Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Yếu tố con người trong công tác quản lý...

Tài liệu Yếu tố con người trong công tác quản lý

.PDF
22
81
119

Mô tả:

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Lêi më ®Çu Trong s¶n xuÊt kinh doanh ngµy nay, c«ng t¸c qu¶n lý ®-îc coi lµ mét trong nh÷ng nh©n tè quan träng nhÊt ®Ó giµnh ®-îc th¾ng lîi trong sù c¹nh tranh víi nh÷ng doanh nghiÖp kh¸c trªn th-¬ng tr-êng. C«ng t¸c qu¶n lý bao gåm viÖc x©y dùng kÕ ho¹ch mét c¸ch cÈn thËn, dùng nªn mét c¬ cÊu tæ chøc ®Ó gióp cho mäi ng-êi hoµn thµnh c¸c kÕ ho¹ch, vµ biªn chÕ cho c¬ cÊu tæ chøc víi nh÷ng con ng-êi cã n¨ng lùc cÇn thiÕt, cuèi cïng lµ viÖc ®¸nh gi¸ vµ ®iÒu chØnh c¸c ho¹t ®éng th«ng qua kiÓm tra. Tuy nhiªn, tÊt c¶ c¸c chøc n¨ng qu¶n lý sÏ kh«ng hoµn thµnh tèt nÕu c¸c nhµ qu¶n lý kh«ng hiÓu ®-îc yÕu tè con ng-êi trong c¸c ho¹t ®éng cña hä vµ kh«ng biÕt c¸ch l·nh ®¹o con ng-êi ®Ó ®¹t ®-îc kÕt qu¶ nh- mong muèn. Lµ mét sinh viªn em rÊt quan t©m ®Õn "YÕu tè con ng-êi trong c«ng t¸c qu¶n lý" do vËy em ®· chän ®Ò tµi nµy. Do ph¹m vi cña ®Ò tµi nµy kh¸ réng nªn em ®· kh«ng hoµn thµnh bµi viÕt ®óng thêi h¹n sím em mong nhËn ®-îc sù gióp ®ì cña khoa vµ c¸c thÇy c« gi¸o. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 yÕu tè con ng-êi trong c«ng t¸c qu¶n lý Qu¶n lý vµ l·nh ®¹o ®-îc coi lµ nh÷ng ho¹t ®éng gièng nhau. MÆc dï sù thËt lµ mét nhµ qu¶n lý giái hÇu nh- ch¾c ch¾n lµ mét nhµ l·nh ®¹o giái. Nh- vËy, l·nh ®¹o lµ mét chøc n¨ng c¬ b¶n cña c¸c nhµ qu¶n lý bao gåm nhiÒu vÊn ®Ò h¬n l·nh ®¹o. Nh- ®· nªu ra ë c¸c ch-¬ng tr-íc, c«ng t¸c qu¶n lý bao gåm viÖc x©y dùng kÕ ho¹ch mét c¸ch cÈn thËn, dùng lªn mét c¬ cÊu tæ chøc ®Ó gióp cho mäi ng-êi hoµn thµnh c¸c kÕ ho¹ch, vµ biªn chÕ cho c¬ cÊu tæ chøc víi nh÷ng con ng-êi cã n¨ng lùc cÇn thiÕt. C¸c b¹n xÏ thÊy trong phÇn IV mét chøc n¨ng còng quan träng n÷a trong c«ng t¸c qu¶n lý vµ viÖc ®¸nh gi¸ vµ ®iÒu chØnh c¸c ho¹t ®éng th«ng qua kiÓm tra. Tuy nhiªn, tÊt c¶ c¸c chøc n¨ng qu¶n lý sÏ kh«ng hoµn thµnh tèt nÕu c¸c nhµ qu¶n lý kh«ng hiÓu ®-îc yÕu tè con ng-êi trong c¸c ho¹t ®éng cña hä vµ kh«ng biÕt c¸ch l·nh ®¹o con ng-êi ®Ó ®¹t ®-îc kÕt qu¶ nhmong muèn. Theo mét ®Þnh nghÜa rÊt c¬ b¶n, th× sù l·nh ®¹o còng cã nghÜa lµ sù tu©n theo, vµ chóng ta ph¶i thÊy ®-îc t¹i sao con ng-êi ph¶i tu©n theo. VÒ c¬ b¶n, mäi ng-êi cã xu thÕ tu©n theo ai mµ hä nh×n thÊy ë ng-êi ®ã cã nh÷ng ph-¬ng tiÖn ®Ó 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 tho¶ m·n c¸c mong muèn vµ c¸c nhu cÇu riªng cña hä. NhiÖm vô cña c¸c nhµ qu¶n lý lµ khuyÕn khÝch mäi ng-êi ®ãng gãp mét c¸ch hiÖu qu¶ vµo viÖc hoµn thµnh c¸c môc tiªu cña doanh nghiÖp, vµ ®¸p øng mäi nguyÖn väng vµ nhu cÇu riªng cña hä trong qu¸ tr×nh ®ã. Chøc n¨ng l·nh ®¹o trong qu¶n lý ®-îc x¸c ®Þnh nh- lµ mét qu¸ tr×nh t¸c ®éng ®Õn con ng-êi ®Ó lµm cho hä thùc sù s½n sµng vµ nhiÖt t×nh phÊn ®Êu ®Ó hoµn thµnh nh÷ng môc tiªu cña tæ chøc. Trong phÇn tr×nh bµy vÒ chøc n¨ng nµy bµi viÕt nµy chØ ra r»ng khoa häc vÒ hµnh vi ë ®©y t¹o nªn sù ®ãng gãp quan träng vµo c«ng t¸c qu¶n lý. Khi ph©n tÝch kiÕn thøc cÇn thiÕt cho qu¶n lý t«i xÏ tËp trung vµo yÕu tè con ng-êi, ®éng c¬ thóc ®Èy,sù l·nh ®¹o vµ sù giao tiÕp. I.YÕu tè con ng-êi trong c¸c doanh nghiÖp TÊt c¶ mäi cè g¾ng cã tæ chøc ®-îc thùc hiÖn ®Ó ®¹t ®-îc c¸c môc tiªu c¶u doanh nghiÖp, nãi chung lµ môc tiªu s¶n xuÊt vµ chuÈn bÞ s½n nh÷ng lo¹i hµng ho¸ vµ dÞch vô nµo ®ã. Sù cè g¾ng nµy kh«ng chØ h¹n chÕ vµo ho¹t ®éng kinh doanh: nã còng ®-îc ¸p dông cho c¸c tr-êng ®¹i häc, bÖnh viÖn, héi tõ thiÖn vµ c¸c c¬ quan nhµ n-íc. Râ rµng lµ trong khi c¸c môc tiªu cña c¬ së c¸ nh©n trong tæ chøc ®ã còng cã 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 c¸c nhu cÇu vµ c¸c môc tiªu riªng, quan träng ®èi víi hä. ChÝnh th«ng qua chøc n¨ng l·nh ®¹o, c¸c nhµ qu¶n lý gióp cho mäi ng-êi thÊy ®-îc r»ng hä cã thÓ tho¶n m·n ®-îc c¸c nhu cÇu riªng sö dông tiÒm n¨ng cña hä trong khi ®ång thêi hä ®ãng gãp vµo viÖc thùc hiÖn c¸c môc tiªu cña c¬ së. Do vËy c¸c nhµ qu¶n lý cÇn ph¶i cã sù hiÓu biÕt vÒ vai trß cña mäi ng-êi, c¸ t×nh vµ c¸ nh© c¸ch cña hä. 1. Nh÷ng vai trß kh¸c nhau cña con ng-êi C¸c c¸ nh©n kh«ng ®¬n thuÇn lµ yÕu tè s¶n xuÊt trong c¸c kÕ ho¹ch qu¶n lý. Hä lµ c¸c thµnh viªn cña c¸c hÖ thèng x· héi trong nhiÒu tæ chøc, hä lµ ng-êi tiªu dïng hµng ho¸ vµ dÞch vô vµ nh- vËy hä t¸c ®éng m¹nh tíi nhu cÇu; hä lµ thµnh viªn cña c¸c gia ®×nh, tr-êng häc vµ hä lµ nh÷ng c«ng d©n, víi nh÷ng vai trß kh¸c nhau nµy hä lËp ra nh÷ng bé luËt ®Ó l·nh ®¹o c¸c nhµ qu¶n lý, nh÷ng m«n ®¹o ®øc häc ®Ó h-íng dÉn c¸ch c- sö vµ truyÒn thèng vÒ nh©n phÈm mµ nã lµ ®Æc tÝnh chñ yÕu cña x· héi chóng ta. Tãm l¹i c¸c nhµ qu¶n lý vµ nh÷ng ng-êi mµ hä l·nh ®¹o lµ nh÷ng thµnh viªn t¸c ®éng lÉn nhau trong mét hÖ thèng x· héi r«ng h¬n. 2. Kh«ng cã con ng-êi theo nghÜa chung chung Mäi ng-êi ho¹t ®éng víi nh÷ng vai trß kh¸c nhau vµ b¶n th©n hä còng kh¸c nhau. Kh«ng cã con ng-êi chung chung. 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Trong c¸c c¬ së cã tæ chøc con ng-êi th-êng mang t×nh c¸c vai trß kh¸c nhau. C¸c c«ng ty ®Ò ra c¸c nguyªn t¾c, thñ tôc giÊy tê, chÕ ®é lµm viÖc, tiªu chuÈn an toµn, chøc vô c«ng t¸c, tÊt c¶ víi sù ngÇm ®Þnh r»ng mäi ng-êi vÒ c¬ b¶n lµ nhnhau. TÊt c¶ víi sù ngÇm ®Þnh r»ng mäi ng-êi vÒ c¬ b¶n lµ nh- nhau. TÊt nhiªn gi¶ thiÕt nµy lµ cÇn thiÕt mét phÇn lín ë nh÷ng ho¹t ®éng cã tæ chøc, nh-ng ®iÒu kh«ng kÐm quan träng lµ ph¶i thÊy r»ng mçi con ng-êi lµ mét thÓ duy nhÊt hä cã nh÷ng nhu cÇu kh¸c nhau, tham väng kh¸c nhau. NÕu c¸c nhµ qu¶n lý kh«ng hiÓu ®-îc tÝnh phøc t¹p vµ c¸ tÝnh cña con ng-êi th× hä cã thÓ ¸p dông sai nh÷ng ®iÒu kh¸i qu¸t vÒ ®éng c¬ thóc ®Èy, sù l·nh ®¹o vµ mèi liªn hÖ. MÆc dï c¸c nguyªn t¾c vµ c¸c kh¸i niÖm nãi chung lµ ®óng nh-ng cÇn ph¶i ®iÒu chØnh cho phï hîp víi tõng hoµn c¶nh cô thÓ. Trong mét xÝ ng iÖp, kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c nhu cÇu cña mäi ng-êi ®Òu ®-îc ®¸p øng hoµn toµn nh-ng c¸c nhµ qu¶n lý ph¶i cã mét ph¹m vi réng r·i ®¸ng kÓ trong viÖc t¹o ra sù phï hîp c¸ nh©n. MÆc dï c¸c yªu cÇu vÒ chøc vô th-êng xuÊt ph¸t tõ c¸c kÕ ho¹ch cña doanh nghiÖp vµ tæ chøc, nh-ng thùc tÕ kh«ng nªn lo¹i trõ kh¶ n¨ng bè trÝ c«ng viÖc cho phï hîp víi con ng-êi trong mçi tr-êng hîp cô thÓ ®Ó sö dông tèt h¬n ®-îc tµi n¨ng qu¶n lý hiÖn h÷u trong doanh nghiÖp. 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 3. Nh©n c¸ch con ng-êi lµ mét ®iÒu quan träng. C«ng t¸c qu¶n lý liªn quan tíi viÖc hoµn thµnh c¸c môc tiªu cña doanh nghiÖp. §¹t ®-îc c¸c kÕt qu¶ lµ mét ®iÒu quan träng, nh-ng c¸c biÖn ph¸p ®Ó ®¹t ®-îc c¸c kÕt qu¶ kh«ng bao giê ®-îc xóc ph¹m ®Õn nh©n c¸ch cña con ng-êi. Kh¸i niÖm vÒ nh©n c¸ch c¸ nh©n cã nghÜa lµ mäi ng-êi ph¶i ®-îc ®èi sö víi lßng tån träng bÊt kÓ chøc vô cña hä trong tæ chøc ®ã. TÊt c¶ Chñ TÞch, Phã chñ tÞch, nhµ qu¶n lý, qu¶n ®èc c¬ së vµ c«ng nh©n ®Òu ®ãng gãp vµo viÖc thùc hiÖn c¸c môc tiªu cña doanh nghiÖp. Mçi ng-êi lµ mét thùc thÓ thèng nhÊt víi nh÷ng kh¶ n¨ng vµ nguyÖn väng kh¸c nhau, nh-ng tÊt c¶ ®Òu lµ nh÷ng con ng-êi nªn tÊt c¶ ®Òu ®-îc ®èi xö nhnhau. 4. CÇn xem xÐt con ng-êi mét c¸ch toµn diÖn Chóng ta kh«ng thÓ nãi vÒ b¶n chÊt cña con ng-êi trõ khi chóng ta ®· xem xÐt mét con ng-êi mét c¸ch toµn diÖn chø kh«ng ph¶i chØ xÐt nh÷ng ®Æc tr-ng riªng vµ t¸ch biÖt nh- sù hiÓu biÕt, quan ®iÓm, kü n¨ng hoÆc t×nh h×nh riªng. Mét con ng-êi cã tÊt c¶ nh÷ng ®Æc tÝnh ®ã víi nh÷ng møc ®é kh¸c nhau. H¬n n÷a nh÷ng ®Æc tÝnh ®ã cã t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau, vµ tÝnh tréi cña chóng trong nh÷ng hoµn c¶nh cô thÓ thay ®æi nhanh vµ kh«ng ®o¸n tr-íc ®-îc. Con ng-êi lµ mét c¸ thÓ toµn diÖn chÞu ¶nh h-ëng bëi c¸c yÕu tè bªn 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ngoµi nh- gia ®×nh, hµng xãm, tr-êng häc, nhµ thê, c«ng ®oµn hoÆc ®oµn thÓ, tæ chøc chÝnh trÞ vµ c¸c nhãm huynh ®Ö. Mäi ng-êi kh«ng thÓ tù g¹t bá nh÷ng ¶nh h-ëng cña nh÷ng lùc l-îng ®ã khi lµm viÖc. C¸c nhµ qu¶n lý ph¶i nhËn thÊy nh÷ng thùc tÕ ®ã vµ chuÈn bÞ c¸c øng xö víi chóng. II. C¸c m« h×nh con ng-êi. §Ó hiÓu ®-îc tÝnh phùc t¹p cña con ng-êi c¸c t¸c gi¶ viÕt vÒ c«ng t¸c qu¶n lý ®-a ra mét sè m« h×nh con ng-êi. Mçi m« h×nh lµ mét sù trõu t-îng cña thùc t¹i. Nã bao gåm nh÷ng biÕn cè ®-îc coi lµ quan träng, nh-ng còng bá qua nh÷ng yÕu tè Ýt thiÕt yÕu cho viÖc gi¶i thÝch hiÖn t-îng. C¸c nhµ qu¶n lý dï cã ý thøc hµnh vi c¸ nh©n vµ hµnh vi theo tæ chøc, dùa trªn nh÷ng gØa thiÕt vÒ con ng-êi. Nh÷ng gi¶ thiÕt nµy vµ nh÷ng lý luËn cã liªn quan víi chóng ¶nh h-ëng ®Õn hµnh vi qu¶n lý. Qua nhiÒu n¨m, ng-êi ta ®· ®-a ra nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau vÒ b¶n chÊt chñ yÕu cña con ng-êi. ë ®©y chóng ta ®· ®-a ra nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau vÒ b¶n chÊt chñ yÕu cña con ng-êi. Do ®ã chóng ta tËp trung vµo nh÷ng m« h×nh lùa chän cña Schein vµ vµo nh÷ng gi¶ thiÕt cæ ®iÓn cña McGrgor vÒ con ng-êi. 1. Tõ quan ®iÓm lîi Ých kinh tÕ tíi con ng-êi tæng thÓ 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 EdgarH. Schein ®· ®-a ra 4 m« h×nh quan ®iÓm vÒ con ng-êi. §Çu tiªn «ng l-u ý nh÷ng gi¶ thiÕt lîi Ých kinh tÕ trªn t- t-ëng lµ con ng-êi tr-íc hÕt bÞ thóc ®Èy bëi nh÷ng ®éng c¬ kinh tÕ. V× nh÷ng ®éng cã nµy ®-îc gi¸m s¸t bëi doanh nghiÖp, nªn con ng-êi thùc chÊt lµ thô ®éng bÞ sö dông, bÞ thóc ®Èy vµ bÞ gi¸m s¸t bëi tæ chøc. Nh÷ng gi¶ thiÕt nµy gièng nh- nh÷ng gi¶ thiÕt nÕu trong thuÕt X cña McGregor, sÏ ®-îc ®Ò cËp tíi mét c¸ch v¾n t¾t. M« h×nh thø hai, g¾n liÒn víi nh÷ng gi¶ thiÕt vÒ mÆt x· héi, nã dùa trªn quan ®iÓm cña Elton Mayoa lµ, vÒ c¬ b¶n con ng-êi bÞ thóc ®Èy bëi nh÷ng nhu cÇu x· héi. Ch¼ng h¹n nh- c¸c lùc l-îng vÒ mÆt x· héi cña nh÷ng nhãm ph©n chia theo ®Þa vÞ x· héi lµ quan träng h¬n sù kiÓm tra theo qu¶n lý. M« h×nh thø ba g¾n liÒn víi c¸c gi¶ thiÕt vÒ tù th©n vËn ®éng cho r»ng c¸c ®éng c¬ ®-îc chia thµnh n¨m nhãm trong mét hÖ thèng cÊp bËc tõ nh÷ng nhu cÇu ®¬n gi¶n ®Ó tån t¹i cho tíi nh÷ng nhu cÇu cao nhÊt vÒ tù th©n vËn ®éng víi sù tËn dông tèi ®a tiÒm n¨ng cña con ng-êi. Theo quan ®iÓm nµy th× con ng-êi tù thóc ®Èy m×nh - hä muèn ®-îc, vµ cã thÓ ®-îc hoµn thiÖn. M« h×nh thø t- dùa trªn nh÷ng gi¶ thuyÕt phøc hîp, thÓ hiÖn quan ®iÓm riªng cña Schein vÒ con ng-êi. Nh÷ng gi¶ 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 thiÕt cë b¶n cña «ng lµ, con ng-êi lµ mét thùc thÓ phøc hîp vµ cã kh¶ n¨ng häc hái nh÷ng c¸ch vËn ®éng míi vµ cã kh¶ n¨ng ®¸p øng l¹i c¸c chiÕn l-îc qu¶n lý kh¸c nhau. 2. ThuyÕt X vµ thuyÕt Y cña McGregor Mét quan ®iÓm kh¸c vÒ b¶n chÊt c¶u con ng-êi ®· ®-îc Douglas Mc ®-a ra theo hai hÖ thèng gi¶ thiÕt vµ nãi chung ®-îc gäi lµ "thuyÕt X" vµ "thuyÕt Y". McGregor cho r»ng, c«ng t¸c qu¶n lý ph¶i b¾t ®Çu tõ c©u hái c¬ b¶n lµ, c¸c nhµ qu¶n lý cã thÓ nh×n nhËn b¶n th©n hä nh- thÓ nµo trong mèi liªn hÖ víi ng-êi kh¸c. Quan ®iÓm nµy®ßi hái ph¶i cã mét tt-ëng nµo ®ã ®èi víi nhËn thøc vÒ b¶n chÊt cña con ng-êi. McGregor ®· chän nh÷ng thuËt ng÷ nµy v× «ng muèn dïng mét thuËt ng÷ chung chung kh«ng mang mét ý nghÜa g× vÒ ng-êi tèt hoÆc xÊu. *Nh÷ng gi¶ thiÕt cña thuyÕt X. Nh÷ng gi¶ thuyÕt truyÒn thèng vÒ b¶n chÊt con ng-êi, theo McGregor, theo thuyÕt X nh- sau: a. Con ng-êi nãi chung vèn dÜ kh«ng thÝch lµm viÖc vµ sÏ tr¸nh viÖc nÕu hä cã thÓ tr¸nh ®-îc. b. V× ®Æc ®iÓm nµy cña con ng-êi cho nªn hÇu hÕt mäi ng-êi ph¶i bÞ Ðp buéc, kiÓm tra, chØ thÞ vµ ®e do¹ b»ng h×nh 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ph¹t ®Ó buéc hä ph¶i cã nh÷ng cè g¾ng thÝch hîp ®Ó thùc hiÖn nh÷ng môc tiªu cña tæ chøc. c. Con ng-êi nãi chung muèn lµm theo chØ thÞ, muèn trèn tr¸nh tr¸ch nhiÖm, cã t-¬ng ®èi Ýt tham väng vµ muèn an phËn lµ trªn hÕt. * Nh÷ng gi¶ thuyÕt cña Y. Nh÷ng gi¶ thiÕt trong thuyÕt Y cña McGregor nh- sau: a. ViÖc dµnh nh÷ng cè g¾ng vÒ thÓ lùc vµ tinh thÇn trong cuéc sèng còng tù nhiªn nh- trong khi ch¬i bêi hoÆc nghØ ng¬i. b. ViÖc kiÓm tra tõ bªn ngoµi vµ ®e do¹ b»ng h×nh ph¹t kh«ng ph¶i lµ biÖn ph¸p duy nhÊt ®Ó t¹o ra nh÷ng nç lùc hoµn thµnh nh÷ng môc tiªu cña tæ chøc. Con ng-êi sÏ cßn chñ ®éng vµ tù gi¸c trong viÖc thùc hiÖn c¸c môc tiªu mµ hä cam kÕt. c. Møc ®é cam kÕt víi c¸c môc tiªu tû lÖ víi møc h-ëng thô g¾n liÒn víi thµnh tÝch cña hä. d. Trong nh÷ng ®iÒu kiÖn ®óng ®¾n, cn ng-êi nãi chung biÕt r»ng hä kh«ng chØ nªn chÊp nhËn mµ cßn ph¶i thÊy tr¸ch nhiÖm cña m×nh. e. Kh¶ n¨ng thÓ hiÖn trÝ t-ëng t-îng, tµi khÐo lÐo vµ tÝnh s¸ng t¹o møc ®ä t-¬ng ®èi cao trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ®Ò cña tæ chøc lµ kh¶ n¨ng réng r·i trong quÇn chóng chø kh«ng bã hÑp. g. Trong nh÷ng ®iÒu kiÖn cña cuéc sèng c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i, nh÷ng tiÒm n¨ng trÝ tuÖ cña con ng-êi nãi chung míi chØ ®-îc sö dông mét phÇn. Râ rµng hai hÖ thèng gi¶ thiÕt nµy kh¸c nhau mét c¸ch c¬ b¶n. ThuyÕt X lµ thuyÕt bi quan, tÜnh t¹i vµ cøng nh¾c. ViÖc kiÓm tra chñ yÕu lµ tõ bªn ngoµi, ®-îc cÊp trªn ¸p ®Æt lªn cÊp d-íi. Ng-îc l¹i, thuyÕt Y lµ thuyÕt l¹c quan, n¨ng ®éng vµ linh ho¹t, nã nhÊn m¹nh ®Õn tÝnh chñ ®éng vµ sù phèi hîp chÆt chÏ nh÷ng nhu cÇu cña c¸ nh©n víi nh÷ng ®ßi hái cña tæ chøc. Ch¾c ch¾n lµ mçi hÖ thèng gi¶ thiÕt sÏ cã ¶nh h-ëng tíi c¸ch thøc mµ c¸c nhµ qu¶n lý thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng vµ ho¹t ®éng qu¶n lý cña hä. Chóng ta h·y xem xÐt c¸c môc ®Ých cña hä cô thÓ h¬n ®«i chuts. * ViÖc lµm s¸ng tá c¸c thuyÕt. Râ rµng lµ McGregor lo ng¹i r»ng thuyÕt X vµ thuyÕt Y cã thÓ bÞ hiÓu sau. Nh÷ng quan ®iÓm sau ®©y xÏ lµm râ mét sè ph¹m vi nh©n thøc sai lÇm vµ gi÷ cho c¸c gi¶ thiÕt nµy ë trong mét tÇm møc ®óng ®¾n. 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Thø nhÊt c¸c gi¶ thuyÕt cña thuyÕt X vµ thuyÕt Y míi chØ lµ nh÷ng gi¶ thiÕt mµ th«i. Chóng kh«ng ph¶i lµ nh÷ng ®iÒu b¾t buéc hoÆc nh÷ng gîi ý cho c¸c chiÕn l-îc qu¶n lý. Tr¸i l¹i, chóng ph¶i ®-îc thö nghiÖm trong thùc tÕ. H¬n n÷a, nh÷ng gi¶ thuyÕt nµy lµ nh÷ng suy luËn trùc gi¸c vµ kh«ng dùa trªn sù nghiªn cøu. Thø hai, c¸c thuyÕt X vµ thuyÕt Y kh«ng ngô ý tíi viÖc qu¶n lý "cøng" hay "mÒm". C¸ch tiÕp cËn "cøng" cã thÓ t¹o ra sù ph¶n øng vµ chèng ®èi. C¸ch tiÕp cËn "mÒm" cã thÓ dÉn tíi sù qu¶ lý bu«ng láng vµ kh«ng phï hîp víi thuyÕt Y. Thay vµo ®ã nhµ qu¶n lý cã hiÖu qu¶ ph¶i nhËn biÕt vÒ phÈm chÊt vµ nh÷ng n¨ng lùc, còng nh- nh÷ng h¹n chÕ cña con ng-êi, vµ ®iÒu chØnh c¸c hµnh vi theo yªu cÇu cÇn thiÕt trong tõng tr-êng hîp. Thø ba, kh«ng nªn coi thuyÕt X vµ thuyÔt Y trªn mét ph¹m vi kÕ tôc víi X vµ Y lµ nh÷ng th¸i cùc ®èi lËp. Chóng kh«ng thuéc ph¹m trï vÒ møc ®é, mµ tr¸i l¹i chóng lµ nh÷ng quan ®iÓm hoµn toµn kh¸c nhau vÒ con ng-êi. Ph¹m vi thø t- cña nhËn thøc sai lÇm tiÒm Èn cÇn ®-îc lµm râ lµ viÖc th¶o luËn thuyÕt Y kh«ng ph¶i lµ kh¶ n¨ng ®Ó cho viÖc qu¶n lý thèng nhÊt, còng kh«ng ph¶i lµ lý lÏ chèng l¹i viÖc sö dông quyÒn h¹n. Thay vµo ®ã, theo thuyÕt Y quyÒn h¹n chØ ®-îc xem nh- lµ mét trong nhiÒu c¸ch thøc mµ ng-êi qu¶n lý dïng quyÒn l·nh ®¹o. Thø n¨m, nh÷ng 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 nhiÖm vô vµ hoµn c¶nh kh¸c nhau ®ßi hái ph¶i cã nhiÒu c¸ch tiÕp cËn ®Ó qu¶n lý. §«i khi, quyÒn h¹n vµ cã cÊu cã thÓ cã hiÖu qu¶ ®èi víi mét sè nhiÖm vô nµo ®ã, vµ ph¶i nh÷ng c¸ch tiÕp cËn kh¸c nhau trong nh÷ng hoµn c¶nh kh¸c nhau. Ch¼ng h¹n nh- mét doanh nghiÖp cã hiÖu qu¶ lµ doanh nghiÖp mµ nã ®-a ra nh÷ng yªu cÇu nhiÖm vô phï hîp víi con ng-êi vµ hoµn c¶nh cô thÓ. 3. H-íng tíi quan ®iÓm triÕt chung cña c¸c m« h×nh hµnh vi Trong nhiÒu quan ®iÓm nãi chung vÒ con ng-êi th× quan ®iÓm nµo lµ cã c¨n cø? Chóng ta ®· l-u ý r»ng Schein ®· ®-a ra bèn m« h×nh quan niÖm vÒ con ng-êi, tõ quan ®iÓm vÒ lîi Ých kinh tÕ ®Õn quan ®iÓm nhÊn m¹nh c¸c ®éng c¬ phøc hîp. Chóng ta ®· biÕt r»ng McGregor ®· nhãm gép c¸c gi¶ thiÕt thµnh thuyÕt X vµ thuyÕt Y. Khi ®ã m« h×nh nµo lµ cã c¨n cø? D-êng nh- kh«ng cã mét m« h×nh ®¬n lÎ nµo cã ®ñ kh¶ n¨ng ®Ó gi¶i thÝch ®Çy ®ñ vÒ hµnh vi c¸ nh©n vµ tæ chøc. Xin nh¾c l¹i r»ng con ng-êi rÊt kh¸c nhau, kh«ng cã con ng-êi nãi chung. H¬n n÷a, con ng-êi c- xö kh¸c nhau trong nh÷ng t×nh huèng kh¸c nhau vµ ®èi víi nh÷ng vÊn ®Ò phøc t¹p, thËm chÝ hä c- xö kh¸c nhau trong nh÷ng tr-êng hîp t-¬ng tù ë nh÷ng thêi ®iÓm kh¸c nhau. Trong mét sè tr-êng hîp, 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 con ng-êi hµnh ®éng mét c¸ch hîp lý; trong nh÷ng tr-êng hîp kh¸c, hä bÞ chi phèi bëi nh÷ng mÆc c¶m. Tr¸ch nhiÖm cña nh÷ng nhµ qu¶n lý lµ t¹o ra mét m«i tr-êng mµ trong ®ã mäi ng-êi ®-îc thóc ®Èy ®Ó ®ãng gãp vµo viÖc thùc hiÖn c¸c môc tiªu cña doanh nghiÖp. Còng cÇn gi¶ thiÕt r»ng con ng-êi cã thÓ ®-îc vËn ®éng ®Ó bá qua c¸ nh©n hä vµ ®¸nh gi¸ thÊp tr×nh ®é, kh¶ n¨ng hiÓu biÕt cña hä. Nh÷ng lîi Ých kinh tÕ tÊt nhiªn lµ quan träng trong mét doanh nghiÖp, nh-ng con ng-êi th-êng muèn nhËn ®-îc tõ c«ng viÖc nhiÒu thø kh¸c ngoµi tiÒn b¹c. Hä lu«n muèn ph¸t triÓn kh¶ n¨ng, n¨ng lùc còng nh- tiÒm n¨ng cña hä. Nhµ qu¶n lý giái sÏ chän c¸ch tiÕp cËn triÕt chung b»ng c¸ch rót tØa tõ nh÷ng m« h×nh kh¸c nhau ®Ó m« t¶ b¶n chÊt cña con ng-êi. Tèi thiÓu nhÊt, hä còng ph¶i thõa nhËn r»ng con ng-êi ph¶i ®-îc ®èi xö víi sù t«n träng vµ xøng ®¸ng ph¶i ®-îc xem xÐt nh- con ng-êi toµn diÖn, vµ ph¶i ®-îc xem xÐt trong khung c¶nh cña m«i tr-êng chung mµ trong ®ã hä cã nh÷ng vai trß kh¸c nhau. Nh÷ng hoµn c¶nh kh¸c nhau ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng c¸ch tiÕp cËn qu¶n lý kh¸c nhau ®Ó sö dông mét c¸ch cã kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ nhÊt mét nguån lùc cã gi¸ trÞ nhÊt trong doanh nghiÖp, Êy lµ con ng-êi. 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 III. Sù nhËn thøc trong m«i tr-êng doanh nghiÖp Nh÷ng nhËn thøc vÒ thùc tÕ cña chóng ta bÞ t¸c ®éng bëi nhiÒu yÕu tè nh- kiÕn thøc cña chóng ta, nh÷ng kinh nghiÖm ®· qua, tiªu chuÈn, triÓn väng, mèi quan t©m, th¸i ®é vµ quan ®iÓm vÒ con ng-êi. Nhµ qu¶n lý cÇn ph¶i hiÓu biÕt mét sè sai lÇm chung vÒ nhËn thøc c¸ nh©n tèt h¬n, tõ ®ã dÉn tíi c«ng t¸c qu¶n lý tèt h¬n. NhËn thøc lµ sù tiÕp nhËn th«ng tin tõ m«i tr-êng. Nã bao gåm, vÝ dô nh-, viÖc nh×n thÊy nhµ m¸y, nghe thÊy tiÕng ån cña m¸y mãc, c¶m thÊy h¬i nãng tõ lß nung, nÕm vÞ ngon cña thøc ¨n trong hiÖu ¨n vµ ngöi thÊy mïi khãi khÝ x¶ cña ®éng c¬. ë ®©y chóng ta tËp trung vµo nh÷ng gi¸c quan mµ chóng ®Æc biÖt cÇn thiÕt cho c«ng t¸c qu¶n lý. 1.C¸c xu h-íng trong nhËn thøc §iÒu mµ chóng ta nhËn thÊy kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i lµ thÕ giíi thùc. Con ng-êi nh×n nhËn c¸c vËt theo c¸ch phèi c¶nh riªng cña hä. Sù nhËn thøc cã thÓ bÞ bãp mÐo bëi nhiÒu yÕu tè kh¸c nhau. Thø nhÊt, cã ®èi t-îng hoÆc sù kiÖn ®ang ®-îc c¶m nhËn. Nh÷ng ®èi t-îng vµ sù kiÖn cã nh÷ng ®Æc tÝnh næi bËt dÔ ®-îc chó ý h¬n nh÷ng ®èi t-îng vµ sù vËt cã tÝnh chÊt kÝn ®¸o. Sau ®ã cã nh÷ng ®Æc tÝnh vµ xu h-íng cña ng-êi 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 c¶m nhËn. Hä cã thÓ bÞ t¸c ®éng qóa m¹nh bëi Ên t-îng ban ®Çu hoÆc tËp trung søc m¹nh cña hä vµo sù kiÖn ®ã vµ c¶m nhËn sai c¸c sù kiÖn kh¸c. Cuèi cïng sù nhËn thøc còng bÞ ¶nh h-ëng bëi m«i tr-êng vËt chÊt vµ x· héi. VÝ dô mét lêi khiÓn tr¸ch tr-íc ®¸m ®«ng sÏ ®-îc tiÕp thu rÊt kh¸c so víi ë níi kÝn ®¸o trong c¬ quan. Nh÷ng ®Æc tÝnh cña ng-êi c¶m nhËn lµ träng t©m trong bµi tiÓu luËn cña t«i v× nã ¶nh h-ëng ®Õn qu¸ tr×nh nhËn thøc. Trong sù nhËn thøc cã lùa chän, mét th«ng tin nµo ®ã sÏ ®-îc xö lý, ®ång thêi nh÷ng th«ng tin kh¸c sÏ bÞ bá qua . Th-êng th-êng nh÷ng ®Æc tÝnh næi bËt ®-îc chó ý trong khi ®ã nh÷ng yÕu tè kÐm râ rµng h¬n sÏ bÞ bá qua. §ång thêi cã xu h-íng bá qua nh÷ng yÕu tè khã chÞu vµ dÔ tiÕp nhËn nh÷ng yÕu tè tÝch cùc vµ dÔ chÞu. Cho nªn mét sè nhµ qu¶n lý d-êng nh- kh«ng thÓ ®-¬ng ®Çu víi nh÷ng khã kh¨n, nh÷ng quyÕt ®Þnh khã chÞu vµ thùc tÕ ho¹t ®éng cña tæ chøc. Tuy nhiªn sù nhËn thøc chän läc cã thÓ trë thµnh sù chän cã thÓ trë thµnh sù b¶o vÖ cã Ých vÒ mÆt t©m lý, vÝ dô mét nhµ qu¶n lý nh¾c nhë mét cuéc nãi chuyÖn quÊy rÇy ë phßng bªn c¹nh ®Ó tËp trung vµo mét c«ng viÖc gÊp. PhÇn lín, sù nhËn thøc chän läc chÞu ¶nh h-ëng bëi ph¹m vi hiÓu biÕt cña con ng-êi. VÝ dô nh÷ng sinh viªn ë kho¸ häc kinh doanh trong tr-êng ®¹i häc cã thÓ cã nh÷ng 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 quan ®iÓm kh¸c nhau khi ph©n tÝch mét tr-êng hîp phøc t¹p. C¸c sinh viªn chuyªn vÒ kÕ to¸n vµ tµi chÝnh th-êng coi nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn tµi chÝnh lµ nh÷ng vÊn ®Ò cÊp b¸ch. §ång thêi c¸c sinh viªn vÒ Marketing th-êng thiªn vÒ nh÷ng vÊn ®Ò marketing, trong khi ®ã c¸c sinh viªn chuyªn vÒ qu¶n lý quan t©m ®Õn nh÷ng thiÕu sãt liªn quan ®Õn viÖc lËp kÕ ho¹ch, tæ chøc hoÆc nh÷ng chøc n¨ng qu¶n lý kh¸c. TÊt c¶ ®Òu cïng xem xÐt mét tinh huèng nh-ng theo nh÷ng gãc ®é kh¸c nhau, bÞ ¶nh h-ëng bëi sù ®µo t¹o chuyªn m«n cña hä. Sù m¸y mãc rËp khu«n lµ sù ®-a ra nh÷ng nhËn xÐt chung, réng lín vÒ nh÷ng líp ng-êi thuéc mét s¾c téc riªng hoÆc nh÷ng nhãm kh¸c biÖt nµo ®ã, khi g¸n gÐp cho hä nh÷ng ®Æc tÝnh riªng nhÊt ®Þnh. Ch¼ng h¹n nh- ng-êi ta th-êng ®-a ra nh÷ng khu«n mÉu vÒ c¸c thµnh viªn hiÖp héi, nh÷ng ng-êi bu«n b¸n, nh÷ng ng-êi nhuém tãc... mµ kh«ng coi träng tÝnh c¸ch c¸ biÖt cña c¸ nh©n hä. Sù ®Þnh kiÕn th-êng do mét Ên t-îng chung vÒ mét yÕu tè ®¬n lÎ nµo ®ã, cã lîi hoÆc kh«ng cã lîi, lµm ¶nh h-ëng ®Õn viÖc ®¸nh gi¸ vÒ con ng-êi xÐt theo mét lo¹t c¸c yÕu tè kh¸c. TÊt nhiªn ®iÒu nµy sÏ dÉn ®Õn viÖc ®¸nh gi¸ sai, hoÆc Ýt ra lµ kh«ng chÝnh x¸c cña nhµ qu¶n lý vÒ nh©n viªn. Ch¼ng h¹n mét nh©n viªn lµm viÖc ®óng giê cã thÓ nhËn ®-îc møc 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ®iÓm chung cao trong ®¸nh gi¸, mÆc dï chÊt l-îng vµ sè l-îng thùc hiÖn nhiÖm vô cña ng-êi ®ã cã thÓ thÊp. Mét vÊn ®Ò kh¸c trong nhËn thøc lµ sù quy kÕt. Nã cã nghÜa lµ viÖc quy c¸c ®Æc tÝnh riªng vµ th-êng lµ nh÷ng sai lÇm cña ai ®ã cho ng-êi kh¸c. VÝ dô mét nhµ qu¶n lý thiÕu quyÕt ®o¸n cã thÓ ®æi nçi cho nh÷ng ng-êi kh¸c kh«ng cã kh¶ n¨ng ra quyÕt ®Þnh. 2. TÇm quan träng cña viÖc nhËn thøc ®óng cña nhµ qu¶n lý Nh©n thøc ®óng lµ ®iÒu quan träng trong viÖc ®¸nh gi¸ c¸c t×nh huèng trong cuéc sèng hµng ngµy. §èi víi c¸c nhµ qu¶n lý, viÖc nhËn thÊy c¸c sai lÇm vÒ nhËn thøc nh- ®· nãi ë trªn lµ rÊt cÇn thiÕt cho viÖc thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng qu¶n lý. Trong viÖc lùa chän c¸c cÊp d-íi c¸c nhµ qu¶n lý nªn thÊy r»ng hä cã thÓ thiªn vÒ viÖc chän ng-¬× dù bÞ ch¼ng qua v× hä cã nh÷ng nÐt t-¬ng ®ång nµo ®ã. Ch¼ng h¹n nh- viÖc hä cïng tèt nghiÖp ë mét tr-êng §aÞ häc. Trong khi ®¸nh gi¸, ®Æc biÖt nÕu kh«ng tiÕn hµnh mét c¸ch kh¸ch quan, c¸c nhµ qu¶n lý chØ cã thÓ ®¸nh gi¸ nh©n viªn trªn mét sè ®iÓm, trong khi ®ã l¹i bá qua viÖc thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc thùc t¹i. Trong c«ng t¸c ®µo t¹o vµ phat¸ triÓn mét c¸ch chän läc, c¸c nhµ qu¶n lý cã thÓ chØ nhËn thÊy nh÷ng vÊn ®Ò vÒ quan hÖ gi÷a c¸c c¸ nh©n víi nhau vµ chän viÖc ®µo t¹o vÒ c¸ch øng 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 xö, mÆc dï yªu cÇu quan träng ch¼ng h¹n cã thÓ ph¶i dµnh cho viÖc ®µo t¹o vÒ nh÷ng ph-¬ng ph¸p dù b¸o chÝnh x¸c h¬n. T-¬ng tù mét sè nhµ qu¶n lý cã thÓ cho r»ng chØ cã tiÒn lµ c¸ch thóc ®Èy ®-îc c¸c nh©n viªn bëi v× hä suy diÔn tõ c¸c nhu cÇu cña riªng hä vÒ tiÒn b¹c thµnh nhu cÇu cña cÊp d-íi... Cuèi cïng viÖc th«ng tin liªn hÖ cã thÓ bÞ sai lÖch v× con ng-êi chØ nghe nh÷ng ®iÒu hä muèn nghe. Hä Ýt thÝch nghe nh÷ng tin xÊu, v× vËy hä kh«ng nhËn thøc ®-îc nh÷ng vÊn ®Ò ®ang ®e do¹ vµ hËu qu¶ cña chóng. 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 KÕt luËn ViÖc lµm hµi hoµ c¸c môc tiªu: vÊn ®Ò then chèt ®Ó l·nh ®¹o. HiÓu ®-îc yÕu tè con ng-êi trong c¸c doanh nghiÖp lµ ®iÒu quan träng ®èi víi chøc n¨ng l·nh ®¹o trong qu¶n lý. C¸ch nhËn thøc vÒ b¶n chÊt con ng-êi cña nhµ qu¶n lý xÏ ¶nh h-ëng ®Õn ph-¬ng ph¸p thóc ®Èy vµ l·nh ®¹o cña hä. Ng-êi ta ®· ®Ò xuÊt mét m« h×nh trong ®ã thÓ hiÖn nh÷ng c¸ch quan niÖm kh¸c nhau vÒ b¶n chÊt con ng-êi, tuy nhiªn kh«ng cã mét kh¸i niÖm ®¬n nhÊt nµo lµ ®ñ ®Ó hiÓu ®-îc toµn bé con ng-êi. V× vËy, quan ®iÓm triÕt chungn vÒ b¶n chÊt con ng-êi lµ c¸ch tiÕp cËn tèt nhÊt. Con ng-êi kh«ng lµm viÖc mét c¸ch c« lËp, ng-îc l¹i phÇn nhiÒu, hä lµm viÖc trong c¸c nhãm ®Ó ®¹t ®-îc c¸c môc tiªu cña doanh nghiÖp vµ c¸ nh©n. Nh-ng tiÕc r»ng c¸c môc tiªu ®ã th-êng kh«ng hµi hoµ víi nhau. §ång thêi c¸c môc tiªu cña cÊp d-íi th-êng kh«ng gièng víi c¸c môc tiªu cña cÊp trªn. Cho nªn, mét trong nh÷ng ho¹t ®éng quan träng nhÊt cña c¸c Nhµ qu¶n lý lµ lµm cho c¸c nhu cÇu cña mäi ng-êi hµi hoµ víi yªu cÇu cña toµn bé doanh nghiÖp. Sù l·nh ®¹o b¾c nhip cÇu gi÷a mét bªn lµ kÕ ho¹ch l«gic vµ ®-îc c©n nh¾c kü, c¸c c¬ cÊu tæ chøc ®-îc thiÕt kÕ cÈn 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan