Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Các biện pháp kiềm chế lạm phát? Liên hệ Việt Nam.
MỤC LỤC
LỜI NÓI ĐẦU......................................................................................... 2
Phần I: LÝ LUẬN CHUNG VỀ LẠM PHÁT......................................3
1. Định nghĩa và phân loại lạm phát..........................................................3
1.1. Định nghĩa lạm phát...........................................................................3
1.2. Phân loại lạm phát..............................................................................4
2. Nguyên nhân dẫn đến lạm phát.............................................................4
2.1. Lạm phát do cầu kéo..........................................................................4
2.2. Lạm phát do chi phí đẩy.....................................................................4
2.3. Lạm phát do những nguyên nhân liên quan đến sự thiếu hụt mức
cung...........................................................................................................5
2.4. Lý thuyết ca tụng lạm phát của J.M.Keynes......................................5
Phần II: THỰC TRẠNG VỀ LẠM PHÁT TẠI VIỆT NAM TRONG
THỜI GIAN QUA.................................................................................. 6
Phần III: NHỮNG GIẢI PHÁP KIỀM CHẾ LẠM PHÁT Ở VIỆT
NAM TRONG THỜI GIAN QUA......................................................15
1. Những biện pháp kiềm chế lạm phát...................................................15
1.1. Thực hiện chính sách tiền tệ thắt chặt..............................................17
1.2. Tiết kiệm chi phí trong các hoạt động..............................................18
1.3. Tập trung sức phát triển sản xuất công nghiệp, nông nghiệp...........18
1.4. Bảo đảm cân đối cung cầu về hàng hoá, đẩy mạnh xuất khẩu, giảm
nhập siêu..................................................................................................19
1.5. Triệt để tiết kiệm trong sản xuất và tiêu dùng..................................19
1.6. Tăng cường công tác quản lý thị trường, kiểm soát giá cả..............20
1.7. Mở rộng việc thực hiện các chính sách về an sinh xã hội................20
1.8. Phối hợp đồng bộ.............................................................................20
SV: Thái Nguyễn Thanh Tú
1
Lớp: NH – K20
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Các biện pháp kiềm chế lạm phát? Liên hệ Việt Nam.
2. Những giải pháp kiềm chế lạm phát của Việt Nam trong thời gian
qua và kết quả đạt được...........................................................................21
2.1. Giải pháp..........................................................................................21
2.2. Hiệu quả đạt được............................................................................23
KẾT LUẬN........................................................................................... 28
SV: Thái Nguyễn Thanh Tú
2
Lớp: NH – K20
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Các biện pháp kiềm chế lạm phát? Liên hệ Việt Nam.
LỜI NÓI ĐẦU
Bước vào năm 2009, tình hình kinh tế - xã hội nước ta tiếp tục có một số
mặt thuận lợi. Tình hình chính trị - xã hội ổn định; hệ thống luật pháp, cơ chế,
chính sách ngày càng được hoàn thiện, đáp ứng yêu cầu phát triển, hội nhập;
sau một năm gia nhập WTO, nguồn vốn đầu tư nước ngoài vào nước ta tăng
mạnh, kinh tế đang trên đà tăng trưởng với tốc độ cao.
Tuy nhiên, sự suy giảm của nền kinh tế Mỹ, đồng USD giảm giá, giá cả
nhiều mặt hàng trên thị trường thế giới tăng cao, thiên tai, dịch bệnh xảy ra ở
một số địa phương đã tác động bất lợi, làm xuất hiện những khó khăn và biểu
hiện xấu trong nền kinh tế nước ta.
Trước tình hình đó, Bộ Chính trị đã chỉ đạo Ban cán sự đảng Chính phủ,
ban cán sự đảng các bộ, ngành có nhiều giải pháp tích cực để kiểm soát tăng
giá, kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, tháo gỡ khó khăn cho sản xuất
phát triển, hỗ trợ đời sống nhân dân. Nhưng, đến nay lạm phát vẫn còn cao,
sản xuất kinh doanh của nhiều doanh nghiệp, đời sống của một bộ phận nhân
dân vẫn còn khó khăn, đòi hỏi Đảng, Nhà nước phải tập trung lãnh đạo, chỉ
đạo giải quyết.
Sau một thời gian nghiên cứu, với những kiến thức có được và sự hướng
dẫn của cô giáo ThS. Trương Hoài Linh em đã hoàn thành đề tài: “Các biện
pháp kiềm chế lạm phát? Liên hệ với các giải pháp mà Việt Nam đã thực
hiện trong thời gian qua”. Tuy nhiên, do thời gian có hạn, kiến thức còn hạn
chế nên bài viết còn nhiều thiếu sót. Em mong được sự góp ý chân thành của
cô giáo để có thể thực hiện tốt hơn ở những bài viết sau. Em xin cảm ơn cô
giáo.
SV: Thái Nguyễn Thanh Tú
3
Lớp: NH – K20
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Các biện pháp kiềm chế lạm phát? Liên hệ Việt Nam.
Phần I: LÝ LUẬN CHUNG VỀ LẠM PHÁT
1. Định nghĩa và phân loại lạm phát
1.1. Định nghĩa lạm phát
Lạm phát là một hiện tượng kinh tế vĩ mô phổ biến và có ảnh hưởng rộng
lớn đến các mặt của đời sống kinh tế hiện đại.lạm phát được định nghĩa là sự
gia tăng liên tục trong một mức giá chung điều này không nhất thiết có nghĩa
giá cả của mọi hàng hóa và dịch vụ đồng thời phải tăng lên theo cùng một tỷ
lệ mà cỉ cần mức giá trung bình tăng lên .Một nền kinh tế vẫn có thể trải qua
lạm phát khi giá cả một số hàng hóa giảm ,nếu như giá cả của các hàng hóa và
dịch vụ khác tăng đủ mạnh .
Lạm phát cũng có thể được định nghĩa là sự suy giảm sức mua trong nước của
đồng nội tệ .Trong bối cảnh lạm phát thì một đơn vị tiền tệ chỉ có thể mua
được ngày càng ít hàng hóa và dịch vụ hơn.Hay nói một cách khác ,khi có
lạm phát ,chúng ta phải chi ngày càng nhiều đồng nội tệ hơn để mua một giỏ
hàng hóa và dịch vụ cố định.Nếu thu nhập bằng tiền không theo kịp tốc độ
trượt giá,thì thu nhập thực tế ,tức là sức mua của thu nhập bằng tiền sẽ
giảm.Do vậy thu nhập thực tế tăng lên hay giảm xuống trong bối cảnh có lạm
phát phụ thuộc vào điều gì xảy ra với thu nhập bằng tiền ,tức là ,phải chăng
các cá nhân có nhận thêm số đồng nội tệ đã giảm giá trị đủ để bù đắp cho sự
gia tăng của mức giá .Mọi người không nhất thiết phải nghèo hơn trong bối
cảnh có lạm phát.Một điều quan trọng mà chúng ta cần nhận thức là lạm phát
không chỉ đơn thuần là sự tăng giá mà đó phải là sự gia tăng liên tục trong
mức giá nếu như chỉ là một cú sốc xuất hiện làm tăng mức giá ,thì dường như
giá đột ngột bùng lên rồi rồi lại giảm trở lại mứ ban đầu ngay sau đó .Hện
tượng tăng giá tạm thời như vậy không được gọi là lạm phát.tuy nhiên trong
SV: Thái Nguyễn Thanh Tú
4
Lớp: NH – K20
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Các biện pháp kiềm chế lạm phát? Liên hệ Việt Nam.
thực tế mỗi cú sốc thường có ảnh hưởng kéo dài đối với nền kinh tế và do đó
có thể gây ra lạm phát.
1.2. Phân loại lạm phát
Dựa vào tỷ lệ tăng giá, các nhà kinh tế phân lạm phát ra làm ba mức độ
khác nhau:
- Lạm phát vừa phải: khi giá cả hàng hoá tăng chậm ở mức một con số
hàng năm (dưới 10% một năm).
- Lạm phát cao: khi giá cả hàng hoá tăng ở hai con số hàng năm (từ
10% - 100% một năm).
- Siêu lạm phát: khi giá cả hàng hoá tăng ở mức độ ba con số hàng năm
trở lên.
2. Nguyên nhân dẫn đến lạm phát
Qua nghiên cứu, có các quan điểm như sau:
2.1. Lạm phát do cầu kéo
Khi nền kinh tế đạt tới hay vượt quá sản lượng tiềm năng, việc tăng
mức cầu dẫn tới lạm phát được gọi là lạm phát do cầu kéo hay lạm phát nhu
cầu.
Số cầu tăng là do:
- Tổng khối lượng tiền lưu hàng tăng: do thiếu hụt ngân sách, vay
mượn nước ngoài.
- Tốc độ lưu thông tiền tệ tăng: do hệ thống chính trị khủng hoảng, kinh
tế suy thoái làm cho lòng tin của dân chúng vào chế độ tiền tệ nhà nước bị xói
mòn, từ đó gây tâm lý chạy trốn đồng tiền mất giá.
2.2. Lạm phát do chi phí đẩy
Khi chi phí sản xuất kinh doanh tăng sẽ đẩy giá cả tăng lên ngay cả khi
các yếu tố sản xuất chưa được sử dụng đầy đủ, đó là lạm phát do chi phí đẩy.
SV: Thái Nguyễn Thanh Tú
5
Lớp: NH – K20
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Các biện pháp kiềm chế lạm phát? Liên hệ Việt Nam.
Chi phí tăng lên vì:
- Tốc độ tăng tiền lương cao hơn tốc độ tăng năng suất lao động.
- Các cuộc khủng hoảng về nhiên nguyên vật liệu cơ bản như: dầu mỏ,
sắt thép.
2.3. Lạm phát do những nguyên nhân liên quan đến sự thiếu hụt mức
cung
Khi nền kinh tế đạt mức toàn dụng (nghĩa là các yếu tố sản xuất: nhân
công, nguyên vật liệu, máy móc thiết bị… gần như đã khai thác tối ưu), mức
cung hàng hoá và dịch vụ trên thị trường có khuynh hướng giảm. Bên cạnh
đó, tình trạng tắt nghẽn của thị trường cũng làm giới hạn mức cung hàng hoá.
Do đó khiến cho khối lượng hàng hoá không đáp ứng tốt nhu cầu tăng lên của
thị trường làm cho giá cả tăng lên.
Khi nền kinh tế chưa đạt tới mức toàn dụng nhưng nếu cơ cấu kinh tế tổ
chức bất hợp lý thì cũng không cho phép tạo ra khối lượng hàng hoá và dịch
vụ đầy đủ để thoả mãn nhu cầu ngày càng gia tăng của thị trường. Trường hợp
cũng làm nảy sinh hiện tượng lạm phát.
2.4. Lý thuyết ca tụng lạm phát của J.M.Keynes
J.M.Keynes đã có công vạch rõ tác động của việc in thêm tiền vào kinh tế:
Khi nền kinh tế chưa đạt mức toàn dụng, nếu nhà nước mạnh dạn phát
hành thêm tiền để gia tăng đầu tư thì sẽ thu được kết quả tích cực:
- Chống được khủng hoảng kinh tế
- Giảm thiểu được tình trạng thất nghiệp
Trường hợp này, lạm phát được nhà nước chủ động sử dụng như là một
công cụ để kích thích tăng trưởng kinh tế.
Khi nền kinh tế đã toàn dụng, nếu nhà nước vẫn tiếp tục in thêm tiền
đưa vào nền kinh tế, khối hàng hoá và dịch vụ không gia tăng của khối cung
tiền. Khi đó, lạm phát không có tác dụng thúc đẩy phát triển kinh tế.
SV: Thái Nguyễn Thanh Tú
6
Lớp: NH – K20
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Các biện pháp kiềm chế lạm phát? Liên hệ Việt Nam.
Ngoài những nguyên nhân trên còn có nhiều nguyên nhân khác dẫn tới lạm
phát như: các chính sách nhà nước, chiến tranh, thiên tai,…
SV: Thái Nguyễn Thanh Tú
7
Lớp: NH – K20
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Các biện pháp kiềm chế lạm phát? Liên hệ Việt Nam.
Phần II: THỰC TRẠNG VỀ LẠM PHÁT TẠI VIỆT NAM
TRONG THỜI GIAN QUA.
SV: Thái Nguyễn Thanh Tú
8
Lớp: NH – K20
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Các biện pháp kiềm chế lạm phát? Liên hệ Việt Nam.
Lạm phát hiện nay ở Việt Nam là một hiện tượng có nguyên nhân tiền
tệ, bắt nguồn từ phản ứng thiếu đồng bộ của hai chính sách vĩ mô là tăng
trưởng tiền tệ - tín dụng và ổn định tỷ giá, dẫn đến hậu quả làm thặng dư cung
tiền.
Theo thống kê sơ bộ của tổng cục thống kê, tính đến cuối tháng
10/2007, mức tăng chỉ số giá tiêu dùng (CPI) đã lên đến hơn 9.34% so với
cùng kỳ năm trước, và khoảng 8,12% so với đầu năm.
Qua diễn biến kinh tế và một số động thái chính sách của Việt Nam
hiện nay, có đối chiếu trên những khía cạnh tương tự với một số nước trong
khu vực, đi đến kết luận rằng tình trạng lạm phát hiện nay ở Việt Nam là hậu
quả tổng hợp của một số hiện tượng kinh tế đặc thù đi liền với sự kết hợp
thiếu đồng bộ giữa một số chính sách vĩ mô trong thời gian qua.
Hiện tượng kinh tế đặc thù được lưu ý ở đây là sự tăng trưởng mạnh mẽ
của kiều hối (bao gồm một phần rất lớn và ngày càng tăng tiền gửi của người
đi xuất khẩu lao động), kết hợp với sự tăng trưởng của dòng vốn đầu tư nước
ngoài chảy vào Việt Nam. Một sự kết hợp nữa là trong năm 2006, quá trình cổ
phần hoá các doanh nghiệp nhà nước và sự phát triển của thị trường chứng
khoán đã đạt những bước phát triển lớn, khiến Việt Nam trở thành một địa
điểm hấp dẫn và dòng vốn đầu tư gián tiếp chảy mạnh vào nước ta. Theo ước
lượng không chính thức, có khoảng hơn 5 tỷ USD kiều hối đã được gửi về, và
khoảng 1 đến 2 tỷ USD vốn đầu tư gián tiếp đã được chuyển vào trong nước
trong năm 2006 và những tháng đầu năm 2007.
Các chính sách kết hợp không đồng bộ, bao gồm hai chính sách lớn
sau:
(1) chính sách tăng trưởng cung tiền và tín dụng theo đà của các năm
trước
SV: Thái Nguyễn Thanh Tú
9
Lớp: NH – K20
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Các biện pháp kiềm chế lạm phát? Liên hệ Việt Nam.
(2) chính sách neo tỷ giá ổn định theo đồng USD thông qua can thiệp
của Ngân hàng Nhà nước trên thị trường ngoại hối.
Một đặc điểm vĩ mô quan trọng bậc nhất của Việt Nam gần đây có lẽ là
sự gia tăng nhanh chóng của dòng tiền gửi về từ nước ngoài, trong đó một
phần rất lớn từ người đi lao động, tạm gọi tất cả các khoản tiền gửi kiểu này là
kiều hối. Xét trên phương diện quy mô to lớn tương đối của dòng kiều hối, thì
Việt Nam chỉ đứng sau Philippines là nước trong khu vực đã có truyền thống
xuất khẩu lao động từ lâu, và có những đặc điểm kinh tế khá tương đồng. Do
đó, sau đây chúng ta sẽ sử dụng trường hợp Philippines để đối chiếu với tình
trạng ở Việt Nam.
Một số chỉ tiêu vĩ mô của Philippines, 2002-2006
2002
2003
2004
2005
2006
Kiều hối (%GDP)
12.8
12.9
13.3
13.8
13.2
Thâm hụt thương mại (%GDP)
-7.2
-7.4
-6.6
-5.9
-7.7
Cân đối TK vãng lai (%GDP)
-0.4
0.4
1.8
2.0
2.8
Cân đối tài khoản vốn (%GDP)
1.4
0.9
-1.8
1.6
-0.4
Thay đổi dự trữ ngoại tệ (%GDP)
-2.1
-1.3
-0.6
-3.2
-3.2
Tỷ giá danh nghĩa (trung bình kỳ)
51.6
54.2
56.0
55.1
49.8
REER (trung bình kỳ)
96.2
89.1
86.2
92.3
101.4
Tăng trưởng GDP (%)
4.4
4.9
6.2
5.0
5.5
Tăng CPI (%) (cuối năm)
2.5
3.9
8.6
6.7
4.3
Nguồn: IMF (2007)
SV: Thái Nguyễn Thanh Tú
10
Lớp: NH – K20
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Các biện pháp kiềm chế lạm phát? Liên hệ Việt Nam.
Một số chỉ tiêu vĩ mô của Việt Nam, 2002-2006
2002
2003
2004
2005
2006
5.1
5.2
5.1
6.0
5.6
-3.0
-6.4
-5.0
-1.6
-0.6
-1.9
-4.8
-3.4
0.4
0.3
3.3
10.1
5.4
3.6
4.5
-1.3
-5.3
-1.9
-4.0
-4.7
15.244
15.475
15.704
15.816
15.957
94.9
86.3
87.3
98.6
102.9
Tăng trưởng GDP (%)
7.1
7.3
7.8
8.4
7.5
Tăng CPI (%) (cuối năm)
4.0
2.9
9.7
8.8
7.5
Kiều hối (%GDP)
Thâm
hụt
thương
mại
(%GDP)
Cân đối tài khoản vãng lai
(%GDP)
Cân
đối
tài
khoản
vốn
(%GDP)
Thay đổi dự trữ ngoại tệ
(%GDP)*
Tỷ giá danh nghĩa (trung bình
kỳ)
REER (trung bình kỳ, 1990
=100)
Nguồn: IMF (2006b), *: Dấu (-) nghĩa là thay đổi tăng
Từ hai bảng trên, chúng ta có thể nhận thấy Philippines hàng năm nhận
một lượng kiều hối nhiều hơn Việt Nam rất nhiều kể cả tương đối (so với
GDP) lẫn tuyệt đối (vì GDP của Philippines lớn hơn của Việt Nam khoảng 1.5
lần). Tuy nhiên, xét trên mối tương quan với GDP, thâm hụt thương mại của
Philippines tương đối trầm trọng, cộng với các khoản trả lãi vay nước ngoài
SV: Thái Nguyễn Thanh Tú
11
Lớp: NH – K20
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Các biện pháp kiềm chế lạm phát? Liên hệ Việt Nam.
tương đối lớn, nên có thể nói dòng kiều hối chủ yếu được dùng để tài trợ cho
khoản thâm hụt này trong tài khoản vãng lai. Kết quả là bất chấp lượng kiều
hối khổng lồ chuyển về mỗi năm, cán cân vãng lai chỉ thặng dư khoảng từ 2%
đến dưới 3% GDP. Bên cạnh đó, thặng dư cán cân tư bản của Philippines
tương đối thấp, và có khuynh hướng dao động quanh mức zero. Kết quả là
sức ép mua lại ngoại hối của cơ quan tiền tệ ở Philippines, trong trường hợp
nước này muốn can thiệp để ổn định tỷ giá, chỉ bắt đầu xuất hiện từ năm
2005, với mức tăng dự trữ ngoại hối thêm hơn 3% GDP mỗi năm.
Trong khi đó, ở Việt Nam, tuy tỷ trọng kiều hối không lớn như ở
Philippines, nhưng thâm hụt thương mại chưa nghiêm trọng như ở nước này,
nên cán cân vãng lai được cải thiện đáng kể trong những năm gần đây, và kể
từ năm 2005 có khuynh hướng thặng dư (nhưng còn ở mức thấp hơn nhiều so
với Philippines). Tuy nhiên, đặc điểm quan trọng của Việt Nam là cán cân tư
bản luôn có thặng dư rất đáng kể, đã dẫn tới khả năng dư thừa ngoại hối thậm
chí lớn hơn ở Philippines. Để giữ tỷ giá neo tương đối ổn định vào đồng USD,
cơ quan tiền tệ Việt Nam đã liên tục mua lượng ngoại hối thặng dư trên thị
trường. Kết quả là dự trữ ngoại tệ mỗi năm đã tăng lên rất mạnh, chẳng hạn
như năm 2005 tăng thêm 4% GDP, còn năm 2006 gần 5% GDP.
Như vậy, có thể nói một đặc điểm quan trọng của Việt Nam gần đây là
sự tăng trưởng nhanh chóng của cả hai dòng tiền từ bên ngoài là kiều hối và
đầu tư nước ngoài. Các con số cập nhật gần đây (chưa chính thức) cho thấy
trong nửa cuối năm 2006 và quý I năm 2007, dòng tiền này còn được bồi đắp
thêm nhờ dòng vốn đầu tư gián tiếp, hướng tới thị trường chứng khoán Việt
Nam và chuẩn bị cho các khoản mua cổ phần từ các doanh nghiệp nhà nước
chuẩn bị được cổ phần hoá.
Kết quả là, để giữ cho đồng Việt Nam không lên giá quá nhanh, cơ quan tiền
tệ Việt Nam đã mua vào (theo các tuyên bố trên báo chí) khoảng hơn 7 tỷ
SV: Thái Nguyễn Thanh Tú
12
Lớp: NH – K20
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Các biện pháp kiềm chế lạm phát? Liên hệ Việt Nam.
USD (14% GDP). Chính sách này đã làm tăng nhanh lượng cung tiền trong
nền kinh tế. Điều này được coi là nguyên nhân hàng đầu gây nên tình trạng
lạm phát hiện nay.
Thặng dư ngoại tệ
trên thị trường
ngoại hối
Sức ép tăng giá
đồng Việt Nam
Can thiệp vào thị
trường ngoại hối
Giảm cạnh tranh
về giá của hàng
xuất khẩu
Sức ép lạm phát
Ảnh hưởng đến đời sống
xã hội và sản xuất nội địa,
giảm khả năng cạnh tranh
quốc tế. Lạm phát tăng
sau đó là giảm sản lượng
Ảnh hưởng đến khu vực
ngân hàng-tài chính tiền tệ
(lợi nhuận ngân hàng giảm,
lãi suất tăng)
Kiềm chế lạm phát,
không giảm xuất khẩu,
không giảm sức cạnh
tranh. Giảm sản lượng,
thu hẹp tổng cầu,
tăng thâm hụt ngân sách
Tăng lượng tiền
Việt trong lưu thông
Các chính sách
chống lạm phát
Giảm cầu về
hàng xuất khẩu,
do đó là tổng cầu
Ảnh hưởng tiêu cực
đến sản xuất nội địa
thông qua hiệu ứng số
nhân, lạm phát không
rõ rệt, giá nhập khẩu
giảm, nhưng sản xuất
trong nước giảm
Tuy nhiên, một câu hỏi được đặt ra là: Vì sao, ở một số nền kinh tế
khác, cụ thể là Trung Quốc, cơ quan tiền tệ cũng phải đối mặt với lượng thặng
dự ngoại tệ hằng năm rất lớn (chủ yếu từ thặng dư thương mại), trong khi vẫn
giữ vững quyết tâm can thiệp để neo đồng nội tệ ổn định vào USD, lại không
xuất hiện tình trạng lạm phát cao như ở Việt Nam? Để trả lời câu hỏi này,
chúng ta phải xem xét chính sách tiền tệ gần đây của Trung Quốc và đối chiếu
nó với tình hình Việt Nam.
SV: Thái Nguyễn Thanh Tú
13
Lớp: NH – K20
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Các biện pháp kiềm chế lạm phát? Liên hệ Việt Nam.
SV: Thái Nguyễn Thanh Tú
14
Lớp: NH – K20
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Các biện pháp kiềm chế lạm phát? Liên hệ Việt Nam.
2001
2002
2003
2004
2005
2006
14.4
16.8
19.6
14.6
17.6
--
6.4
30.7
19.6
10.9
13.6
--
9.2
13.3
17.1
11.4
9.3
--
--
35.3
39.7
49.0
33.4
26.6
16.5
20.3
25.1
32.0
36.6
--
Tỷ giá danh nghĩa
8.28
8.28
8.28
8.28
8.07
--
REER
104.8
101.9
94.5
91.9
91.9
--
Mức tăng CPI
0.7
-0.8
1.2
3.9
1.8
1.5
Tăng trưởng M2 (%)
Tăng trưởng tín dụng
(%)
Tăng trưởng tiền dự trữ
(%)
Tăng trưởng dự trữ
ngoại hối (%)
Dự trữ ngoại hối/GDP
(%)
Tăngtrưởng tiền tệ và tín dụng ở Trung Quốc, 2001-2006
Nguồn: IMF (2006). Thay đổi cuối kỳ. Riêng REER và CPI là trung bình kỳ
Bảng trên cho thấy mức tăng CPI ở Trung Quốc trong những năm vừa qua ở
mức rất “lý tưởng”, trong khi tăng trưởng kinh tế vẫn hầu như ở mức hai con
số. Cần lưu ý ngay rằng, nước này cũng phải đối mặt với các vấn đề liên quan
đến “chi phí đẩy,” như là giá cả các mặt hàng thiết yếu và năng lượng trên thế
giới tăng không khác gì, thậm chí có thể lớn hơn, so với Việt Nam.
SV: Thái Nguyễn Thanh Tú
15
Lớp: NH – K20
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Các biện pháp kiềm chế lạm phát? Liên hệ Việt Nam.
Tăng trưởng tiền tệ và tín dụng ở Việt Nam, 2001-2006
Tăng trưởng M2 (%)
Tăng trưởng tín dụng
(%)
Tăng trưởng tiền dự trữ
(%)
Tăng trưởng dự trữ
ngoại hối (%)
Dự trữ ngoại hối/GDP
(%)
Tỷ giá danh nghĩa
REER
2001
2002
2003
2004
2005
2006
25.5
17.6
24.9
29.5
29.7
38.6
21.4
22.2
28.4
41.6
31.7
21.4
16.7
12.4
27.4
16.1
23.7
30.9
--
14.4
58.4
15.1
31.7
32.8
10.1
10.6
14.4
14.8
16.8
19.1
1507
1536
0
8
15608
15739
15875
15957
86.3
87.3
98.6
102.9
100.
4
94.9
Nguồn: IMF (2006b). Thay đổi cuối kỳ. Riêng REER là trung bình kỳ
Thực tiễn cho thấy kết quả cuối cùng là Trung Quốc đã không trải qua
lạm phát cao, trong khi Việt Nam luôn phải gánh chịu lạm phát cao (trên 6%)
liên tiếp kể từ năm 2004. Thêm vào đó, tăng trưởng ở Trung Quốc vẫn được
giữ ở mức cao hơn Việt Nam, thặng dư thương mại lớn (dự trữ ngoại hối đã
tăng ngoạn mục từ mức 16.5% năm 2001 lên 36.6% GDP vào năm 2005), và
giá trị đồng nội tệ ổn định (tỷ giá danh nghĩa chỉ giảm khoảng 2.5% trong giai
đoạn 2001-2005). Như vậy, có cơ sở để nhận định rằng Việt Nam đã thực hiện
chính sách can thiệp tăng dự trữ ngoại tệ nhưng không đồng thời thắt chặt tiền
SV: Thái Nguyễn Thanh Tú
16
Lớp: NH – K20
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Các biện pháp kiềm chế lạm phát? Liên hệ Việt Nam.
tệ, nên đã dẫn tới lạm phát cao. Trong khi đó, Trung Quốc đã thực hiện thắt
chặt tiền tệ rất có chủ ý để kết hợp hài hoà với chính sách giữ ổn định đồng
Nhân dân tệ, và đã thành công trong việc kiềm chế lạm phát.
Nói tóm lại, trường hợp Trung Quốc cho thấy bài học đáng giá rằng kiểm soát
tăng trưởng tiền tệ và tín dụng vẫn là phương tiện căn bản, quan trọng và hữu
hiệu hàng đầu giúp kiểm soát lạm phát. Một bài học nữa có thể rút ra, là sự
phối hợp đồng bộ giữa các chính sách vĩ mô có ý nghĩa quan trọng. Cụ thể
trong trường hợp này, khi cơ quan tiền tệ đã xác định có kế hoạch mua vào
một lượng ngoại tệ lớn, thì nó cũng đồng thời phải tiến hành kế hoạch thắt
chặt cung tiền một cách đồng bộ.
Bây giờ ta thử xem số liệu lạm phát của Việt Nam từ đầu 2009 nói lên
điều gì. Hiện giờ, lạm phát ở mức thấp, từ tháng 12/08 đến tháng 5/09 mới là
2.12%, nếu ngoại suy ra cả năm thì lạm phát sẽ là 5.17%. Mức độ này thuộc
dạng thấp đối với Việt Nam, nhưng cũng không thấp như thời kỳ 2002-2004.
Có xu hướng lạm phát đang tăng chút ít: chỉ số lạm phát hàng tháng đang tăng
dần từ Tháng 2 đến tháng 5. Nhưng nếu tính ngoại suy từ giai đoạn tháng 1
đến tháng 5, chứ không phải từ tháng 12/2008, thì lạm phát cả năm cũng chỉ
là 5.49%. Chúng ta có thể thấy được thực trạng của lạm phát những tháng đầu
năm 2009 qua biểu đồ sau:
SV: Thái Nguyễn Thanh Tú
17
Lớp: NH – K20
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Các biện pháp kiềm chế lạm phát? Liên hệ Việt Nam.
SV: Thái Nguyễn Thanh Tú
18
Lớp: NH – K20
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Các biện pháp kiềm chế lạm phát? Liên hệ Việt Nam.
Phần III: NHỮNG GIẢI PHÁP KIỀM CHẾ LẠM PHÁT Ở
VIỆT NAM TRONG THỜI GIAN QUA.
1. Những biện pháp kiềm chế lạm phát.
Nhận diện lạm phát ở Việt Nam:
Lạm phát hiện tại ở Việt Nam là sự tích hợp của lạm phát tiền tệ, lạm phát cầu
kéo và lạm phát chi phí đẩy, ba loại này tác động lẫn nhau làm cho lạm phát
càng trở nên phức tạp.
Lạm phát tiền tệ:
Do việc thực thi chính sách chính sách tiền tệ không nghiêm, có thể chưa phù
hợp nên việc phát huy tác dụng của chính sách không được như mong muốn.
Quản lý yếu kém dẫn tới lượng cung tiền trong lưu thông đã vượt quá lượng
tiền cần có trên thị trường nhiều lần do đó dẫn tới lạm phát.
Có thể kể ra các nguyên nhân trực tiếp làm lượng cung tiền tăng lên như sau:
Thứ nhất, chi tiêu ngân sách ngày càng lớn. Chi tiêu ngân sách năm sau cao
hơn năm trước do yêu cầu phát triển tế xã hội đòi hỏi các điều kiện hạ tầng
như đường xá, cầu cống, bến cảng, các khu đô thị, khắc phục hậu quả của
thiên tai ... Trong đó có nhiều các vụ việc tiêu cực, hiệu quả chi tiêu ngân sách
thấp, nhiều công trình kéo dài, tốn kém, hiệu quả thấp. Những khoản chi tiêu
ngân sách này đã đưa một lượng tiền mặt lớn ra thị trường.
Thứ hai, quản lý tiền mặt kém hiệu quả. Hiện nay ở Việt Nam có nhiều đơn vị
như Ngân hàng Nhà nước, hệ thống các Ngân hàng thương mại, các Tổ chức
tín dụng phi ngân hàng, Công ty bảo hiểm, ... liên quan tới công tác lưu hành
tiền tệ. Lượng tiền cần có (D) để cân đối với hàng hoá không đồng nhất với
lượng tiền mặt thực tế đang có trên thị trường. Lượng tiền này không chỉ phụ
thuộc vào lượng tiền mặt thực tế (T) mà còn phụ thuộc vào vòng quay đồng
tiền (V), chúng tỷ lệ thuận với nhau theo công thức: D = T . V.
SV: Thái Nguyễn Thanh Tú
19
Lớp: NH – K20
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Các biện pháp kiềm chế lạm phát? Liên hệ Việt Nam.
Lượng tiền D cân đối với hàng cần phải được kiểm soát chặt và thường ổn
định trong một thời gian thích hợp có lợi cho sự phát triển kinh tế. Khi có nhu
cầu tăng D, các nhà quản lý thường tăng vòng quay của đồng tiền (V), hạn
chế tăng T. Vấn đề này rấ quan trọng cả đối với quản lý vĩ mô và quản lý vi
mô.
Song việc có nhiều thành viên tham gia vào cơ chế lưu hành tiền tệ như trên
đã khiến cho công tác quản lý trở nên phức tạp và kém hiệu quả. Nhiều cơ sở
ngân hàng, phi ngân hàng tham gia kinh doanh tiền tệ thường chỉ quan tâm tới
lợi nhuận, tới vốn. Do vậy vòng quay tiền mặt ít được chú ý, khiến cho việc
quản lý V càng khó khăn phức tạp hơn. Khi có nhu cầu tăng D, thay vì việc
tìm giải pháp tăng vòng quay đồng tiền (V) lại tăng lượng cung tiền mặt vào
lưu thông, làm cho lượng tiền mặt có trong lưu thông (T) thường xuyên tăng
lên. Lượng tiền nhiều trong lưu thông khiến cho thu chi tiền mặt dễ dàng, xuất
hiện toạ chi ở nhiều doanh nghiệp, vòng quay đồng tiền (V) thực tế đã tăng
lên. Điều này khiến cho D càng lớn gây mất cân đối trầm trọng giữa tiền (D)
và hàng, làm lạm phát gia tăng đột biến.
Thứ ba, ngoại tệ tăng mạnh. Năm 2007 đầu tư nước ngoài vào Việt nam tăng
cao, kiều hối cũng tăng đáng kể, riêng hai khoản này cũng đã gần 30 tỷ USD.
Với lượng tiền đó đòi hỏi phải có lượng tiền VNĐ lớn tung ra thị trường, làm
cho lượng tiền mặt trên thị trường tăng lên.
Thứ tư, sức hút của thị trường chứng khoán. Thị trường chứng khoán phát
triển mạnh trong thời gian qua đã hút một lượng tiền lớn vào đây. Ngoài
lượng tiền nhàn rỗi trong dân được huy động, lượng vốn bằng tiền còn được
huy động thông qua vay ngân hàng, rút tiết kiệm, bán tài sản (do thay đổi mục
tiêu kinh doanh), từ các nhà đầu tư nước ngoài,....
Ngoài ra, một nguyên nhân quan trọng khác là tâm lý hoang mang của người
dân trước giá cả thị trường tăng cao, đồng tiền giảm giá nhanh chóng. Để bảo
SV: Thái Nguyễn Thanh Tú
20
Lớp: NH – K20