Tài liệu Bán phá giá hh

Ch¬ng 1 : Tæng quan vÒ b¸n ph¸ gi¸ hµng ho¸ 1.1. Mét sè kh¸i niÖm 1.1.1. Gi¸ trÞ th«ng thêng 1.1.1.1. Kh¸i niÖm Gi¸ trÞ th«ng thêng lµ gi¸ b¸n cã l·i cña s¶n phÈm t¬ng tù ®îc b¸n víi sè lîng thÝch ®¸ng trªn thÞ trêng néi ®Þa tíi ngêi tiªu dïng ®éc lËp. 1.1.1.2. §iÒu kiÖn ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ th«ng thêng cña hµng ho¸  S¶n phÈm t¬ng tù  Sè lîng thÝch ®¸ng  Cã l·i  C¸c kh¸ch hµng ®éc lËp. S¶n phÈm t¬ng tù lµ c¸c s¶n phÈm gièng nhau, hoÆc nÕu nã kh«ng gièng nhau hoµn toµn th× nã ph¶i gÇn nh gièng nhau. Sè lîng thÝch ®¸ng lµ sè lîng Ýt nhÊt ph¶i b»ng 5% khèi lîng xuÊt khÈu ®îc b¸n trong tiÕn tr×nh bu«n b¸n th«ng thêng ë trong níc xuÊt khÈu. TiÕn tr×nh bu«n b¸n th«ng thêng cÇn ®¸p øng hai ®iÒu kiÖn: b¸n cã l·i vµ kh¸ch hµng ®éc lËp. VÝ dô: nhµ xuÊt khÈu xuÊt khÈu 60 chiÕc xe m¸y gi¸ 2000 USD/chiÕc, b¸n néi ®Þa 10 chiÕc víi gi¸ 2100USD/chiÕc. Trong trêng hîp nµy do khèi lîng b¸n néi ®Þa nhá h¬n 5% nªn kh«ng sö dông ®îc gi¸ b¸n néi ®Þa 2100USD/chiÕc. Cã l·i lµ gi¸ b¸n trung b×nh cao h¬n chi phÝ ®¬n vÞ s¶n phÈm. C¸c kh¸ch hµng ®éc lËp: lµ kh¸ch hµng chiÕm gi÷ lín h¬n hoÆc b»ng 5% vèn cña nhµ xuÊt khÈu hoÆc nhµ xuÊt khÈu chiÕm lín h¬n hoÆc b»ng 5% vèn cña c¶ kh¸ch hµng vµ nhµ xuÊt khÈu. 1.1.1.3. C¸c biÖn ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ trÞ th«ng thêng Gi¸ trÞ th«ng thêng lµ møc gÝa mµ ë ®ã hµng ho¸ ®îc b¸n cho ngêi tiªu dïng ë trong níc xuÊt khÈu. 1 Trong trêng hîp ngêi xuÊt s¶n phÈm ra níc ngoµi vµ kh«ng b¸n s¶n phÈm ®ã ë trong níc th× gi¸ trÞ th«ng thêng cã thÓ ®îc x¸c ®Þnh b»ng møc gi¸ xuÊt khÈu tíi níc thø ba. NÕu níc xuÊt khÈu kh«ng ph¶i lµ níc s¶n xuÊt hµng ho¸ mµ do nhËp tõ níc s¶n xuÊt vÒ råi xuÊt khÈu ®i th× gi¸ trÞ th«ng thêng ®îc x¸c ®Þnh trong níc s¶n xuÊt hµng ho¸ ®ã. Trêng hîp níc xuÊt khÈu lµ mét níc thùc hiÖn kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung th× ®îc phÐp chØ ®Þnh mét níc thay thÕ. 1.1.2. Gi¸ xuÊt khÈu: 1.1.2.1. Kh¸i niÖm: Gi¸ xuÊt khÈu lµ gi¸ ®· tr¶ thùc sù hoÆc cã kh¶ n¨ng tr¶ gi¸ xuÊt khÈu tíi céng ®ång, tíi mét kh¸ch hµng ®éc lËp. Trong c¸c trêng hîp: NÕu kh«ng cã gi¸ ®· tr¶ hoÆc cã kh¶ n¨ng tr¶ tøc lµ kh«ng cã gi¸ xuÊt khÈu th× ph¶i sö dông gi¸ kiÕn t¹o. NÕu kh«ng cã gi¸ xuÊt khÈu tíi céng ®ång th× kh«ng ph¶i chÞu sù ®iÒu tra. NÕu kh«ng cã kh¸ch hµng ®éc lËp th× ph¶i sö dông gi¸ kiÕn t¹o. VÝ dô: ngêi xuÊt khÈu b¸n hµng cho ngêi nhËp khÈu mµ ngêi nhËp khÈu ®ã cã quan hÖ hä hµng víi ngêi xuÊt khÈu, møc gi¸ b¸n 1 lµ 90USD (lµ gi¸ xuÊt khÈu kh«ng tin cËy). C¸c chi phÝ: 20% , l·i th«ng thêng: 10%. Ngêi nhËp khÈu b¸n hµng cho ngêi mua kh«ng cã quan hÖ hä hµng ë møc gi¸ b¸n hai lµ 100USD. Nh vËy gi¸ b¸n 1 lµ gi¸ kh«ng tin cËy. gi¸ b¸n 2 lµ gi¸ tin cËy thø nhÊt gi¸ xuÊt khÈu kiÕn t¹o sÏ lµ: 100 – ((20%+10%)*100)= 70 USD. 70USD lµ gi¸ xuÊt khÈu kiÕn t¹o. 1.1.2.2. C¸c biÖn ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ xuÊt khÈu:  NÕu s¶n phÈm nhËp khÈu cã gÝa ®· ®îc chi tr¶ trong thùc tÕ hoÆc cã kh¶ n¨ng chi tr¶ ( nh gi¸ trong ho¸ ®¬n) th× ®ã lµ møc gÝa xuÊt khÈu.  NÕu s¶n phÈm nhËp khÈu kh«ng cã gi¸ trÞ chi tr¶ trong thùc tÕ hoÆc kh«ng cã kh¶ n¨ng chi tr¶ ( nh gÝa trong ho¸ ®¬n) hoÆc kh«ng thÓ x¸c ®Þnh ®îc gi¸ cña nã th× lÊy gi¸ cña s¶n phÈm nhËp khÈu ®ã khi b¸n l¹i lÇn ®Çu tiªn cho ngêi mua ®éc lËp lµm “gi¸ xuÊt khÈu”. 2  Hµng hãa t¬ng tù:  Hµng hãa t¬ng tù lµ hµng ho¸ ®ång d¹ng vÒ tÊt c¶ c¸c khÝa c¹nh hoÆc hoÆc c¸c ®Æc tÝnh l¾p r¸p gÇn gòi víi mÆt hµng so s¸nh. 1.1.2.3. Gi¸ trÞ kiÕn t¹o: Lµ sù thay thÕ cho mét møc gi¸ néi ®Þa Gi¸ trÞ kiÕn t¹o ®îc sö dôngkhi:  Kh«ng cã viÖc b¸n hµng néi ®i¹ hoÆc viÖc b¸n hµng néi ®Þa lµ nhá h¬n 5% khèi lîng hµng xuÊt khÈu.  Gi¸ trÞ kiÕn t¹o gåm ba bé phËn:  Chi phÝ s¶n xuÊt ( bao gåm “lao ®éng trùc tiÕp + c¸c nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp + chi phÝ qu¶n lý hµnh chÝnh s¶n xuÊt”)  C¸c chi phÝ qu¶n lý vµ b¸n hµng néi ®Þa.  Mét giíi h¹n l·i ( trªn c¸c lÇn b¸n hµng néi ®Þa) VÝ dô: Chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp: 100 USD Lao ®éng trùc tiÕp : 20 USD Chi phÝ qu¶n lý hµnh chÝnh s¶n xuÊt: 10 USD Chi phÝ s¶n xuÊt : 130USD Chi phÝ qu¶n lý vµ b¸n hµng: 40 USD Tæng chi phÝ L·i (15%) 170 USD 30 USD Gi¸ trÞ kiÕn t¹o 200 USD Chó ý: L·i lµ ë møc b×nh thêng trªn doanh sè. 1.2. Kh¸i niÖm vÒ b¸n ph¸ gi¸ hµng ho¸ 1.2.1. Kh¸i niÖm  Theo ®iÒu VI cña HiÖp ®Þnh chung vÒ bu«n b¸n vµ thuÕ quan (GATT) n¨m 1947 x¸c ®Þnh: 3 B¸n ph¸ gi¸ lµ hµnh ®éng mang s¶n phÈm cña mét níc sang b¸n thµnh hµng ho¸ ë mét níc kh¸c, víi møc gi¸ xuÊt khÈu thÊp h¬n gi¸ trÞ th«ng thêng cña s¶n phÈm ®ã khi b¸n ë trong níc. Mét s¶n phÈm ®îc coi lµ b¸n ph¸ gi¸ khi nã ®îc ®a vµo ho¹t ®éng th¬ng m¹i t¹i níc nhËp khÈu víi gi¸ xuÊt khÈu thÊp h¬n gi¸ cã thÓ so s¸nh ®îc trong tiÕn tr×nh bu«n b¸n th«ng thêng ®èi víi s¶n phÈm t¬ng tù khi ®a tíi ngêi tiªu dïng ë trong níc xuÊt khÈu. Nh vËy, trung t©m cña kh¸i niÖm b¸n ph¸ gi¸ lµ cã sù t¸ch biÖt vÒ gi¸, khi gi¸ xuÊt khÈu thÊp h¬n gÝa trÞ th«ng thêng cña hµng hãa ®ã ë trong níc xuÊt khÈu. B¸n ph¸ gi¸ hµng ho¸ kh«ng ®ång nghÜa víi hµng ho¸ b¸n rÎ. Mét níc cã thÓ xuÊt khÈu hµng ho¸ ®ã sang níc kh¸c, b¸n víi gi¸ rÎ h¬n hµng ho¸ cïng lo¹i ®ang b¸n trªn thÞ trêng níc nhËp khÈu, nÕu gi¸ b¸n kh«ng thÊp h¬n gÝa b¸n cña hµng ho¸ ®ã trªn thÞ trêng níc xuÊt khÈu th× hµnh ®éng ®ã kh«ng ph¶i lµ b¸n ph¸ gi¸. VÝ dô vÒ viÖc b¸n ph¸ gi¸ hµng ho¸ nh sau: Mét ngêi s¶n xuÊt TV l©u n¨m b¸n mÆt hµng tivi PANASONIC víi gi¸ 300USD/chiÕc, nÕu ngêi ®ã xuÊt khÈu TV cïng lo¹i PANASONIC tíi níc kh¸c vµ b¸n víi gi¸ 230USD /chiÕc th× ngêi ®ã ®· thùc hiÖn hµnh ®éng b¸n ph¸ gi¸.  Tõ ®iÓn TiÕng ViÖt- do Trung t©m Ng«n ng÷ vµ V¨n hãa ViÖt Nam- Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o ph¸t hµnh n¨m 1999 quy ®Þnh: “ B¸n ph¸ gi¸ lµ b¸n víi gi¸ thÊp h¬n gi¸ chung cña thÞ trêng ®Ó nh»m c¹nh tranh chiÕm lÜnh thÞ trêng”.  Theo ®iÒu 4 cña “Ph¸p lÖnh gi¸” cña níc Céng hoµ x· héi Chñ nghÜa ViÖt Nam ®Þnh nghÜa: “B¸n ph¸ gi¸ lµ hµnh vi b¸n hµng ho¸, dÞch vô víi gi¸ qu¸ thÊp so víi gi¸ th«ng thêng trªn thÞ trêng ViÖt Nam ®Ó chiÕm lÜnh thÞ trêng , h¹n chÕ c¹nh tranh ®óng ph¸p luËt, g©y thiÖt h¹i ®Õn lîi Ých hîp ph¸p cña tæ chøc, c¸ nh©n s¶n xuÊt, kinh doanh vµ lîi Ých cña Nhµ níc.” Víi ®Þnh nghÜa nµy, Ph¹m vi ®iÒu chØnh cña nã chØ ®Æt ra ®èi víi viÖc chèng ph¸ gi¸ trong quan hÖ th¬ng m¹i t¹i thÞ trêng néi ®Þa nhng xÐt vÒ b¶n chÊt kh«ng cã g× tr¸i, m©u thuÉn so víi nh÷ng gi¶i thÝch mang tÝnh chuÈn mùc cña Tõ ®iÓn, víi nh÷ng quy ®Þnh cña GATT, WTO. Nã ®· vËn dông vµ ®iÒu chØnh mét c¸ch t¬ng ®èi hîp lý vÊn ®Ó chèng b¸n ph¸ gi¸ trong quan hÖ th¬ng m¹i quèc tÕ vµo quan hÖ th¬ng m¹i néi ®Þa, phï hîp víi thùc tiÔn ViÖt Nam. Kh¸i niÖm trªn ®· lµm s¸ng tá ba néi dung c¬ b¶n ®Ó tiÕn hµnh c¸c gi¶i ph¸p chèng b¸n ph¸ gi¸ ph¶i chó ý, ®ã lµ: 4  Thø nhÊt: X¸c ®Þnh hµnh vi (B¸n ph¸ gi¸ lµ hµnh vi b¸n hµng ho¸, dÞch vô víi gi¸ qu¸ thÊp so víi gi¸ th«ng thêng…).  Thø hai: X¸c ®Þnh môc tiªu cña hµnh vi ( …®Ó chiÕm lÜnh thÞ tr êng, h¹n chÕ c¹nh tranh ®óng ph¸p luËt).  Thø ba: X¸c ®Þnh hÖ qu¶ x¶y ra cña hµnh vi vµ viÖc thùc hiÖn môc tiªu cña hµnh vi ( G©y thiÖt h¹i ®Õn lîi Ých hîp ph¸p cña tæ chøc , c¸ nh©n s¶n xuÊt kinh doanh kh¸c vµ lîi Ých Nhµ níc). Mét kh¸i niÖm víi ba néi dung nªu trªn cã liªn quan mËt thiÕt víi nhau vµ nã lµ quan hÖ nh©n qu¶; nÕu c¾t bá bÊt kú vÕ nµo cñakh¸i niÖm trªn th× kh¸i niÖm sÏ m·i m·i kh«ng thÓ lµ mét kh¸i niÖm hoµn chØnh. 1.2.2. §iÒu kiÖn b¸n ph¸ gi¸ hµng ho¸ Theo ®iÒu 23- “Ph¸p lÖnh gi¸” cña ViÖt Nam ngµy 8/5/2002 C¸c hµnh vi sau kh«ng bÞ coi lµ hµnh vi b¸n ph¸ gi¸:  H¹ gi¸ b¸n hµng t¬i sèng  H¹ gi¸ b¸n hµng tån kho do chÊt lîng gi¶m, l¹c hËu vÒ h×nh thøc, kh«ng phï hîp víi thÞ hiÕu ngêi tiªu dïng.  H¹ gi¸ b¸n hµng ho¸ theo mïa vô  H¹ gi¸ b¸n hµng ho¸ ®Ó khuyÕn m¹i theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt  H¹ gi¸ b¸n hµng ho¸ trong trêng hîp ph¸ s¶n, gi¶i thÓ, chÊm døt ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh, thay ®æi ®Þa ®iÓm, chuyÓn híng s¶n xuÊt, kinh doanh. §iÒu kiÖn b¸n ph¸ gi¸ hµng ho¸ lµ ph¶i lòng ®o¹n ®îc mÆt hµng ®ã ë thÞ trêng trong níc ®Ó tr¸nh nguån hµng nhËp khÈu trë l¹i. Cã thÓ nãi b¸n ph¸ gi¸ hµng ho¸ lµ mét trong nh÷ng biÓu hiÖn trùc tiÕp lín nhÊt cña sù can thiÖp cña Nhµ níc trong lÜnh vùc Ngo¹i th¬ng, ®ång thêi lµ thñ ®o¹n quan träng ®Ó më réng kh¶ n¨ng tiªu thô hµng ho¸ trªn thÞ trêng ngoµi níc. §Æc ®iÓm cña b¸n ph¸ gi¸ hiÖn nay lµ phÇn lín do Nhµ níc tiÕn hµnh vµ tæn thÊt do Ng©n s¸ch Nhµ níc g¸nh chÞu. 1.3. Môc tiªu cña b¸n ph¸ gi¸ Môc tiªu cña b¸n ph¸ gi¸ hµng ho¸ lµ nh»m ®¸nh b¹i ®èi thñ c¹nh tranh, chiÕm lÜnh thÞ trêng tiªu thô, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng ho¸ vµ cuèi cïng lµ ®¹t ®îc lîi nhuËn tèi ®a. Nhng trong ®ã hai môc tiªu chñ yÕu lµ môc tiªu lîi nhuËn vµ môc tiªu chÝnh trÞ. 5 1.3.1. Môc tiªu chÝnh trÞ B¸n ph¸ gi¸ lµ mét trong nh÷ng biÓu hiÖn trùc tiÕp nhÊt cña sù can thiÖp cña Nhµ níc §Õ quèc trong lÜnh vùc ngo¹i th¬ng. Ngoµi môc tiªu chÝnh lµ môc tiªu lîi nhuËn, môc tiªu chÝnh trÞ vµ thao tóng c¸c nø¬c kh¸c còng ®îc coi lµ kh¸ quan träng trong hµnh ®éng b¸n ph¸ gi¸. Mét sè níc thùc hiÖn b¸n ph¸ gÝa ®Ó thao tóng thÞ trêng. §èi víi c¸c h·ng lín ngoµi viÖc thao tóng thÞ trêng cßn cã thÓ víi môc ®Ých kh¸c nh dµnh uy tÝn, hoÆc ®Ó t¨ng søc Ðp víi b¹n hµng nhËp khÈu vÒ mÆt nµo ®ã. VÝ dô: Mü ®· s½n sµng bá Ng©n s¸ch ®Ó mua phÇn lín sè g¹o trªn thÞ trêng thÕ giíi råi b¸n ph¸ gi¸, ®iÒu nµy lµm cho nhiÒu níc ph¶i lao ®ao vµ ph¶i chÞu nhiÒu vßng phong to¶ cña Mü. Ch¼ng h¹n gi¸ xuÊt khÈu g¹o cña Mü kho¶ng 400USD/tÊn, thËm chÝ 800USD/tÊn, hä còng s½n sµng b¸n ra thÞ trêng thÕ giíi víi gi¸ chØ b»ng 60%70%, thËm chÝ 40% møc gi¸ mua. Møc nµy thÊp h¬n nhiÒu so víi gÝa thµnh cña n«ng d©n Mü s¶n xuÊt ra, do ®ã Mü ph¶i trî gi¸ tõ 700- 800 tr USD/n¨m ®Ó trî gi¸ xuÊt khÈu g¹o, nh»m thùc hiÖn môc tiªu cña m×nh. Tuy bÞ th©m hôt Ng©n s¸ch nhng Mü ®· thùc hiÖn ®îc môc tiªu chÝnh trÞ cña m×nh lµ thao tóng gi¸ g¹o trªn thÕ giíi, ®Ó tõ ®ã buéc c¸c níc ph¶i rµng buéc víi m×nh trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh. 1.3.2. Môc tiªu lîi nhuËn Thùc tÕ quan s¸t ë Ch©u ¢u ®· chØ ra r»ng, khi mµ c¸c h·ng c¹nh tranh víi nhau cã møc chi phÝ b×nh qu©n xÊp xØ nh nhau th× hä thêng tho¶ thuËn thñ tiªu c¹nh tranh, gi¶m lîng b¸n vµ t¨ng gi¸ b¸n. Khi tù do c¹nh tranh, sau mét kho¶ng thêi gian kh«ng dµi thÞ trêng kh«ng c©n b»ng, lîi nhuËn cña c¸c doanh nghiÖp gi¶m tho¶ thuËn gi¶m s¶n lîng xuèng t¹o ra møc c©n b»ng míi cña thÞ trêng nhng vÉn cã lîi nhuËn cao h¬n c¹nh tranh ngang. Cßn ®èi víi c¸c níc xuÊt khÈu, khi thùc hiÖn hµnh ®éng b¸n ph¸ gÝa nh»m môc tiªu lîi nhuËn, níc xuÊt khÈu ph¶i h¹n chÕ tèi ®a nhËp khÈu, c¸c doanh nghiÖp trong níc tho¶ thuËn víi nhau vÒ gi¸, n©ng møc gi¸ trong níc lªn. MÆt kh¸c, hä xuÊt khÈu víi gi¸ triÖt tiªu ®èi thñ. Sau khi chiÕm lÜnh thÞ trêng níc nhËp khÈu, hä sÏ t×m c¸ch thao tóng ®Ó thu lîi nhuËn tèi ®a.  Nguyªn nh©n cña viÖc t¨ng lîi nhuËn khi b¸n ph¸ gi¸: C¸c doanh nghiÖp trong níc ®· tho¶ thuËn víi nhau ®Ó x¸c ®Þnh møc s¶n lîng tõng h·ng vµ x¸c ®Þnh møc gi¸ chung trong níc. Khi ®ã hä sÏ thu ®îc nhiÒu l·i trong viÖc n©ng gi¸ b¸n. 6 T¨ng ®îc sè lîng hµng xuÊt khÈu do gi¸ rÎ h¬n t¹i níc nhËp khÈu , t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c h·ng nµy më réng s¶n xuÊt, tËn dông ®îc hÕt c«ng suÊt, m¸y mãc thiÕt bÞ dÉn ®Õn gi¶m chi phÝ, do ®ã mµ bï lç cho viÖc b¸n ph¸ gi¸ ë níc ngoµi. Khi mäi ®èi thñ c¹nh tranh ®· bÞ ®¸nh b¹i, hä sÏ lòng ®o¹n thÞ trßng níc nhËp khÈu vÒ mÆt hµng ®îc ®em b¸n ph¸ gi¸ vµ lîi nhuËn sÏ lín h¬n gÊp nhiÒu lÇn. Mét sè vÝ dô vÒ viÖc b¸n ph¸ gi¸ mÆt hµng tivi cña NhËt t¹i thÞ trêng Mü: Tõ nh÷ng n¨m 1960, c¸c c«ng ty ®iÖn tö hµng ®Çu cña NhËt B¶n lµ HITACHI, SANYO, SHARP vµ TOSHIBA ®· c¹nh tranh gay g¾t víi nhau. Nhng ngµy 10/09/1964, hä ®· tho¶ thuËn thèng nhÊt n©ng gi¸ b¸n, quy ®Þnh s¶n lîng cña mçi c«ng ty. KÕt qu¶ cña viÖc tho¶ thuËn n©ng gi¸ nµy lµ ngêi NhËt ph¶i tr¶ gi¸ 700USD cho 1 chiÕc tivi mµu trong khi ë Mü gi¸ lµ 400USD/chiÕc tivi cïng lo¹i. C¸c c«ng ty cña Mü ®· kh«ng chÞu næi sù c¹nh tranh vµ ®Õn n¨m 1989, s¸u h·ng lín vµ nhiÒu h·ng nhá cña Mü bÞ ph¸ s¶n, c«ng nghiÖp s¶n xuÊt bÞ suy yÕu, ngîc l¹i c¸c h·ng ®iÖn tö cña NhËt ®· thu ®îc lîi nhuËn lín qua viÖc b¸n ph¸ gi¸ nµy. 1.4. Nguyªn nh©n cña viÖc b¸n ph¸ gi¸ Hµnh ®éng b¸n ph¸ gi¸ x¶y ra do nhiÒu nguyªn nh©n, cã thÓ kÓ ®Õn nh÷ng nguyªn nh©n chÝnh sau ®©y:  Do cã c¸c kho¶n tµi trî cña ChÝnh phñ hoÆc c¬ quan c«ng céng níc ngoµi. ChÝnh s¸ch tµi trî nh»m ®¹t ®îc hai môc ®Ých chÝnh sau ®©y: + Duy tr× vµ t¨ng cêng møc s¶n xuÊt xuÊt khÈu + Duy tr× møc sö dông nhÊt ®Þnh víi c¸c yÕu tè s¶n xuÊt nh lao ®éng vµ tiÒn vèn trong nÒn kinh tÕ. C¸c kho¶n tµi trî cã thÓ ®îc cÊp cho ngêi s¶n xuÊt còng nh cho ngêi tiªu dïng, nhng vÒ mÆt t¸c ®éng kinh tÕ th× chóng ®Òu nh nhau vµ ®Òu ®a ®Õn nh÷ng hÖ qu¶ kinh tÕ t¬ng tù. C¸c h×nh thøc tµi trî chñ yÕu lµ: trî cÊp, u ®·i vÒ thuÕ, tÝn dông u ®·i, sù tham gia cña ChÝnh phñ vµo c¸c chi phÝ kinh doanh còng nh c¸c hç trî xuÊt khÈu. C¸c kho¶n tµi trî gióp c¸c ngµnh thùc hiÖn c«ng nghÖ míi, trang bÞ m¸y vµ thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, nghÜa lµ gióp cho c¸c ngµnh míi gia nhËp thÞ trêng vµ ®Èy m¹nh ph¸t triÓn nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän cña ®Êt níc, t¨ng cêng xuÊt khÈu. Do ®ã mµ chi phÝ s¶n xuÊt gi¶m xuèng dÉn ®Õn viÖc h¹ gi¸ b¸n.  Do nhËp siªu lín, vÉn ph¶i cã ngo¹i tÖ ®Ó bï ®¾p cho thiÕu hôt nµy. Khi ®ã cã thÓ ¸p dông biÖn ph¸p b¸n ph¸ gi¸ ®Ó gi¶i quyÕt cho vÊn ®Ò thiÕu hôt ngo¹i tÖ. 7  Do trong mét níc cã qu¸ nhiÒu hµng tån kho, kh«ng thÓ gi¶i quyÕt theo c¬ chÕ gi¸ b×nh thêng. B¸n ph¸ gi¸ ®îc sö dông nh lµ c«ng cô c¹nh tranh. Sau khi ®· chiÕm lÜnh ®îc thÞ trêng néi ®i¹ cña níc nhËp khÈu, triÖt tiªu ®îc sù c¹nh tranh cña hµng néi ®Þa th× c¸c h·ng sÏ t×m c¸ch thao tóng thÞ trêng néi ®Þa ®Ó thu ®îc lîi nhuËn tèi ®a. Còng cã thÓ cã mét sè níc lµm ra s¶n phÈm víi gi¸ thµnh rÊt thÊp do sö dông lao ®éng trÎ em, tiÒn l¬ng thÊp vµ sö dông lao ®éng cña tï nh©n lµm hµng xuÊt khÈu. ViÖc sö dông lao ®éng trÎ em ngoµi viÖc mang l¹i siªu lîi nhuËn cßn lµ c¸ch ®Ó c¹nh tranh víi ®èi thñ c¹nh tranh. Nhê gi¸ nh©n c«ng rÎ m¹c, ngêi ta cã thÓ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm , xuÊt khÈu hµng ho¸ b¸n ph¸ gi¸ ë níc ngoµi.  §èi víi mÆt hµng ngo¹i nhËp khÈu, do thu ®îc lîi nhuËn siªu ng¹ch cã ®îc tõ trèn thuÕ nhËp khÈu, hµng ngo¹i sÏ ®iÒu tiÕt vµ chiÕm lÜnh ®îc thÞ trêng víi gi¸ c¹nh tranh so víi hµng ho¸ s¶n xuÊt trong níc. VÝ dô: hµng v¶i trªn thÞ trêng ViÖt Nam, thùc tÕ hµng v¶i néi chØ gi÷ 20% thÞ phÇn cßn 80 % thÞ phÇn lµ hµng v¶i ngo¹i n¾m gi÷, trong ®ã hµng Trung Quèc chiÕm 60% thÞ phÇn, phÇn lín sè v¶i tõ Trung Quèc lµ do nhËp lËu, trèn thuÕ nªn ®îc b¸n víi gi¸ dï chØ b»ng 1/31/2 hµng s¶n xuÊt trong níc. 1.5. Nh÷ng ¶nh hëng cña viÖc b¸n ph¸ gi¸ hµng ho¸ Hµnh ®éng b¸n ph¸ gi¸ cã thÓ cã lîi trong mét sè trêng hîp ,nhng nÕu l¹m dông qu¸ th× sÏ g©y nhiÒu t¸c h¹i ®èi víi níc nhËp khÈu còng nh níc xuÊt khÈu. 1.5.1. §èi víi níc xuÊt khÈu 1.5.1.1. MÆt tÝch cùc B¸n ph¸ gi¸ gióp cho c¸c doanh nghiÖp trong níc xuÊt khÈu më réng thÞ trêng tiªu thô s¶n phÈm, t¨ng thu ®îc ngo¹i tÖ, gióp tiªu thô ®îc lîng hµng tån kho, ®Æc biÖt lµ c¸c mÆt hµng l¬ng thùc, thùc phÈm, quÇn ¸o lçi mèt...Tiªu biÓu nh ë Ph¸p, ngay tõ khi míi vµo mïa ®· cã lîng hµng tån ®äng nh: thùc phÈm s¾p hÕt thêi h¹n sö dông, quÇn ¸o , giÇy dÐp hÕt mèt...lªn tíi 50% sè dù tr÷ b¸n ra. Hµng tån kho nµy ®îc mang b¸n víi møc gi¸ thÊp h¬n 30% gi¸ thÞ trêng. §Õn cuèi mïa, hµng tån ®äng chØ cßn vµi phÇn tr¨m l¹i ®ù¬c b¸n l¹i cho nh÷ng ngêi chuyªn nghiÖp víi gi¸ b»ng 1/10 gi¸ cò, hä sÏ ®Èy sè hµng ho¸ nµy ra níc ngoµi b¸n ph¸ gi¸. 8 Ngoµi ra biÖn ph¸p b¸n ph¸ gi¸ cßn lµ c«ng cô quan träng trong chÝnh s¸ch Ngo¹i th¬ng cña ®Êt níc nh»m gióp cho viÖc thùc hiÖn nh÷ng môc tiªu cô thÓ trong chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña níc ®ã. 1.5.1.2. MÆt tiªu cùc Ngêi tiªu dïng trong níc ph¶i chÞu thiÖt do ph¶i chÞu gi¸ cao h¬n so víi tríc ®©y do cã sù tho¶ thuËn vÒ gi¸ gi÷a c¸c doanh nghiÖp. ViÖc c¸c doanh nghiÖp b¸n ph¸ gi¸, lîng hµng ho¸ ®ã l¹i ®îc b¸n cho chÝnh c¸c doanh nghiÖp trong níc m×nh, do ®ã l¹i quay l¹i lòng ®o¹n thÞ trêng trong níc. Do viÖc b¸n ph¸ gi¸ nh»m môc ®Ých thu ®îc siªu lîi nhuËn nªn mét vµi níc ®· sö dông lao ®éng trÎ em, phô n÷, lao ®éng tï nh©n víi gi¸ rÎ m¹t. HËu qu¶ lµ ng êi lao ®éng bÞ ngîc ®·i nÆng nÒ. Trung Quèc lµ mét trong nh÷ng níc tiªu biÓu sö dông lao ®éng tï nh©n.Theo sè liÖu míi ®©y cña v¨n phßng Quèc tÕ vÒ lao ®éng trÎ em (BIT) th× trªn toµn thÕ giíi cã trªn 250 triÖu trÎ em tõ 5-14 tuæi ®ang tham gia ho¹t ®éng kinh tÕ. 1.5.2. §èi víi níc nhËp khÈu 1.5.2.1. T¸c ®éng tÝch cùc Ngêi tiªu dïng cã c¬ héi ®Ó lùa chän , tiªu dïng nh÷ng mÆt hµng míi, l¹ gi¸ c¶ dÔ chÊp nhËn. §èi mÆt víi nh÷ng mÆt hµng tõ níc ngoµi ®a vµo víi gi¸ rÎ, buéc c¸c dÞch vô trong níc ph¶i t×m c¸ch c¶i tiÕn mÉu m· hµng hãa, ®æi míi m¸y mãc thiÕt bÞ, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, tÝch cùc ¸p dông c«ng nghÖ tiªn tiÕn, tËn dông nguån nh©n lùc ®Ó h¹ chi phÝ s¶n xuÊt nh»m gi÷ v÷ng vÞ trÝ trªn thÞ trêng vµ thu ®îc lîi nhuËn tèi u. 1.5.2.2. T¸c ®éng tiªu cùc B¸n ph¸ gi¸ hµng ho¸ còng g©y ra kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n cho níc nhËp khÈu, nhÊt lµ ®çi víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn, cã thÞ trêng hÑp. Tríc hÕt víi ngêi tiªu dïng cña níc nhËp khÈu hä ph¶i sö dông nh÷ng mÆt hµng kÐm chÊt lîng, hµng gi¶, ®«i khi c¶ hµng qu¸ thêi h¹n sö dông, kh«ng ®¶m b¶o vÒ an toµn vÒ an toµn thùc phÈm, vÖ sinh, ¶nh hëng nghiªm träng ®Õn søc khoÎ cña ngêi d©n. 9 C¸c chñ doanh nghiÖp, nh÷ng ngêi kinh doanh do h¸m lîi, thu ®îc lîi nhuËn cao, do ®ã t×m mäi c¸ch nhËp lËu hµng ho¸, trèn thuÕ g©y thÊt thu cho Ng©n s¸ch Nhµ níc. H¬n n÷a do kh«ng thÓ c¹nh tranh ®ù¬c víi hµng níc ngoµi nªn nhiÒu xÝ nghiÖp trong níc bÞ ®×nh trÖ s¶n xuÊt, bÞ ph¸ s¶n hoµn toµn. Khi ®ã nã lµ nguyªn nh©n quan träng g©y ra hiÖn tîng tr× trÖ, h¹n chÕ tèc ®é ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ cña níc nhËp khÈu. VÒ mÆt x· héi, viÖc c¸c xÝ nghiÖp bÞ ®ãng cöa s¶n xuÊt hoÆc ë bªn bê cña sù ph¸ s¶n ho¹t ®éng cÇm chõng ®· lµm cho nhiÒu c«ng nh©n kh«ng cã viÖc lµm, ®êi sèng khã kh¨n, thÊt nghiÖp t¨ng, kÌm theo nã lµ c¸c tÖ n¹n x· héi còng gia t¨ng g©y khã kh¨n cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña níc nhËp khÈu. Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng b¸n ph¸ gi¸ hµng ho¸ ë ViÖt Nam 2.1. Thùc tr¹ng b¸n ph¸ gi¸ hµng nhËp khÈu t¹i ViÖt Nam ViÖc níc ta tham gia vµo ASEAN, APEC vµ xin gia nhËp WTO sÏ dÉn ®Õn viÖc xo¸ bá hµng rµo thuÕ quan, hiÖn tîng b¸n ph¸ gi¸ hµng ho¸ níc ngoµi ch¾c ch¾n ngµy cµng t¨ng trªn thÞ trêng nø¬c ta. C¸c h·ng níc ngoµi t×m ®ñ mäi ph¬ng s¸ch ®Ó chiÕm ®o¹t thÞ phÇn, dån Ðp c¸c ngµnh s¶n xuÊt ViÖt Nam vµo mét gãc thÞ phÇn nhá hÑp. Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra x· héi häc cña héi ngêi tiªu dïng ViÖt Nam t¹i Hµ Néi vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh cho thÊy: c¸c nhãm hµng «t«, xe m¸y, rîu bia, thuèc l¸ cña Mü, NhËt, Ph¸p vµ c¸c níc ch©u ¢u kh¸c chiÕm u thÕ. Víi nhãm mÆt hµng gia dông tríc n¨m 1992 hµng ViÖt Nam chiÕm 62%, hµng Mü chiÕm 15%m c¸c níc ch©u ¢u chiÕm 14%, vµ 11% lµ c¸c níc cßn l¹i th× tõ n¨m 1992 trë l¹i ®©y hµng Trung Quèc ®· tõng bíc chiÕm chiÕm lÜnh trËn ®Þa nµy. C¸c mÆt hµng nh ®å ch¬i trÎ 10 em, hµng d©n dông, xe m¸y, xe ®¹p, c¸c gièng c©y trång, thuèc trõ s©u cña Trung Quèc còng x©m nhËp m¹nh vµo thÞ trõ¬ng níc ta trong thêi gian gÇn ®©y. Sù kiÖn Trung Quèc gia nhËp WTO sÏ lµm cho Trung Quèc c¹nh tranh m¹nh h¬n trong nh÷ng ngµnh hiÖn nay. Trung Quèc hä ®ang cã lîi thÕ so s¸nh, trong khi ®ã nh÷ng mÆt hµng thuéc nhãm A ( nh÷ng ngµnh cã hµm lîng lao ®éng cao, chñ yÕu lµ lao ®éng gi¶n ®¬n nh v¶i vãc, quÇn ¸o giÇy dÐp, dông cô l÷ hµnh, dông cô du lÞch..,) còng lµ lÜnh vùc mµ ViÖt Nam cã lîi thÕ so s¸nh. Do ®ã ViÖt Nam sÏ ph¶i gÆp nhiÒu khã kh¨n h¬n trong cuéc c¹nh tranh nµy, cßn Trung Quèc sÏ t×m mäi biÖn ph¸p ®Ó thùc hiÖn môc tiªu cña m×nh. Bªn c¹nh ®ã, t×nh tr¹ng bu«n l©ô, trèn thuÕ ë níc ta ngµy cµng gia t¨ng vµ cµng phøc t¹p h¬n. Bu«n lËu lµm cho hµng Õ thõa, hµng kÐm phÈm chÊt ... ®îc bµy b¸n trµn lan trªn thÞ trêng, g©y tæn thÊt nÆng nÒ cho c¸c nhµ s¶n xuÊt trong níc, g©y thiÖt h¹i vÒ kinh tÕ vµ søc khoÎ cho ngêi tiªu dïng. XÐt vÒ tæng thÓ, do sù c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh cña c¸c h·ng níc ngoµi, nÒn c«ng nghiÖp néi ®Þa níc ta ®ang trong thÕ suy yÕu. XÐt cô thÓ trong mét sè ngµnh sau: 2.1.1. Ngµnh dÖt may Thùc tr¹ng Cïng víi sù ph¸t triÓn cña ®Êt níc, ngµnh c«ng nghiÖp dÖt may ®· cã sù ph¸t triÓn vît bËc, cã vai trß quan träng trong c«ng cuéc C«ng nghiÖp Ho¸ ®Êt níc, cã khèi lîng s¶n phÈm vµ gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu lín. Theo thèng kª, n¨m 1999 gi¸ trÞ xuÊt khÈu ®¹t 1,73 tû USD. Gi¸ trÞ s¶n lîng hµng ho¸ chiÕm tû träng trªn 8% gÝa trÞ s¶n lîng toµn ngµnh c«ng nghiÖp vµ chiÕm 15% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¶ níc. Tuy nhiªn mét m¶ng thÞ trêng rÊt quan träng mµ cha ®îc c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam quan t©m lµ thÞ trêng néi ®Þa. Nghiªn cøu c¸c doanh nghiÖp trªn thÕ giíi cho thÊy bao giê hä còng lu«n quan t©m ®Õn thÞ trêng néi ®Þa, lÊy thÞ trêng néi ®Þa lµm gèc, lµm nÒn t¶ng. Trong khi ®ã c¸c doanh nghiÖp dÖt may ViÖt Nam l¹i bá ngá thÞ trêng nµy. Trªn thùc tÕ cã nh÷ng doanh nghiÖp trªn 90% gi¸ trÞ s¶n xuÊt lµ xuÊt khÈu, hÇu nh kh«ng thÊy cã s¶n phÈm b¸n trong níc nh c«ng ty may ChiÕn Th¾ng, c«ng ty may Hng Yªn.. Mét sè c«ng ty may cã uy tÝn nh c«ng ty may 10, Th¨ng Long... th× dung lîng thÞ trêng rÊt hÑp, chØ ®¸p øng mét phÇn nhá nhu cÇu trong níc. HiÖn nay, trªn thùc tÕ v¶i néi ®Þa chØ gi÷ ®îc 20% thÞ phÇn, cßn nhêng 80% thÞ phÇn cho hµng v¶i ngo¹i n¾m gi÷, trong ®ã hµng Trung Quèc chiÕm lÜnh kho¶ng 60% thÞ phÇn. MÆc dï tæng c«ng ty 11 dÖt may ViÖt Nam ®· ®îc thµnh lËp, nhng ngay c¶ c¸c xÝ nghiÖp may trong tæng c«ng ty còng kh«ng sö dông v¶i cña c¸c xÝ nghiÖp trong níc, v¶i cho may mÆc xuÊt khÈu ®ang ph¶i nhËp khÈu 80 - 90%. Trªn thÞ trêng ViÖt Nam hiÖn nay cã ®ñ c¸c lo¹i v¶i cña c¸c níc cã danh tiÕng vÒ s¶n xuÊt v¶i trªn thÕ giíi. Hµng tõ b×nh d©n ®Õn kha kh¸ th× cã s¶n phÈm cña Trung Quèc, Th¸i Lan, §µi loan, NhËt, Singapor, Indonexia...hµng cao cÊp th× cã v¶i cña Anh, Mü, Y,...B»ng nhiÒu con ®êng, c¸c ®èi thñ c¹nh tranh chiÕm lÜnh thÞ phÇn th«ng qua viÖc b¸n h¹ gÝa c¸c mÆt hµng cña m×nh, ®Æc biÖt lµ mÆt hµng v¶i Trung Quèc. Gi¸ hµng v¶i Trung Quèc chØ b»ng 1/3- 1/2 hµng s¶n xuÊt trong níc. Mét mÐt v¶i siu TrungQuèc gi¸ 12.000- 15.000® tuú theo khæ vµ mµu, trong khi ®ã v¶i siu Long An lµ 21.000®. Lo¹i v¶i Mousseline Trung Quèc (TQ) hoa mµu ®ñ lo¹i gÝa chØ tõ 16.000- 18.000®. C¸c lo¹i v¶i phin, th«, lanh,.. gi¸ cha ®Õn 10.000®/m. QuÇn ¸o TQ gi¸ rÊt rÎ, l¹i thÝch hîp víi tÇm vãc ngêi ViÖt Nam. Mét bé complet t¬ng ®èi ®Ñp, nÕu mua ë cöa hiÖu sang träng ë B¾c Kinh gi¸ cã thÓ ®Õn 2triÖu ®ång, nhng nÕu mua bé t¬ng tù ë ViÖt Nam th× chØ cã vµi tr¨m ngh×n. Hµng v¶i nhËp ngo¹i ®æ bé vµo thÞ trêng ViÖt Nam qua nhiÒu con ®êng: tiÒu ng¹ch, chÝnh ng¹ch,… §iÓn h×nh lµ nhËp qua con biªn giíi phÝa b¾c víi Trung Quèc( ® a vµo thÞ trêng ViÖt Nam 50% tèng sè lîng v¶i nhËp lËu) Ngoµi ra t×nh tr¹ng bu«n lËu v¶i b»ng ®êng biÓn qua c¸c tµu viÔn d¬ng, ®Æc biÖt lµ qua ®êng bu ®iÖn còng ®¸ng b¸o ®éng. HiÖn nay, c¸c cöa khÈu ë miÒn Trung vµ T©y Nam nh Lao B¶o,Néi Bµi, còng lµ nh÷ng ngâ vµo lín cña v¶i ngo¹i.  C¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ thÞ trêng néi ®ia: §Ó b¶o vÖ v÷ng ch¾c thÞ trêng néi ®Þa cho mÆt hµng dÖt may, b¶o hé s¶n phÈm trong níc Nhµ níc ta cÇn cã c¸c biÖn ph¸p: + BiÖn ph¸p khuyÕn khÝch ngßi VN tiªu dïng hµng trong níc s¶n xuÊt. + Nh÷ng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t vµo ngµnh dÖt vµ ngµnh s¶n xuÊt nguyªn phô liÖu cho ngµnh may. §ång thêi, Nhµ nø¬c cÇn t¨ng cêng ®Çu t vµo c¸c c¬ së s¶n xuÊt nµy, trang bÞ nh÷ng c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, t¹o ra sù g¾n kÕt gi÷a dÖt vµ may. + §Çu t vµo c¸c c¬ së ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé vµ c«ng nh©n dÖt may, cÇn cã sù quan t©m h¬n n÷a vÒ vÊn ®Ò thêi trang. VÒ gi¸ c¶ c¸c doanh nghiÖp còng cÇn cã c¸c biÖn ph¸p b¶o hé s¶n xuÊt cña m×nh: cã thÓ th«ng qua gi¸ tøc lµ s¶n xuÊt s¶n phÈm víi gi¸ thÊp ®Ó cã thÓ phï hîp víi søc mua va c¹nh tranh ®îc. 12 2.1.2. MÆt hµng xe ®¹p, xe m¸y 2.1.2.1. Xe ®¹p Tríc thËp niªn 80, mçi n¨m níc ta s¶n xuÊt kh«ng Ýt h¬n 500.000 chiÕc xe ®¹p vµ kho¶ng 5.000 tÊn phô tïng. §· h×nh thµnh 4 trung t©m s¶n xuÊt xe ®¹p víi gÇn 100 doanh nghiÖp cã tªn tuæi, ph©n bè ®Òu trªn c¸c vïng ®Êt níc nh: Hµ Néi, H¶i phßng, Hå ChÝ Minh vµ §µ N½ng. Khi chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ trêng, do nhiÒu nguyªn nh©n trong ®ã cã nguyªn nh©n quan träng lµ hµng nh©p lËu trèn thuÕ b¸n víi gi¸ qu¸ rÎ, khiÕn cho hµng xe ®¹p néi ®Þa kh«ng c¹nh tranh næi, ngµnh s¶n xuÊt xe ®¹p bÞ tæn th¬ng nÆng. Bèn trung t©m s¶n xuÊt xe ®¹p lín cña c¶ níc nay chØ cßn hai trung t©m lµ Hµ Néi vµ Hå ChÝ Minh ho¹t ®éng cÇm chõng, cßn gi÷ l¹i tªn gäi truyÒn thèng, nhng tån t¹i nhê vµo viÖc s¶n xuÊt kinh doanh c¸c mÆt hµng kh¸c kh«ng ph¶i s¶n xuÊt b»ng xe ®¹p. Tõ viÖc s¶n xuÊt 500.000 xe/n¨m ®Õn nay chØ cßn 150.000chiÕc/n¨m. HiÖp héi xe ®¹p, xe m¸y ViÖt Nam ( VINACYCLE) thµnh lËp n¨m 1991 cã 96 thµnh viªn, ®Õn nay chØ cßn 43 thµnh viªn. T¹i Hµ Néi, n¨m1996, liªn hiÖp c¸c xÝ nghiÖp xe ®¹p, xe m¸y (LIXEHA) cã 13 c«ng ty, xÝ nghiÖp thµnh viªn, chØ s¶n xuÊt ®îc 51.000 xe ®¹p vµ 1.500 tÊn phô tïng, cha b»ng ½ so víi n¨m cã s¶n lîng cao nhÊt. XÝ nghiÖp xe ®¹p Xu©n Hoµ næi tiÕng vÒ s¶n xuÊt xe ®¹p, nay l¹i næi tiÕng vÒ mÆt hµng bµn ghÕ vµ trang thiÕt bÞ néi thÊt. C«ng ty s¶n xuÊt vµ dÞch vô c¬ ®iÖn- mét thµnh viªn cña LIXEHA th× nay s¶n xuÊt trang thiÕt bÞ ytÕ. Trong thµnh phè chØ cßn l¸c ®¸c vµi cöa hµng Quèc doanh bµy b¸n xe ®¹p néi ®Þa nh·n hiÖu VIFIA, LIXEHA, Xu©n Hoµ hay Thèng NhÊt nhng rÊt Ýt ngêi mua. Trong khi nhu cÇu xe ®¹p trong c¶ níc rÊt lín kho¶ng 500.000- 600.000 xe/n¨m, kh¶ n¨ng s¶n xuÊt trong níc cã thÓ ®¸p øng ®îc, nhng chóng ta ®· nhêng 3/4thÞ phÇn cho xe ®¹p nhËp tõ c¸c níc NhËt, Ph¸p, Singapor vµ chñ yÕu nhÊt lµ hµng cña Trung Quèc. Hµng Trung Quèc ®a phÇn lµ nhËp lËu, trèn thuÕ, mÉu m· ®Ñp vµ thay ®æi liªn tôc, gi¸ b¸n rÎ: xe ®¹p mini TQ gi¸ tõ 400-600.000 ®/chiÕc, xe ®¹p ®Þa h×nh TQ n¨m 1996: 1,3 triÖu ®ång/chiÕc, sang n¨m 1997 chØ cã 800.000d/chiÕc, chÊt lîng vÉn thÕ mµ kiÓu d¸ng ®Ñp h¬n, c¸c ®¹i lý b¸n xe ®¹p TQ cã thÓ chÞu vèn, do ®ã bá xa hµng ViÖt Nam. 2.1.2.2. Xe m¸y 13 ViÖt Nam lµ mét níc ®ang ph¸t triÓn víi thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi kho¶ng 400.000®(n¨m 2001). C¸c thµnh phè lín cña ViÖt Nam ®ang trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn trong ®ã c¸c khu vùc chÝnh cña c¸c thµnh phè ®Òu ®ang ®îc x©y dùng, hÇu hÕt c¸c ®êng phè ë c¸c thµnh phè nh Hµ Néi, Hå ChÝ Minh ®Òu rÊt hÑp. §ã lµ lý do t¹i sao xe m¸y, xe ®¹p lµ nh÷ng ph¬ng tiÖn phæ biÕn nhÊt ë ViÖt Nam kÓ tõ nh÷ng n¨m 70. N¨m 1999 lîng xe m¸y tiªu thô trªn thÞ trêng ViÖt Nam kho¶ng nöa triÖu chiÕc, ngêi ta cho r»ng cßn l©u n÷a míi cã thÓ ®¹t ®îc mét triÖu chiÕc/n¨m. BÊt ngê cuéc “®æ bé” µo ¹t cña xe Trung quèc, ®Õn n¨m 2000 con sè nµy ®· lªn ®Õn 1,8 chiÕc. N¨m 2001 lîng linh kiÖn xe m¸y nhËp khÈu lªn ®Õn h¬n hai triÖu bé. Cuéc “®æ bé” cña xe Trung quèc gi¸ rÎ tõ n¨m 1999 ®· buéc c¸c h·ng xe g¾n m¸y lín h¹ gi¸- 51 doanh nghiÖp l¾p r¸p xe Trung quèc d¹ng IKD ®· t¹o nªn søc Ðp kinh tÕ ®¸ng kÓ buéc c¸c h·ng xe m¸y liªn doanh vµ 100% vèn níc ngoµi ph¶i h¹ gi¸. Super Dream tõ 26 triÖu ®ång h¹ xuèng díi 20 triÖu ®ång (thêi ®iÓm 2001). Sirius tõ trªn díi 24 triÖu ®ång xuèng cßn díi 20 triÖu ®ång víi phanh chèng, 21 triÖu víi phanh ®Üa. Viva 110 còng t¬ng tù. VMEP lµ h·ng cã gi¸ b¸n thÊp nhÊt trong c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam, gi¸ Angel n¨m 1998 lµ 1.300 USD, ®Õn n¨m 2002 chØ cßn díi 1.000 USD, mÆc dï xe ®· c¶i tiÕn nhiÒu. C¸c th¬ng hiÖu xe kh¸c cña h·ng nh Magic, Magic star còng ph¶i gi¶m kho¶ng 1 triÖu ®ång/xe. §Ó c¹nh tranh víi nh÷ng h·ng xe Trung quèc ®ang b¸n ph¸ gi¸ trªn thÞ trêng ViÖt Nam, h·ng Honda ViÖt Nam- mét th¬ng hiÖu næi tiÕng cña ViÖt Nam ®· tung ra thÞ trêng xe Honda Wave Alpha vµo 19/01/2002. Xe Wave Alpha ®îc thiÕt kÕ ®Ó ®¸p øng nhu cÇu xe cña thÞ trêng ViÖt Nam: phï hîp víi ®Þa h×nh ViÖt Nam, gi¸ rÎ ( h¬n 10 triÖu ®) trong khi vÉn ®¶m b¶o chÊt lîng vµ ®é tin cËy cao th«ng qua viÖc sö dông c¸c cÊu kiÖn s¶n xuÊt trong níc víi gi¸ thµnh thÊp h¬n còng nh nh÷ng cÊu kiÖn ®îc mua qua hÖ thèng mua s¾m toµn cÇu cña Honda. So víi c¸c lo¹i xe m¸y Trung quèc ®ang hiÖn hµnh th× Wave Alpha cã nhiÒu tÝnh n¨ng h¬n h¼n. Sau sù xuÊt hiÖn cña Wave Alpha, ngêi tiªu dïng ®ång lo¹t mua lo¹i xe míi nµy, thÞ trêng lo¹i xe ®ã trë nªn s«i ®éng, nhiÒu ngêi ®· ph¶i ®Æt cäc tiÒn mua tríc vµ sau mét thêi gian míi lÊy ®îc xe. Trong khi ®ã, nhiÒu cöa hµng b¸n xe Trung quèc ë thµnh phè Hå ChÝ Minh ®ång lo¹t gi¶m gi¸ b¸n c¸c lo¹i xe ®éng c¬ Longcin vµ Lifan víi møc 400- 600.000®/xe. 14 Gi¸ xe Trung quèc lo¹i Dream cao cßn 5,8- 6,5 triÖu®ång/xe, Wave cßn 6,26,8triÖu ®ång/xe, . Nhng dêng nh vÉn kh«ng c¹nh tranh ®îc víi Wave Alpha cña Honda. §Õn th¸ng 04/2002 ®· xuÊt hiÖn lo¹i xe Wave Alpha TQ víi mÉu m·, mµu s¾c gièng hÖt cña h·ng Honda ViÖt Nam nhng cã gi¸ b¸n rÎ h¬n nhiÒu. T¹i cöa hµng xe m¸y cña c«ng ty §øc Ph¬ng trªn ®êng Lª V¨n ViÖt (quËn 9- TP Hå ChÝ Minh), xe Wave Alpha Trung Quèc ®îc b¸n víi gi¸ 7,5 triÖu ®ång/xe, chñ b¸n xe bao giÊy tê vµ cã giÊy h¶i quan chØ sau 1 ngµy. Nh vËy víi viÖc b¸n ph¸ gi¸ xe m¸y cña h·ng xe nhËp tõ Trung quèc ®· ¶nh hëng Ýt nhiÒu tíi thÞ trêng xe m¸y néi ®Þa. Cuéc ®æ bé cña xe Trung quèc víi gi¸ rÎ ®· lµm cho nhiÒu h·ng xe cña ViÖt Nam ph¶i ®iªu ®øng mét thêi gian ®Ó t×m c¸ch trô v÷ng. 2.1.3. Hµng ph©n bãn Mét t×nh tr¹ng rÊt míi trong 5 th¸ng cña n¨m 2002 trªn thÞ trêng ViÖt Nam lµ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ph©n NPK , nhÊt lµ c¸c c«ng ty cã vèn ®Çu t níc ngoµi ®ang ®øng tríc nguy c¬ thua lç mµ nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do ph©n NPK chñng lo¹i 16:16:8(NPK16:16:8), nhËp khÈu tõ Hµn Quèc ®ang ®îc b¸n víi gÝa rÊt thÊp trªn thÞ trêng ViÖt Nam. Trong níc hiÖn nay cã hai “®¹i gia” vÒ s¶n xuÊt ph©n NPK 16:16:8 lµ C«ng ty liªn doanh ph©n bãn ViÖt- NhËt (JVF) , c«ng suÊt thiÕt kÕ 350.000 tÊn ph©n NPK trong mét n¨m vµ c«ng ty kiªn doanh ph©n bãn Baconco, còng cã c«ng suÊt t¬ng tù. Nhu cÇu ph©n NPK trong níc hiÖn nay kho¶ng 1.5 triÖu tÊn/n¨m, trong ®ã cã kho¶ng 300000- 400000 tÊn lµ ph©n NPK 16:16:8. H¬n ba n¨m tríc, khi JVF vµ Baconco cha thµnh lË,ph©n NPK 16:16:8 chñ yÕu nhËp tõ Philippin, kho¶ng 300000- 350000 tÊn/n¨m. GÇn ®©y do trong níc ®· s¶n xuÊt ®îc lo¹i ph©n nµy nªn lîng nhËp khÈu gi¶m m¹nh, chØ cßn 50000- 100000 tÊn/n¨m. Sau khi ph©n NPK 16:16:8 Philippine kh«ng cßn nhËp vµo ViÖt Nam th× ph©n NPK cña Hµn Quèc nh¶y vµo thÕ chç víi lîng nhËp khÈu vµo n¨m 2001 lµ 20000 tÊn. §Õn n¨m 2002,lîng nhËp nµy t¨ng ®ét biÕn vµ nhµ nhËp khÈu b¸n cho ®¹i lý rÎ h¬n ph©n cïng lo¹i ®îc s¶n xuÊt trong níc ®Õn 500000 ®ång/tÊn. HiÖn nay gi¸ chµo b¸n ph©n NPK 16:16:8 lµ 1700- 1800 ®ång /kg.Nhµ nhËp khÈu ViÖt Nam b¸n cho ®¹i lý lµ 2100- 2250®ång/kg, trong khi gi¸ b¸n t¹i nhµ m¸y trong níc lµ 2500-2600 ®ång /kg. §Ó nÐ tr¸nh viÖc bÞ kiÖn b¸n ph¸ gÝa, nhµ nhËp khÈu ph©n bãn tõ Hµn Quèc ®· kh«ng nhËp nguyªn bao mµ nhËp hµng vÒ ViÖt Nam råi míi ®ãng bao. 15 Tríc t×nh tr¹ng b¸n ph¸ gi¸ nµy,c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ph©n bãn ViÖt Nam ®ang ®øng tríc nh÷ng khã kh¨n. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®ang khiÕu n¹i víi Héi ph©n bãn ViÖt Nam vµ ChÝnh phñ vÒ vÊn ®Ò nay nhng trªn thùc tÕ ViÖt Nam cha cã “luËt chèng b¸n ph¸ gi¸”nªn rÊt khã cho viÖc gi¶i quyÕt thùc tr¹ng nµy. 2.1.4. Níc gi¶i kh¸t Trong trËn chiÕn gi÷a c¸c h·ng ®å uèng cã ga quèc tÕ nh Coca- cola vµ Pepsi, c¸c h·ng s¶n xuÊt níc gi¶i kh¸t ViÖt Nam nh Mekofood (s¶n xuÊt ®å uèng cã ga nh·n Festi). C«ng ty Tribeco ®· nh×n thÊy tríc nh÷ng khã kh¨n trong cuéc chiÕn nµy. Ngay khi vµo cuéc, c¶hai h·ng tung ra nh÷ng h×nh thøc qu¶ng c¸o cïng víi chiÕn thuËt c¹nh tranh quyÕt liÖt vµ liªn tôc. Coca- cola h¹ gi¸ b»ng c¸ch n©ng dung tÝch chai tõ 207ml lªn 300 ml nhng vÉn gi÷ gi¸ b¸n 1500®. Cßn Pepsi tung ra lo¹i chai dung tÝch 500ml, b¸n gi¸ 1600®, nh vËy gi¸ thµnh h¹ xuèng cßn 800®/250ml. Trong khi ®ã s¶n phÈm cña Tribeco lµ chai dung tÝch 207ml, gi¸ b¸n 1100®/chai, cßn chai Festi 200ml gi¸ b¸n lµ 2000®/chai. Th¸ng 1 n¨m 1996 thÞ trêng l¹i chøng kiÕn cuéc b¸n ph¸ gi¸ quy m« lín cña Cocacola. C«ng ty liªn doanh Coca-cola Ngäc Håi ¸p dông chÕ ®é khuyÕn m¹i ®Õn hÕt th¸ng 1/1996. Theo ®ã cø mua 3 kÐt coca hoÆc 3 kÐt sprite ®îc t¨ng thªm mét kÐt hay mua 5 thïng coca hoÆc 5 thïng sprite th× tÆng thªm 1 thïng. NÕu tÝnh ra th× Coca-cola ®· h¹ gi¸ ®Õn 25%, víi møc gi¸ nµy th× Coca-cola ®· lµm mét cuéc ph¸ gi¸.V× thuÕ doanh thu níc ngät lóc bÊy giê lµ 8%, thuÕ nhËp khÈu h¬ng liÖu lµ 30%, khã cã mét gi¸ thµnh s¶n xuÊt rÎ h¬n møc gi¸ khuyÕn m¹i nµy. Mét h·ng khæng lå s¶n xuÊt ë vµi chôc níc kh¸c nhau nh Coca-cola vµ Pepsi chØ cÇn mang Ýt hµng tån kho t¹m thêi ®a vµo ViÖt Nam cho kh«ng ngêi tiªu dïng còng kh«ng ¶nh hëng g× ®Õn doanh thu cña hä. Muèn ®¸nh gôc ®èi ph¬ng hä ®· kh«ng lµm nh vËy v× cña cho kh«ng sÏ mang tiÕng lµ ®å bá ®i. Hä ®· b¸n díi gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña c¸c c«ng ty trong níc vµ më réng c¸c ®ît khuyÕn m¹i liªn tôc trÞ gi¸ hµng tû ®ång, hä kh«ng hÒ chÞu lç bëi v× sè hµng nµy chØ lµ sè hµng thõa theo kÕ ho¹c s¶n xuÊt trªn toµn thÕ giíi mµ hä ®· thu ®ñ lîi nhuËn. §èi víi c¸c h·ng liªn doanh viÖc gi¶m gÝa b¸n s¶n phÈm ®Õn møc thÊp h¬n gi¸ thµnh dÉn ®Õn doanh nghiÖp bÞ lç, liªn doanh kh«ng ®îc chia lêi, thùc chÊt chØ phÝa ViÖt Nam chÞu thiÖt cßn phÝa níc ngoµi vÉn cã l·i th«ng qua viÖc cung cÊp nguyªn liªô, c«ng nghÖ thiÕt bÞ víi gi¸ cao. 16 Kh«ng thÓ ®øng v÷ng næi trong cuéc c¹nh tranh kh«ngb×nh ®¼ng vµ kh«ng c©n søc nµy, c«ng ty Tribeco, “con chim ®Çu ®µn” cña ngµnh s¶n xuÊt níc ngät ViÖt Nam ®ang l©m vµo t×nh tr¹ng “hÊp hèi’. N¨ng suÊt n¨m 1996 gi¶m 30% ®Õn gi÷a n¨m 1997 th× s¶n lîng ®· gi¶m ®Õn 60% so víi nh÷ng n¨m tríc. 2.2. Thùc tr¹ng b¸n ph¸ gi¸ hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam Trong quan hÖ th¬ng m¹i Quèc tÕ, cho ®Õn nay, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam khi xuÊt khÈu hµng hãa ra níc ngoµi ®· bÞ c¸c doanh nghiÖp níc ngoµi khëi kiÖn 8 vô bëi hä cho lµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam b¸n ph¸ gi¸ hµng ho¸ trªn thÞ trêng. - Trêng hîp ®Çu tiªn bÞ kiÖn b¸n ph¸ gi¸ lµ mÆt hµng g¹o, n¨m 1994, níc ®©m ®¬n kiÖn lµ Colombia. KÕt luËn cuèi cïng lµ g¹o ViÖt Nam nhËp khÈu vµo Colombia kh«ng bÞ ®¸nh thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ mÆc dï b¸n ë møc thÊp 9.07% song kh«ng g©y tæn h¹i cho c¸c nhµ s¶n xuÊt lóa g¹o ë níc së t¹i. N¨m 1998 víi mÆt hµng m× chÝnh xuÊt khÈu vµo EU, ViÖt Nam ®· bÞ EU quy vµo nø¬c cã mÆt hµng bÞ b¸n ph¸ gi¸. KÕt côc th× m× chÝnh bÞ ®¸nh thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ lµ 16.8%. Còng cïng n¨m nµy hµng giÇy dÐp cña ViÖt nam xuÊt khÈu vµo EU còng bÞ kiÖn b¸n ph¸ gi¸ nhng v× thÞ phÇn qu¸ nhá nªn kh«ng bÞ ®¸nh thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸. N¨m 2000: bËt löa ga cña ViÖt Nam xuÊt khÈu sang Balan ®· bÞ kiÖn b¸n ph¸ gÝa vµ bÞ ®¸nh thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ víi møc 0.09euro/chiÕc. N¨m 2001: mÆt hµng tái cña ViÖt Nam xuÊt khÈu sang Canada bÞ ®a vµo vßng kiÖn tông b¸n ph¸ gi¸ vµ bÞ ®¸nh thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ 1,48 CAD/kg. N¨m 2002, tõ th¸ng 6 ®Õn nay, doanh nghiÖp VN l¹i ph¶i ®èi mÆt víi ba vô kiÖn víi c¸c mÆt hµng: ®Õ giµy, bËt löa ga vµo Canada vµ c¸ da tr¬n vµo Mü. Lý do mµ HiÖp héi c¸ nheo Hoa kú (CFA) ®a ra lµ hµng thuû s¶n VN b¸n gi¸ rÎ, ph¸ gi¸ thÞ trêng. Nhng trªn thùc tÕ, sau khi ®i kh¶o s¸t vïng nu«i c¸ basa, c¸ tra ë ®ång b»ng s«ng Cöu Long, tËn m¾t chøng kiÕn nh÷ng bÌ c¸ lín trªn s«ng TiÒn vµ s«ng HËu thuéc vµo lo¹i lý tëng nhÊt thÕ giíi, gÆp gì nh÷ng nhµ nu«i trång thuû s¶n n¬i ®©y còng nh kh¶o s¸t mÆt b»ng gi¸, ph¸i ®oµn cña Bé N«ng nghiÖp Hoa kú, cña §¹i sø Mü t¹i ViÖt Nam ®· thõa nhËn gi¸ nh©n c«ng lao ®éng ë mét sè níc cã thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi kho¶ng 300USD/n¨m ph¶i kh¸c víi 23.000USD/n¨m. Nh vËy søc tiªu thô c¸ ViÖt Nam kh«ng gi¶m trªn thÞ trêng Hoa kú lµ tõ cuéc chiÕn th¬ng hiÖu CAFISH ®· lµm cho c¸i tªn c¸ tra, c¸ basa næi tiÕng ë thÞ trêng Mü. NÕu vô kiÖn ®îc xem xÐt trªn d÷ kiÖn VN th× Mü sÏ ®a ra møc thuÕ chèng ph¸ gi¸ lµ 191%. Trêng hîp VN ®îc xem lµ nÒn kinh tÕ thÞ trêng th× møc ®Ó tÝnh thuÕ lµ 144%. 17 Mét ®iÒu ®¸ng lu ý lµ: nÕu coi VN lµ mét níc cã c¬ chÕ thÞ trêng, mét níc nµo ®ã cã thÓ xem xÐt viÖc ®¸nh thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ®èi víi hµng VN nÕu xÐt thÊy trÞ gi¸ th«ng thêng cña hµng ho¸ cao h¬n gi¸ xuÊt khÈu b¸n cho ngêi nhËp khÈu hoÆc hµng ho¸ ®îc b¸n cho ngêi nhËp khÈu víi gi¸ thÊp h¬n tæng chi phÝ cña hµng ho¸. Riªng víi trêng hîp nhËp khÈu tõ níc kh«ng cã nÒn kinh tÕ thÞ trêng më (kinh tÕ phi thÞ trêng), níc xuÊt khÈu cã thÓ lÊy møc gi¸ cña níc thø ba ®Ó so s¸nh khi x¸c ®Þnh xem cã ®¸nh thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ hay kh«ng. §¸ng tiÕc lµ cho ®Õn nay, c¸c níc khi tiÕn hµnh ®iÒu tra nh»m ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ®èi víi hµng VN thêng dïng biÖn ph¸p so s¸nh gi¸ xuÊt khÈu cña VN víi gi¸ xuÊt khÈu cña níc thø ba. VÝ dô nh Colombia khi ®iÒu tra ®· lÊy gi¸ g¹o cña ViÖt nam so s¸nh víi gi¸ g¹o xuÊt khÈu cña Th¸i Lan. §iÒu nµy lµ kh«ng c«ng b»ng víi VN. Thùc tÕ cho thÊy, nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu cña VN bÞ kiÖn b¸n ph¸ gi¸ hÇu nh lµ nh÷ng mÆt hµng cã kim ng¹ch xuÊt khÈu kh«ng cao (trõ c¸ basa), hoÆc kh«ng ph¶i lµ mÆt hµng xuÊt khÈu chiÕn lîc nªn c¸c doanh nghiÖp VN cha thùc sù quan t©m ®Õn vÊn ®Ò nµy. 2.3. T¸c h¹i cña viÖc b¸n ph¸ gi¸ hµng ho¸ ®èi víi nÒn kinh tÕ níc ta 2.3.1. . Nh÷ng thiÖt h¹i vÒ mÆt kinh tÕ Tõ thùc tr¹ng ®· ph©n tÝch ë trªn ta thÊy b¸n ph¸ gÝa hµng nhËp khÈu níc ngoµi ®· g©y ra nh÷ng hËu qu¶ lín ®èi víi ngµnh s¶n xuÊt néi ®Þa. HÇu hÕt nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp ®· tõng cã thÕ m¹nh nh: xe ®¹p, qu¹t ®iÖn, c¬ khÝ, ®iÖn tö d©n dông, v¶i, may mÆc, rîu, bia,.. nay ®Òu bÞ suy yÕu nghiªm träng do kh«ng c¹nh tranh næi víi c¸c hµng ngo¹i b¸n ph¸ gi¸. Cô thÓ nh÷ng thiÖt h¹i do b¸n ph¸ gi¸ g©y ra ®èi víi mét sè ngµnh c«ng nghiÖp néi ®Þa nh: Ngµnh dÖt hiÖn nay ph¶i nhêng 80% thÞ phÇn cho hµng níc ngoµi, chØ cßn gi÷ l¹i ®îc 20%, c¸c xÝ nghiÖp s¶n xuÊt ®ang ë trong t×nh tr¹ng rÊt khã kh¨n. S¶n xuÊt xe ®¹p thÞ phÇn bÞ mÊt ®i 75%, s¶n lîng chØ ®¹t 25% so víi n¨ng lùc s¶n xuÊt. Ngµnh c¬ khÝ, s¶n xuÊt m¸y n«ng nghiÖp vµ phô tïng thÞ phÇn gi¶m tõ 60% xuèng cßn 20%, s¶n xuÊt ®éng c¬ næ thÞ phÇn gi¶m tõ 50% xuèng cßn 10% S¶n xuÊt qu¹t ®iÖn thÞ phÇn gi¶m tõ 80xuèng 20%. S¶n lîng chØ cßn ®¹t 20% so víi n¨ng lùc s¶n xuÊt. Gi¸ bÞ gi¶m ®i 150.000®/chiÕc. 18 Ngµnh s¶n xuÊt rîu bÞ mÊt 90% thÞ phÇn cho hµng ngo¹i. Hai nhµ m¸y s¶n xuÊt rîu bia lín nhÊt lµ rîu B×nh T©y ph¶i ®ãng cöa, cßn rîu Hµ Néi chØ cßn ®¹t kho¶ng 10% c«ng suÊt. Nh vËy viÖc b¸n ph¸ gi¸ hµng nhËp khÈu ®· g©y ra hiÖn tîng tr× trÖ, h¹n chÕ tèc ®é ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, cïng víi nã lµ sù ®×nh trÖ, bªn bê vùc ph¸ s¶n hoÆc gi¶i thÓ cña mét sè xÝ nghiÖp kh«ng cßn kh¶ n¨ng thanh to¸n. 2.3.2. Nh÷ng thiÖt h¹i vÒ mÆt x· héi Sù ®×nh trÖ s¶n xuÊt cña hµng lo¹t c¸c xÝ nghiÖp cïng víi sù gi¶i thÓ, bªn bê vùc ph¸ s¶n cña mét sè xÝ nghiÖp ®· g©y ra t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp gia t¨ng dÉn ®Õn thu nhËp gi¶m, cïng víi nã lµ c¸c tÖ n¹n x· héi còng gia t¨ng. Ngêi tiªu dïng ph¶i sö dông nh÷ng lo¹i hµng ho¸ kÐm phÈm chÊt, qu¸ h¹n, hµng gi¶, thËm chÝ hµng ®éc h¹i tõ níc ngoµi nhËp vµo g©y nguy h¹i cho søc khoÎ cña ngêi tiªu dïng. B¸n ph¸ gi¸, thu ®îc lîi nhuËn lín, do ®ã mµ t×nh tr¹ng bu«n lËu, trèn thuÕ, gian lËn th¬ng m¹i ngµy cµng gia t¨ng. Mét sè c¸n bé cã chøc cã quyÒn do h¸m l¬Þ ®· tiÕp tay cho bän téi ph¹m lµm tha ho¸ ®¹o ®øc, phÈm chÊt nghÒ nghiÖp, g©y ra nh÷ng thiÖt h¹i lín ®èi víi x· héi. Tiªu biÓu lµ vô T©n Trêng Sanh ë thµnh phè Hå ChÝ Minh n¨m 1997 ®· tiÕp tay cho bän bu«n lËu, víi trÞ gi¸ hµng lªn tíi 25 tû ®ång, bän téi ph¹m ®· sö dông kho hµng cña qu©n ®éi ®Ó cÊt gi÷ hµng ho¸. §øng tríc nh÷ng thiÖt h¹i nµy, mét sè c©u hái cÇn thiÕt ph¶i ®»t ra lµ chóng ta ph¶i cã ph¬ng ¸n “chiÕn ®Êu” nh thÕ nµo víi viÖc hµng ngo¹i b¸n ph¸ gi¸ hay chØ cã mét ®iÖp khóc “®Ò nghÞ Nhµ nø¬c cÊm nhËp hµng ngo¹i”?. Trong khi ®ã ®Õn n¨m 2006, thêi h¹n thùc hiÖn gi¶m thuÕ theo HiÖp ®Þnh u ®·i thuÕ quan cã hiÖu lùc chung (CEPT) ®Ó thiÕt lËp khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN (AFTA) cã hiÖu lùc ch¼ng cßn xa. Ch¬ng 3: Mét sè kiÕn nghÞ gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng b¸n ph¸ gi¸ ë ViÖt Nam 19 §øng tríc thùc tÕ b¸n ph¸ gi¸ ®· x¶y ra vµ nguy c¬ hµng thõa Õ tõ níc ngoµi sÏ trµn vµo ngµy cµng nhiÒu h¬n sau khi ta thùc hiÖn viÖc c¾t gi¶m tiÕn tíi xo¸ bá hµng rµo thuÕ quan. §iÒu nµy ®ßi hái chóng ta ph¶i cã c¸c gi¶i ph¸p vµ x©y dùng c¸c chÝnh s¸ch ®Ó b¶o vÖ nÒn c«ng nghiÖp s¶n xuÊt néi ®Þa b¶o vÖ thÞ trêng cho hµng ho¸ cña níc ta, chèng l¹i viÖc bu«n b¸n kh«ng trung thùc cña c¸c c«ng ty níc ngoµi. 3.1. T¨ng cêng qu¶n lý thÞ trêng, ®Êu tranh ng¨n chÆn tÖ n¹n bu«n lËu, chèng gian lËn th¬ng m¹i Theo ®¸nh gi¸ cña Bé th¬ng m¹i, Tæng côc H¶i quan vµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng kh¸c, t×nh h×nh bu«n lËu cña níc ta trong nh÷ng n¨m qua kh«ng gi¶m mµ cßn cã chiÒu híng gia t¨ng. Hµng bu«n lËu vµo níc ta gåm hµng tr¨m chñng lo¹i, nhng thêng tËp trung nhiÒu nhÊt vµo nh÷ng mÆt hµng cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao nh thuèc l¸, hµng ®iÖn tö, ®iÖn l¹nh, xe ®¹p Trung quèc (300.000chiÕc/n¨m), v¶i c¸c lo¹i kho¶ng 20triÖu mÐt- trÞ gi¸ h¬n 500 tû ®ång. GÇn ®©y gian lËn th¬ng m¹i trong xuÊt khÈu ph¸t triÓn nhanh vµ nghiªm träng nh»m môc ®Ých trèn lËu thuÕ xuÊt nhËp khÈu. B»ng c¸c thñ ®o¹n nh: khai b¸o kh«ng ®óng sè lîng chñng lo¹i hµng ho¸ nhËp khÈu, khai b¸o gi¸ hµng nhËp khÈu thÊp h¬n nhiÒu so víi gÝa trÞ thùc tÕ nhËp khÈu ®Ó gi¶m møc thuÕ ph¶i nép, khai b¸o kh«ng ®óng xuÊt xø cña hµng ho¸... Thñ tíng ChÝnh phñ ®· chØ thÞ cho c¸c cÊp chÝnh quyÒn vµ c¸c ngµnh trong c¸c níc ph¶i tËp trung lùc lîng ®Ó chèng l¹i c¸c ho¹t ®éng bu«n lËu, gian lËn th¬ng m¹i, nhÊt lµ c¸c ho¹t ®éng bu«n lËu cã tæ chøc, coi ®ã lµ nhiÖm vô quan träng, thêng xuyªn vµ l©u dµi. Tæng côc H¶i quan, Bé Néi vô, bé Th¬ng m¹i vµ Bé Tµi chÝnh ®ang phèi hîp triÓn khai ®ång bé nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó cïng víi c¸c ®Þa ph¬ng vµ c¸c ngµnh h÷u quan kh¸c trong c¶ níc ®ång thêi cïng thùc hiÖn c¸c ph¬ng ¸n ®Êu tranh chèng bu«n lËu cã hiÖu qu¶, xö lý nghiªm c¸c vô bu«n lËu. gian lËn th¬ng m¹i ®Ó r¨n ®e vµ gi¸o dôc chung. Cô thÓ c¸c gi¶i ph¸p chÝnh lµ:  C¸c c¬ quan Nhµ níc cÇn cã biÖn ph¸p kiÓm so¸t chÆt chÏ hµng nhËp khÈu, ®Æc biÖt lµ ®èi víi hµng nhËp lËu. Nh÷ng hµng tiªu dïng s¶n xuÊt trong níc cã kh¶ n¨ng ®¸p øng vÒ chÊt lîng vµ sè lîng th× kiªn quyÕt kh«ng cho nhËp hoÆc h¹n chÕ sè lîng nhËp ®Ó b¶o hé s¶n xuÊt trong níc.  Ban hµnh quy chÕ bu«n b¸n biªn giíi, x¸c ®Þnh râ ®èi tîng mÆt hµng ®îc phÐp bu«n b¸n ë biªn giíi. 20