Tài liệu Xử lí nước cấp nông thôn ths lê anh tuấn

 CÁØM NANG CÁÚP NÆÅÏC NÄNG THÄN ThS. Lã Anh Tuáún --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- XÆÍ LYÏ NÆÅÏC CÁÚP NÄNG THÄN 5.1. YÃU CÁÖU XÆÍ LYÏ NÆÅÏC CÁÚP NÄNG THÄN 5.1.1. Khaïi niãûm Nguäön næåïc trong thiãn nhiãn thæåìng khäng saûch, âoìi hoíi phaíi coï biãûn phaïp xæí lyï næåïc nhàòm âaût caïc yãu cáöu pháøm cháút næåïc åí caïc chè tiãu lyï, hoaï vaì sinh hoüc nhàòm âaím baío sæïc khoeí cho ngæåìi tiãu duìng vaì cäüng âäöng. (Xem tiãu chuáøn næåïc cáúp åí pháön phuû luûc). Cäng trçnh xæí lyï næåïc cáúp coï nhiãöu daûng kiãøu khaïc nhau. Tuìy theo yãu cáöu duìng næåïc vaì nguäön cung cáúp, caïc kyî sæ seî quyãút âënh choün læûa hçnh thæïc xæí lyï. Mäüt säú khêa caûnh cáön læu yï:     Yãu cáöu kyî thuáût: qui mä nhaì maïy xæí lyï, qui mä cäng trçnh træí vaì dáùn næåïc, bäú trê vaì tênh toaïn thuíy læûc âæåìng äúng håüp lyï , ... Giaím thiãøu viãûc bäú trê maïy moïc phæïc taûp vaì khoï baío dæåîng. Yãu cáöu vãö cäng nghãû: næåïc sau khi âæåüc xæí lyï âaím baío âaût yãu cáöu duìng næåïc, âaím baío viãûc cung cáúp âáöy âuí âãún ngæåìi tiãu duìng, haûn chãú viãûc sæí duûng hoïa cháút âàõt tiãön vaì cäng nghãû phæïc taûp. Yãu cáöu vãö kinh tãú: Chi phê cäng trçnh håüp lyï, giaï thaình næåïc âæåüc ngæåìi tiãu duìng cháúp nháûn âæåüc, chi phê váûn haình vaì baío dæåîng tháúp., chi phê váûn haình vaì baío dæåîng tháúp. Yãu cáöu vãö vãû sinh - mäi træåìng: hãû thäúng váûn haình khäng gáy ra caïc váún âãö vãö mäi træåìng vaì vãû sinh khu væûc. 5.1.2. Phán loaûi Coï thãø phán loaûi caïc cäng nghãû xæí lyï næåïc nhæ sau: Phán loaûi Mæïc âäü Biãûn phaïp Säú báûc, quaï trçnh Âàûc âiãøm doìng chaíy Baíng 5.1: Phán loaûi cäng nghãû xæí lyï næåïc Cäng nghãû Xæí lyï triãût âãø AÏp duûng Næåïc sinh hoaût, ngaình CN näöi håi cao aïp Xæí lyï khäng triãût âãø Ngaình cäng nghiãûp laìm nguäüi, ræía saìng, ... Coï duìng cháút keo tuû Mäüt hay nhiãöu quaï trçnh Âaût yãu cáöu cao vãö âäü âuûc vaì âäü maìu Làõng loüc âäüc láûp hoàûc kãút håüp (2 quaï trçnh) Tæû chaíy Næåïc tæû chaíy qua caïc cäng trçnh xæí lyï Khäng duìng cháút keo tuû Mäüt hay nhiãöu báûc quaï trçnh Coï aïp Næåïc näng thän, traûm traûi, hiãûu quaí nhoí Làõng loüc så bäü räöi loüc trong (2 báûc loüc) Næåïc chaíy qua caïc cäng trçnh kên ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------61 5. XÆÍ LYÏ NÆÅÏC CÁÚP NÄNG THÄN CÁØM NANG CÁÚP NÆÅÏC NÄNG THÄN ThS. Lã Anh Tuáún --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Tuyì theo thäng säú cháút læåüng næåïc, caïc cäng trçnh xæí lyï næåïc sau âæåüc khuyãún caïo aïp duûng theo hiãûu quaí caïc quaï trçnh xæí lyï. Baíng 5.2: Hiãûu quaí caïc quaï trçnh xæí lyï næåïc Laìm Quaï trçnh xæí lyï thoaïng khê Thäng säú cháút læåüng næåïc Haìm læåüng Oxy hoìa tan + Khæí Dioxit carbon Giaím âäü âuûc o Giaím maìu o Khæí muìi vaì vë + Khæí khuáøn truìng o Khæí sàõt vaì mangan + Khæí cháút hæîu cå + Ghi chuï: + : hiãûu quaí têch cæûc o : khäng hiãûu quaí - : hiãûu quaí khäng täút Âäng cæïng vaì kãút bäng Làõng Tháúm loüc nhanh Tháúm caït Duìng cháút chlor o o +++ + + + + + o o + + + + + + + +++ + + + ++++ +++ -+ ++++ + + ++++ ++++ ++++ + + o + + ++++ o +++ (Nguäön: Nguyãùn Duy Thiãûn, Caïc cäng trçnh cáúp næåïc saûch cho thë tráún vaì cäüng âäöng dán cæ nhoí, 2000) 5.2. CAÏC SÅ ÂÄÖ XÆÍ LYÏ NÆÅÏC 5.2.1. Caïc så âäö Tuìy theo yãu cáöu duìng næåïc vaì khaí nàng taìi chênh maì ta coï caïc så âäö xæí lyï næåïc khaïc nhau. Dæåïi âáy laì mäüt säú så âäö tæång âäúi âån giaín vaì phäø biãún:  Khi nguäön næåïc coï haìm læåüng càûn  2500 mg/l Tæì traûm båm cáúp I âãún Cháút khæí truìng Cháút keo tuû Bãø träün Bãø phaín æïng Bãø làõng Bãø loüc nhanh Bãø chæïa næåïc saûch Cháút kiãöm hoïa ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------62 5. XÆÍ LYÏ NÆÅÏC CÁÚP NÄNG THÄN CÁØM NANG CÁÚP NÆÅÏC NÄNG THÄN ThS. Lã Anh Tuáún --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Tæì traûm båm cáúp I âãún Cháút khæí truìng Cháút keo tuû Bãø làõng trong coï låïp càûn lå læíng Bãø träün Bãø loüc nhanh Bãø chæïa næåïc saûch Cháút kiãöm hoïa Tæì traûm båm cáúp I âãún Cháút keo tuû Bãø loüc tiãúp xuïc Bãø träün Bãø chæïa næåïc saûch Cháút kiãöm hoïa Hçnh 5.1: Caïc så âäö xæí lyï næåïc âån giaín khi coï haìm læåüng càûn nhoí hån 2500 mg/l  Khi nguäön næåïc coï haìm læåüng càûn  2500 mg/l Tæì traûm båm cáúp I âãún Bãø làõng så bäü Cháút khæí truìng Cháút keo tuû Bãø träün Bãø phaín æïng Bãø làõng Bãø loüc nhanh Bãø chæïa næåïc saûch Cháút kiãöm hoïa Häö làõng så Traûm båm Tæì nguäön âãún Cháút khæí truìng Cháút keo tuû Bãø träün Bãø phaín æïng Bãø làõng Bãø loüc nhanh Bãø chæïa næåïc saûch Cháút kiãöm hoïa Hçnh 5.2: Caïc så âäö xæí lyï næåïc âån giaín khi coï haìm læåüng càûn låïn hån 2500 mg/l ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------63 5. XÆÍ LYÏ NÆÅÏC CÁÚP NÄNG THÄN CÁØM NANG CÁÚP NÆÅÏC NÄNG THÄN ThS. Lã Anh Tuáún ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------  Khi nguäön næåïc laì næåïc ngáöm Tæì traûm båm giãúng âãún Tæì traûm båm giãúng âãún Tæì traûm båm giãúng âãún Tæì traûm båm giãúng âãún Cháút khæí truìng Giaìn mæa hay thuìng quaût gioï Giaìn mæa hay thuìng quaût gioï Bãø làõng tiãúp xuïc Bãø loüc nhanh Bãø chæïa næåïc saûch Cháút khæí truìng Bãø chæïa næåïc saûch Bãø làõng tiãúp xuïc Cháút khæí truìng Maïy neïn khê Báöu träün khê Bãø loüc aïp læûc Vaìo maûng læåïi Cháút khæí truìng Phun mæa trãn màût bãø loüc Bãø làõng nhanh Bãø chæïa næåïc saûch Hçnh 5.3: Caïc så âäö xæí lyï næåïc âån giaín khi nguäön næåïc laì næåïc ngáöm ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------64 5. XÆÍ LYÏ NÆÅÏC CÁÚP NÄNG THÄN CÁØM NANG CÁÚP NÆÅÏC NÄNG THÄN ThS. Lã Anh Tuáún --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Caïc så âäö trãn phuì håüp våïi yãu cáöu sæí duûng næåïc khäng cao làõm, coï thãø aïp duûng cho nhæîng vuìng näng thän, riãng træåìng håüp coï yãu cáöu næåïc uäúng coï cháút læåüng cao (hoaìn toaìn khäng muìi, khäng vë, saûch truìng, coï yãu cáöu flo hoïa, ...) âãø duìng trong chãú biãún näng saín, thæûc pháøm, næåïc uäúng âoïng chai, ta coï thãø sæí duûng så âäö sau: (Theo Warren Viessman, Jr. vaì Mark J. Hammer, 1998) Caïc càõt nghéa vaì liãöu læåüng xæí lyï hoïa cháút, trçnh baìy åí pháön sau.  Khi nguäön næåïc laì næåïc tæì caïc häö chæïa næåïc, häö thiãn nhiãn Nguäön (häö) Cæía vaìo våïi læåïi læåüc raïc Chám chlorrine âãø khæí truìng nãúu cáön thiãút Loüc qua than hoaût tênh âãø khæ muìi, vë nãúu cáön thiãút Bãø träün Kãút bäng Chám pheìn âãø âäng tuû Chám cháút phuû gia âãø häù tråü âäng tuû, nãúu cáön Kãút bäng Loüc qua than hoaût tênh âãø khæ muìi, vë nãúu cáön thiãút Bãø làõng Làõng Chám Sodium fluorite âãø flo hoaï næåïc uäúng Loüc caït Loüc caïc cháút khäng làõng Chám chlorrine âãø khæí truìng láön cuäúi Hçnh 5.4: Så âäö xæí lyï næåïc khi nguäön næåïc tæì häö chæïa ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------65 5. XÆÍ LYÏ NÆÅÏC CÁÚP NÄNG THÄN CÁØM NANG CÁÚP NÆÅÏC NÄNG THÄN ThS. Lã Anh Tuáún ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------  Khi nguäön næåïc laì næåïcsäng Nguäön (säng) Cæía vaìo våïi læåïi læåüc raïc ) Bãø träün coï vaïch ngàn Maìn loüc polymer âãø loüc âæåüc caïc cháút buìn vaì caïc ràõn å læíng Sæí duûng cháút âäng tuû, nãúu cáön thiãút Bãø làõng Chám väi, thæåìng âæåüc aïp duûng Loüc qua than hoaût tênh, nãúu cáön Kãút bäng Laìm saûch Kãút bäng Laìm saûch Bãø träün Bãø làõng Loüc caït Chám pheìn vaì silica hoaût tênh, thæåìng âæåüc aïp duûng Chám väi, thæåìng âæåüc aïp duûng Chám Sodium silicofluorite Chám Chlorine, thæåìng aïp duûng Chám tro soda, thæåìng aïp duûng Hçnh 5.5: Så âäö xæí lyï næåïc khi nguäön næåïc tæì säng ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------66 5. XÆÍ LYÏ NÆÅÏC CÁÚP NÄNG THÄN CÁØM NANG CÁÚP NÆÅÏC NÄNG THÄN ThS. Lã Anh Tuáún ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------  Khi nguäön næåïc laì giãúng sáu Nguäön (giãúng sáu) Chám chlorrine âãø khæí sæû phaït triãøn cuía vi khuáøn sàõt cuía âæåìng äúng vaì khæí ban âáöu Fe vaì Mg Laìm thoaïng bàòng khay Laìm thoaïng: gia tàng oxy hoìa tan, oxy hoïa Fe vaì Mg vaì giaím CO2 Chám chlorrine: oxy hoïa khæí Mg coìn soït laûi Bãø tiãúp xuïc hoàûc bãø täön læu Loüc caït Täön læu: cho pheïp phaín æïng oxy hoïa xaíy ra hoaìn toaìn Khæí bäng càûn Fe vaì Mg Chám Ammonia (àmäniàõc): âãø biãún âäøi chlorine dæ tæû do thaình chlorine dæ kãút håüp Chám Acid fluosilicic âãø flo hoaï næåïc uäúng Hçnh 5.6: Så âäö xæí lyï næåïc khi nguäön næåïc tæì giãúng sáu ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------67 5. XÆÍ LYÏ NÆÅÏC CÁÚP NÄNG THÄN CÁØM NANG CÁÚP NÆÅÏC NÄNG THÄN ThS. Lã Anh Tuáún ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------  Khi nguäön næåïc laì giãúng caûn Nguäön (giãúng caûn) Chám väi: taûo phaín æïng laìm mãöm næåïc Chám pheìn âãø taûo sæû âäüng tuû, nãúu cáön Laìm saûch kãút bäng Hoìa träün, kãút bäng vaì làõng âoüng: sæí duûng læåüng väi cao hån âãø khæí âäü cæïng cuía næåïc, loaûi Fe vaì Mg Duìng potassium permanganate ( thuäúc têm) âãø khæí truìng nheû vaì coï taïc duûng oxy hoïa Fe vaì Mg, nãúu cáön Laìm saûch kãút bäng Hoìa träün, kãút bäng vaì làõng âoüng: trung hoaì læåüng väi cao âãø laìm mãöm næåïc, oxy hoïa loaûi Fe vaì Mg Chám Acid fluosilicic âãø flo hoaï næåïc uäúng Loüc âäi caït vaì soíi Khæí âäü cæïng kãút tuía räúi vaì oxy hoïa loaûi Fe vaì Mg Chám Chlor: âãø hçnh thaình chlor dæ tæû do trong hãû thäúng phán phäúi (khæí truìng trong Hçnh 5.7: Så âäö xæí lyï næåïc khi nguäön næåïc tæì giãúng caûn ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------68 5. XÆÍ LYÏ NÆÅÏC CÁÚP NÄNG THÄN CÁØM NANG CÁÚP NÆÅÏC NÄNG THÄN ThS. Lã Anh Tuáún --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 5.2.2. Phaûm vi sæí duûng Baíng 5.3: Phaûm vi sæí duûng caïc cäng nghãû xæí lyï næåïc (TCXD - 33) - 1985 Thaình pháön caïc cäng trçnh chênh cuía dáy chuyãön cäng nghãû 1 I. Xæí lyï næåïc màût âuûc vaì coï maìu A. Xæí lyï næåïc coï duìng pheìn 1- Traûm coï bãø loüc nhanh a) Bãø loüc aïp læûc b) Bãø loüc c) Bãø làõng âæïng, bãø loüc d) Bãø làõng trong, bãø loüc e) Bãø làõng ngang, bãø loüc f) Bãø làõng så bäü, bãø làõng, bãø loüc g) bãø loüc haût to laìm trong mäüt pháön 2- Bãø loüc tiãúp xuïc 3- Bãø làõng/bãø làõng trong âãø laìm saûch mäüt pháön B. Xæí lyï næåïc khäng duìng pheìn 4- Traûm xæí lyï coï bãø loüc cháûm a) Khi phuûc häöi phaíi láúy caït ra b) Khi phuûc häöi khäng phaíi láúy caït ra (xåïi bàòng cå khê vaì ræía bàòng næåïc) c) Bãø loüc så bäü, bãø loüc cháûm phuûc häöi bàòng cå giåïi 5. Bãø loüc haût to laìm trong mäüt pháön II. Xæí lyï næåïc ngáöm chæïa sàõt 1. Giaìn mæa (cäng trçnh laìm thoaïng tæû nhiãn) loüc phaï hay loüc tiãúp xuïc, loüc cháûm 2. Giaìn mæa, bãø làõng tiãúp xuïc, loüc nhanh hoàûc giaìn mæa, loüc tiãúp xuïc 3. Cäng trçnh laìm thoaïng cæåîng bæïc duìng quaût gioï, bãø tiãúp xuïc, loüc nhanh hoàûc cäng trçnh laìm thoaïng duìng quaût gioï, loüc tiãúp xuïc 4. Ejector thu khê, loüc aïp læûc 5. Maïy neïn khê, loüc aïp læû c 6. Phun mæa trãn màût bãø loüc, loüc nhanh hoàûc loüc tiãúp xuïc Âiãöu kiãûn sæí duûng Cháút læåün g næåïc nguäön H.læåüng Cäng suáút traûm xæí lyï (m3/ngaìy) 2 Âäü maìu cobalt (âäü) 3 âãún 50 âãún 30 âãún 2500 âãún 2500 âãún 2500 âãún 2500 âãún 80 âãún 150 âãún 2500 âãún 80 âãún 50 báút kyì báút kyì báút kyì báút kyì âãún 150 âãún 150 báút kyì âãún 3000 báút kyì âãún 3000 âãún 3000 trãn 3000 báút kyì báút kyì báút kyì báút kyì âãún 50 âãún 700 âãún 50 âãún 50 âãún 1000 âãún 30.000 âãún 1000 âãún 150 âãún 50 âãún 150 âãún 30.000 báút kyì càûn khäng tan (mg/l) Haìm læåüng sàõt báút kyì sau khi laìm thoaïng: pH  7; âäü kiãöm  2 mgâl/l H2S  0,2 mg/l.NH4 <1 mg/l, âäü oxy hoïa  (0,15 Fe2+) Haìm læåüng sàõt < 12 mg/l, pH  6,8 Haìm læåüng sàõt < 9 mg/l, pH > 7 4 âãún 2400 báút kyì báút kyì < 500 báút kyì báút kyì báút kyì ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------69 5. XÆÍ LYÏ NÆÅÏC CÁÚP NÄNG THÄN CÁØM NANG CÁÚP NÆÅÏC NÄNG THÄN ThS. Lã Anh Tuáún --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Baíng 5.4: Caïc biãûn phaïp hoïa hoüc bäø sung vaì caïc hoïa cháút theo TCXD - 33: 1985 Caïc chè tiãu cháút læåüng næåïc Phæång phaïp xæí lyï hoïa hoüc Næåïc coï âäü âuûc cao Âaïnh pheìn. Xæí lyï bàòng cháút phuû tråü keo tuû Næåïc coï âäü maìu cao, coï nhiãöu cháút hæîu cå vaì phuì du sinh váût Chlor hoaï træåïc, âaïnh pheìn, xæí lyï bàòng cháút phuû tråü keo tuû, äzän hoïa Coï muìi vaì vë Cacbon hoaï, chlor hoïa træåïc, chlor hoïa træåïc keìm amäniàc hoïa, xæí lyï bàòng kali Âäü kiãöm tháúp Næåïc coï nhiãöu muäúi cæïng Haìm læåüng muäúi cao hån tiãu chuáøn Coï hydro sulfua (H2 S) Hoïa cháút sæí duûng Pheìn nhäm, pheìn sàõt cháút phuû tråü keo tuû: poliacrilamit, axit silic, hoaût hoïa, ... Chlor pheìn cháút phuû tråü keo tuû, äzän Kiãöm hoïa næåïc Väi, xäâa, xuït Khæí carbon, laìm mãöm bàòng väi, xäâa, trao âäøi iän Väi, xäâa, pheìn (sàõt chlorua), muäúi àn, axit sulfuric Than hoaût tênh, chlor loíng, Kali permanganat, amäniàc, äzän Trao âäøi ion, âiãûn phán, chæng cáút Axit hoïa, laìm thoaïng, chlor hoïa, âaïnh pheìn Axit sulfuric Næåïc khäng äøn âënh, trë säú baîo hoìa tháúp (àn moìn) Permanganat, äzän hoïa, kiãöm hoïa, phäút phaït hoïa Väi, xäâa, phäút phaït natri Axit hoïa, phäút phaït hoïa Axit sulfuric, phäút phaït natri Næåïc coï vi truìng Chlor hoïa, äzän hoïa Chlor, väi, xäâa, pheìn Kali permanganat Næåïc coï nhiãöu sàõt Laìm thoaïng, chlor hoïa, kiãöm hoïa, âaïnh pheìn bàòng kali permanganate, loüc kation Nhiãöu oxy hoìa tan Næåïc khäng äøn âënh coï chè säú baîo hoìa cao Liãn kãút bàòng caïc cháút khæí Axit sulfuric, xäâa, xuït, väi Sulfate hoàûc natri thiosulfate. Khê sunfurå, hydrazin ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------70 5. XÆÍ LYÏ NÆÅÏC CÁÚP NÄNG THÄN CÁØM NANG CÁÚP NÆÅÏC NÄNG THÄN ThS. Lã Anh Tuáún --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 5.3. LOÜC NÆÅÏC 5.3.1. Khaïi niãûm vaì phán loaûi Loüc næåïc laì mäüt trong nhæîng quaï trçnh laìm caíi thiãûn cháút læåüng næåïc caí vãö màût lyï hoüc, hoïa hoüc vaì sinh hoüc bàòng caïch cho chuïng âi qua caïc låïp váût liãûu loüc nhàòm phán taïch trãn bãö màût hoàûc mäüt pháön sáu trong caïc låïp váût liãûu caïc haûi càûn lå læíng, caïc cháút keo tuû vaì mäüt pháön vi sinh váût trong næåïc. Váût liãûu loüc thæåìng âæåüc sæí duûng räüng raîi laì caït mën, caït thä, saûn soíi, than âaï, xè than, xå dæìa, sæï xäúp ... laì nhæîng thæï reí tiãön vaì dãù tçm vaì hiãûu quaí tæång âäúi cao. Ngoaìi ra, cäng nghãû hiãûn âaûi coìn taûo ra caïc váût liãûu xäúp bàòng vaíi maìng, såüi hoïa hoüc, haût loüc, ... âãø gia tàng hiãûu quaí loüc. Trong quaï trçnh loüc, caïc taûp cháút báøn trong næåïc bë giæî laûi vaì têch tuû trãn bãö màût vaì trong caïc läù kheî, caïc mao quaín cuía váût liãûu loüc. Dáön dáön chuïng têch tuû tråí thaình læûc caín cho quaï trçnh loüc vaì laìm hiãûu suáút loüc giaím dáön. Do váûy, sau mäüt thåìi gian sæí duûng, ngæåìi ta phaíi vãû sinh, thay ræía váût liãûu loüc.           Dæûa vaìo tênh cháút loüc, ta coï 2 phæång phaïp loüc: loüc nhanh vaì loüc cháûm. Baíng 5.4. Sæû khaïc biãût giæîa loüc nhanh vaì loüc cháûm Thäng säú Loüc nhanh Loüc cháûm Bãö màût loüc Cäüt næåïc trãn váût liãûu loüc Chiãöu cao váût liãûu loüc Âæåìng kênh haût Âäü âäöng âãöu cuía haût Täøn tháút cäüt næåïc Váûn täúc loüc Thåìi gian loüc Laìm saûch - ræía loüc Taïc duûng          Täúi âa 100 m2 1-3m 0,5 - 2,5 m 0,5 - 5 mm Ráút quan troüng dæåïi 3 m 3 - 20 m/h 10 - 150 giåì Duìng doìng chaíy ngæåüc  Taïch cháút gáy âuûc  Coï tênh háúp thuû khi coï than hoaût tênh  Taïch âæåüc acid (khi duìng cäüt loüc CaCO3)  Oxy hoïa taïch âæåüc sàõt vaì mangan  ÆÏng duûng loüc nhanh sinh hoüc NH4 +, hæîu cå, C, NO2, NO3-, ...          Tæì 100 m2 - 10.000 m2 0,8 - 1,8 m 0,6 - 1,0 m 0,1 - 0,5 mm Khäng quan troüng 1 - 2 m cäüt næåïc 0,05 - 0,5 m/h 1 - 12 thaïng Laìm saûch 3-5 cm trãn màût  Taïch hiãûu quaí vi sinh, taûp cháút hæîu cå  Giaím COD  Oxy hoïa amoniac  Taïch âæåüc caïc cháút gáy âuûc coï kêch thæåïc nhoí ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------71 5. XÆÍ LYÏ NÆÅÏC CÁÚP NÄNG THÄN CÁØM NANG CÁÚP NÆÅÏC NÄNG THÄN ThS. Lã Anh Tuáún --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 5.3.2. Loüc nhanh Loüc nhanh (Rapid Filtration) laì mäüt trong nhæîng biãûn phaïp laìm trong næåïc. Nãúu thiãút bë hoàûc phæång tiãûn coï täúc âäü loüc trong khoaíng 5 - 50 m3/giåì cho mäüt âån vë diãûn têch loüc (1 m2 ) thç âæåüc xem laì loüc nhanh. Bãø loüc nhanh âæåüc duìng phäø biãún trong hãû thäúng xæí lyï næåïc màût coï duìng cháút âäng tuû hoàûc khæí sàõt cuía hãû thäúng xæí lyï næåïc ngáöm. Quaï trçnh loüc nhanh âæåüc sæí duûng âáöu tiãn nàm 1895 åí Hoa kyì do Somerville vaì New Jerxy thæûc hiãûn vaì åí thaình phäú Zurich (Thuûy sé). Cáön phán biãût: Theo tênh cháút loüc:  Loüc nhanh træûc tiãúp: hoaìn toaìn mang tênh cháút váût lyï, khäng qua xæí lyï hoïa hoüc. Næåïc âæåüc loaûi boí caïc cháút càûn vaì cháún báøn khaïc nhåì âi qua caïc váût liãûu loüc khaïc nhau do tæû chaíy hoàûc âäüng læûc (båm).  Loüc nhanh coï âäng tuû: coï sæû tham gia caïc hoaï cháút coï taïc duûng laìm âäng tuû caïc haût buìn caït lå læíng træåïc khi âi qua caïc låïp váût liãûu loüc. Theo chiãöu loüc:  Loüc tæì cao xuäúng tháúp (loüc xuäi): næåïc âæåüc båm lãn cao vaì chaíy xuäúng theo taïc duûng cuía troüng læûc hoàûc aïp suáút, váût liãûu loüc hoaìn toaìn chçm trong næåïc. Caïc váût liãûu loüc âæåüc choün laì nhæîng cháút coï troüng læåüng riãng låïn hån næåïc (caït, saûn soíi, than âaï, ...). ÅÍ daûng loüc naìy, täøn tháút thuíy læûc doìng chaíy thæåìng ráút cao.  Loüc tæì dæåïi lãn cao (loüc ngæåüc): Næåïc âæåüc âáøy ngæåüc lãn qua mäi træåìng loüc laì caïc váût liãûu loüc xäúp âæåüc bao che trong caïc læåïi baío vãû. Váût liãûu loüc nheû hån næåïc (boüt xäúp, haût nhæûa, maìng loüc, ...). ÅÍ daûng loüc naìy, næåïc phaíi âæåüc træî trong caïc äúng låïn nhæng täøn tháút thuíy læûc âæåüc giaím nheû do troüng læåüng váût liãûu loüc nhoí.  Loüc 2 chiãöu: næåïc chaíy qua váût liãûu loüc theo caí 2 chiãöu, tæì dæåïi lãn vaì tæì xuäúng. Næåïc âaî loüc âæåüc thu åí giæîa.  Taïc duûng cuía than hoüat tênh trong caïc bãø loüc Than hoaût tênh (active coat/activated carbon) coï thãø laìm ra tæì caïc nguyãn liãûu thä coï chæïa carbon. Noï coï thãø tæì than âaï, than nung tæì cáy, than nung tæì gaïo dæìa, than buìn... Caïc nguyãn liãûu naìy âæåüc xæí lyï bàòng caïch khæí næåïc vaì carbon hoïa bàòng nung nhiãût cháûm trong âiãöu kiãûn thiãúu khê theo sæû hoaût hoïa âãø hçnh thaình mäüt saín pháøm coï cáúu truïc xäúp cao. Bäüt than hoaût tênh (Powered activated carbon ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------72 5. XÆÍ LYÏ NÆÅÏC CÁÚP NÄNG THÄN CÁØM NANG CÁÚP NÆÅÏC NÄNG THÄN ThS. Lã Anh Tuáún --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- PAC) duìng trong xæí lyï næåïc våïi âàûc âiãøm háúp phuû ráút cao våïi caïc cháút gáy muìi trong næåïc. Våïi PAC, liãöu sæí duûng âãø khæí muìi vaì vë khoaíng 5 mg/l chho thåìi gian tiãúp xuïc tæì 10 - 15 phuït. Than hoaût tênh daûng häüt (Granular activated carbon GAC) laìm tæì than âaï coï âàûc âiãøm lyï hoüc täút nháút vãö tyí troüng, coï kêch thæåïc phán tæí, coï tênh khaïng moìn vaì thaình pháön tro. Do nhæîng âàûc tênh tinh tãú nhæ váûy, than GAC âæåüc duìng trong viãûc loüc trong caïc chäù khuáúy, váûn chuyãøn næåïc trong bãø ximàng vaì taïi kêch hoaût nhiãût. Coï thãø sæí duûng than âaï khai thaïc nguyãn khäúi hoàûc daûng haût, than cäúc coï âæåìng kênh 1 - 3 mm. Than cáy (caïc loaûi cáy ræìng) âæåüc nung nhiãût, than gaïo dæìa, than buìn eïp thaình baïnh hoàûc daûng bäüt. Than gaïo dæììa nung kyî coï khaí nàng háúp thu muìi ráút cao so våïi caïc loaûi than khaïc. Âäúi våïi loaûi næåïc coï muìi cáön loüc qua than âaï våïi bãö daìy loüc khoaíng 1,5 - 4 meït. Täúc âäü loüc 50 m/h. Æåïc tênh âãø loüc 1 m3 næåïc/giåì cáön khoaíng 0,06 - 0,12 m3 than. Nãúu duìng bäüt than, träün khoaíng 5 - 12 mg/lêt næåïc.  Kãút cáúu bãø loüc nhanh Hçnh 5.8 laì mäüt daûng thiãút kãú bãø loüc nhanh theo nguyãn tàõc troüng læûc. Bãø loüc loaûi naìy coï 2 taïc duûng loüc næåïc vaì ræía bãø.  Khi loüc næåïc: Næåïc sau khi âæåüc dáùn tæì bãø làõng sang (säú 1), âæa qua maïng phán phäúi (säú 8) vaìo bãø loüc vaì chaíy theo troüng læûc qua caïc låïp váût liãûu loüc (caït, soíi âaï). Hãû thäúng thu næåïc âaî loüc (säú 2) vaì dáùn ra ngoaìi (säú 3). Trong thåìi gian âáöu loüc, khoïa caïc van säú 3 vaì säú 6, måí van säú 4 âãø xaí boí læåüng næåïc âáöu, thåìi gian xaí boí læåüng næåïc âáöu qui âënh khoaíng 10 phuït . Khi láúy næåïc loüc trong thç phaíi khoïa caïc van säú 4 vaì van säú 6.  Khi ræía bãø: Næåïc ræía âæåüc båm aïp læûc hoàûc tæì âaìi næåïc cung cáúp vaìo bãø qua äúng dáùn (säú 6), khoïa van säú 3. Næåïc seî traìo ngæåüc qua låïp soíi âaï lãn låïp caït loüc keïo theo caïc càûn báøn traìo vaìo maïng thu næåïc ræía (säú 5), theo hæåïng däúc âäø vaìo maïng táûp trung (säú 8) vaì theo läù xaí (van säú 4) xuäúng mæång thoaït næåïc (säú 7). Khi naìo tháúy næåïc xuäúng mæång thoaït hãút âuûc thç ngæng. ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------73 5. XÆÍ LYÏ NÆÅÏC CÁÚP NÄNG THÄN CÁØM NANG CÁÚP NÆÅÏC NÄNG THÄN ThS. Lã Anh Tuáún ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------  8 1 5 10 4 Caït loüüc 3 Soíi âaï 2 MÀÛT ÂÆÏNG 6 9 7 4 5 1 6 22 3 10 3 7 MÀÛT BÀÒNG Hçnh 5.8: Bãø loüc nhanh troüng læûc 1. ÄÚng dáùn næåïc tæì bãø làõng sang; 3. ÄÚng thu næåïc âaî loüc; 5. Maïng phán næåïc loüc vaì thu næåïc ræía; 7. Mæång thoaït næåïc ræía bãø; 9. ÄÚng xaí næåïc loüc âáöu; 2. ÄÚng thu næåïc âaî loüc vaì phán næåïc ræía; 4. ÄÚng xaí næåïc loüc ræía; 6. ÄÚng dáùn næåïc ræía loüc; 8. Maïng phán phäúi næåïc cáön loüc; 10. Van âiãöu chènh täúc âäü loüc. ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------74 5. XÆÍ LYÏ NÆÅÏC CÁÚP NÄNG THÄN CÁØM NANG CÁÚP NÆÅÏC NÄNG THÄN ThS. Lã Anh Tuáún --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Ta coï thãø xáy dæûng caïch loüc nhanh aïp læûc nhàòm táûp duûng aïp læûc maïy båm âeí âæa næåïc âaî qua loüc nhanh lãn thaïp næåïc, traïnh viãûc bäú trê båm 2 láön nhæ hçnh: Thaïp næåïc Bãø loüc nhanh aïp læûc Âãún hãû thäúng phán phäúi Giãúng båm chçm Hçnh 5.9: Bãø loüc nhanh aïp læûc âãø khoíi båm 2 láön Hçnh dæåïi laì mäüt loaûi bãø loüc aïp læûc kiãøu compact, säú khäúi loüc coï thãø gia tàng theo aïp læûc âáöu båm. Næåïc thä Næåïc âaî loüc Hçnh 5.10: Bãø loüc aïp læûc kiãøu compact ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------75 5. XÆÍ LYÏ NÆÅÏC CÁÚP NÄNG THÄN CÁØM NANG CÁÚP NÆÅÏC NÄNG THÄN ThS. Lã Anh Tuáún ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------  Ræía bãø loüc nhanh Hiãûu quaí cuía bãø loüc nhanh tuìy thuäüc vaìo yãúu täú: bãö daìy cuía låïp caït loüc, chu kyì giæîa 2 láön ræía bãø, cháút læåüng næåïc loüc vaì täøn tháút aïp læûc cuía bãø. ÅÍ giai âoaûn âáöu, täøn tháút aïp læûc cuía váût liãûu loüc nhoí, nãn täúc âäü loüc låïn, ngæåüc laûi caìng vãö sau, täøn tháút låïn dáön do càûn báøn baïm nhiãöu vaì càûn bë âáøy sáu xuäúng låïp váût liãûu loüc nãn täúc âäü loüc giaím dáön. Thæûc tãú, ngæåìi ta dæûa vaìo nhiãöu láön thæí nghiãûm âãø xaïc âënh hiãûu quaí loüc. Bãø loüc nhanh cáön phaíi ræía âuïng chu kyì âãø baío âaím hiãûu quaí laìm viãûc cuía bãø. Ngæåìi ta coï thãø duìng næåïc aïp læûc âãø ræía hoàûc duìng gioï thäøi maûnh ngæåüc lãn váût liãûu loüc âãø âáøy caïc buûi càûn ra khoíi váût liãûu caït. Tuy nhiãn caïch ræía bàòng caït thuáön tuïy váùn thæåìng âæåüc aïp duûng. Âäi khi caí 2 phæång phaïp âãöu âæåüc sæí duûng. Khi cho næåïc aïp læûc vaìo bãø âãø ræía váût liãûu loüc, do taïc duûng cuía doìng næåïc chaíy ngæåüc lãn, låïp loüc seî giaín nåí, bãö daìy cuía váût liãûu loüc tàng lãn. I-I I ÄÚng xaí Næåïc ræía loüc Caït L La Caït ÄÚng dáùn næåïc ræía loüc I Hçnh 5.11: Minh hoüa sæû giaín nåí chiãöu daìy cuía váût liãûu loüc khi ræía bãø Baíng 5.5: Cæåìng âäü ræía vaì thåìi gian ræía loüc (Nguäön: Nguyãùn Ngoüc Dung, 1999) Bãø loüc 1 låïp caït thaûch anh våïi d (mm) 0,7 - 0,8 0,9 - 1,0 1,1 - 1,2 Âäü giaín nåí tæång âäúi (%) 45 30 20 0,7 - 0,8 0,9 - 1,0 20 1,1 - 1,2 0,7 - 0,8 0,9 - 1,0 Bãø loüc hai låïp 20 15 20 50 Qui trçnh ræía loüc bàòng næåïc næåïc næåïc Cæåìng âäü ræía loüc (l/s.m 2) 14 - 16 16 - 18 18 - 20 Thåìi gian ræía loüc (phuït) 7-5 7-5 7-5 gioï gioï næåïc næåïc 15 - 20 15 - 20 02 - 03 05 - 06 3-2 4-3 6-5 gioï næåïc gioï næåïc gioï næåïc næåïc 15 - 20 08 - 11 15 - 20 09 - 12 15 - 20 10 - 13 15 - 16 6-5 7-5 6-5 7-5 6-5 7-5 08 - 06 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------76 5. XÆÍ LYÏ NÆÅÏC CÁÚP NÄNG THÄN CÁØM NANG CÁÚP NÆÅÏC NÄNG THÄN ThS. Lã Anh Tuáún --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Khi thiãút kãú cáön læu yï chiãöu daìi äúng chênh theo kêch thæåïc bãø. Khäúng chãú täúc âäü doìng chaíy trong äúng dáùn næåïc ræía âãún bãø loïc khäng quaï 2 m/s, täúc âäü næåïc chaíy åí âáöu äúng phán phäúi chênh laì 1 - 1,2 m/s vaì åí âáöu caïc äúng nhaïnh laì 1,8 - 2 m/s. Caïc äúng nhaïnh âæåüc khoan 2 haìng läù phán phäúi so le åí næía bãn dæåïi vaì coï khuynh hæåïng taûo thaình goïc 45 so våïi phæång thàóng âæïng. Âæåìng kênh caïc läù tæì 10 - 12 mm. Khoaíng caïch giæîa caïc truûc cuía äúng nhaïnh láúy bàòng 250 - 300 mm vaì giæîa caïc tim läù laì 200 - 300 mm (theo Nguyãùn Ngoüc Dung, 1999). ÄÚng chênh ÄÚng nhaïnh 45 ÄÚng nhaïnh 250 - 300 mm läù läù 45 Hçnh 5.12: Giaìn äúng phán phäúi næåïc ræía loüc Hãû thäúng thu næåïc ræía loüc thæåìng laìm bàòng bã-täng cäút theïp, táúm kim loaûi, cháút deío hoàûc gäù. Maïng phaíi âæåüc bäú trê sao cho khaí nàng thu næåïc trãn toaìn bäü bãø vaì dãù daìng tiãu næåïc. Chiãöu räüng cuía maïng xaïc âënh theo cäng thæïc: B  K. trong âoï: 5 ; q 2m 1,57  a 3 (m) (5-1) qm - læu læåüng næåïc ræía thaïo qua maïng, qm = W.d.l (l/s) våïi W - cæåìng âäü ræía loüc (l/s.m2), xem baíng 5.6. d - khoaíng caïch giæîa caïc tám maïng (m) l - chiãöu daìi cuía maïng (m) a - tè säú giæîa chiãöu cao cuía pháön chæî nháût våïi næía chiãöu räüng maïng a = 1 - 1,5 m K - hãû säú hçnh daûng, theo hçnh sau: 1,5 x 1,5 x Hçnh 5.13: Minh hoüa hçnh daûng maïng thu x x 2x Diãûn têch F = 4x K = 2,1 2x Diãûn têch F = 4,57x K=2 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------77 5. XÆÍ LYÏ NÆÅÏC CÁÚP NÄNG THÄN CÁØM NANG CÁÚP NÆÅÏC NÄNG THÄN ThS. Lã Anh Tuáún --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Khi duìng biãûn phaïp ræía loüc bàòng gioï vaì næåïc kãút håüp, cáön gàõn thãm caïc táúm chàõn baío vãû åí meïp âãø ngàn viãûc caït bë cuäún träi vaìo maïng loüc. Meïp baío vãû ngàn caït vaìo maïng Hçnh 5.14: Minh hoüa meïp baío vãû maïng thu næåïc Váût liãûu loüc trong bãø loüc nhanh (vaì caí bãø loüc cháûm) thæåìng laì caït thaûch anh, âaï nghiãön, than gáöy, polime, ... Váût liãûu loüc cáön phaíi tæång âäúi âäöng âãöu, coï âäü bãön cå hoüc vaì hoïa hoüc cao. Coï thãø duìng phæång phaïp ráy saìng âãø xaïc âënh thaình pháön cuía váût liãûu loüc. Hãû säú khäng âäöng nháút cuía váût liãûu loüc âæåüc xaïc âënh tæì biãøu âäö thaình pháön haût, theo tè säú K = d80/d10. (hçnh minh hoüa bãn) Kiãøu bãø loüc nhanh Mäüt låïp váût liãûu våïi cåî haût khaïc nhau Hai låïp váût liãûu %haût qua ráy 100 80 60 40 d80 20 0 0.2 d10 0.4 0.6 0.8 1.0 1.2 1.4 Cåî ráy (mm) Hçnh 5.15: Biãøu âäö thaình pháön haût qua ráy saìng Baíng 5.6: Täúc âäü loüc cuía bãø loüc nhanh dmin (mm) dmax (mm) ddt (mm) 0,5 1,25 0,7 0,8 0,8 0,5 Âàûc træng cuía váût liãûu loüc Hãû säú khäng âäöng nháút K Chiãöu daìy låïp loüc (mm) 0,7 - 0,8 2,0 - 2,2 1,60 2,00 0,8 - 1,0 1,0 - 1,2 1,8 - 2,0 1,5 - 1,7 (caït thaûch anh) 700 - 800 1200 - 1300 1800 - 2000 1,8 1,0 - 1,2 2,0 - 2,2 1,25 0,7 - 0,8 2,0 - 2,2 (caït thaûch anh) 700 - 800 (than antracite) 400 - 500 Täúc âäü loüc bçnh thæåìng Vbt (m/h) Täúc âäü loüc tàng cæåìng Vtc (m/h) 7,0 - 8,0 8,0 - 10,0 8 - 10 10 - 12 5,5 - 6,0 8 - 10 6 - 7,5 10 - 12 (Nguäön: Nguyãùn Ngoüc Dung, Xæí lyï Næåïc cáúp, 1999) Cåî haût låïp âåî (mm) 40 - 20 20 - 10 10 - 5 5-2 Baíng 5.7: Chiãöu cao låïp âåî Chiãöu daìy låïp âåî (mm) Màût trãn låïp naìy cao bàòng màût trãn äúng phán phäúi nhæng cao hån läù phán phäúi êt nháút 100 mm 100 - 150 100 - 150 50 - 100 (Nguäön: Nguyãùn Ngoüc Dung, Xæí lyï Næåïc cáúp, 1999) ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------78 5. XÆÍ LYÏ NÆÅÏC CÁÚP NÄNG THÄN CÁØM NANG CÁÚP NÆÅÏC NÄNG THÄN ThS. Lã Anh Tuáún --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- SÅ ÂÄÖ TRAÛM LOÜC NHANH NÆÅÏC MÀÛT 3 8 6 11 12 7 1 2 4 4 5 9 10 13 Hçnh 5.16: Minh hoüa màût càõt ngang cuía mäüt traûm loüc nhanh (veî laûi theo Terence J. McGhee, Water Supply and Sewerage, 1991) 1. Tæì traûm båm næåïc màût; 5. Bãø làõng; 9. Van dáùn næåïc âaî loüc; 12. Thuìng chám chlor khæí truìng; 2. Bãø khuáúy träün; 6. Thaïp næåïc ræía bãø; 10. Van dáùn næåïc ræía bãø; 13. Bãø chæïa næåïc saûch; 14 3. Traûm chám hoïa cháút; 4. Bãø träün tuyãøn näøi; 7. Næåïc dáùn tæì bãø làõng; 8. Bãø loüc nhanh; 11. Van dáùn næåïc âaî âäng tuû; 14. ÄÚng dáùn ra båm cáúp næåïc saûch. ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------79 5. XÆÍ LYÏ NÆÅÏC CÁÚP NÄNG THÄN CÁØM NANG CÁÚP NÆÅÏC NÄNG THÄN ThS. Lã Anh Tuáún --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 5.3.3. Loüc cháûm Bãø loüc cháûm (Slow Filtration) âæåüc giåïi thiãûu láön âáöu tiãn vaìo nàm 1829 do James Simpson aïp duûng cho nhaì maïy cáúp næåïc Chelsea (London, Anh quäúc). Âäúi våïi caïc nguäön næåïc tæû nhiãn coï haìm læåüng càûn tæì nhoí hån 10 mg/l (nhæ næåïc ngáöm) thç bãø loüc cháûm toí ra ráút coï hiãûu quaí trong viãûc xæí lyï næåïc uäúng. Våïi haìm læåüng càûn 20 - 50 mg/l thç nãn bäú trê quaï trçnh làõng keo tuû vaì loüc nhanh træåïc nhæ laì mäüt hçnh thæïc xæí lyï så bäü træåïc khi âi vaìo bãø loüc cháûm. Nhiãöu khaío cæïu cho tháúy, nãúu thiãút kãú vaì xáy dæûng täút, bãø loüc cháûm coï thãø loüai âæåüc trãn 95% cháút càûn báøn lå læíng, caïc haût keo vaì vi khuáøn trong næåïc nhåì váût liãûu loüc laì nhæîng haût coï kêch thæåïc ráút nhoí (khoaíng 0,15 - 0,35 mm). Næåïc màût sau khi cho xæí lyï åí bãø loüc nhanh thæåìng coìn chæïa cháút ràõn lå læíng khoaíng 2 - 5 g/m3, læåüng naìy coï âuí âiãöu kiãûn âãø âi vaìo bãø loüc cháûm. Vç váûy, ngæåìi ta thæåìng kãút håüp quaï trçnh åí bãø loüc nhanh vaì bãø loüc cháûm. Loüc cháûm Næåïc chæa loüc Loüc nhanh Næåïc loüc saûch Hçnh 5.17: Xæí lyï næåïc màût kãút håüp giæîa bãø loüc nhanh vaì bãø loüc cháûm Bãø loüc cháûm duìng âãø xæí lyï næåïc khäng duìng pheìn, khäng täún hao maïy moüc phæïc taûp vaì quaín lyï tæång âäúi dãù daìng. Noï phuì håüp våïi caïc vuìng näng thän sáu, vuìng dán cæ nhoí, khu væûc coìn cháûm phaït triãøn. Tuy nhiãn, nhæåüc âiãøm cuía bãø loüc cháûm laì diãûn têch loüc låïn, khoï khàn trong cå giåïi hoïa vaì khäng kinh tãú cho nhæîng nåi coï nhu cáöu loüc låïn do täúc âäü loüc næåïc quaï nhoí (khoaíng 2 - 7 m3/m2.ngaìy). Ngoaìi ra, bãø loüc nhoí cáön phaíi coï giaìn che nàõng nhàòm ngàn ngæìa sæû phaït triãøn cuía rong taío. Næåïc qua bãø loüc cháûm khäng hoaìn toaìn loaüi boí caïc cháút ä nhiãùm nhæ phenol, thuäúc táøy, thuäúc træì sáu, caïc kim loaûi nàûng, ... ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------80 5. XÆÍ LYÏ NÆÅÏC CÁÚP NÄNG THÄN