Tài liệu Xuất khẩu gạo việt nam sang thị trường nhật bản

Lêi Më §Çu Nh÷ng n¨m trë l¹i ®©y l-îng hµng l-¬ng thùc ViÖt Nam ®· ®¹t ®-îc nh÷ng thµnh tùu to lín, nhÊt lµ ®èi víi ngµnh xuÊt khÈu g¹o. MÆc dï n-íc ta ®· xuÊt khÈu nhiÒu nh-ng g¹o cña n-íc ta vÉn cßn ch-a ®-îc biÕt ®Õn nhiÒu ë c¸c n-íc ph¸t triÓn. Bët vËy, ngoµi viÖc t¨ng sè l-îng vµ chÊt l-îng xuÊt khÈu vÊn ®Ò thÞ hiÕu cña ng-êi tiªu dïng còng cÇn ph¶i quan t©m theo tõng n-íc tõng khu vùc cô thÓ. NhËt B¶n lµ mét trong nh÷ng n-íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. §©y chÝnh lµ thÞ tr-êng tiÒm n¨ng cña c¸c nhµ s¶n xuÊt g¹o cña ViÖt Nam. V× vËy, em xin chän ®Ò tµi “ XuÊt 1 khÈu g¹o ViÖt Nam sang thÞ tr-êng NhËt B¶n” ®Ó biÕt xem chóng ta sÏ cã nh÷ng c¬ héi nµo ®Ó xuÊt khÈu, chóng ta cã chiÕn l-îc g× ®Ó chinh phôc , c¹nh tranh vµo thÞ tr-êng khã tÝnh nµy. Bµi viÕt cña em gåm 3 phÇn: PhÇn 1: Lý luËn chung vÒ xuÊt khÈu g¹o- ho¹t ®éng më réng thÞ tr-êng ®èi víi ngµnh xuÊt khÈu g¹o ViÖt Nam. PhÇn 2: T×nh h×nh s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu g¹o ViÖt Nam sang thÞ tr-êng NhËt B¶n. PhÇn 3: Gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu g¹o ViÖt Nam sang thÞ tr-êng NhËt B¶n. 2 3 Ch-¬ng 1 : Lý LuËn Chung VÒ XuÊt KhÈu G¹o Ho¹t ®éng më réng thÞ tr-êng ®èi víi ngµnh xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt Nam. 1. TÇm quan träng cña viÖc xuÊt khÈu g¹o ®èi víi ViÖt Nam. §Êt n-íc ta ®ang trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ ngµy cµng ®æi míi. N¨m 2006 ta sÏ gia nhËp AFTA, hoµ nhËp víi céng ®ång quèc tÕ. ChÝnh v× vËy, viÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu lµ hÕt søc cÇn thiÕt vµ cÊp b¸ch ®Ó t¨ng ngo¹i tÖ vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò vÒ vèn cho c«ng nghiÖp ho¸. Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ ®ã, ngµnh lóa g¹o n-íc ta trong nh÷ng n¨m võa qua ®· cã nh÷ng chuyÓn 4 biÕn tÝch cùc. Nã ®· gi÷ vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ cña ®Êt n-íc. ViÖt Nam lµ n-íc n«ng nghiÖp, s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu lóa g¹o lµ kh«ng nh÷ng gi¶i quyÕt vÊn ®Ò thÊt nghiÖp ë n«ng th«n mµ cßn n©ng cao ®êi sèng cña nh©n d©n. S¶n xuÊt lóa g¹o cña ViÖt Nam cã nh÷ng lîi thÕ c¬ b¶n vÒ ®Êt ®ai, khÝ hËu, nguån nh©n lùc, vÞ trÝ vÒ c¸c c¶ng xuÊt khÈu. ChÝnh nhê nh÷ng lîi thÕ ®ã mµ ®· lµm cho n¨ng suÊt lóa t¨ng cao, n©ng cao s¶n l-îng cho xuÊt khÈu. 2. T×nh h×nh xuÊt khÈu g¹o ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m võa qua. 5 Nh÷ng con sè vÒ n¨ng suÊt trong nh÷ng n¨m võa qua hÕt søc ®¸ng mõng v× kh«ng ngõng t¨ng cao, riªng n¨m 2004 ®¹t ®Õn 36 triÖu tÊn . N¨m 2004 còng lµ n¨m mµ lÇn ®Çu tiªn ViÖt Nam xuÊt khÈu ®-îc 100.000 tÊn nh÷ng n¨m tr-íc ®ã chØ dõng ë con sè kh«ng qu¸ 100000 tÊn ( n¨m 2003 ®¹t 30.000 tÊn) 1 sù viÖc phÊn khëi lµ Quèc héi ®· ban hµnh ph¸p lÖnh gièng c©y trång tr-íc ®ã chØ lµ nghÞ ®Þnh . Kh«ng chØ t¨ng vÒ sè l-îng vÒ chÊt l-îng viÖc ®-a gièng míi vµo s¶n xuÊt, khiÕn cho chÊt l-îng g¹o còng kh«ng thua kÐm g× Th¸i Lan. Chªnh lÖch gi¸ gi÷a ViÖt Nam vµ Th¸i Lan ®· gi¶m ®¸ng kÓ tõ 40-50 USD/ tÊn nh÷ng n¨m 1990-1997 xuèng cßn 20-25 USD/ tÊn . Lµ mÆt hµng cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu ®øng thø 5, lóa g¹o ®· ®em 6 vÒ cho ®Êt n-íc, mçi n¨m tõ 600-800 triÖu USD , ®ãng gãp tõ 12-13% tæng GDP. Kh«ng nh÷ng thÕ nã cßn gi÷ vai trß quan träng trong viÖc ®¶m b¶o an ninh l-¬ng thùc trªn toµn thÕ giíi. §øng thø 2 vÒ xuÊt khÈu g¹o, n-íc ta mçi n¨m gãp tõ 13-17% l-îng g¹o xuÊt khÊu sang thÕ giíi. HiÖn nay ViÖt Nam xuÊt khÈu g¹o sang 80 n-íc trªn thÕ giíi.. Bé Th-¬ng m¹i dù baã xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt Nam sÏ gÆp nhiÒu thuËn lîi, cã thÓ ®¹t 3.8-4 triÖu tÊn, gièng nh- n¨m 2004, do l-îng cung trªn thÕ giíi gi¶m. 7 Ch-¬ng 2 : T×nh h×nh s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu g¹o ViÖt Nam sang thÞ tr-êng NhËt B¶n. 1. Mèi quan hÖ ViÖt Nam - NhËt B¶n. M«i quan hÖ cña 2 n-íc ®· cã tõ kh¸ l©u, tuy nhiªn cho ®Õn ®Çu nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kû XX quan hÖ míi ®-îc ®©û m¹nh. Dï quan hÖ gi÷a 2 nø¬c tr¶i qua nhiÒu b-íc th¨ng trÇm song vÉn ®-îc duy tr× vµ tiÕp tôc ph¸t triÓn. NhËt b¶n cµng ngµy cµng chøng tá m×nh lµ c-êng quèc kinh tÕ, cã vai trß trong khu vùc vµ thÕ giíi. Ch©u ¸ hiÖn ®ang lµ b¹n hµng vµ lµ ®èi t¸c chñ yÕu cña NhËt B¶n. V× vËy, viÖc më réng quan hÖ kinh tÕ víi ViÖt Nam còng n»m trong chiÕn l-îc ®ã. 8 ViÖc t¨ng c-êng hîp t¸c kinh tÕ gi÷a 2 n-íc kh«ng chØ cã xuÊt ph¸t tõ lîi Ých cña NhËt B¶n mµ cßn xuÊt ph¸t tõ chÝnh nhu cÇu vµ lîi Ých cña ta. ChÝnh s¸ch ®æi míi thÓ hiÖn c¶ nh÷ng c¨n b¶n trong chÝnh s¸ch ®èi néi vµ ®èi ngo¹i chøng tá ViÖt Nam s½n sµng hîp t¸c víi c¸c n-íc trªn thÕ giíi. NhËt B¶n lµ mét n-íc tiÒm n¨ng vÒ kinh tÕ vµ cã vai trß æn ®Þnh, hç trî c¸c n-íc trong khu vùc ®· trë thµnh ®èi t¸c vµ lµ h-íng -u tiªn ®Ó më réng quan hÖ cña ViÖt Nam. §iÒu nµy kh«ng chØ duy tr× m«i tr-êng æn ®Þnh xung quanh mµ ViÖt Nam cßn mong muèn nhËn ®-îc sù gióp ®ì tõ phÝa NhËt B¶n. 9 Nh÷ng n¨m ®æi míi võa qua, ho¹t ®éng ngo¹i th-¬ng ViÖt Nam ®· ®¹t ®-îc nh÷ng t¨ng tr-ëng vµ ph¸t triÓn kh¶ quan. §ãng gãp vµo kÕt qu¶ chung ®ã, ch¾c ch¾n lµ cã ¶nh h-ëng kh«ng nhá cña ngo¹i th-¬ng NhËt B¶n. C¸c sè liÖu thèng kª cho thÊy kim ng¹ch bu«n b¸n ViÖt – NhËt trong nh÷ng n¨m võa qua. N¨m 1998 ®· t¨ng h¬n 19.9 lÇn so víi n¨m 1985. ChØ riªng th¸ng 8 n¨m (11989-1997) kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu ViÖt - NhËt ®· ®¹t 15.299 triÖu USD. §ã lµ dÊu hiÖu cho thÊy NhËt B¶n kh«ng chØ lµ thÞ tr-êng xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam mµ cßn lµ thÞ tr-êng nhËp khÈu quan träng ®èi víi nhiÒu lo¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m s¾p tíi. 10 2. Nh÷ng th¸ch thøc ®èi víi ngµnh xuÊt khÈu g¹o ViÖt Nam. §iÒu ®¸ng nãi ®Çu tiªn lµ g¹o ViÖt Nam chiÕm thÞ tr-êng nhá trªn thÞ tr-êng NhËt B¶n. N¨m 1999 NhËt ®· ¸p ®Æt ra møc thuÕ rÊt cao cho n«ng s¶n xuÊt nhËp khÈu ( 1 kg g¹o nhËp khÈu lµ 351 yªn ). Víi møc thuÕ nh- vËy th× qu¶ lµ khã kh¨n ®èi víi viÖc xuÊt khÈu g¹o cña ta vµo thÞ tr-êng nµy. ThÞ phÇn chñ yÕu trªn thÞ tr-êng cña NhËt B¶n lµ Hoa Kú, chiÕm tíi 47.9% g¹o nhËp khÈu. Ngoµi nh÷ng lý do chÝnh trÞ chóng ta còng cã thÓ thÊy ®-îc g¹o Hoa Kú lµ 11 nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt l-îng cao, ®¸p øng tiªu dïng hiÖn nay cña ng-êi d©n NhËt B¶n. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y th× NhËt B¶n còng ®· nhËp khÈu g¹o cña Trung Quçc do chÊt l-îng g¹o xuÊt khÈu cña Trung Quèc ®· cao h¬n vµ gi¸ thµnh th× thÊp. NhËt B¶n lµ mét n-íc ph¸t triÓn, nªn ng-êi tiªu dïng NhËt rÊt ®ßi hái vÒ chÊt l-îng vµ gi¸ c¶ phï hîp. Bªn c¹nh ®ã, NhËt cßn lµ n-íc cã møc b¶o hé n«ng s¶n cao nhÊt thÕ giíi, ®Ó b¶o vÖ nh÷ng nhµ n«ng chèng l¹i sù c¹nh tranh quèc tÕ. T¹i NhËt cã 3 lo¹i g¹o chÝnh: g¹o cña chÝnh phñ, g¹o b¸n trªn tù do trªn thÞ tr-êng, vµ g¹o b¸n ngoµi hÖ thèng 12 cña chÝnh phñ ( g¹o ng-êi d©n tù tiªu thô vµ b¸n trùc tiÕp cho c¸c ®¹i lý b¸n bu«n, b¸n lÎ vµ ng-êi tiªu dïng). Xu h-íng tiªu thô g¹o suy gi¶m t¹i NhËt, møc tiªu thô b×nh qu©n theo ®Çu ng-êi t¹i NhËt gi¶m 2,2% trong n¨m 1999 so víi n¨m 1998. §Õn n¨m 2000, tæng nhu cÇu tiªu thô g¹o gi¶m xuèng chØ cßn 9,6-10,1 triÖu tÊn vµ g¹o tiªu thô ®Çu ng-êi lµ 58-62kg. ChÝnh nh÷ng ®iªï ®ã ®· lµm cho g¹o ViÖt Nam gÆp khã kh¨n trong viÖc xuÊt khÈu g¹o vµo thÞ tr-êng NhËt. 5 th¸ng ®Çu n¨m 2000 trÞ gi¸ l-îng g¹o xuÊt khÈu sang NhËt lµ 1.443.661 USD, ®Õn nöa ®Çu n¨m 2001 l-îng g¹o 13 xuÊt khÈu cã t¨ng lªn tíi 25.404 tÊn t-¬ng ®-¬ng víi 4.019.916USD. Bªn c¹nh ®ã, ngµnh s¶n xuÊt lóa g¹o cña ta cßn thiÕu vèn vµ kü thuËt cßn thÊp kÐm, thñ tôc th¹nh to¸n vay ng©n hµng cßn phiÒn phøc. §Ó thùc hiÖn c¸c hîp ®ång xuÊt khÈu g¹o, c¸c doanh nghiÖp rÊt cÇn vèn ®Ó mua lóa cÊt gi÷ víi sè l-îng lín, tËp trung vµo thêi ®iÓm trong vô mïa thu ho¹ch lóa. Trong khi ®ã kh¶ n¨ng cung øng cña c¸c NHTM cã h¹n, chÝnh s¸ch hç trî vÒ l·i suÊt ®èi víi doanh nghiÖp xuÊt khÈu vµ ph-¬ng thøc b¶o hµnh cña ng©n hµng cßn cã nhiÒu ®iÓm ch-a hîp lý. 14 HiÖn nay, mét sè vÊn ®Ò cÇn ph¶i ®Ò cËp tíi lµ chóng ta ch-a cã nh·n hiÖu g¹o næi tiÕng, ®©y chÝnh lµ vÊn ®Ò khã kh¨n trong viÖc xuÊt khÈu cña n-íc ta. Khi ch-a cã th-¬ng hiÖu næi tiÕng th× ng-êi tiªu dïng khã cã thÓ tiÕp cËn vµ -u thÝch s¶n phÈm. 3. C¬ héi xuÊt khÈu sang thÞ tr-êng NhËt B¶n cña ViÖt Nam. NhËt B¶n lµ n-íc cã thÆng d- lín nhÊt trªn thÕ giíi do xuÊt khÈu hµng c«ng nghiÖp nh-ng l¹i khã kh¨n trong viÖc më réng thÞ tr-êng n«ng s¶n. Víi hy väng gi¶m bít th©m hôt trong c¸n c©n th-¬ng m¹i, nhiÒu n-íc ®· cã yªu cÇu NhËt B¶n më réng cöa thÞ tr-êng n«ng s¶n. 15 VÞªc n-íc ta vµ nhËt dµnh nhau tèi huÖ quèc n¨m 1999 ®· ®¸nh dÊu xu h-íng æn ®Þnh vµ më réng thÞ tr-êng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. QuyÕt ®Þnh cña NhËt ®· t¹o ®iÒu kiÖn ®Ò c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam më réng thÞ tr-êng tiªu thô cña m×nh t¹i NhËt, ®ång thêi t¨ng thªm uy tÝn cho hµng ViÖt Nam th©m nhËp vµo thÞ tr-êng khã tÝnh kh¸c. Víi c¬ héi nh- vËy mong r»ng trong t-¬ng lai xuÊt khÈu ViÖt Nam sÏ gÆt h¸i ®-îc nhiÒu thµnh c«ng. ChÊt l-îng, chñng lo¹i g¹o cña ta ngµy cµng ®-îc n©ng cao. NhiÒu n¨m qua gièng lóa cña ta ®· ®-îc nhiÒu nhµ khoa häc trong n-íc vµ thÕ giíi hîp t¸c nghiªn cøu ®Ó ®-a ra canh t¸c. 16 Chóng ta cã mét thÕ c¹nh tranh rÊt tèt trªn thÞ tr-êng thÕ giíi ®ã lµ gi¸ g¹o. Do ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ tù nhiªn vµ nguån lùc dåi dµo nªn gi¸ g¹o ViÖt Nam th-êng thÊp h¬n so víi c¸c n-íc kh¸c. Cïng víi chÊt l-îng, sè l-îng vµ thÞ phÇn xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt Nam, gi¸ g¹o cña ViÖt Nam ®· h¹n chÕ ®-îc biÕn ®éng gi¸ quçc tÕ bÊt lîi cho m×nh. Ph-¬ng thøc thanh to¸n g¹o xuÊt khÈu cña ViÖt Nam chñ yÕu lµ b»ng L/C chiÕm trªn 76% tæng sè g¹o xuÊt khÈu. Ph-¬ng thøc thanh to¸n hµng ®æi hµng nh÷ng n¨m qua duy tr× ë møc trung b×nh 14%. Cuèi cïng ph-¬ng thøc tr¶ nî ë møc trªn duíi 8%. 17 VÒ phÝa NhËt, mÆc dï do s¶n l-îng g¹o s¶n xuÊt ra cao h¬n so víi nhu cÇu tiªu dïng trong n-íc nh-ng do ®Çu t- kü thuËt rÊt lín nªn gi¸ thµnh s¶n xuÊt g¹o ë NhËt rÊt cao, gÊp 9 ®Õn 10 lÇn so víi thÕ giíi. V× vËy, ng-êi d©n nhËt ®ang rÊt hy väng ®-îc ¨n g¹o cña thÕ giíi víi gi¸ rÎ h¬n trong ®ã cã g¹o cña n-íc ta. N¨m 2000 trÞ gi¸ xuÊt khÈu sang NhËt lµ 1443662 USD, ®Õn n¨m 2001 l-îng g¹o xuÊt khÈu ra thÕ giíi lµ cña ta lµ 3800000 trong khi nhËp khÈu vµo NhËt chØ chiÕm 25404 tÊn. Theo chñ tr-¬ng cña chóng ta trong nh÷ng n¨m tíi chóng ta t¨ng l-îng xuÊt khÈu sang NhËt, ®Ó lµm 18 ®-îc ®iÒu ®ã chóng ta ph¶i cã nh÷ng gi¶i ph¸p tèi -u ®Ó cã thÓ th©m nhËp vµo thÞ tr-êng khã tÝnh nh- NhËt B¶n. Ch-¬ng 3 : Gi¶i ph¸p ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu g¹o VÞªt Nam sang thÞ tr-êng NhËt B¶n. Trong xu thÕ héi nhËp thÕ giíi, tù do h¸o mËu dÞch th× vÊn ®Ò ®Æt ra lµ chóng ta cã biÖn ph¸p g× ®Ó c¶i thiÖn vµ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu g¹o nãi chung hay xuÊt khÈu sang thÞ tr-êng NhËt B¶n nãi riªng. §Çu tiªn kh«ng thÓ kh«ng kÓ ®Õn nh÷ng chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ cña nhµ n-íc. ChÝnh s¸ch cña nhµ n-íc t¸c ®éng rÊt lín ®Õn xuÊt khÈu, nã kh«ng chØ lµ vai trß tr¸ch nhiÖm cña nhµ n-íc mµ cßn lµ c«ng cô khuyÕn khÝch xuÊt 19 khÈu. §iÒu ®ã thÓ hiÖn qua chÝnh s¸ch thuÕ, nÕu cã mét chÝnh s¸ch thuÕ hîp lý vµ æn ®Þnh sÏ lµ mét ®éng lùc tµi chÝnh ®Ó n©ng cao s¶n l-îng xuÊt khÈu. §Ó th©m nhËp vµo thÞ tr-êng NhËt, cÇn ph¶i cã sù hç trî cña nhµ n-íc b»ng nç lùc vÒ ngo¹i giao vµ chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i ®óng ®¾n . ThÞ tr-êng NhËt ®ßi hái mét chiÕn dÞch l©u dµi víi tÇm nh×n s©u réng, tr-íc hÕt chóng ta ph¶i nghiªn cøu kü thÞ tr-êng, c¸c ®èi thñ c¹nh tranh, nhu cÇu cña ng-êi tiªu dïng, møc gi¸, kªnh ph©n phèi…………. HiÖn nay chóng ta chän xuÊt khÈu trùc tiÕp lµ con ®-êng x©m nhËp vµo thÞ tr-êng NhËt B¶n. H×nh thøc nµy, chØ thÝch hîp víi thêi kú 20