Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo dục - Đào tạo Trung học phổ thông Lớp 12 10 trọng điểm bồi dưỡng học sinh giỏi môn toán lớp 12 phần 2...

Tài liệu 10 trọng điểm bồi dưỡng học sinh giỏi môn toán lớp 12 phần 2

.PDF
129
1671
84

Mô tả:

10 trQng diem bai duong VAMDK = VK AMD - hoc sinh qioi man Joan i>' ih Phi TNHHMTVDWH V = Vg.MA + V^.MB + V 2 2 Do 3 6 SAMD . X = — . Ha D I 1 A ' M =^ A l l Al . A'M = AA'.d(M, AA') = a^ ^ Al = 12 nen 43^ 9a^ Dl = S.,r.nMB + S , , ^ „ M C + S, , M D ^ A ' C D " ' " - ' ^ A ' B D ' " " ' ' ^A-BC' = (SACD - S ^ 3 D >> : V.M A ' C D Vgy d(eK, A p ) = X = 2Vi^~2~^^ + S^.Bc)-MA' = _ ^A'BD %^^MK' _ VA A ' D C 3a ^A'DC N6n SA.MD= g ^ ' - ^ " ^ " i.C' SA.CD-A'B + S , . 3 ^ . A ' C + S , , 3 , . A ' D = 0 A'M 2a .MC + V ^ . M D Gpi A ' la giao diem ciia A M va ( B C D ) . Ta c6: ^ Mat khac AP = a^ + Vi^t Hu'O'ng din Hu-o-ng din giai: SAMD-X Mgt khac VAMDK = VMADK = ^SADK.ci(M, ( A ' D K ) ) = ^ (^a. ^ a)a = Dl^ = DA^ + Hhong AA' _ VA A ' B D V,M A ' C D V' A A ' C D ^MA'BD VAA'BD _ ^A'DC ^ABD ^A'BC nensuyra V^MB +V^MC + V^MD = kMA' => V cung phu'cng MA' -. Bai toan 13. 26: Cho hinh ch6p tu- giac c6 tat ca cac canh b i n g 1. Mot mat phing qua mot canh d^y, chia hinh chop ISm 2 ph^n tuang du'ang. Tinh chu vi thi^t di$n. s Hipang d i n giai Hinh chop S.ABCD c6 cac canh bing 1 nen hinh chieu cua S len day la H each deu A, B, C, D do d6 hinh thoi ABCD la hinh vuong nen hinh ch6p la hinh chop deu. Mat phing qua cgnh AB cSt hinh chop theo thi^t di?n la hinh thang can ABEF. O0t EF = X thi SE = SF = X Tuong tu- V cung phuang MB. Do do V = 0 Bai toan 13. 28: Chu-ng minh ring mot ti> dien thoa hai dieu kien: n^m canh CO dp dai nho hon 1, con canh thu- sau c6 do dai tuy y thi the tich V < 8 Hu'O'ng din giai A Xet tic dien ABCD c6 5 canh bSng 1 va cgnh con lai AD = a tuy y. Ta Chung minh the tich cua tu- dien nay 1^ Vi < I 8 That vay, ha AH vuong goc vb'i (BCD), AK vuong gocBC thi: AF^ = BE^ = x^ + 1 - 2x.cos60° = x^ - x + 1. Theo gia thiet: Vs ABCD = 2.Vs ABEF = 2(VSABF + VSBEF) Ma SABF _ SABD SF SD V,SBEF _ ^ = ''V33,, SC SF ^ ^2 SD 3 4 ^ 3 4 3' 4 2 CO ti> dien thoa d4 bai c6 the tich nho hon V, ^ dpcm. ^' toan 13. 29: Gpi V va S l l n lugt la thd tich va di^n tich toan p h i n cua mpt nen x^ + X - 1 = 0, chon x = dien. Chung minh ring — > 288 Chu vi thiet dien: C = AB + EF + 2BE= ^{1 + Vs + 2V1O - 2>/2). Bai toan 13. 27: Cho d i l m M nSm trong tCc dien ABCD. Dgt Va = VMBCD- Vb = VMACD . Vc = VMABD . Vo = VMABC • ChLPngminh: V3.MA + Vj,.MB +V^.MC +V^.MD = 6 Hu'O'ng din giai tip dien da cho la ABCD. Goi dien tich cac J^t ABC, ACD, ADB, BCD l l n luqyt la So SB ^c, SA. / D 10 trqng diem bSi dudng hgc sinh gioi m6n Toan in Gpi B' la hinh chi§u vuong goc cua B len m0t phing (ACD) va C la hinsl chidu vuong goc cua C len mat phing (ABD). , y 1 1 1 ^ Ta c6: V = - SB-BB' = - S c C C =i> = - SBSC-BB'.CC 3 3 9 Ha BH 1 AB, Ta c6 BB' < BH va C C < AC. TLI-do suy ra '- -\ • Xet f(x) = f'(x) = 0 « x = X f(x) 4 V, 1 Vay - < — ^ - • •^9 V 2 rtn,,-^:ini? r 2/3 - f(x) , I AA2 > AAi =^ A M > A A i - M A 2 • 288. < dien SABC, V. la t h I tich ti> dien SAMN. Chung m i n h9l < V Hiro'ng d i n giai Gpi A' la trpng tam ASBC, I la trung d i l m BC Ta CP A,G, A' thing hang, S, A', I thing hang SM SN OSt — = X , — = y , vai 0 < X, y < 1. • SB SC ' Ta CO : TT = 7 Mat khac Tu-ang ty: •'SCB Hay SM SA' 2Ss^^A' 2x SB' SI SscB 3 2V Sc;^^^. +SgN^ x +y 3 Sgj-B 3 ^SCB x+y^w - xy — - — => y SC 3 Dau b i n g trong xay ra khi M thupc du-an^ca^ AA, cua tir dien. Do do AM.SBCD > AAi ,SBCD - MA2.SBCD > SV - 3\ Ly luan tu'ang ti/ ta c6: BM.SACD > 3V - 3VMACD; MC.SABD > 3V - 3VMABD ' MD.SABC > 3 V - 3 V M ABC Ta CO MA.SBCD + MB.SACD + MC.SABD + MD.SABC SN — = xy SC SN < 2—, x 3x-1 > 12V - 3(VMBCD + VMACD + VMABD + VMABC) = 9V DIu "=" xay ra khi M d6ng thai thupc 4 duang cap cua tCf dien ABCD nen M tam H cua tu" dien ABCD. ^' toan 13. 32: Cho hinh chop cut c6 chilu cao h, di$n tich cua thilt di#n ^ong song va each ddu 2 day la S. Chung minh the tich V thoa man: Sh < V 4- Hifang din giai Si, S2 la dien tfch 2 day hinh chop cut. Ta Chung minh : S - 1 2 u-ang ti^ Vs ANK = xyV Vl ^2 k V — 3xyV xyV + = , x> ^ Vi V = — - ^ 1 => — - — < 1 => X > - nen - < x < 1. SD 3x-1 2 2 2k a!) X = 4(3x - ^f 3 X BBT: 2/3 1/2 + S2)h - f h. 1 f 2S.^(J^.>Sfjha.3S.h = Sh V$y '3 V?y S h < V < - S h . B.i toan 13. 3 3 ^ h o hinh ch6p ^ABCD eg d ^ - a Nnh^b^hJ^nK G . K ^ trung d i l m cua SC. Mat phang qua AK cat SB.SD tai M, N. u a i vi 1 V. 3 ninh: _ < - i < - . va V = VsABCD. ChCrng minh: 3 V 8 SI Hipo-ng d i n giai SM SN fir s I < ^<. 3 V 1 + 0 3/8 3/8 ^ 1 / 3 ' 8 Bai toan 13. 34: Cho goc vuong xOy. Tren cac tia Ox va Oy, Ian lu'p't lay hai di§m M va N sao cho MN = a, vai a la mot do dai cho tru-ac. Tim tap hap trung diem I cua doan MN. |) Tren duang thing vuong goc vai mat phing (Oxy) tai O, lay mot d i l m A ' djnh. Hay xac djnh vj tri cua M va N sao cho dien tich tam giac AMN dat '91^ trj Ian nhlt. ij J HiFO-ng d i n giai I f a)oi = MN _ a ^ = — va I thuQC goc vuong xOy nen: 2 ~2 "r$p hgp cac diem I la phan cua du'ang tron Ta CO Vi = VsAMK + VsANK l^m o ban kinh ^ nlm trong goc xOy. "^i^ng AH 1 MN thi theo djnh li ba du'ang vuong g6c OH 1 MN. III' I'P' _ SO' ^ SO' IC ~ SO Gia tri Ian nhat cua OH la - gia tri nay dat du'gc khi va chi khi H trung v6i | '"^ Vay dien tich Ian nhat khi: OM = ON = = NM.NQ.sinMNQ b i n g goc giOa AB va CD nen sin M NO = sina. CO MN AC-x AB AC NO = MR , MR MN: AM CD ~ AC AC AB AC ^ ^ ' - - ^ ^ - ) -H, Khi lang tru c6 m^t ben la hinh vuong ta c6: = X » ^(a ^ X) = x o ah - hx = ax « x = a+h 2, b) The tich lang tru: V = B.h = x2^/3 .h- ( a - x ) = hx/3 — 4 a ' 4 a x2(a-x) Ap dung b i t d i n g thu-c BCS: X x x^(a - X) = 4 . - . - ( a - X) < 4.-^—2 ^ 2 2 ' 3 = 4a= 27 khix = - a. b) Gpi O la tri/c tam cua tam giac ABC, hay xac dinh vi tri cua M d l t h I tich tCf dien OHBC dat gia tri Ian nhlt. Hu'6'ng dan giai AB.CD nen SMNQR = ' '"'^^ (AC - x)x.sina <—AB.CD. sin a AC^ . 4 01 Vay khi M la trung d i l m cua AC thi dien tich Ian nhlt. Bai toan 13. 36: Cho hinh chop S.ABC day la tam giac deu canh a. Hinh chie^J cua S len mat day trung vai tam O cua du'ang tron ngoai tilp day, SO = ^ Mot lang tru tam giac d i u c6 day du-ai n i m tren day hinh chop, ba dinh cu3 day n i m tren ba canh ben hinh chop. a) Tinh canh day lang tru khi mat ben la hinh vuong. b) Tinh t h I tich lan nhat cua lang tru khi a, h khong d6i. h - a) Tim quy tich trong tam G va tryc tam H cua tam giac MBC. MR = ^ x AC AC ^ Bai toan 13. 37: Cho tam giac ABC, AB = AC. Mot d i l m M thay d l i tren duang I (ilhing vuong goc vai mat phing (ABC) tai A. (AC-x) Tie do SMNQR max ce>AC-x = x o x = a-x - V9yVmax= Do MN // AB, NO // CD nen goc giOa MN va NO Ta - S O X SO ~ a SO-SO' 00' Bai toan 13. 35: Cho tu- dien ABCD trong do goc giu'a hai du-ang thing AB va CD bing u. Gpi M la d i l m b i t ky thupc canh AC, dat AM = x (0 < x < AC). Xet mat phlng (P) di qua d i l m M va song song vai AB, CD. Xac dinh vj tri d i l m M d l dien tich thilt dien cua hinh tu- dien ABCD khi c i t bai mp(P) dat gia trilan nhat. Hu'O'ng din giai Thilt dien la hinh binh hanh MNQR. SMNQR \rr^ , 3 c 6 C I = ^ , P T = i ^ 0H<2 khi do OMN la tarn giac vuong can. I nnuiiy Hu-o-ng d i n giai . Gpi MNP.M'N'P' la lang tru, x la chilu dai ' c9nh day. I trung d i l m cua AB, SI n M'N' = 1' Ta c6: SXAMN = - AH.MN = -a.AH. 2 2 Dien tich tarn giac AMN I6n nhit khi va chi khi AH Ian nhil D'iku nay xay ra khi va chi khi OH Ian nhlt. Trong tarn giac vuong OHI ta luon luon c6: OH < Ol: uvvi ^'GpiDla trung d i l m cua BC. Ta c6: MB = MC. Do do 1 BC va trpng tam G ^ua tam giac MBC n i m tren '^D thoa m§n h^ thccc DM . Vay G la anh cua ^ trong phep vi tu- tam D, ti s6 vi tu- ^ f V 3 f ^ quy tich cac trpng tam G cua tam giac MBC la du-ang thing d' vuong vai mat phIng (ABC) tgi trpng tam G' cua tam giac ABC. Hg CD ± AB, CF ± MB ta c6 H = DM n CF la tri/c tarn cua tarn giac MBC, Q % DA o CE la try-c tarn cua tarn giac ABC. Do CE ± AB va CE ± MA nen Cg ^ (MAB). Vi CF 1 MB nen EF 1 MB. Do do MB 1 (CEF), ta suy ra MB i 0|~| Chu-ng minh tu'ang tu ta c6 MC 1 OH. Ti> do ta suy ra OH 1 (MBC) DHO = 90°. Vay quy tich true tarn H cua tarn giac MBC la duang tron duorig kinh DO nSm trong mat phlng (D, d). b) Goi HH' la chieu cao cua ti> dien OHBC, ta c6 H' thupc DO. Hinh chop nay c6 day OBC c6 dinh nen V Q H B C Ic^n nhit khi va chi khi Hhf Ian nhat. Oi4m H chay tren du-ang tron duang kinh OD nen HH' Ian nhat khi HH' = ^ D O nghTa la DHH' la tam giac vuong can tgi H', suy ra tam giac DMA luc do vuong can tgi A. Vay tu- dien OHBC c6 t h i tich dat gia tri Ian nhit, c i n chon M tren d (v§ hai phia cua A) sao cho AM = AD. Bai toan 13. 38: Cho ba tia Ox, Oy, Oz vuong goc vai nhau tung doi mot tao tam dien Oxyz. D i l m M c6 dinh nam trong goc tam dien. Mot mat phing qua M c^t Ox, Oy, Oz l^n lu'p't tai A, B, C. Goi khoang each iix M d i n cac mat phing (OBC), (OCA), (OAB) l i n lu'p-t la a, b, c. Tinh OA, OB, OC theo a, b, c d§ tu- dien OABC c6 the tich nho nhit. Oy TNHHMTVDWH Hhong Vl$t HiKO-ng d i n giai Q0\i = (DAM) n (DBC), DBi = (DBM) n (DAC) p(3^ = (DCM) n (DAB). DM n (ABC) = H 1^ trpng tSm AABC n^n p/( + DB + DC = 3DH DA .DA' + J ^ . D B ' + - ^ . D C ' = S.^DM = 4Di^ ^ DA' DB' DC 3 DO A', B', C, M d6ng phIng nen 4 = ^ + +^ > 3 3/ DA.DB.DC DA' DB' D C DA'.DB'.DC' V p A B C _ D A ' . D B ' . D C ' ^ 27 W c6: VQABC = VMGAB + VMOBC + VMOCA nen - O A . O B . O C = - O A . O B . C + - O B . O C . a + - OC.OA.b 6 6 6 6 Dodo: 1 = ^ + — + OA OB OC Ta c6: V = -OA.OB.OC. D i l m M c6 dinh 6 tuc la cac s6 a, b, c khong doi. Do do V nho n h i t « OA.OB.OC nho nhlt. Ap dgng b i t d i n g thii-c BCS: 1 = abe OA OB OC OA.OB.OC <=> OA.OB.OC > 27abe. OA.OB.OC nho nhat OA OB OC V§y; V nho n h i t « OA = 3a, OB = 3b, OC = 3c. Bai toan 13. 39: Cho tu di^n ABCD c6 the tich V . Mpt mSt phIng di qua trpf^^ tam M cua tu di§n c i t DA, DB, DC tgi A', B', C. Tim gia tri nho n h i t cua: T ' VAA'BC' V B A ' B ' C "*• VcA'B'C' DA.DB.DC T = VA-ABC + V B A B C + Vc ^ _ DA DB Ma 4 = DA' f DB' AA' DA' Hu'O'ng din giai: Ta ^ Dod6T DC DC BB' DB' = V D A B C > A B C = VQ A'B'C AA' BB' DA' DB'"^DC DA'+ AA' ^ DB'+ BB' DA' DB' CC +3 DC — 64 "f I "64 AA' BB' CC DC'+ C C DC CC'_ DA' ^ D B ' ^ D C VD A B C , BB' V$yminT= | ^ V D ABC khi-^"^' 64 " " " " ^ D A ' CC — 1 w Bai toan 13. 40: Cho kh6i chop tu gi^e d i u S.ABCD ma khoang c^ch t u dinh A din mp(SBC) b i n g 2a. Vai gia tri nao cua goc giua mat ben va m0t day cua khii chop thi t h i tich cua khli chop nho nhlt. Hu'O'ng d i n giai Hg SO 1 (ABCD) thi O la tam hinh vuong ABCD. Gpi EH 1^ duang trung binh cua hinh vu6ng ABCD. AD // BC ^ AD // (SBC) d(A, (SBC)) = d(E, (SBC)). ^9 E K i S H . t a c6: EK 1 (SBC) EK = d(A, (SBC)) = 2a. CO ^ BC 1 SH, SB 1 OH ^ ^ SHO 1^ goc giua mat ben (SBC) v^ m^t phIng dSy. ^^t-SHo = x. Khi do: sinx sinx * • a -tanx sinx cosx 10 trpng diSm bSi dudng h y = cosx.sin^x dat gia trj Ian nhlt. Ta c6: y' = -sin^x + 2sinxcos^x = sinx(2cos^x - sin^x) = sinx(2- 3sin^ x) = 3sinx (2 — 3 . 1f 1^ • vl sinx , - + sinx \iz J y' = 0 o cosx = ^ - = cosa, 0 < a < ^ <=>x = a 3 2 BBT: X y' 0 0 -3 . ..,2 =_a^(a + x)^(2a-4x> f(x)= - — ('a + x)^+—3(a-x)(a + x)^ 36 f'(x) = 0 « x = I BBT; - y V$y Ss ABC dat gia tri Ian nhJit khi x = a. Bai toan 13. 41: Tren canh AD cua hinh vuong ABCD c6 dp d^i canh la a, |l dilm M sao cho: AM = x (0 < x < a). Tren niia du'ang thing Az vuong goc vj m|it phIng chica hinh vuong tai dilm A, l^y dilm S sao cho SA = y (y > 0) a) ChLPng minh ring (SAB) 1 (SBC) va tinh khoang each ti> dilm M din - mp(SAC).Tinh t h i tich khii chop S.ABCM theo a, y va x. b) Bilt ring x^ + y^ = a^ Tim gia tri Ian nhit cua thI tich khoi ch6p S.ABCMj Hipang dan giai a) Ta CO BC 1AB, SA nen BC 1 (SAB). Do do (SAB) 1 (SBC). Vi (SAC) 1 (ABCD) theo giao tuyin AC nen ha MH 1 AC thi MH 1 (SAC). Vay MH la khoang each tu" M tai mgt phIng (SAC). Trong tam giac vuong AMH c6: MH = x.sin45° = ^ ; ™ Hinh chop S.ABCM c6 duang cao SA = y va c6 day la hinh thang 1 ••' nen di^n tich day la S = - a ( a + x) ^ The tich khoi chop S.ABCM la:V= - y . -a(a + x)= ;Jya(a + x). 3 2 6 -2 + y2' = a^' ^ y^-2 = a' x' nen b) Theo gia thilt x^ .2 - ..2 X a 0 + f 2 a + v6i 0 < x < a, ta c6: 0 _ f Vay f(x) dat gi^ trj I6n nhit tai x = | , khi do thI tich cua khoi chop S.ABCM dat gia trj Ian nhit la: V = 7maxf(x) = 8 Bai toan 13. 42: Cho hinh chop S.ABCD c6 bay cgnh bing 1 va cgnh ben SC = X. Oinh X dl thI tich khoi chop la Ian nhlt. s HiFang din giai D^y ABCD c6 4 canh bIng 1 nen la 1 hinh thoi =>AC1BC. Ba tam gi^c ABD, CBD, BSD c6 chung canh BD, cac canh c6n lai bIng nhau va bIng 1 nen bIng nhau, c^c trung tuyIn AO,SO va CO bIng nhau. , Suy ra tam giac ASC vuong tai S ta du-ac AC = Vx^+1. Gpi H la hinh chilu dinh S tren d^y (ABCD). Do SA = SB = SD = 1 nen HA = HB = HD => H la tam du'ang tron ngoai tilp tam giac ABD => H e AC => SH la du-ang cao cua tam giac vuong ASC. Tac6SH.AC = SA.SC=>SH= , ^ OB2 = A B 2 - O A 2 = 1- ^'^u ki^n X ^ < 3 O 0 < X < N / 3 =3_^^0BaV^ 4 2 lOtrpng c/u^m bSi duang hQc sinh gini mon Taan Ta CO SABCD = A C . O B = ; ly = ^V(x^ 1 V|y VsABCD = — SABCD . SH = Cty TNHHMTVDWH Hhong Vl0t U- H~ , ;'; +1)(3 -x^) -XN/S-X^ 2T 1 x^+3-x^ D l u "=" khi x^ = 3 - x^ » 2x^ = 3 » X = 1 — . Bai toan 13. 43: Cho diem IVI trong tu- dien ABCD. C^c duo-ng t h i n g MA MB, IVIC, MD c i t mat doi dien tai A', B'.C D' tuang Ceng. Tim GTNN cua .^_,MA MB ^ MC ^ MP ~ MA'^MB'^MC'^MD'' Hu-o-ng d i n giai Goi H, I l i n luo't la hinh chi4u cua A, M len mSt phing (BCD). Ta c6 H, I, A' ^ thing hang. Goi V, Vi, V2, V3, V 4 ISn iLfot la the tich cua t i i dien ABCD va 4 hinh chop dinh M voi cac day la cac tam giac BCD, ACD, ABD, ABC. Ta c6: \H AA' _ AH MA' S^^^'BCD Tuang ty" MB' V. V .| MC MC .T = V V, -1 MD V MD' V, -4 '4y ; Bai tap 13. 2: Cho hinh chop S.ABCD c6 day Id hinh vuong canh a va SA 1 (ABCD), SA = X. Xac dinh x d§ hai mat phIng (SBC) va (SDC) tao vai nhau g6c 60°. HiPO'ng d i n Goi O la tam hinh vuong ABCD, ha OH vuong goc vai SC. K§t qua X = a. ; Bai t?p 13. 3: Cho tu dien d i u ABCD c6 canh b i n g a. Tinh khoang each giua cdc cap canh d6i dien va th6 tich cua hinh tu dien d§u do. Hifo-ng d i n Khoang cdch giua cdc cSp canh d6i dien cua t u dien 6hu Id do dai doan noi va VABCD = - ^ - ^ . '^ ' ^ 2 12 Bai t|p 13. 4: Cho khdi t u dien ABCD c6 t h i tich V. Tinh th§ tich kh6i da dien CO 6 dinh la 6 trung diem cua 6 canh cua \(y dien ABCD. Hu-ang d i n gMI-SecD V, V - 1V , MB _ V b) K e t q u a S A E F = 2 trung dilm.K§t qua — Ml MA' MA eai tlP 13. 1: Tam giac ABC c6 BC = 2a va dudyng cao AD = a. Tren dub-ng thing vuong goc vai (ABC) tai A, lay di§m S sao cho SA = a N/2 • Goi E va F Ian luol la trung di^m cua SB va SC. a) Gpi H la hinh chi§u cua A tren EF. Chung minh AH n i m tren (SAD). Hay cho biet vi tri cua diem H d6i vai hai d i l m S va D. [3) Tinh dien tich cua tam giac AEF. Htpo'ng d i n a) Chung minh BC vuong goc vai (SAD). K^t qua H Id trung d i l m cua SD. ,^ , ,, 6 Ta CO the dung dgo ham hay blit d i n g thu-c Cosi: 1 fTTr. 2 BAI LUYEN TAP 1 1 1 1 = (V, + V2 + V 3 + V 4 ) — + — + — + — - 4 V V.1 V„ V, V4 ) > 1 6 - 4 = 12. V$y minT = 12 cx> M la trong tam tu dien ABCD. -1 Sosanhthltich. K § t q u a - V . 2 ^3' tap 13. 5: Trong mat phIng (P) cho tam giac ABC vuong tai A, AB = c, AB b. Tren duang thing vuong goc vai mat phIng (P) tai A, l l y d i l m S sao cho SA = h (h > 0). M la mot dilm di dong tren canh SB. Gpi I, J l l n lugt la cac trung diem cua BC va AB. 3) Tinh dp dai doan vuong goc chung cua hai duang thing SI va AB. Tinh ti s6 giOa t h i tich cac hinh chop BMIJ va BSCA khi dp dai dogn ^Uong goc Chung cua hai duang AC va MJ dat gia tri Ian nhat. • Hipangdln ^ung AC song song vai (SIJ). Ket qua , Vb'+42 W trQng diem bSl dUOng HQC s/nh gioi Cfy TNHHMTVDWH Hhong Vi$t mon To6n 12 - LS Ho> i - •• , • \hd_ 0uyen b) K^t qua ae 14: KHOI TAON XOnV 'BSCA Bai t$p 13. 6: Cho hinh chop ti> giac a§u S.ABCD. Bi4t trung doan bing d goc giOa cgnh ben d^y bing cp, tInh the tich cua kh6i chop. Hiring din Tinh cgnh day a bang each lap phuang trinh. , 4N/2d^tan(p Ket qua —p ^ • , >'i... y.. jjI^N THliC TRQNG TAM ' |\/l?t clu va kh6i clu Cho mat cau S(0; R) duac xac dinh khi bilt jgfii va ban kinh R hoac bilt mot duang kinh cua no. ifit C Qj^n tich mgt clu: S = 47rR^ 3V(2tan^(p + l f Bai tap 13. 7: Cho lang tru ABC.A'B'C. Hay tinh the tich tu- dien ACA'B' bidt , Thi tich khii clu ( hinh cau): V = -TTR^. tarn giac ABC la tarn gi^c d§u cgnh bSng a, AA' = b AA' tgo vai mat 3 phing (ABC) mot goc bing 60°. Vj tri tu-cng d6i giOa mat clu va mat phing. Hu-ang d i n j . jj;, Cho mat clu S(0; R) va mp(P). Gpi OH = d la khoang each tCr O din (P) thi: , NIU d < R: mp(P) cit mat clu theo du-ang trbn giao tuyin c6 tam H, ban Xac dinh hinh chieu cua A' len mp(ABC). Kk qua VACAB' = ^ ^ ^ ^ kinh r = VR^ - d^ .Dat biet, khi d = 0 thi mp(P) di qua tarn O cua mat clu, o m|t phing do goi la mat phing kinh; giao tuyIn cua m^t phing kinh v6'i Bai tap 13. 8: Cho hinh chop tarn giac SABC c6 SA = x, BC = y, cac canh con m|t clu la du'ang tron c6 ban kinh R, goi la du-ang trbn Ian cua mat clu. lai"d§u b^ng LTinh thi tich hinh chop theo x, y. Vai x, y nao thi thi tich - Nlu d = R, mp(P) va mat clu S(0; R) c6 dilm chung duy nhat la H. Khi d6 hinh chop Ian nhat? m^t phing (P) tilp xue vai mat clu tai dilm H hoac mp(P) la tilp dien cua HiFang d i n m$t clu tai tilp dilm H. Gpi M trung di6m BC thi th§ tich hinh chop chia doi b^ng nhau bai mp(SAM). - Neu d > R: mp(P) khong eo dilm chung vai mat clu. I 2 K§t qua V = y ^1 - ^ . the tich hinh chop Ian nhlt khi x = y = . Bai tap 13. 9: Cho hinh chop S.ABC c6 day ABC la tarn giac vu6ng can tai dmh B, AB = a, SA = 2a va SA vuong goc vai mat phing day. Mat phing qua A vuong goc vb-i SC cSt SB, SC lln lu'O't tai H, K. Tinh theo a thi tich khoi ti> di^n SAHK. Hu-ang d i n tri tiFcng d6i gifra mat clu va du-o-ng thing: Cho mat clu S(0; R) va du-ang thing ^. Gpi H la hinh chilu cua O tren A Dung ti s6 thi tich. Kit qua VSAHK = ^ • d = OH la khpang each ti> O tai A. Bai tap 13. 10: Cho tCf dien ABCD c6 BAD = 90°, CAD = ACB = 60°, va AB = jjlu d < R: duang thing A cit mat clu tai hai dilm ' AC = AD = a. Tinh thi tich tip dien ABCD va tinh khoang each giOa hai duong d = R, (ju^ang thing A va mat clu S(0;R) c6 dilm chung duy nhit la H. thing AC va BD. h' do, du-ang thing A tilp xuc vai m^t clu tai dilm H hoac A la tilp tuyIn Hu'O'ng d i n [.'^^mat clu tai tilp dilm H. ^ U d > R: du-ang thing khong c6 dilm chung vai mat clu. Xac dinh dgng tarn giac BCD suy ra hinh chieu len (BCD). (J^h ly: Nlu dilm A nim ngoai mat clu S(0; R) thi qua A c6 v6 so tilp 42 va d(AC; BD) = | Kit qua VABCD = vai mat clu. Khi do , d^j cac doan thing nli A v6-i e^e tilp dilm deu bing nhau. •'^ hgp cac tilp dilm la mot du-ang tron nIm tren m$t clu. 8a^ 10 trng c6 day la da giac npi ti§p du'ang tron. G p i I, 1' la hai tam / ^ ^ rf;:)f/ _ T h i tich khdi non: V = - r t R ^ h 3 Xac djnh tarn O cua mat c l u ngoai ti6p - ''Oft.' Ban kinh d a y R va chidu cap h t h i : ' chop do CO du-ang tron ngoai ti§p. - Hhang Vi$t P h u ' c n g tich: i M A . M B = IviC . MD = MO^ - R^. - cr hai cua du-ang cheo PQ cua hinh hop chu nh^t ma cdc canh Id PA, PB, pC. Tim quy tich cac di^m Q khi ba dilm A, B, C chay tren m^t cku. 4 4 2 + MB'^ 2 Hu-ang din giai DB'2 Suy ra 4MO'.2 -= -1( /r/iA2 MA' Theo gia thiet ta c6: PQ 4 +. M M BR' 2 + + MC' + MC' Do do ^.)^4.2.0G.IH = k « I H = - i = AC'^ 2 M0^ = MA' + M B ' + MC' + MD' + + MD' + + iviA'^ MA'' + + MB'^ MB' + MD'^) - (a' + b' + c^) + MD'' PA + PB + PC f Qpi G la trong tam cua tam giac A B C thi: P A + P B + P C = 3 P G 'Iz^^l^-k'. 2 8 Vay: Neu k' > 0 thi tap hgp cac dilm M la mat cku tam O ban kinh k'-2(a'+b'+c') 8 Neu k' = 0 tlii dilm M trung vai O. N^u k' <0 tlii tap hgp la rong. Bai toan 14. 3: Cho tip dien ABCD. Tu' mot dilm M ve 4 cat tuyen MAA', MBB', MCC, MDD' vai mat cau noi ti^p. Tim tap hgp cac di^m M sao cho: MA MB MC MD . = = += += += =4 MA' MB' MC MD' Hu-ang din giai Gpi G la trong tarn tip dien ABCD. Gpi mat c^u ngoai ti§p S(0; R). Ta c6: = 2PA.PB + 2PB.PC + nen 9 P G ' = P A ' + P B ' + P C ' . Mat khac: PA' + P B ' + P C ' = PG + GA + PG + G B 2PCPA ' = 3PG' + GA' + GB' + GC' + 2PG(GA + GB + GC) " , Tipang ty: OA' + O B ' + OC' = 30G' + G A ' + G B ' + GC' Do do: 6PG' = G A ' + G B ' + G C ' « 3R' = 30G' + 6PG' Tii do R' = OG' + 2PG' OG < R , ., , ' nnil Ciipn di§m I CO dinh: Pi = -PO thi 2IP +10 = 6. Khi do: OG' + 2PG' = = Ol' + + IG^ 9PI^ + 0\n?- + 2IG(OI oxciirw + , ooi\ IG' ++ 2Pi' + 2IG'+ 2PI) _ 01' - 2PI' '^o do diem G chay tren mat cku tam I ban kinh r = Gpi I la trung di^m OG, H la hinh chi4u M len OG thi: i • ' = 3PG' + GA' + GB' + GC'. ^. MA MB MC MD . Do do: = += += += =4 MA' MB' MC MD' 4 ' + GC = 0|2 + 2P|2 + 3|G2. VayiG' = .(MA' + MB' + MC' + MD') = - ' ^'' " ' +PG MA.MA' = i\^.l\^'= MC.MC = m i \ . MO'-R' 4MG' + GA' + GB' + GC' + G D ' = 4(M0' - R') <^ 4(M0' - MG') = GA' + GB' + GC' + G D ' + 4R' = k (*) - Do do P A = 3 P G nen quy tich cua Q la anh cua quy tich cua G qua phep vj ti^ tam P ti s6 bSng 3. Ta c6: 9PG' = P A ' + P B ' + P C ' = !<'. % 4 M 0 ' = ^ - (a' . b' . c') c M O ' = R = .,.,5 ^g^.. ., + MA'' + MB'' + MC' <=> Hhang Vi?t R2 >0 R'-0I'-2PI' ^^uyra quy tich cua Q. ^' |oan 14. 5 : Cho 2 du-ang tron (O; r), (C, r') c i t nhau tai A, B va Ian lu-gt "^^m tren 2 mat phing phan biet (P), (P'). ^^ij-ng minh mat cku (S) di qua 2 du-ang tron d6 ^ho r = 5 , r' = N/IO , 0 0 ' = V 2 I , AB = 6 . Tinh ban kinh cua (S). HiPO'ng d i n giai: a) Gpi M Id trung d i i m cue AB thi OM 1 AB, O'M 1 AB. O'D' ^ AO' Ta CO OD ~ AO AO-R-R' R AO Tu- do mp(OMO') la mp trung tru-c cua A B . Gpi A va A' l l n \ua\a trgc cua du-ang tron C ( 0 ; aVe M^AO " r) va C ' ( 0 ' ; r') thi A va A' cung vuong goc vai A B n6n A, A' cung n i m trong mp(OMO') va cSt Dod6R'= ^ ( 2 - x / 3 ) nhau tai I. M^t cku (S) CO tarn I va ban kinh R = IB la m$t V$y: V = I TTR '^ = ^ cauphaitim. b) Ta c6; O M = 4, O'M = 1. Xet tarn giac OMO': (2 - 73)^ (dvtt). :^ , ,A ,. Bai toan 14. 7: C h i j n g minh c6 mat c l u t i l p xuc vai sau cgnh cua hinh tu- di^n ABCD khi va chi khi: A B + C D = AC + BD = A D + BC. 0 0 ' ^ = OM^ + 0 ' M ^ - 2 0 M . O ' M c o s O M O ' =^ cos O M O ' Hu-ang d i n g i a i Gia su- c6 mat c l u tiep xuc vai sau canh ' Nen: OMO'=i2o'"vd 010' Ta c6; =60° ^^"81 = 2R = iM ^ cua tu- dien A B C D tai cac d i l m M, N, P, Q, R, S nhu- hinh ve thi A M = AP = AR = x, IM = 2%/? BM = BS = BQ = y, CN = CP = CS = z, DN sinOlO' Nen = IB^ = IM^ + MB^ = 37. Vay R = V37 . Bai toan 14. 6: Cho mot tu- dien deu A B C D c6 canh bSng a. Mot mat c§u (S) tiep xuc vai ba du'ang t h i n g A B , AC, A D l l n lu-gt tai B, C va D. Mot mat cku (S") CO ban kinh R' < R, ti§p xuc vai mgt cau (S) v^ cung nhgn cac du-ang t h i n g A D , A B , AC lam cac t i l p tuySn. = DQ = DR = t. Do do, AB + CD = AC + BD = AD + BC = x + y + z + t. Oao lai, ta xac dinh cac t i l p diem tu' he X + y = A B ; y + z = BC; 2 + t = C D t + X = DA; X + z = A C ; y + t = BD. Huang dan giai ra, ta du-ac: a) Tinh ban kinh R cua mat c l u (S). b) Tinh t h i tich kh6i c l u (S'). X= 1 [AB + A C + A D - ^ (BC + C D + DB)] Hu'O'ng d i n giai a) Gpi O la tam cua mat c l u (S) thi OB = OC = O D = R va OBA, OCA, ODA la nhu-ng tam giac y = ^ [ B A + BC + A D - | ( A C + C D + DA)] vuong tai cac dinh B, C, D. Gpi H la giao d i l m cua A O va mp(BCD) thi H la tam cua tam giac 2 = ^ [CA + CB + C D - ^ (AB + BD + DA)] deu B C D . Ta CO A H = 1N/6 Do do R = O D = DH = aV2 b) Gpi O' la tam mat cau (S') vS D' IS d i l m tiSp xuc cua (S') vai A D , c i t ca hai mat c l u bai mat p h i n g (ADO) ta du-ac hinh g6m hai d u a n g trbn tam O, tam O' t i l p xuc v a i nhau va cung t i l p xuc v a i A D tai D va D'. t = ^ [DA + DB + DC - ^ (AB + BC + CA)] ^ h a n xet r i n g true cua cac du-ang tron npi tilip cac mat day (M, N, P, Q, R, ^ cung la cac t i l p d i l m ) d6ng qui tai d i l m J. Mgt c l u tam J di qua cac d i l m •vl, N, P, Q, R, s la mat c l u c i n tim. ,n ± r J^oan 14. 8: Cho 4 hinh c l u c6 cung ban kinh r va chung du-gc s i p x i p sao doi mpt tiep xuc v a i nhau. Ta d i / n g 4 mat p h I n g sao cho moi mat Phang deu tidp xuc v a i ba hinh c l u va khong c l t hinh c l u con Igi. Bon mat Pnang do tao nen m p t tu- dien ddu. Hay tinh th§ tich cua kh6i tii- di^n do tneo r. lO tr0/)n hVO ^ gai toan 14. 10: Tic dien ABCD c6 AB = 6, CD = 8, cdc canh c6n Igi diu blng Hipo-ng din giai M4 1^ tSm cua 4 hinh clu d§ cho thl d6 Id 4 dinh cua m^, tu" dien d§u CO canh b^ng 2r va do do c6 chi§u cao hi = —XSIQ va Vnk tich u 3 '9 3 ^-^.i- na 'Vii. Gpi O la tarn cua ttp dien deu M1M2M3M4. Ta c6 tii' di^n d§ chp d6ng v6i tCr dien M1M2M3M4 han nOa O chinh la tarn dong dgng. Ta gpi cac ^\^\ cua tLf dien da cho la Ai, A2, A3 va A4 sao cho trong phep d6ng dgng t[ u 1 biln M, thdnh A, (i = 1, 2, 3, 4). ^' Ta CP hai m$t phIng (M2M3M4) vS (A2A3A4) spng spng v6i nhau va c6 khoang cdch dung bing ban kInh r. Gpi G Id tarn cua mSt (M1M2M3) va G' |^ tarn cua m$t (A1A2A3) thi: OG=\jA 4 ^ 6 ;OG' = OG + 7 / 4 . Djnh tam va tinh dien tich hinh clu ngoai ti^p tu- dien. Hu'O'ng din giai Gpi M, F thCr ty la trung diem cua AB, CD va K Id t§rn duang tron ngoai tiep AABC. Khi do K thupc CM. Ha K G 1 FM thi O la tam mdt cau ngogi tilp tip dien ABCD, R = CD. Ta CP CM = DM = V 7 4 - 9 = N/65 Vd MF = 765-16 = 7 Gpi R la ban kinh duang tron ngoai tilp AABC R= suy ra CM _ CM MK " MF r=rL^ r V / N6n k = — = 1 + N/6 . Vay the tich cua tiK dien A,A2A3A4 1^: OG abc 4S ^ Ta c6 ^ „ - R- MK.CM => CM = C M - R C M = -^^ MF V = Vi.k'= -r3V2(1+^/6)^ 3 Bai toan 14. 9: Canh day va du'ang cac cua hinh ISng try lyc giac deu ABCDEF. A'B'C'D'E'F' \kn \uai blng a va h. Chii-ng minh ring s^u m|l phIng (AB'F'), (CD'B'), (EF'D'), (D'EC), (F'AE), (B'CA) cung tiep xuc vai mOI m$t clu, xac djnh tarn va ban kinh. Hu'O'ng din giai Gpi O la tarn hinh lang try. Mat phIng (AB'F') ti§p xuc vai m$t c^u tarn 0 mat clu (S) nay du-gc xac dinh duy nhJit. Sau mat phIng d6u each d^u 0 suy ra rSng ca sau mat phlng d§u ti^p xuc vai m§t clu (S) tam O. Gpi P la trung diem canh AE, P' la trung diem cgnh A'E'; Q la trung diim canh PF', va gpi R la hinh chilu cua 0 len du'ong thing PF', thi c^c di4m ^< P', Q, R, O, F' cung nim tren mot mat phing. Ta CP F'P' = - va QO = — . Vi QO // F'P' nen RQO - P P ' F ' . Ngpai ^\ ORQ = P ^ ' = - 90° nen suy ra hai tam giac ORQ va PP'F' dpng d nhau. DP dp, ban kinh cua (S) la: 3a OQ 3ah OR = PR' = h.PF"' 27a2 + 4h2 + h2 37 • o d d OF = 3. Suy ra Cac tam gidc dcng dgng OKM va CFM 28 MF 7 R = OD = V O F ' + F D ' Vgy dien tich mat cdu S = , =—=4 =V9 + 16=5 47:R^ = IOOTT Bai toan 14. 11: Cho hinh chop S.ABC cc SA = SB = SC = a, ASB = 60°, BSC = 90° va CSA = 120°. Xac djnh tam va tinh ban kinh mat ciu ngpai tiep. Hu'O'ng d i n giai: Ta CP AB = a, BC = a N/2 va AC = a v's ndn tam giac ABC vuong a B. Gpi SH la du-d^ng cao cua hinh chop, do SA = SB = SC nen HA = HB = HC suy ra H la trung di§m cua canh AC. Tdm m$t clu thupc true SH. Vi g6c HSA = 60° n§n gpi O la dilm d6i xu-ng vai S quadiemHthi:OS = OA = OC = OB = a. • P u y ra mat clu ngoai tiep hinh chop ^ S.ABC CP tam O va c6 ban kinh R = a. 11-'/ toan 14. 12: Cho hinh chop tam giac deu SABC c6 dudyng cao So = 1 va canh day bing 2 V6 . Diem M, N la trung diem cua canh AC, AB W n g trng. Tinh t h l tich hinh chop SAMN va ban kinh hinh c l u npi ti§p hinh chop do. 10 tTQng diSm bSl dUCing HQC smh gioi mdn Toon 1£ po A S C Id tam gidc vu6ng cSn n§n A C = a V2 . HiFang din giai: Do ABC 1^ tam gi^c d4u n6n: AM = MN = NA = f !> tam gidc cSn A S B c6 g6c dinh Id 120° n§n A B = a V3 . Vi A C ' + C B ' = 2 a ' + a ' = 3a' = A B ' n6n A C B = 90°. ^» Vi S A = S B = S C = a n6n H cdch d4u ba dinh A. B, C. Do d6 H Id trung j i l m cua cgnh A B . 2 S M M N = ^ A M . A N . s sin in60°= 1 3V3 , Dodo: VsAMN= - • 2 ^ ^ Vi SABC la hinh chop d4u nen O trung vai tarn du-ang tron npi tiep tam giac ABC. Do do OM 1 AC, ON 1 AB va do SO 1 (ABC) n6n ta suy ra SM 1 AC, SN AB va SM = SN. Xet tam giac vuong AOM; SOM: = V2 = ON SM^ = OM^ + SO^ = 2 + 1 = 3 1 3V? SsAM = - AM.SM = SM = V3 , nen: 1 » '•' 3^/2 ; SsAN = - AN.SN = - y - Gpi K la trung diem cua MN thi S K 1 MN. vd V = ^SH.S,3, r= a ' , / - r- Do d6: S,p 2'V3+V2+r ,,f,« Bai toan 14. 14: Cho \ ^ I l l ± i l l l P l . £ l l ^ l l ^ 3V s,„ 12 V2 a n'+p2=b' Do d6 b^n kinh hinh c l u nOi ti^p: r = 2 m' + p2 = a ' =:> n2=:I(b2+c'-a') nen: ; SAMN = ^ MN.AK = 3'2' 3V m'+n'=c' SK' = S M ' - KM' = 3 - ^ = - => SK = ^ SsMN = ^ MN.SK = I a'Vs V3 ^ OM = ATtan30° = V6 . ^ a'^/2^a'^/3^a' 4 1+2V2 + V3 8 Bai toan 14.13: Goc tam di^n Sxyz dinh c6 xSy = 120°, ySz = 60°, zSx = 90° Tren cac tia Sx, Sy, Sz lay tuong ung cac d i l m A, B, C sao cho SA = SB = SC = a. a) X^c djnh hinh chieu vuong goc H cua dinh S len mp(ABC). b) Tinh ban kinh hinh c l u npi ti4p ti> di#n SA Hu>6ng d i n giai \ 4SABC = -c')(l:^ - 3 ^ ) 0 ' +0^ 4Vp(p-a)(p-b)(p-c) = V(a + b + c)(a + b-c)(b + c-a)(a + c-b) a) Do BSC = 60°, nen SBC 1^ tam giac d4u, ti> do BC = a. Tac6V=:lmnp= -^^/(a' I\ ^ J \^$y r = ^ = : l /2(b^ + C -a')(a^ + b^ -c^Xa^ - b ' T ^ S,p 4V (a + b + c)(a + b-c)(b + c-a)(a-b + c) ' I Bai toan 14. 15: Gpi (P) Id m#t phIng <3i qua A va ti§p xuc vai mSt c l u ngog ti§p t u dipn ABCD. Cac mgt phIng (ABC), (ACD), (ABD) cSt rngt phIng (pj l^n lu'p't theo cdc giac tuy§n d, b, c. Bi^t d, b, c tao v6i nhau thdnh 6 QQ b i n g nhau. Chung minh ring: AB . CD = AC . BD = AD . BC. ^ ,j Hu'O'ng din giai o, ' Tren AB, AC, AD ta l l y Ian lu'p't cac d i l m B', C, D' thoa m § n : AB' = ACAD, A C = AB.AD, AD' = A B A C Ta CP — = — = AD AC AB nen 2 tam giac ABC va ACB' d6ng dang. Vi d Id t i l p tuy§n cua du-ang tron (ABC). Suy ra dAC = A B C (chdn cung AC) Do do dAC = AC' B' d // B'C. Tuang t y b // CD', c//B'D' Vi b, c, d tao thanh cac goc bdng nhau, suy ra tam giac B'C'D' deu. .-toan 14. 17: Cho t u di^n ABCD c6 dp dai cac cap cgnh d6i Idn lup't la a, ' b, b', c, c'. Gpi V vd R Id t h i tich va ban kinh mdt cdu ngoai ti§p tip di^n. a) ChLfnO "^'"'^ ^ "^9t tam giac c6 dp ddi 3 canh Id a.a', b.b', cc'., J,) Gpi S Id di^n tich tam giac do. ChCpng minh rdng: S = 6.V.R. jHifdng din giai Gia s"^ = a, CD = a', AC = b, BD = b', AD = c. BC = C. £)^tk = a.b.c -fren AB, AC, AD ta Idy Idn lup't cac diem Bi, Ci, Di thpa ABi.AB = ACi.AC =ADi.AD = k ' J \ 11 ^ " \\ AAB1C1 dong dang AABC • -b B'C = AD suy ra B'C = BCAD BC, Tuang ti/ CD' = CD.AB, D'B' = DB.AC ^ dpcm. I Bai toan 14. 16: Cho tip dien ABCD c6 tinh chit: Mat c l u npi ti4p cua tip dien ti§p xuc vai mat (ABC) tai tam duang tron npi ti§p I tam giac ABC, tiep xuc vai mat (BCD) tgi true tam H cua tam giac BCD va ti§p xuc vai mat (ACD) tai trpng tam G cua tam giac ACD. Chung minh ABCD la tu dien d4u. Ta lai c6 JO a = Y GCfK = GCD , v$y ACAD cdn a C, ngodi ra ACAD c6n cdn a f^§n Id tam gidc d6u suy ra p = 30°. ChCpng minh tuang t u a = y = 30° nen ^gC va ABCD d4u suy ra 6 canh cua tup dien bdng nhau. Vay ABCD la tip Hu-ang din giai ^^'""'"-^KQ \/$y B1C1 = cc'. .BC = ^ ' ab = cc' ^./^a' Tipang tu d D i = aa'; B1D1 = bb' nen A1B1C1 Id tam giac cdn tim. b) Gpi I Id tdm mdt cdu ngoai tilp tip di$n ABCD, O Id tam duang tron ngoai tiep tam giac ACD, M Id trung diem AD. Ta c6: AOM = A C D = A D . C , => Tu giac OED1M npi ti^p Vi I la tam cua duang tran npi tiep AABC nen ^ O A l C D , = Al ± C i D i . a = lAB = lAC; p = IBC = I B A , y = ICA = ICB Tuang tu Al 1 B1C1 =:> A l l (B1C1D1). Al cdt ( A i B i d ) t?! H Theo tinh chdt tiep tuy§n ta cc: MAC - AGAC; AIBC = AHBC suy ra (x = GAC, p = H B C , y = GCA = H C B . Trong tam giac ABC ta c6: a + p + y = 90°, suy ra trong ABCD ta c6: a = HBD = H C b , p = hIDC , y = HDB , Mat khac AHCD = AGCD suy ra a = GCD , p = GDC . Gpi P la trung di6m cua AC ta cp P G C = a + p suy ra G P C = 180° - (a + PI + y) ^ 90°. Do do DP la dub-ng cap vua la duang trung tuy§n nen ADA^ can dinh D suy ra AGAC can dinh G. Tu d6 a = y nghTa la H C D = HC^^ nen CH la phan giac cua goc DCB. Tu do ADCB can a C, vay CB = Mat khac .\ABC can a B n6n BA = BC. Vay DA = DC = BC = BA. M0t KH^'^ TacpAH.AI =AE.AO = ADi.AM= - A D i . A D = - a b c . 2 2 .Gpi Vi Id the tich tu dien AB1C1D1. 2R Tacr.yi^AB,.AC,.AD, (abc)^ • - abc V AB.AC.AC (abc)' AH = 5> Vi = V.abc= ls.AH= Is — . V a y S = 6VR. -5 3 2R . J ^iv ngot" *^ A,A2A3A4 vai (0,R), (|,r) Idn luat Id mdt cdu '^^ai tiep, npi tiep vd h| Id cac duang cao ke tu Aj. Chung minh; Salt Z ^ 1sioi = (XSiOA,)/s^ i.1 i=1 >0|2 = 1adpcm Bai toein 14, 19: Trong m^t phing (P) cho du'6'ng trdn (O; R) va diem A sao cho OA = 2R, Tren du'6'ng thSng d vu6ng g6c (P) tai A liy mot di^m s ci5 djnh. Cho M e (O; R), gpi I, J la trung diem SM, AM. Chirng minh r^ng khi M chuyen dpng tren (C) thi dogn IJ sinh ra m$t xung quanh cua mpt hinh tru. HiPO'ng din giai IJ Trong tam goc AOA' cdn tgi O: A' - AA'^ = 2R2 - 2R^cos30° = (2 - VB )R^ vd IJ 1 (P). ^ AA' = V 2 - V 3 R (IS.;.;' Do d6 khi M chuy4n dOng tren du'6'ng trdn (O) thi dogn IJ sinh ra mpt Tam gidc ADA' vuong tgi A nSn: DA'^ = AD^ + AA'^ trg c6 trgc Ht 1 (P) vd bdn kinh y . =^ = (2R)2 + (2-V3 )R=^ => Ta c6: h^ = AD^ = DA'^ - A'A^ = a'~(2-V3).-? 6-V3 4a' 6-V3 .h = 2. a 6-V3 ^° a + p + y = 180°. pai toan 14. 24: Cho hai d i l m A, B c6 djnh. Tim tdp hgp nhu-ng du-o-ng thing d qua A va each B mpt dogn khong doi bIng d. Hipang d i n giai Ha BH 1 d =^ AABH vuong tai H. V6i duang ch6o CD = 2R, do d6 A'C = R V 2 , ngoai ra AA' = R V2 nen ta suy ra AC = 2R. C Tu-ong ty ta c6 AD = BC = BD = 2R. Vay ABCD la tip dien deu. b) Gpi O, O' l i n lu-gt la trung d i l m cua AB va CD, H trung d i l m A'C. Ta c6: d ( 0 0 ' ; AC) = d ( 0 0 ' , (AA'C)) = OH' = Vi^t BH ^ sinBAH = d = ' ' ^ " V khong d l i . AB AB Do do BAH = a khong d l i Vdy tap hgp cac duo-ng thing d Id mdt ^ B non nhan du-ong thing AB Idm tryc, c6 dinh la A vd goc a dinh Id 2a. Bai toan 14. 25: Cho hinh non dinh S du-o-ng cao SO, A vd B Id hai d i l m thupc duo-ng tron day hinh non sao cho khoang each tu- O d i n AB bIng a va SAo = 30°, SAB = 60°. Tinh t h i tich, dien tich xung quanh hinh non. Hu-o-ng d i n giai: Gpi I id trung d i l m cua AB thi O I I A B , S I I A B , 01 = a. . Ta c6: AO = SAcosSAO = — S A Tu-ong ti^, khoang each giOa m6i du-ang thing AD, BC, BD vd 0 0 ' d§u b i n g — ^ . Tu- d6 suy ra cdc duang thing AC, AD, BC, BD deu tilp xuc voi mat try c6 tryc Id 0 0 ' vd c6 bdn kinh RV2 Bai toan 14. 23: Tren duong tron ddy cua mpt hinh try, ta lay hai diem xuyen tam A va B, tren duong tron ddy thCf hai ta l l y diem C khong n i m tren phIng (AOB), voi O la trung diem cua tryc hinh try. Chu-ng minh ring t^iS cac goc nhj di?n cua goc tam di$n vai dinh O vd cac cgnh OA, OB, 0^ bIng 360°. Hipvng d i n giai Gpi C Id d i l m doi xu-ng cua C qua tam O. Khi do, n l u b goc tam di^n OABC c6 cac goc nhj di^n voi cac canh OA, OB, 0 0 l l n lu-gt bIng a, p, y thi g goc tam di?n OABC c6 cac goc nhj dien vgi cdc cgnh OA, OB, 0 0 Ian lu-gt bIng: 1 8 0 ° - a , 180° - p. y Gpi I la tdm du-6-ng tr6n du-b-ng kinh AB, trong tii- dien OABC, cac go'^ di^n vgi canh OA vd O C bIng nhau (vi tii- di^n ndy nhgn m0t phan gia'^ g6c nhj dien canh 01 lam m|t phIng d6i xu-ng); ngodi ra, trong ti> ^ OIBC, cdc goc nhj di$n vb-i c?nh OB vd O C bIng nhau. Al = SAcosSAl = - SA 2 Tu-d6: AI AO • sinlAO = V3 V6 md cos lAO = a OA R = OA = Xet tam giac SAO, ta c6: h = SO = OA.tan30° = '^=SA = OA cos30° ^4l = aN/2 2 D o d 6 V = l K 0 A ^ S 0 = ^^4^(dvtt), Sxq = 7i.0A.SA = n a ' ( d v d t ) . ^' toan 14. 26: Cho hinh non S, goc giu-a du-gng sinh d vd mdt day Id a. Mpt f^St phIng (P) qua dinh S, hgp v6i mdt day g6c 60°. Tinh di$n tich thilt "^'en vd khoang each tu- O d i n mp(P) Hu'O'ng din giai: / V'!^ •"hilt dien Id tam giac SAB edn tgi S.Gpi I Id trung d i l m AB. , ' ' Cty TNHHMTVDWHHhang 10 tr SIO = 60° ASOA, ASOl vu6ng tgi O n6n: SO = d.sina, OA = d.cosa _ - J , _ 2dslna ^, dsina * Ol F= 75 1 . UI = / i\ 4i AP = OA^ - 01^ = — (3cos^a - sin^a) => Al = -^.\/4cos^ a - 1 n6n: Ta c6 SA = V O S ' + O A ' = V h ' + r ' I01A0 2d^sina F. i T -SI.AB = V4cos^a-1 2 3 Ve OH 1 SI => OH 1 (SAB), do d6 OH Id khoang cdch tu- O den m$t phing Theo tinh chdt du'ang phan gidc, ta c6: (SAB) AOHI Id nu-a tarn gidc d4u n§n : d(0,(P))= OH = Vdy ban kinh mdt cau npi tiep Id: R = 10 = ^ SsAB= = Bai toan 14. 27: Cho hinh n6n (N) c6 bdn kinh ddy bing R, dird-ng cao SO. Mpt m0t phIng (P) c6 djnh vuong g6c vai SO tgi O' cSt non (N) theo duong tr6n c6 bdn kinh R'. M0t phIng (Q) thay d6i, vuong g6c vb-i SO tgi dilm 0, (O1 ndm giOa O vd O') cit hinh trdn theo thilt di^n Id hinh trdn c6 ban kinh X. H§y tinh x theo R vd R' de (Q) chia phin hinh n6n ndm giu-a (P) va day hinh n6n thanh hai phin c6 thfe tich bdng nhau. Hu-ang din giSi: Gpi Vi Id the tich phdn hinh non gi&a dinh S vd mp(P). V2 Id t h i tich ph^n hinh n6n giOa hai m$t phdng (P) vd (0). V3 Id t h i tich phin hinh nbn giu-a m$t phSng (Q) vd ddy hinh n6n d§ cho. \' "1 Ta c6: _ A. 0, X Md V3 V3 = V2 0 Suy ra : . 2(Y+V2)_ Do do: R'l X Vi$t R3 4R'^ o x =; R^+R= A IO_OA IS ~ SA 10 ^ OA 1 0 + IS ~ O A + SA i O _ _ \ r+ rh r + Vh b) Gia sO hinh n6n c6 dinh S vd lly dilm M c6 dinh tren du-o-ng tron day (O; r) thi tam gidc SOM vuong 6- O. Tdm I cua mdt cdu ngogi tiep hinh non Id giao dilm cua SO vd mdt phdng trung tri^j-c cua SM, ban kinh R = IS. Gpi SS' la duang kinh cua mdt cdu ngoai tiep hinh non (SS" > h). Tam gidc SMS' vuong tgi ? M, CO du-dyng cao MO nSn: 2 MO^ = OS.OS' => = h(SS' - h) => SS' = ^ + h = \^dy ban kinh mdt cau ngoai tilp hinh n6n Id: R = toan 14. 29: Mpt hinh non tron xoay c6 chieu cao bdng 3, c6 day la hinh trbn CO ban kinh 1. Mpt hinh l|p phu-ang npi tiep trong d6 sao cho mpt mdt *hi ndm tren mat phIng day, 4 dinh cua mdt doi dien cua hinh Igp phuang W thupc mdt non. Tinh t h i tich hinh Igp phu-ang. Hu'O'ng din giai xet mdt phdng chua true hinh ndn vd hai dinh ^^i di$n cua day hinh lap phuo-ng. Mdt phdng '^^y se cdt hinh Idp phu-ang theo thilt di^n Id ^ifih chu' nhdt MNPQ c6 mpt cgnh bdng MQ = s, ^9nh kia bdng MN = s 72 , vai s la dp ddi canh hinh lap phuang. Cty TNHHMTVDWH 10 trpng diem bSl dU . suy ra s = ^ •. Vay . VV=.$v3 V= r " 7 ' n n i u q-• j kinh mat cau ngogi, npi ti§p tCp dipn R 3 C h u n g minh: — > . Khi nao d i n g thCrc xay ra. 2 A • T u o n g t y cho cac Sa, Sb, Sc roi cpng lai ta du-p-c: . (9^^ 343'''" B a i t o a n 14. 3 0 : Cho tu- d i ^ n vu6ng OABC dinh O. Gpi R, r l l n lu-p't la r Trong tam giac A B C ta c6: a^ + b^ + c^ > 4 S 2(a' + b ' + c ' + a ' ' + b'" + c'') > 4 Vs .S,p. Do do SR^ > ^3 ' ban! Dau bang xay ra khi tu- di^n A B C D d i u * ^ X6t phep vj t y tam G ti k = j _ thi tCf dipn A B C D b i l n thanh tu- di$n c6 4 dinh 1^ 4 trpng tam A'B'C'D' cua 4 m^t va R = 3R'. Dgt OA = a, O B = b, O C = c Vi R' > r => R > 3r => dpcm. Bai t o a n 14. 3 2 : Cho \\Je di^n A B C D c6 cdc du-dng cao AA', BB', C C , DD' dong R=iVa^+b2+c^ 2 quy tai rnpt d i l m H thupc mi§n trong cua tie di$n. Cac du'6'ng t h i n g AA', BB', C C . DD' lai c i t mat cau ngogi ti6p tLc dipn A B C D theo thu- tu' tai Ai, Bi, 1 abc ^ 3V ^ ^

3 V 3 V. Hu'O'ng d i n giai Ta CO r = Hhang Vi^t ^ - ( a b + bc + ca) + - \ / a V 7 b V T c V 2 r. ^ u - AA' u Ci, Di. Chu-ng minh: ^' 2 ^ BB' + AA, CC + DD' + BB, CC, 8 >-. DD, 3 A Hu'd'ng d i n g i a i R a b + be + c a + V a V + b V + c V TCP di0n A B C D dS la tu- di^n t r y c tam nen b^+c^ 2abc A' la tru-c t a m t a m giac BCD. Gpi J la 4.4 abc giao d i l m cua BI v a i mat cau ngogi ti§p 4 3N/3 + 3 tu' di$n A B C D thi A'l = IJ. 2abc r Do H la t r y c tam tam giac ABI nen: D i n g thLPC xay ra khi a = b = c. A'H.A'A = A'B.A'I = - A'B.A'J = - A'Ai.A'A • 2 Bai t o a n 14. 3 1 : Cho r, R l l n lu-pt la ban kinh m§t cau npi tidp, ngogi tiep cua m =>A'H= -A'.Ai 2 tCp di$n CO t h ^ tich la V. Chu-ng minh rSng: 8R^r > 3 Vs V. Suy ra V < Hu'O'ng d i n g i a i Tu-ong t y : B'H = - B'B,; C H = - C C i , D'H 2 2 <• Gpi O, G l l n lu'p't IS tarn mSt cSu ngoai ti4p vS trpng tSm tup di$n ABCD GPi BC = a'. A D = a', CA = b', B D = b', A B = c, C D = c'. Gpi Sa, Sb, Sc, Sd, S,p VHBCD ••• VHCDA + VHDAB + VHABC = V 'ABCD lu'p't Id dien tich cdc m$t d6i d i ^ n v&\c dinh A, B, C, D vS d i ^ n tich ^o3<^ phSn cua tCr d i ^ n . A B ^ = (OB - 6Af i = 2R2 - 2 0 A . 0 B ^ 2 0 A . 0 B = 2R^ - A B ^ Mat khac 4 0 G = O A + O B + O C + O D V, =:> _JjBCD ^ " H C D A V V ABCD I HA' HB' H C ^ ~r-~-i + AA' ^ a ' + b ' + c ' + a-' + b'' + c'' < 1 6 R ' ^ . ^ v^HDAB , V " H. A B C ^ _ .j Y/VBCD ''ABCD ^ => 1 6 0 G ^ = 4R^ + S(2R^ - A B ^ ) , v6'i S la t6ng theo 6 canh = 1 6 R ' - ( a ' + b ' + c ' + a-' + b'' + C ' ) > 0 2 BB' HD' , + CC =1 DD' AA, BB, CC, DD, AA' BB' CC DD' YftBCD A'A, B'B, C C 1+—Hj AA BB' 1+ CC D'D 1-2 DD'~ M ^ A.. ' W trgng diem bSi dUOng hqcsinh gl6i mon Toan 1£ Lc Hoanh L i t / iivnn mi v uvvn '^hd Theo bit ding thCpc B C S : AA' BB' • _AA, + — BB, CC' + DD' + CC, DD;J AA' BB' C C AA, ^ BB, ^ CC, AA' BB' CC' DO- NAhj^r)^ >16 DP' ^ 8 DD, " 3 A"i,A'2,A'3,A'4.Chu'ngminh: i=1 ; XGA,6. i=i n2 Dod6: i G A , < - l ZGA, i=i 4 -14 4 4 (ab + bc + ca) -fr. •- ,- r,i,r Sxq(A'.AB'D') — 1 .. Gpi G Id trpng tdm tip dien GA + GB + GC + GD = 0 3 3 3 1 vd GA = - ma, GB = - mt, GC = - mc, GD = - mj 4 4 4 4 Ta CO : AR^ = OA^ + OB^ + OC^ + OD^ Theo bat ding thu-c BCS : y—^-XGAfi— ttGA, 4tt 'ttGA, IGA, <(R2 - 0 G 2 ) i - l - (dpcm). i=i i=i ^ ' ^ i Bai toan 14. 34: Cho hinh hpp chu- nhgt ABCD.A'B'C'D'. Gpi R, r, h, V Ian lu^' Id ban kinh mdt cdu ngogi tiep, npi tiep, ducyng cao ke tu- A' vd the tich cua di$n A'AB'D'.Chung minh; f =>4R^>A(,^^+m^m^m,^) « tLK 1 — 3R' = 40G2 + GA2 + GB2 + GC2 + G D ' + 20G(GA + GB + GC + GD) = 40G^ + GA^ + GB^ + GC^ + GD^ GA^ + GB^ + GC^ + GD^ < 4R^ i=i Vd 4XGAf > IGA, 3V ^(AB'D') _ Sxq(A.A'B'D') 2 ab + bc + ca 2 V(h-r) 2 = —. < — => —^ <— 3R2 3 a^+b^+c^ 3 R2j.h ~ 3 ' Bai toan 14. 35: Ti> dien ABCD npi tiep trong mdt clu (O, R). Gpi ma, nib, nic, md la dp ddi cdc trpng tuyen ve tu- A, B, C, D. 3 Chu-ng minh R > — (ma + mt + mc+ md) 16 Himng din giai Suy ' ra BDT« t G ^ < ( R ^ - 0 G f t - l i=1 i=i '^'^i GAf\ = /->A2 OAf + OG' + 20AiOG= R^ + OG' + 20G(GA. - GO) n2 ,2 3.V R2. _ ^tp Ti> dien A'AB'D' vuong tai A' nen R = V a ^ T b ^ T c ^ ^ ^ _ 1 _ < ^ ^ . Hifang din giai Gpi O va R Id tdm vd bdn kinh cua m$t c^u (S). Ta c6: GAiGA', = R^ - OG^ i=i ^tp = vi^ 3.V ^(AB'D') vo'i Sxq(A A'B'D') Bai toan 14. 33: Cho ti> di^n A1A2A3A4 c6 G Id trpng tarn, gpi (S) Id m|t cly ngoai ti§p tu- di^n tren. Cac du-ang thing GAi, GA2, GA3, GA4 cit (S) tai ' 3.V V nnang mf + m^ + m^ + m^ > -1 (ma + mt + mc + md) ^ => (Jpcm. ^ai toan 14. 36: Cho tCf di^n OABC trpng d6 OA, OB, OC dpi mOt vu6ng g6c vai nhau, c6 dirdng cap OH = h. Gpi r Id bdn kinh mdt clu npi ti6p tCr di$n. Tim gid tril6n nhltcua - . r Himng din giai OA = a, OB = b, OC = c. X^^zll < i . R2.r.h 3 Hipang din giai D$t AA' = a; AB' = b; A'D' = c. Ta c6 Tac6:l. = -L.-1, vd r = 3V h^ l\/Id a' tp -^'P - ^AOAB + S^oBc + S^oc^ 3V 3V r 3V + S^gg 1 1 1 1 a b c h 181 . diem TDtri,ina ^. hfli 1 JUcmq 1 man JOOm^ - hoc '^inh qiol ••- "nnnil riiu 1 t Do do =- +- + r h 2a b c r 1 ^1 (^ 1 1^ <3 Ma 1 h— [a b 0^ y ^b^ 0 n6n + — l f ^1 1 ta b cj 3 y' 1 1 1 N/3 < — = > - + - + - < a b c 0 + 1 V2-1 0 _ — h y Do ( I 6 - - - < — = ^ - < - ( 1 + V3) .V#y - < 1 + N/3.. r h h r h r ii.».t. h Vay gia th Ian n h i t cua - 1^ 1 + Vs khi OA = OB = 0 0 . r Bai toan 14. 37: Cho hinh ch6p tii- gi^c d&u, gpi R, r Ian lu'p't la ban kinh mst cau ngogi tiep va mat cau npi ti4p cua hinh ch6p 66. Tim gi^ tn \6fn nhat cQa tfs6-. ^ • R • 12' a „ 2 + tan 2 4 tan a . R A„-2(t-t^) Xet ham so y = ^ . . 1 + t' ^j^^^,,,,, ^ Trong mpi tam gidc a, b, c, dipn tich S thi:a^ + b^ + c^ > 4 V3 S 2(AB^ + AC^ + A D ^ + BC^ + BD^ + CD^) > 4 V3 S,p Gpi O, G l l n lu-gt la tam va trpng tam tu- di?n A B C D , ta c6: + ( O D - O B ) ' + ( O D - O C ) ' = 1 6 R ' - ( O A + O B + O C + O D ) ' = 1 6 R ' - 1 6 0 G ' < 1 6 R ' = 16,. _8_ V3- a Diu ding thu-c xay ra khi va chi khi AB = BC = CD = AC =AD = BD vd O = G. Do do ABCD la tLP di^n d^u. n e n r = IH = g t a n 2 tan^^-tan^^ 2 _, 4 + 2tan^a Hu-ang d i n giai = (OB - O A ) ' + (OC - O A ) ' + ( O D - O A ) ' + (OC - OB)^ 4 tan a ,^ gai toan 14. 38: Trong cdc tii- dipn npi tiep hinh cku c6 ban kinh R = 1 , tim tip di^n CO dien tich toan phin Ian nhlt. Do do S,p < I la C h a n d u - a n g p h a n g i a c c u a g 6 c S M H a t a nI— — = V 2 - 1 khi a = 2arctan V V l ^ . A B ' + AC^ + A D ^ + BC^ + BD^ + C D ^ 4h Do h = - t a n a => R = a. Do do; - = # / / 11 a^+2h^ a R2 = (h - R ) ' + R Ap dung l l n lu'at vao cac mSt tCp di^n A B C D r6i cpng lai thi du-ac: HiPO'ng d i n giai Xet hinh ch6p ILF gi^c deu S.ABCD c6 canh day a, duang cao h. Gpi a Id g6c hp'p bai mat ben vai day. Gpi O, I l^n * luat tarn mat c l u ngogi tiep vd nOi ti§p cua hinh chop thi O, I e SH. Ta c6: OS.^ = OB^ = OH^ + BH^ ^ V^y max 1 + tan^ 2 v6it = tan^2 -^^(0:'') 2 ( - t 2 - 2 t + 1) ^ai toan 14. 39: TIP di$n ABCD c6 cdc cgnh AB, BC, CA d4u nho han DA, DB, DC. Tim gia trj Ian nhat vd nho nhat cua PD, trong do P la d i l m thoa (Ji4u ki^n PD^ = PA^+ PB^ + PC^ HiPO'ng din giai Qpi O la diem sao cho O A + OB + OC - OD = 6 « "•"a CO PD^ = PA^+ PB^ + PC^ ^ ( 0 A - 0 P ) 2 +(OB-OP)^ + ( 0 C - 0 P ) 2 -(OD-OP)^ - 0 - ^20P2 - 2 0 P ( 0 A + 0 B + 0 C - 0 D ) = 0D2 - ( O A ^ + 0 6 2 + 0 0 ^ ) ^ 20p2 = OD^ - (OA^ + OB^ + OC^) y" = 0t = - 1 ± V 2 , c h p n t = V 2 - I . (1) (2) ^'fih phuang 2 ve cua (1), ta suy ra 20D^ - 2(0A^ + OB^ + OC^) * DA^ + D B ^ + DC^ - (AB^ + BC^ + CA^) (3) 4. '-t.,'"

- Xem thêm -