Tài liệu [123doc] de tai tieng viet lop 4

GVHD: Phaïm Thò Ba Ñeà taøi nghieân cöùu khoa hoïc MỤC LỤC A.PHAÀN MÔÛ ÑAÀU 1. Lý do chọn đề tài................................................................................... 4 2. Mục đích nghiên cứu............................................................................. 5 3. Đối tượng nghiên cứu............................................................................ 6 4. Khách thể nghiên cứu............................................................................ 6 5. Phạm vi nghiên cứu............................................................................... 6 6. Phương pháp nghiên cứu......................................................................... 6 7. Kế hoạch nghiên cứu............................................................................. 6 B. NỘI DUNG ĐỀ TÀI SVTH : Lý Thị Chiêng Tran g 1 Ñeà taøi nghieân cöùu khoa hoïc GVHD: Phaïm Thò Ba I. Tìm hiểu hương háp dạy học Tiếng việt lớp 4 ở trường tiểu học gồm có các mục............................................................................... 7 1. Những điềm chính về nội dung dạy học của phân môn Tập đọc lớp 4........................................................................................................... 7 2. Các biện pháp dạy học phân môn Tập đọc......................................... 11 3. Quy trình dạy Tập đọc......................................................................... 12 4. Những điềm chính về nội dung dạy học của phân môn Luyện từ và câu lớp 4 ............................................................................................... 15 5. Các biện pháp dạy học phân môn Luyện từ và câu............................ 18 6. Quy trình dạy Luyện từ và câu............................................................ 19 II. Thực trạng việc dạy học Tiếng Việt ở Trường tiểu học hiện nay. 1. Tìm hiểu việc đổi mới phương pháp dạy học của giáo viên tường tiểu học thực hành sư phạm...................................................................... 21 a. Mô tả tiết dạy của giáo viên trường thực hành sư phạm.................... 21 b. Đánh giá về việc đổi mới phương pháp dạy họcphân môn Tập đọc và phân môn luyện từ và câu ở trường Thực hành sư phạm qua SVTH : Lý Thị Chiêng Tran g 2 Ñeà taøi nghieân cöùu khoa hoïc GVHD: Phaïm Thò Ba tiết dạy của giáo viên trường về một số mặt ............................................ 29 2. Tìm hiểu việc đổi mới phương pháp dạy học của sinh viên thực tập ở trường Thực hành Sư phạm............................................................. 31 Mô tả khái quát tiết dạy của sinh viên thực tập....................................... 31 C. KẾT LUẬN 1. Đánh giá chung về việc đổi mới phương pháp dạy học phân môn Tập đọc, Luyện từ và câu.......................................................................... 38 2. Những bài học kinh nghiệm rút ra từ thực tế dạy học Tiếng việt........ 38 3. Những ý kiến đề xuất............................................................................ 39 Lời cảm tạ............................................................................................................. 41 Tài liệu tham khảo.............................................................................................. 42 SVTH : Lý Thị Chiêng Tran g 3 Ñeà taøi nghieân cöùu khoa hoïc GVHD: Phaïm Thò Ba Lời nói đầu : Sau một thời gian học tập và rèn luyện dưới máy trường CĐSP cùng với ñôït thực tập naêm III. Chuùng em ñaõ tích luõy ñöôïc vaø coù ñieàu kieän tieáp xuùc vôùi thöïc tế giảng dạy ở trường tiểu hoïc. Song thôøi gian thöïc taäp aáy töông ñoái ít chæ voûn veïn 3 tuaàn neân chuùng em cuõng chöa ñöôïc hoïc hoûi nhieàu. Ñôït thöïc taäp naêm III naøy, khoâng chæ laø ñieàu kieän ñeå chuùng em thi toát nghieäp ra tröôøng maø coøn laø ñieàu kieän ñeå chuùng em theå hieän nhöõng kieán thöùc vaø kó naêng mình ñaõ hoïc ôû tröôøng. Ñoàng thôøi laø ñieàu kieän ñeå chuùng em tieáp xuùc vôùi hoïc sinh, hieåu hoïc sinh vaø thöïc teá giaûng daïy, hoïc hoûi kinh nghieäm cuûa thaày coâ ñi tröôùc ñeå laøm haønh trang cho coâng vieäc giaûng daïy cuûa mình sau naøy. Đề tài nghiên cứu này là tất cả những gì em đã tích lũy được trong quá trình học tập, thực tập và tìm tòi từ những tài liệu khác. Đây cũng là kết quả mà em đã thu được. Em xin chân thành cảm ơn sự hướng dẫn giúp đỡ nhiệt tình của cô Phạm Thị Ba cùng quý thầy cô trường CĐSP Sóc Trăng đã giúp đỡ em hoàn thành đề tài này. Em cũng xin chân thành cảm ơn quý thầy cô và các em HS Trường Thöïc haønh Sö phaïm và đặt bieät là Thầy Vương Trọng Nghĩa đã nhiệt tình hướng dẫn, tạo mọi điều kiện cho việc nghiên cứu của em được thuận lợi. Lần đầu tiên làm quen với việc nghiên cứu nên chưa có kinh nghiệm và cũng không tránh khỏi những thiếu xót. Em rất mong được sự góp ý của thầy cô để đề tài nghiên cứu của em được hoàn chỉnh hơn. Cuối lời em xin chúc quý thầy cô dồi dào sức khỏe và thành công trên mọi lĩnh vực. Nhất là trong công tác giảng dạy. SVTH : Lý Thị Chiêng Tran g 4 Ñeà taøi nghieân cöùu khoa hoïc GVHD: Phaïm Thò Ba A. PHAÀN MÔÛ ÑAÀU : 1. Lý do chọn đề tài: Có thể nói chúng em đây là những giáo viên tương lai, là những người dìu dắt thế hê ê trẻ và là những người đă êt nền móng để xây dựng thế hê ê sau này thành những người có ích cho xã hô êi đồng thời cùng với xu thế phát triển của thời đại ngày này, thời đại khoa học công nghê ê, ngành giáo dục ngành giáo dục đào tạo ngày càng khẳng định là mục tiêu nhằm hình thành và phát triển con người mới, con người xã hô êi chủ nghĩa , có đầy đủ phẩm chất và nă êng lực đi vào thực tiễn kinh tế, xã hô êi góp phần thực hiê ên có hiê êu quả công cuô êc xây dựng và phát triển đất nước. Xã hô êi ngày nay bước vào giai đoạn xã hô êi trí tuê ,ê cách mạng khoa học kỉ thuâ êt phát triển ngày càng cao.Trong đó sự nghiê êp giáo dục đóng vai trò quyết định đối với mọi quốc gia. Bởi mô êt quốc gia phát triển phải là mô êt đất nước giàu về kinh tế, vững về chính trị, mạnh về an ninh quốc phòng và có mô êt nền tri thức cao, mô êt khối lượng chất xám lớn. Thông qua giáo dục, sự phát triển năng lực trí tuê ê của con người có vị trí hết sức quan trọng. Con người là tài sản quý giá nhất trên cả vốn tài chính, bởi vì chính nguồn nhân lực con người mới tạo nên đô nê g lực, sự gia tăng và phát triển liên tục. Năng lực sáng tạo càng lớn thì các giá trị mới do con người sáng tạo ra càng làm tăng thêm nguồn lực ảnh hưởng tới thế giới xung quanh, tới xã hô êi. Giáo dục là quá trình xã hô êi hóa hình thành nhân cách của mọi người. Bởi vâ êy, yêu cầu cấp thiết cho dạy – học và giáo dục hiê nê nay là phải không ngừng sửa chữa phát huy và đổi mới kịp thời. Để từ đó đi ra những biê ên pháp, cách thức tổ chức dạy học thích hợp để phát huy tính tích cực, chủ đô nê g, sáng tạo học tâ êp của học sinh, làm sao đảm bảo chất lượng, hiê êu quả giáo dục. Xuất phát từ tính cấp thiết và vấn đề đổi mới của giáo dục. Chương trình sách giáo khoa tiểu học cũng không ngừng được đổi mới để đáp ứng yêu SVTH : Lý Thị Chiêng Tran g 5 Ñeà taøi nghieân cöùu khoa hoïc GVHD: Phaïm Thò Ba cầu ngày càng cao của giáo dục. Trong số 9 môn học bắt buô êc của tiểu học thì tiếng viê êt là mô êt môn học không thể thiếu được trong chương trình học của bâ êt tiểu học. Môn tiếng viê êt với nhiều phân môn khác. Mỗi phân môn rèn luyê nê mô êt kỉ năng, có những yêu cầu đòi hỏi khác nhau . Học tiếng viê êt các em có các kĩ năng đọc, viết, làm văn, luyê nê từ và câu,.....góp phần làm tăng thêm vốn tri thức và khả năng phát triển của các em trong các năm học, bâ êc học sau. Môn tiếng viê êt nói chung và các phân môn tiếng viê êt nói riêng luôn được đổi mới, chỉnh sửa để đáp ứng với sự phát triển giáo dục của đất nước. Đă êc biê êt với hai kĩ năng đọc và viết nó là kĩ năng hết sức cần thiết và phải được rèn luyê nê thường xuyên. Ngay từ khi còn là học sinh tiểu học, với lứa tuổi từ 6 đến 11 rèn luyê ên hai kĩ năng này là rất hợp lý và luôn được các nhà giáo dục đưa lên làm mục tiêu hàng đầu trong viê êt dạy, học và nâng cao chất lượng học tâ pê cho học sinh. Chính vì vâ êy, mà sự quan trọng của hai phân môn tâ êp đọc và luyê nê từ và câu càng trở nên quan trọng. Do đó ta càng thấy rõ hơn vai trò của viê êc nghiên cứu đối với sách giáo khoa và phương pháp dạy học tiếng viê tê có ý nghĩa đă êc biê tê quan trọng như thế nào? Cũng chính những lý do đó mà em đã chọn đề tài này, để tiê nê cho viê cê nghiên cứu, tìm hiểu sách giáo khoa, phương pháp dạy học theo chương trình cải cách mới cùng với sự thay đổi thực trạng dạy học mới ở các trường tiểu học hiê ên nay. 2. Muïc ñích nghieân cöùu : . - Muïc ñích : Ñeå naém vöõng nhöõng vaán ñeàø cô baûn, ñeå bieát ñöôïc phương phaùp dạy học Tiếng Việt lớp 4 trong phaân moân Luyeän töø vaø câu cùng với phân môn tâ pê đọc và caùc phaân moân khaùc, ñeå coù caùch truyeàn ñaït kieán thöùc phuø hôïp vôùi naêng löïc vaø khaû naêng, trình ñoä tieáp thu cuûa töøng hoïc sinh töøng vuøng khaùc nhau. - YÙ nghóa : + Vieäc nghieân cöùu ñeà taøi naøy coù yù nghóa heát söùc quan troïng ñoái vôùi baûn thaân em,noù giuùp em thaáy ñöôïc tính caàn thieát, tính phuø hôïp, taàm quan troïng vaø hieäu quaû cuõng nhö giaù trò thöïc tieãn cuûa vieäc nghieân cöùu. Nhôø vieäc nghieân cöùu chöông trình, saùch giaùo tieáng Vieät 4 maø em bieát ñöôc vò trí cuûa SVTH : Lý Thị Chiêng Tran g 6 Ñeà taøi nghieân cöùu khoa hoïc GVHD: Phaïm Thò Ba baøi giaûng trong keá hoaïch daïy hoïc, naém ñöôïc noäi dung cô baûn cuûa phaân moân trong phaân phoái chöông trình, ñeå laäp keá hoaïch soaïn baøi cho phuø hôïp. + Beân caïnh ñoù, vieäc nghieân cöùu coøn giuùp cho baûn thaân böôùc ñaàu laøm quen vôùi hoaït ñoäng nghieân cöùu khoa hoïc. Ñieàu naøy goùp phaàn tích cöïc cho coâng taùc daïy hoïc cuûa baûn thaân sau naøy. 3. Ñoái töôïng nghieân cöùu : - Tìm hieåu phöông phaùp daïy hoïcTieáng Vieät lôùp 4 ôû tröôøng tieåu hoïc Thöïc Haønh Sö Phaïm. 4. Khách thể nghiên cứu: - Khaùch theå nghieân cöùu: Giaùo vieân daïy Tieáng Vieät, sinh vieân thöïc taäp, hoïc sinh tröôøng tieåu hoïc Thöïc Haønh Sö Phaïm. 5. Phaïm vi nghieân cöùu : - Đề tài chỉ nghiên cứu phương pháp dạy học phân môn tập đọc, luyện từ và câu ở lớp 4A trường Thực hành Sư phạm. 6. Phöông phaùp nghieân cöùu : - Nghieân cöùu taøi lieäu : Tìm hieåu moät soá taøi lieäu coù lieân quan vaø phuïc vuï cho ñeà taøi nhaèm naém ñöôïc noäi dung, chöông trình saùch giaùo khoa Tieáng Vieät lôùp 4 vaø phaân moân Luyeän töø vaø caâu vaø phaân moân taäp ñoïc. - Quan saùt : Naém ñöôïc tình hình thöïc teá, ñieàu kieän tröôøng lôùp, khaû naêng hoïc taäp phaân moân luyeän töø vaø caâu vaø phaân moân taäp ñoïc cuûa hoïc sinh töø ñoù ñeà ra bieän phaùp daïy phuø hôïp. - Thoáng keâ : Giuùp baûn thaân naém ñöôïc soá löôïng baøi vaø soá tieáùt phaân phoáùi trong chöông trình ñoái vôùi phaân moân luyeän töø vaø caâu vaø phaân moân tâ pê đọc. SVTH : Lý Thị Chiêng Tran g 7 GVHD: Phaïm Thò Ba Ñeà taøi nghieân cöùu khoa hoïc - Thöïc nghieäm daïy hoïc : Thoâng qua quaù trình caùc phaân moân ñöôïc phaân coâng nhö tieát luyeän töø vaø caâu, taäp ñoïc... Nhaèm muïc ñích tìm hieåu theâm veà phöông phaùp vaø bieän phaùp daïy hoïc cuûa phaân moân. 7. Kế hoạch nghiên cứu: - Xây dựng đề cương: 1/2010 và Viết đề tài : tháng 3/2010 B. NOÄI DUNG ĐỀ TÀI : I. TÌM HIỂU PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TIẾNG VIỆT Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC GỒM CÓ CÁC MỤC : 1. Những điểm chính về nội dung dạy học của phân môn tập đọc lớp 4: 1.1. Chương trình dạy học tập đọc: Từ năm học 2002-2003, chương trình Tiếng Việt 2000 ( cũng gọi là chương trình 175 tuần) không kể những tuần ôn tập dành cho 5 lớp tiểu học gồm 42 bài tập đọc ở lớp 1 và 365,5 tiết dạy tập đọc ở lớp 2,3,4,5. Ở lớp 4 tập đọc được 31 tuần ( không kể 4 tuần ôn tập), mỗi tuần được học 2 tiết tập đọc. 1.2. Sách giáo khoa dạy học tập đọc: Ở lớp 4 các bài tập đọc được phân bố vào từng tuần cùng với các phân môn khác. Các chủ điểm văn bản được phân bố ở lớp 4 như sau: Lớp 4: 1) Thương người như thể thương thân. 2) Măng mọc thẳng. 3) Trên đôi cánh ước mơ. 4) Có chí thì nên . 5) Tiếng sáo diều. 6) Người ta là hoa đất. 7) Vẻ đẹp muôn màu. SVTH : Lý Thị Chiêng Tran g 8 Ñeà taøi nghieân cöùu khoa hoïc GVHD: Phaïm Thò Ba 8) Những người quả cảm. 9) Khám phá thế giới. 10)Tình yêu cuộc sống. 1.3. Các kiểu văn bảng dạy học tập đọc: Thể loại văn bản trong SGK phần tập đọc rất phong phú. Các bài tập đọc bao gồm các văn bản thông thường như tự thuật, thời khoá biểu, tin nhắn, nội quy, thư từ, văn bản khoa học và các văn bản nghệ thuật như thơ, truyện, miêu tả, kịch. 1.4. Các kiểu dạng bài tập dạy học tập đọc: 1.4.1. Bài tập luyện đọc thành tiếng: 1.4.1.1. Bài tập luyện chính âm: Bài tập luyện chính âm có các dạng sau: a) Gv đọc mẫu những từ ngữ, câu có chứa tiếng trong đó có âm HS hay đọc lẫn, yêu cầu HS đọc theo. Hoặc GV không đọc mẫu, yêu cầu HS đọc từ ngữ, câu có chứa tiếng HS đọc hay bị mắc lỗi. b) Bài tập yêu cầu GV tìm những từ ngữ,câu có chứa nhiều tiếng dễ bị phát âm sai và đọc lên. Những từ ngữ này có thể ở trong bài tập đọc, cũng có thể do HS tự nghĩ ra. Đâu là những bài tập đem lại cho HS hứng thú khi thực hiện. Khi làm các bài tập này, HS cũng được hình thành ý thức phòng ngừa lỗi, đồng thời các em có được ý thức “ tự cười mình” để phát âm chuẩn có văn hoá. 1.4.1.2.Bài tập luỵên đọc đúng ngữ liệu: Đây cũng chính là những bài tập luyện đọc đúng, diễn cảm. Đọc đúng được nói ở đây không chỉ là đúng chính âm mà cũng phải ngắt giọng đúng, đúng ngữ điệu câu. Luyện đọc đúng, diễn cảm là mắt xích cuối cùng của luyện đọc thành tiếng sau khi HS đã chiếm lĩnh được nội dung của câu, đoạn, bài tương ứng. SVTH : Lý Thị Chiêng Tran g 9 Ñeà taøi nghieân cöùu khoa hoïc GVHD: Phaïm Thò Ba Dựa vào hình thức thực hiện, có thể chia các bài luyện đọc đúng ngữ điệu thành 2 mảng: những bài tập kí mã ( hoặc xác lập) giọng đọc và những bài tập giải mã ( hoặc thể hiện) giọng đọc. a) Bài tập kí mã giọng đọc là bài tập yêu cầu HS xác định, chỉ dẫn, mô tả giọng đọc bằng cách ghi các kí hiệu hoặc mô tả bằng lời. Cụ thể, những bài tập này yêu cầu HS xác định những từ khó phát âm ( những từ các em đọc hay lẫn), những chỗ cần ngắt, những chỗ cần nhấn giọng, lên giọng, hạ giọng. Những bài tập này cũng yêu cầu HS xác định giọng đọc chung của câu, đoạn, bài hoặc gọi tên các thông số âm thanh để thể hiện giọng đọc. b) Bài tập giải mã giọng đọc ( bài tập thể hiện giọng đọc) là những bài tập yêu cầu HS thể hiện ra bằng giọng đọc theo các yêu cầu đã được chỉ dẫn như: ngắt, nghỉ, nhấn giọng, ngừng giọng, hạ giọng, kéo dài giọng. Đó cũng là những bài tập yêu cầu đọc diễn cảm theo giọng điệu đọc được chỉ dẫn như: vui, buồn, sâu lắng, thiết tha, nhẹ nhàng, hung mạnh, khoan thai, hơi nhanh, dồn dập,… cho các câu đoạn trong bài tập đọc. c) Ngồi hai kiểu bài tập kí mã và giải mã cách đọc, còn có thể kể đến loại bài tập giải thích giọng đọc. Đây là những bài tập có mặt ở cả hai kiểu trên. Ví dụ: “ Hãy gạch dưới những từ cần nhấn giọng khi đọc và giải thích vì sao nhấn giọng ở những từ đó.”hoặc “ Hãy đọc câu thơ lên và giải thích vì sao em đọc như vậy” ( nhanh, chậm, cao, thấp)… 1.4.2. Bài tập luyện đọc hiểu: 1.4.2.1.Các dạng bài đọc hiểu: Kĩ năng đọc hiểu được hình thành qua việc thực hiện một hệ thống bài tập. Những bài tập này xác định đích của việc đọc, đồng thời cũng là phương tiện để đạt được sự thông hiểu văn bản của HS. Có nhiều cách phân loại hệ thống bài tập: SVTH : Lý Thị Chiêng Tran g 10 Ñeà taøi nghieân cöùu khoa hoïc GVHD: Phaïm Thò Ba - Phân loại theo các bước lên lớp, ta có bài tập kiểm tra bài cũ, bài tập luyện đọc, bài tập củng cố, bài tập kiểm tra ,đánh giá. - Phân loại theo hình thức thực hiện có: bài tập trả lời miệng, bài tập trả lời viết( tự luận), bài tập thực hành đọc, bài tập trắc nghiệm khách quan. - Phân loại theo mức độ tính độc lập của HS, tức là xét đặc điểm hoạt động của HS khi giải bài tập, nhất là xét tính độc lập làm việc, ta thấy có những bài tập chỉ yêu cầu HS tái hiện chi tiết, có bài tập yêu cầu HS giải thích, cắt nghĩa, có bài tập yêu cầu HS bàn luận phát biểu ý kiến chủ quan, sự đánh giá của mình, đòi hỏi HS phải làm việc sáng tạo. Theo cách chia này có thể gọi tên các bài tập: bài tập tái hiện, bài tập cắt nghĩa, bài tập phản hồi (sáng tạo). - Phân loại theo đối tượng thực hiện bài tập: có bài tập cho cả lớp làm chung, có bài tập dành cho nhóm HS, có bài tập dành cho cá nhân, có bài tập cho HS đại trà, có bài tập cho HS yếu, có bài tập cho HS khá, giỏi. Sau đây là các kiểu dạng bài tập dạy đọc hiểu xem xét từ góc độ nội dung: Dựa vào mục đích, nội dung dạy học, các công việc cần làm để tổ chức quá trình đọc hiểu và các hình thức hoạt động của HS khi giải bài tập, ta có thể phân loại các bài tập (bao gồm cả các câu hỏi) thành các kiểu dạng. Có thể kể ra một số kiểu dạng bài tập đọc hiểu như sau: a) Bài tập yêu cầu HS phát hiện ra các từ ngữ, chi tiết, hình ảnh của bài. Lệnh của bài tập là gạch dưới, ghi lại hoặc những câu hỏi Ai? Gì? Nào? Mà câu trả lời có sẵn, hiển hiện trên ngôn từ của văn bản. Bài tập có thể yêu cầu HS chỉ ra các từ mới hoặc các từ mà các em không hiểu nghĩa. Bài tập cũng có thể yêu cầu HS phát hiện ra những từ ngữ, chi tiết quan trọng, hình ảnh đẹp trong bài. SVTH : Lý Thị Chiêng Tran g 11 Ñeà taøi nghieân cöùu khoa hoïc GVHD: Phaïm Thò Ba Ví dụ: Những hình ảnh nào nói lên ước mơ của anh chiến sĩ trong đêm Trung thu độc lập? ( Trung thu độc lập - TV4 tập 1) b) Nhóm bài tập làm rõ nghĩa của ngôn ngữ văn bản. b.1. Bài tập yêu cần giải nghĩa từ ngữ: Hãy giải thích ý nghĩa của những cách nói sau: - Ước " không còn mùa đông"; - Ước " hoá trái bom thành trái ngon". ( Nếu chúng mình có phép lạ - TV4 tập 1) b.2. Bài tập yêu cầu làm rõ nghĩa, ý nghĩa các câu, khổ thơ, đoạn, chi tiết, hình ảnh. Ví dụ: Cậu bé không có gì cho ông lão nhưng ông lão nói:" Như vậy là cháu đã cho lão rồi". Em hiểu cậu bé đã cho ông lão cái gì? ( Người ăn xin - TV4 tập 1). c. Nhóm bài tập phản hồi: Bài tập yêu cầu làm rõ, bình giá về nghệ thuật của văn bản. Đây là những bài tập yêu cầu HS chỉ ra cái hay của việc dùng từ, giá trị của từ ngữ, biện pháp tu từ, hình ảnh trong những bài thơ, bài văn miêu tả, những chi tiết, nhân vật, nghệ thuật kể chuyện của văn bản truyện. Ví dụ: - Em thích hình ảnh so sánh nào? Vì sao? ( Chú chuồn chuồn nước - TV4 tập 2) - Cách nói " Dòng sông mặc áo" có gì hay? ( dòng sông mặc áo - TV4 tập 2) - Em thích những hình ảnh nào về cây tre và búp măng non? Vì sao? (Tre Việt Nam - TV4 tập 1). 2. caùc biện pháp dạy học phân môn Tập đọc: 2.1. Höôùng daãn ñoïc: a. Ñoïc thaønh tieáng : - Ñoïc maãu: SVTH : Lý Thị Chiêng Tran g 12 Ñeà taøi nghieân cöùu khoa hoïc GVHD: Phaïm Thò Ba + Ñoïc toaøn baøi:nhaèm giôùi thieäu gaây caûm xuùc,taïo höùng thuù vaø taâm theá hoïc taäp cho hoïc sinh.Caên cöù vaøo trình ñoä cuûa hoïc sinh Gv coù theå ñoïc 1 hoaëc 2 laàn theo muïc ñích ñeà ra. + Ñoïc caâu ,ñoaïn: nhaèm höôùng daãn gôïi yù hoaëc taïo tình huoáng ñeå hoïc sinh nhaän xeùt , giaûi thích, töï tìm ra caùch ñoïc. + Ñoïc töø , cuïm töø : nhaèm söõa phaùt aâm sai vaø reøn caùch ñoïc ñuùng, goùp phaàn naâng cao yù thöùc vieát ñuùng cho hoïc sinh. - Duøng lôøi noùi keát hôïp chöõ vieát, kí hieäu vaø ñoà duøng daïy hoïc, höôùng daãn hoïc sinh caùch nghæ hôi, toác ñoä ñoïc, gioïng ñoïc thích hôïp. - Tổ chöùc hoïc sinh ñoïc caù nhaân. b. Ñoïc thaàm : - Giao nhieäm vuï ñeå ñònh höôùng roõ yeâu caàu ñoïc thaàm cho hoïc sinh. - Giôùi haïn thôøi gian ñeå taêng daàn toác ñoä ñoïc thaàm cho hoïc sinh baèng caùch töøng böôùc ruùt ngaén thôøi gian ñoïc cuûa HS vaø taêng daàn ñoä khoù cuûa nhieäm vuï. 2.2. Höôùng daãn tìm hieåu baøi : a. Giuùp HS hieåu nghóa töø môùi : - Xaùc ñònh nhöõng töø ngöõ trong baøi caàn tìm hieåu: + Töø ngöõ khoù ñöôïc chuù giaûi trong SGK. + Töø ngöõ phoå thoâng maø HS ñòa phöông chöa quen. + Töø ngöõ ñoùng vai troø quan troïng ñeå hieåu noäi dung baøi hoïc. - Höôùng daãn HS tìm hieåu nghóa cuûa töø: + Ñoïc phaàn giaûi nghóa trong SGK. + Söû duïng ñoà duøng daïy hoïc(tranh aûnh,vaät thaät ,moâ hình….) + Mieâu taû söï vaät ,ñaëc ñieåm ñöôïc bieåu thò ôû töø ngöõ caàn giaûi nghóa. + Thoâng qua baøi taäp nhoû: tìm töø ñoàng nghóa, traùi nghóa vôùi töø ngöõ caàn giaûi nghóa. SVTH : Lý Thị Chiêng Tran g 13 Ñeà taøi nghieân cöùu khoa hoïc GVHD: Phaïm Thò Ba b. Höôùng daãn tìm hieåu noäi dung cuûa baøi : - GV caên cöù vaøo caâu hoûi, baøi taäp trong SGK ñeå höôùng daãn tìm hieåu noäi dung baøi. - GV neâu caâu hoûi ñònh höôùng cho HS ñoïc thaàm vaø traû lôøi ñuùng noäi dung . - Baèng nhieàu hình thöùc khaùc nhau, GV taïo ñieàu kieän cho HS luyeän taäp moät caùch tích cöïc: traû lôøi caâu hoûi, trao ñoåi yù kieán, thöïc hieän nhieäm vuï GV giao….Trong quaù trình tìm hieåu – GV caàn reøn luyeän cho HS caùch traû lôøi caâu hoûi, dieãn ñaït yù baèng caâu vaên ngaén goïn. Sau khi HS neâu yù kieán, GV sô keát, nhaán maïnh yù chính. * So sánh các biện pháp dạy học phân môn tập đọc ở lớp 4 với lớp 2,3. Biện pháp dạy học phân môn tập đọc ở lớp 4 có những ưu điểm hơn so với lớp 2,3 cụ thể như: -Bài tập yêu cầu học sinh chỉ ra trong bài các từ mới,họăc từ các em không hiểu nghĩa. -Bài tập yêu cầu phát hiện và giải nghĩa những từ quan trọng,từ “chìa khoá”của bài. -Bài tập yêu cầu khái quát ý của đoạn,bài. Mỗi kiểu bài tập vừa nêu đều được chia ra thành những dạng và biến thể của dạng. 3. Quy trình daïy taäp ñoïc : 3.1.Kieåm tra baøi cuõ : - GV kieåm tra 2,3 HS ñoïc thaønh tieáng hoaëc ñoïc thuoäc loøng baøi taäp ñoïc tröôùc.Sau ñoù GV ñaët caâu hoûi cho HS traû lôøi veà noäi dung ñoaïn ñoïc ñeå cuõng coá kó naêng ñoïc – hieåu. 3.2. Daïy baøi môùi : I. Giôùi thieäu baøi: - GV coù theå löïa choïn phöông phaùp vaø hình thöùc daãn daét HS vaøo baøi môùi. SVTH : Lý Thị Chiêng Tran g 14 Ñeà taøi nghieân cöùu khoa hoïc GVHD: Phaïm Thò Ba - Ñoái vôùi baøi taäp ñoïc môû ñaàu chuû ñieåm môùi , tröôùc khi vaøo baøi GV giôùi thieäu vaøi neùt chính veà chuû ñieåm saép hoïc. II. Höôùng daãn luyeän ñoïc vaø tìm hieåu baøi : a. Luyeän ñoïc: - 1, 2 HS ñoïc toaøn baøi (goïi HS ñoïc toát) - GV höôùng daãn HS luyeän ñoïc ñuùng. - Caù nhaân ñoïc töøng ñoaïn noái tieáp. Keát hôïp höôùng daãn HS naém nghóa töø ngöõ ñöôïc chuù giaûi trong SGK. - HS ñoïc theo caëp ,nhoùm. - GV ñoïc maãu toaøn baøi. b. Tìm hieåu baøi: - GV höôùng daãn HS ñoïc – hieåu: ñoïc vaø traû lôøi töøng caâu hoûi trong SGK theo caùc hình thöùc toå chöùc daïy hoïc thích hôïp.Sau khi HS neâu yù kieán, GV choát laïi yù chính, ghi baûn ngaén goïn , giuùp HS ghi nhôù baøi hoïc. c. Ñoïc dieãn caûm ( ñoái vôùi vaên baûn ngheä thuaät ), hoaëc luyeän ñoïc laïi ( ñoái vôùi vaên baûn phi ngheä thuaät ). - GV höôùng daãn HS ñoïc töøng ñoaïn noái tieáp vaø tìm hieåu caùch ñoïc dieãn caûm ñoái vôùi vaên baûn ngheä thuaät,ñoïc ñuùng kieåu loaïi ñoái vôùi vaên baûn phi ngheä thuaät. - Höôùng daãn HS luyeän ñoïc kó 1 ñoaïn( ñoïc caù nhaân, caëp ,nhoùm.) - HS thi ñoïc tröôùc lôùp. - Ñoái vôùi baøi taäp ñoïc coù yeâu caàu hoïc thuoäc loøng sau khi höôùng daãn ñoïc dieãn caûm,GV daønh thôøi gian thích hôïp cho HS töï hoïc.Sau ñoù thi ñoïc thuoäc vaø dieãn caûm tröôùc lôùp. III. Cuûng coá : - GV höôùng daãn HS choát laïi yù chính hoaëc ñoïc laïi baøi taäp ñoïc, taäp neâu yù nghóa. SVTH : Lý Thị Chiêng Tran g 15 Ñeà taøi nghieân cöùu khoa hoïc GVHD: Phaïm Thò Ba - HS töï ghi noäi dung vaøo vôû. - Nhaän xeùt tieát hoïc, daën doø HS veà hoïc baøi vaø chuaån baøi cuûa tieát hoïc sau. 4. Những điểm chính về nội dung dạy học phân môn luyện từ và câu lớp 4: 4.1.Chương trình dạy học luyện từ và câu: Ở lớp 4 có 2 tiết mỗi tuần (chưa kể các bài ôn tập). Phân môn luyện từ và câu có nhiệm vụ làm giàu vốn từ cho HS và trang bị cho các em một số kiến thức về từ, câu. Ở lớp 4 các kiến thức lí thuyết được học thành tiết riêng. Đó là nội dung như từ và cấu tạo từ, các lớp từ (đồng nghĩa, trái nghĩa, đồng âm, nhiều nghĩa), từ loại, câu, các kiểu câu, thành phần câu, dấu câu, biện pháp liên kết câu. Ngoài ra, chương trình còn cung cấp cho HS một số kiến thức ngữ âm - chính tả như tiếng, cấu tạo tiếng. 4.1.1 Về vốn từ: Nội dung vốn từ cung cấp cho HS: Ngoài các từ ngữ được dạy qua các bài tập đọc, chính tả, tập viết… học sinh được cung cấp vốn từ một cách có hệ thống trong các bài từ ngữ theo chủ đề. Chương trình đã xác định vốn từ cần cung cấp cho HS. Đó là những từ ngữ thông dụng tối thiểu về thế giới xum quanh như công việc của HS ở trường và ở nhà, tình cảm gia đình và vẻ đẹp thiên nhiên, đất nước, những phẩm chất và hoạt động của con người… Những từ ngữ được dạy ở Tiểu học gắn với việc giáo dục cho HS tình yêu gia đình, nhà trường, yêu tổ quốc, yêu nhân dân, yêu lao động… Chung1 làm giàu nhận thức, mở rộng tầm mắt của HS, giúp các em nhận thấy vẻ đẹp của quê hương, đất nước, con người, dạy các em biết yêu và ghét. Nội dung chương trình từ ngữ ở Tiểu học phảiphù hợp với yêu SVTH : Lý Thị Chiêng Tran g 16 Ñeà taøi nghieân cöùu khoa hoïc GVHD: Phaïm Thò Ba cầu phát triển ngôn ngữ của HS đồng thời phải đảm bảo nguyên tắc giáo dục trong dạy từ. Lớp 4: HS học thêm khoảng 500-550 tử ngữ (kể cả thành ngữ, tục ngữ và một số yếu tố gốc Hán thông dụng) theo các chủ đề: nhân hậu, đoàn kết; trung thực, tự trọng; ước mơ, ý chí nghị lực; trò chơi, đồ chơi; tài năng, sức khoẻ, cái đẹp, dũng cảm, khám ph1, phát minh; du lịch, thám hiểm, lạc quan. 4.1.2. Các mạch kiến thức và kĩ năng về từ và câu: Lớp 4: Cấu tạo từ: Từ đơn, từ phức, từ ghép, từ láy. - Từ loại: Danh từ, danh từ chung, danh từ riêng, động từ, tính từ. - Các kiểu câu: Câu hỏi và dấu chấm hỏi, dùng câu hỏi với mục đích khác, Giữ phép lịch sử khi đặt câu hỏi, Câu hỏi, Câu kể" Ai làm gì?", Câu kể" Ai thế nào?", Câu kể" Ai là gì?", Luyện tập câu kể " Ai làm gì?" . Câu khiến, Cách đặt câu khiến, Giữ phép lịch sử khi bày tỏ yêu cầu, đề nghị, Câu cảm. - Cấu tạo câu (thành phần câu): Vị ngữ trong câu kể " Ai làm gì?", Vị ngữ trong câu kể" Ai thế nào?", Chủ ngữ trong câu kể " Ai thế nào?", Vị ngữ trong câu kể " Ai là gì?", Chủ ngữ trong câu kể " Ai là gì?"; Thêm trạng ngữ cho câu; Thêm trạng ngữ chỉ nơi chốn cho câu; Thêm trạng ngữ chỉ thời gian cho câu; Thêm trạng ngữ chỉ nguyên nhân cho câu; Thêm trạng ngữ chỉ mục đích cho câu; Thêm trạng ngữ chỉ phương tiện cho câu. - Dấu câu: Dấu hai chấm, dấu ngoặc kép, dấu chấm hỏi, dấu gạch ngang. - Ngữ âm - chính tả: Cấu tạo tiếng; cách viết tiếng người, tên địa lí Việt Nam; Cách viết tên người, tên địa lí nước ngoài; Cách viết tên các cơ quan, tổ chức, giải thưởng, danh hiệu, huân chương. SVTH : Lý Thị Chiêng Tran g 17 Ñeà taøi nghieân cöùu khoa hoïc GVHD: Phaïm Thò Ba 4.2. Các kiểu bài học luyện từ và câu trong sách giáo khoa: Phần lớn các bài học luyện từ và câu trong sách giáo khoa được cấu thành từ một tổ hợp bài tập. Đó là ôn tập luyện từ và câu lớp 4 và bài lí thuyết về từ và câu ở lớp 4. Ở lớp 4, các bài học đã tách thành những bài luyện từ và câu. Ví dụ các tên bài: Từ ghép và từ láy (lớp 4 tuần 4), Câu hỏi và dấu chấm hỏi (lớp 4 tuần 13). - Các bài theo các mạch kiến thức từ, câu có thể chia thành hai kiểu: Bài lí thuyết và bài luyện tập. - Những bài được xem là bài lí thuyết về từ và câu lớp 4, là những bài được đặt tên theo một mạch kiến thức và có phần ghi nhớ được đóng khung. Bài lí thuyết về từ và câu gồm có ba phần. Phần nhận xét đưa ngữ liệu chứa hiện tượng cần nghiên cứu và hệ thống câu hỏi giúp HS nhận xét, phân tích để tìm hiểu nội dung bài học, Giúp HS rút ra được những nội dung của phần ghi nhớ. Phần ghi nhớ tóm lược những kiến thức và quy tắc của bài học. Phần luyện tập là một tổ hợp bài tập nhằm vận dụng kiến thức đã học vào trong hoạt động nói, viết. Bài luyện tập là nhũng bài có tên gọi "Luyện tập", chỉ gồm các bài tập nhưng cũng có khi có thêm những nội dung kiến thức mới, ví dụ kiến hức về các tiểu loại danh từ ở bài luyện tập về danh từ, kiến thức về các kiểu từ ghép trong bài luyện tập về từ ghép. Bài ôn tập và kiểm tra là nhóm bài có tên gọi "Ôn tập" và các bài có nội dung luyện từ và câu trong tuần ôn tập giữa học kì, cuối học kì, cuối năm. 4.3. Các nhóm dạng bài luyện từ và câu: Quan điểm thực hành được quán triệt trong dạy học luyện từ và câu. Điều đó thể hiện ở việc các nội dung dạy học luyện từ và câu được xây dựng dưới dạng các bài tập. Vì vậy, việc mô tả nội dung SVTH : Lý Thị Chiêng Tran g 18 Ñeà taøi nghieân cöùu khoa hoïc GVHD: Phaïm Thò Ba dạy học luyện từ và câu không tách rời với việc chỉ dẫn ra những nhóm, dạng bài tập. - Dựa vào nội dung dạy học, các bài tập luyện từ và câu được chia làm hai mảng lớn là mảng bài tập làm giàu vốn từ và mảng bài tập theo các mạch kiến thức và kĩ năng về từ và câu. Bài tập làm giàu vốn từ được chia thành ba nhóm: bài tập giải nghĩa, bài tập hệ thống hoá vốn từ và bài tập dạy sử dụng từ (tích cực hoá vốn từ). Bài tập theo các mạch kiến thức và kĩ năng về từ và câu được chia thành các nhóm: bài tập luyện từ (bài tập về các lớp từ, về biện pháp tu từ, cấu tạo từ, từ loại), bài tập luyện câu (các kiểu câu, cấu tạo câu, dấu câu, biện pháp liên kết câu), ngoài ra còn có nhóm bài tập về cấu tạo tiếng và quy tắc viết hoa. - Dựa vào đặt điểm hoạt động của HS, bài tập theo các mạch kiến thức kĩ năng về từ và câu có thể được chia ra thành hai mảng lớn: những bài tập có tính chất nhận diện, phân loại, phân tích (bài tập ngôn ngữ) và những bài tập có tính chất xây dựng tổng hợp (bài tập lời nói). Trong các bài tập nhận diện, phân loại các đơn vị từ, câu thì các đơn vị ngôn ngữ và các kiểu loại đơn vị ngôn ngữ có thể nằm trong câu, đoạn. Lúc này việc vạch đường ranh giới từ là rất quan trọng. Nếu các từ được để rời, đường ranh giới từ đã được vạch sẵn thì cần lưu ý những trường hợp đồng âm, đa nghĩa. - Nguyên tắc tích hợp được thể hiện rất rõ trong các bài tập luyện từ và câu nên việc phân loạicác bài tập nhiều lúc chỉ có tính tương đối. Nhiều khi một bài tập cụ thể vùa có mục đích làm giàu vốn từ vừa luyện tập củng cố một kiến thức ngữ pháp nào đó; thực hành về từ, câu không tách rời với lí thuyết về từ, câu; luyện từ không tách rời với luyện câu; cả hai bình diện sử dụng ngôn ngữ là tiếp nhận và sản sinh cũng không tách rời nên có bài tập vừa yêu cầu nhận diện, nhận xét, bình giá việc sử dụng một đơn vị ngôn ngữ nào đó lại vừa có cả yêu cầu sử dụng đơn vị ngôn ngữ đó. SVTH : Lý Thị Chiêng Tran g 19 Ñeà taøi nghieân cöùu khoa hoïc GVHD: Phaïm Thò Ba 5. Caùc bieän phaùp daïy hoïc phaân moân Luyeän töø vaø caâu : a. Cung caáp kieán thöùc môùi : Ñeå höôùng daãn hoïc sinh phaân tích ngöõ lieäu giaùo vieân aùp duïng moät soá bieän phaùp sau: a.1. Giuùp hoïc sinh naém vöõng yeâu caàu cuûa baøi taäp : - Moät hoïc sinh ñoïc thaønh tieáng yeâu caàu cuûa baøi taäp (hieåu laø ñoïc toaøn boä noäi dung baøi taäp, khoâng chæ ñoïc phaàn leäch) - Hoïc sinh ñoïc thaàm vaø trình baøy laïi yeâu caàu cuûa baøi taäp. - Giaùo vieân giaûi thích theâm cho roõ yeâu caàøu cuûa baøi taäp (Neáu caàn). - Toå chöùc cho hoïc sinh thöïc hieän laøm maãu moät phaàn cuûa baøi taäp ñeå caû lôùp naém ñöôïc yeâu caàu cuûa baøi taäp ñoù. a.2. Toå chöùc cho hoïc sinh thöïc hieän baøi taäp : - Toå chöùc cho hoïc sinh laøm vieäc caù nhaân hoaëc theo caëp, theo nhoùm ñeå thöïc hieän baøi taäp. - Toå chöùc cho hoïc sinh baùo caùo keát quaû theo nheàu hình thöùc khaùc nhau. - Trao ñoåi vôùi hoïc sinh, söõa loãi cho hoïc sinh hoaëc toå chöùc cho hoïc sinh goùp yù cho nhau, ñaùnh giaù nhau trong quaù trình laøm baøi. - Sô keát,toång keát yù kieán cuûa hoïc sinh; ghi baûng neáu caàn thieát. b. Höôùng daãn luyeän taäp, thöïc haønh Giaùo vieân thöïc hieän caùc bieän phaùp nhö ñaõ neâu ôû phaàn treân (muïc a) * So sánh các biện pháp dạy học phân môn luyện từ và câu ở lớp 4 với lớp 2,3. Biện pháp dạy học phân môn luyện từ và câu ở lơp 4 có những ưu điểm hơn so với lớp 2,3. Cụ thể như: Ở lớp 2,3 chỉ đưa ra những dấu hiệu hướng học sinh chú ý làm quen với khái niệm vá thường không nêu thuật ngữ (ví dụ: danh từ, động từ, tính từ, chủ ngữ, vị ngữ), không hướng đến trình bày các nội dung lý thuyết. Đầu tiên, chỉ để học sinh nhận ra những dấu hiệu dễ nhận, đập vào trực quan của các em, SVTH : Lý Thị Chiêng Tran g 20