸c nhau: a) Tõ 1901- 1956. Trong 55 n¨m t¨ng 14 triÖu ngêi, b×nh qu©n t¨ng cã 0,25 triÖu ngêi/n¨m. Lý do: trong thêi k× Ph¸p thuéc, ®êi sèng vËt chÊt nh©n d©n ta rÊt thÊp kÐm, chiÕn tranh, dÞch bÖnh thêng xuyªn x¶y ra, n¹n ®ãi n¨m 1945... b) Tõ 1956 tíi 1989. T¨ng liªn tôc víi møc ®é t¨ng rÊt cao, sau 35 n¨m t¨ng thªm 36,9 triÖu ngêi; b×nh qu©n mçi n¨m t¨ng thªm 1,1 triÖu. Lý do: chÝnh s¸ch d©n sè thùc hiÖn cha cã kÕt qu¶, quy luËt bï trõ sau chiÕn tranh, sù ph¸t triÓn m¹nh cña y tÕ nªn c¸c lo¹i bÖnh tËt gi¶m, tuæi thä trung b×nh t¨ng thªm ®¸ng kÓ. c) Giai ®o¹n 1999 - 2005 Trong 6 n¨m t¨ng thªm 8,3 triÖu ngêi, b×nh qu©n mçi n¨m t¨ng 1,2 triÖu ngêi. B×nh qu©n sè d©n t¨ng thªm hµng n¨m cao h¬n sè víi giai ®o¹n tríc. Lý do: mÆc dï cã tû lÖ sinh ®· gi¶m nhng sè d©n lín, nªn sè lîng ngêi t¨ng thªm vÉn cao; ch¬ng tr×nh kÕ ho¹ch ho¸ d©n sè ®· cã kÕt qu¶ b»ng viÖc ¸p dông c¸c chÝnh s¸ch phï hîp nh÷ng cha thùc bÒn v÷ng... Bµi tËp 5 - Cho b¶ng sè liÖu díi ®©y vÒ tØ lÖ t¨ng tù nhiªn cña d©n sè níc ta tõ n¨m 1921 ®Õn n¨m 2000, h·y vÏ biÓu ®å vµ nhËn xÐt sù gia t¨ng d©n sè níc ta trong thêi gian nãi trªn.(§¬n vÞ %/n¨m) Giai ®o¹n 1921/26 26/31 31/36 36/39 GTDS 1,86 0,6 1,33 1,09 Giai ®o¹n 39/43 43/51 51/54 54/60 GTDS 3,06 0,6 1,1 3,93 Giai ®o¹n 60/65 65/70 70/76 76/80 GTDS 2,93 3,24 3,00 2,52 Giai ®o¹n 80/85 85/90 90/95 95/2000 GTDS 2,40 2,00 1,70 1,55 Giai ®o¹n 95/2000 80/85 65/70 51/54 36/39 §¬n vÞ (%) 1921/26 0 0.5 1 1.5 2 2.5 3 3.5 4 4.5 4 1-VÏ biÓu ®å. Cã thÓ vÏ c¸c d¹ng cét, thanh ngang. Kh«ng vÏ kiÓu ®å thÞ, do ®©y lµ c¸c gi¸ trÞ gia t¨ng d©n sè trung b×nh theo c¸c giai ®o¹n. 2-NhËn xÐt: a- Giai ®o¹n tõ 1921- 1954. Gia t¨ng kh«ng ®Òu: RÊt cao vµo c¸c n¨m 39/43 (tíi 3,06%); cã giai ®o¹n rÊt thÊp chØ ®¹t 0,6% (c¸c n¨m 1926-1931vµ giai ®o¹n 1939 –1954). C¸c møc cao thÊp nµy chªnh lÖch tíi 5 lÇn. Thêi kú tríc 1954 gia t¨ng tù nhiªn cña d©n sè níc ta thÊp. Lý do... b- Giai ®o¹n tõ 1954- 1989. Gia t¨ng rÊt nhanh trong suèt giai ®o¹n.HÇu hÕt c¸c giai ®o¹n ®Òu cã tèc ®é t¨ng trªn 2%/n¨m. Giai ®o¹n t¨ng cao nhÊt lªn tíi 3,93%( 1954-1960); thÊp nhÊt còng ®¹t 2% vµo thêi kú 1985-1990. Giai ®o¹n t¨ng cao nhÊt (1954-1960) so víi giai ®o¹n thÊp nhÊt (19431951) gÊp 6,5 lÇn. Lµ do ... c) Giai ®o¹n tõ 1990 ®Õn 2001 §· gi¶m nhanh, b×nh qu©n chØ cßn díi 2%. Giai ®o¹n 1999-2000 chØ cßn 1,5%, møc t¨ng cao h¬n so víi c¸c níc trªn thÕ giíi. LÝ do... Bµi tËp 6 - Cho b¶ng sè liÖu díi ®©y vÒ tØ lÖ sinh, tö cña d©n sè níc trong thêi gian 19602001, h·y vÏ biÓu ®å thÝch hîp thÓ hiÖn tØ lÖ t¨ng d©n sè níc ta trong thêi gian nãi trªn. Tõ b¶ng sè liÖu vµ biªñ ®å ®· vÏ h·y nhËn xÐt gi¶i thÝch sù thay ®æi sè d©n n íc ta trong thêi gian nãi trªn. ( §¬n vÞ ‰) N¨m TØ lÖ sinh TØ lÖ tö N¨m TØ lÖ sinh TØ lÖ tö 1960 46,0 12,0 1979 32,5 7,2 1965 37,8 6,7 1989 31,3 8,4 1970 34,6 6,6 1999 20,5 5,4 1976 39,5 7,5 2001 19,9 5,6 1- TÝnh tØ lÖ t¨ng tù nhiªn cña d©n sè. - C«ng thøc tÝnh: GTTN = (TØ lÖ sinh - TØ lÖ Tö )/10. §¬n vÞ tÝnh GTTN lµ %. - KÕt qu¶ nh sau (§¬n vÞ %) N¨m 1960 1965 1970 1976 1979 1989 1999 2001 Gia t¨ng d©n sè 3,40 3,11 2,80 3,20 2,53 2,29 1,51 1,43 2- VÏ biÓu ®å BiÓu ®å tØ lÖ sinh, tØ lÖ tö vµ gia t¨ng tù nhiªn d©n sè níc ta trong thêi gian 1960- 2001 3- NhËn xÐt: a- TØ lÖ sinh (®¬n vÞ tÝnh‰). Tõ 1960-1999 rÊt cao, trªn 20‰, giai ®o¹n cao nhÊt ®¹t tíi 46‰ (n¨m 1960); n¨m 1976 còng rÊt cao víi tØ lÖ 39,5‰ . Tõ giai ®o¹n 1999 trë ®i tØ lÖ sinh gi¶m nhiÒu chØ cßn díi 20‰; thÊp nhÊt lµ vµo n¨m 2001 (19,9‰). C¶ thêi kú 41 n¨m tØ lÖ sinh ®· gi¶m gÇn 3 lÇn (tõ 46‰ cßn 19,9‰). LÝ do... b- TØ lÖ tö TØ lÖ tö cña d©n sè níc ta rÊt thÊp vµ gi¶m nhanh. Riªng n¨m 1960 cã tØ lÖ tö trung b×nh (12‰); suèt thêi gian tõ sau 1960 tíi 2001 ®Òu cã møc tö díi 10‰; Nh÷ng n¨m 90 chØ cßn kho¶ng 5‰. 5 C¶ thêi kú 41 n¨m tØ lÖ tö ®· gi¶m gÇn 2 lÇn (tõ 12‰ cßn 6,4‰). Lý do.... c- Mèi quan hÖ gi÷a tØ lÖ sinh vµ tØ lÖ tö. Do tØ lÖ sinh rÊt cao trong khi tØ lÖ tö l¹i thÊp vµ gi¶m nhanh nªn gia t¨ng d©n sè níc ta trong thêi gian dµi thuéc lo¹i rÊt cao. Trong biÓu ®å gia t¨ng tù nhiªn cña d©n sè ®îc thÓ hiÖn b»ng miÒn giíi h¹n gi÷a tØ sinh vµ tØ lÖ tö. Giíi h¹n c¶u miÒn nµy cã xu thÕ hÑp dÇn trong thêi gian 1960-2001. Sù thu hÑp rÊt nhah trong giai ®o¹n tõ 1995 tíi nay. Cã sù gi¶m gia t¨ng thiªn nhiªn lµ do tØ lÖ sinh gi¶m ®i rÊt nhanh trong thêi gian nãi trªn. Bµi tËp 7 - Cho b¶ng sè liÖu díi ®©y vÒ sè d©n vµ diÖn tÝch c¸c vïng n¨m 2001. H·y vÏ biÓu ®å so s¸nh sù chÖnh lÖch mËt ®é c¸c vïng. Tõ b¶ng sè liÖu vµ biÓu ®å ®· vÏ h·y nhËn xÐt vµ rót ra c¸c kÕt luËn cÇn thiÕt. Vïng C¶ níc MiÒn nói,trung du §ång b»ng 2 DiÖn tÝch (Ngh×n km ) 330991 248250 82741 D©n sè (Ngh Ngêi) 78700 20836 57864 1) VÏ biÓu ®å. Cã thÓ vÏ c¸c d¹ng cét chång, h×nh trßn, vu«ng. Lùa chän c¸ch vÏ biÓu ®å h×nh trßn d¹ng sö dông sè liÖu t¬ng ®èi. C¸ch vÏ nµy ph¶i xö lý sè liÖu tríc khi vÏ. a)Xö lý sè liÖu. TÝnh tØ lÖ % diÖn tÝch vµ d©n sè cña ®ång b»ng vµ miÒn nói trung du so víi c¶ níc. TÝnh mËt ®é d©n c cña c¶ níc, ®ång b»ng, miÒn nói- trung du. §¬n vÞ tÝnh cña mËt ®é lµ Ngêi/km2. KÕt qu¶ nh sau: Vïng C¶ níc MiÒn nói, trung du §ång b»ng DiÖn tÝch (%) 100 75,0 25,0 D©n sè (%) 100 26,5 73,5 MËt ®é (Ngêi/km2) 238 84 700 b)VÏ biÓu ®å: BiÓu ®å cã hai h×nh trßn cã b¸n kÝnh b»ng nhau víi c¸c h×nh qu¹t bªn trong nh b¶ng sè liÖu ®· tÝnh. Mét h×nh trßn thÓ hiÖn d©n sè c¶ níc n¨m 2001 chia thµnh hai khu vùc miÒn nói- trung du vµ ®ång b»ng; mét ®êng trßn thÓ hiÖn diÖn tÝch tù nhiªn. Cã mét b¶ng chó dÉn víi ph©n biÖt hai khu vùc thµnh thÞ, n«ng th«n. Hai ®êng trßn nµy thÓ hiÖn c¸c ®èi tîng kh¸c nhau nªn ®é lín cña chóng tuú lùa chän. Nªn vÏ hai ®êng trßn cã b¸n kÝnh b»ng nhau. BiÓu ®å diÖn tÝch tù nhiªn vµ d©n sè níc ta n¨m 2001 2-NhËn xÐt: MËt ®é toµn quèc lµ 238 ngêi / km2. Do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau mµ mËt ®é cã sù ph©n ho¸ râ rÖt gi÷a miÒn nói - trung du vµ ®ång b»ng. a- T¹i ®ång b»ng. §ång b»ng chØ chiÕm 25% diÖn tÝch nhng chiÕm tíi 73,6% d©n sè. MËt ®é t¹i c¸c ®ång b»ng lµ 700 ngêi/ km2 ; mËt ®é nµy cao h¬n mËt ®é c¶ níc tíi trªn 3 lÇn. D©n c tËp trung t¹i ®ång b»ng lµ do... b- MiÒn nói -Trung du. D©n c rÊt tha: chiÕm 75,0% diÖn tÝch nhng chØ chiÕm 26,3% d©n sè. Trung b×nh mËt ®é lµ 84 ngêi/km2 ; thÊp h¬n mËt ®é c¶ níc tíi trªn 3 lÇn. MËt ®é chung cña ®ång b»ng vµ TDMN chªnh lÖch nhau tíi gÇn 9 lÇn (700/84). 6 D©n c tha thít ë miÒn nói trung du lµ do... Bµi tËp 8 - Cho b¶ng sè liÖu díi ®©y vÒ kÕt cÊu theo tuæi cña d©n sè níc ta n¨m 19791999, h·y vÏ biÓu ®å thÝch hîp. Tõ b¶ng sè liÖu vµ biÓu ®å ®· vÏ h·y nhËn xÐt vµ gi¶i thÝch sù thay ®æi trong kÕt cÊu d©n sè níc ta. KÕt cÊu theo tuæi cña d©n sè ViÖt Nam (§¬n vÞ % trong tæng sè d©n ) Nhãm tuæi 1979 1989 1999 Díi 15 42,6 39,0 33,1 Tõ 15-60 50,4 53,8 59,3 Trªn 60 7,0 7,2 7,6 Céng 100,0 100,0 100,0 1-VÏ biÓu ®å: Cã thÓ vÏ d¹ng cét chång, h×nh trßn, vu«ng (sö dông sè liÖu t¬ng ®èi). Lùa chän c¸ch vÏ biÓu ®å h×nh trßn d¹ng sö dông sè liÖu t¬ng ®èi. VÏ 3 ®êng trßn cã b¸n kÝnh b»ng nhau. H×nh qu¹t bªn trong thÓ hiÖn víi 3 nhãm tuæi kh¸c nhau. Cã b¶ng chó dÉn, tªn biÓu ®å cho tõng n¨m. BiÓu ®å kÕt cÊu theo tuæi cña d©n sè níc ta n¨m 1979, 1989, 1999 2- NhËn xÐt: a- Nhãm díi 15 tuæi: Cã tØ lÖ lín...Sè liÖu.... Xu thÕ gi¶m dÇn Lý do: nh÷ng n¨m tríc ®©y gia t¨ng d©n sè rÊt cao... b- Nhãm tõ 15-60: ChiÕm tØ lÖ lín nhÊt... cã xu híng t¨ng dÇn... Lý do: tuæi thä trung b×nh cña d©n c ngµy cµng cao; gia t¨ng d©n sè gi¶m dÇn... c -Nhãm trªn 60 tuæi: ChiÕm tØ träng thÊp.. Cã xu thÕ t¨ng dÇn... Lý do: tuæi thä cña d©n c t¨ng nhanh, ®êi sèng vËt chÊt cña nh©n d©n ta ngµy cµng n©ng cao, y tÕ ph¸t triÓn ®· h¹n chÕ c¸c lo¹i bÖnh tËt... d-TØ lÖ phô thuéc TØ lÖ phô thuéc lµ sè ngêi trong tuæi lao ®éng so víi sè ngêi ngoµi tuæi lao ®éng. TØ lÖ ngêi trong ®é tuæi lao ®éng cµng cao th× tØ lÖ phô thuéc cµng gi¶m. N¨m 1979 lµ 49,6%/50,4% = 98%; n¨m 1989 lµ 0,84; n¨m 1999 lµ 54%. TØ lÖ phô thuéc gi¶m lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho n©ng cao ®êi sèng, lao ®éng ®«ng. KÕt cÊu d©n sè níc ta trong giai ®o¹n chuyÓn tiÕp sang lo¹i kÕt cÊu d©n sè giµ. Bµi tËp 9 . Cho b¶ng sè liÖu vÒ sè d©n thµnh thÞ, n«ng th«n níc ta trong thêi gian 19902004 theo b¶ng sè liÖu díi ®©y. VÏ biÓu ®å thÓ hiÖn râ nhÊt sè d©n vµ tØ lÖ sè d©n sèng trong khu vùc thµnh thÞ trong thêi gian nãi trªn. (§¬n vÞ ngh×n ngêi.) N¨m 1990 1993 1995 1997 1999 2000 2001 2004 Tæng sè 66016,7 69644,5 71995,5 74306,9 76596,7 77635,4 78685,8 82032,3 Thµnh thÞ 12880,3 13961,2 14938,1 16835,4 18081,6 18805,3 19481 21591,2 N«ng th«n 53136,4 55488,9 57057,4 57471,5 58514,7 58830,1 59204,8 60441,1 1- Xö lý sè liÖu vµ vÏ biÓu ®å. TÝnh tØ lÖ d©n c thµnh thÞ (% so víi tæng sè d©n.). VÏ biÓu ®å miÒn sö dông sè liÖu t¬ng ®èi. 7 BiÓu ®å tØ lÖ sè d©n thµnh thÞ vµ n«ng th«n níc ta trong thêi gian 1990 - 2001. 2) NhËn xÐt. a) Sè d©n thµnh thÞ níc ta t¨ng chËm. TØ lÖ sè d©n thµnh thÞ nhá h¬n nhiÒu sè víi tæng sè d©n, nhng tØ lÖ ®ang t¨ng... PhÇn cña sè d©n n«ng th«n lín h¬n nhiÒu vµ ®ang cã xu híng gi¶m dÇn... b)TØ lÖ sè d©n thµnh thÞ qua c¸c n¨m lµ: (§¬n vÞ%) N¨m 1990 1993 1995 1997 1999 2000 2001 2004 Thµnh thÞ 19,5 20,0 20,7 22,7 23,6 24,2 24,8 26,3 N«ng th«n 80,5 79,7 79,3 77,3 76,4 75,8 75,2 73,7 TØ lÖ d©n c thµnh thÞ t¨ng chËm... Sè liÖu c) TØ lÖ d©n c thµnh thÞ níc ta thÊp lµ do: Tr×nh ®é c«ng nghiÖp ho¸, sù ph©n c«ng lao ®éng ë níc ta cha cao, c¸c ngµnh dÞch vô chËm ph¸t triÓn Víi sù ph¸t triÓn nhanh cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ nh hiÖn nay, trong thêi gian tíi tØ lÖ d©n c thµnh thÞ sÏ t¨ng nhanh. Bµi tËp 10 . Cho b¶ng sè liÖu vÒ sè d©n thµnh thÞ, n«ng th«n níc ta trong thêi gian 19902004 theo b¶ng sè liÖu díi ®©y. VÏ biÓu ®å sù t¨ng trëng tæng sè d©n vµ sè d©n sèng trong khu vùc thµnh thÞ trong thêi gian nãi trªn. (§¬n vÞ ngh×n ngêi.) N¨m 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004* Tæng sè 66016,7 67242,4 68450,1 69644,5 70824,5 71995,5 73156,7 74306,9 75456,3 76596,7 77635,4 78685,8 79727,4 80902,4 82032,3 Thµnh thÞ 12880,3 13227,5 13587,6 13961,2 14425,6 14938,1 15419,9 16835,4 17464,6 18081,6 18771,9 19469,3 20022,1 20869,5 21591,2 N«ng th«n 53136,4 54014,9 54862,5 55683,3 56398,9 57057,4 57736,8 57471,5 57991,7 58515,1 58863,5 59216,5 59705,3 60032,9 60441,1 * S¬ bé. Nguån NGTK 2006 1- VÏ biÓu ®å Yªu cÇu cña bµi lµ vÏ biÓu ®å thÓ hiÖn sù t¨ng trëng nªn sö dông kiÓu biÓu ®å gia t¨ng. §Ó vÏ ®îc biÓu ®å cÇn xö lý sè liÖu, lÊy sè d©n cña tæng sè, cña d©n c thµnh thÞ vµ sè d©n n«ng th«n cña n¨m 1990 = 100%.KÕt qu¶ nh sau: N¨m Tæng sè Thµnh thÞ N«ng th«n N¨m Tæng sè Thµnh thÞ N«ng th«n 1990 100,00 100,00 100,00 1998 114,30 135,59 109,14 8 1991 101,86 102,70 101,65 1999 116,03 140,38 110,12 1992 103,69 105,49 103,25 2000 117,60 145,74 110,78 1993 105,50 108,39 104,79 2001 119,19 151,16 111,44 1994 105,50 108,39 104,79 2002 120,77 155,45 112,36 1995 109,06 115,98 107,38 2003 122,55 162,03 112,98 1996 110,82 119,72 108,66 2004 124,26 167,63 113,75 1997 112,56 130,71 108,16 VÏ ®å thÞ gia t¨ng. Cã 3 ®å thÞ trong cïng mét hÖ to¹ ®é. Trôc tung thÓ hiÖn chØ sè gia t¨ng (®¬n vÞ%). C¶ ba ®å thÞ ®Òu cã ®iÓm xuÊt ph¸t tõ 100% trªn trôc tung. 2-NhËn xÐt. a- Møc t¨ng cña sè d©n: Tæng sè d©n t¨ng 124,26%, sè d©n thµnh thÞ t¨ng 167,63%, sè d©n n«ng th«n t¨ng 112,76%; Møc t¨ng cña sè d©n thµnh thÞ cao h¬n so víi tæng sè nªn tØ träng cña d©n c thµnh thÞ sÏ t¨ng dÇn so víi tæng sè d©n. b-TØ lÖ d©n c thµnh thÞ t¨ng dÇn...TÝnh to¸n tØ lÖ % cña d©n c thµnh thÞ ®Ó minh ho¹. Bµi tËp 11 - Cho b¶ng sè liÖu vÒ lao ®éng ®ang ho¹t ®éng kinh tÕ ph©n theo ngµnh c¸c n¨m 1990 1995 vµ 2000 díi ®©y, h·y vÏ biÓu ®å thÝch hîp vµ nhËn xÐt sù thay ®æi c¬ cÊu sö dông lao ®éng theo ngµnh ë níc ta. (§¬n vÞ tÝnh Ngh×n ngêi ) N¨m Tæng sè N«ng l©m C«ng nghiÖp DÞch vô lao ®éng ng nghiÖp - X©y dùng 1990 29412,3 21476,1 3305,7 4630,5 1995 33030,6 23534,8 3729,7 5766,1 1999 35975,8 24791,9 4300,4 6883,5 2000 36701,8 25044,9 4445,4 7211,5 NGTK2001 trang 40 1- Lùa chän c¸ch vÏ biÓu ®å. Cã thÓ vÏ nhiÒu d¹ng biÓu ®å: Cét chång, thanh ngang chång, h×nh trßn, h×nh vu«ng (lo¹i sö dông sè liÖu tuyÖt ®èi, sè liÖu t¬ng ®èi). Trong ®ã lo¹i biÓu ®å h×nh trßn, h×nh vu«ng lµ hîp lý nhÊt. Chän kiÓu h×nh trßn sö dông sè liÖu tuyÖt ®èi, lo¹i nµy cÇn xö lý sè liÖu tríc khi vÏ. 2-Xö lý sè liÖu vµ vÏ biÓu ®å. - TÝnh tØ lÖ lao ®éng ph©n theo c¸c ngµnh so víi tæng sè.(§¬n vÞ tÝnh %) l©m C«ng nghiÖp- DÞch N¨m Tæng sè N«ng ng nghiÖp X©y dùng vô 1990 100 73,0 11,2 15,7 1999 100 68,9 12,0 19,1 2000 100 68,2 12,1 19,6 - TÝnh b¸n kÝnh c¸c ®êng trßn 35975 ,8 : 249412,3  1. 1,23  1,15cm R1990 = 1cm; R1999 = 1. R2000 = 1. 36701,8 : 249412,3  1. 1,24  1,17cm VÏ biÓu ®å gåm ba ®êng trßn cã b¸n kÝnh nh ®· tÝnh. C¸c h×nh qu¹t bªn trong cã tØ lÖ nh ®· tÝnh trong b¶ng trªn; cã mét b¶ng chó dÉn thÓ hiÖn tØ lÖ lao ®éng. BiÓu ®å c¬ cÊu lao ®éng níc ta ngµnh c¸c n¨m 1990, 1999, 2000 2-NhËn xÐt ph©n theo 9 a- Tæng sè lao ®éng: T¨ng kh¸ nhanh so víi n¨m 1990 t¨ng 1,24 lÇn (mçi n¨m t¨ng 2,4%). Tæng sè lao ®éng t¨ng lµ do: d©n sè t¨ng nhanh, mèi n¨m cã thªm hµng triÖu ngêi bíc vµo ®é tuæi lao ®éng, vît h¬n nhiÒu so víi ngêi hÕt tuæi lao ®éng hµng n¨m. b- Lao ®éng trong n«ng - l©m - ng nghiÖp ChiÕm sè lîng rÊt lín vµ cã xu híng gi¶m, n¨m 1990 lµ 73,0% ; n¨m 2000 lµ 68,2%. Sù gi¶m dÇn tØ träg nµy lµ do... Sè lao ®éng n«ng nghiÖp sÏ chuyÓn dÇn sang c«ng nghiÖp vµ dÞch vô. c- Lao ®éng trong dÞch vô ChiÕm sè lîng lín h¬n so víi n«ng nghiÖp nhng cao h¬n so víi lao ®éng c«ng nghiÖp. Cã xu híng t¨ng dÇn, n¨m 1990 lµ 15,7% ; n¨m 2000 lµ 19,65%. Sù t¨ng dÇn tØ träng nµy lµ do ...Xu híng trong thêi gian tíi lao ®éng trong ngµnh c«ng nghiÖp sÏ t¨ng m¹nh. d- Lao ®éng trong c«ng nghiÖp VÒ gi¸ trÞ tuyÖt ®èi, sè lîng lao ®éng trong c«ng nghiÖp chiÕm sè lîng nhá nhÊt so víi n«ng nghiÖp vµ dÞch vô. Tuy nhiªn, c¶ sè lîng tuyÖt ®èi vµ tû lÖ lao ®éng c«ng nghiÖp so víi tæng sè lao ®éng cã xu híng t¨ng dÇn. N¨m 1990 lµ 11,2% ; n¨m 2000 lµ 12,1%. TØ träng t¨ng dÇn lµ do.... Xu híng trong thêi gian tíi sè lao ®éng trong c«ng nghiÖp sÏ t¨ng nhanh do thu hót ngµy cµng m¹nh lao ®éng chuyÓn sang tõ n«ng nghiÖp. Bµi tËp 12 - Cho b¶ng sè liÖu vÒ lùc lîng lao ®éng, sè ngêi cÇn gi¶i quyÕt viÖc lµm ë hai khu vùc thµnh thÞ vµ n«ng th«n níc ta n¨m 1998, h·y vÏ biÓu ®å thÝch hîp vµ nhËn xÐt t×nh h×nh viÖc lµm níc ta. (Sè liÖu cña Bé L§-TBXH n¨m 1998). §¬n vÞ tÝnh Ngh×n ngêi Lùc lîng lao ®éng Sè ngêi thiÕu viÖc lµm Sè ngêi thÊt nghiÖp C¶ níc N«ng th«n Thµnh thj 37407,2 29757,6 7649,6 9418,4 8219,5 1198,9 856,3 511,3 345,0 Nguån Theo NguyÔn ViÕt ThÞnh Trang 91 1-Xö lý sè liÖu vµ vÏ biÓu ®å Tæng sè lao ®éng = sè ngêi thiÕu viÖc lµm + sè ngêi thÊt nghiÖp + sè ngêi cã viÖc lµm thêng xuyªn. KÕt qu¶ nh sau: KÕt cÊu sö dông lao ®éng níc ta n¨m 2001( §¬n vÞ Ngh×n Ngêi.) C níc N«ng th«n Thµnh thÞ Lùc lîng lao ®éng 37407,2 29757,6 7649,6 Sè ngêi thiÕu viÖc lµm 9418,4 8219,5 1198,9 Sè ngêi thÊt nghiÖp 856,3 511,3 345 Cã VLTX 27132,5 21026,8 6105,7 TÝnh tØ lÖ c¬ cÊu sö dông lao ®éng so víi tæng sè lao ®éng.(§¬n vÞ %) Lùc lîng lao ®éng 100 100 100 Sè ngêi thiÕu viÖc lµm 25,2 27,6 15,7 Sè ngêi thÊt nghiÖp 2,3 1,7 4,5 Cã VLTX 72,5 70,7 79,8 VÏ biÓu ®å: Cã thÓ vÏ nhiÒu kiÓu: cét chång, h×nh trßn, h×nh vu«ng, thanh ngang (c¶ hai lo¹i sö dông sè liÖu nguyªn d¹ng hoÆc sè liÖu ®· tÝnh ra tØ lÖ %). Chän c¸ch vÏ biÓu ®å cét chång d¹ng sö dông sè liÖu tuyÖt ®èi. 10 40000 Ng×n ng êi 30000 20000 10000 0 C¶ n íc N«ng th«n Thµnh thÞ Sè ng êi thiÕu viÖc lµm Sè ng êi thÊt nghiÖp Cã VLTX viÖc lµm ë níc BiÓu ®å t×nh tr¹ng ta ë c¸c khu vùc thµnh thÞ, n«ng th«n n¨m 2001 2-NhËn xÐt a- VÊn ®Ò viÖc lµm ë níc ta rÊt gay g¾t. N¨m 1998 c¶ níc cã 9,4 triÖu ngêi thiÕu viÖc lµm chiÕm 25,2% LTSL§ vµ 856 ngh×n ngêi thÊt nghiÖp chiÕm 2,3% TSL§. §©y lµ tØ lÖ rÊt cao so trong tæng sè lao ®éng níc ta. Lµ do... b-ThÊt nghiÖp t¹i c¸c ®« thÞ rÊt cao. Cã 345 ngh×n ngêi thÊt nghiÖp chiÕm 4,5%; sè ngêi thiÕu viÖc lµm chØ chiÕm 15,7% TSL§ cao h¬n so víi møc chung c¶ níc tíi 2 lÇn vµ khu vùc n«ng th«n tíi gÇn 3 lÇn; TØ lÖ thiÕu viÖc lµm thÊp h¬n so víi b×nh qu©n chung c¶ níc vµ KVNT. Cã t×nh tr¹ng trªn lµ do.... c-ThiÕu viÖc lµm t¹i khu vùc n«ng th«n N¨m 1998 tØ lÖ thiÕu viÖc lµm lµ 27,6% TSL§ cao h¬n rÊt nhiÒu so víi KVTT; nhng tØ lÖ thÊt nghiÖp l¹i thÊp h¬n ®¸ng kÓ so víi KVTT. ThiÕu viÖc lµm ë n«ng th«n cao cã liªn quan tíi .... Bµi tËp 13 - Cho b¶ng sè liÖu vÒ thêi gian cha sö dông cña lao ®éng t¹i vïng n«ng th«n trong 12 th¸ng ë níc ta ph©n theo c¸c vïng lín sau ®©y. (Theo KÕt qu¶ ®iÒu tra cña Lao ®éng- vµ viÖc lµm vµo 1/7 n¨m 1998) §¬n vÞ % so víi tæng sè lao ®éng. Vïng C¶ níc T©y B¾c §«ng B¾c §B S«ng Hång B¾c Trung Bé TØ lÖ thiÕu viÖc lµm 28,19 14,98 22,71 37,78 33,61 Vïng Nam Trung Bé T©y Nguyªn §«ng Nam Bé §B s«ng Cöu Long TØ lÖ thiÕu viÖc lµm 29,77 18,12 18,22 27,05 1-Lùa chän c¸ch vÏ biÓu ®å. Cã thÓ vÏ nhiÒu d¹ng biÓu ®å: Cét, thanh ngang lo¹i sö dông sè liÖu t¬ng ®èi. Nªn s¾p xÕp c¸c vïng theo thø tù tõ trªn xuèng. 2-NhËn xÐt. 11 a) Níc ta cã tØ lÖ thiÕu viÖc lµm cao. Cã 28,19% tæng sè lao ®éng khu vùc n«ng th«n thiÕu viÖc lµm. TÊt c¶ c¸c vïng ®Òu cã tØ lÖ thiÕu viÖc lµm rÊt cao. Lý do.... b)Vïng rÊt cao: §BSH, BTB cã tØ lÖ trªn 30%, §BSH víi tØ lÖ 37,78% gÊp 1,3 lÊn so víi tØ lÖ chung. C¸c vïng nµy cã tØ lÖ thiÕu viÖc lµm cao lµ do... c)Vïng cã tØ lÖ trung b×nh: §«ng B¾c, §BSCL, NTB. LÝ do cho tõng vïng d)Vïng cã tØ lÖ thÊp h¬n: §NB, T©y Nguyªn, T©y B¾c. ThÊp nhÊt lµ T©y B¾c víi tØ lÖ 14,98%; thÊp h¬n 2 lÇn so víi §BSH. LÝ do... Bµi tËp 14 - Cho b¶ng sè liÖu vÒ t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp cña lùc lîng lao ®éng trong ®é tuæi t¹i khu vùc thµnh thÞ níc ta ph©n theo c¸c vïng lín n¨m 2001 sau ®©y. (§¬n vÞ % so víi tæng sè lao ®éng) Vïng ThÊt nghiÖp Vïng ThÊt nghiÖp C¶ níc 6,28 Nam Trung Bé 6,16 T©y B¾c 5,62 T©y Nguyªn 5,55 §«ng B¾c 6,73 §«ng Nam Bé 5,92 §B S«ng Hång 7,07 §B s«ng Cöu Long 6,08 B¾c Trung Bé 6,72 1- VÏ biÓu ®å. 2- NhËn xÐt a- TØ lÖ thÊt nghiÖp t¹i KV thµnh thÞ níc ta vµo n¨m 2001 lµ 6,28%. Lý do... b) C¸c vïng cã tØ lÖ thÊt nghiÖp kh¸c nhau: Vïng cã tØ lÖ cao h¬n so víi møc chung: ®« thÞ t¹i c¸c vïng phÝa B¾c, trõ T©y B¾c (§BSH, B¾c Trung Bé, §«ng B¾c); cao nhÊt thuéc vÒ §BSH lµ 7,07%. Nguyªn nh©n ... Vïng cã tØ lÖ thÊp h¬n so víi møc chung: Nam Trung Bé, §NB, §BSCL. Vïng cã tØ lÖ thÊp díi 6% cã T©y Nguyªn, T©y B¾c. T©y Nguyªn chØ 5,55%. Nguyªn nh©n chÝnh... Bµi tËp 15 - Cho biÓu ®å sau ®©y vÒ sè lîng häc sinh phæ th«ng ph©n theo cÊp häc c¸c n¨m häc 1992 - 2005. Tõ b¶ng sè liÖu vµ biÓu ®å ®· vÏ h·y nhËn xÐt vµ rót ra nh÷ng kÕt luËn cÇn thiÕt. (§¬n vÞ Ngh×n häc sinh) N¨m häc 1992/1993 1997/1998 2004/2005 Tæng sè 12911,1 17073,6 16649,2 TiÓu häc 9527,2 10431 7304 Trung häc c¬ së 2813,4 5252,4 6371,3 Trung häc phæ 570,5 1390,2 2973,9 th«ng 1-Xö lý sè liÖu vµ vÏ biÓu ®å. - TÝnh tØ lÖ häc sinh cña tõng cÊp häc so víi tæng sè. §¬n vÞ % 12 N¨m häc 1992/1993 Tæng sè 100 TiÓu häc 73,8 Trung häc c¬ së 21,8 Trung häc phæ th«ng 4,4 B¸n kÝnh ®êng trßn 2cm BiÓu ®å c¬ cÊu häc sinh ph©n theo cÊp häc 1997/1998 100 61,1 30,8 8,1 2,3cm 2004/2005 100 43,9 38,3 17,9 2,2cm 2-NhËn xÐt a- Tæng sè häc sinh Trong c¶ thêi kú (1992- 2005) t¨ng lªn 1,290 lÇn. Trong thêi gian tõ 1992/1993 tíi 1997/1998 t¨ng 1,322 lÇn. Thêi gian gi÷a n¨m häc 97/98 vµ 04/05 sè häc sinh gi¶m 3,3% t¬ng ®¬ng víi 424,4 ngh×n häc sinh Sè häc sinh t¨ng lªn trong c¶ thêi kú lµ do... b- Sè häc sinh theo c¸c cÊp häc t¨ng kh¸c nhau.  TiÓu häc: ChiÕm sè lîng lín nhÊt trong c¸c cÊp häc. Sau 13 n¨m gi¶m 3127,0 ngh×n häc sinh. KÕt qu¶ tØ träng häc sinh trong tæng sè gi¶m tõ 73,8% cßn 43,9% n¨m 2005. Sè häc sinh TiÓu häc chiÕm tØ lÖ lín lµ do tØ lÖ trÎ em sinh ®îc huy ®éng tíi trêng ngµy cµng cao, Nhµ níc phæ cËp tiÓu häc. Sè lîng vµ tØ träng HS TiÓu häc gi¶m cã liªn quan tíi gia t¨ng d©n sè gi¶m m¹nh vµo nh÷ng n¨m 1990 – 1994.  Trung häc c¬ së: ChiÕm sè lîng thø hai sau HSTH vµ t¨ng liªn tôc c¶ vÒ sè lîng vµ tØ lÖ. Sè lîng t¨ng 2,26 lÇn... Häc sinh THCS trong tæng sè t¨ng dÇn tõ 21,8% lªn 38,3% n¨m 2001. Sè häc sinh THCS t¨ng lªn lµ do gia t¨ng d©n sè cao vµo nh÷ng n¨m 1985 – 1990, tíi nay nhãm trÎ em sinh ra vµo thêi kú nµy ®ang ë bËc häc trung häc c¬ cë. Sè lîng HS THCS t¨ng cßn do nhu cÇu häc lªn THPT ®Ó n©ng cao tr×nh ®é  PTTH: ChiÕm sè lîng Ýt nhÊt trong tæng sè HS. TÝnh chung sau 13 n¨m t¨ng 1583,7 (5,21lÇn). KÕt qu¶ sè häc sinh PTTH trong tæng sè t¨ng dÇn tõ 4,4% lªn 17,9% n¨m 2005. Sè häc sinh THCS t¨ng lªn lµ do nhãm häc sinh nµy ®îc sinh ra vµo thêi kú ®Çu nh÷ng n¨m 1980, khi bïng næ d©n sè ë møc cao.... §a sè HSTHCS ®Òu muèn häc lªn bËc THPT ®Ó thi vµo ®¹i häc. KL: C¬ cÊu häc sinh phæ th«ng ph¶n ¸nh râ nÐt sù gia t¨ng d©n sè, chÝnh s¸ch gi¸o dôc vµ t©m lý cña x· héi còng nh cña thanh, thiÕu niªn. Bµi tËp 16 - VÏ vµ nhËn xÐt biÓu ®å h×nh cét dùa vµo b¶ng sè liÖu tØ lÖ d©n c biÕt ch÷ tõ 15 tuæi trë lªn cña mét sè níc khu vùc Ch©u ¸- Th¸i B×nh D¬ng n¨m 1999. (§¬n vÞ % ) TT Tªn quèc gia TØ lÖ biÕt ch÷ TT Tªn quèc gia TØ lÖ biÕt ch÷ 1 ViÖt Nam 92,0 4 Malaixia 85,7 2 Trung Quèc 82,9 5 Ên §é 52,5 3 In ®«nª xia 85,0 6 XIngapo 91,4 1-VÏ biÓu ®å chän kiÓu biÓu ®å cét ®¬n hay thanh ngang. 13 2-NhËn xÐt a- Lo¹i cao: trªn 90% gåm cã ViÖt Nam, Xinh gapo b- Nhãm trung b×nh : trªn 80% (Trung quèc, In®«nªxia; Malaixia) c- Nhãm thÊp díi 80% (Ên §é chØ cã 55% ) 1- Gi¶i thÝch: ViÖt Nam cã tØ lÖ cao nhÊt trong sè c¸c nuíc trªn. Lµ do : Nhµ níc quan t©m; nh©n d©n ta cã truyÒn thèng häc vÊn, nhu cÇu v¨n ho¸ vµ tay nghÒ trong thêi kú më cöa...Xinhgapo cã tØ lÖ thÊp h¬n lµ do ®©y lµ quèc gia ph¸t triÓn cao nªn d©n sè Ýt cã nhiÒu ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn gi¸o dôc. Trung Quèc, In®«nªxia cã d©n sè qu¸ ®«ng, ®Êt níc l¹i réng lín hoÆc ph©n t¸n trªn hµng v¹n hßn ®¶o nªn khã ph¸t triÓn gi¸o dôc Ên §é lµ quèc gia cã thµnh phÇn d©n c phøc t¹p, t«n gi¸o vµ x· héi phøc t¹p dÉn tíi sù yÕu kÐm trong ph¸t triÓn gi¸o dôc. Bµi tËp 17 - VÏ biÓu ®å vµ gi¶i thÝch sù t¨ng trëng cña Tæng s¶n phÈm x· héi (GDP) cña nÒn kinh tÕ níc ta qua b¶ng sè liÖu dãi ®©y. (§¬n vÞ % /n¨m) N¨m, giai ®o¹n GDP N¨m, giai ®o¹n GDP N¨m, giai ®o¹n GDP 1961/1965 9,6 1976/1980 1,4 1991/1995 8,7 1966/1970 0,7 1981/1985 7,3 1996/1998 5,0 1971/1975 7,3 1986/1990 4,8 1999/2003 7,1 1- Lùa chän c¸ch vÏ biÓu ®å. Cã thÓ vÏ nhiÒu d¹ng cét ®øng, thanh ngang lo¹i sö dông sè liÖu sè liÖu t¬ng ®èi. Sö dông c¸ch vÏ biÓu ®å cét ®øng 2-NhËn xÐt: Sù t¨ng trëng GDP kh«ng ®Òu do phô thuéc vµo hoµn c¶nh kinh tÕ chÝnh trÞ, ®êng lèi chÝnh s¸ch: Giai ®o¹n 61/65 t¨ng nhanh. §©y lµ thêi kú níc ta tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸ víi sù trî gióp cña Liªn X«, Trung Quèc. Giai ®o¹n 66/70 chiÕn tranh khèc liÖt trªn ph¹m vi c¶ níc, ta ph¶i tËp trung søc ngêi søc cña cho cuéc kh¸ng chiÕn gi¶i phãng d©n téc. Cuéc chiÕn tranh ph¸ ho¹i ë miÒn B¾c ®· tµn ph¸ rÊt nÆng nÒ c¸c c¬ së kinh tÕ. Tèc ®é t¨ng trëng rÊt thÊp, chØ ®¹t 0,7%/n¨m, thÊp h¬n giai ®o¹n tríc tíi h¬n12 lÇn. Giai ®o¹n 71/75 sù t¨ng trëng kh¸ h¬n, tèc ®é t¨ng GDP ®· ®¹t 7,3%/n¨m cao h¬n 10 lÇn so víi giai ®o¹n tríc. Lµ do sù gióp ®ì cña c¸c níc XHCN. Giai ®o¹n 76/80, sù t¨ng trëng rÊt thÊp chØ ®¹t 1,4%/n¨m. Do mét sè chÝnh s¸ch sai lÇm trong ®êng lèi ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, chÝnh s¸ch gi¸, l¬ng tiÒn ®· ¶nh huëng ngiªm träng tíi sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, viÖn trî cña Trung Quèc bÞ gi¸n ®o¹n. Giai ®o¹n 81/85 t¨ng trëng kinh tÕ t¬ng ®èi kh¸, do sù trî gióp cña Liªn X« ®· ®îc kh«i phôc. Giai ®o¹n 86/90 tèc ®é t¨ng trëng rÊt thÊp. §©y lµ giai ®o¹n gay g¾t nhÊt cña cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ x· héi níc ta. ChÝnh s¸ch cÊm vËn cña Mü, t¸c ®éng cña cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ t¹i c¸c níc XHCN. MÆc dï ChiÕn lîc ®æi míi ®· ®îc thùc hiÖn nhng cÇn ph¶i cã thêi gian chuyÓn ®æi ®Ó thÝch øng nªn tèc ®é t¨ng trëng cha cao. Giai ®o¹n 91 ®Õn nay tèc ®é t¨ng trëg rÊt cao, æn ®Þnh. Lµ thêi kú thùc hiÖn CL§M. nªn c¸c nguån lùc ph¸t triÓn ®îc khai th¸c, më réng hîp t¸c quèc tÕ. Vµo giai ®o¹n 96/98 tèc ®é cã gi¶m thÊp do t¸c ®éng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh trong khu vùc §NA. Tõ 1999 ®Õn nay tèc ®é t¨ng kh¸ nhanh vµ t¬ng ®èi v÷ng ch¾c. Bµi tËp 18 - Cho b¶ng sè liÖu vÒ c¬ cÊu sö dông lao ®éng vµ c¬ cÊu Tæng s¶n phÈm trong níc (GDP) níc ta trong n¨m 2001. Qua biÓu ®å h·y ph©n tÝch vµ gi¶i thÝch sù thay ®æi c¬ cÊu GDP vµ c¬ cÊu sö dông lao ®éng trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Tæng sè N«ng, l©m, C«ng nghiÖpDÞch X©y dùng vô ng nghiệp GDP (TØ §ång) 484493 114412 183291 18670 14 Lao ®éng (Ngh×n Ngêi) 36701,8 25044,9 1- Xö lý sè liÖu vµ vÏ biÓu ®å. - TÝnh c¬ cÊu lao ®éng vµ GDP, - TÝnh b×nh qu©n thu nhËp trªn 1 lao ®éng; - KÕt qu¶ tÝnh to¸n nh sau: GDP ( %) Lao ®éng(%) Thu nh©p/1 lao ®éng (TriÖu ®ång) N«ng l©m, ng 23,6 68,2 4,568,3 4445,4 7211,5 Nguån: NGTK 2001, trang 39 - 46, 55. CN- XD DÞch vô Tæng sè 37,8 12,1 41,231, 6 38,6 19,6 25,901, 7 100 100 13,200, 8 - VÏ biÓu ®å 2 biÓu ®å h×nh trßn, thÓ hiÖn c¬ cÊu Tæng sè lao ®éng vµ GDP n¨m 2001 - Cã mét b¶ng chó dÉn víi 3 mµu cña 3 lÜnh vùc cña tæng sè lao ®éng vµ GDP. 2-NhËn xÐt a- Tæng s¶n phÈm trong níc. TØ träng cña n«ng - l©m - ng vÉn cßn rÊt cao, chiÕm 23,6%. TØ träng c«ng nghiÖp thÊp míi chØ chiÕm 37,8%. DÞch vô cã tØ träng lín nhÊt lµ 38,6%, ®øng ®Çu trong GDP. b- Lùc lîng lao ®éng. TØ träng lao ®éng trong n«ng - l©m - ng nghiÖp chiÕm tØ träng lín nhÊt víi 68,2% % tæng sè lao ®éng vµo 2001. Lao ®éng trong c«ng nghiÖp vµ dÞch vô vÉn cßn chiÕm tØ lÖ qu¸ thÊp so víi c¬ cÊu lao ®éng cña c¸c níc ph¸t triÓn víi tØ träng t¬ng øng lµ 12,1 vµ 19,6 % tæng sè lao ®éng c- Gi¸ trÞ lao ®éng/1 lao ®éng. C¸c ngµnh cã GTSX/1 lao ®éng cã kh¸c nhau: N«ng - l©m - ng lµ thÊp nhÊt, chØ b»ng 1/3 so víi so víi b×nh qu©n chung c¶ níc. Lao ®éng c«ng nghiÖp vµ x©y dùng ®¹t b×nh qu©n cao nhÊt víi 41,231 triÖu ®ång cao h¬n 3 lÇn so víi b×nh qu©n chung vµ gÊp nhiÒu lÇn so víi lao ®éng n«ng - l©m -ng nghiÖp. Lao ®éng dÞch vô cã gi¸ trÞ s¶n xuÊt b×nh qu©n cao h¬n so víi n«ng - l©m - ng nhng thÊp h¬n so víi lao ®éng c«ng nghiÖp víi møc 25,901,7 triÖu ®ång/n¨m. KL- C¬ cÊu GDP vµ c¬ cÊu sö dông lao ®éng níc ta ®ang cã nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch cùc nhng cßn chËm so víi nhiªï níc trªn thÕ giíi vµ khu vùc. §Ó ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ ta cÇn ®Èy m¹nh tèc ®é t¨ng trëng, chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng trong toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n... 15 Bµi tËp 19 - Dùa vµo b¶ng sè liÖu duíi ®©y vÒ diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp n¨m 1985, 1992 vµ 2000. (§¬n vÞ Ngh×n ha) Lo¹i ®Êt n«ng nghiÖp 1985 1992 2000 Tæng sè 6919 7293 9345,4 §Êt trång c©y hµng n¨m 5616 5506 6129,5 §Êt trßng c©y l©u n¨m 805 1191 2310,3 §Êt ®ång cá ch¨n nu«i 328 328 537,7 DiÖn tÝch mÆt nuíc nu«i trång 170 268 367,9 thuû, h¶i s¶n 1- Xö lý sè liÖu vµ vÏ biÓu ®å. Cã thÓ sö dông lo¹i cét chång, thang ngang chång, trßn, vu«ng. Trong bµi nµy lùa chän kiÓu biÓu ®å h×nh trßn.  TÝnh b¸n kÝnh c¸c ®êng trßn R1985 = 1cm; R1992 = R2000 = 7293,0 : 6919,0  9345,4 : 6919,0  1,05  1,02cm 1,35  1,18cm  TÝnh c¬ cÊu c¸c lo¹i ®Êt trong tæng sè ®Êt n«ng nghiÖp. KÕt qu¶ nh sau: TT Lo¹i ®Êt n«ng nghiÖp 1985 1992 2000 Tæng sè 100,0 100,0 100,0 1 §Êt trång c©y hµng n¨m 81,2 75,5 65,6 2 §Êt trßng c©y l©u n¨m 11,6 16,3 24,7 3 §Êt ®ång cá ch¨n nu«i 4,7 4,5 5,8 4 DiÖn tÝch mÆt nuíc nu«i 2,5 3,7 3,9 trång THS VÏ 3 biÓu ®å víi b¸n kÝnh vµ c¸c thµnh phÇn ®Êt nh ®· tÝnh trong b¶ng. Cã mét b¶ng chó dÉn 4 lo¹i ®Êt vµ tªn gäi biÓu ®å. BiÓu ®å c¬ cÊu ®Êt n«ng nghiÖp n¨m cña ViÖt Nam trong c¸c n¨m1985, 1992 vµ 2000 2-NhËn xÐt. a-NhËn xÐt chung: DiÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp ®· t¨ng lªn 1,35 lÇn. Giai ®o¹n 85/92 chØ t¨ng 1,05 lÇn. Giai ®o¹n 92/2000 t¨ng lªn 1,35 lÇn, m¹nh h¬n so víi giai ®o¹n tríc. b-C¸c lo¹i ®Êt ph©n theo môc ®Ých sö dông cã sù t¨ng kh¸c nhau. §Êt trång c©y hµng n¨m t¨ng 1,09 lÇn, thÊp h¬n nhiÒu so víi møc t¨ng chung. 16 §Êt ®ång cá ch¨n nu«i t¨ng kh¸ m¹nh víi møc t¨ng lµ 1,69 lÇn. §Êt trång c©y l©u n¨m t¨ng 2,87 lÇn cao nhÊt trong c¸c lo¹i ®Êt n«ng nghiÖp. DiÖn tÝch mÆt níc nu«i trång thuû h¶i s¶n t¨ng 2,16 lÇn cao h¬n so víi møc chung... a- Sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu ®Êt n«ng nghiÖp. Sù t¨ng víi tèc ®é kh¸c nhau tÊt yÕu dÉn tíi sù thay ®æi c¬ cÊu ®Êt n«ng nghiÖp. §a sè liÖu trong b¶ng... 4- Gi¶i thÝch . Sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu ®Êt n«ng nghiÖp nªu trªn cã liªn quan tíi chñ tr¬ng ®a d¹ng ho¸ c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp, t¨ng hiÖu qu¶ kinh tÕ trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. C©y hµng n¨m do chñ yÕu ph©n bè t¹i ®ång b»ng n¬i ®Êt chÆt ngêi ®«ng, ®« thÞ vµ c«ng nghiÖp tËp trung nªn cã rÊt Ýt ®iÒu kiÖn t¨ng diÖn tÝch. PhÇn diÖn tÝch c©y hµng n¨m t¨ng thªm chñ yÕu do t¨ng vô, khai hoang phôc ho¸ t¹i ®ång b»ng s«ng Cöu Long. Mét sè lo¹i c©y c«ng nghiÖp hµng n¨m nh mÝa, b«ng, l¹c...®îc chuyÓn dÇn trång t¹i miÒn nói, trung du. §Êt trång c©y l©u n¨m tËp trung t¹i miÒn nói nªn cã ®iÒu kiÖn më réng diÖn tÝch c¸c lo¹i c©y c«ng nghiÖp nh cao su, cµ phª, t¹i T©y Nguyªn, §«ng Nam Bé, vµ trång c©y ¨n qu¶ t¹i ®ång b»ng s«ng Cöu Long, TDMNPB. §Êt ®ång cá ch¨n nu«i t¨ng t¬ng ®èi kh¸ t¹i c¸c vïng T©y B¾c, D«ng B¾c do ngµnh ch¨n nu«i bß, dª ph¸t triÓn m¹nh trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Tuy nhiªn tèc ®é t¨ng cßn chËm. DiÖn tÝch mÆt níc nu«i trång thuû h¶i s¶n ®· t¨ng rÊt m¹nh lµ do nghÒ nµy ph¸t triÓn m¹nh t¹i ®ång b»ng s«ng Cöu Long vµ nhiÒu n¬i kh¸c. Bµi tËp 20 - Dùa vµo b¶ng sè liÖu duíi ®©y vÒ diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp n¨m 1990, 1995 vµ 2001.(§¬n vÞ Ngh×n ha) C©y hµng n¨m C©y l©u n¨m N¨m Tæng sè Tæng sè C©yLT C©y CN C©y kh¸c Tæng sè C©yCN C©y ¨nqu¶ C©y kh¸c 1990 9040,0 8101,5 6474,6 542,0 1084,9 938,5 657,3 281,2 1995 10496,9 9224,2 7322,4 716,7 1185,1 1272,7 902,3 346,4 24,0 2000 12644,3 10540,3 8396,5 778,1 1365,7 2104,0 1451,3 565,0 87,7 1- Xö lý sè liÖu vµ vÏ biÓu ®å. TÝnh c¬ cÊu diÖn tÝch c¸c lo¹i c©y trång cña tõng n¨m. KÕt qu¶ nh sau: C©y hµng n¨m (§¬n vÞ Ngh×n ha) C©y l©u n¨m (§¬n vÞ Ngh×n ha) N¨m Tæng sè Tæng sè C©yLT C©y CN C©y kh¸c Tæng sè C©yCN C©y ¨nqu¶ C©y kh¸c 1990 100,0 89,6 71,6 6,0 12,0 10,4 7,3 3,1 0 1995 100,0 87,9 69,8 6,8 11,3 12,1 8,6 3,3 0,2 2000 100,0 83,4 66,4 6,2 10,8 16,6 11,5 4,5 0,7 TÝnh b¸n kÝnh c¸c ®êng trßn. R1990 = 1cm; R 2000 = R 1995 =10496,9 : 9040,0 12644,3 : 9040,0   1,21  1,1cm 1,38  1,2cm VÏ 3 ®êng trßn cã b¸n kÝnh nh ®· tÝnh. B¶ng chó dÉn cã 6 lo¹i c©y kh¸c nhau. 17 BiÓu ®å c¬ cÊu c¬ cÊu diÖn tÝch c¸c lo¹i c©y trång cña n¨m 1990, 1995 vµ 2000 2- NhËn xÐt a- NhËn xÐt chung. Ngµnh trång trät dùa vµo t liÖu kh«ng thÓ thay thÕ lµ ®Êt trång. ViÖc sö dông ®Êt thÓ hiÖn qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch trong c¬ cÊu ngµnh trång trät cña níc ta. Trong thêi gian 1990 –2000 diÖn tÝch c¸c lo¹i c©y trång níc ta ®· t¨ng 1,38 lÇn. B×nh qu©n mçi n¨m t¨ng 3,8%. b- C©y hµng n¨m. DiÖn tÝch c©y c«ng nghiÖp hµng n¨m gi¶m dÇn vÒ tØ träng, nhng mét sè lo¹i c©y hµng n¨m vÉn t¨ng tØ träng. DiÖn tÝch c©y l¬ng thùc gi¶m dÇn tØ träng. C©y l¬ng thùc tËp trung t¹i ®ång b»ng nªn chÞu søc Ðp cña vÊn ®Ò d©n sè. MÆt kh¸c qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu n«ng nghiÖp nªn mét bé phËn ®Êt trång c©y hµng n¨m chuyÓn sang trång c¸c lo¹i c©y kh¸c. DiÖn tÝch c©y c«ng nghiÖp diÔn biÕn phøc t¹p. N¨m 1995 t¨ng tØ träng so víi 1990 nhng tíi 2000 l¹i gi¶m so víi 1995 cßn 6,2% tæng sè diÖn tÝch ®Êt trång... c) C©y l©u n¨m. TÊt c¶ c¸c lo¹i c©y l©u n¨m ®Òu t¨ng. C©y c«ng nghiÖp l©u n¨m t¨ng m¹nh nhÊt víi tØ träng t¨ng tõ 7,5% lªn 11,3%. diÖn tÝch nµy t¨ng chñ yÕu do më réng diÖn tÝch cµ phª, cao su t¹i T©y Nguyªn, §«ng Nam Bé vµ mét sè vïng kh¸c. LÝ do.. C©y ¨n qu¶ vµ c©y kh¸c t¨ng kh¸ m¹nh chñ yÕu lµ do ph¸t triÓn c©y ¨n qu¶ t¹i ®ång b»ng s«ng Cöu Long, §«ng Nam Bé vµ nhiÒu vïng kh¸c. Bµi tËp 21 - VÏ biÓu ®å c¬ cÊu ngµnh n«ng nghiÖp níc ta ph©n theo c¸c ngµnh trång trät ch¨n nu«i vµ dÞch vô n«ng nghiÖp c¸c n¨m 1991, 1995, 2001. Tõ b¶ng sè liÖu vµ biÓu ®å ®· vÏ h·y nhËn xÐt sù thay ®æi c¬ cÊu n«ng nghiÖp níc ta trong thêi gian nªu trªn. (§¬n vÞ %) N¨m Trång trät Ch¨n nu«i DÞch vô 1991 79,6 17,9 2,5 1995 78,1 18,9 3,0 2001 77,8 19,5 2,7 Nguån NGTK2001 trang 70 1- VÏ biÓu ®å. Cã thÓ dïng c¸c kiÓu biÓu ®å cét chång, h×nh vu«ng, h×nh trßn. TÊt c¶ c¸c kiÓu biÓu biÓu ®å ®Òu sö dông sè liÖu t¬ng ®èi. Lùa chän kiÓu h×nh cét chång. Mçi cét biÓu hiÖn mét n¨m víi tØ lÖ c¸c ngµnh trång trät, ch¨n nu«i, vµ dÞch vô n«ng nghiÖp. Cã tªn, b¶n 2.5 3 2.7 100% chó dÉn, n¨m cho biÓu ®å 17.9 18.9 19.5 ®· vÏ. DÞch vô 80% 60% 40% 79.6 78.1 77.8 20% Ch¨n nu«i Trång trät 18 0% N¨m1991 N¨m1995 N¨m2001 BiÓu ®å c¬ cÊu ngµnh n«ng nghiÖp níc ta n¨m 1991, 1995, 2001. 2-NhËn xÐt. a- Trång trät Ngµnh trång trät cã tØ träng lín vµ ®ang cã xu híng gi¶m dÇn.. Lý do: ... b- Ch¨n nu«i Ch¨n nu«i cã tØ träng thÊp vµ ®ang cã xu híng t¨ng. TØ träng cña ngµnh ch¨n nu«i cßn thÊp trong c¬ cÊu n«ng nghiÖp... Lý do... c- DÞch vô n«ng nghiÖp Ngµnh dÞch vô n«ng nghiÖp lµ ngµnh míi cã tØ träng rÊt thÊp vµ cha thùc sù æn ®Þnh. N¨m 2001 gi¶m thÊp h¬n so víi 1995 nhng vÉn cao h¬n so víi 1991. DÞch vô lµ skÕt qu¶ cña nÒn n«ng nghiÖp hµng ho¸. ChØ tõ khi níc ta thù hiÖn ®æi míi dÞch vô n«ng nghiÖp níc ta míi ph¸t triÓn nªn tØ träng cßn thÊp vµ cha thùc sù æn ®Þnh. Bµi tËp 22 - Cho b¶ng sè liÖu vÒ diÖn tÝch vµ s¶n lîng ph©n theo vô lóa c¸c n¨m 1990 vµ 2000. H·y vÏ biÓu ®å c¬ cÊu diÖn tÝch vµ s¶n lîng lóa ph©n theo vô. Tõ b¶ng sè liÖu vµ biÓu ®å ®· vÏ h·y nhËn xÐt sù thay ®æi c¬ cÊu vô lóa níc ta. N¨m DiÖn tÝch (Ngh×n ha) S¶n lîng (Ngh×n tÊn) Lóa ®«ng xu©n Lóa hÌ thu Lóa mïa Lóa ®«ng xu©n Lóa hÌ thu Lóa mïa 1990 2073,6 1215,7 2753,5 7865,6 4090,5 7269,0 2000 3013,2 2292,8 2360,3 15571,2 8625,0 8333,3 1- Xö lý sè liÖu vµ vÏ biÓu ®å. TÝnh c¬ cÊu diÖn tÝch vµ s¶n lîng lóa hai n¨m; TÝnh tæng sè diÖn tÝch vµ s¶n lîng lóa cña hai n¨m; TÝnh n¨ng suÊt lóa c¶ n¨m vµ theo vô theo c«ng thøc: N¨ng suÊt = S¶n lîng/ DiÖn tÝch (T¹/ha/vô). KÕt qu¶ nh sau: N¨m DiÖn tÝch lóa.( %) S¶n lîng lóa (%) N¨ng suÊt (t¹/ha) Nghinha §X HÌ Mïa NghinTÊn §X HÌ Mïa Tæng §X HÌ Mïa thu thu sè thu 1990 6042,8 34,3 20,1 45,6 19225,1 40,9 21,3 37,8 31,8 37,9 33,6 30,8 2000 7666,3 39,3 29,9 30,8 32529,5 47,9 26,5 25,6 42,4 5,2 37,6 35,3 2000 7666,3 39,3 29,9 30,8 32529,5 47,9 26,5 25,6 42,4 5,2 37,6 35,3 TÝnh RDT1990 vµ RDT200 LÊy RDT1990 = 1cm; RDT1999 LÊy RSl1990 = 1cm; RSL2000 = = 7666,3 : 6765,6  32529,5 : 19225,1  1,13  1,1cm 1,69  1,3cm 2-VÏ biÓu ®å. VÏ 2 biÓu ®å h×nh trßn thÓ hiÖn tæng diÖn tÝch lóa trong hai n¨m ph©n ra c¸c vô lóa; VÏ 2 biÓu ®å thÓ hiÖn tæng s¶n lîng lóa cña hai n¨m ph©n ra c¸c vô lóa; C¶ 4 biÓu ®å cã mét b¶ng chó dÉn chia ra c¸c vô lóa: mïa, hÌ thu vµ ®«ng xu©n. 19 BiÓu ®å c¬ cÊu diÖn tÝch vµ s¶n lîng lóa níc ta c¸c n¨m 1990- 2000 NhËn xÐt a- DiÖn tÝch lóa. Tæng diÖn tÝch lóa t¨ng chËm chØ 1,13 lÇn sau 10 n¨m. Lý do t¨ng chËm... DiÖn tÝch lóa theo c¸c vô t¨ng kh¸c nhau: Lóa §X vµ hÌ thu t¨ng nhanh nªn tØ lÖ t¨ng dÇn... Sè liÖu... Lóa mïa gi¶m dÇn diÖn tÝch nªn tØ träng gi¶m... Sè liÖu... b- Tæng s¶n lîng lóa Tæng s¶n lîng lóa t¨ng tíi 1,69 lÇn. Lóa §X cã diÖn tÝch t¨ng nhanh nªn tØ lÖ t¨ng dÇn... HÌ thu cã diÖn tÝch t¨ng nhanh nªn tØ lÖ t¨ng dÇn... Lý do... Lóa mïa gi¶m dÇn diÖn tÝch nªn tØ träng gi¶m... Lý do... c- N¨ng suÊt N¨ng suÊt lóa nãi chung t¨ng nhanh tõ 3,18 t¹/ha lªn 4,24 t¹/ha. C¸c vô lóa cã n¨ng suÊt ®Òu t¨ng nh÷ng tèc ®é t¨ng kh¸c nhau: Lóa §X cã n¨ng suÊt cao nhÊt vµ t¨ng 1,39 lÇn. Vô lóa hÌ thu cã n¨ng suÊt t¨ng 1,12 lÇn, chËm h¬n so víi lóa ®«ng xu©n. LÝ do... Lóa mïa t¨ng m¹nh nhÊt (2,45 lÇn) cao nhÊt so víi c¸c vô lóa kh¸c. Lý do... KÕt luËn: Trong thêi gian 1990 - 2000 s¶n xuÊt lóa níc ta t¨ng m¹nh c¶ vÒ diÖn tÝch, n¨ng suÊt vµ s¶n lîng. §©y lµ xu híng ®óng nh»m t¨ng hiÖu qu¶ kinh tÕ trªn mét d¬n vÞ diÖn tÝch vµ ®¸p øng nhu cÇu trong níc vµ xuÊt khÈu. Bµi tËp 23 - Cho b¶ng so liÖu vÒ diÖn tÝch lóa níc ta trong thêi gian 1990- 2000 h·y tÝnh n¨ng suÊt lóa vµ vÏ ®å thÞ t×nh h×nh s¶n xuÊt lóa níc ta trong thêi gian trªn. Tõ b¶ng sè liÖu vµ biÓu ®å h·y nhËn xÐt t×nh h×nh s¶n xuÊt lóa níc ta trong thêi gian 1990- 2000. N¨m DiÖn tÝch S¶n lîng N¨m DiÖn tÝch S¶n lîng N¨m DiÖn tÝch S¶n lîng (Ngh×n (Ngh×n (Ngh×n (Ngh×n (Ngh×n (Ngh×n ha) tÊn) ha) tÊn) ha) tÊn) 1990 6042,8 19225,1 1994 6598,6 23528,2 1998 7362,7 29145,5 1991 6302,8 19621,9 1995 6765,6 24963,7 1999 7653,6 31393,8 1992 6475,3 21590,4 1996 7003,8 26396,7 2000 7666,3 32529,5 1993 6559,4 22836,6 1997 7099,7 27523,9 1- Xö lý sè liÖu vµ vÏ biÓu ®å. TÝnh n¨ng suÊt lóa tõng n¨m theo c«ng thøc: N¨ng suÊt = S¶n lîng/DiÖn tÝch (T¹/ha/vô). TÝnh gi¸ trÞ gia t¨ng cña s¶n lîng, diÖn tÝch vµ n¨ng suÊt lóa lÊy gi¸ trÞ n¨m 1990 = 100. KÕt qu¶ nh sau: N¨m DiÖn S¶n lîng NS(Ta/ha) NS(%) N¨m DiÖn S¶n lîng TS(ta/ha) N¨ng suÊt (%) tÝch tÝch 1990 100 100 31,8 100 1996 115,9 137,3 37,7 118,6 1991 104,3 102,0 31,1 98,0 1997 117,5 143,2 38,8 122,0 1992 107,2 112,3 33,3 104,7 1998 121,8 151,6 39,6 124,5 1993 108,5 118,8 34,8 109,4 1999 126,7 163,3 41,0 128,9 1994 109,2 122,4 35,7 112,3 2000 126,9 169,2 42,4 133,3 1995 112,0 129,8 36,9 116,0 20