Tài liệu 1.nâng cao năng lực cạnh tranh xuất khẩu công ty cổ phần may i hải dương

1 TÓM LƯỢC 1. Tên đề tài: Nâng cao năng lực cạnh tranh xuất khẩu công ty cổ phần may I Hải Dương 2. Sinh viên thực hiện: Nguyễn Thị Nguyên Lớp: K8CQ1B 3. Giáo viên hướng dẫn: Th.S. Lưu Thị Thùy Dương 4. Thời gian nghiên cứu đề tài: Năm 2014 5. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài: Một là: Hệ thống hóa cơ sở lý luận về năng lực cạnh tranh của công ty kinh doanh, bao gồm các khái niệm, đặc điểm, nội dung..... Hai là: Phân tích thực trạng năng lực cạnh tranh xuất khẩu của công ty cổ phần may I Hải Dương trong tương quan với các đối thủ cạnh tranh đối sánh, từ đó rút ra những thành công, hạn chế và nguyên nhân của những thành công, hạn chế đó. Ba là: Từ cơ sở lý luận đã được hệ thống cũng với những đánh giá khách quan về thực trạng triển khai chiến lược kinh doanh và chiến lược cạnh tranh xuất khẩu của công ty đề tài đưa ra hệ thống các giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh xuất khẩu của Công ty cổ phần may I Hải Dương. 6. Nội dung chính Khóa luận gồm phần mở đầu và 3 chương chính: Phần mở đầu: Nêu tổng quan về đề tài nghiên cứu bao gồm tính cấp thiết nghiên cứu về nâng cao năng lực cạnh tranh xuất khẩu của công ty cổ phần may I Hải Dương, xác lập và tuyên bố vấn đề trong đề tài, nêu lên các mục tiêu nghiên cứu đề tài, phạm vi và đối tượng nghiên cứu của đề tài và kết cấu khóa luận tốt nghiệp. Chương 1: Chương này đề cập một số vấn đề lý luận về năng lực cạnh tranh xuất khẩu của công ty bao gồm: Một số khái niệm cơ bản về cạnh tranh, năng lực cạnh tranh và lợi thế cạnh tranh; Lý thuyết về đánh giá năng lực cạnh tranh tổng thể ; Tổng quan tình hình nghiên cứu ở Việt Nam và trên thế giới; Mô hình nội dung nghiên cứu đề tài: “nâng cao năng lực cạnh tranh xuất khẩu tại công ty cổ 2 phần may I Hải Dương”; Xác định đối thủ cạnh tranh đối sánh của doanh nghiệp; Xây dựng bộ tiêu chí đánh giá năng lực cạnh tranh xuất khẩu của công ty; Đánh giá năng lực cạnh tranh xuất khẩu tổng thể của công ty; Đề xuất giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh xuất khẩu của công ty Chương 2: Chương này tập trung vào phân tích thực trạng năng lực cạnh tranh xuất khẩu của công ty cổ phần may I Hải Dương thông qua kết quả các phương pháp thu thập và xử lý dữ liệu, bao gồm thực trạng về hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty; Các nhân tố môi trường bên trong và bên ngoài, môi trường ngành ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh xuất khẩu của công ty cổ phần may I Hải Dương; đánh giá năng lực cạnh tranh tương đối và tuyệt đối của công ty cổ phần may I Hải Dương. Chương 3: Trong chương này đưa ra các kết luận về thực trạng năng lực cạnh tranh xuất khẩu của công ty may I Hải Dương. Những thành công đạt được và những hạn chế còn tồn tại , nguyên nhân của hạn chế, sau đó đưa ra các dự báo thay đổi môi trường kinh doanh và các định hướng phát triển và đề xuất giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh xuất khẩu của công ty cổ phần may I Hải Dương cũng như các kiến nghị chung đối với nhà nước và đối với hiệp hội dệt may. 7. Kết quả đạt được ST Tên sản phẩm Số T 1 Yêu cầu khoa học lượng Báo cáo chính thức khóa luận tốt 1 Đảm bảo tính logic, khoa 2 3 nghiệp Bộ số liệu tổng hợp kết quả điều tra Tổng hợp ghi chép, kết quả phỏng vấn Xác nhận của GVHD 1 1 học Trung thực, khách quan Trung thực, khách quan Sinh viên thực hiện 3 LỜI CẢM ƠN Trong quá trình nghiên cứu thực hiện khóa luận tốt nghiệp với đề tài “nâng cao năng lực cạnh tranh xuất khẩu của công ty cổ phần may I Hải Dương” em đã nhận được rất nhiều sự giúp đỡ. Trước tiên, em xin được gửi lời cảm ơn sâu sắc đến cô giáo Th.S. Lưu Thị Thùy Dương đã tận tình giúp đỡ và cho em những lời khuyên quý báu để khóa luận của em được hoàn thiện hơn. Em xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo thuộc bộ môn quản trị chiến lược nói riêng và các thầy cô giáo trong trường Đại học Thương Mại nói chung đã tận tình giảng dạy và giúp đỡ em trong quá trình học tập để có được những kiến thức bổ ích giúp em hoàn thành bài khóa luận. Đặc biệt, em xin được gửi lời cảm ơn đến Ban giám đốc cùng các cán bộ nhân viên trong công ty cổ phần may I Hải Dương đã tạo điều kiện giúp đỡ em trong quá trình thực tập tại công ty. Em xin chân thành cảm ơn! Hà Nội,ngày tháng 6 năm 2014 Sinh viên 4 MỤC LỤC TÓM LƯỢC.............................................................................................................i LỜI CẢM ƠN.........................................................................................................iii MỤC LỤC............................................................................................................... iv MỤCDANH MỤC BẢNG BIỂU HÌNH VẼ........................................................vii DANH MỤC BIỂU ĐỒ........................................................................................viii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT.................................................................................ix LỜI MỞ ĐẦU..........................................................................................................1 1. Tính cấp thiết của đề tài...................................................................................1 2. Xác lập các vấn đề nghiên cứu...........................................................................2 2. Các mục tiêu nghiên cứu:.................................................................................2 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:....................................................................3 5. Phương pháp nghiên cứu...................................................................................3 6. Kết cấu của khóa luận gồm 3 chương..............................................................4 CHƯƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ NĂNG LỰC CẠNH TRANH XUẤT KHẨU CỦA CÔNG TY.............................................................................5 1.1. KHÁI NIỆM VỀ NĂNG LỰC CẠNH TRANH VÀ NHỮNG LÝ THUYẾT LIÊN QUAN............................................................................................................5 1.1.1. Một số khái niệm cơ bản...............................................................................5 1.1.1.1. Khái niệm về cạnh tranh.............................................................................5 1.1.1.2. Khái niệm về năng lực cạnh tranh..............................................................6 1.1.1.3 Phân loại năng lực cạnh tranh....................................................................6 1.1.2. Một số lý thuyết liên quan............................................................................7 1.1.2.1. Lý thuyết về lợi thế cạnh tranh....................................................................7 1.1.2.2. Lý thuyết về đánh giá năng lực cạnh tranh tổng thể..................................9 1.2. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU Ở VIỆT NAM VÀ TRÊN THẾ GIỚI..............................................................................................................10 1.2.1. Tình hình nghiên cứu trên thế giới.............................................................10 1.2.2. Tình hình nghiên cứu trong nước...............................................................11 1.3. MÔ HÌNH NỘI DUNG CỦA VẤN ĐỀ NGHÊN CỨU................................11 5 1.3.1. Xác định đối thủ cạnh tranh đối sánh của doanh nghiệp.........................12 1.3.2. Xây dựng bộ tiêu chí đánh giá năng lực cạnh tranh xuất khẩu của công ty............................................................................................................................. 13 1.3.3. Đánh giá năng lực cạnh tranh xuất khẩu tổng thể của công ty................13 1.3.4. Đề xuất giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh xuất khẩu của công ty 14 CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ CÁC KẾT QUẢ PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG NĂNG LỰC CẠNH TRANH XUẤT KHẨU CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN MAY I HẢI DƯƠNG......................................................16 2.1. KHÁI QUÁT VỀ CÔNG TY.........................................................................16 2.1.1. Giới thiệu tổng quát công ty........................................................................16 2.1.2. Sơ đồ cơ cấu tổ chức bộ máy công ty..........................................................16 2.1.3. Kết quả hoạt động kinh doanh của công ty năm (2011-2013)..................17 2.2.1. Phương pháp thu thập dữ liệu....................................................................18 2.2.1.1. Phương pháp thu thập dữ liệu sơ cấp.......................................................18 2.2.1.2. Phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp.....................................................19 2.2.2. Phương pháp phân tích dữ liệu.................................................................19 2.3. ĐÁNH GIÁ TỔNG QUAN TÌNH HÌNH ẢNH HƯỞNG CỦA NHÂN TỐ MÔI TRƯỜNG ĐẾN NĂNG LỰC CẠNH TRANH XUẤT KHẨU CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN MAY I HẢI DƯƠNG......................................................19 2.3.1. Ảnh hưởng của nhân tố môi trường bên ngoài..........................................19 2.3.1.1. Ảnh hưởng của môi trường vĩ mô.............................................................19 2.3.1.2. Ảnh hưởng của môi trường ngành...........................................................24 2.3.2. Ảnh hưởng của nhân tố môi trường bên trong..........................................26 2.4. PHÂN TÍCH, ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG NĂNG LỰC CẠNH TRANH XUẤT KHẨU CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN MAY I HẢI DƯƠNG...................28 2.4.1. Nhận diện SBU hiện tại của công ty cổ phần may I Hải Dương.............28 2.4.2. Xác định đối thủ cạnh tranh đối sánh của công ty cổ phần may I Hải Dương..................................................................................................................... 29 2.4.3. Thực trạng xây dựng bộ tiêu chí đánh giá năng lực cạnh tranh xuất khẩu của các doanh nghiệp trong ngành may mặc......................................................30 6 2.4.4 Thực trạng đánh giá năng lực cạnh tranh xuất khẩu................................32 2.4.4.1 Đánh giá năng lực cạnh tranh xuất khẩu tuyệt đối...................................32 2.4.4.2 Đánh giá năng lực cạnh tranh nguồn của công ty cổ phần may I Hải Dương..................................................................................................................... 33 2.4.4.3. Đánh giá năng lực cạnh tranh marketing của công ty cổ phần may I Hải Dương.............................................................................................................38 CHƯƠNG 3: CÁC KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH XUẤT KHẨU TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN MAY I HẢI DƯƠNG.......................................................................................................43 3.1. CÁC KẾT LUẬN VỀ THỰC TRẠNG NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH XUẤT KHẨU CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN MAY I HẢI DƯƠNG. .43 3.1.1. Những kết quả đạt được..............................................................................43 3.1.2. Những tồn tại chưa giải quyết.....................................................................44 3.2. CÁC DỰ BÁO THAY ĐỔI MÔI TRƯỜNG KINH DOANH VÀ ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN CỦA CÔNG TY...........................................................45 3.2.1. Dự báo tình hình trong thời gian tới..........................................................45 3.2.2. Định hướng phát triển của công ty.............................................................45 3.3. CÁC ĐỀ XUẤT, KIẾN NGHỊ NHẰM NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH XUẤT KHẨU CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN MAY I HẢI DƯƠNG...................46 3.3.1. Đề xuất nâng cao năng lực cạnh tranh marketing....................................46 3.3.2. Đề xuất nâng cao năng lực cạnh tranh phi marketing.............................49 3.3.3. Một số kiến nghị...........................................................................................50 KẾT LUẬN TÀI LIỆU THAM KHẢO 7 MỤCDANH MỤC BẢNG BIỂU HÌNH VẼ Sơ đồ 1.1. Sơ đồ cơ cấu tổ chức của công ty cổ phần may I Hải Dương Bảng 1.2. Kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty cổ phần may I Hải Dương Bảng 1.5. Số lượng và chất lượng lao động của công ty cổ phần may I Hải Dương Bảng 1.6. Tổng mức và cơ cấu nguồn vốn kinh doanh của công ty Bảng 1.7. Tình hình doanh thu của công ty và đối thủ cạnh tranh đối sánh Bảng 1.9.Bảng đánh giá tầm quan trọng của các năng lực cạnh tranh xuất khẩu Bảng 1.17. Bảng đánh giá năng lực cạnh tranh tổng thể của công ty với các đối thủ cạnh tranh 8 DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 1.3. Tốc độ tăng trưởng kinh tế năm 2006-2012 Biểu đổ 1.8: Các đối thủ cạnh tranh đối sánh của công ty Biểu đồ 1.10. Năng lực tài chính của công ty và đối thủ cạnh tranh Biểu đồ 1.11. Chất lượng nguồn nhân lực của công ty và đối thủ cạnh Tranh Biểu đồ 1.12. Năng lực năng suất lao động của công ty và đối thủ cạnh tranh Biểu đồ 1.13. Năng lực chi phí nhân công của công ty và đối thủ cạnh tranh Biểu đồ 1.14. Chất lượng sản phẩm của công ty và đối thủ cạnh tranh Biểu đồ 1.15. Uy tín của công ty và đối thủ cạnh tranh Biểu đồ 1.16. Hoạt động xúc tiến xuất khẩu của công ty và đối thủ cạnh tranh 9 DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT NLCT : Năng lực cạnh tranh Cp : Cổ phần TNHH : Trách nhiệm hữu hạn NSLĐ : Năng suất lao động LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Những tác động của cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 đã làm cho nền kinh tế nước ta gặp nhiều khó khăn đến nay vẫn còn những tác động nhất định làm cho nền kinh tế nước ta phải đối mặt với lạm phát, giá cả mọi thứ đều tăng, lãi suất tăng cao, nhà nước thắt chặt tiền tệ làm cho các doanh nghiệp ngày càng khó khăn. Thị trường các doanh nghiệp bị thu nhỏ lại ngày càng cạnh tranh khốc liệt. Đứng trước những khó khăn đó các doanh nghiệp muốn duy trì và phát triển được không còn cách nào khác là phải nâng cao khả năng cạnh tranh của mình để cạnh tranh được những đối thủ cùng ngành, mở rộng thị trường, tăng lợi nhuận, giúp doanh nghiệp đứng vững trước những khó khăn sóng gió trong kinh doanh Trong tiến trình chủ động hội nhập sâu về kinh tế, triển khai xuất khẩu hàng hoá nói chung, hàng may mặc nói riêng, thay cho xuất khẩu nặng về yếu tố hậu cần xuất khẩu chuyển sang coi trọng khai thác thị trường bằng các công cụ marketing đồng bộ và hữu hiệu nhằm tạo lập, duy trì và phát triên bền vững năng lực cạnh tranh xuất khẩu của các doanh nghiệp. Vấn đề đó càng trở nên cấp thiết và có ý nghĩa lớn hơn trong những điều kiện Việt Nam thực hiện các cam kết khi là thành viên chính thức của Tổ chức thương mại thế giới WTO, sự xuất hiện với hiệu lực đa chiều của các rào cản thương mại, cạnh tranh toàn cầu gay gắt hơn. Thực tiễn xuất khẩu hàng may mặc của nước ta nói chung, và của công ty nói riêng với những thành công và hạn chế đã chỉ rõ những vấn đề và những bài học nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp như: Thực thi phương thức xuất khẩu và làm marketing đa dạng hóa có phân biệt với các cặp sản phẩm - đoạn thị trường xuất khẩu mục tiêu; phát triển thương hiệu và sức cạnh tranh mặt hàng xuất khẩu; giải pháp vượt qua rào cản môi trường, rào cản kỹ thuật mới, rào cản chống bán phá giá; định giá và ứng xử hữu hiệu bằng giá xuất khẩu; kênh marketing xuất khẩu tiếp cận hệ thống phân phối nội địa nước xuất khẩu mục tiêu; phối thức và hiệu quả phối thức và tối đa hoá xúc tiến xuất khẩu; phát triển nguôn lực Marketing của doanh nghiệp… Xác lập những yêu cầu cấp thiết phải thực hiện những giải pháp vừa đồng bộ, vừa có tính đột phá nhằm giải quyết những mâu thuẫn nội tại trong triển khai nâng cao năng lực cạnh tranh xuất khẩu của công ty hiện nay, đảm bảo sự phát triển, hiệu quả xuất khẩu ổn định và bền vững. Xuất phát từ tầm quan trọng của cạnh tranh đối với mỗi doanh nghiệp, qua thực tế trong thời gian thực tập tại công ty cổ phần may I Hải Dương, em nhận thấy rằng công ty đang phải chịu những tác động tiêu cực từ những cuộc khủng hoảng kinh tế, giá cả tăng cao và những khó khăn trong ngành mà công ty tham gia. Do đó cần có những giải pháp phù hợp giúp cho năng lực cạnh tranh xuất khẩu của công ty tăng lên Mặc dù đã có trang thiết bị máy móc hiện đại, nguồn nhân lực có trình độ cao… nhưng trên thị trường công ty vẫn gặp nhiều khó khăn. Thị trường công ty hạn hẹp các mặt hàng chưa đa dạng về chủng loạị. Vấn đề cấp thiết đặt ra lúc này là làm sao để tăng khả năng canh tranh xuất khẩu của công ty trên thị trường. Từ thực trạng đó e đã đi sâu nghiên cứu và lựa chọn để tài “nâng cao năng lực cạnh tranh xuất khẩu của công ty cổ phần may I Hải Dương” làm khóa luận tốt nghiệp của mình. 2. Xác lập các vấn đề nghiên cứu Đề tài “nâng cao năng lực cạnh tranh xuất khẩu Công ty cổ phần may I Hải Dương” là sự trả lời cho các câu hỏi: Năng lực cạnh tranh là gì? Có những loại năng lực cạnh tranh nào? Các tiêu chí đánh giá năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp được xây dưng trên cơ sở nào? Năng lực cạnh tranh tuyệt đối của doanh nghiệp được đánh giá như thế nào? Đối thủ cạnh tranh của doanh nghiệp là những doanh nghiệp nào? Năng lực cạnh tranh tương đối của doanh nghiệp được đánh giá như thế nào? Làm thế nào để nâng cao năng lực cạnh tranh xuất khẩu của doanh nghiệp bằng các giải pháp marketing? 2. Các mục tiêu nghiên cứu: Đề tài “ nâng cao năng lực cạnh tranh xuất khẩu của Công ty cổ phần may I Hải Dương” nhằm giải quyết 3 mục tiêu cơ bản: - Hệ thống hóa cơ sở lý luận về năng lực cạnh tranh của công ty kinh doanh, bao gồm các khái niệm, đặc điểm, nội dung..... - Phân tích thực trạng năng lực cạnh tranh xuất khẩu của công ty cổ phần may I Hải Dương trong tương quan với các đối thủ cạnh tranh đối sánh, từ đó rút ra những thành công, hạn chế và nguyên nhân của những thành công, hạn chế đó. - Từ cơ sở lý luận đã được hệ thống cũng với những đánh giá khách quan về thực trạng triển khai chiến lược kinh doanh và chiến lược cạnh tranh xuất khẩu của công ty đề tài đưa ra hệ thống các giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh xuất khẩu của Công ty cổ phần may I Hải Dương 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: - Đối tượng nghiên cứu: Nghiên cứu các nhân tố, lực lượng điều kiện của môi trường bên trong, bên ngoài có ảnh hưởng ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của công ty, nghiên cứu các đổi thủ cạnh tranh, các cơ hội thách thức cũng như điểm mạnh điểm yếu ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh xuất khẩu của Công ty - Phạm vi về không gian: + Giới hạn sản phẩm (SBU) mục tiêu nghiên cứu: Sản phẩm công ty kinh doanh là các mặc hàng may mặc sản phẩm chủ yếu là quần Jeans, áo jacket.... + Thị trường mục tiêu nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu, phân tích trên thị trường Mỹ - Phạm vi về thời gian: Nghiên cứu dữ liệu trong khoảng thời gian 3 năm (2011- 2013). Hướng giải pháp của đề tài trong khoảng thời gian 2 năm 2014-2016 5. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp thu thập dữ liệu bao gồm hai phương pháp: Phương pháp thu thập dữ liệu sơ cấp qua phiếu điều tra phỏng vấn tại công ty và phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp qua nguồn dữ liệu nội bộ công ty - Phương pháp định tính: Là phương pháp thu thập dữ liệu bằng chữ và là phương pháp tiếp cận nhằm tìm cách mô tả và phân tích đặc điểm của nhóm người từ quan điểm của nhà nhân học. - Phương pháp định lượng: Là phương pháp thu thập dữ liệu bằng số và giải quyết quan hệ trong lý thuyết. Nghiên cứu đinh lượng bổ sung cho tính chính xác của nghiên cứu định tính và nghiên cứu định tính làm rõ hơn ý nghĩa của nghiên cứu định lượng 6. Kết cấu của khóa luận gồm 3 chương Chương 1: Một số vấn đề lý luận về năng lực cạnh tranh xuất khẩu của công ty Chương 2: Phương pháp nghiên cứu và các kết quả phân tích thực trạng năng lực cạnh tranh xuất khẩu của công ty cổ phần may I Hải Dương Chương 3: Các kết luận và đề xuất giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh xuất khẩu của công ty cổ phần may I Hải Dương CHƯƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ NĂNG LỰC CẠNH TRANH XUẤT KHẨU CỦA CÔNG TY 1.1. KHÁI NIỆM VỀ NĂNG LỰC CẠNH TRANH VÀ NHỮNG LÝ THUYẾT LIÊN QUAN 1.1.1. Một số khái niệm cơ bản 1.1.1.1. Khái niệm về cạnh tranh Hiện nay có khá nhiều khái niệm về cạnh tranh Thuật ngữ “cạnh tranh” có nguồn gốc từ tiếng la tinh với nghĩa chủ yếu là sự đấu tranh, ganh đua, thi đua giữa các đối tượng cùng phẩm chất, cùng loại, đồng giá trị nhằm đạt được những ưu thế, lợi thế nục tiêu xác định. Trong hình thái cạnh tranh thị trường, quan hệ ganh đua xảy ra giữa chủ thể cung ( nhóm người bán), cũng như chủ thể cầu (nhóm người mua), cả hai nhóm này tiến tới cạnh tranh với nhau và được liên kết với nhau bằng giá cả thị trường. Theo Samuelson: “Cạnh tranh là sự kình địch giữa các doanh nghiệp cạnh tranh với nhau để giành khách hàng”. Theo Adam Smith: “Cạnh tranh có thể làm giảm chi phí và giá cả sản phẩm, từ đó khiến cho toàn bộ xã hội được lợi do năng suất của các doanh nghiệp tăng lên tạo ra”. Theo từ điển kinh doanh (xuất bản năm 1992 ở Anh) thì cạnh tranh trong cơ chế thị trường được định nghĩa là " Sự ganh đua, sự kình địch giữa các nhà kinh doanh nhằm giành tài nguyên sản xuất cùng một loại hàng hoá về phía mình”. Theo cuốn các vấn đề pháp lý và thể chế về chính sách cạnh tranh và kiểm soát độc quyền kinh doanh: “Cạnh tranh là một trong những đặc trưng cơ bản của kinh tế thị trường, là năng lực phát triển của kinh tế thị trường. Cạnh tranh là sự sống còn của mỗi doanh nghiệp, đó là sự ganh đua giữa các nhà doanh nghiệp trong việc giành một nhân tố sản xuất hoặc khách hàng nhằm nâng cao lợi thế của mình trên thị trường để đạt được một mục tiêu kinh doanh cụ thể như lợi nhuận, doanh số hoặc thị phần”. Như vậy cạnh tranh được hiểu là cuộc ganh đua gay gắt giữa các chủ thể đang hoạt động trên thị trường với nhau, kinh doanh cùng loại sản phẩm hoặc những sản phẩm tương tự thay thế lẫn nhau nhằm chiếm lĩnh thị phần, tăng doanh thu và lợi nhuận. 1.1.1.2. Khái niệm về năng lực cạnh tranh Theo quan điểm của diễn đàn kinh tế thế giới (WEF) định nghĩa: “Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp là khả năng cạnh tranh, năng lực mà doanh nghiệp có thể tự duy trì vị trí của nó một cách lâu dài và có ý trí trên thị trường cạnh tranh, đảm bảo thực hiện một tỷ lệ lợi nhuận ít nhất bằng tỷ lệ đòi hỏi cho việc tài trợ những mục tiêu của doanh nghiệp, đồng thời thực hiện những mục tiêu doanh nghiệp đề ra”. Theo quan điểm tổng hợp của Wan Buren, Martin và Westqren năm 1991: Khả năng cạnh tranh của một ngành, một doanh nghiệp là khả năng tạo ra và duy trì lợi nhuận và thị phần trên các thị trường trong và ngoài nước. Như vậy, có thể hiểu khả năng cạnh tranh của một doanh nghiệp là năng lực mà doanh nghiệp có thể tự duy trì vị trí của nó một cách lâu dài và có ý trí trên thị trường cạnh tranh, đảm bảo việc thực hiện một tỷ lệ lợi nhuận ít nhất bằng tỷ lệ đòi hỏi cho việc tài trợ những mục tiêu của doanh nghiệp, đồng thời thực hiện những mục tiêu mà doanh nghiệp đề ra. 1.1.1.3 Phân loại năng lực cạnh tranh Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp thể hiện thực lực và lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp so với đối thủ cạnh tranh trong việc thỏa mãn tốt nhất các đòi hỏi của khách hàng để thu lợi nhuận ngày càng cao hơn. Như vậy để đánh giá năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp cần phải đánh giá theo năng lực cạnh tranh marketing và năng lực cạnh tranh phi marketing (1). Theo Michael Porter thì năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp gồm 4 yếu tố: + Các yếu tố bản thân doanh nghiệp: Bao gồm các yếu tố về con người (chất lượng, kỹ năng); các yếu tố về trình độ (khoa học kỹ thuật, kinh nghiệm thị trường); các yếu tố về vốn; các yếu tố môi trường tự nhiên, địa lý … + Khả năng đáp ứng nhu cầu của khách hàng + Sự phát triển các lĩnh vực có liên quan và phụ trợ cho doanh nghiệp như: thị trường tài chính, sự phát triển của công nghệ thông tin… + Chiến lược của doanh nghiệp, vị thế của doanh nghiệp so với đối thủ cạnh tranh. (2). Theo giáo trình “Quản trị chiến lược” của trường Đại học Thương mại, năng lực cạnh tranh của một doanh nghiệp được phân chia thành năng lực cạnh tranh marketing và năng lực cạnh tranh phi marketing.  Các yếu tố năng lực cạnh tranh marketing bao gồm: - Tổ chức marketing. - Hệ thống thông tin marketing. - Hoạch định chiến lược marketing. - Các công trình marketing mix. - Kiểm tra marketing. - Hiệu suất hoạt động marketing.  Các yếu tố năng lực cạnh tranh phi marketing bao gồm: - Vị thế tài chính. - Năng lực quản trị và lãnh đạo. - Nguồn nhân lực. - Năng suất lao động - Chi phí nhân công 1.1.2. Một số lý thuyết liên quan 1.1.2.1. Lý thuyết về lợi thế cạnh tranh  Khái niệm lợi thế cạnh tranh Không có lợi thế cạnh tranh, doanh nghiệp thường bị thua thiệt trên trường kinh doanh. Do vậy, xu thế phổ biến hiện nay là chiến lược được xây dựng trên cơ sở những lợi thế do doanh nghiệp tự xây dựng để giành ưu thế trong kinh doanh và để tạo ra sự khác biệt trong cạnh tranh. Lợi thế cạnh tranh là giá trị mà doanh nghiệp mang đến cho khách hàng, giá trị đó vượt quá chi phí dung để tại ra nó. Giá trị mà khách hàng sẵn sàng để trả, và ngăn trở việc đề nghị những mức giá thấp hơn của đối thủ cho những lợi ích tương đương hay cung cấp những lợi ích độc nhất hơn là phát sinh một giá cao. (Micheal porter, 1985, trang 3”. Khi một doanh nghiệp có được lợi thế cạnh tranh, doanh nghiệp đó sẽ có cái mà đối thủ khác không có, nghĩa là doanh nghiệp hoạt động tốt hơn đối thủ, hoặc làm được những việc mà các đối thủ khác không thể làm được. Lợi thế cạnh tranh là nhân tố cần thiết cho sự thành công và tồn tại lâu dài của doanh nghiệp. Do vậy mà các doanh nghiệp điều muốn cố gắng phát triển lợi thế cạnh tranh, tuy nhiên điều này thường rất dễ bị sói mòn bới những hành động bắt chước của đối thủ.  Các yếu tố quyết định đến việc xây dựng lợi thế cạnh tranh trong doanh nghiệp Các yếu tố tác động đến khả năng tạo lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp có phạm vi rất rộng. Các nhà khoa học đã đưa ra nhiều phương pháp xác định các yếu tố tác động, những quan điểm đó đều xoay quanh tám yếu tố cơ bản sau đây: - Văn hóa doanh nghiệp: Đây là tài sản vô hình quyết đinh tương lai của doanh nghiệp và cũng là yếu tố quyết định đến lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp - Sức sinh lời của vốn đầu tư: Yếu tố này thể hiện trình độ tổ chức sản xuất và quản lý doanh nghiệp nhằm phát huy tối đa hiệu quả sử dụng của các tương lai vật chất cũng như phi vật chất của doanh nghiệp - Năng suất lao động: Đây là yếu tố phản ánh trình độ trang thiết bị kỹ thuật công nghệ cho sản xuất, trình độ tổ chức sản xuất, trình độ quản lý. - Lợi thế về khẳ năng cạnh tranh hạ giá thành sản phẩm: Giá thành là yếu tố quan trọng quyết định đến lợi nhuận doanh nghiệp. - Chất lượng sản phẩm: Chất lượng sản phẩm ảnh hưởng đến khả năng tiêu thụ sản phẩm, khả năng thu hồi vốn và thị phần của doanh nghiệp. - Kinh nghiệm trên thương trường: Có kinh nghiệm trên thương trường mới duy trì và phát huy khẳ năng hiệ n có của doanh nghiệp, nâng cao khả năng cạnh tranh. - Sự linh hoạt: Yếu tố này thể hiện sự nhạy bén của lãnh đạo của doanh nghiệp - Vị trí cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường: Biểu hiện cụ thể của yếu tố này là thị phần mà doanh nghiệp chiếm lĩnh, uy tín doanh nghiệp, bạn hang và đối thủ cạnh tranh. 1.1.2.2. Lý thuyết về đánh giá năng lực cạnh tranh tổng thể Theo slide “quản trị chiến lược” trường Đại học Thương Mại năng lực cạnh tranh tổng thể gồm năng lực cạnh tranh tuyệt đối và năng lực cạnh tranh tương đối.  Lý thuyết về năng lực cạnh tranh tuyệt đối và năng lực cạnh tranh tương đối - Năng lực cạnh tranh tuyệt đối của doanh nghiệp: 12 DSCTDN= ∑ Ki Pi i=1 DSCTDN: Điểm đánh giá năng lực cạnh tranh tổng thể của doanh nghiệp Ki: Hệ số k quan trọng của tham số i Pi: Điểm bình quan tham số i của tập mẫu đánh giá - Năng lực cạnh tranh tương đối của doanh nghiệp: DSCTSS = D SCTDN DSCTDS DSCTSS: Chỉ số sức cạnh tranh tương đối của doanh nghiệp DSC TDS : Sức cạnh tranh của doanh nghiệp chuẩn đối sánh (đối thủ cạnh tranh trực tiếp có vị thế dẫn đạo hoặc thách thức trên cùng thị trường mục tiêu của doanh nghiệp nghiên cứu; hoặc là đối thủ được đánh giá có năng lực cạnh tranh mạnh và hội nhập hữu hiệu trên thị trường tổng thể)  Các bước xây dựng mô hình đánh giá năng lực cạnh tranh tổng thể của doanh nghiệp + Bước 1: Xây dựn bộ tiêu chí đánh giá năng lực cạnh tranh (năng lực cạnh tranh marketing và phi marketing) + Bước 2: Đánh giá tầm quan trọng (Ki) cho mỗi năng lực cạnh tranh này từ 1.0 (quan trọng nhất) đến 0.0 (không quan trọng) dựa vào ảnh hưởng (mức độ, thời gian) của từng năng lực cạnh tranh đến vị thế chiến lược hiện tại của doanh nghiệp. Mức phân loại thích hợp có thể được xác định bằng cách so sánh những đối thủ cạnh tranh thành công với những doanh nghiệp không thành công. Tổng độ quan trọng của tất cả năng lực cạnh tranh này bằng 1 + Bước3: Đánh giá xếp loại (Pi) cho năng lực cạnh tranh từ 4 đến 1 căn cứ cách thức mà định hướng chiến lược hiện tại của doanh nghiệp phản ứng với các năng lực cạnh trang này. Việc xếp loại ở bước này căn cứ vào đặc thù của doanh trong khi tầm quan trọng của bước 2 căn cứ giá vào ngành hàng + Bước 4: Nhân Ki với Pi để đánh giá khẳ năng quan trọng của từng năng lực cạnh tranh + Bước 5: Cộng điểm quan trọng của từng năng lực cạnh tranh để các định tổng số điểm quan trọng của năng lực cạnh tranh tổng thể của doanh nghiệp. Tổng số điểm quan trọng nằm từ 4.0 (tốt) đến 1.0 (kém) và 2.5 là giá trị trung bình. 1.2. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU Ở VIỆT NAM VÀ TRÊN THẾ GIỚI 1.2.1. Tình hình nghiên cứu trên thế giới Vấn đề nâng cao năng lực cạnh tranh của kinh tế nước ngoài đã được rất nhiều nhà nghiên cứu, các nhà quản lý doanh nghiệp quan tâm nghiên cứu. Liên quan đến đề tài này đã có các công trình nghiên cứu khoa học đề cập đến điển hình như: [1]. Fred R.David (2004), “Khái luận về Quản trị chiến lược”, NXB Thống kê Cuốn sách này đề cập đầy đủ tất cả các vấn để liên quan đến quản trị chiến lược, những khái luận về chiến lược, quản trị chiến lược, triển khai chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp. Đồng thời có cuốn sách “Triển khai chiến lược kinh doanh” của tác giả David A.Aaker đã đề cập một cách toàn diện và sâu sắc về vấn đề triển khai chiến lược kinh doanh. [2]. Micheal Porter (1998), “Chiến lược cạnh tranh”, NXB Khoa Học & Kỹ Thuật Nội dung của cuốn sách này đề cập đến chiến lược cạnh tranh của một doanh nghiệp được thể hiện rõ nét ở những bảng giá trị tiêu biểu cung cấp cho khách hàng và những triển khai cụ thể để đạt đến các giá trị đó. Nhóm giá trị này luôn trả lời cho ba câu hỏi: Khách hàng nào? Nhu cầu gì? Giá cả thế nào? Một nhóm giá trị tiêu biểu mới lạ và độc đáo thường sẽ giúp mở rộng thị phần. [3]. Micheal Porter (2013), “Lợi thế cạnh tranh”, NXB Trẻ Micheal Porter đã giới thiệu một trong những công cụ cạnh tranh mạnh mẽ nhất cho tới nay: ba chiến lược cạnh tranh phổ quát – chi phí thấp, khác biệt hóa và trọng tâm, những chiến lược đã biến định vị chiến lược trở thành một hoạt động có cấu trúc. 1.2.2. Tình hình nghiên cứu trong nước Vấn đề nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế không chỉ có nhà nghiên cứu, các doanh nghiệp trên thế giới quan tâm, ở trong nước vấn đề này được các nhà nghiên cứu ,các nhà hoạch định chính sách, quản lý doanh nghiệp đặc biệt quan tâm. Liên quan đến đề tài này ở Việt Nam có những công trình nghiên cứu khoa học, luận án tiến sĩ kinh tế đề cập đến như: [1]. Bộ môn Quản trị chiến lược (2010), “Slide bài giảng quản trị chiến lược”, Đại học Thương mại Tập slide cung cấp những nguyên lý căn bản của quản trị chiến lược, những kiến thức căn bản với tiếp cận quản trị theo mục tiêu và theo quá trình, đồng thời cung cấp phương pháp và kỹ năng vẫn dụng kiến thức quản trị chiến lược trong thực tiễn kinh doanh [2]. Ngô Kim Thanh, Lê Văn Tâm (2009), “Quản trị chiến lược”, NXB Đại học kinh tế quốc dân Hà Nội. Cuốn sách này cung cấp các nội dung tổng quát về quản trị chiến lược, làm thế nào để xây dựn chiến lược, thực hiện đánh giá chiến lược. [3]. Nguyễn Thị Liên Diệp, Phạm Văn Nam (2006), Chiến lược và Chính sách kinh doanh, NXB Lao động – Xã hội [4]. Nguyễn Duy Bột, Đặng Đình Đào (1997), Giáo trình kinh tế thương mại, NXB Giáo dục – Hà Nội [5] Khóa luận tốt nghiệp, “giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của công ty cổ phần xuất nhập khẩu và hợp tác đầu tư Vilexim chi nhánh Hải Phòng”- sinh viên Lê Duy Thắng- khoa quản trị doanh nghiệp, trường Đại học Thương Mại Đề tài này đề này nghiên cứu những lý luận cơ bản về cạnh tranh và nâng cao năng lực cạnh tranh, đồng thời phân tích thực trạng về năng lực cạnh tranh,