Tài liệu Bài giảng tài chính tiền tệ. học vi ện công nghệ bưu chính viễn thông. thsvũquang chương 4

Khái quát về NHTW Hệ thống ngân hàng trong nền kinh tế thị trường CHƯƠNG IV Ngân hàng trung ương Ngân hàng trung gian: + Ngân hàng thương mại + Ngân hàng đặc biệt + Ngân hàng tiết kiệm Các tổ chức trung gian tín dụng khác NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG VÀ CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ Giảng viên VŨ QUANG KẾT 1 Khái quát về NHTW Giảng viên VŨ QUANG KẾT Khái quát về NHTW Lý do ra đời ngân hàng trung ương Khái niệm ngân hàng trung ương Các ngân hàng thương mại lạm dụng khả năng phát hành giấy bạc ngân hàng „ Các mẫu giấy bạc của các ngân hàng thương mại không đồng nhất, dẫn đến sự lộn xộn trong hoạt động lưu thông tiền tệ. Ngân hàng trung ương là một định chế công cộng, thực hiện chức năng độc quyền phát hành tiền, là ngân hàng của các ngân hàng, ngân hàng của chính phủ và chịu trách nhiệm trong việc quản lý nhà Nước về các hoạt động về tiền tệ, tín dụng cho mục tiêu ổn định và phát triển đất nước „ Giảng viên VŨ QUANG KẾT 2 3 Giảng viên VŨ QUANG KẾT 4 Khái quát về NHTW Khái quát về NHTW Các mô hình NHTW Các mô hình NHTW Ngân hàng trung ương thuộc với chính phủ: Ngân hàng trung ương biệt lập với chính phủ Chính phủ Quốc hội Hội đồng chính sách tiền tệ gồm: Thống đốc NHTW và các thành viên khác NHTW Ngân hàng trung ương Sơ đồ 4.2. Mô hình ngân hàng trung ương độc lập với chính phủ Sơ đồ 4.1. Mô hình ngân hàng trung ương trực thuộc chính phủ Giảng viên VŨ QUANG KẾT 5 Khái quát về NHTW Giảng viên VŨ QUANG KẾT 6 Khái quát về NHTW Bảng tổng kết tài sản NHTW Bảng tổng kết tài sản NHTW Tài sản Có: + Chứng khoán + Cho vay chiết khấu + Tài khoản giấy chứng vàng và quyền rút vốn đặc biệt (SDR) + Tiền đúc + Hạng mục tiền mặt trong quá trình thu vào + Những tài sản có khác của ngân hàng trung ương Giảng viên VŨ QUANG KẾT Chính phủ 7 Tài sản Nợ: + Tiền giấy đang lưu thông + Tiền gửi ngân hàng + Tiền gửi Kho bạc + Tiền gửi của nước ngoài và tiền gửi khác + Các hạng mục tiền mặt sẵn sàng trả sau Giảng viên VŨ QUANG KẾT 8 Chức năng của NHTW Chức năng của NHTW 1.NHTW là ngân hàng của quốc gia 1. NHTW là ngân hàng của quốc gia a. NHTW là ngân hàng phát hành tiền b. NHTW là ngân hàng của các ngân hàng - Mở tài khoản và hận tiền gửi và bảo quản tiền tệ cho ngân hàng trung gian và tổ chức tín dụng - Cung cấp vốn cho ngân hàng trung gian và các tổ chức tín dụng - Ngân hàng trung ương là người tổ chức và trở thành trung tâm thanh toán giữa các ngân hàng thương mại Ngân hàng trung ương được giao trọng trách độc quyền phát hành tiền theo các qui định trong luật hoặc được chính phủ phê duyệt (về mệnh giá, loại tiền, mức phát hành...) nhằm đảm bảo thống nhất và an toàn cho hệ thống lưu thông tiền tệ của quốc gia. Đồng tiền do NHTW phát hành là đồng tiền lưu thông hợp pháp duy nhất, nó mang tính chất cưỡng chế lưu hành, vì vậy mọi người không có quyền từ chối nó trong thanh toán Giảng viên VŨ QUANG KẾT 9 Chức năng của NHTW 2. Chức năng quản lý vĩ mô về tiền tệ, tín dụng và hoạt động ngân hàng c. NHTW là ngân hàng của Chính phủ - - Xây dựng và thực hiện chính sách tiền tệ quốc gia Làm thủ quỹ cho kho bạc nhà nước thông qua quản lý tài khoản của kho bạc Quản lý dự trữ quốc gia Cấp tín dụng cho chính phủ Làm đại lý, đại diện và tư vấn cho chính phủ Giảng viên VŨ QUANG KẾT 10 Chức năng của NHTW 1. NHTW là ngân hàng của quốc gia - Giảng viên VŨ QUANG KẾT - Thanh tra, giám sát hoạt động của hệ thống ngân hàng + Đảm bảo sự ổn định của hệ thống ngân hàng + Bảo vệ khách hàng 11 Giảng viên VŨ QUANG KẾT 12 CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ Mục tiêu của chính sách tiền tệ Khái niệm - Ổn định kinh tế: giá cả, tỷ giá, lãi suất, thị trường tài chính - Tăng trưởng kinh tế - Tạo công ăn việc làm cho người lao động Chính sách tiền tệ là hệ thống các quan điểm, các chủ trương và biện pháp của Nhà nước nhằm tác động và điều chỉnh các hoạt động về tiền tệ - tín dụng, ngân hàng, ngoại hối, tạo ra sự ổn định của lưu thông tiền tệ để thúc đẩy nền kinh tế quốc dân phát triển. 13 Giảng viên VŨ QUANG KẾT CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ Cung ứng tiền: M1, M2, M3, L Hoạt động điều tiết Lãi suất, Dự trữ, Tỷ giá hối đoái Đầu tư, tiêu dùng, sản lượng, việc làm, giá cả Mục tiêu trung gian Mục tiêu điều tiết Giảng viên VŨ QUANG KẾT 14 Các công cụ của chính sách tiền tệ Phương thức điều tiết kinh tế vĩ mô thông qua chính sách tiền tệ của ngân hàng trung ương Công cụ Chính sách Tiền tệ của NHTƯ Giảng viên VŨ QUANG KẾT Các công cụ gián tiếp 1. Nghiệp vụ thị trường mở NHTƯ sử dụng các nghiệp vụ mua bán chứng khoán trên thị trường tiền tệ để thay đổi cơ số tiền, từ đó tác động tới lượng tiền cung ứng và mức lãi suất trên thị trường 15 Giảng viên VŨ QUANG KẾT 16 Các công cụ của chính sách tiền tệ Các công cụ gián tiếp Các công cụ của chính sách tiền tệ Các công cụ gián tiếp 1. Nghiệp vụ thị trường mở Cơ chế tác động: 2. Chính sách tái chiết khấu - Mua (bán) chứng khoán=> dự trữ NH Trung gian tăng (giảm)=> Vốn khả dụng tăng (giảm)=> cung tiền (tăng giảm) - Vốn khả dụng tăng (giảm) => Cung trên thị trường liên ngân hàng tăng (giảm)=> Lãi suất liên ngân hàng giảm (tăng). - Giá cả chứng khoán thay đổi => mức sinh lời thay đổi => lãi suất thay đổi Chính sách tái chiết khấu bao gồm các quy định về việc cho vay của NHTW đối với các NHTG, chủ yếu dưới hình thức chiết khấu lại các giấy tờ có giá ngắn hạn Công cụ này có ưu nhược điểm gì? Giảng viên VŨ QUANG KẾT 17 Các công cụ của chính sách tiền tệ Các công cụ gián tiếp Giảng viên VŨ QUANG KẾT 18 Các công cụ của chính sách tiền tệ Các công cụ gián tiếp 3. Dự trữ bắt buộc 2. Chính sách tái chiết khấu Cơ chế tác động: Dự trữ bắt buộc là số tiền mà NHTW buộc phải duy trì trên tài khoản tiền gửi không kỳ hạn tại NHTW. Điều chỉnh các qui định về hạn mức tái chiết khấu, lãi suất tái chiết khấu và các điều kiện tái chiết khấu => Vốn khả dụng của NHTM thay đổi=> cung tiền thay đổi, lãi suất trên thị trường liên ngân hàng thay đổi Cơ chế tác động: Thay đổi tỷ lệ dự trữ bắt buộc => Vốn khả dụng của NHTM thay đổi => cung tiền thay đổi, lãi suất trên thị trường liên ngân hàng thay đổi Công cụ này có ưu nhược điểm gì? Giảng viên VŨ QUANG KẾT Công cụ này có ưu nhược điểm gì? 19 Giảng viên VŨ QUANG KẾT 20 Các công cụ của chính sách tiền tệ Các công cụ gián tiếp Các công cụ của chính sách tiền tệ Các công cụ trực tiếp 1. Hạn mức tín dụng Là mức dư nợ tín dụng tối đa mà NHTW buộc các tổ chức tín dụng phải tuân thủ khi cấưp tín dụng cho nền kinh tế. sự thay đổi hạn mức tín dụng sẽ làm thay đổi khả năng cung ứng tiền của các NHTM 2. Khung lãi suất 3. Biên độ dao động của tỷ giá mua bán ngoại tệ 4. Chính sách tỷ giá hối đoái Sự can thiệp của NHTW vào tỷ giá (mua, bán ngoại tệ) => cung tiền thay đổi, lãi suất trên thị trường liên ngân hàng thay đổi. Công cụ này có ưu nhược điểm gì? 4. Chính sách quản lý ngoại hối (Tự do hay quản lý chặt ngoại hối) 21 Giảng viên VŨ QUANG KẾT Hệ thống mục tiêu chính sách tiền tệ một số nước Nước Công cụ của CSTT Mục tiêu hoạt động Pháp - Dự trữ bắt buộc - Tín dụng theo lãi suất thả nổi Lãi suất thị trường liên ngân hàng Đức - Nhật - Dự trữ bắt buộc Lãi suất thị - Chính sách tái chiết khấu trường liên ngân hàng - Nghiệp vụ thị trường mở Lãi suất thị Dự trữ bắt buộc - Chính sách tái chiết khấu trường liên ngân hàng - NV thị trường mở Mục tiêu trung gian Hệ thống mục tiêu chính sách tiền tệ một số nước Mục tiêu chính sách Nước Công cụ của CSTT Mục tiêu Mục tiêu Mục tiêu chính hoạt động trung gian sách - Ổn định giá cả Mỹ - Lãi suất thị trường liên ngân hàng - Ổn định giá cả Anh - -Ổn Việt Nam M3 Tỷ giá M3 M2+ CD Giảng viên VŨ QUANG KẾT 22 Giảng viên VŨ QUANG KẾT định giá cả - Tăng trưởng Kế TOÁN - Cân bằng BOP 23 Dự trữ bắt buộc - NV thị trường mở -Ổn M2. M3 định giá cả - Việc làm - Ổn định LS dài hạn Dự trữ bắt buộc Lãi suất thị - Chính sách tái chiết khấu trường liên ngân hàng - Nghiệp vụ thị trường mở - Ổn định giá cả Dự trữ bắt buộc, tỷ giá Chính sách tái chiết khấu - Nghiệp vụ thị trường mở - Hạn mức tín dụng -Ổn - Dự trữ của các ngân M2 hàng thương mại Giảng viên VŨ QUANG KẾT định giá cả Tăng trưởng Kế TOÁN - Ổn định hệ thống tín dụng - 24